Maandoverzicht van het weer in Nederland

Transcriptie

1 Maandoverzicht van het weer in Nederland oktober 2012

2 Oktober 2012: Nat, vrijwel de normale temperatuur en hoeveelheid zon De gemiddelde temperatuur in oktober week met 10,5 C maar weinig af van het langjarig gemiddelde van 10,7 C. noteerde op de 19 e en 22 e twee warme dagen (maximumtemperatuur 20,0 C of hoger), precies het normale aantal voor de maand oktober. Opvallend hoog was de maximumtemperatuur van 22,0 C op 22 oktober. Zo laat in de maand was het in ruim honderd jaar slechts één keer nog zachter geweest; op 26 oktober 2006 werd het 22,1 C. Na het zachte tijdvak werd het in een naar noord gedraaide stroming juist koud. In daalde de temperatuur op 27 oktober voor het eerst na de zomer tot beneden het vriespunt. In totaal werden in twee vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 C) geregistreerd, wederom precies het normale aantal. Op de 28 e vroor het in de ochtend in het oosten van het land matig. Het KNMIstation Twenthe noteerde met -6,4 C de laagste temperatuur van de maand. Met gemiddeld over het land 106 mm neerslag tegen 83 mm normaal, was oktober nat. De regionale verschillen in neerslagsommen waren groot. In een brede kuststrook viel meer dan 100 mm regen. Zeer lokaal liep de neerslagsom daar zelfs op tot 195 mm. In een strook van Brabant naar Groningen was het deze maand het droogst. Plaatselijk werd niet meer dan 55 mm geregistreerd. Van de KNMIstations was Hoek van Holland het natst met 174 mm en Volkel het droogst met 69 mm. Bijna de helft van de gemiddelde maandsom, 45 mm, viel aan het begin van de maand tussen 3 en 6 oktober. Gemiddeld over het land scheen de zon 109 uren tegen 113 normaal. Er was een opmerkelijk groot verschil in het aantal zonuren in het (zuid)oosten en (noord)westen van het land. Van de KNMIstations was Eindhoven het zonnigst met 126 zonuren. Den Helder was het somberst met 95 zonuren. Maximumtemperatuur [ o C] Gemiddelde temperatuur [ o C] Minimumtemperatuur [ o C] oktober Figuur 1: Temperatuurverloop De balkjes geven voor ieder element per etmaal de hoogste en laagste waarde aan zoals die gemeten is op één van de KNMI-stations. De rode (maximum), groene (gemiddelde) en blauwe (minimum) lijn geven het vijf-daags voortschrijdend gemiddelde aan over alle KNMI-stations, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

3 30 oktober mm Gemiddelde Maximum en minimum Figuur 2: Etmaalsom neerslag De blauwe balkjes tonen de gemeten etmaalsommen neerslag, gemiddeld over alle KNMI-stations. De zwarte lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. 16 oktober Uren Langst mogelijke duur Gemiddelde duur Maximum en minimum Figuur 3: Etmaalsom zonneschijnduur De gele balkjes tonen de etmaalsommen zonneschijnduur, gemiddeld over alle KNMI-stations. De rode lijnen geven de laagste en hoogste etmaalsom, gemeten op één van de stations. De blauwe balkjes geven de theoretisch langst mogelijke zonneschijnduur. KNMI, Klimaatdata en -advies 3

4 Geografische Overzichten NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 4 KNMI, Klimaatdata en -advies

5 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. KNMI, Klimaatdata en -advies 5

6 NB. De kaarten zijn gebaseerd op een automatische interpolatie van gegevens van individuele meetstations zonder additionele klimatologische kennis. De getoonde lokale variaties kunnen mede bepaald zijn door de gehanteerde interpolatietechniek en de ligging van de meteorologische stations. 6 KNMI, Klimaatdata en -advies

7 Synoptische beschrijving Tijdvak 1-6 oktober Een omvangrijk, sturend laag tussen Noorwegen en IJsland was in dit tijdvak bepalend voor het weer boven onze omgeving. Aan het einde van het tijdvak verplaatste het laag zich naar Scandinavië. Op 1 oktober nam de bewolking toe vanuit het noordwesten, in de middag en avond gevolgd door wat regen. In het zuidoosten was het nog lang vrij zonnig. Bewolking en regen behoorden bij een koufront. Dit front trok op de 2 e door naar Duitsland. In het oosten was het nog lang bewolkt, elders waren er zonnige perioden. In de nacht van 2 op 3 oktober viel opnieuw regen tijdens de passage van een warmtefront. Vervolgens kwam het polaire front parallel aan de stroming al golvend boven ons land te liggen. Er viel buiige regen. In een groot deel van het land viel op de 3 e 30 tot 50 mm. Een volgende golf met regen trok op de 4 e in de ochtend over de zuidoostelijke helft van het land. Na passage werd het wisselend bewolkt met plaatselijk een bui. Een randstoring, ontstaan uit een volgende uitslaande golf, trok op de 5 e van Engeland naar de Oostzee. In de (vroege) ochtend passeerde het warmtefront met regen, rond de middag het vrijwel inactieve koufront. Rond de passage stond aan zee een harde tot stormachtige wind, buitengaats een storm. In de nacht van 5 op 6 oktober volgde langdurig regen doordat het eerder genoemde front al golvend boven ons land bleef liggen. In de loop van 6 oktober trok het front uiteindelijk naar Duitsland. Het werd droog met geleidelijk opklaringen vanuit het noordwesten. De maxima in dit tijdvak lagen tussen 14 en 19 C. Tijdvak 7-10 oktober In dit tijdvak was er een westoost georiënteerde rug van hogedruk aanwezig boven het Noordzeegebied. In de rug waren diverse centra aanwezig die oostwaarts trokken. Op 7 oktober was het vrij zonnig. In het zuidoosten dreven ook wolkenvelden. Op de 8 e waren er zonnige perioden. In het zuiden was het overwegend bewolkt en viel af en toe wat regen. Wolken en regen werden veroorzaakt door een frontaal systeem boven België dat behoorde bij een laag ten zuidwesten van Ierland. Op de 9 e wisselden zon en wolken elkaar af. Op de 10 e was het in het zuiden zonnig. In het noorden veroorzaakte een zwakke storing vooral aanvankelijk meer bewolking en af en toe buiige regen. De maxima in dit tijdvak waren 13 tot 15 C. Tijdens de nacht van 8 op 9 en die van 9 op 10 oktober kwam het lokaal tot lichte vorst. Tijdvak oktober Boven het zeegebied tussen Noorwegen en Groenland was in dit tijdvak een hogedrukgebied aanwezig. Boven de Britse Eilanden was de druk laag. Op de 11 e was er veel zon. Later nam vanuit het zuidwesten de bewolking toe, in de nacht naar 12 oktober gevolgd door wat regen. De regen behoorde bij een aantal frontale storingen van het laag die over het land trokken. Op de 12 e trok de regen weg. Daarna volgden enkele buien, samenhangend met de passage van troggen. Op de 13 e veroorzaakte een randstoring buiige regen. In het zuidwesten viel op sommige plaatsen 20 tot ruim 40 mm. De randstoring werd het sturende systeem op de 14 e met kern bij de Wadden. Een om de kern gedraaide occlusie veroorzaakte in het noordwesten buiige regen. Op de 11 e en 12 e werd het maximaal 13 tot 16 C, daarna 10 tot 12 C. Tijdvak oktober Boven Oost-Europa kwam in dit tijdvak een hoog tot ontwikkeling. Boven de Britse Eilanden was de druk laag. Dit laag vulde op en ging over in een langgerekte zuidnoord georiënteerde hoogtetrog. Boven onze omgeving kromp de stroming van zuidwest naar zuid. Op 15 oktober waren er perioden met zon en viel een enkele bui. In de avond volgden met name in het noordwesten forse buien. Op 16 oktober passeerde een occlusie vergezeld van regen. Na passage waren er perioden met zon. In het noorden ontwikkelde zich een enkele bui. Van 17 tot en met 19 oktober lag het polaire front evenwijdig aan de stroming al golvend over, of net ten westen van ons land. Op de 17 e was het bewolkt en trok een regenzone over. Daarna viel af en toe lichte (mot)regen. Op de 18 e was het in het westen bewolkt en daar viel af en toe buiige regen. In het oosten en zuidoosten waren er perioden met zon. Op 19 oktober bewoog de frontale zone zich wat richting noordzee waardoor het overal droog werd met enige tijd zon en aanvoer van zeer zachte lucht. In de nacht van 19 op 20 oktober trok hetfrontmetwatregennaarduitsland. Demaximaindittijdvakliepenopvan12tot14 C opde15 e naar20tot23 C opde19 e. Tijdvak oktober Aan de westflank van een hogedrukgebied boven Oost-Europa, stond boven onze omgeving een zuidstroming. Door drukstijgingen boven Scandinavië kromp de stroming naar zuidoost. Eerder genoemd front lag op de 20 e boven Duitsland maar trok als warmtefront weer traag noordwestwaarts. Er was veel bewolking met af en toe wat gespetter bij maxima van 16 tot 19 C. In de nacht naar 21 oktober volgde aan en boven zee meer aanhoudend regen doordat het front activeerde. Op de 21 e overdag lag het front boven zee. Het was bewolkt met in de kustgebieden soms wat gespetter. In het zuiden kwamen opklaringen voor. De maxima liepen uiteen van 13 C in het noordwesten tot 19 C in het zuidoosten. In de nacht van 21 op 22 oktober ontstond her en der mist of laaghangende bewolking. Overdag was het op veel plaatsen zonnig. In het zuidwesten en noordwesten bleef bewolking aanwezig. Daar werd het 14 C, in opgeklaarde gebieden werd het ruim 20 C. Op 23 oktober was er in het zuiden zon, in het noorden was het bewolkt. De maxima liepen uiteen van 14 C in Groningen KNMI, Klimaatdata en -advies 7

8 tot 21 C in Zeeland. Tijdvak oktober Tussen een hogedrukgebied met zwaartepunt tussen IJsland en Groenland en een depressie boven Scandinavië, stond boven onze omgeving een noordstroming. Aan het einde van het tijdvak verplaatste het hoog zich naar het zeegebied ten westen van Ierland, maar boven onze omgeving had dit voor het circulatiepatroon geen gevolgen. In de nacht van 23 op 24 oktober vielen in het noorden buien, lokaal met onweer. De buien behoorden bij een eerste koufront. De buiigheid trok op de 24 e in betekenis afnemend traag naar het zuiden. De maxima liepen uiteen van 12 C in het noorden tot 16 C in het zuiden. Een tweede koufront liep op de 25 e op het koufront boven het zuiden in. Het was bewolkt met vooral in het zuiden wat lichte regen. In de avond veroorzaakte een trog buien boven het noorden. De maxima waren 11 tot 13 C. In de nacht van 25 op 26 oktober vroor het in het oosten lokaal licht. Genoemde koufronten lagen boven België en veroorzaakten in het zuiden bewolking en wat regen. In het midden was er veel zon. In het noorden dreef ook meer bewolking en vanaf de avond volgden daar buien, lokaal met hagel. Het werd maximaal 6 tot 9 C. In de nacht naar 27 oktober vroor het in DeBiltvoorheteerstnadezomer. Erwasveelzonmaarindekustgebiedendrevenbuien, lokaalmethagel. Hetwerd6tot8 C. Tijdvak oktober Het weer in dit tijdvak werd bepaald door depressies nabij Schotland. Na een nacht met lichte, lokaal matig vorst waren er op de 28 e perioden met zon. In de avond nam de bewolking toe vanuit het noordwesten op de nadering van een warmtefront, gevolgd door wat regen. Op de 29 e veroorzaakte een koufront gevolgd door een occlusie voor buiige regen, lokaal ook onweer. In het westen viel op sommige plaatsen ruim 40 mm. Op de 30 e overheerste de bewolking en viel nog een enkele bui. Op 31 oktober werd geleidelijk droge lucht aangevoerd en klaarde het vanuit het zuiden op. De maxima lagen meest tussen 8 en 13 C. oktober 2012 oktober, normaal N N >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft >=5 Bft 3-4 Bft 1-2 Bft W stil/var 3.2% % E W stil/var 4.5% % E Figuur 4: Windroos Z In de windroos zijn de windrichtingen in klassen van 30 verdeeld. Voor iedere klasse is in drie Beaufortklassen aangegeven in hoeveel procent van de gevallen deze voorkwam (relatieve frequentie). De windroos heeft betrekking op het KNMI-station. Z Extremen Hoogste temperatuur: 22.9 C te Twenthe op 19 oktober Laagste temperatuur: -6.4 C te Twenthe op 28 oktober Grootste aantal zonuren: 126 uur te Eindhoven Kleinste aantal zonuren: 93.2 uur te Grootste maandsom neerslag: mm te Hoek van Holland Kleinste maandsom neerslag: 69.3 mm te Volkel Grootste dagsom neerslag: 29.4 mm te Heino op 6 oktober 8 KNMI, Klimaatdata en -advies

9 Landgemiddelden Temperatuur Zonneschijn ( C) (uren) (percentage) Decade Gem. N Gem. dagmax. N Gem. dagmin. N Gem. N Gem. N I II III Maand Luchtdruk Neerslag Windsnelheid Globale straling zeeniveau (hpa) (mm) (m/s) (J/cm2) Decade Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N I II III Maand Maandgemiddelden en maandsommen, temperatuur en neerslag Temperatuur ( C) Neerslag (mm) Dagelijks maximum Dagelijks minimum Station Gem. N Gem. N Hoogste Datum Gem. N Laagste Datum Som N Max. dagsom Datum Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell KNMI, Klimaatdata en -advies 9

10 Maandgemiddelden en maandsommen, overige Globale straling Zonneschijn (berekend Relatieve vochtigheid Dampdruk Windsnelheid Luchtdruk (J/cm2) uit globale straling) (percentage) (hpa) (m/s) zeeniveau (hpa) Station Som N uren N % N Gem. N Gem. N Gem. N Gem. N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell , t/m oktober Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Hoogste Laagste Figuur 5: Etmaalwaarden van de gemiddelde temperatuur,, 2012 De zwarte lijn toont de gemeten gemiddelde etmaaltemperatuur in het lopende jaar. De rode lijn geeft (per datum) de hoogst gemeten temperatuur sinds 1901, de blauwe lijn de laagste temperatuur. De groene lijn is het vijf-daagse voortschrijdend gemiddelde, gemiddeld over het tijdvak KNMI, Klimaatdata en -advies

11 Temperatuur, aantal dagen met Gemiddelde temperatuur ( C) >_ < 0.0 Station A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Minimum temperatuur ( C) Maximum temperatuur ( C) < 0.0 < < 0.0 (10cm) >_ 30.0 >_ 25.0 >_ 20.0 < 0.0 A N A N A N A N A N A N A N KNMI, Klimaatdata en -advies 11

12 Neerslag, wind en zon, aantal dagen met Neerslag (mm) Windkracht (Beaufort) Zonneschijn (percentage) Maximum uurgemiddelde Droog >_ 0.1 >_ 1.0 >_ 10.0 <_ 4 >_ 6 >_ 7 >_ 8 Zonloos <_ 20 >_ 80 Station A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N A N Lauwersoog Hoorn (Terschl.) Vlieland Leeuwarden Nieuw Beerta Stavoren Hoogeveen Marknesse Berkhout Wijk aan Zee Lelystad Heino Schiphol Twenthe Valkenburg Hupsel Deelen Hoek van Holland Cabauw Rotterdam Herwijnen Volkel Gilze-Rijen Wilhelminadorp Arcen Woensdrecht Eindhoven Westdorpe Ell Onweer, mist en sneeuw, aantal dagen met Onweer Mist Sneeuw Station A N A N A N Leeuwarden Schiphol Twenthe Valkenburg Deelen Rotterdam Volkel Gilze-Rijen Eindhoven KNMI, Klimaatdata en -advies

13 Bodemtemperaturen ( C) Nieuw Beerta Marknesse Wilhelminadorp Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Diepte (cm) Datum Gem oktober Y-coordinaat (km) X-coordinaat (km) Figuur 6: Onweer Ontladingen in Nederland, de kustwateren en het aangrenzende buitenland, zoals geregistreerd door het Nederlands-Belgische detectiesysteem. Het kaartje geeft het aantal ontladingen per 5 5 km vak. KNMI, Klimaatdata en -advies 13

14 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Temperatuur ( C) Gemiddeld Maximum Minimum Datum dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

15 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Berekend uit globale straling Zonneschijn Zonneschijn Globale straling (uren) (percentage) (J/cm2) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 15

16 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Gemiddelde luchtdruk op zeeniveau Gemiddelde windsnelheid Relatieve vochtigheid (hpa) (m/s) (percentage) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies

17 Etmaalgemiddelden en etmaalsommen Datum Hoeveelheid neerslag Duur neerslag Referentiegewasverdamping (mm) (uren) (mm) dec. I N dec. II N dec. III N maand N KNMI, Klimaatdata en -advies 17

18 , t/m oktober Graden Celsius jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Figuur 7: Geaccumuleerde temperatuur,, 2012 De getrokken lijn geeft de etmaalgemiddelde temperatuur van het actuele jaar, cumulatief weer. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde ( ) van de cumulatieve jaartemperatuur zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe koud verlopen (blauw gearceerd). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar tot dan toe warmer dan normaal (rood gearceerd) , t/m oktober mm jan feb mar apr mei jun jul aug sep okt nov dec Normaal Jaar 2012 Figuur 8: Geaccumuleerde neerslagsom,, 2012 De getrokken lijn geeft de cumulatief gevallen hoeveelheid neerslag weer in het actuele jaar. De stippellijn laat het langjarig gemiddelde tijdvak van de cumulatieve neerslag dagsommen zien. Indien de actuele lijn zich onder die van het langjarig gemiddelde bevindt, is het jaar tot dan toe droog verlopen (in rood aangegeven). Als de actuele lijn zich erboven bevindt, verloopt het jaar nat (blauw). 18 KNMI, Klimaatdata en -advies

19 WAARNEMINGEN TE DE BILT LUCHTDRUK (in hpa) zes-uurlijkse waarnemingen TEMPERATUUR (in C) etmaal-gemiddelden maxima en minima HOEVEELHEID NEERSLAG (in mm) etmaal-sommen SNEEUWDAGEN DUUR NEERSLAG (in uren) etmaal-sommen ONWEERSDAGEN RELATIEVE VOCHTIGHEID (in %) etmaal-gemiddelden GLOBALE STRALING (in Joule/cm2) etmaal-sommen ZONNESCHIJN (in uren) etmaal-sommen en langst mogelijke duur N 360 NO 45 O 90 ZO 135 Z * * * 180 ZW 225 W 270 NW 315 N BEWOLKING (in achtste delen) gemiddelden uit uurlijkse waarnemingen WINDRICHTING (graden en streken) zes-uurlijkse waarnemingen * : variabel/windstil WINDSNELHEID (in m/s) gemiddelden en maximale snelheden over tijdvakken van zes uur KNMI, Klimaatdata en -advies 19

20 KNMI meteorologische stations Hoorn (Terschelling) 251 Vlieland 242 Lauwersoog 277 Leeuwarden Nieuw Beerta N Stavoren Marknesse Berkhout Wijk aan Zee 257 Lelystad 269 Hoogeveen 279 Heino 278 Schiphol Twenthe Valkenburg 210 Hupsel 265 Deelen Hoek van Holland 275 Rotterdam Cabauw Herwijnen 356 Wilhelminadorp 323 Woensdrecht Volkel 375 Gilze Rijen 350 Eindhoven 370 Arcen 391 Westdorpe 319 Ell km (c) 2009, KNMI Klimaatdata en advies 380 Verklaring In het Maandoverzicht van het Weer in Nederland (MOW) zijn gegevens opgenomen van de meteorologische stations. De ligging van de stations is aangegeven in de bovenstaande kaart. Het MOW is 106 jaar lang uitgegeven als KNMI-periodiek en wordt sinds 2010 verspreid via internet ( Een uitgebreide toelichting op het MOW is eveneens via internet beschikbaar. ( De tijden in het MOW zijn uitgedrukt in universal time (UT). Hierin komt 12 uur overeen met 13 uur Midden Europese Tijd (MET) en met 14 uur Midden Europese zomertijd. Alle gegevens heben betrekking op het etmaal uur UT. De vermelde normalen zijn berekend uit de metingen in het tijdvak Normalen van het aantal dagen met zijn berekend uit uurlijkse waarnemingen. Hierbij geldt dat het betreffende verschijnsel in tenminste één uurvak werd waargenomen. De globale straling is de som van de direkte en diffuse zonnestraling op een horizontaal vlak en wordt weergegeven in Joule/cm 2 (1 Joule/cm 2 = 2, KWh/m 2 ). De referentiegewas-verdamping E r is een richtgetal voor de bepaling van de potentiële verdamping van gewassen. E r wordt bepaald uit gegevens van globale straling en luchttemperatuur (berekeningswijze volgens Makkink). De aanduidingen I, II en III hebben betrekking op de decaden, waarbij I = dag 1 t/m 10, II = dag 11 t/m 20 en III = dag 21 t/m de laatste dag van de maand. M = de gehele maand. blank : gegeven ontbreekt A : aantal. : waarde nul STIL : windstil/veranderlijk 0 : minder dan 0.5 N : normaal : minder dan 0.05 Het MOW is een uitgave van het Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut Klimaatdata en -advies Postbus AE klimaatdesk@knmi.nl 20 KNMI, Klimaatdata en -advies