Plantenkennis. Bomen. Lijst 2

Transcriptie

1 Plantenkennis Bomen Lijst 2

2 Algemene informatie Bomen Bij bomen maken we onderscheid tussen laanbomen en tuin-bomen. Laanbomen bomen langs een weg Tuin-bomen bomen in een tuin, zoals ook dwergbomen (op stam) vormbomen (leibomen)

3 Snoeien van bomen Voor het snoeien van laanbomen gelden andere regels dan voor tuin-bomen. Laanbomen Begeleidingssnoei Tuin-bomen Begeleidingssnoei Vormsnoei

4 Begeleidings-snoei Bomen langs een weg en in een tuin dienen door middel van snoei begeleid te worden tot ze voldoen aan de randvoorwaarden. (volwassen zijn) Je moet onder een boom door kunnen lopen of rijden. De stam dient op deze hoogte geen takken te hebben. Dit is de doorrijhoogte (a). De takken gaan doorhangen zodat hoger gesnoeid moet worden. Dit is de takvrije stamlengte (b) a b

5 Begeleidings-snoei Om deze doorrijhoogte te bereiken dienen bomen, afhankelijk van de standplaats en het doorhangen van de takken een aantal meters opgekroond (takvrije stamlengte) te worden. Alle takken uit de kroon van de juist geplante boom zullen in de loop van de tijd dus verdwijnen. blijvende kroon tijdelijke kroon Opkroonhoogte

6 Probleemtakken Tijdens de begeleidingsnoei worden de probleemtakken weggesnoeid uit de tijdelijke kroon. Dit zijn takken die niet voldoen aan de randvoorwaarde: een rechte stam met daarop een kroon. Dubbele top Zuiger Dikke tak

7 Snoeien Bij het snoeien is het belangrijk dat de boom de kans krijgt om de wond af te grendelen, te overgroeien en in te kapselen, zodat er geen rotting optreedt.

8 Snoeien Om deze processen goed te laten verlopen is het belangrijk om: * In de juiste periode te snoeien * De snoeiwond op de juiste manier te maken

9 Juiste periode De boom moet nog in groei zijn om de wonden af te grendelen, zodat er geen infectie plaatsvindt. Dit afgrendelen kan alleen als de boom NIET in rust is. groei Juist snoeiperiode Nog een klein groeipiekje om de afgrendeling af te werken maanden

10 Juiste snoeiwond Het actieve deel van een tak / stam zit in het cambium, een dunne laag onder de bast. Op de overgang van tak naar stam ligt de takkraag, waar het cambium erg actief is. Deze takkraag is nodig voor de overgroeiing van de snoeiwond. takkraag juiste zaagsnede

11 Snoei van tuin-bomen Voor een deel van de tuin-bomen gelden de regels van de begeleidingssnoei, maar niet voor alle bomen: Zuilbomen hebben eigenlijk alleen zuigers Bolbomen hebben eigenlijk alleen zuigers / waterlot Treurbomen hebben geen doorgaande toppen Leibomen hebben eigenlijk alleen waterlot Vormbomen moeten in een bepaalde vorm gesnoeid worden (zoals dakbomen, spiralen enz)

12 Snoeiregels bij tuin-bomen De snoei van tuin-bomen: Snoei om de vorm te behouden Snoei om een takvrije stamlengte te hebben Snoei om de bloei of vruchtdracht te beïnvloeden

13 Bolbomen en Zuilbomen De bolbomen zijn onder te verdelen in drie groepen: Jaarlijks snoeien voorbeeld bol-acacia Om de vier jaar snoeien voorbeeld bol-esdoorn Niet snoeien voorbeeld bol-es De zuilbomen worden niet gesnoeid, tenzij een takvrije stamlengte vereist is.

14 Leibomen en Vormbomen Deze bomen kunnen op drie manieren gesnoeid worden: Vorm eerst de gesteltakken voor de vorm Snoei jaarlijks alle waterlot weg tot op de gesteltak, of Snoei de boom als een haag (heggeschaar) leiboom dakboom

15 Snoeien van bomen Naast de techniek en theorie van het snoeien is de plantenkennis erg belangrijk. Elke boom moet je herkennen en kunnen benoemen. Daarbij is de cultivar-naam (rasnaam) erg belangrijk om te weten welke groeiwijze de boom heeft. Daaruit volgt de snoeiwijze. Een voorbeeld: Fagus sylvatica brede ronde kroon begeleidingssnoei Fagus sylvatica Pendula treurvorm niet snoeien, tenzij.. Fagus sylvatica Dawyck zuilvorm niet snoeien, tenzij..

16 Kennis van bomen Om een boom goed te kunnen snoeien heb je dus PLANTENKENNIS nodig. Je moet weten hoe de boom met de wetenschappelijke naam genoemd wordt. Daarnaast is TOEGEPASTE PLANTENKENNIS van belang. Je moet weten welke eigenschappen de boom heeft, zoals Groeiwijze (habitus) Hoogte en breedte Sierwaarde (bloem, blad, groeiwijze, twijg, stam enz) Zie hiervoor Toegepaste beplantingsleer Bomen (een powerpoint-presentatie op livelink, onder plantenkennis)

17 Winterkenmerken Wanneer de boom geen bladeren meer draagt wordt naar verschillende aspecten van de kale twijg en tak gekeken: Twijg kleur andere aspecten: dorens/stekels, afschilferende bast, kurklijst Knop kleur en viltig vorm en stand andere aspecten: bladlidteken, geopende of naakte knop Zaaddoos / vrucht

18 Indeling lijst 2 TWIJG Kleur groen Acer negundo rood Liquidambar styraciflua Tilia europaea Euchlora donker Nothofagus antarctica Betula nigra oker-bruin Prunus serrulata grijs Corylus colurna

19 Indeling lijst 2 TWIJG Dorens / stekels Crataegus lavalleei Carrierei Kurklijst Liquidambar styraciflua Corylus colurna (kurkachtige bast) Veel lenticellen Betula nigra (licht) Carpinus betulus Fastigiata (licht) Nothofagus antarctica (wit) Prunus serrulata Amanogawa (bruin)

20 Indeling lijst 2 TWIJG Gebogen Aparte stand Kortlot Fagus sylvatica Pendula Liquidambar styraciflua (iets zigzag) Malus Red Sentinel Prunus serrulata Amanogawa

21 Indeling lijst 2 KNOP Kleur rood Liquidambar styraciflua Sorbus intermedia Brouwers Tilia europaea Euchlora viltig Laburnum watereri Vossii (grijs) Pyrus calleryana Chanticleer (bruingrijs) Duidelijke knop Naakte knop Dicht bijeen Aesculus carnea Briotii (bloemknop) Fagus sylvatica Pendula (lang spits) Liriodendron tulipiferum (plat rond) Pterocarya fraxinifolia Catalpa bignonioides (3 bijeen) Ulmus hollandica Wredei (zwart)

22 Indeling lijst 2 zaad/vrucht Lang aanblijvende zaaddozen Acer negundo Laburnum watereri Vossii (peul) Catalpa bignonioides (peul) Lang aanblijvende vruchten Crataegus lavalleei Carrieri (bes) Malus Red Sentinel (appeltje)

23 Acer negundo veder-esdoorn Brede ronde kroon, laag vertakt m hoog

24 Acer negundo Handvormig blad, zoals bij de andere Acer-soorten Veder (= veer) -esdoorn Veervormig samengesteld blad Vaak 5-tallig blad

25 Acer negundo Glimmend groene twijg Berijpte twijg Lichtgroene aanliggende tegenoverstaande knop

26 Acer negundo Mannelijke bloem in bundels Twee-huizige boom Lang aanblijvende zaad-trossen Vrouwelijke bloem in trossen Vleugels in scherpe hoek

27 andere Acer negundo-rassen Acer negundo Aureomarginatum Geel-bont blad Acer negundo Flamingo Zilver-bont blad, wat roze uitloopt

28 Verschillen Acer-soorten Klein blad Acer campestre Acer palmatum Handvormig blad Groot blad Acer platanoides Acer pseudoplatanus Veervormig blad Acer negundo

29 Aesculus x carnea Briotii rode paardenkastanje m hoog, langzaam groeiend Brede ronde tot kegelvormige kroon

30 Aesculus x carnea Briotii Groot handdelig blad Bladsteel is bij de aanzet van de blaadjes rood gekleurd 5-tallig blad

31 Aesculus x carnea Briotii Grote dofbruine knop, weinig klevend Groot bladlitteken Twijg gebogen groeiend

32 Aesculus x carnea Briotii carnea = vleeskleurig slaat op de bloemkleur Vruchten Minder stekels Rozerode bloem-kaars Weinig vruchten dragend

33 Verschillen Aesculus-soorten Aesculus x carnea Aesculus hippocastanum (lijst 1) Bloem roze-rood wit Blad 5-tallig 7-tallig Knop weinig plakkend sterk plakkend Bolster weinig/ kleine stekels veel/ grote stekels

34 andere Aesculus carnea-rassen Aesculus carnea Plantierensis Lichtroze bloemen en GEEN rijpe vruchten Aesculus carnea Variegata Bont blad

35 Betula nigra zwarte berk nigra = zwart 15 m hoog Ronde kroon Omkrullende schors. Bij jonge bomen roze-bruin, bij oude bomen zwart

36 Betula nigra Blad vertoont kleine lobben Onderkant blad: grijsgroen Eirond blad Wigvormige bladvoet

37 Betula nigra De scheuten zijn dun en behaard Donkere twijg Zoals bij alle berken: veel witte lenticellen

38 Betula nigra vrouwelijke bloem mannelijke bloem Katjes (bloemen) Opstaande zaaddoos

39 ander Betula nigra-ras Betula nigra Heritage Mooie afschilferende bast in meerdere kleuren

40 Verschillen Betula-soorten Betula pendula Betula nigra Stam wit roze-bruin tot zwart (bij oudere boom) groeiwijze sterk afhangende twijg afstaande twijg, uiteinden hangend Blad driehoekig tot ruitvormig bijna rechte bladvoet ovaal met kleine lobben wigvormige bladvoet

41 Carpinus betulus Fastigiata haagbeuk 15 m hoog Aanvankelijk smalle kroon, later breed uitzakkend

42 Carpinus betulus Fastigiata Ovaal blad Diep liggende nerven Bruin uitlopend Bij jonge boom: lang aanblijvend (tegen zonnebrand bast)

43 Carpinus betulus Fastigiata Veel lenticellen Aanliggende knop

44 Carpinus betulus Fastigiata Vrouwelijke bloem Mannelijke bloem 3-lobbig schutblad zaden

45 andere Carpinus betulus-rassen Carpinus betulus Quercifolia met eik-achtig blad Carpinus betulus Columnaris de ECHTE zuilvorm, ook op latere leeftijd

46 Verschillen Carpinus-soorten groeiwijze Carpinus betulus Carpinus betulus Fastigiata breed uitzakkende takken brede zuilvorm blad dof groen glanzender dicht bijeen (ivm zuilvorm) Breedte op latere leeftijd erg breed minder breed (maar NIET zuilvormig )

47 Catalpa bignonioides trompetboom m hoog Brede ronde kroon

48 Catalpa bignonioides Eirond blad Zeer groot blad Komt als een van de laatste bomen in blad

49 Catalpa bignonioides Lang aanblijvende zaaddozen 1 groot en 2 kleine knoppen en bladlittekens bijeen

50 Catalpa bignonioides Witte trompet-achtige bloempluim, met oranje-paarse vlek trompetboom Zeer lange (35 cm) en smalle boonachtige vruchten

51 andere Catalpa-rassen Catalpa bignonioides Aurea Brede boom met geelgroen blad, 6-8 m hoog Catalpa bignonioides Nana bolvormige boom, zonder snoei echter breed uitzakkend Bloeit NIET

52 Corylus colurna boomhazelaar 15 m hoog Breed kegelvormige kroon

53 Corylus colurna Plots toegespitste top Omgekeerd eirond blad Dubbelgezaagde bladrand Hartvormige bladvoet

54 Corylus colurna Grijze, kurkachtige twijg Eironde knop Kurkachtige stam

55 Corylus colurna Vrouwelijke bloem Mannelijke bloem Vrucht: hazelnoot

56 ander Corylus colurna-ras Corylus colurna Te-Terra Red met purper blad.. en purperrode zaaddozen

57 Crataegus x lavelleei Carrierei meidoorn 5-7 m hoog Vaasvormige kroon

58 Crataegus x lavelleei Carrierei Donkergroen ovaal blad Dik blad Blad blijft lang aan de boom hangen Glanzend blad

59 Crataegus x lavelleei Carrierei Roodbruine twijg Rode knop Weinig dorens, maar wel erg lang

60 Crataegus x lavelleei Carrierei Dof oranje vruchten, lang aanblijvend Witte viltige bloemtuilen, Carrierei heeft meer bloemen in de tuil dan de soort

61 Verschillen Crataegus-soorten Blad Crataegus monogyna Crataegus laevigata Crataegus lavelleei gelobd blad, diep ingesneden gelobd blad, ondiep ingesneden NIET gelobd Vrucht dof rood, eirond rood, rond dof oranje, ovaal lang aanblijvend Doren s korte takdoorn korte takdoorn weinig dorens echter wel erg lang

62 ander Crataegus x lavelleei-ras Crataegus lavelleei Aurora Roodbruin uitlopend blad

63 Fagus sylvatica Pendula treurbeuk sylvatica = bosbewonend Grillig groeiende, gedraaide takken 5-6 m hoog Zeer breed uitgroeiende, hangende twijgen

64 Fagus sylvatica Pendula Bij het uitlopen van het blad zijn de wimpers op de bladrand goed zichtbaar Ovaal blad, gegolfd

65 Fagus sylvatica Pendula Hangende twijg, vaak gedraaid Grote spitse, afstaande knop

66 Fagus sylvatica Pendula Vrouwelijke bloem opstaand Mannelijke bloem hangend Driekantige, eetbare nootjes

67 Verschillen Fagus-soorten Fagus sylvatica Fagus sylvatica Pendula Twijg recht opgaand gedraaid en hangend Groeiwijze breed opgaand breed treurend

68 andere Fagus sylvatica-rassen Fagus sylvatica Purpurea Pendula treurende groeiwijze met purper blad Fagus sylvatica Dawyck Zuilvormige groeiwijze

69 Laburnum x watereri Vossii goudenregen 4-6 m hoog Vaasvormig watereri = genoemd naar A. Waterer Een beroemde kweker van Rhododendrons (Knapp Hill) Engeland

70 Laburnum x watereri Vossii Onderzijde blad: grijsgroen Lange bladsteel 3-tallig glanzend blad

71 Laburnum x watereri Vossii Grijsgroen behaarde knop Groene twijg

72 Laburnum x watereri Vossii Lange gele bloemtrossen Rijk bloeiend Zaaddozen, met weinig zaden erin

73 Liquidambar styraciflua amberboom m hoog Ovale kroon Schitterend rode herfstkleur (maar niet bij zaailingen!)

74 Liquidambar styraciflua 5-7 lobbig blad Rode herfstkleur Typische geur bij wrijven

75 Liquidambar styraciflua Vaak kurklijsten Rode knop Glanzende twijg Rood aan zonzijde

76 Liquidambar styraciflua Mannelijke bloem-aar Lang gehorende, ronde schijnvrucht (lang aanblijvend) Vrouwelijke bloem

77 andere Liquidambar-rassen Liquidambar styraciflua Morainne Met schitterende herfstkleur Liquidambar styraciflua Variegata Met bont blad

78 Verschillen Acer en Liquidambar Acer Liquidambar Blad handlobbig tot handdelig diep handlobbig typische geur bij wrijven Knop tegenoverstaande knopstand verspreide knopstand Twijg vaak dof grijs glanzend groen en rood (zonzijde) vaak met kurklijst

79 Einde deel 1 Vervolg: zie deel 2