5.31 Steigers - standaardconfiguraties

Transcriptie

1 5.31 Steigers - standaardconfiguraties Deze Abomafoon beschrijft de constructieve aspecten van een steiger. Die gaan met name over: - standaardconfiguraties; - complexe configuraties; - belastingklassen van werkvloeren; - rekenmethoden (statische berekening). Deze aspecten bepalen voor een belangrijk deel de sterkte en stabiliteit van een steiger en ook of hij wel of niet moet worden berekend en getekend. Deze Abomafoon geeft aan voor welke steigers dat geldt. Praktische invulling Standaardconfiguraties kunnen op drie manieren zijn gestandaardiseerd: - Richtlijn Steigers (Standaardconfiguratie RS); - opgesteld door het steigerbouwbedrijf (bedrijfsconfiguratie); - opgesteld door de fabrikant (fabrikantconfiguratie). Ongeacht het soort configuratie is het montagebedrijf altijd verantwoordelijk voor de juiste (de-)montage en verificatie van het ontwerp. Standaardconfiguratie RS In geval van een standaardconfiguratie volgens de Richtlijn Steigers behoeft een steiger niet te worden berekend en getekend. Dit zijn gestandaardiseerde steigerbouwvormen waarvoor een voldoend zekerheidsniveau wordt gegarandeerd, mits wordt voldaan aan de verder beschreven voorwaarden. Soorten steiger Het moet gaan om een systeemsteiger of een buis- en koppelingensteiger in één van de volgende uitvoeringen: - Gevelsteiger: een dubbele steiger waarbij alleen het buitenvlak is geschoord; het binnenvlak wordt gesteund door verankering aan de gevel en/of horizontale stijfheid van de steiger. - Metselsteiger: een gevelsteiger waarbij aan de binnenzijde een console is aangebracht met een breedte van 0,40 t/m 0,70 m, die wordt belast met maximaal 1,5 kn/m²; de console kan ook beperkt op een ander niveau dan de werkvloer worden aangebracht. Belasting werkvloeren De gebruiker van een steiger moet vooraf aangeven wat de te verwachten optredende belasting is, bijvoorbeeld in een programma van eisen (zie checklist in Abomafoon 5.33). Het uitgangspunt van de Richtlijn Steigers is dat er slechts op één steigervloer werkzaamheden plaatsvinden. De belasting van een werkvloer wordt bepaald door: - materialen en gereedschappen op de werkvloer; - personen die op de werkvloer lopen en/of werken; - gewicht van handmatig bediende (hulp)middelen; - eventuele dynamische effecten vanwege transport en materiaalaanvoer met een hijskraan of verreiker. Volgens NEN Steigers zijn er 6 steigerklasse (zie tabel 1). In de standaard configuraties Richtlijn Steigers zijn alleen belastingklasse 2 en 4 berekend. Uitgangspunten zijn: - vloerbelasting gebruikssituatie: gevelsteiger: één vloer 100% belast; metselsteiger: anderhalve vloer belast, 1x 100% en 1x 50%; die 50% is om de praktijksituatie af te dekken van achtergebleven materialen of werkzaamheden, niet zijnde vooropperen; - uitbouwconsole, op iedere slag toegestaan: bij metsel-/systeemsteiger 0,50 m boven of onder werkvloer en bij metsel-/traditioneel steiger 0,70 m boven of onder werkvloer. Blad 1 van 6 Abomafoon 5.31

2 Opmerkingen - Klasse 4 komt in de bouw het meest voor. Vroeger werd dit type als zwaar steiger aangeduid. Deze klasse is geschikt voor onder meer metselwerkzaamheden. - Werkvloeren kunnen bestaan uit steigerdelen (32 of 50 mm dik) of uit geprefabriceerde vloerelementen, zoals platforms en systeemvlonders. De leverancier geeft aan voor welke belastingklasse ze geschikt zijn. Een en ander houdt verband met staanderafstanden en het aantal kortelingen. Klasse Gelijkmatig verdeelde belasting ( ) Aard van de belasting (voorbeelden) 1 0,75 Uitsluitend inspectiewerkzaamheden of werkzaamheden met lichte werktuigen en zonder opslag van materialen 2 1,50 Controlewerkzaamheden en werkzaamheden zonder materiaalopslag, tenzij het gaat om materialen voor onmiddellijk gebruik. Voorbeelden: schilderen, voegen, reinigingswerk 3 2,00 Stemt overeen met belastingklasse 2, echter een grotere toegestane belasting (+ 0,5 ) en beperkte materiaalopslag. Voorbeeld: stukadoorwerkzaamheden 4 3,00 Zwaardere werkzaamheden of werkzaamheden met zware werktuigen en bouwmaterialen. Voorbeeld: metselwerkzaamheden met materiaalopslag 5 4,50 Aanzienlijk hogere werkbelasting dan klasse 4, werkzaamheden met bijzonder zware bouwmaterialen, zoals aanbrengen van prefab betonelementen, of zware onderhoudswerkzaamheden aan werktuigbouwkundige installaties 6 6,00 Opslag van grotere hoeveelheden onderdelen voor installaties, alsmede bouwmaterialen en bouwelementen. Voorbeelden: transportsteiger of laadbordessen Tabel 1 Belastingklassen van werkvloeren volgens NEN-EN Slaghoogte Binnen de standaard configuratie gelden de volgende slaghoogten: - buis- en koppelingensteiger maximaal 2,2 m - systeemsteiger maximaal 2,0 m. Verankering Uitgangspunten hierbij zijn: - verankering volgens standaardpatroon (zie figuur 2); Figuur 2 Standaard verankeringspatronen Blad 2 van 6 Abomafoon 5.31

3 - verdere criteria verankering: 1e verankering op 2 m hoogte; alle verankeringen maximaal 0,20 m uit knooppunt; in geval van korte ankers (alleen binnenvlak) extra V-ankers plaatsen, tenzij de steiger korter is dan 20 m en haaks om het object wordt gebouwd (alternatief: lange ankers aan zowel buiten- als binnenstaander; op bovenste slag alle staanders verankerd bij 2-slag en bij 4-slag om en om; buitenste rij staanders, tweemaal zoveel ankers (bij 2-slag: iedere slag en bij 4-slag: iedere tweede slag (zie figuur 2). - windbelasting: gevelsteiger: gevel maximaal 50% open; metselsteiger: geen beperking openheid gevel; stuwdruk volgens Eurocode 1 (NEN-EN ) voor windgebied 1 bebouwd. - maximale uitdraailengte spindel 0,25 m. De maximale staanderafstanden zijn in tabellen weergegeven. De Richtlijn Steigers geeft zes standaardconfiguraties. Het gaat om zowel buis- en koppelingsteigers als systeemsteigers, in verschillende belastingklassen. In de bijlage van deze Abomafoon is een totaaloverzicht opgenomen. Bedrijfsconfiguratie Steigers kunnen gestandaardiseerd zijn als bedrijfsconfiguratie met tekening en berekening volgens de Richtlijn Steigers. Deze zijn dan bedrijfsspecifiek en kunnen in toekomstige situaties onder gelijkwaardige omstandigheden weer gebruikt worden volgens dezelfde tekening en berekening. Voordeel hiervan is dat er niet telkens opnieuw een tekening en berekening hoeft te worden gemaakt voor steigers die vaker voorkomen. Denk hierbij aan steigers rondom een bepaald type standaard woningen die door een bedrijf gebouwd worden of een steiger voor het bedienen van een afsluiter in de industrie. Fabrikantconfiguratie Steigers kunnen gestandaardiseerd zijn als fabrieksconfiguratie met tekening en berekening volgens de Richtlijn Steigers. Fabrieksconfiguraties moeten worden opgebouwd uit het door de fabriek(svertegenwoordiger) voorgeschreven materiaal. Ook hier geldt dat de uitgangspunten van het steigerontwerp moeten vallen binnen de uitgangspunten van de desbetreffende tekening en berekening. Een fabrieksconfiguratie kan bijvoorbeeld opgesteld zijn voor een gevelsteiger of vrijstaande steiger. Complexe configuraties Er zijn een aantal steigeruitvoeringen waaraan door hun complexiteit of door omgevingsfactoren extra aandacht aan moet worden besteed. Deze steigers worden in de Richtlijn Steigers complexe configuraties genoemd. Maak bij het bepalen van de complexiteit van een steiger altijd gebruik van een deskundige partij. In tabel 2 is een niet-limitatief overzicht opgenomen van voorbeelden van complexe steigers. Rekenmethoden De in de richtlijn gehanteerde rekenregels sluiten grotendeels aan bij de Europese normenserie EN (afgeleid van Eurocode 3). Er zijn twee rekenmethoden: 1e en 2e orde berekening. In de (eenvoudige) 1e orde berekening wordt de draagkracht van de steigerconstructie getoetst met behulp van een knikberekening. Dit is uit te voeren zonder computer. De uitgangspunten zijn aan de conservatieve kant, wat een grotere veiligheidsmarge impliceert, maar ook een minder economisch steigerontwerp. Een 1e ordeberekening is in de volgende situaties niet toegestaan: - netten minder dan 50% doorlaatbaar; - steigers op een hellend vlak; - een extra moment in de staanders anders dan door uitbouwconsoles of bekleding, bijvoorbeeld bij verankering op meer dan 0,20 m van het knooppunt. Een 2 e orde berekening (volgens EN en 12811) kan alleen met een computer met een staafwerkprogramma worden uitgevoerd. Blad 3 van 6 Abomafoon 5.31

4 Aandachtsgebied Steiger complex, indien: Geometrie 1. Steiger hoger dan 24 m (vloerhoogte) 2. Slaghoogte groter dan 2,20 m 3. Staanderafstanden groter dan 2,60 m 4. Steiger voorzien van vloerverbreding door middel van uitbouwconsoles (tekening en berekening niet nodig als het een standaardconfiguratie betreft) 5. Gevel-/objectsteiger breder dan 1,60 m (exclusief uitbouwconsole) Belasting 6. Steiger met vloerbelasting hoger dan 3 7. Per steigervak is de belasting meer dan één vol belaste vloer 8. Steiger ingericht voor hijswerkzaamheden, hijslast groter dan 200 kg 9. Beklede steiger (vergroting windvangend oppervlak door bijvoorbeeld zeilen, krimpfolie, netten of steigerkap) 10. Steiger waaraan goederen-, personen-, personen-/goederenlift is verankerd 11. Voorzieningen aan de steiger (bijvoorbeeld stortkoker) 12. Dynamisch belaste steiger (bijvoorbeeld door mechanisch transport, aggregaat of compressor op de steiger) Toepassing Omgeving 13. Gevel-/objectsteiger (voor zover niet gestandaardiseerd binnen RS) 14. Ondersteuningssteiger 15. Hangsteiger 16. Uitbouwsteiger 17. Uitsteeksteiger 18. Doorgang, overbrugging of loopbrug met overspanning groter dan 6 m 19. Vrijstaande steiger 20. Verplaatsbare steigerconstructie (hijsbaar, verrijdbaar, etc.) 21. Steiger op afwijkende ondergrond, zoals hellingen steiler dan 1:10, daken, stromend water, pontons, etc. 22. Steiger met openbare toegankelijkheid / evenementen 23. Voor gevel-/object- en metselsteiger: ander verankeringpatroon dan aangegeven in RS (par. 2.2.) standaardconfiguratie 24. Gevel-/objectsteiger voor open constructie Tabel 2 Voorbeelden van complexe configuraties Moeilijkheidsgraad van steigers Steigers zijn bouwwerken met een bepaalde moeilijkheidsgraad. Ze kunnen geheel of gedeeltelijk gestandaardiseerd worden. De moeilijkheidsgraad is afhankelijk van de configuratie en uitvoeringsaspecten en dus zeker niet louter van de grootte van de steiger. Zo kan een kleine steiger heel moeilijk zijn, terwijl een grote steiger eenvoudig kan zijn. Het bepalen van de moeilijkheidsgraad dient door een deskundige constructeur van minimaal HBO-niveau gedaan te worden. De moeilijkheidsgraad dient op de tekening te worden vermeld: categorie 1 is eenvoudig, categorie 4 kent een zeer hoge moeilijkheidsgraad. Afhankelijk van de moeilijkheidsgraad worden er eisen gesteld aan de benodigde tekeningen, statische berekeningen en de overdracht. Verwijzing - Arbowet hfdst. 2 afd Arbobesluit art. 3.16, hfdst. 5 afd.1, art. 7.4, 7.4a, 7.11a, 7.17c, 7.23, 7.34 en hfdst. 8 afd. 1 en 2. - Arboregeling hfdst. 8 en Bijlage XVIII. - Richtlijn Steigers, Bouwend Nederland en VSB, Blad 4 van 6 Abomafoon 5.31

5 - A-blad Steigerbouw, Stichting Arbouw, A-blad Veilige Steiger, Stichting Arbouw, Eurocodes 1 en 3 (onder andere NEN-EN 1993 Ontwerp en berekening van staalconstructies, NEN-EN Windbelasting). - NEN-EN en -2 Gevelsteigers vervaardigd van geprefabriceerde onderdelen. - NEN-EN , -2 en -3 Steigers. - Abomafoons 5.30 t/m 5.37 Steigers. Datum: December 2014 Wijzigingen ten opzichte van vorige uitgave - Tekst geactualiseerd. - Bedrijfs- en fabrikantconfiguraties toegevoegd. - Moeilijkheidsgraad van steigers toegevoegd. Uitgave: Aboma bv Maxwellstraat 49 a Postbus BC Ede tel Heeft u naar aanleiding van deze informatie vragen, opmerkingen of verbetersuggesties, geef het aan ons door via Abomafoon@aboma.nl Wij helpen u graag! Blad 5 van 6 Abomafoon 5.31

6 Bijlage Standaard configuraties volgens Richtlijn Steigers Metselsteiger Gevelsteiger Systeemsteiger Buis en koppeling Systeemsteiger Buis en koppeling Werklast op 3,00 (en 1,5 op vloer eronder) 3,00 (en 1,5 op vloer eronder) 3,00 3,00 1,50 1,50 3,00 1,50 3,00 1,50 Werklast op uitbouw t.p.v. 1,50 1,50 3,00-1,50-3,00 1,50 - Uitbouw ter plaatse van 0,40 m breed, max. 0,50 m onder of boven 0,40 m of 0,60 m breed, max. 0,70 m onder of boven 0,30 m breed zelfde hoogte als Geen 0,30 m breed, zelfde hoogte als Geen 0,40 m breed, zelfde hoogte als Geen Overige uitbouwen 0,40 of 0,70 m breed Max. 0,70 m breed 0,30 m breed Geen 0,30 m breed Geen 0,40 m breed Geen Vloeropbouw Staal of 50 mm dik hout iedere slag Houten vloerdelen 32 mm elke slag Staal of 50 mm dik hout iedere slag Staal of 50 mm dik hout iedere slag Platform of houten vloerdelen 32 mm elke slag Platform of houten vloerdelen 32 mm elke slag Houten vloerdelen 32 mm iedere slag Houten vloerdelen 32 mm iedere slag Slaghoogte Max. 2,00 m Max. 2,20 m Max. 2,00 m Max. 2,00 m Max. 2,00 m Max. 2,00 m Max. 2,20 m Max. 2,20 m Verankerd aan Beton Beton Metselwerk Metselwerk Metselwerk Metselwerk Metselwerk Metselwerk Max. vloerhoogte (in m) Max. steigerbreedte (Bs) (in m) Max. staanderafstand (in m), indien: - onbekleed, 2-slag ankerpatroon - onbekleed, 2-slag ankerpatroon om en om - bekleed, netten 50%, 2-slag om en om - onbekleed 4-slag anker patroon om en om 1,30 1,60 1,30 1,60 1,30 1,30 1,10 1,30 1,60 1,10 1,30 1,60 1,10 1,30 1,60 1,10 1,30 1,60 0,75 1,00 0,75 1,00 0,75 1,00 0,75 1,00 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 1,30 1,80 1,60 2,60 2,50 2,10 2,60 2,50 2,10 2,60 2,50 2,10 2,60 2,50 2,10 1,80 1,60 2,20 2,20 2,00 1,80 2,40 2,40 2,60 2,10 2,30 2,10 1,80 1,80 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 2,60 1,80 1,80 2,40 2,40 2,00 2,00 2,40 2,40 2,60 2,10 1,80 1,80 1,80 1,80 2,60 2,50 2,10 1,80 1,80 1,80 2,60 2,50 2,10 1,80 1,80 1,80 2,60 2,60 1,80 1,80 2,60 2,60 1,80 1,80 1,80 1,80 1,80 1,60 1,80 1,60 1,80 1,60 2,60 2,50 2,10 2,10 1,80 1,60 2,60 2,60 2,10 2,10 2,60 2,60 2,60 2,60 1,80 1,60 2,20 2,00 2,00 1,80 2,40 2,20