Lezingen: Genesis 14:17-20 / Psalm 110 / Matteüs 22: Gemeente van onze Heer Jezus Christus,

Transcriptie

1 Pagina 1 Preek ds. Bert Ridder, gehouden in de morgendienst van 30 maart 2014 (vierde zondag 40- dagentijd) in de Gereformeerde Kerk Almkerk. Lezingen: Genesis 14:17-20 / Psalm 110 / Matteüs 22: Liederen: Psalm 89: 1 en 13 (aanvangslied) / Psalm 61: 3 en 5 (na gebed om ontferming) / Psalm 110: 1 en 4 (na lezing uit Genesis 14 en Psalm 110) / Gezang 173: 1, 2 en 3 (na de Evangelielezing) / Gezang 446: 1, 2, 3 en 4 (na preek) / Gezang 476: 1 en 4) (slotlied). Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Afgelopen week kwamen we als predikanten uit de regio samen om elkaar te ontmoeten en om een onderwerp te bespreken. We doen dat zo eens in de 6-8 weken. Een nieuwe collega die afgelopen zondag als predikant bevestigd is en zijn intrede heeft gedaan, was er ook bij. Wat doe je dan bij zo n gelegenheid dan maak je een voorstellingsrondje: je vertelt iets over jezelf, over je woon-, leef- en werkomstandigheden, iets over je afkomst. Zo leer je elkaar alvast een beetje kennen. In het Evangeliegedeelte van vanmorgen zijn we ook getuige van zo n voorstellingsrondje. Jezus neemt daartoe het initiatief. Alleen gaat het dan op een omgekeerde manier: niet Hij vertelt zelf wie Hij is, Hij laat het de Farizeeën zeggen. Wat denkt u over de Messias? Van wie is Hij een Zoon? Als het woord Messias valt, wordt er inmiddels aan Hem, aan Jezus gedacht Eigenlijk vraagt Jezus dus: wie zeggen jullie dat Ik ben? Het is een vraag om positiebepaling: hoe denken jullie over Mij, ben je voor of tegen Mij? Met je antwoord zeg je tegelijk ook iets over jezelf In het Oude Testament klinkt voortdurend dat de Messias die Israël verwacht een nakomeling van David is Psalm 89, waar we de dienst mee begonnen, verwijst er

2 Pagina 2 bijvoorbeeld naar. Ook wij, lezers en hoorders van de bijbel, brengen de Messias in verband met een nakomeling van David. In de Adventsperiode hebben we Matteüs 1 gelezen, over de afkomst van Jezus, in wie wij de Messias herkennen. En dan is het meteen raak: Overzicht van de afstamming van Jezus Christus, zoon van David, zoon van Abraham. Dus ja, van wie is de Messias een Zoon? Het antwoord is voor de Farizeeën niet zo moeilijk: dat antwoord kan niet anders dan David luiden Oké, zegt Jezus, de Messias is dus de Zoon, de nakomeling van David maar hoe kan het dan dat diezelfde David de Messias Heer noemt? Alsof Hij zeggen wil: een vader noemt zijn zoon, of andere nakomeling toch niet Heer dat is geen aanspreektitel die bij een dergelijke familierelatie past! Tja, daar is wat voor te zeggen Maar ingewikkeld is het wel zo ingewikkeld blijkbaar dat de Farizeeën met hun mond vol tanden staan En ook ik vroeg me af: hoe zit het nu? Is Jezus nu de Zoon van David want zo kennen we Hem toch maar dan niet de Messias? Of is Hij wel de Messias, maar dan niet Zoon van David? Om het Evangeliegedeelte te beter begrijpen is het goed om de Psalm waaruit Jezus citeert, Psalm 110, ernaast te leggen. De HEER spreekt tot mijn Heer zo begint David de Psalm. Die eerste HEER dat zie je aan de hoofdletters dat is God. Maar wie is dan die tweede Heer, die David mijn Heer noemt? David erkent Hem in ieder geval als een meerdere anders zou hij Hem niet Heer noemen. En dat is bijzonder, want David is immers koning, hij is op dat moment de hoogste in rang. Maar blijkbaar heeft hij er besef van dat er nog iemand anders is of moet komen, hoger, belangrijker dan hij, iemand die hem overtreft

3 Pagina 3 Een Heer, een machthebber die aan Gods rechterhand mag plaatsnemen dat is de ereplaats. God zal deze Heer bijstaan in de strijd tegen diens vijanden blijkbaar zijn de vijanden van deze Heer ook Gods vijanden. In het eerste deel van de Psalm wordt de strijd aangekondigd en voorbereid, in het laatste deel vindt die strijd ook daadwerkelijk plaats. We horen over het verpletteren van tegenstanders, over lijken die zich opstapelen. Deze Heer weet van wanten Ik kan me voorstellen dat u zegt: hier haak ik helemaal af, wat is dat voor een stel, God en die andere Heer, die samen tekeer gaan? Wat een verheerlijking van geweld dat past toch niet bij de bijbelse boodschap van liefde en verdraagzaamheid?! Nee, het is taal waar je je ongemakkelijk bij voelt Zo kennen we God niet, of zo willen we God niet kennen. Maar aan de andere kant: wat ziet God als Hij naar onze wereld kijkt? Inderdaad: mensen die elkaar verpletteren, lijken die zich opstapelen zo gaan wij mensen met elkaar om, altijd is er wel ergens een nieuw Syrië. Natuurlijk is het niet alleen maar ellende in de wereld, gelukkig gebeurt er veel goeds, veel waar we dankbaar voor mogen zijn. Maar als mensheid in z n algemeen zijn we niet bij machte om het kwaad te keren, we geven ons er telkens weer aan over Wij zijn het die ons tegen God en elkaar keren, die liefde en trouw niet vast kunnen houden. Zelfs David, de koning naar Gods hart, kon het kwaad niet buiten z n eigen hart houden, ook hij liet zich er door leiden Dat is wat David met deze Psalm erkent: zelfs ik, als gezalfde koning van God, ik blijf in gebreke, ik voldoe niet aan Gods eisen, onder mijn koningschap komt er geen vrederijk Ook mijn nakomelingen, aan wie God het koningschap voor altijd

4 Pagina 4 beloofd heeft, zal het nooit lukken. Daar is meer voor nodig. En dat bezingt hij in dit lied, Psalm 110. David kijkt uit naar iemand die Gods bedoelingen waar zal maken iemand die hem en zijn nageslacht verre te boven gaat, die hij alleen maar mijn Heer kan noemen. Iemand die werkelijk bondgenoot van God zal zijn, die samen met God orde op zaken zal stellen en blijkbaar kan David daar geen andere woorden aan geven dan die van oorlogstaal. Maar er staat meer in deze Psalm. Het hart van het lied wordt gevormd door een opmerkelijke zin: De HEER dat is God heeft gezworen, en komt op zijn eed niet terug: Je bent priester voor eeuwig, zoals ook Melchisedek was. Om dat te begrijpen moeten we nog een laagje dieper graven en zo komen we bij Genesis 14, bij Abram uit. In zijn tijd is Abram ook een soort koning - hij heeft moeten vechten om zijn neef Lot te bevrijden uit de hand van vijanden. Dat is gelukt en dan komen andere koningen, onder wie ene Melchisedek, hem tegemoet om de overwinning te vieren. Melchisedek heeft al brood en wijn bij zich. Deze Melchisedek is niet zomaar een vechtersbaas zijn naam betekent rechtvaardige koning. En we horen dat hij uit Salem komt. Een rechtvaardige koning uit Salem het latere Jeruzalem. Dat klinkt hoopvol! En bovendien, zo horen we, is hij behalve koning, ook priester. Dat klinkt nog hoopvoller: Melchisedek weet niet alleen van vechten, maar ook van bidden. Hij vraagt niet alleen offers, maar brengt ze ook. Een koning die niet alleen bevelen uitdeelt, maar ook zegent. Die niet alleen kan straffen, maar ook weet van vergeven. Dat is werkelijk iemand in wie God zichtbaar wordt

5 Pagina 5 Abram is voorwaar geen kleintje in de bijbel, net als David één van de reuzen maar ook hij moet een meerdere boven zich erkennen: Melchisedek, de priester- koning, iemand die hem namens God zegent, iemand aan wie Abram een tiende deel van wat hij in de strijd heroverd had, afdraagt. Nou, dan weet je wel wie de belangrijkste is We maken weer het opstapje naar Psalm 110, waar in het hart van het lied staat: De HEER God heeft gezworen, en komt op zijn eed niet terug: Je bent priester voor eeuwig, zoals ook Melchisedek was. Dat belijdt David van degene die hij mijn Heer noemt. Die Heer die wij al hadden afgeschreven als veel te gewelddadig. Maar David beschrijft zijn Heer dus ook anders, hij herkent in hem een Melchisedek- figuur, iemand die alle andere gelovigen, zelfs Ab(ra)ham en hemzelf, overstijgt. Zou dat niet de Messias zijn? En dan komen we nog één keer terug bij Matteüs 22. Wat denkt u over de Messias? Van wie is Hij een Zoon? Zeg het maar, Farizeeën Een afstammeling van David? Als dat zo is, dan wordt het alleen maar meer van hetzelfde misschien kan die Messias een hoopvol begin maken, maar zal Hij uiteindelijk toch ook niet vastlopen in corruptie, intriges en geweld? Nee, de Messias is niet een rechtstreekse afstammeling van David Hij is degene van wie David belijdt dat het zijn Heer is: iemand zoals David had moeten zijn is Hij. De Messias is als het er op aankomt geen David- figuur, maar een Melchisedek- figuur 1. Iemand die als het moet hard optreedt, die de tempel schoonveegt, van marktplaats weer huis van gebed maakt. Maar die als het maar even kan de 1 Zie ook Hebreeën 5, 6 en 7 waar uitgebreid gesproken wordt over de vergelijking tussen Jezus en Melchisedek.

6 Pagina 6 mensen zegent, hun zonden vergeeft, hun wonden geneest, voor hen bidt, hen aan God opdraagt. Dat is de Messias. Melchisedek uit Salem. En hier staat Hij voor jullie, Ik ben het, de rechtvaardige koning die hier in Jeruzalem is gearriveerd. Niet om er gekroond, maar om er gekruisigd te worden. Die brood en wijn meebrengt nee, wacht even, nog niet om de overwinning te vieren. Eerst als teken van mijn offer voor jullie, het offer van mijn eigen leven. Ook voor jullie, Farizeeën, breng ik dat offer. Ook voor jullie, gemeente van Almkerk als je Mij tenminste zo wilt aanvaarden. Niet als de zoveelste grote schreeuwer die het wel even gaat regelen maar als de priester- koning die laat zien wie God werkelijk is, de God die zichzelf op het spel zet Wat denkt u van de Messias? Van wie is Hij een Zoon? Matteüs begint het Evangelie met de woorden: Overzicht van de afstamming van Jezus Christus, zoon van David, zoon van Abraham. Dat is nou de ware Messias de Heer die zo ander is en die tegelijk dichtbij komt, dat Hij in één adem genoemd wil worden met David, met Abraham, met u, met jou, met mij Gemeente, ik heb er een week over kunnen doen om de preek voor te bereiden. Ik vond en vind het bepaald geen gemakkelijke kost vanmorgen en u moest het in 20 minuten zien te verstouwen. Ik weet niet of dat gelukt is Maar wat je niet altijd in tekst kunt vangen, daarvan kun je soms wel zingen. Neem van vanmorgen dan in ieder geval het lied mee: O Jezus, hoe vertrouwd en goed klinkt mij uw naam in t oor, uw naam die mij geloven doet: Gij gaat mij reddend voor. Amen.