Financiële - en controlverordening (artikel 212 en 213 Gemeentewet) voor de Veiligheidsregio Utrecht

Transcriptie

1 Financiële - en controlverordening (artikel 212 en 213 Gemeentewet) voor de Veiligheidsregio Utrecht Versie: AB VRU 21 juni 2010

2 Inleiding op de financiële en controlverordening De artikelen 212 en 213 van de Gemeentewet zijn ook van toepassing verklaard voor gemeenschappelijke regelingen. Volgens deze artikelen dienen er twee verordeningen vastgesteld te worden die van belang zijn voor de financiële functie van de gemeenschappelijke regeling. Het gaat hierbij om de volgende verordeningen: de financiële verordening voorgeschreven in artikel 212 Gemeentewet en de controlverordening voorgeschreven in artikel 213 Gemeentewet. De verordeningen zullen vooral de beleidsmatige uitgangspunten voor de uitoefening van de financiële functie bevatten en in mindere mate de regels voor de administratieve organisatie voor de ambtelijke organisatie. De Veiligheidsregio Utrecht dient over deze verordeningen te beschikken. In lijn met hetgeen vastgelegd is in de Regeling Veiligheidsregio Utrecht vervult het Algemeen Bestuur in de voorliggende verordeningen de meer kaderstellende en controlerende rol en is het Dagelijks Bestuur verantwoordelijk voor de uitvoering en legt hij verantwoording af aan het Algemeen Bestuur. 1

3 FINANCIELE VERORDENING 2

4 Inleiding Artikel 212 van de nieuwe gemeentewet stelt dat het Algemeen Bestuur een verordening opstelt over het financieel beleid, het financieel beheer en de financiële organisatie. Voor de Veiligheidsregio Utrecht betekent dit dat het Algemeen Bestuur de verordening moet vaststellen en binnen twee weken van vaststelling naar de provincie dient te zenden. Het doel van het artikel 212 Gemeentewet is dat het bestuur de uitgangspunten vastlegt voor de uitvoering van de financiële functie. De laatste jaren is de betekenis van de financiële functie veranderd. Er is sprake van een verschuiving van een administratietechnische naar een bredere en bestuurlijke functie. Onderstaande elementen krijgen daardoor meer gewicht: de bestuurlijke planning & control; de informatievoorziening aan het Algemeen Bestuur en de deelnemende gemeenten; de meerjarige financiële positie; de (financiële aspecten van de) programma s die de gemeenschappelijke regeling nastreeft en de plaats en functie daarin van de begroting en de jaarstukken; het beheersen van het begrotingsevenwicht, mede door het onderkennen en beheersen van risico s. De verordening artikel 212 Gemeentewet zal in belangrijke mate de taakverdeling tussen het Algemeen en het Dagelijks bestuur aangeven. Wat regelt de financiële verordening conform artikel 212 Gemeentewet? Allereerst regelt de verordening de relatie tussen de Algemeen Bestuur en Dagelijks Bestuur met betrekking tot de financiële functie. In de hoofdstukken komen het onderscheid in kaderstelling, uitvoering, verantwoording en controle naar voren. Het tweede kenmerk is dat de verordening aansluit bij de opzet van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, met name de onderdelen begroting, de financiële positie en de paragrafen. Dit zijn afzonderlijke hoofdstukken in de verordening. Onderdelen van de financiële organisatie die een directe relatie hebben met de begroting en de financiële positie komen in deze hoofdstukken aan de orde. Het derde kenmerk is dat de verordening vooral voor de begroting belangrijke elementen van planning en control vermeldt. De opbouw van de verordening Het eerste hoofdstuk (betreft artikel 2 tot en met 6) gaat over de begrotingscyclus. Het Algemeen Bestuur stelt de kaders voor de uitvoering van de begroting. Hij doet dat vooral door het vaststellen van de (programma)begroting. Volgens het Besluit Begroting en verantwoording bestaat de begroting tenminste uit: a. de beleidsbegroting b. de financiële begroting De beleidsbegroting bestaat daarbij tenminste uit het programmaplan en de paragrafen. De financiële begroting bestaat uit het overzicht van baten en laten en de toelichting en de uiteenzetting van de financiële positie en toelichting. Het Dagelijks Bestuur voert vervolgens de begroting uit en zorgt voor de beheersing van deze uitvoering. Vervolgens rapporteert het Dagelijks Bestuur aan het Algemeen Bestuur aan de hand van de bekende drie w-vragen: Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? Wat mag dat kosten? Het Algemeen Bestuur bepaalt in de verordening een rolverdeling tussen zichzelf en het Dagelijks Bestuur en formuleert een aantal prestatie-eisen, bijvoorbeeld aan de interne controle van de rechtmatige besteding. 3

5 Het tweede hoofdstuk (artikel 7 tot en met 12) behandelt de financiële positie. Hier komen investeringen, reserves en voorzieningen, activering en afschrijving, financiering en kostprijsberekening aan de orde, onderwerpen die (in)direct van invloed zijn op de financiële positie van het openbaar lichaam. De artikelen in dit hoofdstuk voldoen aan het voorschrift dat de verordening in ieder geval regels stelt voor de kostprijsberekeningen, de waardering van activa en de treasuryfunctie (zie artikel 212, tweede lid). In het derde hoofdstuk (artikel 13 tot en met 17) komen de paragrafen in de begroting en in de jaarstukken aan de orde. Welke eisen stelt het Algemeen Bestuur aan de inhoud van de paragrafen in aanvulling op de eisen uit het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten? In de verordening komen uitsluitend de paragraaf Weerstandsvermogen, Financiering, Verbonden partijen en Bedrijfsvoering aan de orde. De drie overige verplichte paragrafen (Lokale heffingen, Onderhoud kapitaalgoederen en Grondbeleid) zijn niet van toepassing op de gemeenschappelijke regeling. Geadviseerd wordt in de Programmabegroting op te nemen dat deze paragrafen niet van toepassing zijn. Wellicht dat b.v. onroerend goed in eigendom/beheer is, waarop wel degelijk de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen van toepassing is of eens zou kunnen komen). Het vierde hoofdstuk (artikel 18 tot en met 21) betreft de uitgangspunten voor de financiële organisatie en de administratie. Het Algemeen Bestuur moet er immers van op aan kunnen dat de aansturing van de ambtelijke organisatie en de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van en binnen de ambtelijke organisatie goed zijn vastgelegd. Bovendien moeten er administratieve systemen zijn die de uitvoering van de begroting, het inzicht in de financiële positie en de toepassing van de paragrafen ondersteunen. Deze systemen dienen tevens de rapportages en verantwoording van de ambtelijke organisatie aan het Dagelijks Bestuur en de rapportage van het Dagelijks Bestuur aan Algemeen Bestuur en de gemeenten te ondersteunen. Het Algemeen Bestuur zal ook hiervoor kaders stellen. Het gaat hierbij om kaders en niet om gedetailleerde uitvoeringsregels. 4

6 De financiële verordening Het Algemeen Bestuur van de Veiligheidsregio Utrecht besluit, gelet op artikel 212 van de Gemeentewet, vast te stellen: Verordening op de uitgangspunten voor het financieel beleid, alsmede voor het financieel beheer en voor de inrichting van de financiële organisatie van de Regeling Veiligheidsregio Utrecht. Artikel 1. Definities In deze verordening wordt verstaan onder: a. de regeling: de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Utrecht, of afgekort: Regeling Veiligheidsregio Utrecht; b. openbaar lichaam: het openbaar lichaam, bedoeld in artikel 2 van de regeling c. gemeente(n): de gemeente(n) waarvan de bestuursorganen de regeling zijn aangegaan; d. algemeen bestuur: het orgaan, bedoeld in artikel 5 van de regeling; e. dagelijks bestuur: het orgaan, bedoeld in artikel 8 van de regeling; f. administratie: het systematisch verzamelen, vastleggen, verwerken en verstrekken van informatie ten behoeve van het besturen, het functioneren en het beheersen van (onderdelen van) de organisatie van het openbaar lichaam en ten behoeve van de verantwoording die daarover moet worden afgelegd; g. financiële administratie: het onderdeel van de administratie dat omvat het systematisch maken en verwerken van aantekeningen betreffende de financiële gegevens van (onderdelen van) de organisatie het openbaar lichaam, teneinde te komen tot een goed inzicht in: 1. de financieel-economische positie; 2. het financiële beheer; 3. de uitvoering van de begroting; 4. het afwikkelen van vorderingen en schulden; 5. alsmede tot het afleggen van rekening en verantwoording daarover; h. administratieve organisatie: het stelsel van organisatorische maatregelen gericht op het tot stand brengen en het in stand houden van de oede werking van de bestuurlijke en ambtelijke informatieverzorging ten behoeve van de verantwoordelijke leiding; i. financieel beheer: het uitoefenen van bestuur over en toezicht op het beheer van middelen en de uitoefening van rechten van het openbaar lichaam; j. rechtmatigheid: het in overeenstemming zijn met de relevante wet- en regelgeving; k. doelmatigheid: het streven om met een zo beperkt mogelijke inzet van de beschikbare middelen het gewenste resultaat te bereiken; l. doeltreffendheid: de mate waarin een organisatie erin slaagt met de geleverde prestaties de gestelde doelen of gewenste maatschappelijk effecten te bereiken; m. begroting: begroting of programmabegroting, bestaande uit beleidsbegroting (programmaplan en paragrafen) en financiële begroting (staat van lasten en baten van de programma's en financiële positie). 5

7 Titel 1. Begroting en verantwoording Kaderstellen Artikel 2. Programmabegroting 1. Het Algemeen Bestuur stelt op voordracht van het Dagelijks Bestuur de programma s vast. Zowel de geconsolideerde begroting Veiligheidsregio Utrecht als de afzonderlijke begrotingsprogramma's worden vastgesteld. 2. Het Algemeen Bestuur stelt per programma vast: a. de beoogde maatschappelijke effecten; b. de te leveren diensten (clusters van producten); c. de baten en lasten. 3. Het Dagelijks Bestuur stelt per programma indicatoren voor met betrekking tot de beoogde maatschappelijke effecten en de te leveren goederen en diensten. 4. Het Algemeen Bestuur stelt de indicatoren, bedoeld in het derde lid, vast. 5. Het Dagelijks Bestuur draagt zorg voor het verzamelen en vastleggen van gegevens over de geleverde goederen en diensten en de maatschappelijke effecten, opdat de doelmatigheid en doeltreffendheid van het beleid zoals vastgesteld door het Algemeen Bestuur, kunnen worden getoetst. 6. De concept programmabegroting dient uiterlijk op 1 april worden aangeboden aan het Dagelijks Bestuur en de vastgestelde begroting dient uiterlijk op 15 juli aan de Provincie te worden aangeboden. Artikel 3. Producten 1. Het Dagelijks Bestuur werkt de programma's uit in producten. 2. Bij iedere begroting en bij de jaarstukken wordt door het Dagelijks Bestuur een overzicht gegeven van de toedeling van de producten aan de programma s. Uitvoering Artikel 4. Uitvoering begroting 1. Het Dagelijks Bestuur stelt regels die waarborgen dat de uitvoering van de begroting rechtmatig, doelmatig en doeltreffend verloopt. 2. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor dat de totale lasten van de programma s en de bedrijfsvoeringreserve tesamen, zoals geautoriseerd in de (gewijzigde) begroting, niet zonder akkoord van het algemeen bestuur worden overschreden. Beheersing en Interne controle Artikel 5. Interne controle 1. Het Dagelijks Bestuur draagt ten behoeve van het getrouwe beeld en de rechtmatigheid van de jaarrekening zorg voor de jaarlijkse interne toetsing van de getrouwheid van de informatieverstrekking, en de rechtmatigheid van de beheershandelingen. Bij afwijkingen neemt het Dagelijks Bestuur maatregelen tot herstel. 2. In de paragraaf bedrijfsvoering besteedt het Dagelijks Bestuur aandacht aan de administratieve organisatie en de interne controlemaatregelen en legt zij verantwoording af over het gevoerde interne controlebeleid. 3. Het Dagelijks Bestuur besteedt in de paragraaf Bedrijfsvoering ook aandacht aan het M&O beleid zijnde één van de nieuwe rechtmatigheidcriteria die zijn verankerd in het Besluit Accountantscontrole Provincies en Gemeenten (BAPG). M&O beleid is bedoeld om een organisatie weerbaar te maken tegen misbruik en oneigenlijk gebruik. Rapportage en Verantwoording Artikel 6. Jaarstukken 1. Het Dagelijks Bestuur draagt zorg voor een adequate verantwoording in de jaarstukken van de - Veiligheidsregio Utrecht -programma s. 2. Het Dagelijks Bestuur legt verantwoording af over de uitvoering van de programma s. In de verantwoording geeft het Dagelijks Bestuur aan: a. wat is bereikt; 6

8 b. welke diensten zijn geleverd; c. wat de baten en lasten zijn; d. hoe de resultaten zich verhouden tot de in de begroting gestelde doelen. 3. Het Algemeen Bestuur bepaalt aan de hand van de uitvoering van de programma s of de beleidsdoelen van de programma s voor het lopende jaar bijstelling behoeven. 4. Tussentijds legt het Dagelijks Bestuur aan het Algemeen Bestuur verantwoording af door middel van tussentijdse rapportages zoals beschreven in de nota Planning en Control. Titel 2. Financiële positie Kaderstellen Artikel 7. Financiële positie 1. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor dat al het beleid waartoe het Algemeen Bestuur heeft besloten in de programmabegroting en in de meerjarenramingen is opgenomen. 2. Het Algemeen Bestuur autoriseert met het vaststellen van de in de programmabegroting voorgenomen investeringen. Artikel 8. Waardering & afschrijving vaste activa 1. De materiele vaste activa, zoals bedoeld in artikel 35 van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten, worden gewaardeerd op basis van de aanschafwaarde, verminderd met ontvangsten van derden en de afschrijvingen. De afschrijvingen vinden plaats op basis van de lineaire methode, gebaseerd op de bedrijfseconomische levensduur van de activa. Verwezen wordt hier naar de nota Investerings en afschrijvingsbeleid. Artikel 9. Reserves en voorzieningen Het Dagelijks Bestuur besteedt in het hoofdstuk van de begroting over het financieel beeld aandacht aan: a. de vorming, besteding en beleid van reserves; b. de vorming, besteding en beleid voorzieningen. Artikel 10. Kostprijsberekening Voor het bepalen van de geraamde kostprijs van producten wordt een systeem van kostentoerekening gehanteerd. Een uitsplitsing vindt plaats van directe kosten en indirecte kosten. Artikel 11: Financieringsfunctie 1. Het Dagelijks Bestuur draagt bij de uitoefening van de financieringsfunctie zorg voor: a. het aantrekken van voldoende financiële middelen en het uitzetten van overtollige gelden om de programma s binnen de door het Algemeen Bestuur vastgestelde kaders van de begroting uit te kunnen voeren; b. het beheersen van de risico s verbonden aan de financieringsfunctie zoals het kredietrisico; c. het beperken van de interne verwerkingskosten en externe kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities. 2. Het Dagelijks Bestuur neemt bij de uitvoering van de financieringsfunctie, naast de Wet financiering decentrale overheden, de volgende richtlijnen in acht: a. het uitzetten van overtollige geldmiddelen gebeurt uitsluitend op een spaarrekening of op een depositorekening; b. voor het aantrekken van financieringen voor langer dan één jaar worden tenminste twee prijsopgaven bij verschillende financiële instellingen gedaan; c. overeenkomsten voor het aangaan van leningen en het uitzetten van middelen luiden in euro s. 3. Het Dagelijks Bestuur wordt ondersteund in haar beslissingen door het vastgestelde Treasury Statuut. 7

9 Artikel 12. Registratie bezittingen, activa en vermogen 1. Het Dagelijks Bestuur draagt zorgt voor een actuele en volledige registratie van bezittingen. 2. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor, dat de registratie en de ontwikkeling van de bezittingen en het vermogen van het openbaar lichaam systematisch worden gecontroleerd, met dien verstande dat de waardepapieren, de voorraden, de (debiteuren-) vorderingen, de liquiditeiten en de (crediteuren-)schulden jaarlijks worden gecontroleerd. 3. Bij afwijkingen in de registratie van bezittingen neemt het Dagelijks Bestuur maatregelen voor herstel van de tekortkomingen. De resultaten van de controle en eventuele plannen van verbetering worden ter kennisgeving aan het Algemeen Bestuur aangeboden. Titel 3. Paragrafen Artikel 13. Weerstandsvermogen en risicomanagement 1. Het Dagelijks Bestuur geeft in de paragraaf weerstandsvermogen van de begroting en van de jaarstukken de risico s van materieel belang aan en een inschatting van de kans dat deze risico s zich voordoen. 2. Het Dagelijks Bestuur geeft aan in de paragraaf weerstandsvermogen van de begroting en van de jaarstukken de weerstandscapaciteit en in hoeverre schade en verliezen als gevolg van de risico s van materieel belang met de weerstandscapaciteit kunnen worden opgevangen. Artikel 14. Financiering Bij de begroting en de jaarstukken doet het Dagelijks Bestuur in de paragraaf financiering in ieder geval verslag van: a. de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte voor het komende begrotingsjaar; b. de rentekosten en renteopbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie; c. een verslag over het treasury beheer. Artikel 15. Bedrijfsvoering In de bedrijfsvoeringparagraaf in de begroting wordt ingegaan op de tijdelijke en actuele onderwerpen die aandacht behoeven. In de bedrijfsvoeringparagraaf in de jaarrekening wordt gerapporteerd over de bij de begroting bepaalde onderwerpen aangaande de bedrijfsvoering alsmede over nieuwe ontwikkelingen. Artikel 16. Verbonden partijen In de begroting en de jaarstukken wordt in de paragraaf verbonden partijen naast de al bestaande verbonden partijen in elk geval ingegaan op nieuwe verbonden partijen, het beëindigen van bestaande verbonden partijen, het wijzigen van bestaande verbonden partijen en eventuele risico s en problemen bij bestaande verbonden partijen. Artikel 17. Paragraaf kapitaalgoederen, Gebouwen e.d. In de begroting en de jaarstukken wordt in de paragraaf kapitaalgoederen, gebouwen e.d. worden de belangrijke beleidsontwikkelingen met betrekking tot onderhoud van kapitaalgoederen, gebouwen e.d. weergegeven. Ingegaan wordt op de stand van zaken van de bestaande onderhoudsplannen en de vorming van voorzieningen ten behoeve van langdurig onderhoud. Titel 4. Financiële organisatie en administratie Artikel 18. Administratie De administratie is zodanig van opzet en werking, dat zij in ieder geval dienstbaar is voor: a. het sturen en het beheersen van activiteiten en processen in het openbaar lichaam; b. het verstrekken van informatie over ontwikkelingen in de omvang van activa met economisch nut, activa met maatschappelijk nut, voorraden, vorderingen en schulden, enzovoorts; c. het verschaffen van informatie aan de budgethouders en voor het maken van kostencalculaties; 8

10 d. het bevorderen van de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen, de begroting en ter zake geldende wet- en regelgeving; e. het afleggen van verantwoording over de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen, de begroting en ter zake geldende wet- en regelgeving; f. de controle van de registratie van gegevens als zodanig en van de daaraan ontleende informatie alsmede voor de controle op de rechtmatigheid, de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het gevoerde bestuur in relatie tot de gestelde beleidsdoelen. Artikel 19. Financiële administratie Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor dat: a. de inrichting en de werking van de financiële administratie voldoet aan het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten en andere relevante wet- en regelgeving; b. de vereiste informatie verstrekt wordt aan de gemeenten, het rijk, de provincie alsmede aan andere instellingen die specifieke verantwoordingsverplichtingen opleggen aan het openbaar lichaam. Artikel 20. Financiële organisatie Het Dagelijks Bestuur draagt de zorg voor : a. een eenduidige indeling van het openbaar lichaam en een eenduidige toewijzing van de verantwoordelijkheden en bevoegdheden; b. een adequate scheiding van taken, functies, bevoegdheden, verantwoordelijkheden, zodat aan de eisen van interne controle wordt voldaan en de betrouwbaarheid van de verstrekte informatie aan beleids- en beheersorganen is gewaarborgd; c. de verlening van mandaten en volmachten voor het aangaan van verplichtingen ten laste van de toegekende budgetten en investeringskredieten; d. de regels voor de opdrachtverlening en de verrekening van leveringen tussen het openbaar lichaam en anderen; e. de te maken afspraken met de diensten over de te leveren prestaties, de daarvoor beschikbare middelen en de wijze en frequentie van rapportage over de voortgang van de activiteiten en uitputting van middelen; f. de regels voor de verlening van décharge over het gevoerde beheer. Artikel 21. Aanbesteding en inkoop Het Dagelijks Bestuur draagt zorg voor de juiste toepassing van (Europese) regels met betrekking tot de inkoop en aanbesteding van werken en diensten. De regels waarborgen dat wordt gehandeld in overeenstemming met de regels terzake van de Europese Unie. Verwezen wordt hier naar het opgestelde Inkoopbeleidplan. Titel 5. Slotbepalingen Artikel 22. Inwerkingtreding Deze verordening treedt in werking per 1 januari 2010, met dien verstande dat de begroting, meerjarenraming, de jaarstukken, de uitvoeringsinformatie en de informatie voor derden en de daarbij behorende toelichtingen met ingang van de begroting voor het begrotingsjaar 2010 voldoen aan de bepalingen van deze verordening. Artikel 23. Citeertitel Deze verordening kan worden aangehaald onder de naam Financiële verordening Regeling Veiligheidsregio Utrecht, Aldus vastgesteld in de vergadering van het Algemeen Bestuur d.d. de voorzitter, de secretaris, 9

11 Memorie van toelichting Artikel 2. Programmabegroting Artikel 2 bevat een aantal bepalingen over de inrichting van de (meerjaren)begroting waarin de kaderstellende functie van het Algemeen Bestuur tot uiting komt. Het Algemeen Bestuur legt op basis van dit artikel een belangrijk deel van de infrastructuur van de (meerjaren)begroting vast, evenals de kengetallen waarop het Algemeen Bestuur wil sturen en controleren. In het Besluit comptabiliteitsvoorschriften 1995 was de indeling van de begroting in functies verplicht voorgeschreven. In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten is dat niet meer zo. Het openbaar lichaam bepaalt nu zelf het aantal en de inhoud van de programma's van de begroting en kan daardoor de begrotingsopzet aanpassen aan de eigen politiek-bestuurlijke wensen. De programmabegroting zal bestaan uit programma s die geent zijn op de Veiligheidsketen. Een programma is gebaseerd op de drie w-vragen: wat willen we bereiken, wat gaan we daar voor doen en wat mag dat kosten? Vooral voor de eerste twee vragen zullen in de praktijk indicatoren nodig zijn. Aan de hand van die indicatoren kan het Algemeen Bestuur zijn kaderstellende functie vervullen. Ook dienen zij om het Algemeen Bestuur de gelegenheid te bieden zijn controlerende functie in te vullen door de uitkomsten en resultaten van de programma's te beoordelen. In de begroting wordt zowel de afzonderlijke programma s opgenomen als de geconsolideerde cijfers. Artikel 3. Producten Het Algemeen Bestuur stelt de programmabegroting vast. Ter uitvoering van de begroting stelt het Dagelijks Bestuur - zoals geregeld in het Besluit begroting en verantwoording - producten vast Het Dagelijks Bestuur maakt de producten zichtbaar in het Productenboek. Artikel 4. Uitvoering begroting In artikel 4 legt het Algemeen Bestuur het Dagelijks Bestuur een aantal eisen op die voor een goede uitvoering van de begroting noodzakelijk zijn. In het eerste lid wordt bepaald dat het Dagelijks Bestuur de rechtmatigheid, de doeltreffendheid en de doelmatigheid van de uitvoering dient te waarborgen. Lid 2 stelt eisen voor de onderwerpen die van belang zijn voor de opstelling van de productraming. Lid 3 doet hetzelfde voor de uitvoering van de programma s van de begroting. Artikel 5. Interne controle Het Algemeen Bestuur legt in dit artikel enkele basiscondities vast voor de interne controle. Daarmee verkrijgt het Algemeen Bestuur de zekerheid dat het Dagelijks Bestuur aan de eisen genoemd in met name artikel 5, eerste lid, zal kunnen voldoen. De verordening geeft in het eerste lid aan het Dagelijks Bestuur de opdracht voor de inrichting van de financiële organisatie verschillende maatregelen te treffen op het gebied van interne controle, bijvoorbeeld een adequate functiescheiding. Artikel 6. Jaarstukken Artikel 6 is het sluitstuk van de begrotingscyclus, de verantwoording over de begrotingsuitvoering door het Dagelijks Bestuur, cq. de controle van het Algemeen Bestuur daarop. Basis daarvoor is de productrealisatie. In het eerste lid wordt daarvoor een kwaliteitseis gesteld. Het tweede lid is de tegenpool van artikel 2, lid 2. In de jaarstukken worden de programma s zowel afzonderlijk verantwoord als in de geconsolideerde vorm. Artikel 7. De financiële positie Het Algemeen Bestuur geeft in dit artikel enkele belangrijke uitgangspunten aan die het Dagelijks Bestuur voor de uiteenzetting van de financiële positie en de meerjarenramingen moet volgen. Tevens wordt hier expliciet vastgelegd hoe het Algemeen Bestuur bij het vaststellen van de financiële positie, de voorgenomen investeringen autoriseert. De autorisatie van deze investeringen zou anders als gevolg van het gehanteerde lasten en batenstelsel buiten de boot vallen. 10

12 Artikel 8. Waardering & afschrijving vaste activa De verordening moet volgens artikel 212 Gemeentewet in elk geval bevatten de regels voor waardering en afschrijving activa. Artikel 8 stelt de regels voor de waardering en afschrijving van de vaste activa. Verwezen wordt hier naar de nota Investerings- en afschrijvingsbeleid. Artikel 11. Financieringsfunctie De financieringsfunctie (treasury) is een belangrijk onderdeel van het middelenbeheer. Gezien de operationele kwetsbaarheid van deze functie bevat artikel 212 het expliciete voorschrift dat de verordening een onderdeel over de financieringsfunctie heeft. In dit artikel wordt uitvoering gegeven aan artikel 212, tweede lid onder c. Het gaat om de kaders voor het uitvoeren van de financieringsfunctie. De uitvoering van de financieringsfunctie komt aan de orde in de financieringsparagraaf in de begroting en de rekening zoals die in het Besluit begroting en verantwoording is voorgeschreven. Artikel 12. Registratie bezittingen en activa Voor een goed beeld van de financiële positie is een volledige registratie van bezittingen onontbeerlijk. Om te garanderen dat de registratie actueel en juist is, wordt in dit artikel het Dagelijks Bestuur opgedragen periodiek de registratie te controleren en bij afwijkingen maatregelen tot herstel te treffen. Artikel 13. Weerstandsvermogen Iedere organisatie loopt risico s. Deze risico s zijn van uiteenlopende aard. Tegen een deel van deze risico s kan een organisatie zich verzekeren, of er moeten voorzieningen worden gevormd, of ze kunnen anderszins worden opgevangen. Voor een deel van de risico s is dit echter niet het geval. Daarnaast kiezen organisaties er soms voor om voor bepaalde verzekerbare risico s eigen risicodrager te worden door zich bewust niet voor deze risico s te verzekeren. De niet verzekerde risico s hebben, als ze zich voordoen, (grote) financiële consequenties. Het is dus zaak voor een openbaar lichaam, dat ze zich bewust is van de risico s die ze loopt, en ze beheerst. Het uitsluiten van risico s is echter niet mogelijk. Waar gewerkt wordt vallen spaanders. Niet verzekerde risico s die zich voordoen, moet het openbaar lichaam opvangen met het eigen vermogen, door verhoging van de bijdragen of door beleidsmatige ombuigingen op de begroting. Het eerste lid regelt over welke risico s en hun financiële consequenties het Algemeen Bestuur in de verplichte paragraaf weerstandsvermogen van de begroting en de jaarstukken moet worden geïnformeerd. Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten verplicht een aantal zaken op te nemen in de paragraaf, namelijk: a. een inventarisatie van de weerstandscapaciteit; b. een inventarisatie van de risico s; c. het beleid omtrent de weerstandscapaciteit en de risico s. Artikel 17. Administratie In artikel 17 worden de kaders gegeven voor de inrichting van administraties van het openbaar lichaam. In hoofdlijnen wordt opgedragen welke gegevens moeten worden vastgelegd en aan welke eisen de vastgelegde gegevens moeten voldoen. Artikel 18. Financiële administratie Een belangrijk onderdeel van de administratie is de financiële administratie. Bij algemene maatregel van bestuur stelt het Rijk eisen aan de verantwoordingsinformatie. In het Besluit begroting en verantwoording zijn onder andere waarderingsgrondslagen, balansindeling en verplicht op te leveren financiële gegevens vastgelegd. Vanuit de financiële administratie moeten gegevens worden aangeleverd voor de financiële verantwoordingsinformatie aan het Algemeen Bestuur, maar ook aan gedeputeerde staten, in hun rol als toezichthouder, het rijk, de Europese Unie etc. Artikel 19. Financiële organisatie In dit artikel worden uitgangspunten voor de inrichting van de financiële organisatie gegeven, waaraan het Dagelijks Bestuur bij het stellen van regels voor de organisatie van het openbaar lichaam invulling moet geven. De uitgangspunten vormen kaders voor het Dagelijks Bestuur, waaraan hij zich moet houden. 11

13 In de onderdelen a en b worden eisen gesteld aan de toedeling van taken aan organisatieonderdelen van de organisatie en de toewijzing van functies aan functionarissen. In de onderdelen c t/m f worden eisen gesteld aan de budgettoedeling en de verantwoording daarover. Artikel 20. Aanbesteding en inkoop De inkoop van goederen en diensten en de aanbesteding van werken zijn belangrijke en kwetsbare activiteiten die een groot budgettair effect kunnen hebben. Het hanteren van een protocol is naast de desbetreffende administratieve aspecten tevens te zien als een vorm van risicobeheersing. De aansprakelijkheid kan worden beperkt en er wordt jegens derden rechtszekerheid gecreëerd. Artikel 20 legt aan het Dagelijks Bestuur de zorg op voor de toepassing van de (Europese) regels met betrekking tot de inkoop en aanbesteding van werken en diensten. Doordat de regels worden vastgelegd kan de accountant bij zijn controle van de jaarstukken nagaan of de interne regels (en de Europese regelgeving) zijn nageleefd, het is een onderdeel van de rechtmatigheidtoets. De accountant beoordeelt hiervoor eveneens het systeem van interne regels. 12

14 DE CONTROLVERORDENING 13

15 Inleiding De Wet dualisering gemeentebestuur heeft de inhoud van de accountantsverklaring veranderd. De belangrijkste verandering is dat de accountantsverklaring niet langer meer alléén een oordeel over het getrouwe beeld bevat, maar een oordeel over het getrouwe beeld en de rechtmatigheid samen. Bovendien zal in lijn met de dualisering gemeentebestuur, de opdracht voor de accountantscontrole daadwerkelijk worden verstrekt door het Algemeen Bestuur en niet meer door het Dagelijks Bestuur. De accountantsverklaring dient een oordeel over het getrouwe beeld én over de rechtmatigheid te bevatten. De accountantsverklaring en rechtmatigheid De accountant is verantwoordelijk voor de uitvoering van de controle in overeenstemming met de vaktechnische randvoorwaarden. Voor de rechtmatigheid is algemene kennis van de relevante wet- en regelgeving van belang. De accountant zal toetsen of de wet- en regelgeving door het openbaar lichaam in acht zijn genomen. De accountantscontrole richt zich op de beoordeling van de opzet, het bestaan en de werking van het systeem van kwaliteitsborging ter uitvoering van de wet- en regelgeving, aangevuld met deelwaarnemingen (steekproeven). Over de interpretatie van wet- en regelgeving zal de accountant overleg moeten voeren met het verantwoordelijke management of met een (juridische) deskundige. De eindverantwoordelijkheid voor het afgeven van een accountantsverklaring blijft bij de accountant liggen. Als er sprake is van onrechtmatigheden met een materiële betekenis, die gevolgen hebben voor de strekking van de accountantsverklaring of als de accountant stuit op een overschrijding van de rapporteringtoleranties - indien die zijn overeengekomen - moet rapportering plaatsvinden aan het Algemeen Bestuur. Daarbij spelen zowel kwantitatieve als kwalitatieve overwegingen een rol. Getrouw beeld verklaring Een getrouw beeld verklaring houdt in dat de uitkomsten van het gevoerde financieel beheer getrouw in de jaarrekening worden weergegeven, waarbij rekening wordt gehouden met het doel waarvoor de verantwoording is opgesteld. De doelstellingen moeten worden afgestemd op de belanghebbenden. Een getrouw beeld impliceert dat de jaarrekening geen zodanige fouten en/of onzekerheden bevat dat het oordeel van de gebruiker beïnvloed wordt. Minimumeisen accountantscontrole In de accountantscontrole bestaan twee gangbare begrippen die de marge voor controle en rapportering aangeven: de goedkeuringstolerantie en de rapporteringtolerantie. Deze toleranties gelden zowel voor het getrouwe beeld als voor de rechtmatigheid. Goedkeuringstolerantie Niet iedere fout of onzekerheid zal leiden tot een niet-goedkeurende accountantsverklaring, alleen al omdat de accountant niet iedere afzonderlijke financiële transactie controleert. Omdat de accountant niet alles controleert moet hij bepaalde fouten- en onzekerheidsmarge hanteren. Deze marge wordt de goedkeuringstolerantie genoemd. Voor de goedkeuringstolerantie wordt onderscheid gemaakt tussen fouten en onzekerheden. Een fout in de jaarrekening kan bijvoorbeeld ontstaan doordat jaarrekeningposten onvolledig zijn opgenomen (bijvoorbeeld het achterwege laten van een voorziening voor groot onderhoud) of dat de toelichting niet toereikend is (vanwege strijdigheid met het Besluit begroting en verantwoording gemeenten), of dat de waarderingsgrondslag onjuist is (vanwege strijdigheid met het Besluit begroting en verantwoording gemeenten). Een onzekerheid in de controle kan bijvoorbeeld ontstaan door gebreken in de interne controle, waardoor het achteraf niet meer vast te stellen is of bijvoorbeeld een bepaalde uitgave rechtmatig heeft plaatsgevonden of bepaalde baten volledig zijn verantwoord. 14

16 De goedkeuringstoleranties spelen een belangrijke rol bij het verkrijgen van een goedkeurende accountantsverklaring. Als de goedkeuringstoleranties niet worden overschreden, wordt in beginsel een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven. Als één of beide goedkeuringstolerantie(s) wordt (-en) overschreden, zal de accountant geen goedkeurende accountantsverklaring verstrekken. Indien een niet-goedkeurende accountantsverklaring wordt gegeven zijn er drie mogelijkheden: een verklaring met beperking, een verklaring van oordeelonthouding en een afkeurende verklaring. Het soort accountantsverklaring is afhankelijk van de fouten in de jaarrekening en onzekerheden in de controle. De goedkeuringstoleranties welke door de VRU op basis van het besluit accountantscontrole provincies en gemeenten minimaal worden aangehouden zijn: fouten in de jaarrekening: 1% van de totale lasten; onzekerheden in de controle: 3% van de totale lasten. Rapporteringtolerantie In de Gemeentewet staat dat de accountant behalve de accountantsverklaring ook een verslag van bevindingen opstelt. In dit verslag moet de accountant onder meer fouten in de jaarrekening en onzekerheden in de controle opnemen die geen invloed hebben op de strekking van de accountantsverklaring, maar die wel van zodanig belang zijn dat deze aan het Algemeen Bestuur moeten worden gerapporteerd. Indien het Algemeen Bestuur in de opdrachtverstrekking aan de accountant géén nadere rapporteringstolerantie(s) voorschrijft dan zijn de rapporteringstolerantie(s) gelijk aan de bedragen die voortvloeien uit de goedkeuringstolerantie. 15

17 De controlverordening Het Algemeen Bestuur van de Regeling Veiligheidsregio Utrecht besluit; gelet op artikel 213 Gemeentewet en het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten; vast te stellen: Verordening voor de controle op het financieel beheer en op de inrichting van de financiële organisatie van de uitvoering van de Regeling Veiligheidsregio Utrecht Artikel 1: Definities In deze verordening wordt verstaan onder: Accountant: o Registeraccountant of o Accountant-administratieconsulent met een aantekening in het inschrijvingsregister als bedoeld in het derde lid van artikel 36, Wet op de Accountant-administratieconsulenten of o Organisatie waarin voor de accountantscontrole bevoegde accountants samenwerken, belast met de controle van de in artikel 197 Gemeentewet bedoelde jaarrekening Accountantscontrole: de controle van de in artikel 197 Gemeentewet bedoelde jaarrekening, rekening houdende met hetgeen is vermeld bij art 213 Gemeentewet lid 3 &4, uitgevoerd door de accountant, van: 1. het getrouwe beeld van de in de jaarrekening gepresenteerde baten en lasten en de grootte en samenstelling van het vermogen voor de Veiligheidsregio Utrecht ; 2. het rechtmatig tot stand komen van de baten en lasten en balansmutaties; 3. het in overeenstemming zijn van de door het Dagelijks Bestuur opgestelde jaarrekening met de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur te stellen regels bedoeld in artikel 186 Gemeentewet; 4. de inrichting van het financieel beheer en de financiële organisatie gericht op de vraag of deze een getrouwe en rechtmatige verantwoording mogelijk maken waarbij de nadere regels die bij of krachtens algemene maatregel van bestuur worden gesteld op grond van artikel 213, lid 6, Gemeentewet, in acht worden genomen. Rechtmatigheid in het kader van accountantscontrole: het overeenstemmen van het tot stand komen van de financiële beheershandelingen en de vastlegging daarvan met de relevante wet- en regelgeving, zoals bedoeld in het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten. Handelingen en beslissingen van niet-financiële aard vallen buiten de scope van de accountantscontrole ten aanzien van rechtmatigheid, maar de accountant zal ten aanzien van deze handelingen en beslissingen een oordeel geven over het interne systeem van risicoafwegingen. Artikel 2: Opdrachtverlening accountantscontrole 1. De accountantscontrole van de jaarrekening als bedoeld in artikel 213, lid 2, Gemeentewet, wordt opgedragen aan een door het Algemeen Bestuur benoemde accountant. Hierbij wordt de verantwoording van de Veiligheidsregio Utrecht gecontroleerd. 2. Het Dagelijks Bestuur bereidt indien van toepassing, in overleg met het Algemeen Bestuur de aanbesteding van de accountantscontrole voor. 3. Het Algemeen Bestuur neemt dan op in het programma van eisen voor de aanbesteding de volgende aspecten: a. de toe te passen goedkeuringstoleranties en rapporteringtoleranties bij de controle van de jaarrekening; b. de inrichtingseisen voor het verslag van bevindingen. 16

18 Artikel 3: Informatieverstrekking door Dagelijks Bestuur 1. Het Dagelijks Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de jaarrekening conform de geldende interne - en externe wet- en regelgeving en overlegt deze aan de accountant voor controle. 2. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor, dat alle aan de jaarrekening ten grondslag liggende verordeningen, nota s, Dagelijks Bestuursbesluiten deelverantwoordingen, administraties, plannen, overeenkomsten, berekeningen e.d. voor de accountant ter inzage liggen en goed toegankelijk zijn. 3. Bij de jaarrekening bevestigt het Dagelijks Bestuur schriftelijk aan de accountant, dat alle hem bekende informatie van belang voor de oordeelsvorming van de accountant is verstrekt. 4. Alle informatie die na afgifte van de accountantsverklaring en voor behandeling van de jaarrekening in het Algemeen Bestuur beschikbaar komt en die van invloed is op het beeld dat de jaarrekening geeft, wordt terstond door het Dagelijks Bestuur aan het Algemeen Bestuur en de accountant gemeld. Artikel 4: Inrichting accountantscontrole 1. De accountant bepaalt binnen het kader van de opdrachtverlening de wijze, waarop de accountantscontrole wordt ingericht, alsmede de aard en de omvang van de daarbij behorende werkzaamheden. 2. De accountant bepaalt binnen het kader van de opdrachtverlening de frequentie van de uit te voeren controles. De accountant kan de controlewerkzaamheden zonder voorafgaande kennisgeving uitvoeren. 3. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor dat de accountant periodiek overleg heeft met vertegenwoordigers uit het Dagelijks Bestuur. 4. De accountant is bij de uitvoering van zijn opdrachten gehouden aan de voorschriften inzake geheimhouding conform de vigerende verordening gedragscode vastgesteld door Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants (Nivra). Artikel 5: Toegang tot informatie 1. De accountant is bevoegd tot het opnemen van alle kassen, waardepapieren en voorraden en het inzien van alle boeken, notulen, brieven, computerbestanden en overige bescheiden waarvan hij inzage voor de accountantscontrole nodig oordeelt. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor, dat de accountant voor de uitvoering van zijn controlewerkzaamheden een onbelemmerde toegang heeft tot alle kantoren, magazijnen, werkplaatsen, terreinen en informatiedragers van het openbaar lichaam; 2. De accountant is bevoegd om van alle medewerkers mondelinge en schriftelijke inlichtingen en verklaringen te verlangen die hij voor de uitvoering van zijn opdracht denkt nodig te hebben. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor, dat de desbetreffende medewerkers hieraan hun medewerking verlenen. 3. Het Dagelijks Bestuur draagt er zorg voor, dat de medewerkers van het openbaar lichaam zijn gehouden de accountant alle informatie te verstrekken, opdat de accountant zich een juist en volledig oordeel kan vormen over de rechtmatige totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties en het gevoerde beheer en over de getrouwheid van de daarover verstrekte informatie. Artikel 6: Rapportering 1. Indien de accountant bij een controle afwijkingen constateert die leiden tot het niet afgeven van een goedkeurende verklaring, meldt hij deze terstond schriftelijk aan het Dagelijks Bestuur en het management van de uitvoeringsorganisatie voor de Veiligheidsregio Utrecht. Het Dagelijks Bestuur onderneemt gepaste actie en doet hiervan verslag aan het Algemeen Bestuur. 2. In aanvulling op het in de wet voorgeschreven verslag van bevindingen brengt de accountant over de door hem uitgevoerde (deel-)controles verslag uit over zijn bevindingen van niet van bestuurlijk belang aan het management van de uitvoeringsorganisatie voor de Veiligheidsregio Utrecht. Hierbij past de accountant zo nodig het beginsel van hoor en wederhoor toe. 3. De accountantsverklaring en het verslag van bevindingen worden voor verzending aan het Algemeen Bestuur door de accountant aan het Dagelijks Bestuur voorgelegd met de mogelijkheid voor het Dagelijks Bestuur om op deze stukken te reageren. 17

19 Artikel 7: Inwerkingtreding Deze verordening treedt in werking met ingang van 1 januari 2010, met dien verstande dat zij van toepassing is op de accountantscontrole van de jaarrekening (en deelverantwoordingen) van het verslagjaar 2010 en later. Artikel 8: Citeertitel Deze verordening kan worden aangehaald onder de naam Controlverordening Regeling Veiligheidsregio Utrecht. Aldus vastgesteld in de vergadering van het Algemeen Bestuur, gehouden op de voorzitter, de secretaris, 18

20 Memorie van toelichting Artikel 2. Opdrachtverlening accountantscontrole Na afloop van ieder begrotingsjaar moet het Dagelijks Bestuur verantwoording afleggen aan het Algemeen Bestuur over het gevoerde bestuur door overlegging van de jaarrekening en het jaarverslag (artikel 197, lid 1 Gemeentewet). Voor het overleggen van deze stukken aan het Algemeen Bestuur zal de jaarrekening door de accountantsdienst zijn gecontroleerd (gelet op artikel 197, lid 2 Gemeentewet). De accountant controleert de jaarrekening in opdracht van het Algemeen Bestuur. Het is dan ook het Algemeen Bestuur, die de accountant aanwijst (in lijn met artikel 213, lid 2 Gemeentewet). Artikel 2 van de verordening regelt de opdrachtverlening van de accountantscontrole van de jaarrekening. Voor de accountantscontrole geldt het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten dat krachtens het zesde lid van artikel 213 Gemeentewet door de minister is vastgesteld. Het Besluit accountantscontrole provincies en gemeenten bevat onder andere regels voor de omvangsbases en goedkeuringstoleranties voor de accountantsverklaring en de rapporteringtoleranties voor het verslag van bevindingen. Deze regels worden vastgelegd in het controleprotocol. Voor de begrippen goedkeuringstolerantie en rapporteringtolerantie en de mogelijkheden die het Algemeen Bestuur daarmee heeft, wordt hier verwezen naar het onderdeel Inleiding in dit hoofdstuk. Artikel 3. Informatieverstrekking door Dagelijks Bestuur In de nieuwe gedualiseerde verhoudingen is het Dagelijks Bestuur verantwoordelijk voor het opstellen van de jaarrekening en het jaarverslag. Artikel 3 van de verordening regelt de verplichtingen van het Dagelijks Bestuur voor de verstrekking van de achterliggende informatie aan de accountant. Voor de controle van de jaarrekening doet de accountant onderzoek naar de achterliggende bescheiden. Het tweede lid draagt aan het Dagelijks Bestuur op deze achterliggende bescheiden goed toegankelijk ter inzage aan de accountant beschikbaar te stellen. Het derde lid verplicht het Dagelijks Bestuur een verklaring af te geven aan de accountant, waarin het Dagelijks Bestuur verklaart geen informatie die van belang is voor de beoordeling van de jaarrekening, te hebben achtergehouden. De verklaring wordt ook wel een LOR (Letter Of Representation) genoemd. Hoewel het een algemeen gebruik is, is het geen wettelijke verplichting, dat het Dagelijks Bestuur een dergelijke verklaring verstrekt. Het vierde lid van het artikel gebiedt het Dagelijks Bestuur alle informatie die van invloed is op het beeld van de jaarrekening en pas na de afgifte van de accountantsverklaring, maar voor de vaststelling van de jaarrekening door het Algemeen Bestuur aan het Dagelijks Bestuur bekend is geworden, terstond te melden aan het Algemeen Bestuur en de accountant. Het sluit verrassingen tijdens de behandeling in het Algemeen Bestuur uit. Artikel 4. Uitvoering controle Artikel 4 van de verordening regelt de bevoegdheidsverdeling tussen de accountant en het Dagelijks Bestuur ten aanzien van de inrichting van de accountantscontrole. De accountant is leidend ten aanzien van de inrichting van de accountantscontrole. Hij mag zelfs onaangekondigd controles uitvoeren. Het Dagelijks Bestuur is hierin volgend. Wel moet er ter bevordering van een soepele accountantscontrole periodiek overleg worden gevoerd tussen de accountant en de verschillende vertegenwoordigers van het openbaar lichaam. Ook is uitwisseling van informatie gewenst over specifieke aandachtsgebieden bij de accountantscontrole. Artikel 5. Toegang tot informatie In het vorige artikel hebben we gezien dat de accountant leidend is voor wat betreft de inrichting van de accountantscontrole. Om een goede controle uit te voeren moet hij echter ook onbelemmerd onderzoek kunnen doen. Artikel 5 van de verordening kent de bevoegdheid om onbelemmerd onderzoek te doen toe aan de accountant. Dit natuurlijk met in achtneming van de afspraken met het Algemeen Bestuur, zoals neergelegd in de opdracht. Het artikel legt aan het Dagelijks Bestuur de plicht op om er voor te zorgen, dat de accountant een onbelemmerde toegang heeft tot alle burelen van het openbaar lichaam en dat de medewerkers van het openbaar lichaam volledig meewerken aan de accountantscontrole. 19

21 Artikel 6. Rapportering Het eerste lid van artikel 6 regelt, dat het Dagelijks Bestuur direct bij geconstateerde afwijkingen door de accountant die leiden tot het niet afgeven van een goedkeurende verklaring bij de jaarrekening, bericht krijgt van de accountant. Dit opdat het Dagelijks Bestuur (in overleg met het Algemeen Bestuur en de accountant) mogelijk nog tijdig maatregelen tot herstel kan treffen. Het tweede lid van artikel 6 regelt, dat het management een rapportage krijgt van de door de accountant uitgevoerde (deel)controles. In deze rapportage worden ook kleinere afwijkingen en tekortkomingen die niet leiden tot het niet afgeven van een goedkeurende verklaring en niet van bestuurlijk belang zijn, aan het management meegedeeld. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld opmerkingen over (kleine) rubriceringfouten en (kleine) onvolkomenheden in de administratieve organisatie, welke eenvoudig in onderling overleg met het management van het openbaar lichaam kunnen worden opgelost. Het management kan op grond van de rapportage actie ondernemen voor herstel van de afwijkingen en onvolkomenheden. Voorts is in het artikel een lid opgenomen voor de procedure van hoor en wederhoor. De constateringen in het verslag van bevindingen worden voorafgaand aan verzending van de accountantsverklaring en het verslag van bevindingen aan het Algemeen Bestuur door de accountant besproken met het Dagelijks Bestuur. Het geeft het Dagelijks Bestuur de mogelijkheid kanttekeningen te plaatsen bij de constateringen in het (concept-)verslag van bevindingen. 20