INZICHT. Herstelde glorie in bibliotheek. Typische villa gerenoveerd. (On)opvallend glas Stadshuis. Uitgave

Transcriptie

1 Uitgave INZICHT Herstelde glorie in bibliotheek Typische villa gerenoveerd (On)opvallend glas Stadshuis

2 Zes monumenten, één architectonische schil Renovatie De Bibliotheek der Letteren van de Universiteit Utrecht is met recht monumentaal. Zes onlangs grondig verbouwde en gerenoveerde panden aan de Drift in het historische hart van de stad vormen een eenheid in verscheidenheid. Dankzij een subtiele interieurarchitectonische schil merk je als bezoeker nauwelijks dat het complex uit verschillende monumentale gebouwen bestaat. Toch zijn vrijwel alle karakteristieke kenmerken (weer) zichtbaar. Het verging de gebouwen van begin negentiende eeuw als zoveel monumenten: verouderd, verrommeld, verwaarloosd en alleen nog in gebruik als opslagplaats. We hebben ze allemaal afgepeld tot de oorspronkelijke structuur en die als uitgangspunt genomen voor de nieuwe functie, aldus projectarchitect Jaap Bekkers van Grosfeld van der Velde architecten. Zodoende hebben we van elk gebouw de kwaliteiten die het al in zich had en zo veel mogelijk historische details weer aan de oppervlakte gebracht. vasthouden aan een witte basis en grijs getinte details en accenten historisch en nieuw bracht licht en smeedde alles aaneen, tot de speciaal ontworpen studietafels, armaturen en andere interieurelementen aan toe. De kleur in het gebouw komt van gebruikers en hun attributen, de boeken en andere onderwijs- en bibliotheekmaterialen. Ontkennen van ingrepen De terughoudende architectonische ingrepen vormen samen een nieuwe architectonische laag die er wél en níét is. Ik omschrijf het graag als het ontkennen van noodzakelijke ingrepen, aldus Bekkers. Neem de volglazen scheidingswanden tussen ruimten en de achterzetramen achter de monumentale vensters: ze zijn geplaatst uit het oogpunt van geluids- en thermische isolatie en brandwering, maar ze vallen nauwelijks op en verstoren de ruimtelijke beleving niet. Precies zoals het volgens mij moet zijn. Monumentale gebouwen nieuw leven inblazen is het meest eervolle werk dat je kunt bedenken. Jaap Bekkers, projectarchitect Nooit overschreeuwen De grootste opgave was volgens Bekkers het brengen van eenheid in het complex. Juist omdat we gebruikers elk gebouw willen laten ervaren als uniek, moesten we uiterst terughoudend zijn met het toevoegen van interieurelementen. Iets nieuws mag in zulke prachtige oude panden nóóit iets overschreeuwen dat er al was. Het consequent Achterzetramen: onopvallend extra thermische isolatie, geluiden brandwering voor monumenten en historische gebouwen. Project: Renovatie Bibliotheek der Letteren locatie De Drift Opdrachtgever: Universiteit Utrecht Ontwerp: Grosfeld van der Velde Architecten Bouwbedrijf: BAM Utiliteitsbouw Metaglas-producten: Total Glas achterzetramen, brandwerende achterzetramen, Total Glas puien en deuren 2 3

3 gordijnrail 101,36 78, ,64 109,84 171, ,33 171, ,64 17, , , , , ,38 17,2948 'terras' maximale hoogte van stalen vin achterwand = (zie opmerking detail V01) binnen , ,9 59, , aandachtspunt bovenzijde Stadshuis Nieuwegein: (onopvallend)glas alom aanwezig Het centrum van Nieuwegein is de afgelopen jaren compleet vernieuwd. Met name het nieuwe Stadshuis is spectaculair, met zijn gezeefdrukte glazen gevel die een driedimensionale illusie creëert en de reusachtige trap die door het atrium cirkelt. Minder opvallend, maar niet minder bijzonder, is de bijna dertig meter lange geluiddichte glazen wand die het atrium scheidt van andere ruimten op de begane grond. Het Stadshuis is er niet alleen voor de ambtenaren en politici: het omvat naast het gemeentehuis een bibliotheek, een maatschappelijk centrum, het Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), een centrum voor beeldende kunst, winkels en een parkeergarage. In de gevel is glas opvallend aanwezig en ook in het interieur speelt het een hoofdrol. Technisch hoogstandje De deels gebogen glazen scheidingswand op de begane grond ziet er niet uit als een technisch hoogstandje, maar is dat wel degelijk. De dertig meter lange, uitzonderlijk hoge wand ( mm) scheidt het atrium van verschillende andere ruimtes zoals een lunchroom en de Burgerzaal (trouwzaal). Gezien de bedrijvigheid in de hal was optimale geluidwering dus een voorwaarde, terwijl er wel openslaande deuren in de wand moesten komen. In de filosofie van architect Kim Herforth Nielsen komt bovendien in gebouwen van zijn hand zoveel mogelijk licht binnen. Die drie voorwaarden zijn samengebracht in een volledig glazen wand met glazen deuren die het daglicht onbelemmerd binnen laat stromen en geluid weert tot maar liefst 45 db. Techniek De weg naar extreme geluidwering De geluidwerende glazen scheidingswand van Metaglas is volledig opgebouwd uit volglazen panelen zonder tussenprofielen. De panelen in de vaste wand zijn omwille van de veiligheid gelaagd; de deuren zijn van voorgespannen gelaagd floatglas. Tussen de glaspanelen bevindt zich een geluidsisolerende spouw van 40 millimeter. Om het geheel transparant te houden, zijn de afstandhouders van vrijwel onzichtbaar kunststof We hebben deze oplossing o.a. ook toegepast bij de GGD in Amsterdam en in kunstencentrum De Kunstlinie in Almere, aldus Matthijs Keijzer, adviseur bij Metaglas. De eisen voor dit project waren zeer hoog. Vooral het voorkomen van geluidslekken bij de deuren is volgens hem daarom cruciaal en niet eenvoudig te realiseren. Hiervoor zijn hebben wij een speciale afdichting ontwikkeld Een testopstelling in het laboratorium van adviesbureau Peutz haalde dankzij deze configuratie een geluidsisolatiewaarde van 34 db bij een testopstelling met deur (32 db vereist) en 45 db bij een opstelling met een vaste wand (38 db vereist) , , ,18 948,59 burgerzaal hoogte 4400 hoogte ,45 ontmoetingsruimte 20 R3185, hoogte 4400 hoogte , ,99 159, , slotzijde greep 89,5 89,5 24 h.o.h. Ø45 1 h.o.h. Project: Stadshuis, Nieuwegein Opdrachtgever: gemeente Nieuwegein Ontwerp: 3xN, Kopenhagen Adviezen: ABT Bouwbedrijf: Bouwcombinatie De volglazen geluidsisolerende wand (45 db) is deels gebogen en op veel plaatsen voorzien van openslaande deuren. Deurdetail. In gesloten toestand zorgt de speciale afdichting tussen de deuren voor extra geluidswering (34 db). Stadshuis Nieuwegein (BAM Utiliteitsbouw, Ballast Nedam Bouw) Metaglas-producten: Total Glas geluidsisolerende wanden en deuren 4 5

4 educatie Binnen is buiten en buiten is binnen Leerlingen buigen zich over vraagstuk Metaglas renovatie Het grote glasoppervlak van de Methermo puien creëert een gevoel van vrijheid. Deze woning in Hilversum geeft een ongewone indruk. Het veelhoekige centrale woongedeelte wordt geflankeerd door twee lagere vleugels. De ene herbergt de slaapkamers, in de andere zijn onder meer de keuken en een werkruimte gesitueerd. Recent lieten de bewoners de villa, daterend van eind jaren vijftig, renoveren en aan de tuinzijde uitbreiden. Kamerconcerten De familie Van der Smeede-Berk bewoont het huis sinds We hebben ons laten vertellen dat de oorspronkelijke bewoonster pianiste was en dat het middendeel van het huis speciaal ontworpen is voor het geven van kamerconcerten, aldus eigenaresse Patricia Berk. Verder schijnt de hellingshoek van het dak ervoor te zorgen dat op de kortste dag van het jaar het zonlicht nog net het plafond schampt. Inmiddels zijn de bomen in de tuin daar overigens te groot voor. Opener dan verwacht Om meer ruimte te creëren voor het gezin, werd de hele pui, dertien meter lang, vernieuwd en ruim twee meter verschoven richting de tuin. Zo konden de slaapkamers en de keuken worden vergroot. In de nieuwe gevel voert glas nog meer dan voorheen de boventoon. De eigenaresse werd naar eigen zeggen verliefd op het huis omdat binnen buiten is en buiten binnen. Daar speelt de beglazing natuurlijk een grote rol in. Het stond voor ons vast dat dat na de renovatie zo moest blijven. De oude schuifpuien waren nog voorzien van draadglas met extra tussenprofielen. Een bevriende architect die adviseerde, bracht de bewoners in contact met Metaglas. In de nieuwe situatie zijn Methermo schuifpuien geplaatst over de hele hoogte en breedte van de gevel. En doordat je nauwelijks profielen ziet, is het nog opener dan ik had verwacht. Het gevoel van vrijheid is alleen maar groter geworden. Net voor de zomer hebben leerlingen uit het tweede jaar Technasium aan het RSG Lingecollege uit Tiel meegedaan aan een pilot. Ze kregen in groepsverband de opdracht een oplossing te vinden voor het makkelijker bevestigen van koudebrugblokjes in de aluminium ramen van Metaglas. Deze kunststof blokjes in de profielen voorkomen de geleiding van kou van buiten naar de binnenkant van de ramen. Op 13 juni presenteerden de leerlingen hun oplossingen aan directrice Heske Groenendaal en haar vader, Metaglas-oprichter Piet Groenendaal. Metaglas maakt zich al jaren sterk voor de promotie van technisch onderwijs, aldus Heske Groenendaal. Leerlingen krijgen een extra uitdaging en wij profiteren van een frisse blik op een vraagstuk. Project: renovatie villa, Hilversum Opdrachtgever: particulier Bouwbedrijf: Goldewijk Doetinchem Metaglas-producten: Methermo schuifpuien en klepramen 6 7

5 in zicht Fragiel meubelstuk van staal, hout en glas Dit paviljoen in het Hortuspark in Harderwijk is een door Cell Studio Architecten fragiel ontworpen meubelstuk van staal, hout en glas. Een transparante sluis verbindt het nieuwe paviljoen met het bestaande restaurant Hortustuin en met een restant van de monumentale stadsmuur. Dit stuk muur behoorde tot het Minderbroederklooster, dat bij een brand in 1580 verloren ging. De glazen gevels van het paviljoen bestaan geheel uit openslaande Methermo deuren. Als deze geopend zijn, ontstaat als het ware een overdekt terras dat uitkijkt op het park. Colofon inzicht is een uitgave van Metaglas BV Postbus AG Tiel T (0344) f (0344) info@metaglas.nl Fotografie: René de Wit tekst en vormgeving: Procomm 8 transparante oplossingen in glas en metaal