Beoordelingsrichtlijn

Transcriptie

1 voor het Kiwa productcertificaat voor Waterslagdempers

2 Voorwoord Kiwa Deze is opgesteld door het College van Deskundigen CWK van Kiwa, waarin belanghebbende partijen op het gebied van drinkwaterinstallaties zijn vertegenwoordigd. Dit college begeleidt ook de uitvoering van certificatie en stelt zonodig deze bij. Waar in deze sprake is van College van Deskundigen is daarmee bovengenoemd college bedoeld. Deze zal door Kiwa worden gehanteerd in samenhang met het Kiwa- Reglement voor Productcertificatie, waarin de algemene spelregels van Kiwa bij certificatie zijn vastgelegd. Deze BRL moet tenminste iedere 5 jaar door het beherende College van Deskundigen CWK opnieuw worden vastgesteld doch uiterlijk voor 1 februari Kiwa N.V. Sir W. Churchill-laan 273 Postbus AB RIJSWIJK Tel Fax Kiwa Nederland B.V. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Het gebruik van deze door derden, voor welk doel dan ook, is uitsluitend toegestaan nadat een schriftelijke overeenkomst met Kiwa is gesloten waarin het gebruiksrecht is geregeld. Bindend verklaring Deze beoordelingsrichtlijn is door Kiwa bindend verklaard per 1 februari Kiwa Nederland B.V februari 2012

3 Inhoud 1 Inleiding Algemeen Toepassingsgebied Typen Acceptatie van door de leverancier geleverde onderzoeksrapporten Kwaliteitsverklaring 6 2 Terminologie 7 3 Procedure voor het verkrijgen van een kwaliteitsverklaring Toelatingsonderzoek Certificaatverlening 9 4 Producteisen en bepalingsmethoden Algemeen Materialen Constructie en vorm Functionele eigenschappen 12 5 Merken Algemeen Certificatiemerk 14 6 Beproevingsmethoden Algemeen Bepaling van de hechting en duurzaamheid van kunststof deklagen Bepaling mechanische weerstand tegen drukveranderingen Bepaling stabiliteit kunststof huizen in een vochtige en warme atmosfeer Bepaling van de waterdichtheid Bepaling volumestroom doorstroomwaterslagdemper Bepaling van de dempingsfactor Duurzaamheid 19 7 Instructies 21 8 Eisen aan het kwaliteitssysteem Beheerder van het kwaliteitssysteem Interne kwaliteitsbewaking/kwaliteitsplan Procedures en werkinstructies 22 9 Samenvatting onderzoek en controle Onderzoeksmatrix producten 23 Kiwa Nederland B.V februari 2012

4 Inhoud 9.2 Controle op het kwaliteitssysteem Afspraken over de uitvoering van certificatie Algemeen Certificatiepersoneel Rapport toelatingsonderzoek Beslissing over certificaatverlening Uitvoeringsvorm kwaliteitsverklaring Aard en frequentie van externe controles Interpretatie van eisen Lijst van vermelde documenten 27 I Model certificaat 28 II Model IKB-schema of raam-ikb-schema 29 Kiwa Nederland B.V februari 2012

5 1 Inleiding 1.1 Algemeen De in deze beoordelingsrichtlijn opgenomen eisen worden door Kiwa gehanteerd bij de behandeling van een aanvraag, en de instandhouding van een productcertificaat voor waterslagdempers. Deze beoordelingsrichtlijn vervangt BRL-K632/03 d.d. 9 juni Bij de uitvoering van certificatiewerkzaamheden is Kiwa gebonden aan de eisen, als opgenomen in NEN-EN en die in het hoofdstuk Afspraken over de uitvoering van certificatie zijn vastgelegd. 1.2 Toepassingsgebied Waterslagdempers zijn bedoeld voor het dempen van drukstoten in drinkwaterleidingen, deel uitmakend van leidingwaterinstallaties met een werkdruk van ten hoogste 1000 kpa en een watertemperatuur van ten hoogste 30 C. Opmerking Voor de installatievoorschriften wordt verwezen naar de Water Werkbladen WB 1.4 E en WB 4.4 B. 1.3 Typen Opbouw - waterslagdemper (zie afbeelding 1): Een waterslagdemper waarbij de drukstoot wordt gedempt door een op de leiding gemonteerde demper. afbeelding 1 opbouw waterslagdemper afbeelding 2 doorstroom waterslagdemper Doorstroom - waterslagdemper (zie afbeelding 2) Een waterslagdemper waarbij de drukstoot wordt gedempt door een demper die is gemonteerd in een leiding. 1.4 Acceptatie van door de leverancier geleverde onderzoeksrapporten Indien door de leverancier rapporten van onderzoekinstellingen of laboratoria worden overgelegd om aan te tonen dat aan de eisen van de BRL wordt voldaan, zal moeten worden aangetoond dat deze zijn opgesteld door een instelling die voldoet aan de van toepassing zijnde accreditatienorm, te weten: Kiwa Nederland B.V februari 2012

6 NEN-EN-ISO/IEC voor laboratoria; NEN-EN-ISO/IEC voor inspectie-instellingen; NEN-EN voor certificatie-instellingen die producten certificeren. De instelling wordt geacht aan deze criteria te voldoen wanneer een accreditatiecertificaat kan worden overgelegd, afgegeven door de Raad voor Accreditatie (RvA) of een accreditatie-instelling waarmee de RvA een overeenkomst van wederzijdse acceptatie heeft gesloten. Deze accreditatie moet betrekking hebben op het voor deze BRL vereiste onderzoek. Indien geen accreditatiecertificaat kan worden overgelegd, zal de certificatie-instelling zelf verifiëren of aan de accreditatienorm is voldaan, of het desbetreffende onderzoek opnieuw zelf (laten) uitvoeren. 1.5 Kwaliteitsverklaring De op basis van deze BRL af te geven kwaliteitsverklaringen worden aangeduid als Kiwaproductcertificaat. Het model van deze kwaliteitsverklaring is als bijlage bij deze BRL opgenomen. Kiwa Nederland B.V februari 2012

7 2 Terminologie In deze beoordelingsrichtlijn zijn de volgende termen en definities van toepassing: : de in het College van Deskundigen gemaakte afspraken over het onderwerp van certificatie. College van Deskundigen: het College van Deskundigen CWK. Leverancier: de partij die er voor verantwoordelijk is dat producten bij voortduring voldoen aan de eisen waarop de certificatie is gebaseerd. IKB-schema: een beschrijving van de door de leverancier uitgevoerde kwaliteitscontroles, als onderdeel van zijn kwaliteitssysteem. Producteisen: in maten of getallen geconcretiseerde eisen die zijn toegespitst op de (identificeerbare) eigenschappen van producten en die een te behalen grenswaarde bevatten die ondubbelzinnig kan worden berekend of gemeten. Toelatingsonderzoek: het onderzoek om vast te stellen dat aan alle in de BRL gestelde eisen wordt voldaan. Controleonderzoek: het onderzoek dat na certificaatverlening wordt uitgevoerd om vast te stellen dat de gecertificeerde producten bij voortduring aan de in de BRL gestelde eisen voldoen. Opmerking In de onderzoeksmatrix is samengevat welk onderzoek zal worden uitgevoerd door Kiwa bij de toelating en bij controles, en met welke frequentie het controleonderzoek zal worden uitgevoerd. Productcertificaat: een document waarin Kiwa verklaart dat een product bij aflevering geacht wordt te voldoen aan de in het certificaat vastgelegde productspecificatie. Leidingwater (bron NEN 1006): water, bestemd om te drinken, te koken, voedsel te bereiden of andere huishoudelijke doeleinden. Nominale middellijn (DN): Een alfanumerieke aanduiding van de afmeting van componenten van een leidingsysteem die voor referentiedoeleinden wordt toegepast. Zij bestaat uit de hoofdletters DN, gevolgd door een dimensieloos geheel getal dat indirect is gerelateerd aan de fysieke afmeting uitgedrukt in millimeter, van de binnen- of buitenmiddellijn van de aansluitingen Opmerkingen 1. Het getal achter de letters DN is geen meetbare grootheid en mag niet voor rekendoeleinden worden gebruikt, behalve wanneer dit in de betrokken norm wordt voorgeschreven. 2. In normen die de DN-aanduiding gebruiken, moet het verband tussen DN en de afmetingen van de component worden vermeld. Effectieve druk (p e): De effectieve druk (p e), hierna te noemen als druk, dit is het verschil tussen de absolute druk (p) en de omgevingsdruk (p amb) volgens p e = p - p amb. Kiwa Nederland B.V februari 2012

8 Werkdruk (p w): de onder normale omstandigheden hoogst voorkomende effectieve druk in leidingwaterinstallaties of in delen daarvan. Ongedempte drukstoot (p o): De maximale waarde die een drukstoot bereikt zonder demping. Gedempte drukstoot (p g): De maximale waarde die een drukstoot bereikt bij toepassing van een waterslagdemper. Dempingsfactor (f d): De dempingsfactor geeft de verhouding aan tussen een gedempte en een ongedempte drukstoot bij een gegeven vloeistofsnelheid en druk p e. Kiwa Nederland B.V februari 2012

9 3 Procedure voor het verkrijgen van een kwaliteitsverklaring 3.1 Toelatingsonderzoek Het uit te voeren toelatingsonderzoek vindt plaats aan de hand van de in deze beoordelingsrichtlijn opgenomen (product)eisen inclusief beproevingsmethoden en omvatten, afhankelijk van de aard van het te certificeren product: (Monster)onderzoek, om vast te stellen of de producten voldoen aan de product- en/of prestatie-eisen; Beoordeling van het productieproces; Beoordeling van het kwaliteitssysteem en het IKB-schema; Toetsing op de aanwezigheid en het functioneren van de overige vereiste procedures. 3.2 Certificaatverlening Na afronding van het toelatingsonderzoek worden de resultaten voorgelegd aan de beslisser. Deze beoordeelt de resultaten en stelt vast of het certificaat kan worden verleend of dat aanvullende gegevens en/of onderzoeken nodig zijn voordat het certificaat kan worden verleend. Kiwa Nederland B.V februari 2012

10 4 Producteisen en bepalingsmethoden 4.1 Algemeen In dit hoofdstuk zijn de eisen opgenomen waaraan waterslagdempers moeten voldoen. Deze eisen zullen onderdeel uitmaken van de technische specificatie van het product, die wordt opgenomen in het productcertificaat. 4.2 Materialen Eisen ter voorkoming van aantasting van de kwaliteit van het drinkwater Producten en materialen die in contact (kunnen) komen met drinkwater of warm tapwater mogen geen stoffen afgeven in hoeveelheden die schadelijk kunnen zijn voor de gezondheid van de consument of anderszins de drinkwaterkwaliteit aantasten. Daartoe dienen de producten of materialen te voldoen aan de toxicologische, microbiologische en organoleptische eisen die zijn vastgelegd in de van kracht zijnde Ministeriële Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening (gepubliceerd in de Staatscourant). Dit betekent dat de procedure voor het verkrijgen van een erkende kwaliteitsverklaring, zoals bedoeld in de vigerende Regeling, met positief resultaat dient te zijn afgerond. Producten of materialen, die zijn voorzien van een kwaliteitsverklaring, afgegeven door bijvoorbeeld een buitenlandse certificeringsinstelling, mogen ook in Nederland worden toegepast, mits deze kwaliteitsverklaring door de Minister gelijkwaardig is verklaard aan de kwaliteitsverklaring zoals bedoeld in de Regeling Chemische- en mechanische eisen Kunststofhuizen Na beproeving volgens 6.4 mag het huis geen lekkage vertonen of permanent van vorm zijn veranderd en niet meer dan 2% van zijn oorspronkelijke gewicht aan water hebben opgenomen Soldeer en vloeimiddelen Soldeer moet, wanneer het in aanraking komt met het drinkwater, lood- en cadmiumvrij zijn. De soldeersoorten moeten voldoen aan de van toepassing zijnde normen: Hardsoldeer ; NEN 1044, S-Cu80 AgP danwel S-Cu93P. Hardsoldeersoorten moeten fosforhoudend zijn. Zachtsoldeer, NEN-EN 29453, tabel 2, legeringsnummer 24 of 29 De gebruikte vloeimiddelen voor zachtsolderen moeten voldoen aan de Kiwa BRL-K Corrosievastheid De toegepaste materialen moeten corrosievast zijn of tegen corrosie zijn beschermd en mogen geen aanleiding kunnen geven tot onderlinge contactcorrosie. Een kwaliteitsverklaring afgegeven door een onafhankelijke certificeringsinstelling in een andere lidstaat van de Europese Unie dan Nederland of in een andere staat die partij is bij de Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte, is gelijkwaardig aan een erkende kwaliteitsverklaring, voor zover naar het oordeel van de Minister uit de eerstgenoemde kwaliteitsverklaring blijkt dat voldaan wordt aan ten minste gelijkwaardige eisen als bedoeld in de Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening. Kiwa Nederland B.V februari 2012

11 Metallische deklagen Metallische, corrosiewerende deklagen moeten voldoen aan de eisen gesteld in NEN-EN Deklagen van kunststof (coating) Voor coating dat in direct contact komt met leidingwater moet een ATA zijn afgegeven Deklagen van kunststof moeten na een beproeving volgens 6.2 voldoen aan: NEN-EN 248, artikel met betrekking tot corrosie bestendigheid, ISO 2409, tabel 1, klasse 0 of 1 met betrekking tot hechting. 4.3 Constructie en vorm Appendages Toegepaste appendages moeten voldoen, voor zover van toepassing, aan de eisen zoals opgenomen in de desbetreffende beoordelingsrichtlijn Sleutelvlakken De wijdte van sleutelvlakken moet bij voorkeur zijn volgens ISO 272. Als de sleutelwijdte groter is dan 46 mm mogen sleutelvlakken ook achtkantig zijn. De hoogte van sleutelvlakken moet ten minste gelijk zijn aan de in Tabel 1 gegeven waarden. Tabel 1 - Minimumhoogte sleutelvlak meer dan sleutelwijdte mm tot en met hoogte sleutelvlak mm Aansluiteinden Waterslagdempers moeten in zijn geheel demontabel zijn en zijn voorzien van, afhankelijk van het type, één of twee van de volgende aansluiteinden: Binnendraad; Buitendraad; onverliesbare wartelmoer; knel-, klem- of insteekfitting voor zowel metalen als kunststof buizen Aansluiteinden met schroefdraad Schroefdraad moet voldoen aan: a. afdichtende pijpschroefdraad volgens ISO 7-1 (buitendraad-conisch en binnendraad-cylindrisch); of b. bevestigingsschroefdraad volgens ISO Opmerking In de waterleidingsector kan naast bevestigingsschroefdraad afdichtende pijpschroefdraad worden toegepast. Hierbij moet worden opgemerkt dat Kiwa Nederland B.V februari 2012

12 draadeinden met afdichtende pijpschroefdraad niet zijn toe te passen in binnendraad volgens ISO met draadlengte volgens de beoordelingsrichtlijn. Voorts moet rekening gehouden worden dat draadeinden met bevestigingsschroefdraad niet in alle gevallen in cilindrische binnendraad volgens ISO 7-1 zijn te gebruiken. Dit omdat voor binnendraad volgens ISO 7-1 ook een maatafwijking in min is toegestaan. De besteller moet opgeven welk draadtype wordt verlangd. De schroefdraadlengte en de totale lengte van aansluiteinden met buitendraad en/of binnendraad moeten voldoen aan het gestelde in NEN-EN Hulpstukken voor de verbinding van uitvoeringen met andere capillaire soldeerverbindingen of knelverbindingen. Aansluiteinden met buitendraad moeten zijn voorzien van sleutelvlakken direct achter de schroefdraad Aansluiteinden met knel-, klem- of insteekfittingen Aansluiteinden uitgevoerd met knel-, klem- of insteekfittingen moeten, voor zover van toepassing, voldoen aan de eisen opgenomen in BRL-K Functionele eigenschappen Waterdichtheid Zonder dat gebruik is gemaakt van bijzondere hulpmiddelen, moet de waterslagdemper bij een beproeving met water volgens 6.5 lekdicht zijn tot een druk van 1,6 MPa Volumestroom doorstroomwaterslagdemper De volumestroom van doorstroomwaterslagdempers moet voldoen aan de waarden als vermeld in Tabel 2. Dit moet worden bepaald volgens 6.6. Tabel 2 volumestroom doorstroomwaterslagdemper Nominale middellijn DN drukverschil over demper 25 kpa minimale volumestroom (l/h) drukverschil over demper 100 kpa Dempingsfactor De dempingsfactor van een nieuwe waterslagdemper moet ten minste 0,6 bedragen bij een vloeistofsnelheid in de beproevingsinstallatie van 1,5 m/s en een pe van 300 kpa. De dempingsfactor fd, moet worden bepaald volgens 6.7 en berekend volgens de formule: f d = p o -p g p o waarbij: f d = dempingsfactor, p o = ongedempte drukstoot, p g = gedempte drukstoot Duurzaamheid Door middel van een versnelde verouderingsbeproeving moet de duurzaamheid van de waterslagdemper worden bepaald. Kiwa Nederland B.V februari 2012

13 Na de duurzaamheidsbeproeving mag de gemiddelde dempingsfactor niet meer dan 30% afwijken van de oorspronkelijk gevonden dempingsfactor volgens 6.7 en voldoen aan de in gestelde eisen voor waterdichtheid. De duurzaamheid van een opbouw- of doorstroomwaterslagdemper moet worden bepaald volgens 6.8. Kiwa Nederland B.V februari 2012

14 5 Merken 5.1 Algemeen De navolgende merken en aanduidingen moeten op deugdelijke en duidelijke wijze op elk product zijn aangebracht: het fabrieksmerk; de maximaal toelaatbare werkdruk; de DN maat; de stroomrichting (slechts van toepassing voor een doorstroom waterslagdemper). 5.2 Certificatiemerk Na het aangaan van een Kiwa certificatie overeenkomst moet tevens het woordmerk KIWA het verkorte woordmerk KK onuitwisbaar op het product worden aangebracht. of Kiwa Nederland B.V februari 2012

15 6 Beproevingsmethoden 6.1 Algemeen Tenzij anders vermeld zullen bij de beproevingsmethoden de volgende toleranties van toepassing zijn: beproevingstemperatuur: ± 3 C. omgevingstemperatuur: ± 5 C. 6.2 Bepaling van de hechting en duurzaamheid van kunststof deklagen Beproevingsinstallatie a. Een bad waarin het water automatisch op een temperatuur van 90 C wordt gehouden bij een omgevingstemperatuur van 20 C. b. De toegepaste hulpmiddelen voor de bepaling van de hechting dienen te zijn uitgevoerd volgens NEN-EN-ISO 2409, artikel Proefstuk Tenminste 2 waterslagdempers doch een zodanig aantal dat het te beproeven oppervlak tenminste mm² bedraagt. Voorafgaand aan de beproeving moet de waterslagdemper worden geconditioneerd in het bad zoals omschreven in 6.2.1a Werkwijze a. Plaats de proefstukken 1 uur ± 300 s in het waterbad; b. koel de proefstukken af aan de omgevingstemperatuur; c. bepaal van één proefstuk de hechting volgens NEN-EN-ISO 2409, artikel 7.2; d. bepaal van de overige proefstukken of wordt voldaan aan NEN-EN 248 met betrekking tot corrosiebestendigheid. 6.3 Bepaling mechanische weerstand tegen drukveranderingen Beproevingsinstallatie Een installatie waarin een waterdruk van (0,5 ± 0,05) MPa, respectievelijk (1,6 ± 0,05) MPa kan worden bewerkstelligd volgens het schema in afbeelding 3 bij een omgevingstemperatuur van 20 C. 1,65 MPa 1,55 MPa druk (p) 0,55 MPa 0,45 MPa 0 0,8 0,22 0,33 0,5 0,625 1 tijd (sec) Kiwa Nederland B.V februari 2012

16 afbeelding 3 bepaling weerstand tegen drukveranderingen Proefstuk Een nieuw kunststofhuis van een waterslagdemper Werkwijze a. Neem het kunststof huis op in de beproevingsinstallatie, vul het systeem met water en ontlucht deze1. b. Belast het huis maal met een drukstoot die in de tijd verloopt volgens afbeelding 3. Hierbij moet de druklijn binnen het witte vlak lopen. c. Controleer of het huis nog voldoet aan Bepaling stabiliteit kunststof huizen in een vochtige en warme atmosfeer Beproevingsinstallatie a. Een bad waarin het water automatisch op een temperatuur van 90 C wordt gehouden bij een omgevingstemperatuur van 20 C. b. De toegepaste weegschaal moet tenminste een nauwkeurigheid hebben van 0,5% van het te wegen product Proefstuk Een nieuw kunststofhuis dat van tevoren wordt geconditioneerd in het bad zoals omschreven in Werkwijze a. bepaal het gewicht van het kunststofhuis in grammen; b. plaats het kunststofhuis gedurende 100 uur ± 1 uur zo in de bak dat het volledig is ondergedompeld, is ontlucht en nergens een van de kanten van de bak raakt; c. bepaal wederom het gewicht van het kunststofhuis in grammen; d. vergelijk de waarden van punt a en c en bepaal of het huis nog voldoet aan Bepaling van de waterdichtheid a. neem de waterslagdemper op in een installatie waarin de vereiste druk kan worden bewerkstelligd; b. vul de installatie met water en ontlucht het systeem; c. belast de waterslagdemper met een druk geleidelijk binnen 15 s oplopend van 0 MPa tot en met (1,6 ± 0,05)MPa, en houd deze einddruk gedurende 300 ± 5 s in stand. 6.6 Bepaling volumestroom doorstroomwaterslagdemper Beproevingsinstallatie Voor het bepalen van de volumestroom is een installatie nodig volgens afbeelding 4, waarin de waterslagdemper kan worden opgenomen. De installatie moet zo uitgevoerd zijn dat: a. een volumestroom tenminste kan worden bewerkstelligd bij een optredend maximaal drukverschil over de doorstroomwaterslagdemper van (100 ± 5)kPa; b. met behulp van meetdozen het daadwerkelijke drukverschil kan worden gemeten. 1 Gebruik bij een doorstroomwaterslagdemper een afsluiter. Kiwa Nederland B.V februari 2012

17 Waterslagdemper 10 x D 5 x D 10 x D 5 x D afsluitkraan regelkraan D meetdoos meetdoos + - naar differentiaalmanometer stroomrichting ijkvat afbeelding 4 bepaling volumestroom Proefstuk Één nieuwe doorstroomwaterslagdemper Werkwijze a. ontlucht de installatie; b. regel met de regelkraan de volumestroom zodanig dat een drukverschil van (25 ± 2) kpa optreedt en bepaal de volumestroom; c. herhaal punt b met een drukverschil van (100 ± 5) kpa. 6.7 Bepaling van de dempingsfactor Beproevingsinstallatie De beproevingsinstallatie moet zijn uitgevoerd volgens afbeelding 5,waarbij gebruik wordt gemaakt van een (zacht) koperen buis DN15 volgens NEN-EN1057, met een lengte van tenminste 50 meter. Eventuele bochten moeten een radius van tenminste 125 mm hebben. De maximale zadelafstand bedraagt 0,8 m. Kiwa Nederland B.V februari 2012

18 afbeelding 5 uitvoering beproevingsinstallatie bepaling dempingsfactor Hierbij is: A : electronisch geregelde pomp, B: inregelventiel volumestroom C: volumestroommeter. E 1 : plaatsingswijze einddemper, waarbij de toe te passen buigingsradius in hulpleiding tenminste 125 mm bedraagt (E 1 mag gespiegeld worden uitgevoerd) E 2 : plaatsingswijze doorstroomdemper E 3 : overige plaatsingswijzen F: afsluiter t.b.v. genereren van drukstoot door het, in de stroomrichting, sluiten binnen een tijdsbestek van maximaal 10 msec. afbeelding 6 detail aansluiting drukopnemer Kiwa Nederland B.V februari 2012

19 De te gebruiken drukopnemer (aan te sluiten volgens afbeelding 6), moet een meetbereik hebben van 0 tot tenminste 3000 kpa, met een tolerantie van maximaal 1% ( full scale of measured value ). De meetfrequentie moet tenminste 1 khz bedragen Proefstuk Gebruik voor het bepalen van de dempingsfactor een nieuwe waterslagdemper Werkwijze a. plaats een hulpleiding zonder waterslagdemper 2, conform de plaatsingswijze in de installatie.; b. vul de installatie met water en ontlucht deze; c. stel met regelventiel B de volumestroom in op een vloeistofsnelheid van (1,5 ± 0,1) m/s en een voordruk pe van (300 ± 5) kpa; d. wek, door F te sluiten, een drukstoot op; en registreer de piekwaarde van de drukstoot; e. plaats de hulpleiding met waterslagdemper, open afsluiter F en ontlucht de installatie zonder hierbij de instelling van regelventiel B te wijzigen; f. wek, door F te sluiten, opnieuw een drukstoot op; g. registreer de piekwaarde van de gedempte drukstoot; h. herhaal de punten f tot en met h 2 maal en bereken de dempingsfactor volgens de formule in artikel Het rekenkundig gemiddelde van de 3 berekende waarden is de dempingsfactor. 6.8 Duurzaamheid Proefinstallatie Neem het proefstuk op in een installatie waarin het water automatisch op de vereiste temperatuur wordt gehouden en waarin een druk van (1 ± 0,05)MPa bewerkstelligd kan worden volgens de opstelling in afbeelding 7 3. A C druk (MPa) B = 1,0 B tijd (s) afbeelding 7 bepaling duurzaamheid Proefstuk Gebruik het proefstuk dat is gebruikt bij de bepaling van de dempingsfactor Werkwijze a. monteer de waterslagdemper, vul via afsluiter A en ontlucht de installatie via afsluiter C; b. belast met afsluiter B gesloten gedurende 15 seconden de waterslagdemper D met water met een temperatuur 90 C een druk van 1 MPa; c. onderbreek met afsluiter B open gedurende 15 seconden deze belasting; 2 Eventueel kan in de hulpleiding tussen de aftakking en de waterslagdemper een full bore kogelkraan met aftapmogelijkheid worden gemonteerd. 3 De afsluiter C wordt alleen toegepast bij de doorstroomwaterslagdemper Kiwa Nederland B.V februari 2012

20 d. verlaag na 1 uur ± 300 s de temperatuur tot 65 C; e. herhaal de cyclus zoals is beschreven in punten b en c onafgebroken gedurende cycli; f. bepaal opnieuw de waterdichtheid en het dempend vermogen volgens respectievelijk 6.5 en 6.7. Kiwa Nederland B.V februari 2012

21 7 Instructies De montage- en gebruiksvoorschriften moeten bij de waterslagdemper worden meegeleverd in de Nederlandse taal. In deze instructies moet in ieder geval worden vermeld: dat de waterslagdemper zo dicht mogelijk bij het toestel moet worden geplaatst. dat het toepassen van een waterslagdemper als systeemdemper van invloed is op de prestaties van de installatie en dat daarmee in de berekening van de installatie rekening gehouden moet worden. de waarschuwing dat de waterslagdemper niet in de warmwaterleiding mag worden toegepast. Kiwa Nederland B.V februari 2012

22 8 Eisen aan het kwaliteitssysteem In dit hoofdstuk zijn de eisen opgenomen waaraan het kwaliteitssysteem van de leverancier moet voldoen. 8.1 Beheerder van het kwaliteitssysteem Binnen de organisatiestructuur van de leverancier moet een functionaris zijn aangewezen die belast is met het beheer van het kwaliteitssysteem van de leverancier. 8.2 Interne kwaliteitsbewaking/kwaliteitsplan De leverancier moet beschikken over een door hem toegepast schema van interne kwaliteitsbewaking (IKB-schema). In dit IKB-schema moet aantoonbaar zijn vastgelegd: welke aspecten door de producent worden gecontroleerd; volgens welke methoden die controles plaatsvinden; hoe vaak deze controles worden uitgevoerd; hoe de controleresultaten worden geregistreerd en bewaard. Dit IKB-schema moet ten minste een gelijkwaardige afgeleide zijn van het in de bijlage vermelde model IKB-schema 8.3 Procedures en werkinstructies De leverancier moet kunnen overleggen: procedures voor: o de behandeling van producten met afwijkingen; o corrigerende maatregelen bij geconstateerde tekortkomingen; o de behandeling van klachten over geleverde producten en/of diensten; de gehanteerde werkinstructies en controleformulieren. Kiwa Nederland B.V februari 2012

23 9 Samenvatting onderzoek en controle In dit hoofdstuk is de samenvatting gegeven van het bij certificatie uit te voeren: Toelatingsonderzoek; Controleonderzoek op toxicologische eisen en producteisen; Controle op het kwaliteitssysteem. Daarbij is tevens aangegeven met welke frequentie controleonderzoek door Kiwa zal worden uitgevoerd. 9.1 Onderzoeksmatrix producten Omschrijving eis Artikel BRL Toelatingsonderzoek Onderzoek in kader van Toezicht door Kiwa na certificaatverlening 1) Materiaaleisen Ontwerp en uitvoering Controle 2) Frequentie (aantal/jaar) X X X X 1 Appendages X X 1 Sleutelvlakken X X 1 Aansluiteinden X X 1 Functionele eisen Waterdichtheid X X 2 Volumestroom doorstroomwaterslagdemper X 1 x 3 jaar Dempingsfactor X X 2 Duurzaamheid X X 1 x 3 jaar Certificatiemerk 5.2 X X 2 1) Bij significante wijzigingen van het product of productieproces moet opnieuw worden vastgesteld of het product voldoet aan de prestatie-eisen. 2) De aangegeven controles moeten door de inspecteur of door de leverancier, al dan niet in aanwezigheid, van de inspecteur worden uitgevoerd. 9.2 Controle op het kwaliteitssysteem Het kwaliteitssysteem van de producent zal door de Kiwa worden beoordeeld. Deze beoordeling omvat tenminste de aspecten die vermeld zijn in het Kiwa-Reglement voor Productcertificatie. Kiwa Nederland B.V februari 2012

24 10 Afspraken over de uitvoering van certificatie 10.1 Algemeen Naast de eisen die in deze beoordelingsrichtlijn zijn vastgelegd, gelden de algemene regels voor certificatie die zijn vastgelegd in het Kiwa-Reglement voor Productcertificatie. In het bijzonder zijn dit: De algemene regels voor het uitvoeren van het toelatingsonderzoek, te onderscheiden naar: o De wijze waarop leveranciers worden geïnformeerd over de behandeling van een aanvraag; o De uitvoering van het onderzoek; o De beslissing naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek. De algemene regels ten aanzien van de uitvoering van controles en de daarbij gehanteerde controleaspecten; De door Kiwa te treffen maatregelen bij tekortkomingen; De door Kiwa te ondernemen maatregelen bij oneigenlijk gebruik van certificaten, certificatiemerk,pictogrammen en logo s; De regels bij beëindiging van een certificaat; De mogelijkheid tot het instellen van beroep tegen beslissingen of maatregelen van de Kiwa Certificatiepersoneel Het bij certificatie betrokken personeel is te onderscheiden naar: Certificatie Deskundigen: belast met het uitvoeren van het (initiele) toelatingsonderzoek en de beoordeling van de rapporten van inspecteurs; Inspecteurs: belast met de uitvoering van de externe controle bij de leverancier; Beslissers: belast met het nemen van beslissingen naar aanleiding van uitgevoerde toelatingsonderzoeken, voortzetting van certificatie naar aanleiding van uitgevoerde controles en beslissingen over de noodzaak tot het treffen van corrigerende maatregelen Kwalificatie-eisen Door het College van Deskundigen zijn de volgende kwalificatie-eisen vastgesteld voor het onderwerp van deze BRL: EN45011 Certificatie Deskundige Inspecteur Beslisser Opleiding - Algemeen Opleiding - Specifiek Ervaring - Algemeen Relevante techn. HBO denk- en werkniveau Interne training certificatie en Kiwabeleid Training auditvaardigheden op BRL toegespitste opleiding specifieke cursussen en trainingen (kennis en vaardigheden) 1 jaar relevante werkervaring met minimaal 4 onderzoeken waarvan: zelfstandig onder toezicht 1 volledig toelatingsonderzoek Techn. MBO werk en denkniveau Interne training certificatie en Kiwabeleid Training auditvaardigheden op BRL toegespitste opleiding specifieke cursussen en trainingen (kennis en vaardigheden) 1 jaar relevante werk ervaring met minimaal 4 onderzoeken waarvan 1 zelfstandig onder toezicht HBO denk- en werkniveau Interne training certificatie en Kiwabeleid Training auditvaardigheden n.v.t. tenzij door CvD specifieke eisen zijn gesteld 4 jaar werkervaring waarvan tenminste 1 jaar m.b.t. certificatie Kiwa Nederland B.V februari 2012

25 EN45011 Certificatie Deskundige Inspecteur Beslisser Ervaring - Specifiek kennis van BRL op detail niveau en 4 onderzoeken betrekking hebbend op de specifieke BRL of op BRL s die aan elkaar verwant zijn kennis van BRL op detail niveau en 4 onderzoeken betrekking hebbend op de specifieke BRL of op BRL s die aan elkaar verwant zijn kennis van de specifieke BRL op hoofdlijnen Opleiding en ervaring van het betrokken certificatiepersoneel moeten aantoonbaar zijn vastgelegd Kwalificatie Certificatiepersoneel moet aantoonbaar zijn gekwalificeerd door toetsing van opleiding en ervaring aan bovenvermelde eisen. Indien kwalificatie plaats vindt op grond van afwijkende criteria, moet dit schriftelijk zijn vastgelegd. De bevoegdheid om te kwalificeren ligt bij: Beslissers: kwalificatie van auditors en inspecteurs Management van Kiwa: kwalificatie van beslissers Rapport toelatingsonderzoek Kiwa legt de bevindingen van het toelatingsonderzoek vast in een rapport. Het rapport moet aan de volgende eisen voldoen: Volledigheid: het rapport doet een uitspraak over alle in de beoordelingsrichtlijn gestelde eisen; Traceerbaarheid: de bevindingen waarop uitspraken zijn gebaseerd moeten traceerbaar zijn vastgelegd; Basis voor beslissing: de beslisser over certificaatverlening moet zijn beslissing kunnen baseren op de in het rapport vastgelegde bevindingen Beslissing over certificaatverlening De beslissing over certificaatverlening moet plaats vinden door een daartoe gekwalificeerde beslisser, die niet zelf bij het certificaatonderzoek betrokken is geweest. De beslissing moet traceerbaar zijn vastgelegd Uitvoeringsvorm kwaliteitsverklaring Het productcertificaat moet zijn uitgevoerd conform het als bijlage opgenomen model Aard en frequentie van externe controles De certificatie-instelling moet controle uitoefenen bij de leverancier op de naleving van zijn verplichtingen. Over de aan te houden controlefrequentie beslist het College van Deskundigen. Bij de inwerkingtreding van deze beoordelingsrichtlijn is de frequentie vastgesteld op 2 controlebezoeken per jaar. Controles zullen in ieder geval betrekking hebben op: Het IKB-schema van de leverancier en de resultaten van door de leverancier uitgevoerde controles; De juiste wijze van merken van de gecertificeerde producten; De naleving van de vereiste procedures. De bevindingen van elke uitgevoerde controle zullen door Kiwa naspeurbaar worden vastgelegd in een rapport. Kiwa Nederland B.V februari 2012

26 10.7 Interpretatie van eisen Het College van Deskundigen mag de interpretatie van in deze beoordelingsrichtlijn gestelde eisen vastleggen in één afzonderlijk interpretatiedocument. Kiwa Nederland B.V februari 2012

27 11 Lijst van vermelde documenten Titels van de vermelde en te raadplegen normen en andere publicaties Nummer BRL-K624 BRL-K640 ISO 7-1 ISO ISO 272 ISO 2409 NEN 1006 Titel Vloeimiddelen voor zachtsolderen van capillaire verbindingen van koper en koperlegeringen. Knel- en klemfittingen deel uitmakend van toestellen en installaties Pipe threads where pressure-tight joints are made on the threads Part 1: dimensions, tolerances and designations Pipe threads where pressure-tight joints are not made on the threads Part 1: dimensions, tolerances and designations Flaterners Hexagon products Widths across flats Paints and varnishes Cross-cut test Algemene voorschriften voor leidingwaterinstallaties (AVWI-2002) NEN-EN 248 Sanitaire kranen Elektrolytische aangebrachte chroomnikkel lagen Algemene technische eisen NEN-EN 1044 NEN-EN 1057 NEN-EN NEN-EN NEN-EN-ISO 2409 NEN-EN-ISO 6708 Water WB 1.4 E Water WB 4.4 B Hardsolderen - Toevoegmaterialen Koper en koperlegeringen Naadloze koperen buizen voor gas- en waterleidingen in sanitaire en verwarmingstoepassingen Hulpstukken voor de verbinding van uitvoeringen met andere capillaire soldeerverbindingen of knelverbindingen. Zachtsoldeer, chemische samenstelling en leveringsvoorwaarden Verven en vernissen, ruitjesproef Pijpleidingcomponenten, Definitie en keuze van DN (nominale middellijn) Vermijden van geluidhinder in drinkwaterinstallaties Warmwaterinstallaties, beveiligingen In het kader van deze BRL gelden de vigerende bovenstaande normen. Kiwa Nederland B.V februari 2012

28 I Model certificaat productcertificaat KXXXXXX/0X Uitgegeven Vervangt Pagina 1 van 2 Waterslagdempers VERKLARING VAN KIWA Met dit conform het Kiwa-Reglement voor Productcertificatie afgegeven productcertificaat verklaart Kiwa dat het gerechtvaardigd vertrouwen bestaat dat de door Naam leverancier geleverde producten, die zijn gespecificeerd in dit certificaat en voorzien van het onder Merken aangegeven Kiwa -keur merk, bij aflevering voldoen aan de in BRL-K632 "waterslagdempers", gestelde eisen. Bouke Meekma Kiwa Openbaarmaking van dit certificaat is toegestaan. Advies: raadpleeg om na te gaan of dit certificaat geldig is. Kiwa Nederland B.V. Sir W. Churchill-laan 273 Postbus AB RIJSWIJK Tel Fax Certificaathouder/Leverancier Tel. Fax www. Certificatieproces bestaat uit intiële en periodieke beoordeling van: kwaliteitssysteem product 28

29 II Model IKB-schema of raam-ikb-schema Controleonderwerpen Controleaspecten Controlemethode Controlefrequentie Controleregistratie Grondstoffen c.q. toegeleverde materialen: Ingangscontrole grondstoffen Productieproces, productieapparatuur, materieel: Procedures Werkinstructies Apparatuur Materieel Eindproducten Meet- en beproevingsmiddelen Meetmiddelen Kalibratie Logistiek 29