FRATERS MARISTEN WEST- EN MIDDEN-EUROPA BULLETIN

Transcriptie

1 FRATERS MARISTEN WEST- EN MIDDEN-EUROPA BULLETIN

2 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 2 REDACTIE Fr. Jacques Scholte Fr. Victor Vermeersch Mevr. Nellie Beelen Mevr. Daphne van Dongen Sophiaweg 4 NL 6523 NJ Nijmegen VERTALERS dhr Philippe Charrier Fr. Joseph De Meyer Fr. Alois Engel Fr. Charles Gay Fr. Dietrich Gleixner Fr. Augustin Hendlmeier dhr Michael Murphy Fr. Jean Ronzon Fr. Albert Thomé Fr. Douglas Welsh INHOUD Van de redactie 3 "We hebben een nieuwe tent nodig" 4 IIe Internationale Bijeenkomst voor Maristenzending 7 Uit het moederland 8 Spiritualiteit en de roeping tot Marist-zijn 9 Mijn apostolaat: "L'Oeuvre missionnaire" jaar Maristen in Duitsland Eerste assemblee van de Duitse fraters 13 Verder leren kijken 14 Kerstmis 15 Hoewel het vanuit het secretariaat van de Provincie West- en Midden-Europa gebruikelijk is zowel de term Broeders als Fraters te gebruiken, is ervoor gekozen in dit schrijven alleen de term fraters te gebruiken, dit om de leesbaarheid te bevorderen

3 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 3 VAN DE REDACTIE Het begrip verbonden zijn heeft ons in dit woord van de redactie al gebracht bij onze gemeenschappen, onze zending en de mariale spiritualiteit. Het redactiewoord in dit decembernummer nodigt u uit om een ogenblik stil te staan bij onze verbondenheid met God. Het komende kerstfeest helpt ons om de sfeer van verbonden zijn met God dichtbij te brengen en nog wel op een bijzondere manier: God mens geworden. Waar komt in de Schrift het Verbond van God en mens niet ter sprake? In veel verhalen en gebeurtenissen is er wel de herinnering aan het Verbond, wordt het voornemen om volgens het Verbond te leven hernieuwd of is het Jahwe zelf die de mens op basis van het Verbond tegemoet blijft treden, steeds opnieuw. De psalmen geven ons veel voorbeelden van gesprek en ontmoeting tussen God en mens, waarin iets oplicht van hoe de verbondenheid tussen God en mens beleefd wordt. Denk maar aan psalm 22: Ik roep overdag, mijn God, en u antwoordt niet, en in de nacht, maar ik vind geen rust. (22,3) Op een andere plek nodigt Jahwe uit, als er iets gebeurd is, om het uit te praten, opdat er weer verbinding is tussen Hem en Zijn volk. Ja, God en mens hebben elkaar nodig, zoeken elkaar en zegenen elkaar opdat het Goede geleefd mag worden. En wij in onze tijd? Hoe is deze verbondenheid aanwezig, zichtbaar en gelukmakend? Het lijkt me dat het bij onze tijd hoort om een wat vergeten gevoeligheid opnieuw aan te leren. Het gaat over de gevoeligheid dat wij niet alles zelf te regelen en te maken hebben. Er zijn de vele verleidingen die ons tot de gedachte brengen dat wij bij machte zijn het meeste, of in ieder geval veel, kunnen regelen en veel in het leven van ons afhangt. VERBONDEN ZIJN Natuurlijk geeft de lengte van deze bladzijde niet genoeg ruimte om echte, diepe aandacht te geven aan de werking van het Verbond zoals dat in de Schrift en in het leven van Jezus van Nazareth levend tot ons komt en doorwerkt in het leven van mensen. We mogen er hier een enkel woord over zeggen en erop vertrouwen dat het genoeg is om uw persoonlijke overdenking voort te zetten. In ons dagelijks leven zijn we vermoedelijk niet voortdurend bezig met de vraag of wij leven in het Verbond dat God en mens met elkaar zijn aangegaan. Daar is het Verbond ook veel te groot voor. Daar is God veel te groot voor. Hij blijft immers de Ander, die niet te vatten is en zo vaak verborgen blijft. De uitdaging voor onze tijd is dat we opnieuw gevoelig worden voor de wederkerige werking die er is tussen God en mens. Het is een gevoeligheid die in onze gelovige traditie als zo natuurlijk aanvoelde. We zijn die wat kwijtgeraakt. Dat is niet erg. God kan er wel tegen en blijft vanuit Zijn Verbond de Levende Aanwezige tussen en bij mensen. Het hoort wél bij ons om God ter sprake te brengen, opdat we elkaar God en mens tot spreken brengen. Het is een dimensie van ons leven-methet-verbond die ons opnieuw kan inspireren. Het verbonden zijn van God en mens heeft zeker ook de mensen geraakt over wie in dit nummer gesproken wordt of die zelf aan het woord komen. In heel concrete daden komen ze aan het licht. Ze kunnen een spiegel en een bemoediging voor ons zijn. In het licht van het Kerstfeest wens ik u een zalig feest van de mens geworden God. Frater Jacques Scholte

4 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 4 WE HEBBEN EEN NIEUWE TENT NODIG II e Internationale Bijeenkomst voor Maristenzending Beste fraters en Maristenvrienden, Afgelopen september heb ik deelgenomen aan de II e Internationale Bijeenkomst voor Maristenzending, die werd gehouden in Nairobi in Kenia. Dhr Wolfgang Hacker uit Mindelheim nam als lekenafgevaardigde van onze Provincie deel (zie pagina 7). Er waren 117 deelnemers uit 45 landen, onder wie 38 leken en 11 jongvolwassenen uit verschillende delen van van de Maristenwereld. Alle leden van de Algemene Raad waren aanwezig, evenals 11 leden van de Centrale Commissie, 20 ondersteunende medewerkers en 6 tolken. Het doel van de bijeenkomst was om dieper in te gaan op de beslissingen die wij als Instituut moeten nemen op het vlak van de zending, door aandacht te hebben voor de stem van de Geest die door elk van ons spreekt. De bijeenkomst bouwde direct voort op de eerste bijeenkomst, die in 2007 in Mendes was gehouden, en op het werk van de laatste Algemene Kapittels. De deelnemers gingen verder met de vraag hoe we het beste kunnen antwoorden, persoonlijk en als Instituut, op hetgeen waartoe God vandaag oproept voor het Maristencharisma. Aan het begin van de bijeenkomst werd ons gevraagd op te schrijven wat we van de bijeenkomst hoopten en verwachtten. Ik schreef het volgende: Een verrijkende en inspirerende broederlijke ervaring; Een bevestiging van de huidige prioriteiten van het Instituut; Een waardering van de diversiteit en creativiteit van het Maristenwerk van vandaag; Een visie voor de toekomst van het Maristenwerk. Op de website van Rome ( staan goede artikelen over de bijeenkomst, daarom zal ik hier geen samenvatting van het verloop ervan geven. In deze brief wil ik, vanuit mijn eigen perspectief, enkele sleutelmomenten en belangrijke punten uit de boodschap van de bijeenkomst met u delen. Richtlijnen Om ons te helpen bij onze overwegingen werd ons de fundamentele oproep van het laatste Algemene Kapittel in herinnering gebracht: Werken aan verbondenheid tussen leken en fraters; Betekenisvol aanwezig zijn onder arme kinderen en jongeren; Een nieuwe wijze van frater zijn ontwikkelen. Met betrekking tot onze relatie met leken gaf Frater Joe McKee tijdens zijn presentatie een overzicht van de ontwikkelingen van de afgelopen vijftig jaar in het Instituut. In 1962 spraken we over leken als onze medewerkers, en in 2001 werden we uitgenodigd onze tent groter te maken en open te zetten voor leken met een betrokkenheid in de Maristenzending en -spiritualiteit, met gezamenlijke vormingsprogramma s waar mogelijk. Ter afsluiting van zijn presentatie zei Frater Joe: We hebben een nieuwe tent nodig. "Wie zullen de Maristen van de toekomst zijn? Frater Jeff Crowe, de Provinciaal Overste van Australië en een voormalig lid van de Algemene Raad, stelde deze vraag tijdens een presentatie die hij gaf. De context van zijn vraag is duidelijk. In 1965 waren er wereldwijd Fraters Maristen. Momenteel zijn het er De cijfers voor Europa, Australië, Noord-Amerika en enkele andere delen van de wereld laten een geleidelijke daling in het aantal fraters

5 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 5 zien. Tegelijkertijd stijgt het aantal mensen die nauw met ons samenwerken en die op allerlei manieren het charisma, de zending en het geestelijke leven van het Instituut van de Fraters Maristen delen. In veel delen van de Maristenwereld, waaronder het onze, hebben fraters zich teruggetrokken uit scholen en die overgedragen aan een bisdom, een inrichtende macht (België), een plaatselijke instantie (Verenigd Koninkrijk), of ze hebben ze gesloten. De laatste jaren zien we in sommige delen van de Maristenwereld een beweging om onze scholen, projecten en instellingen over te dragen aan leken die ons charisma delen. We leren dat het charisma van Marcellinus Champagnat zoals dat van Franciscus van Assisi en Ignatius van Loyola een geschenk is voor de Kerk dat is toevertrouwd aan de Fraters Maristen. Leken bevinden zich nu, ten gevolge van ontwikkelingen in de Kerk sinds het Vaticaanse Concilie, in een positie van medeverantwoordelijkheid voor dit geschenk aan de Kerk. In sommige delen van de wereld zullen leken leidinggevende taken in de Maristenzending overnemen. Jonge afgevaardigden Een van de sleutelmomenten voor mij was de presentatie van de elf jongvolwassenen die uit alle vijf de continenten waren gekomen. Hun presentatie was erg leuk en creatief. Ze waren gevraagd om hun beeld te delen van de Maristenzending zoals die er in 2020 zal uitzien. Ze gaven de volgende punten: Solidariteit met de armen Gedeelde roeping Gezamenlijke vorming voor leken en fraters Gemengde communiteiten Lekenvrijwilligers Mannen en vrouwen samen Belang van de Engelse en Spaanse taal In de boodschap van alle deelnemers samen vindt u verwoord waar zij op hopen. Een Afrikaanse bijeenkomst Van 1993 tot 1997 woonde ik in Kameroen en, zoals velen die missionaris zijn geweest het hebben ervaren, werd ook mijn leven geraakt door de Afrikaanse zon ; Afrika blijft een speciale plek houden in mijn hart. De organisatie had Afrikaanse symbolen, thema s, verhalen, muziek en dans in de bijeenkomst verwerkt, die daardoor zeer werd verrijkt. Vooral het vuur en de drums kwamen steeds terug. De drums riepen op tot gebed, om elkaar te ontmoeten, samen aan tafel te gaan, en het vuur was een terugkerend beeld in gebeden, verhalen en gedrukt materiaal. Ik ontmoette een aantal jonge Afrikaanse fraters die veel indruk op mij maakten. Hun muziek zorgde voor levendige vieringen en gezellige momenten van ontspanning. Aan het begin van deze brief schreef ik dat het Maristeninstituut in de meeste delen van de wereld qua aantal fraters kleiner wordt dat is niet het geval in Afrika, waar er 450 Afrikaanse fraters zijn en de fraters gemiddeld één nieuwe school per jaar openen. De afgelopen jaren wordt er wel gesproken over omgekeerde zending, waarbij paters, fraters en zusters uit vroegere missielanden komen werken in de ontwikkelde wereld, waar minder mensen kiezen voor het priesterschap en religieuze leven. Hoewel deze beweging ongetwijfeld voordelen heeft, heb ik er ook enkele bedenkingen bij, om uiteenlopende redenen. Wat mij echter opviel, was dat de huidige beweging, namelijk dat Maristencommuniteiten internationaler worden, allerlei mogelijkheden biedt voor Afrikaanse Maristen om naast Maristen elders in de wereld te werken in gemengde communiteiten en gezamenlijke projecten. Dat gebeurt al door het project Asia Mission Ad Gentes, de steun aan Soedan en een actieve aanwezigheid in internationale communiteiten en vormingscentra. Er zijn ook mogelijkheden voor vrijwilligers om bij Afrikaanse Maristen te werken. Ik sprak Frater Chris Wills en wij willen gaan kijken hoe we volwassenen die aan het einde van hun beroepsleven zijn gekomen of wier kinderen volwassen en het huis uit zijn, kunnen stimuleren om bij Afrikaanse (en andere) Maristen te gaan werken ter ondersteuning van het werk van het Instituut. Ubuntu Veel mensen kennen het woord ubuntu uit de Xhosa-taal. Het betekent: ik ben omdat wij zijn. Deze Afrikaanse beleving van ik worden doordat we verbonden zijn met anderen werd aangevuld door Frater Francis Lukong, de Overste van het District West-Afrika, die een andere Afrikaanse uitdrukking noemde: Als je snel wilt gaan, ga dan alleen. Als je ver wilt gaan, ga dan samen.

6 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 6 Deze uitdrukking werd het officieuze thema van de bijeenkomst: we namen de Afrikaanse wijsheid van jezelf leren kennen door je relaties met anderen en van het belang van samenwerking heel serieus. Frater Emili zei tijdens zijn slottoespraak dat Afrika door deze bijeenkomst het middelpunt van de Maristenkaart was geworden. Wat aan de rand lag, ligt nu in het midden. Frater Tony Leon, die het werk van de deelnemers van creatieve illustraties voorzag, gebruikte een heel stuk wand van de zaal waar we bijeenkwamen om er een wereldkaart op te tekenen. Elke dag voegde hij er symbolen aan toe van waar wij werkzaam zijn. Het belangrijkste aspect van de kaart was echter dat die ons gebruikelijke perspectief omkeerde: Afrika midden op en boven aan de kaart, en Europa onderaan. Tony vertelde aan het einde van de bijeenkomst dat mensen op twee manieren reageerden op de kaart: Dat is verkeerd. Dat is anders. Tony s kaart mag een metafoor voor onze benadering van de toekomst zijn. Zien we verandering als verkeerd of als anders en interessant? Uitdagingen De brief van de deelnemers aan de bijeenkomst is al naar de communiteiten gestuurd. Hij eindigt met een aantal uitdagingen en mogelijkheden. De belangrijkste uitdagingen zijn wellicht deze: Structuren voor de deelname van leken creëren; Vormingsmogelijkheden bieden voor fraters en leken om samen te werken aan het ontwikkelen van Maristenspiritualiteit en -zending. Zoals u ziet, voldeed de bijeenkomst aan wat ik ervan hoopte. Ik ben van mening dat wij een visie voor de toekomst van het Maristenleven en de Maristenzending hebben, maar daar zullen meer dan een paar veranderingen voor nodig zijn. Zoals Frater Joe McKee zei, zal er een nieuwe tent voor nodig zijn. Het project nieuwe modellen is in het leven geroepen om ons te laten kijken naar nieuwe structuren voor de toekomst; dat is een onderwerp waarop ik in een andere brief zal terugkomen. Voor nu hoop ik dat ik iets heb weten over te brengen van de energie, het jeugdige enthousiasme en de visie van de II e Internationale Bijeenkomst voor Maristenzending. Het was een voorrecht om er namens u aan te mogen deelnemen, en het stemt hoopvol voor onze Maristentoekomst. Met een hartelijke groet, Frater Brendan Geary, Provinciaal Overste

7 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 7 iie Internationale Bijeenkomst voor Maristenzending De tweede internationale bijeenkomst rond het thema Maristenzending vond van 16 t/m 27 september 2014 plaats in Nairobi in Kenia. De ruim honderd deelnemers, onder wie elf afgevaardigden van de Maristenjeugd, waren afkomstig uit 35 landen. De accommodatie in de drie verschillende huizen in de wijk Karen was goed gekozen. Zowel in het huis St. Josep, het Russel House als ook in het huis van de Dimesse-zusters deed men er alles aan om het de gasten naar de zin te maken. Het terrein van de zusters was ook de locatie van onze bijeenkomst, met een grote zaal, een inspirerende binnenplaats, en een grote tuin die genoeg plaats bood voor een overdekt podium als ook voor stille plekken om gezamenlijke of meditatieve momenten te houden. Naast de vele werksessies overdag waren er ook constructieve en bemoedigende gesprekken tijdens de koffie- en theepauzes, wandelingen samen door het kloostercomplex, of het gezellige samenzijn s avonds. Gedurende drie avonden was er een presentatie over de verschillende continenten, waarbij culturele uitwisseling op de voorgrond stond. Allerlei meegebrachte cadeautjes mochten dienen als herinnering aan de bijeenkomst, net zoals de indrukwekkende liederen en dansen die door vele landen werden opgevoerd en die de deelnemers aanzetten tot meedoen. Ze werden begeleid door de MIC-band, bestaande uit studenten van het nabijgelegen Marist University College. De band gaf ook extra kleur aan het dagelijkse programma door de muziek bij het ochtendgebed om 9 uur en de andere vieringen te verzorgen.de bijeenkomst had als motto: nieuwe Maristen in de zending en was een gevolg van een van de voorstellen van het XXIe Algemene Kapittel (Rome, 2009). De aanwezigheid van de Algemeen Overste Emili Turú, zijn plaatsvervanger Joe McKee en de zes overige leden van de Algemene Raad gaf aan hoeveel belang eraan werd gehecht. Het doel van de bijeenkomst was om de fraters en leken in een nieuwe geest van gemeenschap op één lijn te krijgen voor wat betreft de noodlijdende omstandigheden en de rechten van de kinderen en jongeren in onze huidige tijd. Anders verwoord, in de nieuwe tent van de Maristenbeweging werken fraters en leken samen om een gezamenlijk antwoord te geven voor de Montagnes van onze tijd. Daarbij werd de term leken als achterhaald beschouwd en naar het verleden verwezen; beter gezegd zijn het mensen die de roep van Jezus op Maristenwijze volgen. Bovendien zijn er wereldwijd groepen en gemeenschappen die in harmonie met moslims en boeddhisten samenleven. Hoewel men in sommige delen van de Maristenwereld nog enigszins terughoudend is in het samenwerken met leken (bijvoorbeeld in West-Afrika), is er elders sprake van een lange harmonieuze samenwerking (bijvoorbeeld in Australië). Tijdens gesprekken tussen de afzonderlijke regio s en Provincies, maar nog meer tijdens gespreksrondes met deelnemers uit verschillende continenten, kwamen steeds dezelfde woorden terug, zoals diversity (verscheidenheid), significance (betekenis) en availability (beschikbaarheid). Deze theoretische inhoud werd aangevuld met een bezoek, in

8 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 8 kleine groepjes, aan sociale projecten in de buurt, waarbij men kon kiezen uit een basisschool die straatkinderen geborgenheid en onderwijs biedt, een werkplaats waar alleenstaande moeders toevlucht vinden en een inkomen voor hun kinderen verdienen, of een zorgcentrum voor kinderen met een geestelijke of lichamelijke beperking. Het bezoek aan deze particuliere projecten maakte iedereen duidelijk wat het betekent naar de rand van de samenleving te gaan om arme kinderen en jongeren van onze tijd bij te staan. Franciscus een bijzondere betekenis voor ons: Iedere Christen en iedere gemeenschap zal onderscheiden wat de weg is die de Heer vraagt, maar wij worden allen uitgenodigd deze oproep te aanvaarden: uit de eigen gemakzucht naar buiten te treden en de moed te hebben naar alle randgebieden te gaan die behoefte hebben aan het licht van het Evangelie. De deelnemers pakten de nalatenschap van de eerste Internationale Bijeenkomst voor Maristenzending, in Mendes (Brazilië), op. Wij worden nu opgeroepen om als nieuwe Maristen in de zending, kort voor het aanbreken van de derde eeuw, aan de slag te gaan. We hopen van nu af aan te getuigen door ons leven, als een vuur dat iedereen die dichtbij staat aansteekt en inspireert. Deze enthousiaste beschrijving waarmee het document van de bijeenkomst, Stemmen uit het vuur, eindigt, geeft een idee van de stimulerende en constructieve stemming van deze bijeenkomst, die de deelnemers na afloop weemoedig en tegelijk gemotiveerd liet vertrekken, terug naar hun werk thuis. Nu het 200-jarig bestaan van het Instituut van de Maristen dichterbij komt, krijgen de woorden van Paus Wolfgang Hacker UIT HET MOEDERLAND Ik kwam naar je huis na weifelend de g ne te hebben overwonnen van dat eerste onzekere briefje, dat onhandige telefoontje met voorzichtig geformuleerde, neutrale bewoordingen: zodat jij nee zou kunnen zeggen en ik de vernedering van jouw afwijzing niet zou moeten doorstaan. Je vroeg me binnen te komen en met een paar stuntelige woorden over en weer viel de angst weg die de mensheid verdeelt, de angst voor de vreemdeling, voor dat wat anders is, voor het onbekende; de angst viel weg door de magische werking van het bloed en het onlogische gevoel van een verbondenheid doorgegeven van generatie op generatie en van continent tot continent. Diep vanbinnen wil je een manier vinden om van de ander te houden. We omhelsden elkaar en begonnen vreugde te voelen omwille van onze bloedband en wat we met elkaar gemeen hebben; het draagt een primitief vuur in zich dat alle demonen verjaagt. Frater Stephen Eric Smyth

9 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 9 SPIRITUALITEIT EN DE ROEPING TOT MARIST-ZIJN Provincieworkshop in Freising van 31 oktober - 2 november 2014 De bijeenkomst begon met een uitstekende avondmaaltijd in de eetzaal van het vormingscentrum in Freising. De Domberg aldaar, waarop al 1300 jaar christelijk leven bloeit, vormde door zijn ligging, ruimtes en technische uitrusting de ideale achtergrond voor ons samenzijn. Frater Tony Leon gaf met zijn verfijnde methodiek en overtuigende persoonlijkheid invulling aan deze workshop. Hij werd begeleid door Bernice Reintjens, die hem op haar soevereine wijze terzijde stond en bovendien de gebedsmomenten s morgens leidde. Na het kennismaken en het voorstellen van de sprekers werden de onderwerpen van de workshop kort gepresenteerd. Tegen uur ontmoetten de meeste aanwezigen elkaar in de ontvangstruimte van het gebouw om de avond met een gesprek en een goed glas Beiers bier of wijn te besluiten. Na het ontbijt en ochtendgebed op zaterdag startte Tony met het hoofdthema spiritualiteit. Als inleiding in de thematiek had hij een aandachtsoefening die bestond uit het ruiken en proeven van chocolade. Hij gaf een reeks veelzeggende voorbeelden van mensen die zich in hun leven hebben laten raken door de Geest. De provocerende zin: Religie is iets voor mensen die vrezen in de hel te komen; spiritualiteit is iets voor mensen die er zijn geweest, is velen bijgebleven en zorgde voor gespreksstof. Door welke geest worden wij gedreven? Welke doelen stellen wij ons en waarom? Hoe ontwikkelt mens-zijn zich, hoe ontwikkelt een ik zich? Tony ging op twee niveaus in op deze vragen. Op antropologisch niveau kun je zeggen dat de mens een sociaal wezen is. De mens wordt mens door andere mensen. Hij is van nature ingesteld op cultuur. Zijn ik-ontwikkeling vindt in hoge mate plaats in het gezelschap van andere mensen. Der Mensch wird am Du zum Ich, zoals Martin Buber zegt, de mens wordt ik door jou, de ander. In deze samenhang ging Tony in op het fenomeen gastvrijheid. Christelijke gastvrijheid betekent dat we elke gast opnemen als ware het Jezus zelf. Als dat lukt, dan creëert het een soort metamorfose bij de gast, die in een positieve omgeving eerder het goede, zeg goddelijke in zichzelf kan ontdekken. Op religieus niveau zijn we op zoek naar degene die ons bij onze naam heeft geroepen (Jes 43,1). Rusteloos blijft ons hart totdat het zijn rust vindt in u. (Hl. Augustinus) De spreker noemde enkele mogelijke wegen van deze zoektocht naar God. De camino de Santiago is één mogelijkheid om de God in jezelf te ontmoeten. Een pelgrimsreis maken en/of mediteren; God in de stilte en in het gebed ontmoeten. Een andere mogelijkheid voor een ontmoeting met God is mijn medemens, mijn gemeenschap. Voor zoveel gij dit een van deze Mijn minste broeders gedaan hebt, zo hebt gij dat Mij gedaan. Na het uitvoerige en met mooie afbeeldingen opgeluisterde betoog van Frater Tony reflecteerden de deelnemers over de ervaringen van hun eigen weg en over de mensen die hen het meeste hebben be nvloed. De volgende eenheid ging over het Mariale gezicht van de Kerk. Wat betekent Maria s voorbeeld voor onze omgang met anderen? Op Mariale wijze handelen betekent op ooghoogte handelen. Barmhartig-

10 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 10 heid, in staat zijn te vergeven, steeds weer op anderen kunnen afstappen, het goede in je medemens zien, het valt allemaal onder de noemer Mariaal. We kregen een aantal afbeeldingen van Maria en moesten daaruit de twee mooiste en de twee lelijkste kiezen. De verschillende groepen hadden een voorkeur voor hedendaagse afbeeldingen van Maria en keurden afbeeldingen van Maria als koningin af. Maria als een van ons die God dichter bij ons brengt. Zo zou je het resultaat van deze oefening in één zin kunnen samenvatten. Als volgend onderwerp legde Tony ons de genade van het evangeliseren voor. Genade wordt ons geschonken. We kunnen haar aannemen of weigeren. Hij illustreerde dit fenomeen heel treffend aan de hand van de film Les misérables en de gelijkenis van de verloren zoon. Aan het einde van de dag ging Pater Wilhelm Tangen s.m. voor tijdens een viering in typische Maristenstijl: eenvoudig, rustig, helder. De volgende dag begon met een ochtendgebed en een oefening met de hele groep. Elke deelnemer kreeg een stip op het voorhoofd. Die stip was blauw, geel, rood of groen, maar je kon zelf niet zien welke kleur jouw stip was. In vier hoeken stonden plakkaten met elk een van de vier kleuren. We moesten nu in de juiste hoek gaan staan, maar zonder te praten of elkaar tekens te geven. Binnen de kortste keren namen we elkaar aan de arm mee naar de juiste plek. Het was een mooie oefening met als thema: Ik help jou je plek te vinden. Het is onze taak als Maristen het Evangelie te leven en anderen te helpen hun plek te vinden. Onze levensweg zou door de volgende lantaarns belicht moeten worden: goedheid, inzicht, geloof, gemeenschap, aanwezigheid, verantwoordelijkheid, waarden, actief zijn. Een zeer persoonlijke meditatie waarbij stenen werden rondgegeven, vormde de afsluiting van de bijeenkomst. Op deze plek zou ik de Provinciaal Overste en zijn Raad willen feliciteren met deze geslaagde bijeenkomst en bedanken voor de uitnodiging. Hans Staudner MIJN APOSTOLAAT: "L'OEUVRE MISSIONNAIRE" lijk uit administratieve en financiële taken die op de lange duur kunnen gaan vervelen; maar ik kan zeggen dat ik het als een verrijking zie. De bronnen voor de verschillende artikelen in het kwartaalblad Marie Médiatrice et Missions, de spil Bij mijn definitieve terugkeer uit Afrika in 1994 vroeg de Frater Provinciaal mij de verantwoordelijkheid voor het Oeuvre Missionnaire in Genval (België) op me te nemen. Twintig jaar later beman ik die functie nog steeds. Als je het van buitenaf bekijkt, bestaat dit werk voornamevan het Oeuvre, zijn legio, maar de belangrijkste blijft voor mij de website van de congregatie, Het is een onuitputtelijke bron van nieuws, over Maria, over Marcellinus, over ons werk in de wereld. De belangrijkste en meest actuele berichten worden in de vier talen

11 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 11 van het Instituut vertaald, maar ik neem ook de tijd om de magazines van de verschillende Provincies te lezen die alleen in de eigen taal beschikbaar zijn. Ik ben me bewust van de omvang van mijn onderzoeksveld doordat het de talen Frans, Engels en Spaans omvat. Door dit alles te lezen heb ik veel bewondering gekregen voor wat er allemaal leeft in het Instituut, niet alleen op bestuursniveau maar vooral ook in het veld, het concrete werk met jongeren. Dankzij het Internet blijf ik God danken voor de dynamische fraters die er overal ter wereld zijn en die jonge mensen enthousiast maken die nog altijd bereid zijn zich te engageren. gedachtenis aan hem. Een andere bron van persoonlijke verrijking in mijn werk? Het contact met de donateurs, per post maar vooral ook via de telefoon (als ik het nummer kan vinden ). Het praten met die mensen, die vaak al op hoge leeftijd zijn, doet me goed, omdat ze vertellen waarom ze ons werk willen steunen (hun zoons zaten vroeger bij de fraters op school, ze vinden de kalender zo mooi, et cetera). Ik hoor nog die lieve oude dame zeggen: Frater, in drie dagen bent u de eerste persoon met wie ik kan praten. Ik ben alleen. Ik ben met haar blijven praten en heb niet op mijn horloge gekeken. Ik voelde dat ze zo blij was om over ditjes en datjes te praten en iemand te hebben die luisterde. En wat een brieven, je kunt het zo gek niet bedenken! Brieven met een serieuze inhoud, waarin gevraagd wordt te bidden voor begrip in een familie, met een beschrijving van de dramatische toestand waarin ze verkeren; of brieven waarin men vraagt om de genezing van een kind, bedankt voor een gebed of artikel dat in het tijdschrift stond, enzovoort. Andere brieven komen juist wat onbezonnen over, zoals die van de moeder die teleurgesteld was omdat de namen van haar drie kinderen niet in de kalender stonden die met de uitgave van het vierde kwartaal wordt meegestuurd Een voorbeeld van waarom ik zo n plezier heb in mijn werk? Ik heb er talloze, maar hier dan slechts één. In 2011 las ik op Internet een bijzonder kerstverhaal, dat helaas beschermd was onder auteursrecht. Via nam ik contact op met de schrijfster en vroeg ik haar of ik haar tekst mocht opnemen in mijn bescheiden Maristentijdschrift. Vlak daarna kreeg ik antwoord van haar man, de directeur van een uitgeverij in Frankrijk. Ik vat zijn antwoord samen: Frater, heel graag geef ik u toestemming om dit verhaal in uw Maristentijdschrift te gebruiken. Ik was een goede vriend van Frater Henri Vergès, die in 1994 is vermoord in Algiers! Ik vergeet hem niet en dit is voor mij een mooi gebaar ter naof die van de opa die het erg vond dat hij niet kon uitleggen aan zijn kleinkinderen hoe de maan rond de aarde draait omdat de verschillende fasen van de maan niet in de kalender waren opgenomen of, tot slot, die van een oude dame (afgaande op het bibberige handschrift) die me vroeg een brief aan de hemel te schrijven om nog eens de twee Engelse soldaten te bedanken die haar hadden gered bij de bevrijding, want ze kende hun adres daarboven niet! Natuurlijk ben ik ook heel blij en dankbaar voor de financiële bijdragen van donateurs van het Oeuvre Missionnaire aan allerlei projecten in de Maristenwereld via FMSI (Maristenstichting voor Internationale Solidariteit). Ik geef toe dat het financiële plezier mij persoonlijk minder heeft verrijkt dan alles wat ik in die twintig jaar heb mogen meemaken in mijn veelzijdige contacten, ondanks de moeilijke kanten van mijn werk. Ik denk hier ook aan mijn overleden confraters die me sinds de start van mijn werk in Genval zo fijn hebben gesteund. Voor dat alles zeg ik nog een keer uit de grond van mijn hart: Magnificat! Frater Edgard Iserentant GENVAL: CENTRUM "OEUVRE MISSIONNAIRE"

12 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde JAAR MARISTEN IN DUITSLAND In een volle kloosterkerk in Furth begon op 11 oktober de plechtige viering ter gelegenheid van het 100-jarig jubileum van de fraters in Duitsland. De viering begon met feestelijk trompetgeschal. De trompet zou in de loop van de dag nog een paar keer klinken! Op een verrassende een aansprekende manier werd, aan het begin van de viering, heel in het kort het verhaal verteld van Maria, Champagnat, de verspreiding van de fraters over de wereld en de komst van Duitse fraters vanuit België. Het verhaal werd uitgebeeld door een mimespeelster. Ze kwam met een koffer de kerk binnen, zette deze op een krukje, liep tijdens het verhaal naar het Mariabeeld en het beeld van Champagnat. Ten slotte haalde ze uit de koffer de vlaggen van de landen waar Duitse fraters naartoe getrokken zijn in de loop van deze 100 jaar. Het was een mooie en eenvoudige presentatie van het grote verhaal van Maria, Champagnat en de Duitse fraters! In zijn overweging ging vicaris generaal Fuchs in op de gedachte dat Marcellinus Champagnat met zo weinig middelen zijn visioen tot stand gebracht heeft en dat de Duitse fraters al 100 jaar helemaal in de wereld staan. Ze hebben dat gedaan door vaak in het verborgen kleine, eenvoudige dingen te doen voor jonge mensen. Het goede dat gedaan wordt blijft vaak verborgen. Dat is eigen aan goed doen en hoort bij de levensstijl van de fraters. Het mooie weer gaf de gelegenheid om in de tuin het glas te heffen op de jubilarissen.aansluitend begon het officiële gedeelte. Afwisselend waren er toespraken en muzikale creaties, uitgevoerd door leerlingen van de school in Furth. In bijna alle toespraken, er waren er negen, vielen een paar terugkerende thema s op. Aangesproken worden door en betrokken zijn op de droom en de spiritualiteit van Marcellinus Champagnat gebeurt door persoonlijk contact. Meerdere sprekers haalden een persoonlijke ervaring van contact met de fraters aan of met de benadering op school als begin van een langdurige verbondenheid. Concrete mensen, fraters, leefden de idealen van Champagnat en dat sprak aan. Waar dit persoonlijke contact er is, blijft een mens niet onberoerd. Dat werkt aanstekelijk. Ook het internationale karakter van het leven van de fraters is tot op de dag van vandaag voelbaar in de scholen, die, hoewel bestuurlijk overgegaan zijn naar bisdommen, de naam Marist blijven houden. De naam geeft een levensvisie aan die levend gehouden wordt in de vier Maristenscholen. Door in de verschillende toespraken zo uitdrukkelijk aandacht te besteden aan deze naar buiten gerichte, internationale blik, werd een verbinding gelegd met het begin van de plechtige viering in de kerk, eerder in de ochtend. De steun aan Cambodja, Kenia en het uitzenden van jongvolwassen mensen naar andere landen zijn nu het levende bewijs dat de sprekers op dit jubileum terecht aandacht besteed hebben aan het internationale aspect van het leven van de Duitse fraters. In een van de toespraken werd uitgebreid ingegaan op de overgang van een school geleid door religieuzen naar een school waar religieuzen niet meer de verantwoordelijkheid hebben en niet meer aanwezig zijn. Deze merkbare afwezigheid creëert de opening voor de ontwikkeling van een spiritualiteit van leken. Het is een belangrijk thema dat sinds enkele jaren al in de literatuur over spiritualiteit te vinden is. Een feestelijk Beiers buffet, vergezeld van Beiers bier, sloot dit geslaagde jubileumfeest af. Alle hulde aan de Duitse fraters! Frater Jacques Scholte

13 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 13 EERSTE ASSEMBLEE VAN DE DUITSE FRATERS Op zaterdag 13 september 2014 kwamen vrijwel alle Duitse fraters bijeen in Furth voor een algemene bijeenkomst, waartoe onze Frater Provinciaal Brendan Geary ons had uitgenodigd. Als bijzondere gast kon hij ook Frater Joe McKee uit Rome welkom heten, onze vorige Provinciaal Overste en huidige Vicaris Generaal. Tot ieders grote vreugde waren ook onze drie Duitse confraters die in de zending werken Andreas Krupp en Hans Seubert in Kenia en Bernhard Tremmel in Cambodja en Frater Paul Meuthen uit de USA aanwezig. Slechts twee fraters uit andere huizen en vijf zieke confraters in Furth konden niet deelnemen. Na een openingsgebed om 9 uur begroette Frater Brendan alle aanwezigen en stelde de begeleidster voor de dag voor, mevrouw Roswitha Vesper. Bij wijze van inleiding werd een filmpje vertoond waarin Frater Michael Schmalzl in onze huizen in Duitsland een aantal leken-maristen interviewde en enkele jonge vrouwen die het afgelopen jaar na hun eindexamen via CMI vrijwilligerswerk hebben gedaan in verschillende landen. Hij vroeg hen naar hun opvatting over het charisma van onze stichter Marcellinus en over de fraters met wie ze contact hebben. Vervolgens gaf de begeleidster de deelnemers de opdracht in kleine groepjes te bespreken wat hen enthousiast en hoopvol stemde in wat ze in het filmpje hadden gehoord en gezien. Tijdens het aansluitende plenaire gesprek noemde men eenstemmig het enthousiasme van de leken voor het werk van de Maristen, en de betekenis van Marcellinus charisma voor hun leven en hun werk. Duitsland. Onze hoop is dat de kleine groepen lekenmedewerkers van onze scholen die in Guardamar plannen hebben gemaakt over hoe zij Maristenonderwijs zonder fraters kunnen voortzetten, ook andere collega s enthousiast kunnen maken. Het laatste deel van de bijeenkomst was gewijd aan de vraag hoe leiding, management en de administratie in onze huizen in de toekomst kunnen worden geregeld. Frater Provinciaal Brendan gaf aan de hand van een Power-Point-presentatie een overzicht van de huidige situatie en een vooruitzicht voor de nabije toekomst. Tijdens het aansluitende groepsgesprek bespraken de fraters welke vraagstukken zij ter bespreking zouden willen voorleggen aan de Provinciale Raad. De slottoespraken, vooral die van Frater Joe McKee, maakten de deelnemers duidelijk dat Marcellinus het nooit opgaf en altijd nieuwe stappen voor de toekomst durfde te nemen. Het verzoek aan alle fraters was om het motto van de laatste Algemene Conferentie te volgen en een nieuwe dageraad te wekken voor een nieuw begin, als we in 2017 op 200 jaar als Instituut terugkijken. Voor de Duitse fraters geldt hetzelfde: vol vertrouwen naar de toekomst kijken, wat die ook moge brengen! Frater Alois Engel De ochtend eindigde met een opdracht in groepen per huis, waarbij de fraters hun eigen werk ter plaatse moesten beoordelen en een presentatie daarover moesten voorbereiden om s middags aan de hele groep te geven. Om 14 uur gingen we weer aan de slag en werden alle huizen, deels met behulp van Power-Point, gepresenteerd aan de hele groep: er werd toegelicht wat er ter plaatse wordt gedaan en hoe de fraters hun feitelijke zending en de toekomst van hun huis zien. Vergrijzing bij de fraters enerzijds, bemoedigend enthousiasme vooral bij de leken die bij de Onderwijsconferentie in Guardamar aanwezig waren anderzijds, bepalen het beeld van ons werk in

14 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 14 VERDER LEREN KIJKEN Frater Pau Tristany Frater Samuel Gómez De Fraters Pau Tristany en Samuel Gómez Níguez uit Spanje waren half oktober een week in Nijmegen om de projecten van de fraters in Nederland te bezoeken. Hier vertellen zij hoe zijn hun bezoek hebben ervaren. Een bezoek aan een land dat je nog niet kent, leidt er altijd toe dat je het leven op een andere manier gaat bekijken. Ons bezoek aan de Maristenzending in Nijmegen was als het openen van een nieuwe deur en het ontdekken van een nieuwe ruimte, een ander leefritme, een nieuwe invulling van Maristenleven, een mooie plek waar het charisma van Marcellinus blijft leven. De doelstellingen voor ons verblijf waren duidelijk: leven met de communiteit en daar vanuit de Maristenzending in Nederland leren kennen. Het was een kans, of eerder een zegen, om die dagen te kunnen delen met de communiteit op de Westerhelling. We voelden ons er thuis. Noch de afstand, noch het leeftijdsverschil, noch de taal in het Frans, in het Engels, met handen en voeten of een blik We hebben genoten van een mooi samenzijn vanuit eenzelfde ideaal. We hebben allemaal van elkaar geleerd. We noemen in het bijzonder de broederlijke ontvangst, de eenvoud en helderheid jegens ons, het feit dat er steeds iemand was om ons ergens naartoe te begeleiden, en de methodische aanpak om ons te helpen de doelstellingen te ontdekken, de dromen, de onzekerheden en de problemen in de projecten die ze aan het ontwikkelen zijn. Het programma voor de week was perfect om in alle rust en op een dieper niveau kennis te maken met elk project. Er zijn hier geen Maristenscholen of jeugdbewegingen. Wat dan wel? Het meest interessante was het ontmoeten van de mensen, fraters en leken, die de projecten of activiteiten leiden. Ze praatten niet over een theorie, ze wisten heel duidelijk wat ze wel en niet wilden; ze geven het beste van zichzelf, ze houden van wat ze doen, ze voelen zich in hun hart Marist en leggen een groot respect en bewondering voor de fraters aan de dag. We noemen uit elk project één wezenlijk idee: in een reis naar binnen is dat het verlangen om je leven in eigen hand te nemen, je gevoelens onder de loep te nemen, wat er in je hoofd en in je hart speelt en waar je naar verlangt. In het bibliodrama ontdekten we dat het Woord een weerklank heeft in ons leven, dat God tot ons blijft fluisteren in de gebeurtenissen van elke dag. In het Huis om te Zijn vonden we een plek waar liefde en aandacht de bouwstenen voor familie zijn. In Moria waren we verbaasd om te zien hoe jongeren die geen gemakkelijk leven hebben gehad hun waardigheid en hun recht op een tweede kans terugwinnen. In het Stiltehuis en het Huis van Aandacht ontdekten we de dorst die mensen hebben naar stilte, luisteren, de confrontatie met zichzelf, antwoorden op levensvragen, een ontmoeting met God zonder diens naam ooit te noemen. En dat alles nodigt uit tot vragen over onszelf als persoon en als Marist. Hoe kunnen wij vandaag de dag trouw blijven aan de geest van Champagnat? Welk antwoord moeten wij blijven geven als Kerk op de uitdagingen die de wereld ons vandaag voorlegt? Dank jullie wel, fraters en leken-maristen, dat jullie ons de ogen iets meer hebben geopend voor jullie situatie en de zending die jullie daarin uitvoeren.

15 BULLETIN 2014 Nummer 4 bladzijde 15 Toen ik nog thuis woonde nam ik Kerstmis altijd een beetje voor lief. Kerstmis kwam en ging altijd op dezelfde manier. Als de maand september eenmaal aanbrak moest ik weer naar school, het werd herfst, dan winter, Sinterklaas kwam en ging en dan werd het buiten nog kouder, binnen warmer en werden alle kaarsjes aangestoken, de kerstboom neergezet en het huis versierd. Er was altijd lekker eten, en met een beetje geluk lag er sneeuw als ik met mijn moeder naar de nachtmis ging en haalde mijn vader wat lekkers voor erna. Dan was mijn favoriete tijd van het jaar, het najaar, weer voorbij. Nu ben ik student en woon ik al vijf jaar niet meer thuis. En met de jaren dat ik niet langer thuis woon, ben ik ook KERSTMIS gaan beseffen dat de gezelligheid rond Kerst- mis niet zo vanzelfsprekend is als ik dacht. Ik kan met Kerstmis natuurlijk naar huis, en dat doe ik ook bijna elk jaar, maar als ik daar niet voor kies is het ineens wel lastig om de- zelfde knusheid om me heen te hebben. Ook al ga ik met Kerstmis wel naar mijn ouders toe, ook dan merk ik dat ik in de donkere dagen voor en na Kerst op zoek moet naar gezel- schap. Anders zijn al die lichtjes ineens een herinnering aan het feit dat andere mensen het wel gezellig hebben en ik niet. Gelukkig lukt het me elk jaar wel om een fijne Kerst te heb- ben, want ik heb ontzettend veel lieve mensen om me heen, maar het heeft me wel doen beseffen dat er ook mensen zijn voor wie Kerst niet vanzelfsprekend gezellig en warm is. Ik had het niet ver- wacht, maar Kerstmis heeft dus in deze perio- de van mijn leven waarin ik weinig vastig- heid heb, daadwerkelijk een andere betekenis gekregen. Ik ben veel meer stil gaan staan bij de betekenis van de mensen om me heen. Omdat ik niet meer thuis woon, maar ook (nog) geen eigen gezin heb, zijn alle vrienden die ik in de loop van mijn studententijd heb verzameld me enorm dierbaar geworden. Ik merk nu pas hoe diep sommige vriendschappen gaan. Kerstmis zag ik altijd als een familiefeest, maar als je Kerst niet met je familie kunt of wilt vieren, is het voor mij ook een feest van vriendschap. Want op dit punt in mijn leven is vriendschap voor mij een van de meest oprechte vormen van liefde die ik ken. Net als Kerstmis, nam ik vriendschap ook wel een beetje voor lief. Maar de laatste jaren is ook dat veranderd. Mijn vrienden zijn op geen enkele wijze gebonden aan mij, en daarom vind ik de band die ik met mijn beste vrienden heb extra bijzonder. We hoeven niets van elkaar, maar wat ik hen kan geven en wat zij mij geven vind ik onbetaalbaar. Daarom hoop ik naast mijn familie, ook mijn vrienden te kunnen zien rond deze dagen en dat hoop ik nog vele jaren te mogen doen. Het is een illusie dat iedereen dit jaar Kerst kan en mag vieren met zijn geliefden, maar als ik één wens mag doen is het wel dat iedereen in zijn leven een diepe, onvoorwaardelijke vriendschap met een ander mens mag voelen. Met de mensen van wie ik houd om me heen, is het bijna elke dag Kerstmis. Eline Lagendijk, stiltezoekster in het Stiltehuis Nijmegen