Criteria en beoordelingsrichtlijnen Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur

Transcriptie

1 Criteria en beoordelingsrichtlijnen Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur Criteria en beoordelingsrichtlijnen voor het toetsen van stallen en viskwekerijen aan de Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur Maatlat Duurzame Veehouderij melkveestallen (rundvee) niveau s voor certificaat A en B Datum van ingang: 1 april 2010 Geldig tot en met: 31 december 2010 Vastgesteld door: College van Deskundigen MDVA Behorende bij volgnummer: MDVA 1.1 Publicatie van dit schema onder voorbehoud van tussentijdse wijzigingen. Het meest recente certificatieschema en eventuele aanvullende besluiten staan gepubliceerd op Het woordmerk en het beeldmerk (logo) Maatlat Duurzame Veehouderij zijn wettelijk beschermd en gedeponeerd bij het Benelux Merkenbureau onder nummer Het woordmerk en het beeldmerk (logo) Maatlat Duurzame Aquacultuur zijn wettelijk beschermd en gedeponeerd bij het Benelux Merkenbureau onder nummer Bij onterecht gebruik van het woordmerk of het beeldmerk worden sancties opgelegd. MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 1 van 10

2 MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 2 van 10

3 Inhoudsopgave - melkveestallen (rundvee) niveau s voor certificaat A en B Hoofdstuk 1 Algemene voorwaarden 10 pagina s Hoofdstuk 2 Maatlat Duurzame Veehouderij 2.3 Melkveestallen 36 pagina s Bijlage 1: perspectiefvolle maatregelen pagina 22 MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 3 van 10

4 Hoofdstuk 1 Algemene voorwaarden Uitleg over aanvraag stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat en stal/viskwekerij-certificaat Certificatie van stallen (MDV) of visviskwekerijen (MDA) geschiedt middels onderstaande stappen: a. De ondernemer heeft bouwplannen en wil in aanmerking komen voor een stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat of stal/viskwekerijcertificaat. b. De ondernemer maakt concrete bouwplannen en vraagt offertes aan. c. De ondernemer vraagt een bouw- en milieuvergunning aan voor de nieuwbouw of verbouw van de stal/viskwekerij. Of, indien van toepassing, maakt de ondernemer melding in het kader van het Besluit Landbouw Milieubeheer. d. De ondernemer contracteert een certificatie-instelling voor certificering. De certificatie-instelling heeft een licentiecontract met SMK en werkt volgens de daarin gestelde voorwaarden. e. Op basis van de onderstaande documenten beoordeelt de certificatie-instelling (SMK controleert zelf niet) of het ontwerp van de nieuwe of verbouwde stal/viskwekerij voldoet aan de criteria van de Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur: - een kopie van de offerte(s) voor de aanschaf en bouw van stal/viskwekerij en bijbehorende onderdelen (de offertes hoeven nog niet ondertekend te zijn, maar dienen wel overeen te komen met de geplande bouw); - een kopie van de (aanvraag van de) volledige milieuvergunning of indien van toepassing van de melding in kader van Besluit Landbouw Milieubeheer; - een kopie van de (aanvraag van de) bouwvergunning; - een gedetailleerde bouwtekening van de gemelde stal/viskwekerij; - lijst waarop staat aangegeven hoeveel punten er op de maatlatten worden behaald, onderbouwd met offertes, vergunningen en tekeningen. Bij bouw in eigen beheer wordt in aanvullende beschrijving aangeven op welke wijze aan maatregelen voldaan gaat worden en waar deze worden gerealiseerd in de stal/viskwekerij. - de ondernemer verklaart door ondertekening van de aanmelding dat hij van plan is de stal/viskwekerij zoals op de tekening aangegeven te willen gaan bouwen (middels een modelverklaring). Bij voldoen aan de criteria zal de certificatie-instelling een stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat afgeven. Een stal/viskwekerijontwerpcertificaat is maximaal 24 maanden geldig. f. Na oplevering van de gemelde stal/viskwekerij dient het stal/viskwekerij-certificaat te worden behaald. De certificatie-instelling zal voor dit stal/viskwekerij-certificaat een administratieve en fysieke audit uitvoeren. De stal/viskwekerij wordt getoetst op het certificatieschema dat geldig was bij aanmelding van de stal/viskwekerij of onderdelen hiervan en derhalve is dit het certificatieschema dat van toepassing was bij het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat. Het is toegestaan dat de uiteindelijke MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 4 van 10

5 stal/viskwekerij op onderdelen afwijkt van de situatie waarvoor het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat is verkregen, maar ook in deze gewijzigde situatie moeten voldoende punten worden behaald. Omdat de stal/viskwekerij niet alleen wordt getoetst op aanwezigheid, maar ook op het in werking zijn van de genomen maatregelen, dient de stal/viskwekerij in gebruik te zijn genomen en een dierbezetting van minimaal 50% te hebben bij certificatie. Bij een melkveestal betekent dit dat minimaal 50% van het aantal vergunde of gemelde melkkoeien de stal bezetten. Voor melkvee(runderen) gelden geen aparte criteria voor jongvee De jongvee-ruimten in een melkveestal hoeven niet aan specifieke criteria te voldoen, maar mogen wel worden meenomen in het certificaat. Dit tot een maximum van eenzelfde aantal jongveeplaatsen als het aantal melkveeplaatsen (incl. droge koeien) waarvoor wordt gebouwd. Normen voor veestallen (onderdeel MDV) zijn afhankelijk van bedrijfsgrootte Bij de veestallen (varkens, pluimvee, melkvee en vleeskalveren) is de puntennormering mede afhankelijk van de bedrijfsgrootte. Voor de exacte definiëring van bedrijfsgrootte wordt aangesloten op de bestaande definitie van het begrip inrichting uit de Wet Milieubeheer. Een uitgebreide beschrijving hiervan staat op In de MDVA zal de term bedrijf worden gehanteerd waarbij voor de definiëring naar inrichting wordt verwezen. Bedrijven kunnen meerdere stallen hebben. Als een ondernemer een stal laat certificeren wordt voor de bepaling van de bedrijfsgrootte het hele bedrijf meegerekend en niet alleen de omvang van de gemelde stal. De bedrijfsgrootte voor de MDV wordt berekend in Nederlandse grootte-eenheid (nge). Bij melding van een stal voor certificatie wordt berekend hoeveel nge het bedrijf heeft. Hierbij wordt uitgegaan van de nge tabel Bij de berekening worden de hectares grasland en voedergewassen buiten beschouwing gelaten, het betreft hier alleen het vee. Voor bedrijven kleiner of gelijk aan 350 nge, bedrijven tussen de 350 en 700 nge en bedrijven met meer dan 700 nge gelden verschillende minimaal te behalen punten op de dierenwelzijns- en diergezondheidsmaatlat. Dit aantal punten is aangegeven per diercategorie in hoofdstuk 2, 3 en 4. Op de website van het Landbouweconomisch Instituut staat een rekenmodule om het aantal nge te berekenen ( onder sector in cijfers). MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 5 van 10

6 Nge tabel Code diercategorie nge per dierplaats Varkens 255 Beren, 50 kg of meer, dekrijp 0, Beren, 50 kg of meer, nog niet dekrijp 0, * Biggen tot 20 kg, niet meer bij de zeug 0, * Biggen tot 20 kg, nog bij de zeug 0, Opfokzeugen en -beertjes, kg 0, Opfokzeugen, 50 kg of meer, niet gedekt 0, Overige zeugen, 50 kg of meer, gust 0, Vleesvarkens kg 0, Vleesvarkens kg 0, Vleesvarkens kg 0, Vleesvarkens 110 kg of meer 0, Zeugen, 50 kg of meer, bij biggen 0, Zeugen, 50 kg of meer, gedekt, niet eerder gebigd 0, Zeugen, overig, 50 kg of meer, (gedekt) 0,2606 * rubrieken 235 en 237 ( biggen ) tellen alleen mee als rubrieken 245, 246, 249 en 251 ( zeugen ) niet voorkomen Kippen 276 Leghennen, 18 weken tot 20 maanden 0, Leghennen, 20 maanden of ouder 0, Leghennen, jonger dan 18 weken 0, Ouderdieren legrassen, jonger dan 18 weken 0, Ouderdieren legrassen, ouder dan 18 weken 0, Ouderdieren vleesrassen, 18 weken of ouder 0, Ouderdieren vleesrassen, jonger dan 18 weken 0, Vleeskuikens 0,0013 Melkvee(runderen) 203 Jongvee, < 1 jaar, mannelijk 0, Jongvee, < 1 jaar, vrouwelijk 0, Jongvee, > 2jaar, vrouwelijk, niet gekalfd 0, Jongvee, 1-2 jaar, mannelijk 0, Jongvee, 1-2 jaar, vrouwelijk 0, Melk- en kalfkoeien 1, Stieren voor de fokkerij (> 2jaar) 0,6021 Vleeskalveren 214 Vleeskalveren voor witvleesproductie 0, Vleeskalveren voor rosé vleesproductie 0,1303 MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 6 van 10

7 Vragen Interpretatievragen betreffende de criteria kunnen worden voorgelegd aan het College van Deskundigen MDVA. Neem hiervoor contact op met SMK. Dit kan via waar een vragenformulier beschikbaar is. Algemene voorwaarden certificatie Korte toelichting op de audit van de ammoniakmaatlat in het onderdeel MDV Voor de ammoniakmaatlat wordt uitgegaan van het Rav-nummer van de stal en van de punten die dit systeem behaalt. Rav staat voor Regeling ammoniak en veehouderij. Op de milieuvergunning is te zien wat het Rav nummer van de stal is. In bijlage 1 van de Rav staat een lijst met stalsystemen. Deze lijst kan tussentijds worden aangepast en is te raadplegen op Uiteraard kan ieder stalsysteem dat op het moment van de aanvraag voor een stal-ontwerpcertificaat bij de certificatie-instelling op de lijst in de Rav is vermeld, getoetst worden aan de norm in de ammoniakmaatlat. Indien in één stal gebruik gemaakt wordt van twee verschillende emissiebeperkende technieken en indien deze combinatie niet als zodanig is opgenomen op bijlage 1 van de Rav, wordt bij de puntenberekening op de ammoniakmaatlat uitgegaan van het aantal punten dat het systeem met de laagste emissiewaarde behaalt. Bij het stalontwerp wordt op basis van offertes, vergunningen en tekeningen gecontroleerd dat de stal gaat voldoen aan de vereiste ammoniakmaatregelen. De controle na oplevering van de stal van de ammoniakmaatlat geschiedt administratief op basis van de vergunningen. Bij de audit voor het stalcertificaat moet de milieuvergunning in overeenstemming zijn met de toegepaste emissiearme techniek (Rav-code), danwel dat een aanvraag voor aanpassing hiertoe bij de gemeente in behandeling is. De betreffende aanvraag voor wijziging moet op schrift zijn bevestigd door de gemeente. De certificatie-instelling controleert conform de beoordelingsrichtlijnen of de stal is uitgevoerd zoals in de Milieuvergunning/aanvraag voor wijziging is vastgelegd. Visueel wordt gekeken of het type stal op de vergunning overeenkomt met de werkelijke situatie. Bijvoorbeeld of de luchtwassers aanwezig zijn, er mestbanden aanwezig zijn of dat er sprake is van een nageschakelde techniek. Waar van toepassing voor de puntenberekening dient gecontroleerd te worden middels meting, specificatie en/of meetrapporten gecontroleerd of (de onderdelen van) installaties aan de vereiste capaciteit voldoen. Specifiek voor melkveestallen(runderen) en vleeskalverstallen maken naast stalsystemen die voorkomen op bijlage 1 van de Rav ook (combinaties van) aanvullende perspectiefvolle maatregelen onderdeel uit van de ammoniakmaatlat. Voor de volledige beschrijving van deze perspectiefvolle maatregelen wordt verwezen naar de betreffende hoofdstukken van de MDV. Indien een ondernemer een stal bouwt die op bijlage 1 van de Rav is opgenomen (niet zijnde overige huisvestingssystemen ) met perspectiefvolle maatregelen worden niet voor beide emissiebeperkende technieken punten behaald. Er kunnen of punten worden verkregen voor het erkende Rav-systeem op de ammoniakmaatlat of door toepassing van in dit document vermelde combinaties van perspectiefvolle maatregelen. Bij melkveestallen is de combinatie van aanvullende perspectiefvolle emissiereducerende maatregelen met Rav-nummer A (Overige huisvestingssystemen: permanent opstallen) niet toegestaan. MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 7 van 10

8 Korte toelichting op de audit van de overige maatlatten van MDV en MDA Voor de overige maatlatten wordt voor het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat op basis van eerder genoemde documenten beoordeeld hoeveel punten behaald worden. Eventueel kunnen hier ter verduidelijking detailtekeningen worden gevraagd. Voor het stal/viskwekerijcertificaat wordt na oplevering van de stal/viskwekerij tijdens een bedrijfsbezoek met een fysieke audit getoetst aan welke maatregelen daadwerkelijk is voldaan en hoeveel punten er worden behaald. Voor de energiemaatlat in de MDV geldt aanvullend dat indien in één stal gebruik gemaakt wordt van twee verschillende emissiebeperkende technieken en deze combinatie niet als zodanig is opgenomen op bijlage 1 van de Rav, bij de puntenberekening op de energiemaatlat uitgegaan wordt van het aantal punten dat het systeem met het hoogste energieverbruik behaalt. Met andere woorden, de puntentoekenning geschiedt op basis van het emissiebeperkende systeem met de minste punten op de energiemaatlat. Intrekken/sancties Het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat wordt pas afgegeven indien aan alle vereisten wordt voldaan. Indien de oplevering van de stal/viskwekerij niet plaatsvindt binnen twee jaar na afgifte van het ontwerpcertificaat vervalt het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat. Bij certificatie van de stal/viskwekerij (stal/viskwekerij-certificaat) dient de stal/viskwekerij aan alle vereisten te voldoen. Indien een of meer onderdelen bij controle van de gebouwde stal/viskwekerij niet blijken te voldoen aan de vereisten dan heeft de ondernemer 3 maanden tijd om aan te tonen (alsnog) te voldoen tot maximaal 2 jaar na afgifte van het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat. Geldigheid en continuïteit certificaat Een stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat is maximaal 2 jaar geldig. Na 2 jaar vervalt de geldigheid van het stal/viskwekerijontwerpcertificaat. Een stal/viskwekerij-certificaat is minimaal 1 jaar geldig. Indien de ondernemer geen doorlopend certificatiecontract afsluit vervalt de geldigheid van het stal/viskwekerij-certificaat en wordt het certificaat binnen twee weken na het beëindigen van het contract met de certificatie-instelling actief ingetrokken door de certificatie-instelling. Certificaten blijven te allen tijde eigendom van de certificatie-instelling. Certificaat A en certificaat B zijn twee aparte certificaten in het certificatieschema MDVA en dienen afzonderlijk beoordeeld te worden. De twee certificaten worden door de overheid aan verschillende fiscale regelingen gekoppeld. Een ondernemer kan derhalve besluiten stal/viskwekerij-certificaat B na het behalen af te melden en stal/viskwekerij-certificaat A te continueren. Gebruik van het certificaat en logogebruik Het is de ondernemer toegestaan het stal/viskwekerij-ontwerpcertificaat te gebruiken om aan te tonen dat met het ontwerp van de stal/viskwekerij aan de eisen van het certificatieschema Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur wordt voldaan. Het is de ondernemer toegestaan het stal/viskwekerij-certificaat te gebruiken om aan te tonen dat met de stal/viskwekerij aan de eisen van het certificatieschema Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur wordt voldaan. Het is dan eveneens toegestaan te vermelden dat men beschikt over een stal/viskwekerij die voldoet aan de eisen van de Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur. MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 8 van 10

9 Het is niet toegestaan op enigerlei wijze het stal/viskwekerij-certificaat te verbinden aan uitingen over de dieren in de stal. Het is aan de leveranciers van stallen/viskwekerijen toegestaan te publiceren dat men stallen/viskwekerijen of onderdelen hiervan kan leveren welke voldoen aan de criteria voor een stal/viskwekerij-certificaat, echter zonder daarbij enige rechten te kunnen doen gelden op de verlening en het gebruik van het stal/viskwekerij-certificaat. De logo s mogen hierbij niet gevoerd worden. Indien de ondernemer zich niet houdt aan de voorwaarden voor het gebruik van het stal/viskwekerij-certificaat of anderszins schade toebrengt aan de waarde daarvan, kan overgegaan worden tot intrekking of nietig verklaren van het stal/viskwekerij-certificaat. Toepassing van de logo s is toegestaan in bijvoorbeeld SMK-Nieuws, bij persberichten, op de SMK website, in folders en tijdens presentaties en bijeenkomsten. Het wordt niet toegestaan aan houders van stallen/viskwekerijen die voldoen aan de criteria van MDVA om de logo s op enige manier toe te passen. Hiermee wordt voorkomen dat de Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur zou worden gebruikt als een soort product- of bedrijfskeurmerk. De logo s kunnen door derden uitsluitend worden gebruikt na schriftelijke toestemming door SMK. De certificatie-instellingen waarmee SMK een licentie heeft afgesloten voor MDVA kunnen de logo s gebruiken op de door hen afgegeven certificaten. Certificatie-instellingen waarmee SMK een licentie heeft afgesloten en zijn geaccrediteerd door de Raad voor Accreditatie voor de MDVA kunnen de logo s ook gebruiken voor promotionele uitingen, dat wil zeggen om in communicatie (presentaties, website e.d.) aan te geven dat zij certificeren voor MDVA. Afdrachten voor certificatie De ondernemer betaalt een afdracht voor certificering aan de beheerder van het certificatieschema, dit betreft aanmeldkosten en een omvang afhankelijke afdracht. De hoogte van de afdrachten worden vastgesteld door de ministeries van VROM en LNV. De certificatieinstelling zal deze afdrachten innen. Het tarievenblad is op te vragen bij SMK. Vakbekwaamheidseisen auditor MDVA De auditor (in dienst van de certificatie-instelling of op contractbasis ingehuurd) die door de certificatie-instelling bij de certificatie wordt ingeschakeld moet minimaal aan de volgende eisen voldoen. Opleiding: afgeronde opleiding op HBO niveau (voor MDV richting veehouderij of dierlijke productie, voor MDA aanvullend een onderdeel aquacultuur) of op MBO niveau (voor MDV richting veehouderij of dierlijke productie, voor MDA aanvullend een onderdeel aquacultuur) met minimaal 2 jaar ervaring op het vlak van het uitvoeren van audits voor certificatie Kennis: kennis op het gebied van duurzaamheid in de dierhouderij, onder andere op het gebied van ammoniak en dierwelzijn. De kennis moet worden gestaafd door opleidingscertificaten dan wel door aangetoonde ervaring op dat gebied. De auditor dient in staat te zijn de criteria juist te interpreteren, te weten wat werkwijze en praktijk is op een dierhouderij bedrijf en wat met de specifieke dierhouderijbegrippen wordt bedoeld. Ervaring: tenminste twee jaar ervaring met het uitvoeren van audits voor product-, proces- of inspectieschema s De beslisser die door de certificatie-instelling bij de certificatie wordt ingeschakeld moet aan de volgende eisen voldoen. Opleiding: minimaal afgeronde opleiding op HBO niveau in een technische richting of agrarische richting of middels ervaring aantoonbaar op dit niveau functioneren MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 9 van 10

10 Ervaring: minimaal twee jaar ervaring met certificatie werkzaamheden De certificatie-instelling dient de gewenste bekwaamheidseisen aan te tonen. Bij onduidelijkheden kan via SMK het College van Deskundigen worden geraadpleegd. Klachten Als er klachten zijn over de werkwijze van de certificatie-instelling dan is de klachtenprocedure van deze certificatie instelling de eerste stap die genomen kan worden. Indien deze procedure niet bekend is, kan deze bij hen opgevraagd worden. Ook SMK kent een klachtenprocedure welke opvraagbaar is. Als er vragen of discussies zijn betreffende een inhoudelijk aspect van de criteria dan kunnen deze aan het College van Deskundigen MDVA worden voorgelegd MDVA 1.1 algemene voorwaarden pagina 10 van 10

11 Criteria en beoordelingsrichtlijnen Maatlat Duurzame Veehouderij en Aquacultuur Hoofdstuk 2: Maatlat Duurzame Veehouderij melkveestallen (rundvee) niveau s voor certificaat A en B Datum van ingang: 1 april 2010 Geldig tot en met: 31 december 2010 Vastgesteld door: College van Deskundigen MDVA Behorende bij volgnummer: MDVA 1.1 MDV 4.1 (incl. certificaat op niveau A) Publicatie van dit schema onder voorbehoud van tussentijdse wijzigingen. Het meest recente certificatieschema en eventuele aanvullende besluiten staan gepubliceerd op Het woordmerk en het beeldmerk (logo) Maatlat Duurzame Veehouderij zijn wettelijk beschermd en gedeponeerd bij het Benelux Merkenbureau onder nummer Bij onterecht gebruik van het woordmerk of het beeldmerk worden sancties opgelegd MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 1 van 36

12 MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 2 van 36

13 2.3 Beoordelingsrichtlijnen voor controle van criteria voor melkveestallen Om in aanmerking te komen voor het MDV-certificaat, dient een bedrijf punten behalen op de ammoniakmaatlat, op de dierenwelzijnmaatlat, op de diergezondheidmaatlat en de energiemaatlat. Voor alle maatlatten is een minimum aantal punten vastgesteld en voor de overige punten (de zogenaamde vrije ruimte) kan de ondernemer zelf kiezen op welke maatlat(ten) ze behaald worden. Niveau voor MDV Bedrijfsomvang 350 nge Bedrijfsomvang > 350 nge en 700 nge Bedrijfsomvang > 700 nge Aantal punten Aantal punten Aantal punten Niveau B A B A B A Minimum ammoniakmaatlat Minimum dierenwelzijnmaatlat Minimum diergezondheidmaatlat Minimum energiemaatlat Vrije ruimte Mest, mineralen & indirecte energiemaatlat NVT 30 NVT 30 NVT 30 Landschap & natuurmaatlat NVT 15 NVT 15 NVT 15 Totaal De wijze van berekenen van de bedrijfsgrootte in nge is opgenomen in hoofdstuk 1. Certificaat B en Certificaat A In de aan de maatlat gekoppelde regelingen staat aangegeven voor welk niveau een stal een certificaat moet behalen. Voor de MIA\Vamil regelingen wordt minimaal het certificaat B vereist. Voor de regeling Groenprojecten wordt minimaal het certificaat A vereist. In de criteria zijn naast de maatregelen voor een certificaat voor niveau B aanvullende maatlatten en criteria aangegeven om in aanmerking te komen voor het certificaat op niveau A. Uitgangspunt (basiseis) is dat een bedrijf om voor niveau A in aanmerking te komen voldoet aan de criteria voor niveau B. De aanvullende maatlatten betreffen de thema s mest/mineralen & indirecte energie en natuur & landschap. Voor de thema s dierenwelzijn, ammoniak, diergezondheid en energie zijn voor niveau A extra keuzemaatregelen opgenomen. Verder is een aantal maatregelen voor niveau A aangemerkt als basisvereiste om in aanmerking te komen. Alle keuzemaatregelen voor niveau B zijn ook toepasbaar zijn voor niveau A. Indien een keuzemaatregel voor niveau B een verplichting is voor niveau A dan levert deze alsnog wel de bijbehorende punten op. Voor niveau A zijn er een aantal extra keuzemaatregelen uit gewerkt die niet voor niveau B van toepassing zijn. Controlerichtlijn/ toelichting bij de audits: MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 3 van 36

14 - Bij de controle van de stal voor het stalcertificaat dienen zowel de Beoordelingsrichtlijn voor stalontwerpcertificaat op basis van documenten als de Beoordelingsrichtlijn voor stalcertificaat (aanvullend op richtlijn voor stalontwerpcertificaat ) te worden gevolgd. Er dient bij de audit voor het stalcertificaat opnieuw administratief op basis van de dan van toepassing zijnde documenten (incl. facturen) te worden gecontroleerd. Daarnaast vindt een visuele controle van de gerealiseerde maatregelen plaats waarbij ook metingen verricht moeten worden. - Vaststellen van het aantal dierplaatsen: Het aantal ligplaatsen dient minimaal gelijk te zijn aan het aantal dierplaatsen op de milieuvergunning of melding Besluit landbouw milieubeheer. Bij een volledig nieuwe stal (geen oude stallen meer in gebruik): Indien er op het bedrijf een transitieruimte is die voldoet aan de criteria van de maatregel voor aparte huisvesting voor hoogdrachtige en pas afgekalfde koeien op de diergezondheidsmaatlat telt deze bij berekening van het aantal ligplaatsen mee tot een maximum van 8% van het totaal aantal dierplaatsen, waarbij ieder veelvoud van 9m 2 als ligplaats geteld wordt. Bij een uitbreiding (verbouw of nieuwe stal naast bestaande stal): hierbij wordt bedoeld dat op het bedrijf naast een nieuw te bouwen stal(gedeelte) ook één of meer bestaande stallen worden gebruikt. In dit geval wordt de capaciteit van het nieuwe gedeelte als volgt bepaald: 1) Dit staat per stal aangegeven op de milieuvergunning of melding Besluit landbouw milieubeheer. 2) Indien deze gegevens niet vermeld staan voor de nieuwbouw of aanbouw dan wordt dit berekend met de volgende rekenregel: Aantal dierplaatsen op vergunning of melding aantal ligplaatsen in oude stal = minimale aantal ligplaatsen voor nieuwe stal/aanbouw Indien er gesproken wordt over dierplaatsen in de criteria zal dit altijd gebaseerd moeten zijn op de bovenstaande berekening. - Voor oppervlakte en stalinhoud per dierplaats geldt: o o De melkstal wordt niet meegenomen in de berekeningen. Alleen de ruimtes die permanent vrij toegankelijk zijn voor de dieren (de hoofdverblijfsruimte) worden meegeteld en qua uitvoering beoordeeld. - Indien er voor maatregelen verschillende afmetingen voorkomen in de stal dan bepaalt de kleinste afmeting de score voor deze keuzemaatregel. Er wordt niet uitgegaan van een berekend gemiddelde bij eventueel verschillende situaties in een stal. toelichting stroefheidmeting betonvloeren De stroefheid van betonvloeren kan op twee wijzen worden bepaald: met de Leroux-meter of de FSC2000. Voor betonvloeren met profilering, zoals sleuven, honingraat of blokken is deze toelichting niet van toepassing. Deze geprofileerde vloeren behalen wel punten bij de maatregelen waar voor betonvloeren/-roosters. Leroux-meter De Pedulum-methode ofwel Leroux meter is een slingertoestel. Voor de meting wordt gebruik gemaakt van de volgende norm: NEN 2873:1982/A1:1999 nl. Floor Slide Control 2000 (FSC2000) MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 4 van 36

15 Bij de FSC2000 wordt de stroefheid elektronisch gemeten. Voor de meting wordt gebruik gemaakt van de volgende werkwijze: NTA 7909:2003. Deze Nederlandse Technische Afspraak is een aanzet voor een volwaardige Nederlandse Norm (NEN) of Nederlandse Praktijkrichtlijn (NPR). Aanvullende richtlijnen: - de vloer wordt met een handveger of bezem gereinigd; - voor de meting de vloer bevochtigen met water; - de meetvoet staat bij het begin van de meting al tegen de vloer en trekt de FSC2000 op tegen de wrijvingsweerstand in; - het meetvoetje is van rubber noratestvoetje (Rubber SBR 302 Noratest, dichtheid 1,23 ± 0,02 kg/dm3, Shore-D: 49 ± 2, volgens EN-ISO-868); - de meetafstand per meting is 30 cm; - een te beoordelen vloer wordt op tenminste 3 willekeurige plaatsen (3 meetseries) bemeten. - per meetserie worden minimaal 4 meetruns uitgevoerd over hetzelfde oppervlak (meetspoor), in beide richtingen. - de meetwaarden binnen een meetserie mogen max 0,04 verschillen. Als dit niet het geval is dienen de metingen op het meetspoor te worden voortgezet tot 4 achtereenvolgende waarden zijn bereikt die binnen de range vallen. De gemiddelde FSC-waarde van deze 4 runs geeft de FSC-waarde van het betreffende meetserie. - De FSC-waarden van de 3 meetseries worden gemiddeld om tot een FSC-waarde voor de gehele vloer te komen. Indien de FSC-waarden van de meetseries meer dan 0,05 uiteenlopen dient het aantal meetseries te worden uitgebreid van 3 naar 5 en wordt op basis van deze 5 meetseries de FSC-waarde van de vloer bepaald. Normen In de MDV gelden de volgende normen voor stalvloeren om voor punten in aanmerking te komen bij de van toepassing zijnde keuzemaatregelen. norm Leroux norm FSC2000 waarde nieuwe betonvloeren in dierverblijven > 63 > 0,60 hergebruikte betonvloeren in dierverblijven > 45 > 0,60 vloeren waar dieren komen maar niet verblijven (bijv. gangen voor aan- en afvoer van dieren) > 45 > 0,45 Uitvoering controle Om aan te tonen dat de betonvloeren aan de norm voldoen, dient de vloer bemeten te worden door een onafhankelijk deskundige van een bedrijf met specialisatie en kennis over stroefheidmetingen met het betreffende apparaat. De apparatuur dient geijkt en onderhouden te zijn. Van deze metingen dient een rapportage opgemaakt te worden waarin minimaal de volgende onderdelen zijn opgenomen: - naam, functie en bedrijf van de controleur; - datum of data waarop de metingen zijn uitgevoerd; - de meetwaarden van alle metingen, de resultante per meetserie en van de vloer als geheel; MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 5 van 36

16 - de locatie waar de metingen zijn uitgevoerd (adres, diersoort, stal, afdelingen, hokken); - een beschrijving van de vloer en visuele beoordeling van de kwaliteit - de condities waaronder is gemeten (hok wel of niet in gebruik); - overige bijzonderheden. Prefab betonvloeren Bij vloeren van prefab betonelementen kan volstaan worden met een certificaat en/of korte rapportage voor het betreffende specifieke type betonelement waarin de stroefheid van de vloerdelen is opgenomen. Een dergelijke rapportage dient te zijn afgegeven door een onafhankelijk bedrijf met specialisatie en kennis over stroefheidmetingen met Leroux of FSC2000 en mag maximaal vijf jaar oud zijn. Na vijf jaar dient de meting opnieuw te worden uitgevoerd voor de betreffende prefab betondelen. Controlerichtlijn/ toelichting bij de audits continuering: - Indien de vergunning is gewijzigd worden de controles van de keuzemaatregelen uitgevoerd volgens de Beoordelingsrichtlijn voor stalcertificaat (aanvullend op richtlijn voor stalontwerpcertificaat). - Indien er wijzigingen of alternatieven van toepassing zijn op de gekozen maatregelen moet dit actief gemeld worden bij de audit. MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 6 van 36

17 Ammoniakmaatlat: melkveestallen runderen De ammoniakmaatlat beschrijft een aantal systemen uit bijlage 1 van de Rav met de bijbehorende puntenscore. De emissiewaarden in de onderstaande tabel 1 met Rav nummers zijn wettelijk vastgestelde emissieniveaus van Rav-stallen in Nederland. Voor MDV worden deze waardes als uitgangspunt genomen. Voor achtergrondinformatie hierover kan contact worden opgenomen met de Tac-Rav (technische adviescommissie Rav), te bereiken via SenterNovem. Het is niet toegestaan om met een aanbindsysteem (A 1.1) mee te doen met de MDV. Naast de stalsystemen voorkomend in de Rav-lijst is tijdelijk ook een aantal (combinaties van) perspectiefvolle emissiebeperkende maatregelen opgenomen in de ammoniakmaatlat. Deze maatregelen zijn alleen toepasbaar bij volledige drijfmestsystemen. Potstallen komen daarom niet in aanmerking voor MDV. Bij toepassing van perspectiefvolle emissiereducerende maatregelen dienen deze voor de totale verblijfsruimte van koeien te gelden, dus inclusief die voor droge koeien, tenzij deze dieren in een andere stal worden gehouden en hiervoor geen aanspraak op MIA\Vamil wordt gedaan. Het daadwerkelijke effect van deze maatregelen is (nog) niet volgens het officiële meetprotocol bemeten. Ze zijn daarom in het kader van de milieuvergunning niet erkend en daarom niet als zodanig opgenomen in de lijst met emissiearme systemen in bijlage 1 van de Rav. Hiervoor zijn officiële metingen nodig. De perspectiefvolle maatregelen kunnen worden ingezet in combinatie met Rav-nummer A Overige huisvestingssystemen met beweiding waarvoor een emissiefactor van 9,5 kg geldt. De perspectiefvolle emissiebeperkende maatregelen zijn vermeld in onderstaande Tabel 2. Een volledige en uitgebreide beschrijving van deze maatregelen is te vinden als bijlage bij deze Criteria. In Tabel 3 staan de toegestane combinaties van perspectiefvolle maatregelen weergegeven met daarachter het aantal te behalen punten. Een erkende emissie-arme Rav-stal toegepast tezamen met een combinatie van deze maatregelen levert geen extra punten op voor de ammoniakmaatlat. Voor MDV wordt het hoogste individuele puntenaantal gehanteerd. Er dienen minimaal 3 punten behaald te worden op de ammoniakmaatlat. Dit is equivalent aan een maximale ammoniakemissie van 9,2 kg NH 3 per dierplaats per jaar. Bij de ammoniakmaatlat speelt het begrip beweiding een belangrijke rol. Om aangemerkt te worden als bedrijf waar beweiding plaatsvindt, moet weidegang zijn opgenomen in de milieuvergunning of melding in het kader van het Besluit landbouw milieubeheer. Indien nodig dan kan de melding op dit punt eenvoudig worden geactualiseerd. Daarnaast moet uit de bouwtekening, situering van de percelen en de voorzieningen blijken dat weidegang mogelijk is. Voor systemen die niet op deze lijst staan en die wel in bijlage 1 van de Rav zijn opgenomen kan het behaalde aantal punten worden berekend. Een emissie van 9,5 kg per dierplaats per jaar levert 0 punten op en een emissie van 0,0 kg per dierplaats levert 100 punten op. De verhouding tussen de emissie en het aantal punten is lineair. De formule hiervoor is: Aantal punten = 100 (100/Emax)*Estal waarbij Emax de maximale emissie volgens Besluit Huisvesting is en Estal de emissiewaarde van de stal in de Rav. Het aantal punten op de ammoniakmaatlat wordt naar dichtstbijzijnde gehele getal afgerond. De controle na oplevering van de stal van de ammoniakmaatlat geschiedt administratief op basis van de vergunningen. Visueel wordt gekeken of het type stal op de vergunning overeenkomt met de werkelijke situatie. MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 7 van 36

18 Bijvoorbeeld of de luchtwassers aanwezig zijn, er mestbanden aanwezig zijn of dat er sprake is van een nageschakelde techniek. Waar van toepassing voor de puntenberekening dient gecontroleerd te worden middels meting, specificatie en/of meetrapporten gecontroleerd of (de onderdelen van) installaties aan de vereiste capaciteit voldoen. Proefstal Een certificatie-instelling kan een vergunde proefstal certificeren mits: 1) voor de betreffende stal een beschikking is afgegeven door de minister van VROM met een bijzondere emissiefactor (proefstal) en 2) de toegekende bijzondere emissiefactor van deze proefstal voldoende punten behaalt op de ammoniakmaatlat (zie bovenstaande berekenwijze) en 3) de proefstal als zodanig is opgenomen in de milieuvergunning en 4) aan alle andere normen zoals beschreven in MDV is voldaan. Tabel 1 Ammoniakmaatlat; stallen voor melkveestallen - runderen met bijbehorend Rav nummer en puntenaantal Rav nr* Systeem NH 3 emissie (kg/plaats/jr) A 1.2 Loopstal met hellende vloer en giergoot of met roostervloer, beide met spoelsysteem (BWL ) A Beweiden 7,5 21 A Permanent opstallen 8,6 9 A 1.3 Loopstal met hellende vloer en giergoot; max. 3 m 2 mestbesmeurd oppervlak per koe A Beweiden 7,5 21 A Permanent opstallen 8,6 9 A 1.4 Loopstal met hellende vloer en spoelsysteem; max. 3,75 m 2 mestbesmeurd oppervlak per koe A Beweiden 6,8 28 A Permanent opstallen 7,8 18 A 1.5 Loopstal met sleufvloer en mestschuif A Beweiden 7,7 19 A Permanent opstallen 9,2 3 A 1.6 ligboxenstal met dichte hellende vloer, met profilering, met snelle gierafvoer met mestschuif A beweiden 7,5 21 A permanent opstallen 8,6 9 A 1.7 Ligboxenstal met dichte hellende vloer, met rubbertoplaag, met snelle gierafvoer met mestschuif A beweiden 7,5 21 A permanent opstallen 8,6 9 A Overige huisvestingssystemen A Beweiden 9,5 0 Aantal punten MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 8 van 36

19 Tabel 3 Combinaties van perspectiefvolle emissiebeperkende maatregelen die samen met Rav-nummer A in aanmerking komen voor MIA en Vamil (zie bijlage 1 voor de stalbeschrijvingen) Combinatie van maatregelen punten ammoniakmaatlat 1 (kelderluchtbehandeling) (kelderluchtbehandeling en ACNV) (kelderluchtbehandeling en dakisolatie) (kelderluchtbehandeling, ACNV en dakisolatie) (roosters met rubber toplaag en mestschuif en ACNV) (roosters met rubber toplaag en mestschuif, ACNV en dakisolatie) 10 3 (ligboxenstal zonder kelderopslag en frequente mestafvoer) (ligboxenstal zonder kelderopslag en frequente mestafvoer en ACNV) (ligboxenstal zonder kelderopslag en frequente mestafvoer en dakisolatie) (ligboxenstal zonder kelderopslag en frequente mestafvoer, ACNV en dakisolatie) (ACNV en dakisolatie) 10 Basiseisen ammoniak niveau A Basiseis is voldoen aan ammoniak ambitie niveau B, en daarbij is tevens weidegang verplicht waardoor minimaal 10 punten moeten worden gescoord op de ammoniakmaatlat. De relevante onderdelen van bovengenoemde ammoniakmaatregelen (perspectiefvol en RAV-systemen) dienen bij de continuering van het stalcertificaat op niveau A jaarlijks visueel en waar nodig administratief (bijv. uitdraaien procescomputer bij ACNV) te worden beoordeeld. Keuzemaatregel ammoniak niveau A Criterium ammoniakmaatlat cert. A of cert. B punten 1 Tankmelk ureumgetal A Tabel 2 Perspectiefvolle emissiebeperkende maatregelen MDV melkveestallen Criterium ammoniakmaatlat 1 Kelderluchtbehandeling met chemische luchtwasser 2 Roosters met rubber toplaag en mestschuif 3 Ligboxenstal zonder kelderopslag door frequente mestafvoer met schuif over hellende dichte vloer MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 9 van 36

20 Criterium ammoniakmaatlat 4 Remmend ventilatiesysteem (ACNV) 5 Dakisolatie MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 10 van 36

21 Dierenwelzijnsmaatlat: melkveestallen runderen De keuzemaatregelen voor niveau B en de basis- en keuzemaatregelen voor niveau A met bijbehorende controlesystematiek worden hieronder één voor één beschreven. Per keuzemaatregel worden punten verkregen indien aan de gestelde eisen wordt voldaan. Dierenwelzijnsmaatlat; keuzemaatregelen dierenwelzijn Melkveestallen (runderen) Criterium dierenwelzijnmaatlat 1 Loopruimte binnen de stal (exclusief ligboxen): 5 m 2 loopruimte binnen 10 m 2 loopruimte binnen 2 Breedte loopgang achter voerhek: 3,50 m 3,75 m 4,00 m 3 Breedte loopgang tussen ligboxen of tussen ligboxen en wand 3,00 m B 6 4 Ingestrooide, open ligruimte (bijv. pot- of strooiselstal, deels te beschouwen als ligplaats, deels als loopruimte); 7,5 m 2 per dier B 6 5 Aantal doorsteken van liggedeelte naar voerhek: 1 per 16,5 m ligboxbreedte, mits vlak en op gelijke hoogte als de loopgangen B 1 6 Vrije breedte doorsteken van liggedeelte naar voerhek: B Zonder obstakels als waterbak of rugborstel in doorsteek: 2,20 m, mits vlak en gelijke hoogte als loopgangen In alle andere gevallen: 2,90 m, mits vlak en gelijke hoogte als loopgangen Toepassen van weidegang in het zomerseizoen B 7 8 Vloer in loopgang uitgevoerd in beton met: - Vlakke, dichte betonnen loopvloer zonder profiel; - Sleufvloer met sleuven in de lengterichting van een dichte vloer - Roostervloer met betonbalken met mestspleten ertussen; - Vlakke of hellende, dichte betonnen loopvloer met profiel (geprofileerd loopvlak) - Vervormbare (zachte, indrukbare) toplaag (bv rubber), minimaal 16 mm dik met blijvende elasticiteit en 3 mm indrukbaar bij belasting 2000 N/ 75cm 2 (DLG-testrapport)( het materiaal moet blijvend aansluiten op het beton en de mestspleten in rubber en beton moeten overeenkomen (grootte en plaats)) Vloer in loopgang uitgevoerd als: - Ingestrooide loopvloer (droog en zacht), o.a. potstal - Zandbodem Let op: ingestrooide loopvloeren en zandbodems kunnen op dit moment niet in de MDV worden gerealiseerd omdat er bij de ammoniakemissie-reducerende systemen nu alleen van drijfmestsystemen kan worden uitgegaan. 9 Getrokken mestschuif met of vloerbevochtiging of vloerbesproeiing of vloerborstels om gladde mestfilm te voorkomen. Zelfrijdende mestschuif met per werkgang een beperkte werkbreedte, zonder vloerbevochtiging, vloerbesproeiing of vloerborstels. Idem, met of vloerbevochtiging of vloerbesproeiing of vloerborstels om gladde mestfilm te voorkomen. 10 * Afmetingen ligplaats: - ligbox PAKKET 1: cert. A of cert. B B B B Punten B B MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 11 van 36

22 Criterium dierenwelzijnmaatlat Ligboxbreedte (h.o.h.): 1,15 m. Ligboxlengte tegen een muur: 2,65 m. Ligboxlengte in een tussenrij: 2,35 m. Lengte ligbed: 1,80 m. Afstelling kopboom: 0,90 m. boven ligboxvloer Afstelling schoftboom: 1,15 m hoogte ; 2,00 m. diagonaal - ligbox PAKKET 2: Ligboxbreedte (h.o.h.): 1,20 m. Ligboxlengte tegen een muur: 2,80 m. Ligboxlengte in een tussenrij: 2,50 m. Lengte ligbed: > 1,90 m. Afstelling kopboom: 0,90 m. boven ligboxvloer Afstelling schoftboom: 1,15 m hoogte ; 2,00 m. diagonaal - Pakket 1 of 2 zonder kop- of schoftboom maar flexibele uitvoering ligplek begrenzingen voor bewegingsvrijheid bij het liggen - Pakket 1 of 2, en voorzien van een flexibele knieboom - Oppervlakte dik ingestrooide, open ligruimte (bijvoorbeeld vrijloop- of potstal) per dier: 7,5 m 2 Let op: ingestrooide loopvloeren en zandbodems kunnen op dit moment niet in de MDV worden gerealiseerd omdat er bij de ammoniakemissiereducerende systemen nu alleen van drijfmestsystemen kan worden uitgegaan. 11 Uitvoering ligplaats: blijvende elasticiteit vloer ligbed 15 mm indrukking bij een belasting van 2000N per 75 cm2 (DLG-certificaat), of waterbed, of dik ingestrooide ligbox (bijv. zaagsel, stro of zand). cert. A of cert. B Punten B 9 12 Goed en eenvoudig reinigbare, drinkwatervoorzieningen met voldoende capaciteit. B 3 13 Watermeetsysteem per groep dient: afleesbaar te zijn, direct of via managementsysteem. B 1 14 Breedte vreetplaats >= 0,75 m en geen palen of spanten die hinderen op vreetplek B 4 15 Voergang (-goot) minimaal 10 cm boven loopgang B 1 16 Toegangshek / toegangspoort krachtvoerbox om ongestoord bezoek aan krachtvoerbox te faciliteren ( diefstalpreventie, e.d.) B 1 17 Dakisolatie (zie omschrijving in bijlage 1 Perspectiefvolle maatregel 5) B 4 18 Geïnstalleerde voorzieningen zoals waaiers of fans die kunnen worden ingeschakeld ter voorkoming van hittestress Verneveling voor de luchtinlaat met nozzels B Stalvolume in hoofdverblijfsruimte melkvee: 40 m 3 per dierplaats B % van vloeroppervlakte in zijwand + dak lichtdoorlatend of 50 % van vloeroppervlakte in zijwand + dak lichtdoorlatend of kunstlicht 120 Lux 21 Vliegenbestrijdingvoorziening (bv vliegenlampen) in de melkstal en de hoofdverblijfsruimte, waarbij het moet gaan om duidelijke investeringen/apparaten. B B 1 22 Roterende rugborstel: >= 1 x 50 dierplaatsen B 1 MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 12 van 36

23 Criterium dierenwelzijnmaatlat 23 Aparte ingestrooide afkalfstal met ruimte van 0,03 * aantal koeien * 10 m 2, visueel contact met andere koeien of jongvee is mogelijk 24 Aparte ingestrooide ziekenstal met ruimte van 0,03 * aantal koeien * 10 m 2, visueel contact met andere koeien of jongvee is mogelijk cert. A Punten of cert. B B 4 B 4 Basiseisendierenwelzijn niveau A A - Tenminste 6 m 2 leefruimte per dier (ligplaats + beschikbare loopruimte) A verplicht B - Altijd min 1 ligplaats per aanwezig dier A verplicht C Uitvoering ligplaats: A blijvende elasticiteit vloer ligbed 15 mm indrukking bij een belasting van 2000N per 75 cm2 (DLG-certificaat), of waterbed, of verplicht dik ingestrooide ligbox (bijv. zaagsel, stro of zand). D - Altijd directe, vrije toegang tot voerruimte, water en ligruimte; geen gedwongen routing A verplicht E - Aantal vreetplaatsen (ook bij automatische voersystemen): A verplicht bij beperkte groepsvoedering altijd minimaal 1 vreetplaats per koe (1:1) bij onbeperkte groepsvoedering: >= 0,5 vreetplaats per koe bij onbeperkte voorraadvoedering: >= 0,33 vreetplaats per koe F - Ventilatie openingen A verplicht Zijwand-luchtinlaat: >= 2400 cm2 / dierplaats / stalzijde (deels afsluitbaar met gordijn/gaas) Nokuitlaat (indien van toepassing): >=900 cm2 / dierplaats Weidegang G Toegang tot weidegang voor alle melkgevende koeien m.u.v. zieke, droogstaande en afkalvende dieren als de A verplicht weersomstandigheden dit toelaten, met een minimum beweiding van 120 dagen per jaar en minimum 6 uur per dag Beoordeling gangen en huid H Geen koeien met gangenscore 4 in de koppel A verplicht Geen koeien met huidscore 6 in de koppel (koeien in de ziekenstal tellen hierbij niet mee) Bijzondere ruimtes I Aparte ingestrooide afkalfstal met ruimte van minstens 0,03 * aantal koeien * 10 m 2 en minimaal 10 m 2, van waaruit visueel A verplicht contact met andere koeien of jongvee mogelijk is J Aparte ingestrooide ziekenstal met ruimte van minstens 0,03 * aantal koeien * 10 m 2 en minimaal 10 m 2, van waaruit visueel contact met andere koeien of jongvee mogelijk is A verplicht Keuzemaatregelen dierenwelzijn niveau A Weidegang K Minimaal 120 dagen per jaar zowel overdag als s nachts toegang tot weide voor alle melkkoeien (m.u.v. zieke, droog-staande en A 8 afkalvende dieren). (extra punten bovenop basiseis) L Alle jongvee wordt minimaal één weideseizoen geweid A 5 M Schaduwgelegenheid in de weide: tijdens beweiding moet minimaal 1/3 van de koeien tegelijkertijd op een schaduwplek kunnen A 3 MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 13 van 36

24 Criterium dierenwelzijnmaatlat cert. A of cert. B staan Beoordeling gangen en huid N Gemiddelde gangenscore melkkoeien A 2,0 1,75 1,50 1,25 Gemiddelde huidscore melkkoeien 2,5 2,0 1,5 1,0 *Tav maatregel 10. Een veehouder kan een onderbouwd verzoek bij het College van Deskundigen indienen om voor een situatie met aantoonbaar kleinere koeien (richtlijn: schofthoogte <= 1.40 m), om kleinere ligplaatsen punten toe te kennen. Punten MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 14 van 36

25 Diergezondheidsmaatlat: melkveestallen De keuzemaatregelen voor niveau voor certificaat B en de basis- en keuzemaatregelen voor niveau voor certificaat A met bijbehorende controlesystematiek worden hieronder één voor één beschreven. Per keuzemaatregel worden punten verkregen indien aan de gestelde eisen wordt voldaan. Diergezondheid maatlat; keuzemaatregelen diergezondheid melkveestallen (runderen) Criterium diergezondheidsmaatlat 1 spoelplaats voor voertuigen B 3 2 ontsmettingsbak voor de voertuigen I 2 3 Belemmering om het erf op te rijden vuile/schone weg B Looplijnenschets aanwezig en zichtbaar opgehangen B 4 5 Erfverharding (min. 2,0 m) aansluitend aan de stallen (rondom) B 1 6 Hygiënesluis: indien de hygiënesluis een wasbak heeft die is voorzien van een gewone kraan aanvullende punten bovenop bovenstaande hygiënesluis: - een wasbak voorzien van een knie-, elleboogbediening of een infraroodsensor - een douche - een UV kast B Een quarantaine stal (alleen toepasbaar indien op het bedrijf geen opfokplaatsen aanwezig zijn) B 2 8 Afleverplaats voor dieren aan de rand van het bedrijf B 5 9 Krachtvoersilo op het schone bedrijfsgedeelte met een aansluitpunt op het vuile bedrijfsgedeelte Bedrijfseigen krachtvoersilo koppelstukken/ aanvoerslangen B De sleufsilo bevindt zich op de overgang van het schone en vuile bedrijfsgedeelte. B 3 11 Kadaverplaats B 3 12 Dubbele afrastering op grenspercelen of een sloot tussen de percelen B 4 13 Bedrijfseigen slangen en koppelstukken voor mestafvoer Mestafvoerpunt toegankelijk vanaf vuile weg B Gescheiden huisvesting voor jongvee en melkvee. B 7 15 Individuele huisvesting voor kalveren tot 21 dagen B 4 16 Klauwreiniging/ontsmetting: Voetbad Automatische klauwenreiniger 17 Mogelijkheid om ligplaatsen af te sluiten door middel van: - eenvoudige afsluiting ligboxen - eenvoudige afsluiting ligboxen en toegang tot voer voor de dieren (minder vreetplaatsen dan dieren) - eenvoudige afsluiting ligboxen en toegang tot voer voor de dieren, minimaal 1 vreetplaats per dier. cert. A of cert. B B B Punten MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 15 van 36

26 Criterium diergezondheidsmaatlat 18 Voldoende ligplaatsen B 2 19 Het melkvee krijgt uitloop naar de weide. B 3 20 Een ziekenstal B 2 21 Aparte huisvesting voor hoogdrachtige koeien en verse koeien. B 6 22 Een afkalfstal B 3 23 Eén vreetplaats per dier B 2 24 Goed en eenvoudig reinigbare, drinkwatervoorzieningen met voldoende capaciteit zodat dieren altijd beschikken over drinkwater B 2 25 In de wei is een leiding/bronwatervoorziening aanwezig B 2 26 Leiding-/bronwatervoorziening in de stal B 1 27 Mestschuiven rusten buiten de looplijnen van de stal B 2 Basiseisen diergezondheid Niveau A Gezondheidsstatus aangevoerde runderen A Geen aankoop van vee met lagere gezondheidsstatus voor paratbc, IBR, BVD en Salmonella dan de eigen veestapel A Verplicht B - Alle drinkwaterbronnen in stal en weide zijn gecertificeerd (uit de onderzoeksrapportage blijkt dat het water voldoet aan A verplicht gestelde eisen aan contaminatie en gehalten) Keuzemaatregelen diergezondheid Niveau A Levensduur C Leeftijd bij afvoer (gemiddelde in laatste jaar, berekend door NRS) A > 5,5 tot en met 6,5 jaar > 6,5 tot en met 7,5 jaar > 7,5 jaar 1/mnd 1,5/mnd 2/mnd Gezondheidsstatus bedrijf D - Gezondheidsstatus para-tbc 6 - Gezondheidsstatus para-tbc A Gezondheidsstatus para-tbc 8 Gezondheidsstatus para-tbc 10 - Gezondheidsstatus IBR vrij - Gezondheidsstatus BVD tankmelk onverdacht Gezondheidsstatus BVD vrij - Gezondheidsstatus Salmonella tankmelk onverdacht A Insleeprisico s E Gesloten bedrijfsvoering (geen aanvoer van dieren van andere bedrijven gedurende de laatste 12 maanden) A 4 F Rapportage van klimaatscontrole van maximaal 5 jaar oud met gunstig resultaat A 2 G Staleigen materialen overalls/laarzen voor de ziekenstal, quarantaine stal en afkalfstal. A 2 H Ongediertebestrijdingsabonnement voor een periode van minimaal 5 jaar A 2 cert. A of cert. B Punten MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 16 van 36

27 Energiemaatlat: Melkveestallen (runderen) De keuzemaatregelen voor niveau voor certificaat B en de basis- en keuzemaatregelen voor niveau voor certificaat A met bijbehorende controlesystematiek worden hieronder één voor één beschreven. Per keuzemaatregel worden punten verkregen indien aan de gestelde eisen wordt voldaan. Energie maatlat; keuzemaatregelen energie melkveestallen(runderen) Criterium energiemaatlat cert. A of Punten cert. B 1 weidegang B 10 2 Energiezuinige koelinstallatie B 1 per 2kWh lager verbruik per 100 l melk 3 warmteterugwinning uit koelinstallatie melktank B 6 4 voorkoeling melk B 6 5 combinatie voorkoeling en warmteterugwinning B 8 6 frequentieregelaar op vacuümpomp voor bedrijf met melkstal B 2 7 frequentieregelaar op vacuümpomp voor bedrijf met AMS B 10 8 frequentieregelaar op melkpomp bij gebruik melkvoorkoeler B 2 9 gesloten spoelbak voor reiniging melkmachine B 1 10 HR doorstroomapparaat voor verwarming reinigingswater B 1 11 diameter warmwaterleiding spoelbak minimaal 15 mm B 1 12 geïsoleerde waterleidingen B 1 13 melkstal (en dus geen AMS) B Bewegingsmelders B 1 15 Schemerschakelaars B 1 16 Natuurlijke daglichtintreding: minimaal 10,0 % van vloeroppervlakte in zijwand + dak lichtdoorlatend B 1 17 hoofdverlichting: natrium-/ metaalhalidelampen B 3 18 hoofdverlichting: HFTL-verlichting B 2 19 hoofdverlichting: LED B 3 20 Energie-efficiënt verlichtingssysteem B 1 21 energiezuinige klimaatbeheersing door dakisolatie en stalvolume 40 m3 per dierplaats B 1 22 automatisch aangestuurde mechanische ventilatie met klimaatcomputer (ACNV) B 1 23 gebruik van HVLS (high volume, low speed) ventilatoren in plaats van gewone ventilatoren B 1 24 zelfvoedering B 5 25 mobiele mestschuif i.p.v. vaste mestschuif B 1 26 elektrische mestmixers B 1 Duurzame energiebronnen (wind- en zonne-energie) 27 windenergie - vermogen 25 kw B 3 MDVA 1.1 MDV 4 versie 1 Hoofdstuk 2 MDV - melkveestallen Pagina 17 van 36