FOCUS: WAARDE VOOR DE KLANT. Gastbijdrage van de oprichter van ENERCON, Aloys Wobben. Één netwerk voor alles

Transcriptie

1 14 T e c h n o l o g i e N i e u w s b r i e f v a n H A R T I N G FOCUS: WAARDE VOOR DE KLANT Windenergie Gastbijdrage van de oprichter van ENERCON, Aloys Wobben Automatisering IT Één netwerk voor alles Microtechnologie RFID-transponders in Geäutomatiseerde Productie People Power Partnership harting tec.news 14 (2006)

2 r e d a c t i o n e e l Dietmar Harting Wij willen de voordelen voor de klant vergroten door technologische veranderingen en vooruitgang te implementeren Geachte lezers, In de bovenstaande regels wordt het eerste en primaire doel van ons bedrijf weergegeven. Intussen is het al weer zo n vijftig jaar geleden dat harting introduceerde wat later de wereldwijde norm zou worden, namelijk het principe van de connector in industriële toepassingen. Dankzij deze vernieuwing hebben wij een toonaangevende positie in de technologie van de elektrische connector verworven, en zijn de Han-connectoren een vertrouwd begrip op vele markten over de gehele wereld. Daarnaast zijn er vele andere producten waaraan wij onze toonaangevende positie te danken hebben. Maar hoe ziet de toekomst van onze bedrijfstak eruit? Op industrieel gebied speelt de connectortechnologie een steeds belangrijker rol in het in een netwerk plaatsen van machines, groepen machines en fabrieksgebouwen. Het samenvallen van de kantoor- en fabriekscommunicatie en de steeds grotere eisen die aan de flexibiliteit en stabilitiet van de infrastructuur van de energietoevoer worden gesteld, vormen de nieuwe en opwindende uitdagingen voor de connectortechnologie. harting pakt deze uitdagingen met beide handen aan. Onze meest recente enquête onder klanten maakte één aspect wel zeer duidelijk: harting is een favoriete zakenpartner vanwege het feit dat wij voor een superieure kwaliteit, betrouwbaarheid, functionaliteit staan en vernieuwende oplossingen en een uitstekende service voor de klant bieden. Dit is een duidelijk signaal voor onze mensen en voor mijzelf: nl. dat wij ons op deze sterke punten moeten concentreren, en dat wij die punten nog verder moeten ontwikkelen op een consistente en dynamische wijze. Wij zien een kans om nog meer waarde toe te voegen binnen value added chain, met name door onze geïntegreerde, adviserende en ondersteunende benadering van één aanspreekpunt voor de klant. Wij voldoen aan die eis door de Technologiegroep van harting op één lijn te brengen met wat wij Connectiviteit & Netwerken noemen. Als voorbeeldtoepassing van Connectiviteit en Netwerken wil ik de industriële arena met haar drie vitale verbindingslijnen noemen namelijk industriële communicatie, aanvoer van stroom van 24 volt en aanvoer van stroom van 400 Volt. Als industrieel specialist hebben wij tezamen met onze klanten een groeiroute uitgezet over tientallen jaren. Op de Hannover Messe van 2006, van 24 tot 28 april 2006, zullen wij de voordelen demonstreren die wij onze klanten bieden en die in de titel van deze uitgave vermeld staan de gebieden waarop wij de waarde voor de klant vergroten. En in deze uitgave van ons technologietijdschrift worden talloze voorbeelden gepresenteerd van hoe wij dag in dag uit, jaar in jaar uit, onze primaire bedrijfsdoelstelling realiseren. De energiesector is een ander toepassingsgebied waarbinnen onze know-how en onze oplossingen een waardevolle bijdragen leveren. Wij zijn zeer verheugd dat Aloys Wobben, ingenieur en oprichter en algemeen directeur van ENERCON GmbH, bereid was in zijn gastartikel het onderwerp Een Energierevolutie in plaats van Klimaatverandering te bespreken. Trouw aan onze bedrijfsslogan People Power Partnership, kijken wij terug op een lange en vruchtbare samenwerking met ENER- CON. Onze gezamenlijke doelstelling is duidelijk en eenvoudig samenwerken om de best mogelijke oplossingen te kunnen bieden. Tussen haakjes: op de foto op deze dubbele pagina, - een belangrijk onderdeel van onze campagne harting, Alles voor het Ethernet staat onze collega Jens Grunwald. En dit maakt de cirkel rond omdat Jens Grunwald zich al vele jaren lang, evenals een aantal andere personeelsleden, voor ENER- CON heeft ingezet. Beste lezers, wij danken u voor uw loyaliteit gedurende al deze jaren, als klant of als leverancier, als techonologiepartner of als journalist, als vertegenwoordiger van een vereniging of gewoon als geïnteresseerd lezer. Ik verzeker u persoonlijk dat wij met een niet aflatende inzet en verbondenheid onze doelen nu en in de toekomst zullen blijven nastreven, en één zeer duidelijk doel: meerwaarde voor de klant. Ik hoop dat u dit meest recente exemplaar van Technologisch Nieuws met plezier zult lezen. Met dank en hoogachting, Dietmar Harting 2 harting tec.news 14 (2006)

3 3

4 G a s t b i j d r a g e Aloys Wobben Een Energierevolutie in plaats van Klimaatverandering Energie laat de wereld draaien. Energie zorgt ervoor dat ideeën verwezenlijkt worden. Energie laat ons presteren op steeds nieuwe topniveaus. En omdat energie van zo cruciaal belang is, moeten we ervoor zorgen dat er, nu en de toekomst, voldoende energie voor ons is. Daarnaast willen wij dat wat goed is voor mensen ook goed is voor het milieu. Gebruik van windenergie speelt een belangrijke rol bij het veilig stellen van voldoende energie in de toekomst. 4 harting tec.news 14 (2006)

5 INGENIEUR ALOYS WOBBEN, OPRICHTER EN DIRECTEUR VAN ENERCON Ingenieur Aloys Wobben heeft ENERCON GmbH in 1984 opgericht en daarmee een economisch-ecologische ommekeer op de Duitse windenergiemarkt teweeg gebracht. De ontwikkeling en fabricage van de eerste windenergie-installatie zonder overbrengingsinrichting in 1991 vormde een vernieuwende, op de toekomst gerichte prestatie voor het bedrijf. Dit eerder onbekende concept gaf de doorslag voor het gebruik van de claim Energie voor de gehele wereld door het bedrijf. Vandaag de dag zijn er wereldwijd ongeveer 6500 mensen bij ENERCON in dienst. Per 31 december 2005 had het bedrijf 8764 windturbines verspreid over de gehele wereld geïnstalleerd, met een totale output van kw. 5

6 De mondiale vraag naar energie is groeiende. Naast het toegenomen verbruik is men in toenemende mate afhankelijk van de import van grondstoffen zoals olie, gas en uranium. De voortdurend stijgende prijzen van de grondstoffen doen de ook voortdurend escalerende prijzen van energie nog sneller stijgen. Gegeven het mondiale tekort aan grondstoffen zal deze ontwikkeling zich nog veel verder voortzetten op een nog drastischer wijze dan wij vandaag de dag al meemaken. De eerste windpioniers gaven van blijk van moed en een vooruitziende blik. Terwijl zij in het begin werden uitgelachen, weet nu iedereen dat deze zogenaamde regeneratieve energie met de dag belangrijker wordt. De steeds maar stijgende prijzen voor fossiele brandstoffen maken dit wel heel duidelijk. KLIMAATVERANDERING DOOR HET BROEIKASEFFECT Ongeveer 60% van de huidige energie-aanvoer in Duitsland is gebaseerd op energiebronnen zoals kolen, aardolie en aardgas, die allen fossiele koolstof bevatten. Wanneer deze brandstoffen worden verbrand komt koolstofdioxide vrij, wat de natuurlijke balans in ons klimaatsysteem blijvend aantast. Uitstoot van koolstofdioxide en andere uitstoot van giftige stoffen of gassen zijn verantwoordelijk voor de vernietiging van het beschermende schild (filtersysteem) in de stratosfeer van onze aarde, wat resulteert in het feit dat bepaalde gevaarlijke straling(sfrequenties) vanuit de zon de biosfeer in ongefilterde vorm kan bereiken. Het tekortschietende natuurlijke filtersysteem resulteert in klimaatveranderingen (het anthropogeen broeikaseffect), luchtvervuiling en ziekten (voornamelijk kanker). De gevolgen van de verwarming van de aarde alleen al zijn dramatisch. Het aantal ongebruikelijke weersomstandigheden die tot grote economische schade leiden, neemt drastisch toe. Het aantal ernstige natuurrampen is sinds de jaren zestig verdrievoudigd, zoals vastgesteld is door Rückversicherungs AG in München. Een voorzichtige inschatting van de gemiddelde wereldwijde kosten van de klimaatverandering geeft een getal van meer dan 50 miljard euro per jaar. Daarom moeten alle naties in de gehele wereld een bijdrage leveren aan het terugdringen van het broeikaseffect. BETROUWBARE AANVOER VAN ENERGIE ZONDER MILIEU- VERONTREINIGENDE STOFFEN Het gebruik van windenergie draagt in aanzienlijke mate bij tot een vermindering van de CO2-uitstoot. De windenergie-in- 6 harting tec.news 14 (2006)

7 De ringgenerator is onmisbaar voor transmissieloze windenergieinstallaties. Deze zorgt voor een vrijwel frictieloze energiestroom. Beeld: de fabricage van een ringgenerator door ENERCON. Besturingselectronica voor een windenergie-installatie: windrichtingbijstelling, bladbijstelling en constante bijstelling van andere parameters van de installatie optimaliseren de energie-opbrengst van de installatie bij alle weersomstandigheden. stallaties die wereldwijd reeds geplaatst zijn, met een geschatte output van bijna 60 gigawatt, zorgen ervoor dat de jaarlijkse CO2-uitstoot verminderd is met ongeveer 90 miljoen ton. De installaties produceren ongeveer 140 miljard kilowatt uren (kwu), ofwel grofweg één procent van de mondiale energiebehoefte. Duitsland is mondiaal toonaangevend in de windenergie-industrie. Ondertussen is windenergie voor 6% procent deel uit gaan maken van het totale energieverbruik, wat het enorme potentieel van deze vorm van energie duidelijk aantoont. Regionaal gezien zijn er gebieden waar windenergie een bijdrage aan de energietoevoer biedt van meer dan 50%. Dit toont aan dat een betrouwbare energietoevoer met een intelligente en flexibele windenergietechnologie mogelijk is. Tegelijkertijd moeten de windparken de juiste eigenschappen voor energiecentrales hebben om een verdere integratie van windenergie in de structuur van energielevering mogelijk te maken. Oplossingen zoals een reactief beheer van energie en een reactieve voltageregulering zijn vandaag de dag al beschikbaar zowel voor noodsituaties in geval van kortsluiting in het netwerk en voor knelpunten bij normale exploitatie. Daardoor werken windparken op de belangrijkste aspecten hetzelfde als in conventionele energiecentrales. Daarnaast kunnen er ook extra voordelen in lokale netwerkstructuren gegenereerd worden (zie schema). NIEUWE ENERGIEBRONNEN GARANDEREN BETROUWBARE ENERGIELEVERING IN DE TOEKOMST Gegeven de huidige energiesituatie wordt waterstof als bron van energie steeds belangrijker. In de auto-industrie bijvoorbeeld wordt enorme vooruitgang geboekt t.a.v. aandrijving van auto s d.m.v. brandstofcellen. Bij de productie van regeneratief geproduceerde waterstof (water + elektriciteit = waterstof + zuurstof), zou windenergie als een belangrijke energieleverancier voor de productie van waterstof gebruikt kunnen worden. Vervanging van fossiele en nucleaire bronnen door duurzame energie zal zich voortzetten als trend, deels tegen de achtergrond van stijgende prijzen van grondstoffen en deels vanwege het noodzakelijke terugdringen van afhankelijkheid van import van grondstoffen. Tenslotte is het zo dat de toenemende vraag naar energie te maken heeft met afnemende grondstofbronnen. De jaarlijkse opbrengst van een moderne multi-watt windenergie-installatie zou de jaarlijkse rijafstand van bijna 1000 elektrische auto s kunnen dekken. Zoals dit voorbeeld helder aantoont, zou het gebruik van windenergie 7

8 Diensten centrum DUN ENERCON Transmissiesubstation Besturingsysteem EVU (P,Q) EVU Rooster Netwerktechnologie: De huidige windparken werken als conventionele energiecentrales. Daarom zijn er zowel oplossingen voor kritieke situaties (kortsluiting in het netwerk of knelpunten) en voor normale werking (reactief energiebeheer en reactieve voltageregulering). voor de aandrijving van elektrische auto s in de toekomst een zeer belangrijke rol kunnen gaan spelen. De prijzen van elektriciteit zijn begin dit jaar weer omhoog gegaan. En nu ook weer proberen de energiebedrijven de regeneratieve energieën hiervan de schuld te geven. Duurzame energieën staan voor slechts 2,7% van de kosten van elektriciteit. In werkelijkheid zijn de grote prijsverhogingen op de markten voor grondstoffen verantwoordelijk voor de toegenomen prijzen. Hierbij komt nog dat de leveranties zijn afgenomen tengevolge van de sluiting van een aantal oude energiecentrales. Het tijdperk van goedkope productie in de oude afgeschreven energiecentrales loopt ten einde. De prijzen die voor conventioneel opgewekte energie golden, kunnen niet langer worden gehandhaafd. De huidige elektriciteitsprijzen houden geen rekening met de gevolgen voor de mens, noch met de schade die toegebracht wordt aan het milieu en aan het wereldklimaat of met de risico s die verbonden zijn aan conventionele energiecentrales. Wanneer die kosten zouden worden meegenomen in de berekening van de elektriciteitsprijs, zou windenergie nu al goedkoper zijn dan de conventionele energiebronnen. Windenergie is het product van een goed ontworpen geavanceerde technologie en is één van de meest kostenverantwoorde bronnen van duurzame energie. ENERGIE MOET BETAALBAAR BLIJVEN Op de lange termijn zal het tekort aan grondstoffen tot een drastische verhoging van de prijzen van fossiele brandstoffen leiden. Het verschil t.a.v. de als te duur geziene groene energie zal spoedig verdwijnen ook al omdat een kilowatt uur aan windelektriciteit steeds goedkoper zal worden door de constant voortschrijdende ontwikkeling van deze technologie en van krachtiger windenergie-installaties. Uiteindelijk dwingt dit degressieve concept van de Duitse Wet op Duurzame Energieën (Erneuerbare Energien Gesetz, of EEG) tot voortdurende vernieuwingen. De werkelijke elektriciteitskosten van windenergie zijn gedurende de laatste tien jaar al met meer dan 50% afgenomen en zullen in de toekomst blijven afnemen. De verdere toename van de efficiency van de windenergie-installaties heeft binnen deze context een speciale betekenis. De fabrikant van windenergie-installaties ENERCON geeft hier het goede voorbeeld. Een nieuwe geometrie van het rotorblad, die in 2004 werd geïntroduceerd en waardoor het rendement significant toeneemt en het lawaai en tevens de belasting van de windenergie-installatie vermindert, is typerend voor de vernieuwingskracht van de voortgeschreden technologie. De huidige torenhoogtes van meer dan 100 m vormen ook een voorbeeld van technologische vooruitgang dat tot een toegenomen efficiency heeft geleid. Een stormbeheersingsysteem waarvoor octrooi is verkregen, garandeert de werking van de windenergie-installatie zelfs bij windsnelheden van meer dan 25m/s of om en nabij de 90 km per uur. Bij windstoten verminderen de installaties hun output op een gecontroleerde wijze en blijven zij verbonden met het netwerk in plaats van zich uit te schakelen. In het bijzonder op locaties met sterke windvlagen, voorkomt deze functionaliteit derving van inkomsten 8 harting tec.news 14 (2006)

9 en helpt het de belasting van het energienetwerk te verminderen. Nieuwe multi-watt installaties wekken evenveel elektriciteit per dag op als een windenergie-installatie in 1990 in één heel jaar opwekte. Dit is een duidelijk voorbeeld van de snelle technologische ontwikkelingen in deze jonge bedrijfstak. Nieuwe, grote installaties bieden zeer veelbelovende perspectieven. Zij maken een betere exploitatie van de in toenemende mate schaarser wordende installatielocaties mogelijk en geven een nieuwe stimulans voor de vervanging van oudere, kleinere installaties door installaties van de megawatt-klasse. De positieve ontwikkelingen m.b.t. windenergie in Duitsland worden met zeer veel interesse in het buitenland gevolgd. Het feit dat de Duitse windindustrie al meer dan 50% van haar opbrengst in 2004 heeft geëxporteerd, is een voorbeeld van de groeiende belangstelling van andere landen voor de Duitse windenergietechnologie. ESSENTIËLE RANDVOORWAARDEN VOOR DE MENSHEID Het uiterlijk van de mondiale energielevering zal gedurende de komende 20 jaar een sterkere verandering ondergaan dan in de laatste 20 jaar het geval was. Wij moeten gezamenlijk op een positieve wijze gestalte geven aan deze transformatie in de energieopwekking. Duurzame energie krijgt in dit opzicht met grote uitdagingen te maken. Zij is in belangrijke mate verantwoordelijk voor de bouw en uitbreiding van energieleveringsystemen die voor de toekomst geschikt zijn. Een duurzame energietoevoer is van wezenlijk belang voor de mensheid. Één ding is zeker: een intensief gebruik van windenergie, in combinatie met andere regeneratieve energieën en moegelijkheden van opslag van elektriciteit valt niet meer weg te denken. En dit inzicht is nu precies de factor die ons voort zou moeten stuwen op weg naar een energie-revolutie, in plaats van naar een klimaatsverandering. 9

10 C o n n e c t i v i t e i t & N e t w e r k e n Andreas Huhmann Automatiserings-IT van HARTING Automatiserings-IT is de implementatie van één enkel, universeel op Ethernet gebaseerd communicatienetwerk voor het kantoor en de fabriek. Dit concept tilt automatisering naar een hoger niveau qua kwaliteit, productietijd en flexibiliteit. Dit is niet alleen goed nieuws voor het topmanagement van productiebedrijven, maar er zijn tevens vele voordelen voor netwerkplanners en automatiseringsdeskundigen voor wie zich vele nieuwe toepassingsgebieden zullen openen. 10 harting tec.news 14 (2006)

11 Met de langverwachte ongefilterde introductie van IT in het fabricageproces is een consistente en continue communicatielijn tussen het kantoor en de machine nu mogelijk geworden. Dit dankzij het feit dat automatiserings- en kantoortoepassingen een gezamenlijke communicatiebasis zonder kunstmatige grenzen, zoals poorten, delen. harting biedt spannende visies op toekomstige Automatiserings-IT netwerken en profileert zich daardoor als een vernieuwend netwerkspecialist. AUTOMATISERINGS-IT BETEKENT: ÉÉN NETWERK VOOR ALLES Automatiserings-IT behelst het samenvoegen van netwerken die tevoren parallel draaiden op veldbussen in industriële toepassingen. Dit leidde tot speciale netwerken voor aandrijfoplossingen, voor veiligheidstoepassingen of voor MES-integratie. MES-systemen die als een integrerende brug dienen, verbinden de verwerking van bestellingen op ERP-niveaus met de bedieningssystemen in de wereld van productie. Het resultaat is een universeel netwerk voor de kantoorwereld en voor de fabriek, op basis van Ethernet. EENVOUDIG, SNEL EN VEILIG: ÉÉN AUTOMATISERINGS-IT NETWERK De actieve en passieve componenten zijn van cruciaal belang voor de functionaliteit van communicatienetwerken. Hun gebruik is afgeleid van de netwerkentopologie. Een IT switch wordt bijvoorbeeld optimaal geschikt gemaakt voor sterbekabeling. De stertopologie in het bijzonder belichaamt de basissituatie in kantoortoepassingen, waar zich vele werkstations van hetzelfde ontwerp en dezelfde layout in elkaars directe nabijheid bevinden. In het fabricageproces zijn de industriële typologieën ook afgeleid van het gegeven gebruik, de set-up van de productie-eenheid in termen van automatisering. De behandeling van materialen is een representatief voorbeeld daarvan, waar aandrijvingen gewoonlijk achter elkaar in een rij worden verbonden. Het netwerk voor de communicatie volgt deze topologie. Doorgaans is het in veel toepassingen niet mogelijk om de productie vooruitlopend op de tijd te bekabelen, zoals het geval is bij een kantooromgeving, omdat het netwerk tot de systeemmodule behoort. Deze module wordt op haar beurt geproduceerd en getest door een leverancier. Kantoor IT Switch Outlet Automatiserings-IT netwerktopologie LIJN/RING STER Besturingskast Besturingskast HYBRIDE LIJN Stroomtoevoer 24 volt Automatiserings-IT netwerkcomponenten IP67 Switch In-Between Switch IP30 Switch Besturingskast Besturingskast Automatiseringsapparaten SPS Aandrijving PC HMI Robot/Module I/O device EQP: apparatuur TO/AO: telecommunicatie-uitlaat/apparaat-uitlaat Actieve netwerkcomponent (switches) veiligheidsmodule Automatiserings-IT systeemomgeving 11

12 Stroomtoevoer 24 volt witch De integratie in het netwerk vindt dan plaats in de productieomgeving, idealiter op een wijze die volkomen transparant is Outlet en zonder systeemonderbreking. In dergelijke gevallen zijn er netwerkcomponenten nodig voor de verschillende installatiefilosofieën om netwerken binnen modulen en langs modules mogelijk te maken. utomatiserings-it netwerktopologie LIJN/RING Automatiserings-IT netwerkcomponenten Automatiseringsnetwerk Automatiseringsapparaten Gedecentraliseerde IP67 SPS IP67 Switch Aandrijving 12 Aan- Besturingskast In Between IP IP67 & IP30 drijving device net-verbinding met een mate van bescherming van IP67 mogelijk STER Besturingskast en in het IP30-bereik binnen de schakelkast. Daardoor staat de In-between switch tussen de automatiseringstoepassing en het netwerk. PROFINET en beheersfuncties kunnen volledig worden geïntegreerd. EQP: apparatuur TO/AO: telecommunicatie-uitlaat/apparaat-uitlaat Actieve netwerkcomponent (switches) PC In-Between Switch Netwerkcomponentconfiguraties HMI IP30 Switch Besturingskast Gecentraliseerde/ gedecentraliseerde IP30 Robot/Module I/O B logie GEDECENTRALISEERDE OF GECENTRALISEERDE OPSTELLING MET IP30 SWITCHES LIJN/RING STER Besturingskast De IP30-switches Besturingskast wordt gebruikt voor HYBRIDE netwerken LIJN van machines utomatiserings-it netwerkcomponenten IP67 Switch STER Besturingskast Besturingskast HYBRIDE LIJN ponenten witch In-Between Switch Stroomtoevoer 24 volt Industriële netwerktopologieën volgens een stertopologie. In de onbeheerde configuratie ervan, vertegenwoordigt het een consolidatiepunt voor het overdragen van informatie naar het netwerk. Kenmerken van IP30-switches zijn dat ze makkelijk gemonteerd kunnen worden op top hat In-Between Switch rails, wat de standaardbevestiging voor apparatuur in schakelkasten is. Stroomtoevoer 24 volt TOENEMEND BELANG VAN INDUSTRIËLE SWITCHES In de eerste Ethernetmigratiestap van een paar jaar geleden was de algemene gedachte dat er voor actieve netwerkcomponenten primair een lokale diagnose in een industriële omgeving nodig was, en dat geen versterkte IP30 Switch beheerfuncties nodig waren. Vandaag de dag is men Besturingskast de mening toegedaan dat er een aanmerkelijk grotere beheersreikwijdte nodig is. Stroomto Bestu utomatiseringsapparaten O/AO: telecommunicatie-uitlaat/apparaat-uitlaat GEDECENTRALISEERDE OPSTELLING MET EEN BESCHERMINGSMATE VAN IP67 IP67-componenten zijn geschikt voor een eenvoudige installatie van een gedecentraliseerd automatiseringsconcept. Deze componenten kunnen direct in de industriële omgeving zonder een af- een Switch IP30 Switch Besturingskast zonderlijke behuizing worden gebruikt. De IP67-opstelling maakt daarom een extreem flexibele implementatie van de gespecificeerde topologie, zoals lijntypologie of ringtopologie mogelijk. Aandrijving SPS IN-BETWEEN SWITCHES MET EEN BESCHERMINGSMATE VAN IP67 EN IP30 Het Tussenconcept maakt Besturingskast de integratie van schakelkasten in netwerken op een speciale manier mogelijk. Het maakt een Ether- PC HMI 400 V 24 V Ethernet Besturingskast Intermediaire distributeur PC HMI Afzonderlijke netwerken voor IT en automatisering Robot/Module IT-netwerk Actieve netwerkc I/O device harting tec.news 14 (2006) R

13 Daarom is switch management in de industrie nodig voor een betrouwbaar functioneren van zowel de automatiseringstoepassingen en de IT-toepassingen. De beslissing welke beheersreikwijdte geschikt is voor welke toepassing hangt niet alleen van de toepassing af, maar ook van de omgeving waarbinnen de automatiseringstoepassing ingebed is. Een afzonderlijk netwerk bijvoorbeeld, zonder verticale integratie of beveiligd via een firewall kan ook geïmplementeerd worden met onbeheerde switches. Deze netwerken worden doorgaans echter niet gebruikt voor automatisering, maar voor het verwerven van bedieningsgegevens. Daardoor is de enige functie van de switches naast die van firewall die van distributeur wat niet resulteert in een stopzetting van de productie wanneer zij niet werkt. Daarom worden switches met deze functionele reikwijdte alleen gebruikt voor zeer beperkte taken. Desondanks worden deze eenvoudige switches vaak aanbevolen voor automatiseringstoepassingen, daar eenvoud gelijkgesteld wordt met gebruiksvriendelijkheid. Een veldbustoepassing wordt hierbij ook verondersteld, waarbij alleen in een paar individuele gevallen van sterkoppelstukken, die vergelijkbaar zijn met switches in een netwerktopologie, gebruik wordt gemaakt. De situatie is anders bij geschakelde Ethernetoplossingen. Dit concept vereist een sterkere logische segmentatie, die onmogelijk is met onbeheerde switches. Een centrale diagnose via een netwerkbeheerinstrument is ook handig om met een vooruitziende blik te zorgen voor beschikbaarheid van het netwerk. De switches van harting met beheerfuncties ondersteunen IT via SNMP en tegelijkertijd de automatisering door specifieke geïntegreerde veldbus -functies, die bijvoorbeeld in de PROFI- NET-omgeving gebruikt worden. Daardoor kan een switch twee keer zichtbaar zijn, zowel in het diagnose-instrument als in een netwerkadministratie. EEN HOGE FUNCTIONALITEIT EN UP-TO-DATE GEMAK: SWITCHES VOOR IEDERE TOEPASSING. 1. Naast het standaard Ethernet op laag 2, zijn onbeheerde switches uitgerust met een PROFINET en ETHERNET-IP basisfunctionaliteit. 2. SmartCon, een systeem dat nieuwe en gemakkelijker en uitgebreider opties voor het configureren van onbeheerde Ethernet switches voor gebruikers biedt. De volgende kenmerken kunnen nu door SmartCon worden geconfigureerd: Industriële toepassing Port prioritization Auto-negotiation per port Multicast filtering per port Full/half-duplex per port Parallel redundancy Port cutoff per port Signaling contact activation per port 10 or 100 Mbps per poort 3. Naast de gebruikelijke op SNMP gebaseerde beheerreikwijdte, bieden beheerde switches een op het Web gebaseerd beheer dat makkelijk bediend kan worden via een browser. 4. Naast het SNMP-beheer, worden beheerd-plus switches gekenmerkt door uitgebreide functies, zoals de PROFINET aan-uit functie of IGMP snooping, dat gebruikt wordt voor Ethernet IP. AUTOMATISERING-IT OVERTREFT DE HUIDIGE NORMEN. Oppervlakkig bezien volgt de internationale standaardisatie voor de passieve infrastructuur het pad van fysieke scheiding tussen automatiserings- en IT-netwerken. Automatisering wordt beschreven als een automatiseringseiland binnen het netwerken in het industriële gebouw. Het netwerk voor het industriële gebouw, dat gedefinieerd is door de ISO/IEC standaardisatie is buiten dit eiland gelokaliseerd. De wereld binnen dit eiland wordt beschreven in IEC Maar een nadere beschouwing van deze concept-normen leert dat beide normen ook een universeel netwerk faciliteren. De Push-Pull connectorreeks van harting dekt de generische norm van ISO/IEC en de PROFINET-norm van de IEC Één universeel automatiserings-it newerk kan op basis van deze connectorenreeks opgezet worden. Dit vermengen van netwerken wat ook convergentie wordt genoemd, is van essentieel belang bij het laten vrijkomen van de verwachte positieve synergieën en daardoor de gewenste voordelen voor de gebruiker. Om dit te bereiken moet aan de vereisten van zowel de IT-omgeving en van de automatiseringsomgeving voldaan worden. harting voldoet ruimschoots aan deze vereisten met Éen voor het Ethernet en produceert de noodzakelijke automatiserings-it producten. Andreas Huhmann Director Market Management Division Industrial Communication and Power Networks HARTING Electric GmbH & Co. KG 13

14 I n t e r n a t i o n a a l Tomas Ledvina HC Modulaire 350A Connector wereldwijd gebruikt in tractiemotoren van trolleybussen Iedereen die wel eens heeft geprobeerd om iets onder de motorkap van zijn auto te repareren of te controleren, heeft zeker de moeilijke toegankelijkheid en het gebrek aan ruimte daar vervloekt. Wat moet een onderhouds- en servicemonteur van een tractiemotor dan nog zeggen? Wanneer uitgaande kabels aan de motor of aan een eindblok zijn bevestigd en je ze uit het voertuig wilt verwijderen, moet je ze losmaken van het eindblok of de motor samen met de kabels uit het voertuig verwijderen. Dat kost tijd, arbeid en geld en brengt het risico van beschadiging van de kabels met zich mee. Het geheel wordt op een moeilijk toegankelijke plaats uitgevoerd en het risico van vergissingen en gebrekkige kwaliteit van uitvoering is levensgroot aanwezig. 14 harting tec.news 14 (2006)

15 ML 3444 K/4 motor voor een NEOPLAN trolleybus met een mooi gestroomlijnde connectorkap rechts. geleid en verbonden waardoor het hele eindblok wordt verwijderd. De eerste motor volgens dit ontwerp met een HC modulaire 350A connector werd eind 2004 geproduceerd en in een SKODA 24Tr ISISBUS geplaatst om dienst te doen in de thuisstad Pilsen. Deze bewees zijn waarde en er werden onmiddellijk in 2005 meer trolleybussen voor Zlin en Pilsen geproduceerd. De succesvolle oplossing werd ook aangewend voor de motor voor de dubbelgelede SKODA 25Tr IRISBUS trolleybassen in twee andere Tsjechische steden: Zlin en Ceske Budejovice. Motoren met aan het einde een HC De mensen bij Skoda Pilsen, de wereldberoemde producent modulaire 350A connector zijn het succesvolst in de NEOvan trolleybussen, hebben lange tijd geprobeerd hiervoor een PLAN trolleybussen. Er worden zestig van zulke bussen in oplossing te vinden, aangezien connectoren voor zulke hoge Boston in de VS gebruikt. De helft daarvan zijn dubbelgelede spanningen niet beschikbaar waren. Deze situatie veranderde toen harting haar HC-serie met stekkercontacten voor 350 als aandrijfeenheid. trolleybussen die gebruikmaken van een stel Skoda-motoren en 650 Amp met zowel een axiaal en schroefdraadeindstuk De voordelen van het idee dat in Pilsen werd ontwikkeld, op de markt bracht. worden zeer gewaardeerd en de oplossing was een ware hit De ontwerpers van Skoda Pilsen grepen deze kans met beide in de SKODA-stand op een handelsbeurs in Dallas, Texas, afgelopen november. Het is de toegevoegde waarde waardoor handen aan. Zij gebruikten HC-connectoren niet louter als verbindende elementen tussen een tractiemotor en de stroomaanvoer ervan. Zij integreerden de connector in de eigenlijke voor deze motor voor hun voertuigen. de fabrikanten van trolleybussen en nu ook van trams kiezen motorstructuur op een vernieuwende wijze, waarmee zij een De belangrijkste voordelen zijn: een snelle en foutloze installatie en verwijdering van de stroomaanvoer van de trac- compact geheel creëerden. Stator winding taps worden direct naar de stekkercontacten van een HC modulaire connector tiemotor, een vereenvoudigd ontwerp en besparingen qua materiaalkosten, arbeidskosten en tijd. Lubomir Kousal Technical Section, Design Department Skoda Electric, BU Traction Motors, Pilsen, Czech Republic Josef Schuster Technical Section, Design Department Skoda Electric, BU Traction Motors, Pilsen, Czech Republic 20ML 3550 K/4 motor gedurende de installatie in een SKODA 24Tr IRISBUS. Een invoerkabel met een complement met HC modulaire 350A axiale stekkercontacten zal aan het einde aangesloten worden. Tomas Ledvina Product Manager EL&EC HARTING s.r.o., Prague, Czech Republic 15

16 I N T E R N A T I O N A A L Kenichi Kashima Millimetergolf voor Communicatie met Hoge Snelheid De Draadloos Breedband Projectgroep van Hitachi is betrokken geweest bij een bedrijf dat apparatuur en systemen voor uitzending, beeldbewaking en draadloze communicatie ontwerpt, ontwikkelt, produceert en verkoopt. Speciaal bij draadloze communicatie zijn de Hitachi-poducten die gebruikmaken van een millimeter- en submillimetergolflengte toegepast voor primair gebruik met hoge snelheid. Meestal wordt bij de millimetergolflengte gebruik gemaakt van een bandbreedte van 60GHz. In Japan zijn sinds 2000 de normen en de regels voor draadloze communicatie herzien om gebruik te kunnen maken van millimetergolflengte. Op grond van deze nieuwe normen en regels is draadloze transmissie van grote hoeveelheden gegevens met een bandbreedte van 60 GHz over korte afstanden en met een opmerkelijke snelheid mogelijk. Enkele toepassingen die gebruikmaken van een bandbreedte van 60 GHz zijn: super hoge snelheid draadloos LAN, draadloze beeldtransmissie, millimetergolflengte radar, veelvoudige transmissies van TV-uitzendingen. VOORDELEN / NADELEN De golf in 60GHz is niet geschikt voor communicatie over lange afstanden vanwege de toegenomen verzwakking door oxygen vergeleken met lagere bandbreedten. Anderzijds wordt er een hoger gebruik van frequenties bereikt aangezien dezelfde frequentie bij een bandbreedte van 60 GHz herhaaldelijk in een smalle band geplaatst kan worden. Een ander voordeel is dat op deze bandbreedte slechts een klein aantal stoorgolven voorkomen. De bezette bandbreedte per kanaal van een breedte van 2,5 GHz maakt deze geschikt voor de transmissie van grote hoeveelheden gegevens over korte afstanden. Frequenties worden toegekend bij de 54,25~59,0 GHz licentieband en de 59,0~66,0 GHz band zonder licentie. Er kunnen twee banden geselecteerd worden per verschillend gebruik. MEEST RECENTE ONTWIKKELING Hitachi heeft apparaten voor draadloze transmissie met een bandbreedte van 60 GHz ontwikkeld voor mobiele toegangssystemen en draadloze LAN-systemen met een superhoge snelheid. Zij worden aan spoorweg- en telecommunicatiebedrijven geleverd. Voor uitzendingstoepassingen is er een HDTV (Hoge Density TV)-transmissiesysteen zonder compressie ontwikkeld en is er een transmissiesnelheid van 1500Mbps bereikt. Interfaces van deze apparaten voor telecommunicatie zijn 10/100Base-TX, 1000Base-SX en 100Base-T. De normen voor uitzending zijn SD-SDI (standaard definitie seriële digitale interface) en HD-SDI (hoge definitie seriële digitale interface). Daarom kan bestaande apparatuur eenvoudig worden toegepast. 16 harting tec.news 14 (2006)

17 Millimetergolf antenne voor elektrische signalen (RJ45 3A) Millimetergolf antenne voor optische signalen (Push Pull Power) De transmissiesnelheid is 100~1000 Mbps en ze kunnen worden gebruikt voor de transmissie van grote bestanden en voor de hoofdsnelweg van draadloze telecommunicatie. Dit wordt al gebruikt door bijvoorbeeld spoorwegbedrijven, private bedrijven, de overheid, en vele lokale overheden die hun eigen communicatienetwerk bezitten. Verwacht wordt dat de markt voor draadloze transmissie met hoge snelheden snel zal groeien. PARTNERS Deze apparaten voor draadloze transmissie zijn ontworpen voor gebruik buitenshuis. Daarom is de betrouwbaarheid van de verbindingen en de componenten die aan de buitenomgeving worden blootgesteld van cruciaal belang. Ze moeten stof- en waterdicht zijn en mechanisch jarenlang meegaan om betrouwbare elektrische verbindingen te kunnen garanderen. Ook wordt vermindering van de verbindingstijd op de bouwplaats van groot belang geacht. Om aan deze vereisten te kunnen voldoen heeft Hitachi de RJ Industrial DATA 3A connectoren met UV-beschermde systeemkabels voor bedrade gegevenscommunicatie van harting gebruikt en de Push Pull connector van harting voor de stroomtoevoer voor het apparaat. TOEKOMSTIGE PROJECTEN Sinds kort worden er hogere eisen gesteld aan systemen die uitzending en bewaking van beelden combineren met draadloze technologie. Hitachi zal een nieuw bedrijf ontwikkelen om aan deze eisen tegemoet te komen. Technologieën en ervaringen op het gebied van uitzenden, bewaking en draadloze technologieën worden hierin geïntegreerd. Kenichi Kashima Wireless Broadband Project Team Hitachi Kokusai Electric Co., Ltd. 17

18 C o n n e c t i v i t e i t & n e t w e r k e n Volker Sorhage Hybride interface-oplossingen voor de volgende generatie draadloze toegang infrastructuur (Wireless Acces Infrastructure) Draadloze breedbandcommunicatie betekent voor elk aspect van het leven van de mens een revolutie omdat een directe hogesnelheidsverbinding met de informatie die je nodig hebt waar en wanneer dan ook mogelijk wordt. Nieuwe draadloze technologieën, zoals WiMAX (Worldwide Interoperability for Microwave Access) maken het voor providers mogelijk om nieuwe diensten te ontwikkelen en nieuwe zakelijke en particuliere klanten in de industriële en opkomende landen te werven. harting komt met haar specialistische connectiviteitsoplossingen tegemoet aan de technische en omgevingseisen van wereldwijd opererende providers en draagt in belangrijke mate bij aan de implementatie van de noodzakelijke infrastructuur buiten. Zonder twijfel is de wereld toe aan draadloos met een hogere snelheid en een breder bereik dan iemand tevoren ooit kon vermoeden. De overgang naar draadloos begon eigenlijk met de internetrevolutie. Wat begon als een mechanisme voor het uitwisselen van elektronische gegevens heeft intussen geleid tot een wereldwijde vraag naar gegevens- en communicatieoplossingen 24 uur per dag en 7 dagen per week. De komst van de Wi-Fi technologie en van de hotspots is nog maar het begin. Door mobiele internettoegang bieden hotspots de gebruikers een verbinding binnen een beperkt gebied rond een toegangspunt. Hoewel het internetbereik van de hotspots al eens is uitgebreid, binden zij de gebruikers nog steeds aan een vaste locatie. Bovendien willen veel gebruikers mobiele toegang. Deze vraag zal convergentie stimuleren en de communicatie-industrie veranderen. Voor dat doel ontwikkelen de telecomindustrieën nu nieuwe communicatienormen die het bereik van draadloze netwerken over de gehele wereld zullen vergroten en uitbreiden. In afwachting van deze nieuwe draadloze technologieën, zijn bedrijven zelfs de uitbreiding van fiberglasnetwerken gaan vertragen. Ontwerpers richten zich in toenemende mate op het ontwikkelen van producten en diensten die draadloze breedbandcommunicatie op grote schaal mogelijk zullen maken. 18 harting tec.news 14 (2006)

19 GEBRUIK TECHNOLOGIE DOORVOERCAPACITEIT STANDAARD / NORM BEREIK WPAN UWB Mbps IEEE a Up to 10 m WLAN WiFi Up to 54 Mbps IEEE g Up to 100 m WMAN WiMAX Up to 75 Mbps IEEE Typ km WWAN UMTS / WCDMA Up to 2 Mbps 3G Typ km Overzicht van draadloze breedbandtechnologieën DRAADLOZE BREEDBANDTECHNOLOGIEËN Vandaag de dag omvat draadloze communicatie met een hoge snelheid een aantal naast elkaar bestaande, elkaar overlappende technologieën. Wi-fi, WiMAX, 3G en Ultra Wideband (UWB) worden gebruikt om de mondiale draadloze infrastructuur te vormen die nodig is om communicatie met hoge snelheid en mondiale internettoegang mogelijk te maken. Terwijl Wi-Fi ideaal is voor geïsoleerde connectiviteitsgebieden, zijn WiMAX en 3G nodig voor draadloze toepassingen over lange afstanden. WiMAX en 3G zijn beide nodig omdat hun optimale platformen verschillen: WiMAX werkt het beste voor computerplatforms, zoals laptops, terwijl 3G het beste is voor mobiele apparaten, zoals PDA s en celtelefoons. UWB daarente- gen biedt verbindingen met een kort bereik en wordt gebruikt voor de home entertainment omgeving of voor draadloze USB. Zo wordt ook elke technologie geoptimaliseerd voor de eigen speciale toepassing. WIMAX DRAADLOZE TECHNOLOGIE VOOR DE LAATSTE KILOMETER. WiMax is een technologie voor draadloze breedbandtransmissie gebaseerd op de IEEE specificatie. Wanneer je vandaag de dag breedband wilt, maak je verbinding via bestaande kabels, met T1, DSL of kabelmodems. WiMAX, een nog steeds in ontwikkeling zijnde norm voor draadloos punttot-multipunt netwerken, werkt voor de laatste kilometer op Grote kantoren Middelgrote kantoren Kleine kantoren Punt naar Multipunt Thuiskantoor Punt naar Punt Dienstenprovider Oplossingen voor draadloze netwerkinfrastructuren van Harting 19

20 Makkelijk te installeren interface voor hybride Ethernet dezelfde wijze als Wi-Fi hotspots werken voor de laatste honderd meter binnen een gebouw. Naast de breedbandverbindingen voor de laatste kilometer, biedt WiMAX diverse toepassingen, zoals in hotspots, cellulaire backhaul en zakelijke hoge snelheidsverbindingen. In het algemeen gesproken heeft WiMAX een bereik tot 50 km. WiMAX wordt in drie fasen gepresenteerd. In de eerste fase wordt de WiMAX-technologie (volgens IEEE ) gebruikt met behulp van buitenantennes om bekende abonnees op een vaste locatie te bedienen. In de tweede fase is er ook sprake van binnenantennes om bedrijven in staat te stellen om de installatie op de gebruiksplekken te vereenvoudigen. Fase drie, die in 2006 is gepland, is gebaseerd op de IEEE e specificatie. De mobiele netwerkhardware die door het WiMAXforum is gecertificeerd, stelt de gebruiker in staat zich vrij binnen het servicegebied te bewegen terwijl hij verbonden blijft. VEREISTEN T.A.V. DE NETWERKINFRASTRUCTUUR De nieuwe mogelijkheid om deze breedbandverbindingen draadloos aan te bieden, zonder bedrading of kabels in de grond, verlagen de kosten van installatie en exploitatie aanzienlijk. WiMAX kan de economie veranderen op plekken waar de aanleg of het optimaliseren van in de grond gelegde kabels met breedbandcapiciteit ongenadig duur is, zoals in ontwikkelings- en opkomende landen. In landen zoals China, India en Mexico, waar momenteel een onvoldoende bedradingsinfrastructuur is, zou WiMAX een belangrijk onderdeel van de breedbandinfrastructuur kunnen worden. Een typisch punt-tot-multipunt draadloos breedbandtoegangsysteem bestaat gewoonlijk uit twee belangrijke elementen: het basisstation en de apparatuur van de eindgebruiker/abonnee. Het basisstation, doorgaans een 19 inch unit, is de eigenlijke verbinding met het basisnetwerk. Het maakt gebruik van buitenantennes voor het met hoge snelheid verzenden en ontvangen van gegevens naar en vanaf de eindgebruiker, en communiceert met de achtergelegen netwerkinfrastructuur via draadloze vrijzichtradioverbindingen. Dit neemt de noodzaak voor uitgebreide en dure draadinfrastructuren weg en biedt een zeer flexibele en kostenverantwoorde oplossing voor de laatste kilometer. De ontvanger is bij de eindgebruiker gewoonlijk direct geïntegreerd in het apparaat, zoals bv. een laptop. Een andere belangrijke factor voor de draadloze netwerkinfrastructuuropstelling is de netwerktopologie en de installatiepunten voor de basisstations en apparatuur. De huidige draadloze netwerken zijn over het algemeen ontworpen als een microcel- of picocelstructuur in stedelijke gebieden, met meerdere basisstations en buitenantennes die een gebied bestrijken vanaf een paar meter tot aan een paar kilometer. In plaats van de installatie van volledig gecentraliseerde BTS- en BSC-technologie in grote 19 systemen in een speciale kamer met airconditioning zullen de toekomstige ontwerpen van de netwerkinfrastructuur meer en meer gedecentraliseerd zijn en bestaan uit een kleine compacte binneneenheid en een actieve, intelligente buiteneenheid. De buiteneenheid met de radio-ontvanger is omhuld door een robuuste en tegen water beschermde behuizing, en geplaatst in de nabije omgeving van de antenne. De doorsnee binneneenheid voorziet de buiteneenheid met op bedrading gebaseerde gegevens en stroom. De gegevens-interface is vaak gebaseerd op industriële normen, bijvoorbeeld Gigabit Ethernet gebaseerd op koper of LC lichtvezelmateriaal. Gebaseerd op deze standaard interfaces, kunnen kabellengten tot 100 meter in koper en 2000 meter in lichtvezelmateriaal worden geïmplementeerd, waardoor de netwerkexploitant haar draadloze breedbandinfrastructuurapparaten snel en flexibel kan installeren. HYBRIDE OPLOSSINGEN VOOR TELECOM Met steeds meer installaties van een gedecentraliseerde netwerkinfrastructuur zullen de installatietijd, de betrouwbaarheid en de duurzaamheid bij confrontatie met de meest uiteenlopende omgevingsomstandigheden belangrijke succes- 20 harting tec.news 14 (2006)

21 Gemakkelijk te installeren met Gigalink RJ45 interface voor hybride Ethernet factoren voor systeemproviders en netwerkexploitanten worden. harting helpt haar klanten met oplossingen voor de beste verbindingen ter wereld ongeacht waar de netwerkexploitant zijn systemen installeert. De Technologiegroep biedt een interface-architectuur van het begin tot eind die een eenvoudige en veilige installatie mogelijk maakt. Een volledige reeks connectoren is speciaal ontwikkeld voor dit soort toepassingen onder ongunstige omstandigheden in de buitenomgeving. Deze reeks is gebaseerd op de standaard RJ45 connector in koper en de LC glasvezelconnector, zodat interface-oplossingen voor de toekomstige gedecentraliseerde apparatuur in de telecom-infrastructuur nu al worden aangeboden. Vereisten voor Telecom connectiviteitsoplossingen voor buiten: Gebaseerd op industriële standaards en interfaces zoals RJ45 of LC Beschermd tegen stof en water volgens IP67 en IP65 Beschermd tegen ultraviolet zonlicht Hybride kabelstructurering met geïntegreerde gegevens en stroom Met een schild voor EMC-bescherming Roestbestendige materialen een kabellengte tot 100 m voor koper en tot 2km voor glasvezelmateriaal Er zijn verbindingsoplossingen beschikbaar voor de beschermingsgraden IP20 en IP65/67, en in metalen en plastic behuizingen. Datakabels of hybride kabels kunnen worden gebruikt. Aan het apparaateinde zijn paneeldoorvoer en koppelingen voor integratie beschikbaar. Een consistente toepassing van SMD-componenten voor zowel de gegevens en de stroom aan het apparaateinde houdt de fabricagekosten laag en maakt een hoge verpakkingsdichtheid binnen de montage mogelijk. harting maakt ook gebruik van hun HARAX snelle afsluitingstechnologie die de gebruiker in staat stelt om zonder speciale instrumenten een connector aan een kabel toe te voegen. Het ontwerp van de Ethernet-connectoren maakt een snelle en gemakkelijke afsluiting en verbinding met Ethernetapparaten in ofwel netwerken uitsluitend voor gegevens of hybride netwerken mogelijk. HYBRIDE INTERFACES GEBASEERD OP INDUSTRIËLE NORMEN De hybride RJ-connector is een interface-oplossing die de datalijnen en de stroomaanvoer integreert in één enkele connector voor hybride Ethernetnetwerken. De geometrie van de connector handhaaft desalniettemin een scheiding tussen de gegevens- en de stroomcontacten. Een dergelijke hybride bekabeling voor telecommunicatietoepassingen maakt de installatie beduidend eenvoudiger, wat resulteert in lagere kosten van het totale systeem. Hybride interfaces voor Ethernet voor telecomtoepassingen zijn er in drie versies: RJ45 VOOR MAKKELIJKE INSTALLATIE (EASY INSTALL RJ45) De Makkelijke Installatie-versie van de hybride interface is gebaseerd op een RJ45-gegevensmodule die geïntegreerd is in een pas ontworpen Han 3A-behuizing die voor de meeste buitentoepassingen gebruikt kan worden. De behuizing is er 21

22 in plastic in de beschermingsgraden IP65 en 67. Met de HARAX IDC-technologie kan de gebruiker vaste en flexibele gegevensbedrading in AWG 22 verbinden zonder speciale instrumenten. De vier stroomcontacten van de hybride module zijn ook met HARAX snelle afsluitingstechnologie ontworpen, waardoor kabels tot 1,5 mm2 kunnen worden verbonden en een stroom aankan van16a en een spanning van 48V. Afgesloten met de overeenkomende hybride kabels van Categorie 5 met AWG 22 afmetingen voor de gegevensbedrading, kan een maximale bekabelingslengte van 100 m bereikt worden met maximaal 6 connectorparen. Deze interface voldoet aan de kanaalprestatie van Klasse D overeenkomstig ISO / IEC ; 2002, en ondersteunt 100 Mbps Fast Ethernet. De paneeldoorvoer is verenigbaar met de standaard RJ45-connectoren, wat betekent dat standaard verbindingskabels voor gebruiks- en testdoeleinden kunnen worden gebruikt. GIGALINK RJ45 De Gigalink RJ45 gaat verder dan de strenge vereisten van Categorie 6 volgens TIA/EIA 568 B.2-1: , EN :2002 en ISO/IEC 11801: De Categorie 6 RJ45 gegevensmodule is in de standaard Han 3A behuizing geïntegreerd en voor een brede reeks ruwe buitentoepassingen gebruikt kan worden. De behuizing is er in plastic en in metaal (beschermingsgraad IP 65/67). De twee contacten van de hybride stroommodule zijn gebaseerd op de standaard HAN D-contacten, waardoor kabels die bestaan uit strengen met een dwarsdoorsnede van maximaal 2,5 mm2, verbonden en met maximaal 12A en 250 V AC. Als alternatief is er ook een stroommodule voor 48 V DC beschikbaar. Vingerbescherming voor de contacten aan zowel het apparaateind en het stekkereinde maakt installatie eenvoudig door het gebruik van zg. daisy chain -kabels met dezelfde stekker aan beide einden. Gigalink lichtvezelinterface voor hybride Ethernet De Gigalink RJ45-connector voldoet volledig aan de DIN EN en DIN EN normen voor veiligheids- en installatievereisten in informatietechnologie. In toevoeging op de elektrische en mechanische vereisten kan de hybride Gigalink RJ45-connector geïmplementeerd worden als een volledig van een schild voorziene metalen versie voor geoptimaliseerde EMC-prestaties in gebieden die blootgesteld zijn aan bliksemen antennestraling. GIGALINK GLASVEZEL De optische glasvezelversie combineert de stroomaanvoer met hoge snelheid gegevenstransmissie. De IP-beschermde optische glasvezelversie is de beste keus voor langere transmissieafstanden, hoge gegevenssnelheden of EMC-problemen die de beperkingen van een op koper gebaseerde oplossingen te boven gaan. De Gigalink glasvezelconnector is gebaseerd op de Gigalink RJ45-oplossing, waarbij de enige verandering de vervanging van de gegevensmodule betreft. De integratie van de standaard LC glasvezelconnector overeenkomstig IEC opent nieuwe toepassingsmogelijkheden voor vezelverbindingen in veeleisende omgevingen. Het gehele systeem is robuust en beschermd tegen vibratie, en voldoet aan de vereisten van IP65/67. De multi mode glasvezels maken 22 harting tec.news 14 (2006)

23 Buitenkabel voor hybride Ethernet gevensoverdracht in categorieën 5 en 6 overeenkomstig ISO/IEC wordt ondersteund door middel van solide, uit strengen bestaande, of hybride kabels. UV-bestendigheid, een hoog niveau van mechanische stabiliteit en halogeenvrije materialen zijn een paar voorbeelden van eisen die aan de kabels worden gesteld. De combinatie van telecomkabels en de robuuste hybride Ethernetconnectoren resulteert in systeemkabels met een lange levensduur. De consistente toepassing van een modulair systeem voor zowel de connectoren en de systeemkabels maakt een breed terrein aan toepassingen mogelijk. Tevens zijn klantaangepaste systeemkabels met Ethernetconnectoren beschikbaar. transmissieafstanden tot twee kilometer mogelijk, waarbij de stroombedrading de begrenzende factor vormt. Voor transmissie met het typische telecomvoltage van 48 V en verscheidene amps, maken koperdraden van 2,5 mm2 gewoonlijk een bereik van bijvoorbeeld verscheidene honderden meters mogelijk. De Gigalink glasvezelconnector ondersteunt ook de gezamenlijke telecomnormen, zoals DIN EN en DIN EN voor informatietechnologie. Extra accessoires, zoals stofkapen en gemonteerde kabels, maken de productenreeks voor hybride glasvezeloplossingen compleet. SYSTEEMKABELS Zelfs met een draadloze infrastructuur is bekabeling nog steeds een zeer belangrijk element in een netwerk. Vergissingen bij de keus en het leggen van kabels kan leiden tot ernstige fouten in de werking van het basisstation, variërend van het verdwijnen van gegevens tot tijdelijke storingen ten gevolge van weersomstandigheden en zelfs een totaal uitvallen van het netwerk. Speciaal in een buitenomgeving zijn betrouwbare en goed functionerende kabels van cruciaal belang bij het plannen en implementeren van netwerken die hoge prestaties moeten leveren en die in hoge mate beschikbaar moeten zijn. harting biedt verschillende Ethernetkabels die speciaal ontworpen zijn voor gebruik in veeleisende buitenomgeving. Ge- SLOT De wereld van telecommunicatie schakelt over op draadloze breedbandtoegang. Nieuwe technologieën voor breedband en radioverbindingsnetwerken stellen netwerkexploitanten, zakelijke klanten en particulieren in staat om toegang tot gegevens- en netwerkdiensten te hebben waar en wanneer zij willen. Door deze nieuwe technologieën ontstaat een brede reeks gedecentraliseerde netwerkapparaten voor de infrastructuur van wereldwijde operators, en deze apparaten worden steeds meer geïnstalleerd in een brede reeks buitenomgevingen en locaties. harting heeft een volledige Hybride Ethernet connecitiviteitsoplossing voor deze toepassingen ontwikkeld, gebaseerd op standaard gegevensinterfaces, zoals RJ45 of LC. Er zijn connectoren voor makkelijke veldinstallatie, Gigabit Ethernet en glasvezel LC, evenals gemonteerde systeemkabels en lijnen. Op deze manier kunnen netwerkexploitanten en fabrikanten van apparatuur makkelijk en veilig hun apparatuur installeren in uiteenlopende omgevingsomstandigheden. Volker Sorhage Senior Product Manager Ethernet & Bus Interface Connectors HARTING Electronics GmbH & Co. KG volker.sorhage@harting.com 23