Reconstructie Salland-Twente Toetsingsadvies over het milieueffectrapport

Transcriptie

1 Reconstructie Salland-Twente Toetsingsadvies over het milieueffectrapport 26 maart 2004 / rapportnummer

2

3 Gedeputeerde Staten van Overijssel Postbus GB ZWOLLE uw kenmerk uw brief ons kenmerk PPRC/2003/157 9 december /Ra/fw onderwerp doorkiesnummer Utrecht, Toetsingsadvies over MER Reconstructie (030) maart 2004 Salland-Twente Geachte raad, Met bovengenoemde brief stelde u de Commissie voor de milieueffectrapportage (m.e.r.) in de gelegenheid een toetsingsadvies uit te brengen over een milieueffectrapport (MER) ten behoeve van de besluitvorming over Reconstructie Salland-Twente. Overeenkomstig artikel 7.26 van de Wet milieubeheer (Wm) bied ik u hierbij het advies van de Commissie aan. De Commissie hoopt met haar advies een constructieve bijdrage te leveren aan de besluitvorming. Zij zal graag vernemen hoe u gebruik maakt van haar aanbevelingen. Dit houdt in dat de Commissie graag het (ontwerp)besluit en de evaluatiedocumenten krijgt toegestuurd. Hoogachtend, dr.ir. G. Blom Voorzitter van de werkgroep m.e.r. Reconstructie Salland-Twente Postadres Postbus GH UTRECHT Bezoekadres Arthur van Schendelstraat 800 Utrecht telefoon (030) telefax (030) mer@eia.nl website

4

5 Toetsingsadvies over het milieueffectrapport Reconstructie Salland - Twente Advies op grond van artikel 7.26 van de Wet milieubeheer over het milieueffectrapport over Reconstructie Salland - Twente, uitgebracht aan Gedeputeerde Staten van Overijssel door de Commissie voor de milieueffectrapportage; namens deze de werkgroep m.e.r. Reconstructie Salland - Twente, de secretaris de voorzitter drs. B.C. Rademaker dr.ir. G. Blom Utrecht, 26 maart 2004

6

7 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING ALGEMEEN OORDEEL OVER HET MER TOELICHTING OP HET OORDEEL EN AANBEVELINGEN VOOR DE VERDERE BESLUITVORMING Samenvatting Doelen en doelbereik Alternatieven Ecologie, water en bodem Landbouw Veterinaire veiligheid... 6 BIJLAGEN 1. Brief van het bevoegd gezag d.d. 9 december 2003 waarin de Commissie in de gelegenheid wordt gesteld om advies uit te brengen 2. Kennisgeving in Staatscourant nr. 2 d.d. 6 januari Projectgegevens 4. Lijst van inspraakreacties en adviezen

8

9 1. INLEIDING Het provinciale bestuur van Overijssel wil een Reconstructieplan vaststellen voor de gebieden Salland en Twente. Het totale reconstructiegebied Salland- Twente heeft een oppervlakte van circa ha, waarvan circa ha cultuurgrond, circa ha stedelijk gebied, infrastructuur en recreatieterreinen en circa ha bos, natuur en water. Het plan heeft ten doel om structurele problemen in het landelijk gebied met een hoge veedichtheid duurzaam en integraal op te lossen. Deze problemen komen voort uit de interactie tussen agrarische bedrijvigheid, waterhuishouding, leefbaarheid, recreatie, natuurbescherming en landschap. Ter onderbouwing van de besluitvorming over het Reconstructieplan heeft de Reconstructiecommissie in opdracht van de provincie Overijssel een milieueffectrapport (MER) opgesteld. Bij brief van 9 december heeft de provincie Overijssel de Commissie voor de milieueffectrapportage (m.e.r.) in de gelegenheid gesteld om advies uit te brengen over het opgestelde milieueffectrapport (MER). Het MER is op 7 januari 2004 ter inzage gelegd 2, samen met een aantal andere documenten. De Commissie heeft de volgende documenten bij haar toetsingsadvies betrokken: Het MER (deel II); Samenvatting van het MER; Hoofdlijnen van het Ontwerp-Reconstructieplan Salland-Twente (deel I); Informatiebrochure Ondernemend en Groen; Toelichting op het Ontwerp-Reconstructieplan en het MER (deel III) Aparte kaartenbijlagen. Het advies is opgesteld door een werkgroep van de Commissie voor de m.e.r. 3 De werkgroep treedt op namens de Commissie voor de m.e.r. en wordt verder in dit advies 'de Commissie' genoemd. Op grond van artikel 7.26, lid 1 van de Wm toetst de Commissie: aan de richtlijnen van het MER 4, zoals vastgesteld op 26 september 2002; op eventuele onjuistheden 5 ; aan de wettelijke regels voor de inhoud van een MER 6. Tijdens de toetsing door de Commissie staat de vraag centraal of de benodigde informatie aanwezig is om het milieubelang een volwaardige plaats te geven bij het besluit over het Reconstructieplan. Is dat naar haar mening niet het geval dan betreft het een essentiële tekortkoming. De Commissie zal dan adviseren tot een aanvulling. Overige tekortkomingen worden in het toetsingsadvies opgenomen, voor zover ze kunnen worden verwerkt tot duidelijke aanbevelingen voor het bevoegde gezag. Deze werkwijze impliceert 1 Zie bijlage 1. 2 Zie bijlage 2. 3 Zie bijlage 3 voor de samenstelling van de werkgroep en andere projectgegevens. 4 Wm, artikel 7.23, lid 2. 5 Wm, artikel 7.23, lid 2. 6 Wm, artikel

10 dat de Commissie zich in het advies tot hoofdzaken beperkt en niet ingaat op onjuistheden of onvolkomenheden van ondergeschikt belang. De Commissie heeft kennis genomen van de inspraakreacties en adviezen 7, die zij van het bevoegd gezag heeft ontvangen. Het merendeel van de binnengekomen reacties betreft het plan en niet het MER en is dan ook minder relevant voor dit toetsingsadvies. In dit advies verwijst de Commissie toch enkele malen naar een reactie wanneer deze naar haar oordeel informatie bevat die van belang is voor de besluitvorming en waarover zij een aanbeveling doet in het advies. 2. ALGEMEEN OORDEEL OVER HET MER De Commissie is van oordeel dat de essentiële informatie in het MER aanwezig is om het milieu een volwaardige rol te laten spelen bij de besluitvorming over het Reconstructieplan. Hierbij heeft zij de bij het MER ter inzage gelegde documenten als bijlagen van het MER beschouwd. Het MER en de overige documenten vertonen veel overlap, maar zijn toch compact en goed toegankelijk voor de lezer. Een uitzondering hierop is de samenvatting, die niet als zelfstandig document leesbaar is. Het detailniveau van het MER sluit goed aan op het (strategische) niveau van het Reconstructieplan. Het Reconstructieplan is helder beschreven en de uitvoeringsstrategie is goed doordacht. Het vigerende nationale en provinciale beleid heeft als uitgangspunt gediend voor het Reconstructieplan en is in de zoneringskaart voor het voorkeursalternatief impliciet verwerkt. Er is op inzichtelijke wijze een meest milieuvriendelijk alternatief (mma) ontwikkeld, waarin uitgegaan wordt van een hoger ambitieniveau en een snellere realisatie van de gestelde milieudoelen dan bij het voorkeursalternatief. Hoewel er geen integrale systeembeschrijving is opgenomen in het MER, zijn de aparte onderdelen die deel uitmaken van het systeem (waterhuishouding, natuurbescherming, cultuurhistorische en landschappelijke kwaliteit, leefbaarheid, recreatieve activiteiten en agrarische bedrijvigheid) voldoende uitgewerkt om tot een goed beeld te kunnen komen. De invulling en milieugevolgen van de alternatieven zijn voldoende in beeld gebracht om het milieubelang bij het besluit over dit globale, strategische Reconstructieplan een volwaardige plaats te geven. De Commissie plaatst een aantal kanttekeningen en opmerkingen bij het MER aan de hand waarvan zij in het volgende hoofdstuk haar oordeel nader toelicht. 7 Zie bijlage 4 voor een lijst hiervan. -2-

11 3. TOELICHTING OP HET OORDEEL EN AANBEVELINGEN VOOR DE VERDERE BESLUITVORMING 3.1 Samenvatting De samenvatting op het MER legt de nadruk op de procedurele en methodische aspecten, terwijl de invulling van het voornemen zelf onderbelicht blijft. Er wordt uit de samenvatting niet duidelijk welke maatregelen en zonering deel uitmaken van het voorkeursalternatief en het meest milieuvriendelijk alternatief. De samenvatting is hierdoor niet als zelfstandig document leesbaar. Anderzijds is de hierin ontbrekende informatie makkelijk terug te vinden in het MER of de overige documenten. De Commissie constateert dan ook dat dit geen essentiële tekortkoming betreft, maar volstaat met de opmerking dat bestuurders naast de samenvatting ook de kaartbijlage met de zoneringskaart en de beschrijving van het voorkeursalternatief en het mma in het MER moeten raadplegen om tot een goed beeld te komen van de keuzemogelijkheden en hun milieuconsequenties. 3.2 Doelen en doelbereik De doelen van het Reconstructieplan zijn concreet gemaakt, waarbij ook duidelijk is aangegeven welke aspecten de hoogste prioriteit krijgen. Met het strategische Reconstructieplan worden de voorwaarden geschapen voor de verdere planuitwerking door een duidelijke zoneringskaart te presenteren. Met uitzondering van de zonering en het realiseren van varkensvrije zones wordt er feitelijk geen nieuw beleid ontwikkeld en ingezet. De reconstructie wordt gebruikt om bestaande beleidslijnen te integreren en beleid van verschillende overheden op elkaar af te stemmen. Met behulp van de voor de reconstructie beschikbare financiële middelen en de gecoördineerde inzet van verschillende sectorale instrumenten en middelen, wil de initiatiefnemer komen tot een versnelde realisatie van de doelen ten opzichte van de autonome ontwikkeling. Bij de effectbepaling in het MER van het Reconstructieplan is ervan uitgegaan dat maatregelen ook werkelijk getroffen worden en de nagestreefde doelen gehaald worden, terwijl dit in dit stadium van de planvorming uiteraard nog niet vaststaat. In het voorkeursalternatief en het mma zijn technische varianten en maatregelen (bijvoorbeeld nieuwe veehouderijsystemen om de geur- en ammoniakuitstoot verder te reduceren) niet in beschouwing genomen 8. De Commissie merkt op dat de verdere concrete planuitwerking en uiteindelijke planuitvoering bepalend zullen zijn voor de verwachte positieve gevolgen voor het milieu, de leefbaarheid, recreatie, veterinaire veiligheid en de agrarische bedrijvigheid. Zij is van mening dat deze concretisering nog geen deel hoeft uit te maken van dit globale Reconstructieplan. De Commissie beveelt aan om in de planuitwerkingsfase en bij de monitoring wel aandacht te besteden aan de werkelijke realisatie van de reconstructiedoelen ten aanzien van milieu, leefbaarheid, recreatie, veterinaire veiligheid en agrarische bedrijvigheid. Dit kan door een concrete uitwerking te presenteren van de wijze waarop (ook technische) maatregelen in de uitvoeringsplannen worden uitgewerkt en 8 Zie inspraakreactie 336, waarin gewezen wordt op onduidelijkheden ten aanzien van de uit te werken technische maatregelen (bijlage 4). -3-

12 inzichtelijk te maken wat de consequenties hiervan zullen zijn voor het milieu en de mate van doelbereik Alternatieven Het kaartmateriaal ziet er goed verzorgd uit. Er wordt een overzichtelijk kaartbeeld van het voorkeursalternatief gepresenteerd. Toegelicht wordt dat het voorkeursalternatief en het mma uitsluitend verschillen in ambitieniveau en tempo van realisering. Uit de tekst valt af te leiden dat de plankaart van het voorkeursalternatief en het mma in grote lijnen overeen zullen komen, maar dat in het mma de 250m zones zorgen voor meer aaneensluitende extensiveringsgebieden (overeenkomstig kaartbeeld III-6 uit deel III) en dat de realisatie van de ecologische hoofdstructuur eerder plaats zal vinden (2015 in plaats van 2018). Hoewel er geen apart kaartbeeld voor het mma wordt gepresenteerd, concludeert de Commissie dat dit wel uit het geleverde kaartmateriaal af te lezen is. Tenslotte merkt de Commissie ten aanzien van het kaartmateriaal op dat alleen het plangebied en niet de omgeving hiervan in beeld is gebracht. De Commissie plaatst deze kanttekening slechts als een aandachtspunt voor de opstelling van toekomstige MER en. In het MER wordt gesteld dat het mma realistisch en haalbaar is en dat het mma voor veel milieuaspecten gunstiger scoort dan het voorkeursalternatief. Hoewel vermeld wordt dat voor de uitvoering van het mma meer geld beschikbaar moet komen, wordt er geen expliciete onderbouwing gegeven voor de keuze van het voorkeursalternatief. Voor het voorkeursalternatief worden de kosten en de middelen inzichtelijk gemaakt, terwijl de kosten van (onderdelen) van het mma niet gepresenteerd worden. Het ontbreken van deze informatie maakt het voor bestuurders niet makkelijk om (elementen uit) het mma af te wegen tegen het voorkeursalternatief. De Commissie beveelt aan om bij de besluitvorming de milieuwinst en kosten van mma-elementen ten opzichte van het voorkeursalternatief beter inzichtelijk te maken, zodat er een goede afweging van de voor- en nadelen van de alternatieven plaats kan vinden en de uiteindelijke keuze voldoende onderbouwd kan worden. 3.4 Ecologie, water en bodem De situering van provinciale ecologische hoofdstructuur, Habitat- en Vogelrichtlijn (VHR-)gebieden en de Robuuste verbindingen is op kaart weergegeven en het MER geeft een kwantitatieve inschatting van het toekomstige doelbereik. Hieruit blijkt dat in het mma de EHS grotendeels in 2015 zal zijn gerealiseerd en in het voorkeursalternatief in 2018, terwijl de robuuste verbindingen in veel mindere mate gerealiseerd zullen zijn. Over de Reconstructie zoneringskaart merkt de Commissie op dat deze niet altijd consistent is ten opzichte van het achterliggende kaartmateriaal van bestaand provinciaal beleid. Op kaart III-4 en III-6 in deel III wordt bijvoorbeeld een beeld geschetst van de situering van de provinciale EHS, verzuringsgevoelige gebieden en de 250 m zones rondom (ontwerp) gevoelige gebieden, dat niet overal overeenkomt met het beeld van de reconstructie zoneringskaart. Sommige kwetsbare VHR-gebieden zijn niet voorzien van een 250m-zone 9 Ook veel inspraakreacties hebben betrekking op de concretisering van de invulling van de verschillende ambities, zoals inspraakreacties 36, 165, 218 en 310 (zie bijlage 4). -4-

13 extensiveringsgebied, terwijl andere niet-kwetsbare gebieden wel zijn voorzien van een 250m-zone 10. De Commissie merkt op dat de informatie over het realiseren van robuuste ecologische verbindingen op verschillende plaatsen in het MER en de overige documenten niet consistent is. Zij beveelt aan om bij het besluit duidelijk te maken om hoeveel en welke verbindingen het nu uiteindelijk gaat. Ook beveelt zij aan om de inconsistenties in het kaartmateriaal bij de besluitvorming te herstellen of te verklaren. Op kaart III-15 van deel III worden de leefgebieden van weidevogels en ganzen in kaart gebracht. In het Reconstructieplan wordt niet duidelijk gemaakt hoe met deze gegevens rekening is gehouden bij de totstandkoming van de zoneringskaart. Het MER maakt niet duidelijk in hoeverre er sprake is van aantasting van Weidevogelgebieden 11. Het verdient aanbeveling om de effecten op Weidevogelgebieden bij de verdere planuitwerking wel inzichtelijk te maken en te bezien welke maatregelen genomen kunnen worden om deze veilig te stellen. In het MER wordt de verwachting uitgesproken dat zowel in het voorkeursalternatief als in het mma sprake zal zijn van een overschrijding van de maximale stikstofdepositie per hectare. In sommige VHR-gebieden, met name in natte veen- en heidegebieden, zullen overschrijdingen van meer dan een factor 5 van de stikstofnorm blijven bestaan. De Commissie beveelt aan om bij de verdere planuitwerking inzichtelijk te maken welke verdergaande maatregelen mogelijk zijn om aan de stikstofnorm te voldoen. 3.5 Landbouw De Commissie constateert dat in de praktijk het verschil tussen de landbouwontwikkelingsgebieden en de verwevingsgebieden maar klein zal zijn 12. In verwevingsgebieden kunnen sterlocaties worden aangewezen waar ontwikkelingsmogelijkheden voor de veehouderij worden gecreëerd. In het Reconstructieplan wordt tevens aangegeven dat bestaande rechten op basis van vigerende bestemmingsplannen voor het oprichten van bebouwing voor intensieve veehouderij niet worden aangetast. Hierdoor kan op meer plaatsen in het verwevingsgebied dan op de sterlocaties uitbreiding plaatsvinden van de intensieve veehouderij. Op pagina 116 van deel I worden de criteria gepresenteerd waaraan een sterlocatie moet voldoen. De criteria zijn nog niet goed uitgewerkt 13. De criteria voor sterlocaties verdienen bij de verdere planuitwerking meer aandacht, met name de minimumafstanden tot verzuringsgevoelige gebieden. Hierbij beveelt de Commissie eveneens aan om aan alle belanghebbenden duidelijkheid te bieden over de criteria voor de aanwijzing van sterlocaties en de consequenties hiervan. 10 Ook door de inspraak, bijvoorbeeld inspraakreactie 49 (zie bijlage 4) wordt opgemerkt dat een aantal natuurgebieden niet op kaart is weergegeven. 11 Hier wordt ook op gewezen door insprekers, bijvoorbeeld inspraakreactie 165 (zie bijlage 4). 12 Gezien de aard en omvang van de inspraak is het van belang om de verschillen tussen de verwevingsgebieden, landbouwontwikkelingsgebieden en extensiveringsgebieden en de consequenties van de ligging van agrarische bedrijven in deze gebieden duidelijk te communiceren naar belanghebbenden. 13 Zie ook inspraakreacties van gemeenten (bijvoorbeeld reacties 1 en 16), Ministerie van LNV (reactie 36), de landbouwsector (bijvoorbeeld reacties 32 en 87) en de recreatiesector (bijvoorbeeld inspraakreactie 218) waarin wordt gevraagd om meer duidelijkheid omtrent de sterlocaties (zie bijlage 4). -5-

14 Op meerdere plaatsen zijn er robuuste ecologische verbindingen geprojecteerd in verwevingsgebied. De Commissie merkt op dat het voor de verdere planuitwerking belangrijk is om de vestiging en uitbreiding van bedrijven binnen het verwevingsgebied hierop af te stemmen 14, zodat de verbindingen in de toekomst ook daadwerkelijk gerealiseerd kunnen worden. De Commissie beveelt aan om er bij de uitwerking van het voorkeursalternatief voor te waken dat mma-elementen niet onmogelijk worden gemaakt met de uitvoering van het voorkeursalternatief. Het Reconstructieplan geeft aan dat begonnen wordt met niet meer dan drie clusters voor duurzame intensieve veehouderij. De Commissie merkt op dat dit, gezien de onzekere perspectieven van de sector, goede mogelijkheden biedt om de ontwikkeling geregeld te evalueren en gefaseerd te laten verlopen en af te stemmen op de animo. In de landbouwontwikkelingsgebieden en op sterlocaties in de verwevingsgebieden zullen nieuwe en grotere eenheden verrijzen, weliswaar met een geringere milieubelasting per aanwezig dier, maar ook een grote bron-emissie als geheel. Voor nieuw te bouwen, grote eenheden is het tegen relatief geringe meerkosten mogelijk om aanvullend technische maatregelen te treffen om de geur- en ammoniakuitstoot verder te reduceren 15. Hiervoor zijn nieuwe geïntegreerde veehouderijsystemen in ontwikkeling. De Commissie beveelt aan om in de uitwerkingsplannen te motiveren of dergelijke concepten al dan niet toegepast zullen worden. In het Reconstructieplan wordt de grootte van een bouwblok als criterium gehanteerd om de ontwikkelingsmogelijkheden van de intensieve veehouderij in de verschillende zones aan te geven (zie deel I, blz 108), zonder dat hier een goede argumentatie voor wordt gegeven 16. Het verdient aanbeveling om ook andere criteria te overwegen (zoals een emissieplafond of een maximum aantal nge s per bedrijf) en bij het besluit te motiveren waarom gekozen wordt voor het betreffende criterium. Uit het MER en de overige documenten wordt niet duidelijk welke consequenties de zonering heeft voor de pluimveehouderij en de kalvermesterijen. De Commissie beveelt aan om bij de besluitvorming ook deze consequenties inzichtelijk te maken. 3.6 Veterinaire veiligheid In de varkensvrije zones zullen bedrijven met varkens worden uitgesloten. Bestaande bedrijven worden gesloten en ontruimd. In het MER is niet inzichtelijk gemaakt wat de effectiviteit van de varkensvrije zones zal zijn en wat het doelbereik van het voorkeursalternatief en het mma zal zijn ten aanzien van veterinaire veiligheid. De Commissie merkt op dat op dit moment onzeker is of zal worden vastgehouden aan het beleid om te komen tot varkensvrije zones. Indien deze beleidslijn toch wordt gevolgd, dan zullen er op landelijke schaal aanvullende maatregelen genomen moeten worden om de veterinaire veiligheid te bewerkstelligen. Hierbij kan gedacht worden aan de 14 Hier wordt ook op gewezen door de inspraak, bijvoorbeeld inspraakreactie 310, pagina 7 (bijlage 4). 15 Ook in bijvoorbeeld inspraakreactie 108 wordt aandacht gevraagd voor het toepassen van technische mogelijkheden om geurhinder en ammoniakemissies verder te verminderen (bijlage 4). 16 Zie bijvoorbeeld inspraakreacties 36, 86, 108, 310 en 336 waarin om verschillende redenen een vraagteken gezet wordt bij dit criterium (bijlage 4). -6-

15 ontwikkeling van aanvullend beleid op het gebied van keten- en contactstructuur. -7-

16

17 BIJLAGEN bij het toetsingsadvies over het milieueffectrapport Reconstructie Salland - Twente (bijlagen 1 t/m 4)

18

19 BIJLAGE 1 Brief van het bevoegd gezag d.d. 9 december 2003 waarin de Commissie in de gelegenheid wordt gesteld om advies uit te brengen

20

21 BIJLAGE 2 Kennisgeving van het milieueffectrapport in Staatscourant nr. 2 d.d. 6 januari 2004

22 BIJLAGE 3 Projectgegevens Initiatiefnemer: Gedeputeerde Staten van Overijssel Bevoegd gezag: Gedeputeerde Staten van Overijssel Besluit: Vaststelling van het Reconstructieplan Salland-Twente Categorie Gewijzigd Besluit m.e.r. 1994: C9.2 (nieuw) Activiteit: Het provinciale bestuur van Overijssel wil een Reconstructieplan vaststellen voor de gebieden Salland en Twente. Het totale reconstructiegebied Salland-Twente heeft een oppervlakte van circa ha, waarvan circa ha cultuurgrond, circa ha stedelijk gebied, infrastructuur en recreatieterreinen en circa ha bos, natuur en water. Het plan heeft ten doel om structurele problemen in het landelijk gebied met een hoge veedichtheid duurzaam en integraal op te lossen. Deze problemen komen voort uit de interactie tussen agrarische bedrijvigheid, waterhuishouding, leefbaarheid, recreatie, natuurbescherming en landschap. Procedurele gegevens: kennisgeving startnotitie: 6 juni 2002 richtlijnenadvies uitgebracht: 11 september 2002 richtlijnen vastgesteld: 2 oktober 2002 kennisgeving MER: 7 januari 2004 toetsingsadvies uitgebracht: 26 maart 2004 Bijzonderheden: De Commissie heeft beoordeeld dat het MER voldoende informatie bevat om het milieubelang bij de besluitvorming mee te wegen. Zij heeft wel aanbevolen om bij de besluitvorming de keuze van het voorkeursalternatief goed te onderbouwen, duidelijk te maken welke robuuste ecologische verbindingen precies mogelijk gemaakt worden en de consequenties van de zonering voor pluimveehouderijen en kalvermesterijen inzichtelijk te maken. Daarnaast heeft zij een aantal aanbevelingen gedaan voor de planuitwerkingsfase en de monitoring, bijvoorbeeld om aandacht te besteden aan de werkelijke realisatie van de reconstructiedoelen ten aanzien van milieu, leefbaarheid, recreatie, veterinaire veiligheid en agrarische bedrijvigheid. Samenstelling van de werkgroep: dr.ir. G. Blom (voorzitter) ir. S. Bokma drs. S.R.J. Jansen ir. K.A.A. van der Spek ing. R.F. Veenendaal (richtlijnenfase) ir. R.F. de Vries Secretaris van de werkgroep: drs. B.C. Rademaker

23 BIJLAGE 4 Lijst van inspraakreacties en adviezen nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Gemeente Ommen Ommen C.B. Tilanus Hoge Hexel Landbouwbedrijf Hemel BV Haaksbergen Maatschap Aitink Hellendoorn Maatschap Reimink Lemelerveld Maatschap Giesen Wijhe Maatschap Wassink Enter Vereniging van Recreatieondernemers Nederland Driebergen Fam. Groote Punt Rossum (Ov) Dr. H.P. Hoebe Bentelo Gemeente Dalfsen Dalfsen Maatschap Stevens Rijssen-Holten Kortenhorst Boomkwekerijen Heeten De heer H.J.M. Nijland Deurningen Maatschap Baan Rijssen Gemeente Raalte Raalte Maatschap Steenberg Hoge-Hexel J.B. Braakhuis Mander Aartjan ter Haar Utrecht B. ter Horst Ambt Delden Rattlestok Wijhe VOF Wijhe G.A Brilman Deventer L.H.A. Bloo Vilsteren E. Dijsselhof Broekland J.J.M. Schiphorst Broekland Gemeente Bathmen Bathmen

24 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r J. Vossebelt Rijssen Eelerwoude Rentmeesters BV, namens de heer H.B. van Walré de Bordes Goor De heer B.G.M. Kroezen Tubbergen H.G.J. Temmink Broekland Varkensbedrijf Logtenberg BV Slagharen Agrofarm Mariënheem BV Mariënheem Tekenburo H.A. Gerritsen Vaassen B. Kristen Ambt Delden H.J. Hammink Westerhaar Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, Directie Oost Deventer Gemeente Twenterand Vriezenveen Fam. Otten Enter Gebr. Blenke, (en 4 eensluidende reacties) Saasveld H. Wagenmans en G.B.J. Oosterik Saasveld B. Protzmann en G.J. Prins Holten H. Vrieling (en 41 eensluidende reacties) De heer G.J.D. Bulthuis (en 12 eensluidende reacties) Balkbrug Nutter H. van der Vegt en K. Kruidhof Ommen Bilanx Accountants en Adviseurs, namens Maatschap Veurink en Maatschap De Boer Vriezenveen Bewoners Balkerweg en Dwarsdijk Ommen J.J.H van der Aa (en 81 eensluidende reacties) De heer H. Baan (en 55 eensluidende reacties) Oud Ootmarsum Rijssen Stichting Natuur en Milieu Wierden Wierden Gemeente Wierden Wierden eensluidende reacties G.M. ter Steege (en 6 eensluidende reacties) Enter

25 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Maatschap Oude Vrielink Vasse J. Jochems Haarle A.G.J. Groot Zwaaftink Wijhe Maatschap te Koppele Ambt-Delden Maatschap Elferink Tubbergen GLTO, namens de heer A. Vedders Deventer Maatschap Wonniger De Lutte J.I. Asbreuk en C.B.M. Meyerink Haaksbergen Gemeente Hof van Twente Delden L.F.M. en G.M.M. Spanjer Saasveld Villapark Eureka Deurningen Stichting Duurzame Plattelandsontwikkeling Enschede Enschede ir. C.C. Wit Delden Maatschap Gröninger-Lansink Haaksbergen Maatschap Rupert-Veelers Hengevelde Maatschap Nijhuis Eijsink Ambt-Delden Maatschap Brinkhuis en R.H.M. Reimert Luttenberg Maatschap Bolks Ommen S. Schoterman Broekland Maatschap Broeze Hoge Hexel Maatschap Jansen Holleboom Marienheem Maatschap Vehof Ambt-Delden F.G.H. Groot Koerkamp Diepenveen Kalveropfokbedrijf D.J.M. Rouwelerten Dam Vereniging Plaatselijk Belang Vinkenbuurt Wierden Vinkenbuurt Jeroen en Karin Hemmer Geesteren L. Weersink Manderveen GLTO, namens de heer B.J. Droste Deventer A.J. Giesen Haaksbergen Maatschap Koppelman Hoge Hexel P. Lub Wierden

26 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Maatschap Luttikhedde Ambt Delden J.B.V. Kuks Nutter GLTO afdeling Hof van Twente Hof van Twente GLTO afdeling Wierden Hoge Hexel G.B.F. Eising Haaksbergen Gemeente Olst-Wijhe Olst-Wijhe Maatschap Hannink Deurningen Maatschap Borgen Bos Vroomshoop G.H.J. Heuven Haarle GLTO, namens de heer J.G.M. Blankenvoort Deventer Maatschap Jansen Ommen F.A.J. ten Dam Hengelo Maatschap Bos-Vissia Langeveen Maatschap Geerink Langeveen Maatschap van t Klooster Boekelo De heer W. ten Kate, mede namens 55 insprekers Alfa Accountants en Adviseurs, namens V.O.F. Lohuis-Wichers Balkbrug Wierden Hondenclub De Doordouwers Almelo H.J. Haarhuis, mede namens 3 insprekers Maatschap Kroese, mede namens 5 maatschappen Geesteren Marle G. Meijerink en J.J. Baltes Holten J.B.G.J. Slots, mede namens 4 insprekers Elsenerbroek Gemeente Haaksbergen Haaksbergen Het Oversticht Zwolle Landgoed het Warmtink Deldenerbroek M.E.C. Exterkate Bentelo Gemeente Deventer Deventer

27 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r W.M. Kamphuis Haaksbergen Van Rooijen Landbouw BV Enter A.J.M. van Breen Haarle Maatschap Te Lintelo Haaksbergen ARAG Rechtsbijstand, namens de heer J.W. Veneman Leusden Maatschap Lensink Rijssen B.M. Timmerhuis Almelo J.G. Veneklaas Holten Maatschap Schooten Hoge Hexel Maatschap Welpelo Overdinkel G.W. Preuter Bathmen H.B. van der Vegt Mariënheem C.T.J. Wijlens Haaksbergen P. van Dijke Hellendoorn Maatschap Schrijver en Jorink Heeten H.J.W. Geerdink Losser Maatschap Vehof Bentelo G.H. Kemper Hellendoorn De heer A.F. Waterink en mevrouw M.P. Fluyt Deventer Maatschap Versteeg Bentelo Kooiker Rentmeesterskantoor, namens maatschap Borre Oldenzaal Maatschap Dubbelink Azelo Maatschap Roerink Haaksbergen Maatschap Ruiter Haarle P.T.G. Groot Roerkamp Schalkhaar Maatschap Lubbersen Holten Maatschap Wagemans Heeten B.T.J. Tuchter en A.J. Kamphuis Buurse G.P.J. van Oosterhout Wijhe Maatschap Haamberg Tilligte Maatschap Hommers Enter

28 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r W.G. Heimerink Hengelo Maatschap Stegink Bathmen Vereniging Verontruste Burgers van de Hof van Twente Markelo H.A. Stork Markelo Maatschap Oude Nijhuis Rossum J.J.M. Laarman Haaksbergen Maatschap Hemmelder Tilligte Stal Kolderhoeve Haaksbergen Maatschap Middelesch Pieltjes Nijverdal Ten Kate en Huizinga Accountants, namens familie Bekkenkamp-Drent Haaksbergen J.H.M. Schreijer Hengevelde Maatschap Broeze Hofman Enter Maatschap Groothuis Haarle A. Dankelman Arrien Maatschap Haarman Heeten Maatschap Dekker Hoge Hexel Ten Kate en Huizinga, namens J.H.M. Freriksen Haaksbergen Maatschap Vedders Haaksbergen Vereniging Heemkunde voormalige Gemeente Weerselo Weerselo G.J. Wessels Elsen Landbouwbedrijf Hemel bv Haaksbergen Maatschap Ten Bos-Hankamp Langeveen L.H.M. Heerts Tubbergen Natuurhistorische Vereniging Vriezenveen De heer H.D. Schuurink Enschede Jansen VOF Notter H. Meijer Rossum Maatschap Hesselink Reutum J. Kloeze Agelo Maatschap Semmekrot Bornebroek VOF J.H. Voortman Wierden

29 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r H.J. Smelt Vinkenbuurt S.J. Fransen, J.A.S. Fransen en A.E. Keur Vinkenbuurt Maatschap Scholten Linde Agelo Veehouderijbedrijf Van Kolk Wierden H.H.I. Westerik en M.G. Westerik- Klieverik De Lutte E.J. Evers Hezingen Maatschap Haarman De Lutte Beltman Lettele BV Lettele J.H.M. Breteler Bornerbroek N.N.R. Knol Markelo Maatschap Rabe Markelo VOF Schuurs Hellendoorn G.J. Jansen Holten Maatschap Damveld-Essink Haaksbergen Maatschap H.W. Brunnekreeft Hengelo De heer G.A. ter Beest Haaksbergen J. van de Riet Enter R. Asbroek Hengelo T.G.M. Kloppenberg Boekelo Stichting De Groene Hof Diepenheim J. Veneman Wierden Maatschap Velthuis-ten Vregelaar Buurse H.W.B. Ronsvoort Deventer Stichting Oost Deurningen Deurningen Kooiker Rentmeesterskantoor, namens de heer J.H.G. Kraesgenberg Oldenzaal Netwerk Stad Twente Enschede Maatschap Egberink De Lutte Maatschap Smeijers Zuna De heer G.J. Klein Leetink Markelo B.E. Pasman Enschede Maatschap Timmerhuis-Kock Bornerbroek

30 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r H.G. Brummelhuis Hoge Hexel GLTO, namens 28 cliënten Deventer Jan Boomkamp Groenbedrijven Borne G.J.J.M. Schopman Losser Familie Kemerink-Boerrigter Geesteren H.J. Hoevink Markelo Ten Kate en Huizinga Accountants, namens cliënten Eissink, Leusink en Broekkamp Haaksbergen Maatschap Kloosterboer Deventer M.J.H. Cents-Scholten Saasveld W.J.M. Groot Zwaaftink Wijhe Stichting Twickel Delden Driehoek Advocaten, namens maatschap Haarman, Jansman-Steenwell, Groot Koerkamp, Veldkamp, Haarman en Ruiter Zwolle W. van der Heide Ommen Seaco Zwolle Provincie Overijssel Zwolle Maatschap Smeijers Zuna H.T.A. Reimert Raalte Hoeve Varkensbedrijf Vinkenbuurt Frank Beldhuis Deurningen G.J.I. Stroek Heeten L.J.J. Oude Maatman Weerselo M.J. Gerwers-Groener Tilligte CEB Consultancy, namens gebr. Roossink Lettele R.J.M. Klein Koerkamp Wijhe VOF Egberts Hoge Hexel Maatschap Elkerink Losser Transport en Logistiek Nederland Apeldoorn Dorpsraad Bentelo Bentelo Stichting Vogelwerkgroep Geesteren Geesteren

31 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r G.J. Voorthuis Bentelo GLTO, afdeling Almelo Aadorp G.J. Dankelman Beerze Stichting Rechtsbijstand, namens de heer en mevrouw Weersink Stichting Rechtsbijstand, namens Maatschap Workel-Lubberink Zwolle Zwolle GLTO Dinkelland Rossum Scholtenhave Boomkwekerijen Tilligte Wolter Ruiterkamp Wijhe Varkensmesterij Firma Stam Almelo Maatschap Lansink-Bossink Agelo Maatschap Doeschot ten Dam Ambt Delden Maatschap Hartman Rossum B.A. Elkerink De Lutte Maatschap Schutte Holten Maatschap Tenniglo Agelo Loonbedrijf Te Riet Haaksbergen J.G.J. Oude Hengel Rossum A.F. Nijkamp Schalkhaar E.B.J. Stamsnijder Bornerbroek G.N.M. Busger op Vollenbroek Enter Ten Kate en Huizinga Accountants, namens H.J. Jannink Bentelo W.J.S. Rientjes Raaltje H.A.J. Hogenkamp Haaksbergen Maatschap Simons Lemelerveld Maatschap Lubberdink Ambt-Delden J. Holterman Raalte E. Jannink Buurse Maatschap Bessembinder Holten G.P.B.M. Oude Hengel Geesteren Buurtbewoners Deurningen G.H.J. Jagers op Akkerhuis Saasveld

32 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Fam. B. Abbink Vriezenveen MKB Oost-Nederland Apeldoorn A.T. ter Avest Wierden Camping Ideaal Maatschap Tijink Almelo J.B.A. Nieuwe Werne Nutter Maatschap Kamphuis Agelo Maatschap Kloosterboer-Vos Lettele Mevrouw M. Vruggink-Broekhuis Haarle Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie (IVN), afdeling Losser Losser Familie Olthof Hoge Hexel Familie Harmsel Markelo Maatschap Dasselaar Hooge Hexel Adelinde Bouwman Haaksbergen T.G.M. Kloppenberg Boekelo F.H.G. van Rossum Nieuw-Heeten Maatschap Kamerink Wierden De heer J. Hofmeijer Nijverdal Maatschap Heuvels-Groothuis Denekamp Maatschap Ter Avest Bentelo B. Broenink Weerselo De heer F.J. Lueks Bathmen Drs. M. Bentinck van Schoonheten namens mr. R.F.C. baron Bentinck van Schoonheten Heeten Maatschap De Lange-Jaspers Arrien B.J.M. Volker Haaksbergen J. Briene Wierden Waterschap Groot Salland Zwolle Maatschap Scholten Saasveld Marcel Grondman Lemele H.J.A. Oude Hengel Rossum H.H.B. Rugters Wierden

33 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r J. Tijink Saasveld Frederik F. Barends Raalte Gemeente Rijsen-Holten Rijssen Molenaars Fokbedrijf BV Markelo Gemeente Tubbergen Tubbergen Maatschap Doeschot Ambt-Delden Maatschap Hoff-Waalderink Hoge Hexel Camping De Keite Markelo Gerard Kemper Holten Varkenshandel Veldkamp VOF Raalte P.J.M. Grefte Hengevelde Koonstra Melkveehouderij Vinkenbuurt Gert-Jan de Gunst Losser Maatschap Kok Saasveld W.G. Wes Borne Natuur en Milieu Overijssel Zwolle Stichting Dorpsbelangen Bornerbroek Bornerbroek M.C. Heetkamp Hellendoorn E.G.H. Workel Ambt Delden J.W.J. Kleinsman Bentelo Maatschap Bosboom Hulsen Familie Wagemans Saasveld E.M. Wichers Schreurs Haaksbergen Maatschap Kamphuis Lattrop H.G. Nijenhuis en M.J. Beltman Heeten A.B. Kokkeler en I.G.M. Kokkeler- Oude Dubbelink Beuningen Vereniging Landelijk Diepenveen Deventer T.H.G. Rolink Beuningen W.J.S. Rientjes Raalte Maatschap Scholten Linde Hezingen H.B.J. ter Linde Losser De heer R.H.A. Raamsman Haarle

34 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Landgoed Het Waarrecht Buurse Maatschap Kloosterboer-Vos en 4 eensluidende reacties Lettele Dienst Landelijk Gebied Zwolle Familie Hunneman Heeten Maatschap ten Pierik Diepenheim College van B&W gemeente Dinkelland Weerselo de Gemeenteraad van Tubbergen Tubbergen College van B&W gemeente Wierden Wierden R.M.C. de la Haye, namens de PvdAfractie gemeente Rijssen-Holten Rijssen-Holten G.J. Voorthuis Bentelo Ten Kate & Huizinga Accountants, namens J.R.M. Eissink, E.T.M. Leusink en H.G.M. Broekkamp Haaksbergen H.G.J. Weersink Hezingen H.J. Haarhuis, J.H.M. Oude Vrielink, A.M. Haarhuis en E.H.J. Kamphuis Geesteren G.H. Krabbenbos Markelo Maatschap Hoevink Markelo T.J. Elkink Markelo Maatschap Veltkamp Markelo J.A. Brok Enter G.P.B.M. Oude Hengel, namens de heren Knoef, Wessels, Kamp, Hemmink, Holsbrink en Lenferink Geesteren M. Veurink Arriën H.H.J. Oude Lenferink Albergen Holding Wegdam b.v. Hengevelde G.J.M. Haverkate Ambt-Delden G.J.H. Brunnekreeft Markelo W. Vos en Y. Vos Vinkenbuurt H. Pierik Wierden J. Briene Wierden J. Scholten Haaksbergen

35 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Woolderink Wierden R.A. Jannink Bentelo F.J. Lueks Bathmen J. Hekking Raalte Loonbedrijf Te Riet Haaksbergen Maatschap Blokhorst-Cattier Hengevelde R. Kamphuis Hengelo J.W.G. Goorhuis Ambt Delden Maatschap G.B.M. & A.M. Lansink- Bossink Maatschap H.A.J.B. Elbert en W.A. Elbert-Boerman Agelo Diepenheim H.M. Hoeste Bentelo Maatschap Jansen Klein Teeselink Olst Maatschap Kloosterboer Mariënheem Maatschap Versteeg Hengelo Maatschap Dubbelink Azelo J.H.T. ten Vergert Haaksbergen G. Morsink Enter Maatschap Veldkamp-Haarsman Raalte A. Bouwman Haaksbergen Varkenshandel Veldkamp v.o.f. Raalte Maatschap G.J.B.E. & M.T.M. Kok Saasveld Rentmeesterkantoor Kooiker b.v., namens J.H.G. Kraesgenberg Oldenzaal M. Oolbekkink Holten CEB Overijssel Consultancy en Bedrijfsadministratie, namens J.G. en T.J. Roossink Broederij en Pluimveebedrijven Brok B.V. Lettele Enter H.G.M. Jansen Holleboom Mariënheem Cumela Impuls, namens Loonbedrijf H. Koonstra Nijkerk G.B.F. Eising Haaksbergen

36 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r DEVOBO Totaal, Advies, Techniek en uitvoering in de Groene Ruimte Deventer G.W.M. Hunneman Lochem H.J. Ardesch Dalmsholte G.A.B. Lofhuis Weerselo Overijssels Particulier Grondbezit Deventer B. Zielman Vinkenbuurt R. Hoppen Rijssen H. Geerdink Ootmarsum F.J.M. Schellings Beuningen H. Winkel Hexel De Gewestelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (GLTO), afdeling Wierden Hoge Hexel H.J. en D.J.E. Hesselink-ter Boo Beckum Boomkwekerij-Tuincentrum M. Hagels Rijssen H. Wulferink Saasveld Boon v.o.f. Enschede Maatschap Schutte Haarle C. van der Kreeft Oldenzaal Maatschap Kroezen Tubbergen Bureau Takkenkamp b.v., namens "'t Sidebroek" Enschede W.T.A. van Rossum Nieuw-Heeten Maatschap A. en C. de Bruin Beerzerveld Maatschap Brunnekreef Ambt Delden J. ten Tije, G.J. Rohaan en H. Rohaan-Knopers, J. Rohaan en R.J. van Wely Markelo W. Boersma Delden De Gewestelijke Land- en Tuinbouw Organisatie (GLTO), afdeling Ommen Dalmsholte Maatschap Petter-Aufderhaar Ommen Maatschap Vehof Bentelo V.o.f. Camping De Keite Markelo

37 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Ter Heegde & Kuiphuis Makelaars en adviseurs o.z., namens H.M.J. Kleinsman Ter Heegde & Kuiphuis Makelaars en adviseurs o.z., namens G.H. & H.G.M. Kuiphuis Driehoek Advocaten, namens B.J.M. Ruiter Beckum Beckum Zwolle eensluidende reacties eensluidende reacties eensluidende reacties Vinkenbuurt eensluidende reacties Tilburg eensluidende reacties Hellevoetsluis Gemeente Hellendoorn Nijverdal Overijssels Particulier Grondbezit Deventer A.G.A. Mentink Deurningen G.N.M. Busger op Vollenbroek Enter H. Veurink Den Ham Landal Twenhaarsveld Holten PvdA-fractie A.L. Diesch Mariënheem Fam. Bramer Hoge Hexel H.E.J. Neurink Bruinehaar Landgoed Vilsteren Vilsteren Milieuraad Den Ham Vroomshoop Den Ham J.W.M. Nijhuis Bentelo Vitens Leeuwarden Stichting Rechtsbijstand, namens Maatschap G. en M. Smeijers Zwolle GLTO Belangbehartiging Deventer Stichting Platform Bio-Energie Utrecht VNG, afdeling Overijssel Raalte H.J. Ardesch Dalmsholte Provinciale Commissie Landelijk Gebied Overijssel Zwolle Advise Consultancy Jacob Visser Hengelo

38 nr. datum persoon of instantie plaats datum van ontvangst Cie. m.e.r Recreatiegemeenschap Salland Deventer Gemeente Hengelo Hengelo Gemeente Losser Losser

39

40 Toetsingsadvies over het milieueffectrapport Reconstructie Salland-Twente De provincie Overijssel wil een Reconstructieplan vaststellen voor de gebieden Salland en Twente. Het totale reconstructiegebied Salland- Twente heeft een oppervlakte van circa ha, waarvan circa ha cultuurgrond, circa ha stedelijk gebied, infrastructuur en recreatieterreinen en circa ha bos, natuur en water. Het plan heeft ten doel om problemen in het landelijk gebied op te lossen. Deze problemen komen voort uit de interactie tussen agrarische bedrijvigheid, waterhuishouding, leefbaarheid, recreatie, natuurbescherming en landschap ISBN