de Heemrank 28 Secr.: Nel DHondt, Postbus 30, 6580 AA Malden

Transcriptie

1 de Heemrank 28 jaargang nr.7 maart 2009 Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden Het Heemhuis, Bosweg 8a, Malden Secr.: Nel DHondt, Postbus 30, 6580 AA Malden tel.: Tel Red.: Lidy Kneppers, Postbus 30, 6580 AA Malden redactie: Rabo: Het bestuur van de Vereniging Vrienden van de Heemtuin Malden nodigt haar leden uit voor de Algemene ledenvergadering 2009 donderdag 26 maart uur tot uur in Sociaal Cultureel Centrum Maldensteijn. Alle stukken voor de algemene ledenvergadering worden schriftelijk verspreid. Dat gebeurt ongeveer 1 week voor de vergadering. Om uur, na de algemene ledenvergadering, geeft Gerrit-Jan van Prooijen, een presentatie over het leven van bomen.. Zeggen bomen iets terug? Ja, zeker zeggen ze iets terug. Je moet er alleen wel oog voor hebben. Bomen zijn levende wezens die, net als wij, afhankelijk zijn van hun omgeving. Ze hebben voedsel en water nodig, schone lucht en rust om zich te ontwikkelen tot een volwaardig lid van hun of misschien ook wel onze maatschappij. Bomen kunnen zich verplaatsen, althans per generatie. Bomen kunnen elkaar verdringen maar bomen kunnen elkaar ook, doormiddel van geurstoffen, waarschuwen voor naderend gevaar van schimmels of vraat van insecten. Door zijn jarenlange ervaring als boomdeskundige kan Gerrit-Jan ons deelgenoot maken van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van het beheer en onderhoud van bomen. Informatie: tel info@heemtuinmalden.nl 1

2 In de afgelopen weken zijn twee trouwe leden van de Heemtuin Malden ons ontvallen. 18 Januari overleed Helma Dennissen, een gids van de educatiegroep. IN MEMORIAM HELMA DENNISSEN Na een acute en korte opname in het ziekenhuis overleed op 18 januari j.l. onze medegids Helma Dennissen, die sinds 2000 deel uitmaakte van de educatiegroep van de Heemtuin Malden. Zij mocht slechts 52 jaar worden. Samen met haar man Jan en hun dochters Tamara en Marcella woonde ze aan de Rijksweg in een boerenhofstee, die nu wat schuilgaat achter hogere omringende panden. Middenin het gazon staat een mooie oude appelboom en er ligt een flinke moestuin opzij van de aangebouwde schuur. Met Jan beheerde ze dit geheel op een milieuvriendelijke manier, en ruimhartig als ze was, deelde ze gul aan anderen uit van de smakelijke producten. Ook wist ze van veel recepten, zowel traditioneel als zelfbedacht, om al dit lekkers uit de natuur te verwerken. Sociaal bewogen was ze, onder meer door haar meewerken aan lectorendiensten, waarbij ze ook bij het beddenvervoer was betrokken. Op grond van haar mediteren en gerichtheid op Zen was ze spiritueel, en contrasterend daarmee, tevens energiek en met een no-nonsense aanpak te werkgaand in praktische zaken. Haar hart ging uit naar de natuur in al haar aspecten, en de liefde en de zorgende houding naar kinderen die ze onder meer ten toon gespreid heeft in de eigenhandig opgezette voor- en naschoolse opvang, vormden samen een hele mooie basis om uit te groeien tot een zeer gewaardeerd lid van onze gidsgroep natuureducatie. We gaan haar zeer missen met haar openheid, het karakteristieke stemgeluid, en de originele manier waarop ze vaak invulling gaf aan de lesstof of wetenswaardigheden die ze overbracht aan de kinderen van de onze tuin bezoekende basisscholen. Met speciaal vermeld de St. Jozefschool uit Malden, voor welks leerlingen ze bergen werk heeft verzet, om ze op te vangen, om hun ouders te ontlasten, om ze, wanneer ze het moeilijk hadden, extra aandacht te geven en aan de andere kant bij te staan, ze kortom te koesteren. Het is nog nauwelijks voor te stellen, dat we haar niet meer mee mogen maken op onze kleuterpaden door de tuin; dat er geen vlaspupkes onder haar begeleiding meer zullen worden gedraaid; dat het wat stil zal zijn soms, bij het achteraf koffiedrinken en de lesbespreking daarbij passerend. Maar ergens, het meest in het hart, houden we haar bij ons, op elke mooie dag, in alle seizoenen van de jaren voor ons Helma, rust zacht. Willem Dekker, coördinator educatiegroep 2

3 30 Januari is Miep Roerdink overleden. Miep is lang lid geweest van de Heemtuin. Ze was jaren actief in de kruidengroep en had erg veel inhoudelijke kennis over de diverse kruiden. Velen jaren schreef ze ook stukjes over kruiden voor de Heemrank; ze beschreef dan het kruid, en de toepassingen van het kruid. De laatste jaren was haar gezondheid al minder. Maar als het even kon ging ze met haar hondjes het bos in. Ze was van beroep lerares Nederlands. Daarnaast schilderde ze en maakte ze gedichten. De voorkant van haar rouwkaart is een schilderij dat ze zelf geschilderd heeft. Een moedervogel met haar 4 jongen. Miep had zelf ook 4 kinderen. Het gedicht op de rouwkaart heeft ze enkele jaren terug zelf geschreven. Miep is 79 jaar geworden. Eens komt er een einde aan, daar valt niet aan te ontkomen. Zullen we nog voortbestaan, of zijn het slechts vage dromen. Is de hemel werkelijkheid, of is het slechts een illusie. Alle godsdiensten ten spijt, verbanningen, oorlog en ruzie. Wensen wij niet steeds veel meer. Alles wat je hier bezwaarde, alle pijn, verdriet, hartzeer van je leven op de aarde. Zal dat in vervulling gaan in het leven dat ons wacht. Waar liefde is, hier ver vandaan en iedereen je tegenlacht. Dat is toch onze liefste wens, waar we allemaal van dromen. Daar zijn we eindelijk meer mens en kunnen bij onszelf gaan komen. Miep Roerdink 3

4 Een terugblik op de winteractiviteit van zaterdag 7 februari 2009: De excursie in het Lierdal. Door: Anthony Willemsen Op de fiets naar de heemtuin, het miezert. Binnen, in het heemhuis, is het, dankzij Nel en Paul, al lekker warm en hangt de geur van versgezette koffie. Er zijn ongeveer 20 personen aanwezig, waaronder onze gidsen voor vandaag, Freek Hagemeijer en Henk Blaauw. De beide heren zijn bestuursleden van Bos en Kuil. Zij zullen ons begeleiden tijdens een wandeling door het Lierdal, bij mij, en misschien ook wel bij anderen, beter bekend als De Kuil. Henk heeft een boek(je) geschreven genaamd; Van Molenhoek tot Malden, over historie en natuur. Dit behandelt historische en natuurlijke aspecten van onder andere het Lierdal. Freek is de trekker van de werkgroep Ruim denken rond Bergzicht. Voordat de heren beginnen met de inleiding heet Paul iedereen van harte welkom en biedt, namens de Heemtuin, als dank, aan beiden een exemplaar van het inventarisatieverslag aan. Henk vertelt over de geschiedenis in het algemeen en de geologische aspecten van het Lierdal in het bijzonder. Het gebied is gevormd tijdens de ijstijd ( jaar geleden). Hierbij spoelde het smeltwater grond en al zijn bestanddelen richting de lager gelegen gebieden en liet, naar gelang de zwaarte van deze materialen en de snelheid van de stroming, resten achter op onder andere onze leefomgeving (voor meer details zie: ). Een bijzonder restant is een vondst uit de kuil n.l. een versteende Prototaxits (400 miljoen jaar oud), voor details zie Voordat wij vertrekken wordt besloten in plaats van te wandelen naar het dal, de fiets te gebruiken en de wandeling vanaf de kruising bij de manege te starten. Onderweg stopt het met zachtjes regenen en gaan de sluizen even goed open. Aangekomen bij het startpunt stallen wij onze fietsen bij de manege en gaan op weg. Al wandelend wijzen onze gidsen ons op de resten, aan de noordoostzijde van de kuil, van schuttersputjes die door de Duitsers gegraven zijn bij de verdediging tegen de geallieerden tijdens operatie Market Garden in De kuil, een zogenaamd droogdal, is ontstaan door de winning van zand en grind, nodig voor utiliteitswerken in het verleden. Toch zijn de oorspronkelijke contouren van het gebied, ontstaan tijdens de ijstijd, voor hen die daarop gewezen worden nog wel te zien. Freek wijst ons aan de zuidoost zijde op resten van een houthakwal waar, door het achtergebleven onderhoud, al flinke eiken op staan. We wandelen langs de dassenburcht en komen bij een zeer vochtig deel van de kuil waar gezien de aanwezige begroeiing waarschijnlijk puin gestort is. Teruglopend over de Romeinse weg komen we langs een vlechtheg en andere (minder mooie) erfafscheidingen. We zijn weer terug op het startpunt en nemen ietwat snel afscheid van onze gidsen om snel naar huis te gaan en, in mijn geval, een warme douche te nemen. Al schrijvend aan dit stukje, en zodoende terugkijkend op deze excursie, kan ik zeggen dat ik het zeer interessant vond en met andere ogen door de kuil zal wandelen/fietsen. Voor diegenen die meer willen weten over de geologische aspecten van de kuil is er een, door de Heemtuin georganiseerde voorjaarscursus met als cursusleider Henk Blaauw op 2 en 4 april. 4

5 Voorjaarscursus NATUUR-rijk MALDEN Een interessante cursus voor beginners, maar ook voor gevorderden, voor leden en niet-leden. (zie voor uitgebreide informatie de vorige Heemrank of onze website) PROGRAMMA 1. Geologie, 2 april theorie - 4 april excursie Docent: Henk Blaauw 2. Bomen, 16 april theorie - 18 april excursie Docent: Gerrit-Jan van Prooijen 3. Vogels, 23 april theorie - 25 april excursie Docenten: Loes van der Meij en John Peerenboom 4. Wilde planten, 14 mei theorie - 16 mei excursie Docenten: Loes van der Meij en Gerrit-Jan van Prooijen 5. Kleine beestjes, 28 mei theorie - 30 mei excursie Docent: René Krekels 6. Afsluiting en bomenpuzzeltocht, 6 juni Organisatie Marja van Weert en Gerda Seyler U kunt zich nu nog opgeven! Graag vóór 15 maart bij het Heemhuis. info@heemtuinmalden.nl tel (Heemhuis) Informatie: tel (Heemhuis) tel (Gerda Seyler) tel (Loes van der Meij) info@heemtuinmalden.nl website: 5

6 Bestuursafscheid van Gerda Seyler. Wat heb ik genoten van de Heemtuin! Muziekonderwijs is mijn vak, maar natuur mijn hobby. Mijn hart weet soms niet waar het zal gaan liggen. De combinatie hiervan, dat is wat je wenst. En dat is gelukt. Genieten bij wandelingen door onze Heemtuin waar de mieren massaal van de ene plaats naar de andere verhuizen omdat? Dat maakt je nieuwsgierig. Waar je projecten en lessen kunt ontwikkelen voor nieuwsgierige kinderen en soms ook voor volwassenen die mee willen denken, kijken en onderzoeken wat de natuur je biedt. Zo iets kun je niet alleen. Steeds wist ik mij gesteund door zoveel Heemtuiners, binnen en buiten het bestuur, die meedachten, meewerkten en ook meezongen! Afscheid nemen doet een beetje pijn. Ik zeg een beetje omdat ik nog als PR-medewerkster onze Heemtuin mag promoten en ondersteunen. Ik werk nu meer aan de zijlijn maar niet minder geïnspireerd. Tot ziens dus, Gerda. Nieuwe soorten zweefvliegen in onze Heemtuin! In 2008 heeft Leendert-Jan van der Ent (onze zweefvliegdeskundige) nog vijf nieuwe soorten in onze Heemtuin ontdekt. Het zijn: Eupeodes latifasciatus (Gele Kommazweefvlieg) Heringia pubescens (Donkerhaarplatbek) Platycheirus europeaus (Zorroplatvoetje) Volucella zonaria (Stadsreus). Tephritis ruralis (Muizenoor-boorvlieg) Gele Kommazweefvlieg Hiermee is het aantal zweefvliegsoorten de magische grens van 100 gepasseerd! Maar dan nu het meest spetterende nieuws van Leendert-Jan: Net heb ik bevestiging gekregen van de boorvliegenexpert van Nederland dat ik op 23 april 2008 inderdaad de Muizenoor-boorvlieg (Tephritis ruralis) heb gevangen op het schraalgrasland van de heemtuin. Voor zover nu bekend, is dit de derde vindplaats van deze zeer zeldzame boorvlieg in Nederland. De laatste waarneming dateert van enkele tientallen jaren geleden. Op het schraalgrasland komt vrij veel Muizenoor voor en het is aannemelijk dat de soort zich hier ook op voortplant. De larven van deze boorvlieg leven namelijk in/onder het bloemhoofdje van Muizenoor. Op dit schraalland heb ik eerder ook al twee zeldzame zweefvliegen gevangen waarvan de larven eveneens op Muizenoor leven, maar dan in het stengel/wortel-gedeelte van de plant. Dit zijn Cheilosia urbana en Cheilosia psilophthalma. Deze soorten zijn in Nederland maar op enkele plaatsen ooit samen aangetroffen. Cheilosia urbana Ga dus als vanouds door met het beheer van dit grasland zodat deze bijzondere insecten hier kunnen blijven voortleven. 6

7 Start graafwerkzaamheden voor het nieuwe ven in de Heemtuin!!! Donderdag 26 februari zijn de contouren uitgezet voor het nieuwe ven en maandag 2 maart is Sjaak Pouwels gestart met de graafwerkzaamheden!! Via een nieuwsflits zullen we u op de hoogte houden van de vorderingen. foto s: John Peerenboom Tijdens het midzomerheemtuinfeest op 20 juni zal de inwijding van het nieuwe ven plaatsvinden laatsvinden. Agenda Algemene ledenvergadering donderdag 26 maart 2009 Startochtend zaterdag 4 april 2009 Midzomerheemtuinfeest en zaterdag 20 juni 2009 de inwijding van het nieuwe ven Natuurlijk komen er in 2009 meer activiteiten. Die staan straks op de activiteitenkalender en op de website 7

8 Column maart/april Laatst in de auto op de A73 viel het mij op dat er heel veel roofvogels langs de snelweg zitten. De een op een paaltje, de ander op een iel klein takje van een boom. Ik vraag mij af; wat doen die jongens daar?? Als ik een groot bos of heideveld ter beschikking had ging ik niet in de benzinedampen zitten. Maar er zal een reden voor zijn. Mijn eerste gedachten gaan uit naar de verkeersslachtoffers onder de dieren. Maar is zo n stoere vogel, die toch jacht dient te maken op zijn prooi, zover gezonken dat hij aaseter wordt? Is het in de vogelwereld zover gekomen dat er ook min of meer sprake is van een voedselbank? Zitten ze braaf te wachten op een dierlijk verkeersslachtoffer. De mussen en meeuwen bij Mc Donalds verbaasden mij allang niet, maar ja dat was maar een mus of meeuw. Ik bedoel dit niet denigrerend, maar in mijn ogen is een roofvogel de leeuw onder de vogels (wat zeg ik nou: luiere jager dan de koning der dieren bestaat niet). Dus voorlopig geniet ik onwetend, van elke vogel langs de snelweg en houd voor mijzelf de vraag open. Tineke De Heemrank digitaal of in de brievenbus Als u verhuist of een (ander) adres krijgt, geef het dan door aan Peter Heijnen (penningmeester/ ledenadministratie), Postbus 30, 6580 AA Malden of heemrank@heemtuinmalden.nl. Dan mist u niets. 8