Brugel. Study on key functionalities of smart meters in the Brussels (energy) distribution market. Board of directors. 17 March 2011 V0.

Transcriptie

1 Brugel Study on key functionalities of smart meters in the Brussels (energy) distribution market Board of directors 17 March 2011 V0.2

2 Capgemini is a leading provider of consulting services One of the world s foremost providers of Consulting, Technology and Outsourcing services Consulting Technology Outsourcing North America, Europe and Asia 300 offices in 30 countries 90,500 employees 8.4bn revenue in 2009 An autonomous global practice of the Group, dedicated to providing best-in-class strategy and management consulting to our clients, empowering them to respond faster and more intuitively to changing market dynamics We design and implement transformation strategies to achieve measurable results for our clients Collaborating closely with client organisations, we provide insights and capabilities which boost their freedom to achieve superior results Our Global Consulting Network includes 3,000 consultants working across 5 continents 2

3 TABEL OF CONTENTS Objectives and Approach Applicability of Smart Meters Technology enablers Business scenario s Business case: costs vs. benefits analysis Conclusions & recommendations 3

4 all key A detailed report of 256p has been delivered to answer all questions as put forward by Brugel Definition of primary use cases How can smart meters be used in Brussels? How do our stakeholders look at it? What use cases are key to study more in depth? Hst 2 (+appendices) Analysis of primary use cases What technology drivers are essential and what are the current capabilities? What functionalities are needed and what are the needed performance levels? What is the impact on market dynamics? What can we learn from other regions/ countries How to the related costs & benefits compare? What are the critical success factors related to risks, implementation and policy making Overall Per Use Case Overall Conclusions & Recommendations Hst 3 Hst 4 Hst 5 Hst 6 4

5 A 3-stepped project approach as key to optimally involve all key stakeholders and ensure maximal focus on the specific context of Brussels 6 weeks 10 weeks 8 weeks SCAN Long List Primary Use cases FOCUS: Detailed analysis of selected use cases Functionalities & Technology Cost vs. Benefits / Market dynamics ACT: Define recommendations 03/09 16/09 29/10 01/12 20/12 21/01 17/ /12 17/12 17/01 Kick-off : Scoping & approach Collaborative Workshop I: Input for prioritization Presentation: Acceptance final detailed report = Meetings/ Workshops = Steering Committee 5

6 Interviews Bedrijf Rol Naam datum Sibelga Netwerkbeheerder Patrick Claessens 18/10 14u ORES Netwerkbeheerder Marc Van Eeckhout 25/10 9u30 Eandis Netwerkbeheerder Patrick Devos 8/12, 14u Infrax Netwerkbeheerder Jan Neyens 12/10 10u Vivaqua Netwerkbeheerder Werner Provost 21/10 13u BIM Overheid Maurice Bohet 15/10 10u Privacy comm. Overheid Dieter Verhaeghe 28/910u VREG Regulator Dirk Van Evercooren 27/99u Cwape Regulator Francis Ghigny 4/109u CREG Regulator Christian Fontaine 7/1010u Essent Bel Leverancier Karen Verhegghe 6/109u Nuon Belgium Leverancier Bert Verlinden 8/1216u Electrabel Leverancier Annemarie Godts 15/10, 14u Luminus SPE Leverancier Bram De Wispelaere 21/10 16u30 Telenet Telecombedrijf Chris Lefrère 20/12, 11u UCM Professionele gebr Francine Werth 22/11 10u Test Aankoop Residentiele gebr Jean-Philippe Ducart 14/10 10u CGEE Residentiele gebr Claude Adriaenssens 14/10 10u CSC Residentiele gebr Eric Devuyst 14/10 10u Infor gaz elec Residentiele gebr Arnaud Lismont 26/10 12u30 CRIOC Residentiele gebr Adriaan Meersman 26/10, 15u CPAS Sociale gebruikers Jan Willems 24/11 10u30 Apère Hernieuwbare ener Michel Huart 10/12, 16u 6

7 TABEL OF CONTENTS Objectives and Approach Applicability of Smart Meters Technology enablers Business scenario s Business case: costs vs. benefits analysis Conclusions & recommendations 7

8 Application areas & use cases for smart metering Interviews & Interactive workshop Marktwerking structurering 01 Aansluitingpunt openen (Start energie levering/ Aanvang contract) 02 Aansluitingspunt afsluiten (Stopt energie levering / Einde contract) 03 Verandering van leverancier op aansluitingspunt (Levering van energie aan een eindgebruiker door een bepaalde leverancier stopt en de levering door een andere leverancier start). 04 Keuze van een leverancier gevestigd in een ander land. (uitwisseling gegevens met buitenland) 05 Verandering van eindgebruiker op aansluitingspunt. 06 Inhuizen op een aansluitingspunt. 07 Uithuizen op een aansluitingspunt. 08 Wijziging van huurder op een aansluitingspunt Marktwerking facturatie 11 Tussentijdse facturatie van een eindgebruiker op basis van werkelijk verbruik 12 Tussentijdse facturatie van een eindgebruiker op basis van aangepast voorschot 13 Jaarfacturatie van een eindgebruiker 14 Eindfacturatie van een eindgebruiker 15 Toekenning van het juiste verbruik aan een eindgebruiker (allocatie en reconciliatie proces) Marktwerking Commercialisatie van energie 21 Ontwikkeling van product portefeuille door segmentatie/modularisatie tariefaanbod (aangeboden tariefstructuur zijn kostenreflectief afgestemd op typisch verbruikspatroon van eindgebruiker) 22 Ontwikkeling van product portefeuille door betere spreiding van de overgang dag / nacht 23 Ontwikkeling van product portefeuille met prijssignalen die rekening houden met hernieuwbare energie integratie op het netwerk. (bv en voornamelijk voor de volatiliteit van windenergie op te vangen) 24 Ontwikkeling van product portefeuille met prijssignalen die rekening houden met verlaging van energieverbruik, bij kortstondige tekorten (kan ook gelden voor langdurige tekorten van water) (passieve sturing) 25 Energie advies aan de eindgebruikers (door de leveranciers, ESCO s, ): schatting van jaarafrekening en betere inschatting van het maandelijks voorschot, afgestemd op elke individuele eindgebruiker 26 Energie keuze door eindgebruikers (tariefformule): selectie van optimale leverancier en tariefformule op basis van eigen historische gegevens. Gegevens aanleveren die de gebruiker toelaat steeds zijn verbruik en te verwachten factuur te kennen Marktwerking bescherming van zwakke energieverbruiker 31 Sociale bescherming van de eindgebruiker (sociale leverancier) 32 (Elektriciteit) stroombegrenzer Long list 54 use cases (app.) Selection 11 use cases analysis that will enable to highlight fundamental aspects that are key priorities of certain actors 8

9 11 use cases selected for further analysis across all 3 main application areas Cat. Subcat. Selectie 11 prioritaire business use cases voor verdere studie structurering 02 Aansluitingspunt afsluiten (Stopt energie levering / Einde contract) 08 Wijziging van huurder op een aansluitingspunt facturatie 15 Toekenning van het juiste verbruik aan een afnemer Marktwerking Commercialisatie van energie 21 Ontwikkeling van product portefeuille door segmentatie/modularisatie tariefaanbod (aangeboden tariefstructuur zijn kostenreflectief afgestemd op typisch verbruikspatroon van eindgebruiker;) bescherming van zwakke energieverbruiker 33 Voorafbetaling van energieverbruik Milieu Energiebesparing Energiebesparing door middel van Real-time energiebeheer door eindgebruiker. Actieve sturing van de afname door de leverancier (kan eventueel verbonden zijn aan domotica of smart home) Groene stroom 52 Meting van gedecentraliseerde productie voor aparte facturatie doeleinden Mobiliteit 67 Meten van de afname door een elektrisch voertuig op publiek domein (laadpaal) Netbeheer Telactiviteit 83 Fraude op een meter detecteren; (inclusief bypass) 86 Transport telgegevens van gasteller, waterteller, 9

10 TABEL OF CONTENTS Objectives and Approach Applicability of Smart Meters Technology enablers Business scenario s Business case: costs vs. benefits analysis Conclusions & recommendations 10

11 Architecture leads to important recommendations for policy making Data Management Systeem (DCM) Afleiden van verbruiken voor facturatie en andere commerciele processen (Leveranciers) Verzamelen en beschikbaar stellen meterstanden (Distributienetwerkoperator) Data CollectieSysteem (DCS) beeld van de meest gangbare oplossingen in de markt Standardize interface of DCS with external parties => Limits costs for system integration for supplierleveranciers with other DNOs by making use of identical interfaces The cost per meter is very dependent on order size: Push for generic functionalities Specific needs should be covered by more flexible components Strive for interoperable components Choice about communication module has big cost impact: Lifetime limited to the one of the comm.mod (5-7y) Operational costs increase by replacing comm.mod but data transfer costs might drop 11

12 Functionalities: a basis to go from use case to minimal performance levels and according cost levels Beschikbaar stellen meetgegevens Verzamelen tellerstanden Verzamelen tellerstanden G Verzamelen tellerstanden E Verzamelen intervalstanden E Verzamelen intervalstanden G Verzamelen leveringsonderbrekingen Uitlezen meterstand E Uitlezen tellerstand G Instellen periodieke tellerstanden Instellen geplande tellerstand Instellen intervalmetingen Instellen drempelwaarde E Activeren/deactiveren levering Tonen van verbruiksgegevens Toekennen kwaliteitskenmerken Verzamelen inbreukvaststellingen voorbeeld Synchroniseren van klokken in apparatuur Logging van activiteiten in de meetinstallatie Registreren van fouten in de meetinstallatie (incl. Basis fraudedetectie) Registreren van kwaliteit van levering Firmware upgrades Sleutelbeheer ten behoeve van data beveiliging Per functionality analysis has been made on what components and channels is used Attribuut Apparaat ID Type Datum Tijdstip Component Beschrijving Unieke aanduiding voor het apparaat waarvoor inbreukvaststellingen worden verzameld. Geeft aan welk type inbreuk is vastgesteld Datum waarop de inbreuk is vastgesteld Tijdstip waarop de inbreuk is vastgesteld Indien het apparaat bestaat uit componenten waarvoor afzonderlijk de inbreuk wordt vastgesteld kan in dit veld worden aangeven welke component het betrof. 12

13 Different communication technologies are available but each has it own specific strenghts & weaknesses Criterium + +/- - Toelichting Wired IP Cable DSL Fiber Power line communication GPRS UMTS Meshed RF Wimax Example of analysis Fin Technologie Proces Algemeen Levensduur Restlevensduur is beperkt door opkomst van nieuwe technologieën en potentieel de beëindiging van licenties. Volwassenheid Volwassen, uitontwikkelde oplossing Eigendom communicatiemedium Medium niet in eigendom van de netbeheerder Aantal leveranciers Qua telecom providers beperkt, qua AMI leveranciers nihil Toepasbaarheid Toepasbaar voor alle uitrolprocessen Vendor lock-in Lock-in op SIM niveau Aantal betrokken contractpartners Telecom provider en AMI leverancier Performance Ruim voldoende voor gevraagde throughput Real time Afhankelijk van oplossing, o.h.a. real time Bereik Geen beperkingen Dekking & penetratie Penetratieproblemen als gevolg van de gebruikte frequentie Standaardisatie Volgens internationale standaarden Betrouwbaarheid Hoge betrouwbaarheid Security Onderdeel van standaard, niet end-to-end Fysieke locatie aansluiting Geen beperkingen Fysieke uitvoering Geen beperkingen Energieverbruik Onbekend Beheerkosten Geen eigen beheerorganisatie noodzakelijk Communicatiekosten Relatief hoog 13

14 Prioritaire Use Cases Draadgebon den IP PLC GPRS UMTS Meshed RF Wimax Aansluitingspunt afsluiten (Stopt energie levering / Einde contract) /- If quarterly values are mandatory, a choice should be made between UMTS or the more expensive and better Wimax. Marktwerking Wijziging van huurder op een aansluitingspunt Toekenning van het juiste verbruik aan een afnemer; (allocatie en reconciliatie proces) Ontwikkeling van product portefeuille door segmentatie/modularisatie tariefaanbod Voorafbetaling van energieverbruik (budgetmeters) /- /- /- /- Tech: - Tech: - /- /- /- /- Tech: - Tech: - If not, PLC seems to have the best costperformance ratio at this very moment. Milieu Energiebesparing door middel van Realtime energiebeheer door eindgebruiker Actieve sturing van de afname door de leverancier (kan eventueel verbonden zijn aan domotica of smart home) Telling van gedecentraliseerde productie voor aparte facturatie doeleinden /- /- /- Meten van de afname door een elektrisch voertuig op publiek domein (laadpaal) /- Tech: - /- /- Tech: - Netbeheer Fraude op een teller detecteren; (inclusief bypass) Transport telgegevens van gasteller, waterteller /- /- 14

15 TABEL OF CONTENTS Objectives and Approach Applicability of Smart Meters Technology enablers Business scenario s Business case: costs vs. benefits analysis Conclusions & recommendations 15

16 A scenario based methodology has been used to structure, calculate and analyse costs & benefits Definition of scenarios Cost-benefit analysis Interpretation Long list van 54 use cases (Ch 2) Impact benefit areas per scenario Kwalitative insights (Ch2+4) Drivers for implementing smart meters 4 sets of connected use cases (scenarios) Analyse 11 use cases + long list (Ch 2+4) Cost & benefits analys per scenario based on Capgemini model Outcomes, conclusions & recommendations Required functionality & performance Impact cost drivers per scenario Analysis functionality & technology (Ch3) Specific assumptions Comparing scenario s Insights per actor & segment 1 solid model for analysis Insights from sensitivity Combination quantitative and qualitative elements 16

17 Scenarios are used to make logical groupings of use cases as structure for a focused cost-benefit analysis Market dynamics Stimulate market dynamics to the sake of the end consumer Drivers for stimulating Smart Metering Durability Environmental & energy efficiency goals driven by durability and supply assurance Network efficiency Efficient management of the energy network Commercial innovation New innovative commercial services provided by suppliers Scenarios Basic Moderate Advanced Full 17

18 Nummer Use Case Kernwoord Benaming Use Case Marktwerking structurering 1 openen Aan sluiting punt ope nen (Start en ergie Prioritaire use case voor verdere studie Basic smart metering Sustainable metering Smart grid Full smart metering Sustainable plus: Ook spanning en frequentie meten voor geavanceerde Smart Grid plus: Kortere responstijden: Factureren op maandbasis; meetwaarden Basis plus: energiebesparing gerealiseerd fraudedetectie; 15 minuten kwartierwaarde quasi realtime doorsturen per dag en 1 keer per maand doorsturen; dmv terugkoppeling via internet; 15 intervalwaarden 1 keer per dag en communicatie met IHD of equivalant via aan-afsluiten en verhuizen op aanvraag; minuten intervalwaarden 1 keer per dag doorsturen; geen kosten meegenomen voor bestaande internetaansluiting; meest basic smart meter voldoet; PLC doorsturen voor energiebesparingen publieke laadpalen (in laadpaal zit slimme Wimax beste keuze naar de toekomst toe, communicatie als minimum; overal waardoor PLC krap wordt dus UMTS meter ingebakken). UMTS voldoet nog anticiperend dat tegen uitrol wel licenties uitrollen steeds, extra bandbreedte van Wimax niet beschikbaar zijn perse nodig. leverin g/ Aa nva ng c ontr act) V V V V 2 afs luiten Aan sluiting spun t afs lu iten (Stop t en ergie levering / Einde cont ract ) J V V V V 3 leverancierwiss el Ver ander ing van leveran cier op aa nsluit in gspu nt ( Levering van e nerg ie aa n ee n ein dgeb ruiker doo r ee n be paald e V V V V levera ncier sto pt e n de levering doo r ee n andere leverancier start). 4 buitenlands e levercier Keuze van een leverancier gevestigd in een ander land. (uitwisseling gegevens met NR N R NR NR buitenland) 5 andere afnemer Ver ander ing van eindg ebru iker op aa nsluit in gspu nt. V V V V 6 inhuizen Inhuizen op een aansluitingspunt. V V V V 7 uithuizen Uithuizen op een aansluitingspunt. V V V V 8 wijzigen huurder Wijziging van huurder op een aansluitingspunt J V V V V Marktwerking facturatie 11 werkelijk verbruik Tu ssen tijdse factu ratie van e en ein dgeb ruiker op basis van wer kelijk verb ruik 12 aangepast voorschot Tu ssen tijdse factu ratie van e en ein dgeb ruiker op basis van a angep ast voor schot 15 juist verbruik To eken ning van het juist e verbr uik a an e en ein dgeb ruiker ;(a lo catie en reco nciliatie pr oces ) M arktwerking Commercialisatie van energie 21 m odularis atie On twikkelin g van p rodu ct p orte feuille d oor se gme ntat ie/modula risatie tar iefaan bod (a ange bode n ta riefst ruct uur zijn ko sten reflec tief afg este md op t ypisc h verbruikspatroon van eindgebruiker; ) 22 betere spreiding On twikkelin g van p rodu ct p orte feuille d oor be tere spr eiding va n de overga ng d ag / na cht 23 prijssignalen Ontwikkeling van product portefeuille met prijssignalen die rekening houden met hernieuwbare energie integratie op het netwerk. (bv en voornamelijk voor de volatiliteit van windenergie op te vangen) 24 tekorten On twikkelin g van p rodu ct p orte feuille met pr ijssigna len d ie re kenin g ho uden met verlag ing van ener gieverbr uik, bij ko rtst ondig e te kort en ( kan ook gelde n voor lan gdur ige t ekor ten van wate r) ( pass ieve st uring ) 25 advies eindgebruiker Ene rgie a dvies aa n de eind gebr uiker s (d oor de le ver ancie rs, ESCO s, ) : sc hatt ing van jaara freke ning, bet ere ins chat ting van het ma ande lijk s voor scho t, afg este md op e lke ind ividu ele ein dgeb ruiker 26 energiekeuze Ene rgie k euze doo r ein dgeb ruike rs (t arieffo rmu le): selec tie van optimale levera ncier en tarie fformule o p ba sis van eig en h istor ische gege ven s. Gegevens aa nleveren die de g ebru iker toela at s teed s zijn ve rbru ik en te ve rwacht en fa ctuu r te ke nnen M arktwerking beschermin g van zwakke V V V V V V V V N V V V N N NM NM N N G V V V V V G G G G (s ociale leverancier) NM NM NM NM 32 begrenzer (Ele ktricit eit) str oombegre nzer NM NM NM NM 33 voorafbetaling Voo rafbet aling van ene rgieverb ruik (b udge tme ters ) J NM NM NM NM Milieu Energiebesparing 41 realtime Energiebesparing door middel van Realtime energiebeheer door eindgebruiker. J N N N V 42 historisch Ene rgiebe spar ing d oor midd el van his toris che gegevens van eigen verbruik 43 compensatie Compens atiet arieven (bon us, belon ing, pr ogre ssieve t arieven) bij e nerg iebes parin g 44 communic atie Commu nicatie me t de geb ruike r via GSM of website 45 ac tieve sturing Actieve sturing van de afname door de leverancier (kan eventueel verbonden zijn aan domotica of smart home) G V V V NR NM NM NM NR N R NM NM Each scenario has been thoroughly defined in terms of description, use cases and functionalities all to enable proper cost-benefit assumptions Rationale Description Basic Moderate Advanced Full Factureren op maandbasis; meetwaarden per dag en 1 keer per maand doorsturen; aan- afsluiten en verhuizen op aanvraag; meest basic smart meter voldoet; PLC communicatie als minimum; overal uitrollen. Basic plus: energiebesparing gerealiseerd dmv terugkoppeling via internet; 15 minuten intervalwaarden 1 keer per dag doorsturen voor energiebesparingen waardoor PLC krap wordt dus UMTS. Sustainable plus: Ook spanning en frequentie meten voor om. geavanceerde fraudedetectie; 15 minuten intervalwaarden 1 keer per uur doorsturen; geen kosten meegenomen voor publieke laadpalen (in laadpaal zit slimme meter ingebakken). UMTS voldoet nog steeds, extra bandbreedte van Wimax niet perse nodig. Smart grid plus: Kortere responstijden: kwartierwaarde quasi realtime doorsturen en communicatie met IHD of equivalant via bestaande internetaansluiting; Wimax beste keuze naar de toekomst toe, anticiperend dat tegen uitrol wel licenties beschikbaar zijn. Cost Benefit analysis Supported use cases Needed functionalities 13 jaarfacturatie Jaa rfact urat ie van e en e indgeb ruike r V V V V 14 eindfacturatie Eindfacturatie van een eindgebruiker V V V V J V V V V J N G G V + en erg ieverb ru iker 31 sociale bes cherming Soc ia le be sche rmin g van d e ein dgeb ruiker J N N V V 18

19 TABEL OF CONTENTS Objectives and Approach Applicability of Smart Meters Technology enablers Business scenario s Business case: costs vs. benefits analysis Conclusions & recommendations 19

20 Structure of the Capgemini tool as basis to calculate costs & benefits Financial parameters Discount rate 5,4% (WACC) Start implementation 2015, rollout over period of 4 years Evaluation period 15 year (lifetime of smart meters) as of start date implementation Total evaluation period of the business case = 20y:

21 The projected evolution of connections has been based on data provided by Sibelga and growth projections from various reports about Brussels ELECTRICITY # electriciteit meters Brussel Projected evolution electricity consumption Brussel Beschermde afnemers/stroombegre nzer 2% Residentieel klein 40% Bedrijven > 56 kva 0% Bedrijfszones, supermarkten, grote bedrijfsgebouwen 1% Kleine ondern. aparte teller zonder verplichte AMR 16% Grote residentiële 9% Residentieel, eigenaar 13% Prosumenten 0% Totale verbruik Elektriciteit Brussel (MWu) % 5% 7% 7% 5% 5% 8% 9% % 6% 1% 6% 9% 8% 5% +2,3% GJGP 5% 9% 9% 2% 1% 16% 17% +2,1% GJGP 18% 19% 6% 6% 6% 8% 53% 50% 46% 40% Residentieel, huurder 19% Sources: 2009/10 data Sibelga Commission ENERGY 2030, Belgium's Energy Challenges Towards 2030 Energiebalans Brusselshoofdstedelijk gewest (mei 2010) Beschermde afnemers/stroombegrenzer Residentieel <2000 kwh Residentieel kwh, huurder Residentieel kwh, eigenaar Grote residentiële > 5000 kwh Prosumenten Kleine ondern. aparte teller zndr verpl. AMR Andere onderneming niet LS Bedrijven > 56 kva

22 The projected evolution of connections has been based on data provided by Sibelga and growth projections from various reports about Brussels NATURAL GAS # gas meters Brussel Projected evolution gasconsumption Brussel Beschermde afnemers/stroombegre nzer 2% Residentieel klein 28% Bedrijven > 56 kva 0% Kleine ondern. aparte teller zonder verplichte AMR 11% Grote residentiële 12% Residentieel, eigenaar 18% Bedrijfszones, supermarkten, grote bedrijfsgebouwen 1% Totale verbruik GasBrussel (MWu) % 2% 2% 2% 19% 18% 18% +1,0% GJGP 12% 12% 12% 14% 14% 14% 13% 14% 14% +1,8% GJGP % 2% 19% 12% 15% 15% Residentieel, huurder 28% % 21% 22% 24% 21% 19% 17% 13% Sources: 2009/10 data Sibelga Commission ENERGY 2030, Belgium's Energy Challenges Towards 2030 Energiebalans Brusselshoofdstedelijk gewest (mei 2010) Beschermde afnemers/stroombegrenzer Residentieel <2000 kwh Residentieel kwh, huurder Residentieel kwh, eigenaar Grote residentiële > 5000 kwh Kleine ondern. aparte teller zndr verpl. AMR Andere onderneming niet LS Bedrijven > 56 kva

23 Cost per meter / installation BASIC Per meter Per meter Per Per meter installatie EUR % EUR % Installation material 62,3 38% 102,8 38% Installation field service 80,4 49% 132,7 49% Study, pilot & program management 2,9 2% 4,8 2% Information systems 18,8 11% 31,0 11% Totaal investeringskosten (CAPEX) 164,5 100% 271,3 100% Training 0,2 0% 0,3 0% customer service & commun. 7,9 7% 13,0 7% Planned & unplanned maintenance 66,9 58% 110,3 58% Information systems maintenance 18,6 16% 30,7 16% Operational Management 5,2 5% 8,6 5% Data Transfer & Communication 16,7 14% 27,6 14% Totaal operationele kosten (OPEX) 115,5 100% 190,5 100% 23

24 Cost per meter / installation BASIC Basic Per meter Per meter Per Per meter installatie SUSTAINABLE Moderate Per meter Per meter Per Per meter installatie EUR % EUR % EUR % EUR % Installation material 62,3 38% 102,8 38% Installation material 56,9 35% 93,9 35% Installation field service 80,4 49% 132,7 49% Installation field service 80,0 49% 131,9 49% Study, pilot & program management 2,9 2% 4,8 2% Study, pilot & program management 3,3 2% 5,4 2% Information systems 18,8 11% 31,0 11% Information systems 22,1 14% 36,5 14% Totaal investeringskosten (CAPEX) 164,5 100% 271,3 100% Totaal investeringskosten (CAPEX) 162,3 100% 267,7 100% Training 0,2 0% 0,3 0% customer service & commun. 7,9 7% 13,0 7% Planned & unplanned maintenance 66,9 58% 110,3 58% Information systems maintenance 18,6 16% 30,7 16% Operational Management 5,2 5% 8,6 5% Data Transfer & Communication 16,7 14% 27,6 14% Totaal operationele kosten (OPEX) 115,5 100% 190,5 100% Training 0,2 0% 0,3 0% customer service & commun. 7,9 5% 13,0 5% Planned & unplanned maintenance 66,8 39% 110,2 39% Information systems maintenance 18,6 11% 30,7 11% Operational Management 6,2 4% 10,3 4% Data Transfer & Communication 70,0 41% 115,4 41% Totaal operationele kosten (OPEX) 169,7 100% 279,9 100% SMART Advanced GRID Per meter Per meter Per Per meter installatie FULL Full Per meter Per meter Per Per meter installatie EUR % EUR % EUR % EUR % Installation material 83,2 41% 137,3 41% Installation material 160,3 56% 264,3 56% Installation field service 90,3 45% 148,9 45% Installation field service 93,5 33% 154,3 33% Study, pilot & program management 3,3 2% 5,4 2% Study, pilot & program management 3,8 1% 6,3 1% Information systems 24,0 12% 39,6 12% Information systems 28,8 10% 47,5 10% Totaal investeringskosten (CAPEX) 200,8 100% 331,2 100% Totaal investeringskosten (CAPEX) 286,4 100% 472,4 100% Training 0,2 0% 0,3 0% customer service & commun. 7,9 4% 13,0 4% Planned & unplanned maintenance 66,8 34% 110,2 34% Information systems maintenance 18,6 9% 30,7 9% Operational Management 7,3 4% 12,0 4% Data Transfer & Communication 97,3 49% 160,5 49% Totaal operationele kosten (OPEX) 198,1 100% 326,7 100% Training 0,2 0% 0,4 0% customer service & commun. 7,9 3% 13,0 3% Planned & unplanned maintenance 66,8 30% 110,2 30% Information systems maintenance 18,6 8% 30,7 8% Operational Management 7,8 3% 12,9 3% Data Transfer & Communication 124,7 55% 205,6 55% Totaal operationele kosten (OPEX) 226,0 100% 372,7 100% 24

25 Benefits per scenario Basic Moderate Advanced Full Vermijden netwerk investeringen 0% 0% 0% 0% Fraude 50% 25% 100% 100% Energiebesparing 25% 50% 75% 100% CO 2 25% 50% 75% 100% Netverliezen 25% 50% 75% 100% Facturatie & klachten via callcenter 100% 100% 100% 75% Huisbezoek door technici 75% 75% 100% 100% Uitlezing tellers 100% 100% 100% 100% Balancing 0% 0% 75% 100% Peakshaving 0% 0% 75% 100% Allocatie en reconciliatie 100% 100% 100% 100% Kleurlegende: 100% mogelijke baten in rekening 75% mogelijke baten in rekening 50% mogelijke baten in rekening 25% mogelijke baten in rekening 25

26 Benefits per scenario Basic Moderate Advanced Full Toelichting over waarde die horen bij de maximale baten Vermijden netwerk investeringen 0% 0% 0% 0% Fraude 50% 25% 100% 100% Energiebesparing 25% 50% 75% 100% CO 2 25% 50% 75% 100% Netverliezen 25% 50% 75% 100% Facturatie & klachten via callcenter 100% 100% 100% 75% Huisbezoek door technici 75% 75% 100% 100% Uitlezing tellers 100% 100% 100% 100% Balancing 0% 0% 75% 100% Peakshaving 0% 0% 75% 100% Allocatie en reconciliatie 100% 100% 100% 100% 100% baten=3% verlaging. Echter: Sibelga zegt geen extra capaciteit nodig te hebben, dus benefit op nul 100% mogelijke baten zijnde 75% reductie non-techn.losses elek en 50% voor gas 100% mogelijke baten zijnde gemiddeld 4,5% energiebesparing op elektriciteit en 4,9% of gas 100% mogelijke baten zijnde reductie van 5% van technical losses + aandeel verbonden aan energiebesparingen 100% mogelijke baten zijnde reductie van 10% van de 3,3% technische verliezen (incl. Wegvallen techn. Verliezen ~ energiebesparing) 100% mogelijke baten zijnde reductie van 50% van calls voor klachten, en vragen omtrent meterstanden en facturatie 100% mogelijke baten zijnde reductie van 33% huisbezoeken voor probleemoplossingen + 100% huisbezoeken voor aan- afsluiten 100% mogelijke baten zijnde reductie van 85% huisbezoeken voor gas en 99% voor elek, beide berekend op 85% aansluitingen met verplichte uitlezing 100% mogelijke baten zijnde 10% van de balancing kost die gerekend wordt op de nodige te verwachtte reserve van 2% in 2016 stijgend tot 20% 100% in mogelijke 2025 baten zijnde reductie van 1uur peakshaving per dag bij kleine ondernemingen en grote residentiëlen 100% mogelijke baten zijnde 3FTE langs de kant van de leverancier en 3FTE langs leverancierszijde Kleurlegende: 100% mogelijke baten in rekening 75% mogelijke baten in rekening 50% mogelijke baten in rekening 25% mogelijke baten in rekening 26

27 Outcomes: Market as a whole Basic Basis Kosten en Baten Totaal (NCW, in k EUR) Sustainable Moderate Kosten en Baten Totaal (NCW, in k EUR) B. Netverliezen B. Fraude B. Energiebesparing B. CO2 B. Call Center B. Huisbezoek technici NCW baten NCW kosten NCW totaal NCW baten NCW kosten NCW totaal B. Uitlezing tellers B. Balancing B. Peak Shaving B. Allocatie & Reconciliatie C. Klantendienst en communicatie C. (on)gepland onderhoud C. Operationeel beheer Smart Advanced Grid Kosten en Baten Totaal (NCW, in k EUR) Full Kosten en Baten Totaal (NCW, in k EUR) C. Data Transfer & Communicatie C. Installatie materiaal & technici C. Training, studie, pilot & programmabeheer C. IT NPV NCW baten NCW kosten NCW totaal NCW baten NCW kosten NCW totaal