Brandaan. Geschiedenis LESBOEK THEMA 4 LES 5

Transcriptie

1 Brandaan Geschiedenis LESBOEK THEMA 4 LES 5 7

2 Brandaan het verhaal 4 Brandaan heeft een plan en vindt eindelijk Katerina terug 90 Ze heet Katerina, zegt Brandaan tegen zijn zus. Dette zit op de rand van zijn bed. Ze is een weekendje thuis vanuit haar studentenhuis en heeft een enorme stapel wasgoed voor haar moeder meegebracht. Voor Brandaan heeft ze een zak verse stroopwafels meegenomen. Nu is ze s avonds naar hem toegekomen, zoals ze vroeger ook vaak deed. Het praat altijd makkelijk in het donker. Hoe is het met de meisjes, Daan? heeft ze gevraagd. Dat vraagt Dette altijd en daar gaat Brandaan nooit op in. Dat Dette zelf altijd vriendjes heeft, betekent niet dat hij ook zo raar moet doen. Maar deze keer is hij zomaar begonnen over het blonde meisje dat hij in de middeleeuwen is tegengekomen: Katerina. Ze vroeg of ik een portret van haar wilde maken, zegt Brandaan, en dat deed ik. Goed dat je zo mooi kunt tekenen, vindt Dette. Is ze knap? Brandaan haalt zijn schouders op. Ze heeft leuke ogen. Ze bewoog de hele tijd. Het werd wel een mooi portret. En toen? Toen kwam er toen is er Brandaan huivert. Hoe kan hij Dette vertellen over de enge man met het masker die Katerina heeft meegenomen? De man die, toen Brandaan protesteerde, Katerina s jurk optilde om hem te laten zien dat haar rug vol zwarte wonden zat. Ze moest weg, zegt hij uiteindelijk. En? Wat, en? En jij liet haar zomaar weggaan? Sukkel. Dette staat op en gaapt. Ik had meer van je verwacht, zegt ze. Brandaan wacht niet eens tot zijn zus in haar eigen kamer is. Zodra ze de deur door is, grijpt hij naar zijn mobieltje. Dette heeft gelijk, wat zit hij hier nu nog? Hij gaat naar Katerina. Hij gaat haar NU redden. Eindelijk. Nu is Brandaan op de plek waar hij al die tijd het liefst wilde zijn. Terug in de middeleeuwen, op de plek waar het meisje woont dat hij de vorige keer heeft moeten achterlaten in de klauwen van de snaveldokter. Het meisje Katerina, dat hij wil redden lesboek, pagina 90 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus lesboek 65

3 van de pest. Hoe, dat weet hij nog niet, maar het moet en zal hem deze keer lukken. En het is helemaal goed gegaan met NEON! Alles is precies zoals in zijn herinnering. Het stadje, de markt, het kasteel in de verte. De vorige keer heeft hij hier zitten tekenen en is Katerina langsgekomen met de vraag of hij van haar een portret wilde maken. Zou dat nu weer gebeuren? Een beetje zenuwachtig gaat Brandaan zitten. Met het gevoel alsof hij in een film speelt waarvan hij zelf de tekst heeft geschreven, pakt hij een potlood en een opschrijfboekje uit zijn zak en begint te schetsen. De omstanders blijven staan en vragen om een tekening. Net als de vorige keer doet Brandaan goede zaken en hij krijgt fruit, munten en zelfs een dode vis in ruil voor zijn schetsjes. Zijn hand vliegt over het papier en hij krijgt er steeds meer plezier in. zit achter je aan om je op te sluiten in het pesthuis. We hebben nog maar een paar minuten. Katerina s gezicht wordt asgrauw. Wie heeft je dat verteld? Dat is een lang verhaal. Nu moeten we vluchten. Kom mee! Hij pakt haar hand en trekt haar weg van de markt. Ziet hij daar in de verte niet al een glimp van de zwarte mantel van de snaveldokter? Brandaan begint te rennen. Waar ga je heen? jammert Katerina. Brandaans hersenen werken op volle toeren. Wat doe je als iemand ziek is? Naar de dokter gaan. Maar de dokter waar alle pestlijders terechtkomen, is de snaveldokter en die neemt Katerina mee naar het pesthuis waar ze zeker zal sterven. Wie kan er nog meer helpen? Ben jij een schilder? Brandaan heeft haar niet horen aankomen en zijn potlood schiet uit en krast. Katerina lacht vrolijk. Ze is nog precies even leuk. Nee, zegt hij verlegen, ik kan geen portret maken. Hoe weet je dat ik dat wilde vragen? vraagt Katerina. En waarom eigenlijk niet? Ik wil het echt heel graag. En je hoeft het niet voor niets te doen. Brandaan haalt heel diep adem en dan geeft hij de geschiedenis ter plekke een nieuwe draai. Het kan niet, zegt hij hard, je wordt gezocht. De snaveldokter nu lesboek, pagina 91 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus lesboek 66

4 92 Ze zijn nu op het grote plein. Breng je me naar de priester? Ik bid al de hele dag, hijgt Katerina. Maar nee, de grote kerk laat Brandaan links liggen. Zijn oog valt op een klein huisje, een beetje afgelegen. Voor het huisje staan allemaal potten met planten erin en dat doet hem denken aan het kruidentuintje van zijn moeder. Het ziet er zo vertrouwd uit dat hij automatisch die kant op loopt. Plotseling zet Katerina zich schrap. Nee, niet naar Marregje. Niet naar de heks. Maar ze staan al binnen. Een krom dametje komt op hen af. Brandaan wijst op Katerina. Ze heeft de pest. Helpt u haar alstublieft. Het vrouwtje kijkt Brandaan verschrikt aan. Iemand met de pest kan ik niet genezen. Maar kunt u toch even naar haar kijken? vraagt Brandaan. Het vrouwtje knikt. Nee, jammert Katerina. Brandaan zegt: Wil je dan naar de snaveldokter? Dan ben je over een paar dagen dood. Katerina schudt zwijgend haar hoofd. Nou dan. Laat deze vrouw op zijn minst even naar je wonden kijken. Brandaan houdt Katerina stevig vast, terwijl het vrouwtje haar jurk opstroopt en de grote, zwarte wonden op haar rug bestudeert. Ze knikt ernstig en Brandaan, die opnieuw schrikt als hij de wonden ziet, vraagt snel: Is het al te ver? Dit meisje heeft heel veel geluk, zegt het vrouwtje, ze is wel ziek, maar het is niet de pest. Ze schenkt kokend water in een houten bak en daarbij stopt ze verschillende kruiden en poeders die ze in een grote kast bewaart. Ze roert en mixt en er ontstaat een donkerbruine pap. Dit zou Naut interessant vinden, denkt Brandaan, hij zou vast meteen willen weten welke werkzame bestanddelen er in die kruiden zitten. Ineens gilt Katerina. De vrouw heeft het kokende prutje op haar wonden gesmeerd. Haar huid sist en lesboek, pagina 92 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus lesboek 67

5 Brandaan wendt zich walgend af. Een afschuwelijke stank verspreidt zich. Maar dan, heel langzaam, wordt Katerina stil en rustig. Het doet ineens veel minder pijn, zegt ze verbaasd. Het vrouwtje dat Marregje heet, glimlacht. Vanavond doen we het nog een keer en morgen weer. Dan denk ik dat jouw huid over een paar dagen weer glad en roze is. Echt? zegt Katerina. Dat is een wonder. Of hekserij? Ze kijkt Marregje bang aan. Geen hekserij, zegt Marregje ernstig. Gebruik dat woord niet. Er zijn al mensen voor minder op de brandstapel beland. Bent u dan geen heks? Ik ben iemand met een grote kennis van kruiden en planten, zegt Marregje, en als ik de mensen daarmee kan helpen, doe ik dat graag. Maar dan moeten we al die mensen met de pest gaan vertellen dat ze naar u moeten komen, roept Brandaan opgewonden. Maar zowel Marregje als Katerina schudden het hoofd. Dan komt ze zeker op de brandstapel, zegt Katerina. Wie mij wil vinden, vindt mij toch wel, zegt Marregje rustig, net als jullie. En het lukt mij helaas niet om mensen met de pest te genezen. Katerina draait zich om naar Brandaan. Je hebt mijn leven gered. Het overvalt Brandaan toch nog dat ze dat zegt. Het doel van zijn reis is bereikt: Katerina is gered! En nu? vraagt hij. Wat bedoel je? Wat doen we nu? Ga je met mij mee? Katerina schudt haar hoofd. Ik kan mijn vader niet alleen laten. Hij heeft al zijn vrouw en bijna al zijn kinderen verloren. En bovendien, ze kijkt even naar Marregje, zou ik graag hier willen blijven en Marregje helpen. Verrast kijkt Marregje op. Ik wil graag voor anderen doen wat u voor mij heeft gedaan, zegt Katerina verlegen. Ik zal je met plezier alles wat ik weet vertellen, mijn kind, zegt Marregje. Maar dan, zegt Brandaan geschrokken, moeten we afscheid nemen. Je kunt hier blijven, biedt Katerina aan. Maar Brandaan schudt zijn hoofd. Ik heb ook een vader. En een moeder en een zus. En vrienden. Hij denkt aan Naut en Meander. Wat zouden ze schrikken als hij niet terug kwam. Katerina kijkt hem met grote ogen aan. Jammer, zegt ze. Ja, zegt Brandaan. Dan stormt hij het huisje uit. Want huilen om een meisje, hoe lief ze ook is daar zullen ze hem niet op kunnen betrappen nu lesboek, pagina 93 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus lesboek 68

6 Brandaan Geschiedenis TOETS THEMA 4 LES 5 7

7 Toets 4 Het leven in de stad naam: Zet bij de volgende vraag een rondje om het goede antwoord. 1 Karel de Grote had een heel groot rijk. Het was moeilijk te besturen. Wat deed Karel zodat hij het rijk toch goed kon besturen? a Hij schreef brieven naar de mensen. b Hij stelde een regering aan. c Hij stuurde zijn leger naar de grenzen. d Hij verdeelde het land in stukjes. Zet bij de volgende vraag achter de zin een nummer. 2 Na Karel werd zijn zoon Lodewijk de baas van het rijk. Wat gebeurde er toen Lodewijk dood ging? Zet de zinnen in de goede volgorde. 1 is het eerste gebeurd en 5 het laatste. a De rust keerde in het land terug.... b De Vikingen vielen het land binnen.... c De zonen van Lodewijk hadden ruzie.... d Hertogen en graven versloegen de Vikingen.... e Het land werd niet beschermd.... Zet bij de volgende vragen een rondje om het goede antwoord. Soms zijn er meerdere antwoorden goed. Dan staat dat bij de vraag. 3 De zinnen hieronder gaan over het leven van graven en hertogen, toen Karel er niet meer was. Lees de zinnen. Zijn ze waar of niet waar? a De controleurs van de koning kwamen vaak langs voor controles. waar / niet waar b De hertog was veel weg om te vechten. waar / niet waar c De vrouw van de graaf hielp mee het land te besturen. waar / niet waar 4 Het werken op het land werd minder zwaar door een nieuwe uitvinding. Wat was die uitvinding? a nieuwe manier van zaaien b nieuwe mest c nieuwe ploeg d nieuwe tractor Brandaan 7 toetsen Malmberg 's-hertogenbosch 11 toetsblad, pagina 11 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus toetsblad 104

8 Toets 4 Het leven in de stad naam: 5 In de middeleeuwen waren er in de steden veel gilden. Welke zinnen over een gilde zijn juist? Er zijn drie antwoorden goed. a Bij een gilde zaten mensen met een verschillend beroep. b Alle leden van een gilde woonden in hetzelfde huis. c Een gildemeester gaf les aan mensen die ook in het gilde wilden. d Een gilde maakte afspraken over prijzen. e Een gilde vroeg belasting aan mensen die geen lid waren. f Een gilde zorgde voor de zieke leden. Trek bij de volgende vraag lijnen naar de goede antwoorden. 6 Nadat de stad stadsrechten had gekregen, had iedereen een eigen taak. Wie deed wat? burgemeester advies geven over het besturen van de stad schout en schepenen de stad besturen vroedschap rechtspreken Zet bij de volgende vraag een rondje om de goede antwoorden. 7 De mensen in de steden wilden zelf meer beslissen en kregen stadsrechten. Welke rechten hoorden daarbij? Er zijn drie antwoorden goed. a belasting heffen b een stadsmuur bouwen c wetten maken d verkiezingen houden Zet bij de volgende vragen de letters op de juiste plaats. 8 Hieronder zie je drie plaatjes van mensen die belangrijk zijn voor het christendom. Bekijk de plaatjes. Welke beschrijving hoort bij welk plaatje? Kies uit: paus bisschop priester a De baas van het christendom b de baas van een kathedraal c de baas van een kerk Brandaan 7 toetsen Malmberg 's-hertogenbosch 12 toetsblad, pagina 12 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus toetsblad 105

9 Toets 4 Het leven in de stad naam: 9 In de middeleeuwen bouwden de mensen veel kerken. Vóór het jaar 1000 bouwden ze andere kerken dan na het jaar Wat hoort bij kerken vóór het jaar 1000? En wat bij kerken na het jaar 1000? Kies uit: dikke muren grote ramen kleine ramen gewelven hoog laag Kerken vóór het jaar 1000 Kerken na het jaar Zet bij de volgende vraag een rondje om het goede antwoord. 10 Als de mensen in een stad een kerk gingen bouwen, moest de kerk zo groot en mooi mogelijk zijn. Waarom was dat? a Omdat de paus dan op bezoek kon komen. b Omdat er dan veel mensen in konden. c Omdat er dan veel mensen lang aan konden werken. d Om te laten zien hoe rijk en gelovig de stad was. Schrijf bij deze vragen het goede antwoord op. 11 Schilderijen over het christendom hingen in de kerk als versiering. Maar er was ook nog een andere reden om ze op te hangen. Welke reden was dat? Op het plaatje zie je een vrouw die wordt gewogen. De mensen denken dat ze een heks is. Ze denken dat ze dat kunnen bewijzen door haar te wegen. Waarom denken ze dat?... Brandaan 7 toetsen Malmberg 's-hertogenbosch 13 toetsblad, pagina 13 Brandaan groep 7 Proeflessensyllabus toetsblad 106