B E L NIEUWSBRIEF. Bewonersvereniging EVA Lanxmeer - jaargang 8 nr. 1 jan. 2005

Transcriptie

1 B E L NIEUWSBRIEF Bewonersvereniging EVA Lanxmeer - jaargang 8 nr. 1 jan Redactioneel Het eerste nummer van 2005 jaar ligt voor u. Als redactie wensen we alle lezers een gelukkig en gezond nieuwjaar toe. We kunnen ook deze keer een gevuld nummer uitbrengen met veel uiteenlopende bijdragen. Yfke Kirchner zorgt voor versterking van de redactie vanuit het Kwarteel. De wijk leeft, er is veel actie, halen we de indertijd gestelde ecodoelen? We worden door Mario Huizinga en door de WEIgroep op de hoogte gebracht of we dat doen en hoe dat het beste gecontroleerd kan worden. Stichting Terra Bella start met het traject om samen met de bewoners het groen in de wijk in eigen beheer uit te voeren. In de boomgaard is hard gewerkt, fijn als je de bomen zo ziet opknappen. De verantwoordelijkheid ligt voor de speeltoestellen in de wijk is nader onderzocht. Niet duidelijk is of de biogas installatie ooit gerealiseerd gaat worden. Bijdragen over de natuur ontbreken ook deze keer niet. Namens de redactie wens ik u veel leesplezier! Gonda Baard Inhoudsopgave: Redactioneel Birds (column) Bestuursbericht Wijkmonitoring Speeltoestellen Cursus Hoogstamfruit & snoeizaterdagen Kijk op de wijk Fotowedstrijd Brandende vragen? Watertemperatuur warmtenet Kwart eel nodigt uit Water in de peiling Biogasinstallatie Terra Bella Nieuws Dieren in de wijk Natuur in Lanxmeer (2) ATC Timon onze huisdrukker Aardpeer Hedja s jaaroverzicht Vraag en Aanbod Colofon/agenda Koolmees van Martin Ouwerkerk, winnaar Lanxmeer fotowedstrijd in de categorie beesten 1

2 BIRDS Geleidelijk begon het ons op te vallen. Het aantal ralreigers, roodbonte spechten, rotganzen en roerdompen in onze hof leek gaandeweg Hitchcockiaanse vormen aan te nemen. Het gekrijs, gekras en gekerm van mantelmeeuwen, mussen, mezen en maraboes werd dagelijks oorverdovender. Zwermen stormvogels, strandlopers en steenarenden huisden op onze daken en onze zonnepanelen werden bezwadderd met de drek van condors, kerkuilen, koekoeken en kanaries. Hoog tijd om deskundigen in te schakelen om een rationele verklaring voor deze buitensporige toename van de vogelstand te vinden. Gelukkig wonen er in onze wijk de nodige flora - en faunalogen. Er werd een onderzoek gestart en al snel leidde dat tot een verrassende ontknoping. Wat bleek namelijk? Enkele kinderen hadden op zekere dag huis aan huis gecolporteerd met zakjes vogelvoer ten bate van een mij onbekend goed doel. Wellicht de Vogelwacht, of de Vereniging van postduivenhouders. Doet er ook niet toe. Betrokken op alles wat groeit en bloeit en ons altijd weer boeit als wij van Lanxmeer zijn, kochten velen een zakje zaadjes en pindaatjes. Ontzettend leuk toch als in de wintermaanden, wanneer alles kaal is en het insectenbestand grotendeels ondergronds gegaan, onze gevederde vrienden tegen het raam komen tikken om hun dagelijkse kostje? (Ik ken mensen die tijdens de lunch niet met elkaar praten omdat ze permanent geboeid worden door de kool - en pimpelmezen die zich op hun balkon tegoed doen aan vetbol en pindasnoer). Echter, uitgerekend in het Kwartel (nomen est omen!) kregen de kinderen van een bewoner te horen, dat men bij voorkeur geen vogels naar de huizen toe lokte. Niet dat men daar niet van vogels houdt. Integendeel zelfs, men is er dol op. Maar over de galerijen van dit aantrekkelijke seniorenperceel gaat het verhaal, dat de uitwerpselen van vogels desastreuze gevolgen kunnen hebben voor de staat van het houtwerk. Over bouwgebreken gesproken. Maar hiermee was dus het raadsel van de enorme toename van parkieten, pestvogels, kolibries en kieviten in onze hof tot helderheid gebracht. Het waren asielzoekers, die in het Kwartel vergeefs speurden naar hun zaadjes en nootjes! Deskundigen hebben mij verzekerd dat we ons niet teveel zorgen moeten maken over de chemie tussen de spijsverteringsresten van de vogelstand en ons eco-keurmerkhout.de enige vogel waar we terdege voor moeten oppassen, en die een daadwerkelijke bedreiging vormt voor ons woongenot, en trouwens voor iedere kans op verrassende ervaringen in het leven, is de schijtlijster. Maar die is volgens de Vogelwacht in onze wijk nog niet gesignaleerd. Henk Fonteyn BESTUURSBERICHT Beste bewoners en leden, Allereerst wensen we jullie een goed jaar in of buiten onze wijk toe. En om maximaal van de komende lente te genieten willen we eind februari, begin maart de jaarlijkse ALV houden. Jaarlijks omdat daarin de financiën worden besproken. Dat moet van de statuten. Verder zijn er in ieder geval nog twee onderwerpen waarover we jullie mening willen horen: het nieuwe huishoudelijk reglement van de BEL en het jaarplan voor het groenbeheer zoals opgesteld door de gemeente en stichting Terra Bella. Voor actuele zaken, en die zijn er, is er De notulen van onze vergaderingen hebben bijna dezelfde leesbaarheid als de artikelen in deze fraaie Nieuwsbrief. En jullie zien het: we zijn met zijn zevenen. Mensen genoeg om het een en ander mee te bespreken. Groeten van Erica, Jaap, Kees, Martien, Mena, Rudi en Wil 2

3 WIJKMONITORING Mei is normaal de interessantste periode van de wijkmonitoring, als de gegevens van de winterperiode binnenkomen. In de winter wordt immers het echte verschil gemaakt door het hogere energieverbruik. Toch is er ook nu, na het verwerken van de meterstanden in november (hartelijk dank voor uw medewerking), wel het een en ander te melden. Sinterklaas Geheel onverwacht bracht Sinterklaas op 5 december een bezoek aan uw wijkmonitor. De houtpiet had een mooie kandelaar gemaakt die mij nu van licht voorziet. Dat scheelt weer een 12 Watt spaarlamp. Dank u wel Sinterklaas, wat leuk dat u de BEL Nieuwsbrief in Spanje ook leest. Kwarteel De bewoners van het Kwarteel doen ook mee met de wijkmonitoring, en hoe! Dankzij Frans Westendorp ontving ik in één keer van alle huishoudens de meterstanden van mei en november Het energieverbruik van de gemeenschappelijke voorzieningen is daarbij via diverse methoden toegerekend naar individuele huishoudens: elektra door gestaffeld wasserettegebruik; verwarming van het tapwater (warmtenet en gas) -- per woning; elektra, verwarming, (drink)water -- gezien vanuit gemeenschappelijk verbruik -- per persoon. Na de winter kan het energieverbruik in het Kwarteel vergeleken worden met de andere woningen in onze wijk. Een verschil is nu al zichtbaar: In het Kwarteel wordt per huishouden meer elektriciteit afgenomen dan in de rest van de wijk: Netto elektriciteitsverbruik mei 2004 t/m okt 2004 Verbruik per week Type woning (kwh) Kwarteel persoonshuishoudens (excl. 18 Kwarteel) Meerpersoonshuishoudens 41 Nee, we hoeven de kwartels niet met pek en veren door de wijk te dragen. Het Kwarteel heeft geen zonnepanelen en dat scheelt, zeker in de zomerperiode, een slok op een borrel. Want zonnepanelen leveren een flink deel van de dagelijkse stroomvoorziening voor hun rekening (zie volgende alinea). Het warmte- en gasverbruik op het Kwarteel zal ik na de winter analyseren. Opbrengst zonnepanelen In acht woningen is in de periode mei t/m oktober meer elektriciteit opgewekt dan verbruikt. Maar ook in de andere woningen met zonnepanelen wordt uiteraard veel stroom opgewekt. Die stroom wordt deels meteen verbruikt, waardoor het niet zichtbaar is in de meterstanden. In ongeveer tien woningen wordt de opbrengst van de zonnepanelen direct gemeten. Daardoor weten we beter wat de zonnepanelen echt opleveren. De capaciteit van de zonnepanelen wordt aangeduid met de eenheid WattPiek (Wp): het maximale vermogen dat de zonnepanelen kunnen leveren onder ideale omstandigheden. diagram instraling zonnepanelen Als de zonnepanelen op een dak bij elkaar een capaciteit hebben van 1000 Wp, levert het systeem onder ideale omstandigheden 1000 Watt. Oftewel in een uur precies 1 kwh. Een vuistregel voor Nederland geeft aan dat 1000 Wp aan zonnepanelen bij ideale plaatsing jaarlijks zo n 800 kwh stroom moet kunnen opwekken. Bij een ongunstige plaatsing (b.v. een hellingshoek van 60 graden, gericht op het westen) kan de werkelijke opbrengst 30% lager uitpakken. Uw eigen situatie kunt u zelf aflezen op bovenstaande afbeelding. Indien die door het drukken niet goed leesbaar is, kunt u op bij wijkmonitoring een beter leesbaar exemplaar downloaden. 3

4 De hoeveelheid zonnepanelen bij de woningen in onze wijk varieert sterk: van 500 tot 1800 Wp. Bij de ongeveer 10 woningen in onze wijk waar de opbrengst rechtstreeks wordt gemeten, was de werkelijke opbrengst het afgelopen jaar gemiddeld 80% procent van het theoretisch maximum. Met onderstaande Lanxmeerformule voor zonnepanelen kunt u zelf uitrekenen hoeveel stroom uw zonnepanelen jaarlijks ongeveer voor u opwekken: Werkelijke jaaropbrengst (kwh) = 0,64 x Wp Bij een erg gunstige plaatsing (36 graden helling, bijna pal zuid) kunt u de uitkomst maximaal 20% verhogen, bij een erg ongunstige plaatsing (60 graden pal oost of west) met 15% verlagen. Willem Kloospad en Rosalie Lovingpad Vrijwel alle bewoners in dit nieuwe deel van onze wijk doen mee met de wijkmonitoring, onder de inspirerende leiding van contactpersoon Han Sloots. Begin november heb ik de eerste meterstanden ontvangen. De volgende keer kan ik ook verbruiksgegevens berekenen en vergelijken. Meterkaart Op vindt u weer nieuwe meterkaarten om de meterstanden wekelijks of maandelijks bij te houden. De kaart is beschikbaar in twee varianten: een PDF versie die u zelf kunt afdrukken, en een Excel versie waarin u de gegevens elektronisch kunt vastleggen. Met dit kunststukje van Marten Holtrop worden verbruiksgegevens volautomatisch berekend en kunt u in grafieken aflezen wat het ontdooien van de koelkast heeft opgeleverd. Mario Huizinga m.huizinga@hetnet.nl SPEELTOESTELLEN De wijk Lanxmeer is een be etje vreemd op sommige punten. Waarschijnlijk zijn we de enige wijk in Nederland waar bewoners de straatverlichting van stroom voorzien. Dit is in de eerste fase het geval. En we hebben als een van de weinige wijken ook mandelige gebieden, gemeenschappelijke tuinen die in bezit zijn van een groep bewoners. En daar gaat dit artikeltje over. In de mandelige gebieden staan speeltoestellen die eigendom zijn van de bewoners, en dat betekent dat bewoners ook verantwoordelijk zijn voor die toestellen. Dat die gebieden openbaar toegankelijk zijn, doet daar niets aan af, zo stelt de Gemeente. Eigenlijk zouden die toestellen goed moeten worden onderhouden, om de kans op ongevallen zo klein mogelijk te houden. Dat is tot nu toe niet systematisch gebeurd. Om de veiligheid rond de speeltoestellen te verhogen laten we als BEL de speeltoestellen inspecteren door een gespecialiseerd bureau, Speel- TopVeilig uit Tiel. SpeelTopVeilig geeft aan op welke punten de toestellen mankementen vertonen of dreigen te vertonen, maar het keurt toestellen niet af. Zo is dat wettelijk geregeld. Dat betekent dat bewoners altijd zelf eventuele reparaties dienen te (laten) verrichten. De BEL betaalt alleen de inspectie, en dat kost voor de hele wijk op dit moment zo n 400,--. Er komen in de vierde fase waarschijnlijk nog toestellen bij. Bewoners blijven ook aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van ongelukken. En nu komen we in een mistig gebied. Want als er iemand lelijk ten val komt en blijvend invalide wordt, dan moeten bewoners misschien een beroep doen op hun aansprakelijkheidsverzekering. Tenminste, als ze aansprakelijk kunnen worden gesteld. Want als de speeltoestellen aantoonbaar goed onderhouden zijn, dan valt er waarschijnlijk niets op bewoners te verhalen. Een leuke klus voor de verzekeringsmaatschappijen, want iedere bewoner kan bij een andere maatschappij zitten. We kunnen die aansprakelijkheid als bewonersvereniging ook voor circa 50,-- per jaar laten verzekeren bij bijvoorbeeld Univé. Daar hebben we contact mee gehad, maar de vraag is of zij onze situatie begrijpen. De BEL wordt min of meer als beheerder van een speeltuin aangemerkt, en alleen leden van de BEL vallen onder de dekking. Er blijft veel onduidelijkheid, maar misschien sluiten we hem gewoon maar af. Samengevat: de speeltoestellen in de mandelige gebieden zijn van de bewoners. Dus de bewoners zijn verantwoordelijk voor het onderhoud, en de bewoners zijn aansprakelijk bij eventuele ongevallen. Rudi Oortwijn, namens het bestuur 4

5 BASISCURSUS HOOGSTAMFRUITBOMEN Op zaterdag 27 november en zaterdag 18 december jl. trokken ruim 10 wijkbewoners gewapend met ladders, stokzagen en snoeimessen de boomgaard in. Allen hadden daarvoor in twee avonden theorie veel geleerd over appelbomen en wat je wel en niet moet doen om een mooie boom te krijgen en te houden. Een mooie boom is het eerste streven van de werkgroep hoogstamfruitbomen. Natuurlijk moeten er ook appels en peren aan groeien, maar een maximale opbrengst en een snelle winst hoefde niet van de cursusbegeleiders Michael Witjes en Edwin Bouwmeester van Landschapsbeheer Gelderland. Wat heeft een mooie appelboom? Allereerst een goed gestel, de drie of vier dikke takken die het geraamte van de boom vormen. Daarnaast een evenwicht tussen het langlot, rechte takjes met bladeren en het kortlot, kromme takjes waaraan de vruchten komen. Dan moet er genoeg licht in de boom doordringen. Om dit toe te lichten lieten ze tientallen plaatjes van voor en na de snoei zien. Toch was hun aanwezigheid op de eerste praktijkdag onmisbaar. Niet alle ladders werden veilig neergezet en beginners zijn altijd te voorzichtig! Als wij een boom behoorlijk hadden gekortwiekt - er moest immers meer licht in -, snoeiden Michael en Edwin er nog eens zoveel uit. Onze boomgaard is er een met zonderstambomen. Dat was niet erg, maar als er nu een paar wegens ver gevorderde leeftijd gerooid moesten, was er het vriendelijke verzoek die te vervangen door hoogstam exemplaren. In totaal zijn nu zo n tien bomen gesnoeid, maar in een enigszins verwaarloosde boomgaard moet snoei minstens éénmaal per jaar herhaald worden. Het beste is dat elk team (2 à 3 mensen) steeds dezelfde boom behandelt; je ziet dan hoe de boom gereageerd heeft en op den duur krijg je een hechte band met een Schone van Boskoop of een Zigeunerin. Johan van Bennekom, persoonlijke indrukken, deelnemer namens het Kwarteel SNOEIZATERDAGEN Het resultaat van bovenstaande cursus 'snoeien hoogstamfruitbomen' is een vaste kern snoeiers, die zich heeft opgeworpen om de fruitbomen in de boomgaard en op andere plekken in onze wijk te onderhouden. De snoeiers zullen zich deze winter elke twee weken een zaterdagochtend met handschoenen aan, helmen op en handzagen, stokkenzagen, snoeischaren en takkenscharen in de aanslag op de bomen storten. Zaterdag 22 januari is de eerste snoeizaterdag. Vanaf 10:00 uur beginnen we bij het klaphek van de boomgaard met koffie en een korte bespreking van het werk. Niet alleen de 'gediplomeerde' snoeiers zijn welkom; iedereen die wil meehelpen kan aansluiten. We leren elkaar de kneepjes van het vak. Tijdens de cursus bleek al dat het 'lezen van een boom' een prachtige levende puzzel is. Ook de kinderen kunnen - onder begeleiding van hun ouders, want veiligheid staat voorop - meedoen. Reserveer in je agenda de volgende data: 22 jan / 5 feb / 19 feb / 5 maart / 19 maart We hopen jullie allemaal op een of meer zaterdagen in de boomgaard te zien of heb je vragen bel of mail Dick Boland ( / dick.san@hetnet.nl) 5

6 KIJK OP DE WIJK Pionieren Van Amsterdam naar Culemborg, dat zal hemelsbreed zo n dikke vijftig kilometer zijn. Toch vroeg een vriend of onze paspoorten in orde waren toen we zeiden dat we naar buiten zouden gaan; Amsterdam verlaten staat kennelijk gelijk met emigreren. En daar zit iets in. Dat we terecht kwamen op Het Pioniersveld maakte de gedachte aan vernieuwing van onze paspoorten alleen maar voor de hand liggender. vlnr: Carla, Wieke, Tijs en Job Creyghton-Roorda We wonen hier intussen alweer ruim twee jaar en met veel plezier. We hebben een prachtig huis, de buurt is heerlijk en ons uitzicht wordt gelukkig nog steeds bepaald door gras en modder. Vooral dat laatste was voor de columnist van dit blaadje reden tot een hilarisch maar toch ook vermanend stukje: hij zou het prettig vinden als hij ook eens een keer zonder laarzen een wandeling zou kunnen maken. Voor ons zijn gras en modder tot nu toe de garantie geweest voor een riant uitzicht, en de kinderen hebben er heerlijk in kunnen spelen. De onnavolgbare verplaatsing van grond was trouwens sowieso een bron van vermaak omdat mannen in oranje jasjes een grote inventiviteit aan de dag legden als het erom ging het veld een nieuw aanzicht te geven. Bergen verschenen en bergen verdwenen, het was elke ochtend een verrassing waar we nu weer een gat konden vinden of waar weer iets opgeworpen zou zijn. Tot er achter ons huis een modderberg verscheen die bleef. Die ons uitzicht ietwat beperkte en waarop nu langzamerhand, ondanks het seizoen, gras en onkruid beginnen te groeien. De opgeworpen hoop grond markeerde een nieuwe fase in onze nog maar prille woongeschiedenis. Er verschenen meer bulldozers, meer grondhappers en nog meer vrachtwagens: de verplaatsing van grond leek enige richting te krijgen. En even later kwamen daar hijskranen, opleggers met betonplaten, heipalen, en nóg weer wat later raamkozijnen, zonnepanelen en deuren bij. Uit bouwvakkersransistoren kwamen vrolijke arbeidsvitaminen; we wisten dat het nu snel afgelopen was met pionieren. En met ons uitzicht. Het wordt dus drukker op het pioniersveld. Dat vinden we aan de ene kant jammer, maar we wisten het en we heten de nieuwe buurtgenoten dan ook van harte welkom. Maar de verdere plannen, tja, daar moeten we wel heel erg aan wennen. Het grote blok in de richting van Lek en Linge ziet er mooi uit, maar het is zo gróót. En de plannen waarmee de Gemeente het stationsgebied een nieuw aanzicht wil geven veroorzaken bij ons een gevoel van redelijk grote onrust: je emigreert per slot niet van hartje Amsterdam naar randje Culemborg om daar in een grootstedelijk (Culemborgse Courant) gebied terecht te komen. Maar goed, er heerst bij ons nog geen paniek want gezien de voortvarendheid waarmee op het pioniersveld dingen tot stand komen, denken we dat het nog wel eens erg mee zou kunnen vallen met de ontwikkeling van dat grootstedelijke gebied rond het station. Intussen wonen we met heel veel plezier in EVA-Lanxmeer. Echt waar! Fam. Creyghton-Roorda, A.R. Verschoorpad 5. We geven de pen met genoegen door aan de familie Sas, waarvan we weten dat ook zij enthousiaste bewoners zijn van Het Pioniersveld 6

7 EERSTE LANXMEER - FOTOWEDSTRIJD SMAAKT NAAR MEER! Zaterdag 21 november 2004 vond de prijsuitreiking plaats van de eerste Lanxmeer fotowedstrijd, naar een idee van Jan Tempelman. De foto s waren stijlvol ingelijst in passepartouts en gaven de hal een kleurrijk aanzien. Terwijl de hagel het dak striemde, vonden de ruim veertig bezoekers in de hal van het Kwarteel een warm onthaal. Tien deelnemers, onder wie twee kinderen, hadden samen ruim dertig foto s ingeleverd, die met elkaar een veelzijdige en soms zeer verrassende kijk op de wijk boden. Vier categorieën waren vastgesteld: beesten, planten, gebouwen & landschap en foto s door of met kinderen. Door de jury, bestaande uit Irma Mommers, Jutta van Hooft, Rudi Oortwijn en Jaap van der Ham, werd in de categorie beesten de koolmees van Martin Ouwerkerk als winnaar aangewezen (zie voorkant). Dezelfde fotograaf won ook in de categorie planten met zijn witte waterlelie. In gebouwen en landschap werd de watertoren in het donker van Jacqueline Holtrop bekroond. Tiko Huizinga sleepte de eerste prijs weg bij de kinderen met zijn prachtige observatie van gestreepte rupsen. Terechte winnaars, zie foto s hieronder! BEL-voorzitter Wil van Hooft reikte de prijzen uit en verklaarde dat deze fotowedstrijd op veler verzoek een jaarlijkse traditie zal gaan worden. Hij riep de aanwezigen op, nu al alert te zijn op mooie herfst- en wintertaferelen. Veel van de inzendingen zult u in deze of een van de komende edities van de BEL-nieuwsbrief kunnen bewonderen. Henk Fonteyn BRANDENDE VRAGEN OVER LEVEN IN LANXMEER? STUUR ZE NAAR ONS TOE! Er circuleren in onze wijk zo nu en dan allerlei vragen die met het bijzondere karakter van onze woonomgeving te maken hebben. Over de wandverwarming of de zonnepanelen, over helofytenfilters en witte slierten in de boomgaard. Als u een prangende vraag hebt, en u weet of denkt bovendien dat meerderen diezelfde vraag hebben, stuur hem in naar het redactieadres! Wij zoeken een deskundige die in het volgende nummer van de BEL- Nieuwsbrief uitvoerig op uw vraag ingaat. De redactie adres: mwbaard@planet.nl 7

8 WATERTEMPERATUUR WARMTENET 2 E FASE EN KWARTEEL Tijdens de informatieavond Energie werd in de rondvraag de vraag gesteld of de WEIgroep onderzoek wilde doen naar de temperatuur van het water zoals dat door Vitens aan de bewoners afgeleverd wordt. De vragensteller had kennelijk de indruk dat de temperatuur te laag is of was. De aflevertemperatuur van het water zoals Vitens het levert, is afhankelijk van de buitentemperatuur en wordt dus iedere dag automatisch bijgesteld en verloopt volgens de afgebeelde grafiek. grafiek aflevertemperatuur water Dit betekent dat als het bijvoorbeeld buiten 20º vriest, de temperatuur tot het maximum van 50º wordt opgevoerd. Is het buiten 10º boven nul, dan wordt de watertemperatuur 40º en is de temperatuur zoals op dit moment van schrijven 5º boven nul, dan wordt de watertemperatuur 43º. Het verlies onderweg in de leidingen is gering. Situatie het Kwarteel Voor het Kwarteel is de situatie als volgt. De pomp in de verwarmingskast pompt het verwarmingswater rond door de wandverwarming. Staat de thermostaat zo hoog dat het vlammetje zichtbaar is, dan laat de thermostaatklep (regelklep) water uit het warmtenet in. Je voelt dan achter de klep de leiding warm worden en je ziet de thermometer op het zwarte aanvoerblok oplopen tot de nettemperatuur. Bij Kwarteel zit het aanvoerblok naar de (vloer)verwarming niet boven, maar juist onder het terugvoerblok. Verder gaat bij opening van de klep het aanwijspennetje naar rechts en zit er voor de regelklep een afsluiter. Staat deze geknepen, dan blijft de thermometerstand op de aanvoer onder tot ruim onder de nettemperatuur. Door te knijpen kun je voorkomen dat de aanvoertemperatuur te hoog wordt. Controle juist? Blijft natuurlijk de vraag: klopt de door Vitens opgegeven nettemperatuur van het warme water in de praktijk? Bij de test die ik uitvoerde klopte het inderdaad. Het bedrijf dat voor Vitens het onderhoud van het ketelhuis verzorgt, kan de temperaturen van het water zoals het het Vitensketelhuis verlaat, aflezen en de temperatuur die de medewerker van dit bedrijf noemde (43º) klopte met wat bij mij het metertje in de aanvoer aanwees. Het Kwarteel heeft thermometers op de aanvoer- en retourleidingen van het warmtenet (bel , Jan Hanhart). Vuile filters veroorzakers Bij een eerdere meting, een week eerder, klopte het niet en kwam deze temperatuur niet boven de 35º. De ervaring van de afgelopen jaren heeft mij geleerd dat dan wel weer de beide filters vervuild zullen zijn en dat bleek inderdaad het geval, althans een van de twee en wel het filter in de terugvoer. Na de schoonmaak steeg de watertemperatuur inderdaad naar de 45º die toen in het ketelhuis op de meters stond. Hoe lees je temperatuur af? Op de twee blokken met de 9 witte kranen zit zowel boven als onder een temperatuurmeter. De bovenste is voor de temperatuur van het aangevoerde water en de onderste voor de terugvoer. Het zijn kleine ronde metertjes en niet al te nauwkeurig maar goed genoeg om ruwweg te kunnen zien of het systeem, in dit opzicht, doet wat het behoort te doen. Wanneer meten? Het is wel belangrijk de meters af te lezen als er inlaat van warm water is, dus als de regelklep open staat (aanwijspennetje naar beneden) en op de thermostaat het vlammetje zichtbaar is. Is het vlammetje niet zichtbaar, dan is de regelklep gesloten en zakt de temperatuur op de bovenste meter naar zo n graad of 30 en als het langer duurt lager. Het verschil tussen de bovenste en onderste meter bij aanvoer van warm water is meestal een graad of 6. Dus 8

9 aanvoer 45º graden, terugvoer 39º graden, maar daar kan wel wat verschil in zitten. Het functioneren van de regelklep Het is ook wel nuttig af en toe eens te kijken of de regelklep functioneert. Bij het verhogen of verlagen van de thermostaattemperatuur gaat de klep open of dicht en beweegt het aanwijspennetje naar boven of beneden. Er zijn gevallen bekend dat bij een open stand van de regelklep een storing optrad (stekker van de klep uit stopcontact of draadbreuk). De klep bleef toen permanent open staan. Als je dat niet in de gaten hebt kan dat leiden tot een hoog verbruik en een dito rekening. Het resultaat is dat het dan behoorlijk warm in huis gaat worden, want het verwarmen gaat dag en nacht door. Regelklep Kwarteel Bij het Kwarteel komt het regelmatig voor, dat de regelklep niet goed sluit, waardoor de temperatuur in de woning ongecontroleerd blijft oplopen. Dit euvel wordt opgelost door na afnemen van de elektrische aandrijving de klepstang tegen de veerdruk in enkele malen in te drukken. Ed Zijlemaker, de tweede fase, Jan Hanhart, het Kwarteel WEI groep BELANGSTELLING OM IN HET KWARTEEL TE KOMEN WONEN? Kom naar de Kennismakingsbijeenkomst voor wijkbewoners Een aantal vijfenveertigplussers in EVA- Lanxmeer heeft aangegeven belangstelling te hebben om eventueel op termijn te komen wonen in het Kwarteel. Misschien is niet bij iedereen in de wijk bekend dat wij het Kwarteel bewonen als woongroep. Op dit moment zijn alle appartementen bewoond door leden van onze bewonersvereniging. Mocht er een woning vrijkomen dan zal iemand die belangstelling heeft voor deze woonvorm, eerst een kennismakingsprocedure moeten volgen. Dit klinkt zwaarder dan het feitelijk is. Ik zal de procedure beschrijven die wij allen doorgemaakt hebben. Woongroep Kwarteel Belangrijk is dat men de behoefte heeft om gezamenlijk te gaan wonen. Men koopt niet zomaar een appartement, men koopt ook een deel van de gemeenschappelijke ruimtes, namelijk: de ontmoetingsruimte het Rondeel, de wasserette, de logeerkamer, de grote fietsenberging annex werkplaats en de tuin. Wat niet te koop is, is het sociale aspect. Daarover kunnen wij beter persoonlijk vertellen tijdens een kennismakingsbijeenkomst. Op vrijdagavond 21 januari 2005 zal in het Kwarteel een lezing over Chagall worden gehouden door de heer E. Ephraim. Hiervoor willen wij uitsluitend wijkgenoten uitnodigen die mogelijke plannen hebben om zich op den duur bij het Kwarteel aan te sluiten. Men kan zich hiervoor opgeven of nadere informatie vragen bij Thea Mathlener, tel of via de bij Procedure voor nieuwe bewoners Voor de goede orde volgt hieronder de procedure om als buitenlid op onze wachtlijst te kunnen komen. Om lid te worden van de vereniging en een plaats te krijgen op de wachtlijst moeten drie Kwartel activiteiten bezocht worden. Hierna wordt gevraagd of men buitenlid wil worden. Na een positief antwoord wordt de gegadigde in stemming gebracht bij de leden van de bewonersvereniging. In EVA-Lanxmeer komt men voor een woning in aanmerking op volgorde van rangnummer. Men krijgt een rangnummer via het lidmaatschap van de BEL. Met de koop of huur van een woning vervalt het rangnummer. Is men van plan om binnen de wijk te verhuizen, dan moet men een nieuw rangnummer aanvragen. Om voor een appartement in het Kwarteel in aanmerking te komen moet men na het doorlopen van de kennismakingsprocedure als buitenlid (wachtlijster) op de interne wachtlijst ingeschreven staan. Men heeft dan zowel een BEL-rangnummer als een volgnummer op de Kwartelwachtlijst. Komt een appartement in de verkoop, dan wordt dit eerst aangeboden aan leden van de woongroep, die van woning willen wisselen en vervolgens aan de wachtlijsters. Wij adviseren wijkbewoners die overwegen te zijner tijd in het Kwarteel te komen wonen om naar de kennismakingsbijeenkomst te komen, vervolgens om zowel een nieuw BELrangnummer aan te vragen als de kennismakingsprocedure te doorlopen voor een plaats op de wachtlijst. Mariëtte Westendorp 9

10 WATER IN DE PEILING Vitens, Waterschap Rivierenland en de Gemeente Culemborg doen mee aan het landelijke project Water in de peiling. Het project maakt mensen bewust van de grote voorraden water onder onze voeten. Vooral in gebieden zoals Lanxmeer, waar dit water al na enkele jaren als drinkwater uit duizenden kranen komt, moeten we hiermee zuinig omspringen. Onderdeel van het project is een educatieve grondwatermeter. De watermeter - ontworpen door de Groningse kunstenaar Martin Borchert - is een roestvrijstalen buis met ruitjes, waarop is af te lezen hoe diep het grondwater onder onze voeten staat. Met kleuren is aangeven of dat peil te hoog, te laag of voldoende is. Daarnaast geven de informatieborden bij de grondwatermeter uitleg over de relatie tussen het grondwater en drinkwaterwinning en verdroging van natuur in Nederland. In zes provincies zijn inmiddels grondwatermeters geplaatst: Brabant (15) Utrecht (3), Drenthe (14) en Overijssel (9), Gelderland (2), Flevoland (1). In Lanxmeer komt de grondwatermeter waarschijnlijk te staan langs het fietspad tussen de middelbare school Lek en Linge en de boomgaard. Bij het project is ook een educatief programma ontwikkeld: een folder, excursies, een lesmodule, een cursus voor natuurgidsen, voorlichtingsbijeenkomsten voor speciale doelgroepen en een internetsite ( Een vervolgproject Water in de Peiling; oogsten en verankeren is in aanvraag. Dit project richt zich op voortzetting van de educatieve activiteiten. Er wordt nu een lespakket voor het basisonderwijs ontwikkeld. Namens Terra Bella, Dick Boland DE VOORS EN TEGENS VAN EEN BIOGASINSTALLATIE Wat is er afgesproken? Het bouwen van een biogasinstallatie was vanaf het begin een innige wens van het projectteam EVA-Lanxmeer. In de overeenkomst met de BEL die alle bewoners moesten tekenen, staat dat in de toekomst de vaste bestanddelen uit de toiletten, vermengd met het groente- en fruitafval, zal worden benut voor de productie van biogas. Dit wegens het zoveel mogelijk beperken, hergebruiken, recyclen en op de juiste wijze aanbieden van afvalstoffen, aldus artikel 4 van die overeenkomst. Hoe werkt het? Op papier past een biogasinstallatie prima in die doelstelling. Bij de afbraak van organisch afval zonder lucht, dus in een afgesloten tank, ontstaat biogas, voornamelijk methaan (ook het hoofdbestanddeel van aardgas) en dat is een energiebron. Berekend is dat de poep en het keukenafval van een gemiddeld huishouden ongeveer 10% van de energiebehoefte van dat huishouden dekt; bij 200 huishoudens in EVA-Lanxmeer hebben er dus 20 geen gas of elektra meer nodig. Bij de afbraak van het afval ontstaan ook ammoniak, H 2 S en fosfaat, die het water dat door de installatie stroomt verontreinigen. Dit water kan niet geloosd worden, maar in een living machine verwijderen in een aantal stappen bacteriën en algen die stoffen; zo n living machine maakt een biogasinstallatie pas waardevol; de hele wijk hoeft het afval uit de toiletten niet meer op het riool te lozen. Dus twee vliegen in een klap: we gebruiken minder aardgas en hoeven misschien minder rioolbelasting te betalen. Hoe is het verder gegaan met de plannen? Het omzetten van theorie in praktijk ontmoette enkele tegenslagen. Publieke gas- en rioolbedrijven wilden de installatie niet beheren; die was te klein om ooit in de buurt van kostendekkend te komen. Bovendien stond het gasbedrijf niet toe dat het biogas in het publieke aardgasnet zou komen (teveel verontreinigd). Daarmee was het plan niet van de baan; EVA- Lanxmeer heeft ook een demonstratiefunctie. 10

11 De biogasinstallatie zou een demonstratieproject moeten worden, in eigen beheer uit te voeren en te beheren. De energie uit het biogas zou in warmte en in elektriciteit worden omgezet met een kleine WKK-unit (Warmte- Kracht-Koppeling). Er is een voorlopig bedrijfsplan gemaakt (maart 2004) dat wordt uitgewerkt als afstudeerproject op de TU Delft. Het is geen wonder dat het bedrijfsplan een groot exploitatietekort laat zien ( p.j., zonder de investeringen voor een living machine). Maar je kunt ook zeggen maar 60 euro per jaar per huis, waarvan hopelijk na onderhandelingen met het Waterschap! een deel kan worden terugverdiend door vermindering van rioolbelasting. Eigen onderzoek Ik was geïnteresseerd in het biogasproject, als bewoner en als chemicus en ik ben op onderzoek gegaan. Het waterschap Rijn/IJssel in de Achterhoek heeft ervaring met biogasinstallaties. Op wijkniveau heeft er één gedraaid in Doetinchem; dat project is gestopt wegens klachten over geluids- en stankoverlast. Ook waren de exploitatiekosten voor zo n kleine installatie te hoog. De machine die uit het biogas warmte en elektriciteit produceerde, staat nu in een museum in Nieuwe Niedorp. Momenteel draait wel een grote biogasinstallatie (afval van huishoudens) in de vestiging Etten van datzelfde waterschap. Ik ben daar rondgeleid; het stonk er naar H 2 S, de bekende rotte eieren lucht. Hoewel de installatie goed draaide, was het toch de vraag of zo n investering opnieuw zou worden gedaan. Ik heb twijfel aan de haalbaarheid van een biogasinstallatie op wijkniveau voor slechts 200 huishoudens nooit onder stoelen of banken gestoken. Maar er zijn ook voorstanders. Mevrouw Zeeman (LU Wageningen) betreurt het als ons demoproject op wijkniveau niet door zou gaan. Zij was betrokken bij de advisering; wel vond ze het jammer dat er geen vacuümtoiletten waren gekomen. De verdunning van de poep met spoelwater vermindert de efficiëntie van de biogasproductie. Conclusie en aanbeveling Naar mijn mening moeten praktijkervaringen betrokken worden bij de discussie over het biogasproject. Een bijeenkomst over de voors en tegens, die sinds het eerste concept zijn gebleken, lijkt mij nodig. Praktijkmensen zijn mijns inziens bereid die te komen uitleggen. Johan van Bennekom, Anna Blamanweg 62 advertentie Psychosynthese therapie/ begeleiding Vraag je je wel eens af: Wie ben ik eigenlijk? Zou je wat vrijer willen bewegen zonder gevoel van angst of onzekerheid? Mis je bezieling in je leven of ben je met zingevingvragen bezig? Hoe pak je je leven op na verlies of rouw, bijvoorbeeld na een scheiding of bij burn-out of stressklachten? Met behulp van psychosynthese werk ik vanuit het besef om ruimte te maken voor het meest unieke van elk mens en dat dat gevoeld, gezien en verteld kan worden. Voor meer informatie: Coby Helmond, Psychosynthese therapeute. Telnr: advertentie Een reis door je lichaam Op donderdagavond 17 februari start de cursus Een Reis door je Lichaam in Theaterstudio Wollebrandshof. In acht lessen waarin telkens een deel van het lichaam centraal staat, wordt een combinatie gemaakt tussen dans, beweging en massage. De lessen worden gegeven door Marianne van Lobberegt, docente dansexpressie, studerend aan de Akademie voor Massage en Beweging. Data: 17, 24 februari, 3, 10, 17, 24, 31 maart, 7 april Tijd: u. tot uur, Kosten: 75,- Informatie en aanmelding: , m.v.lobberegt@hetnet.nl 11

12 NIEUWS VAN TERRA BELLA De leden van Stichting Terra Bella werken goed samen met Hans Kool, deskundige gesprekspartner van de gemeentelijke dienst Beheer en met Dik Hooyer, opzichter bij het Ingenieursbureau van de Gemeente. Beide medewerkers waren in december 25 jaar in gemeentelijke dienst. Van hieruit nog onze hartelijke gelukwensen voor Hans en Dik! Start samenwerking in 2005 De samenwerking met de Gemeente Culemborg over het beheer van de wijk gaat dit jaar van start. Stichting Terra Bella (de geformaliseerde werkvorm van de Groengroep) wil graag het experiment aangaan om het beheer van onze omgeving zoveel mogelijk in eigen hand te hebben. Of door het als bewoners zelf uit te voeren, of door werk uit te besteden, of door met de Gemeente te overleggen hoe we het willen hebben. Terra Bella heeft in goed overleg met de afdeling beheer van de Gemeente een inventarisatie en budgettering van de beoogde werkzaamheden gemaakt. Op basis van ervaringen in de afgelopen tijd en ideeën van Terra Bella, hebben we een voorstel gemaakt welke werkzaamheden in het beheer en onderhoud van de wijk onder regie van Terra Bella zouden kunnen vallen. Grotere bijdrage voor natuur Met deze samenwerking met de Gemeente en het zelf uit voeren van de werkzaamheden hebben we natuurlijk veel meer invloed op het beheer en de inrichting van de wijk. We willen dit doen vanuit het idee van de permacultuur ( eetbaar landschap ) en streven naar een aantrekkelijk en ecologisch waardevolle ruimte. Daarnaast krijgen we nu de mogelijkheid om met zelfwerkzaamheid geld te sparen en voor de openbare ruimte in de wijk in te zetten. Zo kunnen we die samen nog mooier en waardevoller maken voor de vogels en vlinders, onze gasten en natuurlijk voor onszelf. Het beheerplan voor het openbaar groen Het beheerplan dat nu is samengesteld, gaat er vanuit dat we voor ongeveer de helft van de beheeractiviteiten de regie in handen nemen. Veel van die zelfwerkzaamheden vinden nu al plaats. Om dit werk te coördineren en inzichtelijker te maken is er een gedetailleerd beheerplan opgesteld. Van elk deelgebied in de wijk is zo zichtbaar gemaakt welke werkzaamheden in principe zouden plaatsvinden (en met welk budget). We willen hiermee stimuleren dat een ieder die dat wil, alleen of in gezamenlijkheid een werkzaamheid of gebied kan adopteren. Op de aanstaande ALV willen we deze plannen voorleggen. Terra Bella zorgt zonodig voor gereedschappen, ondersteuning, de coördinatie, kwartaalwerkdagen, het beheer van de financiën en een jaarlijkse cursus. Veel mensen hebben al aan ons doorgegeven dat ze het leuk vinden om bepaalde werkzaamheden uit te voeren. Mocht dat voor anderen ook zo zijn, of heb je vragen over het beheer van een deelgebied, geef het door aan iemand van Terra Bella. Beheerplan waterwingebied Het beheer van het waterwingebied valt buiten deze afspraken, maar met Vitens is een soortgelijke afspraak als met de Gemeente gemaakt. Samen met hen heeft de Groengroep een beheerplan opgesteld voor het waterwingebied. Vitens gaat in 2005 ook een deel van het waterwingebied herinrichten, met name de grote heuvels worden speels verdeeld over het terrein. In ruil voor het beheer van de boomgaard krijgen we het vruchtgebruik: appeltjes tegen de dorst, appelmoes en appeltaart voor de lekkere trek en appelcider of calvados voor een goede toost. We hebben het door Vitens geschonken gereedschap al meteen goed kunnen gebruiken. Om in de toekomst het onderhoud van de boomgaard op een vakkundige manier te doen, hebben in november al 14 mensen deel genomen aan de snoeicursus. Er is ondertussen al aardig wat geknipt en gezaagd en dat zullen we deze winter nog regelmatig doen. Opdat we volgend jaar allemaal weer de vruchten mogen plukken. Hopelijk zien we elkaar op de aanstaande ALV, de groengroep /Terra Bella Rob Vleeming 12

13 (Persbericht) ALLES DUURZAAM.NL Uitgeverij Aarde-Werk komt na het grote succes van de gids Natuurlijk uit eten, met een geheel nieuw product: de promotiegids Allesduurzaam.nl, een boekje vol aanbiedingen en kortingen van duurzame bedrijven en met handige tips en weetjes en leuke uitjes zoals een dagje werken op een boerderij! Een cadeautje op maat! Allesduurzaam.nl heeft 136 full color pagina s vol met aantrekkelijke kortingen van meer dan 60 adverteerders zoals: diervriendelijke cosmetica, Eco T-shirts, duurzame meubels, kaarsen, natuurverf, EKO-bloembollen en nog vele andere kortingen. Allesduurzaam.nl is een vlot boekje dat prima past in de handtas of het dashboardkastje. Allesduurzaam.nl is geprint op milieuvriendelijk papier. Met de uitgave van dit boekje kondigt Uitgeverij Aarde-Werk meteen de komst aan van de nieuwe website de website die de duurzame consument de weg wijst naar het kwaliteitsproduct in de eigen buurt. Het boekje Allesduurzaam.nl is vanaf 15 oktober verkrijgbaar bij Natuurwinkels, kiosken en natuurlijk bij Uitgeverij Aarde-Werk, Den Haag, tel of kijk voor meer informatie en bestellingen op: of DIEREN IN DE WIJK Om met een leuke boodschap in huis te vallen; de ijsvogel is ook nu weer gesignaleerd in onze wijk. Ik heb hem zelf niet hier gezien, maar wel aan het water van de Princkel in Mariënwaard. Ik kreeg ook een melding binnen dat er in het stuk tussen de kaswoningen en de vierde fasewoningen een groepje patrijzen was neergestreken. Naast deze bijzondere vogels vliegt er van alles rond in het hof. Huismussen, meestal in een groepje van acht en twee ringmussen, koolmezen, een enkele pimpelmees, merels, vinken en de roodborst. Heggenmus Wat mij opvalt, is dat als er een groepje mussen de tuin in komt vliegen, zij dan vrij snel gezelschap krijgen van de andere vogels. Het heeft al een paar nachten gevroren in december. Het is dan ook weer tijd voor het bijvoederen van de vogels. Vogelbescherming Nederland staat er nu helemaal achter om de vogels toch te eten te geven in de winter. Zij adviseren om speciaal kwaliteitsvoedsel te geven van het merk Vivara - voer met hoge voedingswaarden, dat rijk is aan vetten, oliën, vitaminen, mineralen en koolhydraten. Een greep uit het assortiment: pindacake, naturel, met zaden of insecten, zwarte zonnebloempitten, pinda's zonder gifstoffen, zonnebloemkernen, hi-energy mix enz. Informatie over het voedsel van Vivara is te lezen op de website: Je kunt natuurlijk ook gewoon een appel, brood, kaasresten zonder korst op de grond neerleggen en vogels als de merel, zanglijster, spreeuw, koperwiek kunnen uw tuin in vliegen. De winterkoning, roodborst en de heggenmus houden naast meelwormen, maden en larven ook van broodkruimels en ongekookte havermout. De huismus, ringmus, vink en groenling zijn dol op zonnepitten, gemengd strooizaad en bruin brood. De mezen houden van vetbollen, ongebrande ongezouten pinda's, halve kokosnoot, vogelzaad en zonnepitten. Een vogelrijke winter gewenst! Informatie komt uit: "Meer vogels in uw tuin" van Vogelbescherming Nederland. Ada van der Plas 13

14 Natuur in Lanxmeer (2) Amfibieën, Broedvogels, Vleermuizen Op de oproep vanuit de Natuur- en Vogelwacht Culemborg (NVWC) in de vorige BEL- Nieuwsbrief was tot het eind van 2004 nog geen positieve reactie vanuit de wijk ontvangen. In 1998 heeft de NVWC op verzoek van de Vlinderstichting de natuurwaarden in Lanxmeer onderzocht. Het gaat met name om de onderstaande categorieën: - hogere planten, - broedvogels, - amfibieën, - vleermuizen, - dagvlinders, - libellen. Komende voorjaar organiseert de plantenwerkgroep van de NVWC excursies naar Lanxmeer om de planten te inventariseren. Omdat het toch heel interessant is om te zien hoe de eerder onderzochte soorten zich ontwikkelen, is nu het idee om een aantal excursies in Lanxmeer te organiseren. Daarbij is gedacht aan: - een excursie in maart om naar amfibieën te kijken; - een excursie in april s morgens vroeg om een indruk van voorkomende broedvogels te krijgen; - een excursie in september na zonsondergang om naar vleermuizen te kijken. Voor degenen die mee willen doen, hebben we hopelijk in de volgende nieuwsbrief de data van de excursies in maart en april. Gonda Baard, secr. NVWC ATC TIMON, DE HUISDRUKKER De BEL -Nieuwsbrief wordt sinds de komst van Tjerk de Jonge in de redactie (mei 1999) bij het arbeidstrainingscentrum Timon in Odijk afgemaakt. Tjerk was beroepsmatig aan die organisatie verbonden. Na zijn vertrek uit de redactie is door de redactie van toen besloten bij ATC te blijven. In die tijd bestond de Nieuwsbrief uit ongeveer zes bladzijden. De digitaal aangeleverde tekst werd als training door de medewerkers weer overgetypt. Daarna volgde het kopieer- en bindwerk. Ook bij ATC is de apparatuur en werkwijze aangepast aan de digitale tijd. Momenteel wordt het kopieerwerk aan de hand van het digitaal aangeleverde bestand gedaan. Waarom deden ze vroeger zo moeilijk? Organisatie Timon Dat heeft alles te maken met de achtergrond van de deelnemers en de filosofie van het bedrijf. Timon is een ideële organisatie die vanuit de diaconale verantwoordelijkheid van de kerken sinds 1974 wordt ondersteund. Een grote groep jongeren in onze samenleving heeft te kampen met problemen die zij, al dan niet samen met hun ouders, zonder hulp van anderen niet kunnen oplossen. Problemen die samenhangen met de ontwikkeling van een eigen identiteit, opvoeding, traumatische ervaringen of verslavingen. Timon wil deze jongeren helpen. Helpen op basis van en geïnspireerd vanuit de christelijke levensovertuiging. Timon biedt jaarlijks ruim 500 jongeren opvang en begeleiding. Soorten begeleiding Er zijn diverse vormen van begeleiding. Zo is er ambulante zorg, 24-uurs opvang en begeleiding, begeleide woonvormen en arbeidstraining. De arbeidstraining is gehuisvest in Odijk waar twee bedrijven bij elkaar in een gebouw zijn ondergebracht. Het administratieve leerbedrijf en het leerbedrijf houtbewerking. Naar het administratieve leerbedrijf gaat de BEL-Nieuwsbrief. Arbeidstrainingscentrum Het Arbeidstrainingscentrum biedt intensieve, individuele arbeidstraining aan hen die willen reïntegreren in het arbeidsproces. Er wordt getraind, geschoold en gewerkt. Na het doorlopen van werkstages volgt arbeidsbemiddeling. Een kroon op het traject wordt gezien als de deelnemer zijn gestelde doel bereikt: het vinden van een passende baan of opleiding. Het administratieve leerbedrijf De diensten die het administratieve leerbedrijf verleent zijn o.a.: - kopieerwerk aan de hand van geleverde originelen; - inbinden met behulp van diverse inbindmethoden; - verzamelen van adressen en andere databestanden; - verzorgen van mailings; - verzorgen van verenigingsblaadjes en sportbladen; enz. enz. enz. 14

15 Leerbedrijf houtbewerking Het leerbedrijf houtbewerking levert onder meer de volgende producten: - vervaardigen van speelmateriaal, hekjes en stijltjes; - op maat gemaakte meubels in houtsoort naar keuze (tafels, kasten, bureaus, ledikanten); - reparatie en restauratie van meubels; - klein seriewerk zoals kistjes en vogelhuisjes; enz. enz. houtwerkplaats Nieuwsbrief is middel om doel te bereiken Het klaarmaken van de BEL-Nieuwsbrief op zich is niet het eerste doel van ATC. Het klaarmaken van de BEL-Nieuwsbrief is het middel om jongeren die via een toelatingsprocedure bij ATC terecht gekomen zijn, te begeleiden in hun streven naar terugkeer in de maatschappij, een betaalde baan bij een gewoon bedrijf of een gerichte opleiding. Trajectplan Samen met het centrum wordt een trajectplan geschreven om dat doel te bereiken. Iedere deelnemer heeft een trajectbegeleider die hem/haar ondersteunt bij de training. Het kunnen individueel gerichte trainingen zijn en klassieke trainingen zoals assertiviteitstraining, training zelfbeeld, sociale vaardigheden, werken aan werk, motivatietraining, computergebruik en Nederlandse taaltraining. De trainingen zijn afgestemd op de praktijk. Uiteindelijk kan de deelnemer uitstromen naar een reguliere of gesubsidieerde baan of naar een gerichte beroepsopleiding. Prioriteit bij deelnemer Tijdens mijn bezoeken aan ATC vielen mij een aantal dingen op: de rustige ontspannen sfeer op de afdeling en de positieve uitstraling van de trajectbegeleiders. Vanaf het begin is door ATC duidelijk gemaakt dat er omstandigheden kunnen zijn waardoor de prioriteiten van het bedrijf even niet liggen in het afronden van het werk, maar gericht zijn op activiteiten van de deelnemer, zoals een sollicitatiegesprek. Ondanks dat zijn er afgelopen jaren nauwelijks vertragingen in het verschijnen van de BEL-Nieuwsbrief geweest. Gonda Baard AARDPEER In de Toon Hermanshof is de aardpeer van het begin af aan te zien geweest. De plant is erg decoratief, hij groeit hoog en is stevig van structuur. Eerst stond hij in de tuin van Jan en Ank om een rommelig hoekje te maskeren. Momenteel onttrekt hij in de hof de composthoop aan het zicht en staat hij langs een strook van de parkeerplaats. Dat hij ook lekker is, staat in het onderstaande stuk dat van internet is afgehaald. (red.) De aardpeer is een knolgewas met een zachte, zoete smaak. In Frankrijk noemt men de knokkelige dingetjes topinamboer, in Engeland tracht men ze wat grandeur te verlenen met de naam Jerusalem artichoc. Het aroma doet inderdaad een beetje aan artisjok denken, dat is juist. Maar op het gebied van standing kun je de twee toch moeilijk met elkaar verwarren. Terwijl aardpeer lijkt aangetast door artritis en marktkramers ze uit schaamte in een klein hoekje van het uitstalraam wegmoffelen, wordt artisjok algemeen als een van de edelste (en duurste) groentesoorten beschouwd. Een misleidende polarisering, zo blijkt, want de smaak van aardpeer is werkelijk voortreffelijk. aardpeerknollen uit Culemborg Aardpeerknollen zijn bijzonder voedzaam, licht verteerbaar en ze hebben een helende werking. Dat is geen kwestie van kwakzalverij, want de geneeskrachtige werking van aardpeer is ook wetenschappelijk aantoonbaar. 15

16 De knollen bevatten namelijk inuline. Deze suiker (polysacharide) is goed voor diabetici omdat bij de vertering van inuline geen - voor diabetici moeilijk afbreekbare - glucose vrijkomt. Inuline wordt zelfs helemaal niet verteerd als zetmeel maar eerder gefermenteerd tot voor de dikdarm nuttige zuren die ook de darmflora gunstig beïnvloeden. Daar ligt dan vooral de gunstige werking zowel voor suiker- als niet suikerzieke personen. Daarnaast bevat aardpeer ook nog biotin (een vitamine), calcium, silicium, ijzer en natrium (mineralen). Daarom heeft de groente ook een weldadig effect op reuma, jicht en verstopping. De meest courante bereidingswijze bestaat erin de knollen gedurende 15 à 20 minuten te koken met een weinig water (vooral niet te lang koken, want dan vallen ze uit elkaar). Je kunt aardpeer ook bakken (in schijfjes) of als smaakmaker toevoegen aan soep. Sommigen verorberen aardpeer gewoon rauw, naar 't schijnt smaken ze dan een beetje zoals noten. Gonda Baard HEDJA S JAAROVERZICHT Wat vliegt zo n jaartje snel voorbij in onze gezellige woonkolonie. Diverse opmerkelijke gebeurtenissen in de wijk lijken al weer in een ver verleden te hebben plaatsgevonden, terwijl ze nog geen jaar oud zijn. Wat viel er in 2004 zoal te beleven in Lanxmeer? Kippenhok Allereerst natuurlijk de perikelen rond de kippen in de Nesciohof. Weet u nog? Na jaren van vergaderen werd er in de herfst van 2003 een plek gevonden om een kippenhok te plaatsen en kon eindelijk de levende have worden binnengehaald. Om lawaaioverlast te voorkomen zouden dat drie vrouwtjeskippen hebben moeten zijn, die na een heuse prijsvraag Kiebel, Giebel en Wiebel genoemd werden. Afijn, om kort te gaan. Er zat natuurlijk een haantje tussen, en dat is s nachts door de harde kern van het kippenteam, onder auspiciën van de kippencoach die overigens de kippenteamleden begeleidt, terwijl de kippen zichzelf dienen te coachen - uit het hok gehaald, in een doos gestopt en bij de boer tegen een hennetje geruild. Die de volgende ochtend verbaasd ontwaakte naast haar twee nieuwe vriendinnen. En vervolgens meteen uit de groep werd gestoten. Later in de zomer kwam het weer goed, want een groep van twee kippen is geen groep. Dat snapten de dames ook wel. Verstopping Toen verschenen er half februari in de media alarmerende berichten over het snel toenemende overgewicht van de Westerse bevolking in het algemeen en dat van de Amerikaanse in het bijzonder, alsmede de gezondheidsrisico s van dien. En tegelijkertijd bleek ons Lanxmeerse rioolstelsel ook last van een groeiende vetzucht te hebben, wat leidde tot enige overlast in de waterafvoer en een stortvloed aan correspondentie. Al jaren bevreesd voor een dergelijk infarct worden ten huize Kastijk de patatten van de middenstand betrokken, dan wel in de heteluchtoven afgebakken, wat bijna net zo goed smaakt. Dus Hedja kan het niet zijn geweest. Maar niemand blijkt dit probleem te hebben veroorzaakt, waardoor al snel de mening ontstaat dat het de kabouters dus wel geweest zullen zijn. Waterstanden En dan hadden we de in de wintermaanden ook nog uitdrukkelijk te maken met een gulle hoeveelheid regenwater. Hierdoor zwommen bij een aantal bewoners van de tweede fase de vissen tussen de boerenkoolstronken tot aan de achterdeur en werd het pioniersveld voor de wandelaar bijkans onbereikbaar. Althans via de snelste verbinding en zonder laarzen. Deze barrière bleek niet te gelden voor de berijders van zogeheten scootmobielen die hun voertuigen met flinke vaart door de niet geringe plassen dirigeerden, omstanders verbaasd achterlatend. Ook hier, net als bij het veteuvel, geldt eigenlijk dat het nadien altijd goed is gegaan. Goed nieuws is geen nieuws, dus zij waren de genoemde overlast eigenlijk al weer snel vergeten Nog meer water of juist minder en konden we ons druk maken om andere zaken, in beide gevallen het waterbedrijf betreffende. De meeste Nederlanders krijgen van hun waterleverancier één soort water: drinkwater. Wij zouden daarnaast nog huishoudwater en warm water krijgen. Nu gaat de levering van huishoudwater niet door: de Rijksoverheid verbiedt het gebruik daarvan in de wasmachine en onze huizen hebben nu eenmaal een aansluiting van de wasmachine 16

17 op de huishoudwaterkraan. Wij zijn dus gedoemd drinkwater te gebruiken om onze kleren te wassen en overige zaken schoon te spoelen. De levering van warm water (via het warmtenet) bleef natuurlijk bestaan. Wat zeg ik, die is vorig jaar verviervoudigd ten opzichte van het jaar 2003, en soms zelfs nog meer. Nu komen de energieverbruikcijfers weer aardig overeen met die van de gemiddelde Nederlandse ecowoning waarmee de eerste fase is volgebouwd. Zoals uit de gegevensverzameling van Mr. Monitoring blijkt. Nieuw volk Maar dit alles speelt zich af in de zomer, en dan is het niet verstandig je ergens te druk over te maken. Dat laat je bij voorkeur over aan andere mensen. Bijvoorbeeld aan de nieuwe bewoners van de Peijnenborghwoningen in het pioniersveld. Wat is het toch aandoenlijk hen te zien uitpuffen op hun Hartman-stoelen in een half geschilderde woonkamer (mooie kleuren worden daar trouwens gebruikt). En wat geeft het een voldoening hen in het zweet te zien stratenmaken, terwijl je zelf even later weer op je beschaduwde terras van je inmiddels volgroeide tuin zit te genieten. In de wetenschap dat de vloerbedekking pas over vele jaren weer eens opnieuw gelegd moet worden. Maar ja, zíj mogen nog hele tuinvakken inrichten en onze hoven zijn al bijna helemaal af. Pas in Lanxmeer komen wonen heeft toch zijn charme. Waterspelen De bedoeling was om in de zomer verkoeling te kunnen vinden rondom de waterspeelplaats tegenover Het Kwarteel. Maar daar trad enige (kwartalen) vertraging op. Had een hele groep bewoners zich voor niets de blaren op de vingers gekleid om op tijd het ontwerp af te krijgen voordat het op een gezellige avond in mei werd gepresenteerd. Een avond waarop de ingehuurde kunstenaar het resultaat op beeldende wijze voor het voetlicht bracht. En waarop hij tussen neus en lippen meedeelde dat er per minuut 600 liter water door het kunstwerk stroomt. Zeshonderd liter, Hedja heeft het even uitgerekend, maar dat is tien liter (een volle emmer) per seconde, oftewel een kleine zeventig waterkranen voluit open. Dag en nacht. Een goed 2005, Hedja Kastijk Wie hier zure opmerkingen over waagt te maken, die wordt meteen boos aan zijn jasje getrokken. Want het blijkt dat onze bepunt - mutste wijkbewoners zich erg op deze attractie verheugen. We mogen haast ve ronderstellen dat een hunner stiekem her een der een nulletje op de ontwerptekening heeft bijgeplaatst. De gemeenteraad is akkoord, het kunstwerk kan worden aangelegd. Groen Iets langer duurde de totstandkoming van een Stichting die het groenbeheer in de wijk op zich neemt. Eind september was het zover: Stichting Terra Bella sluit een overeenkomst met de Gemeente om (een deel van) het openbaar groen te gaan beheren, en een overeenkomst met Vitens om de boomgaard plus landerijen er naast te gaan beheren. Goed nieuws dus voor huisvaders die graag eens met een motorgrasmaaier door de boomgaard of met een tractor over de oevers van de infiltratievijvers willen raggen. Als het resultaat maar de goedkeuring van de Gemeente kan wegdragen. Anders moeten we het speelgoed weer inleveren. Samenkomst En als de avonden lengen, scholen wijkbewoners graag samen om zich over diverse belangrijke zaken te laten informeren. Van heinde en verre komen deskundigen opdraven (of zeggen op het laatst af) om hun licht te laten schijnen over onderwerpen als bijvoorbeeld het warmtenet en hoe zo efficiënt mogelijk te stoken. Ook frequenties van bestuurs - of werkgroepvergaderingen worden opgeschroefd, want lekker tuinieren (of motorgrasmaaien) in de avondzon is er vanaf medio oktober gewoon niet meer bij. Dat laatste zal voor de Gemeente ook een reden zijn geweest om een informatieavond te organiseren over de bouwplannen in het pioniersveld. Toekomstige bewoners konden elkaar ontmoeten en belangstellenden werden gelokt om ook in ons experimentele doch gerieflijke ecowijkje te komen wonen. Want een fiks deel van de te bouwen woningen is nog niet verkocht. Misschien schrikken al die verhalen over kabouters potentiële bewoners af. Daarom doet Hedja het komende jaar rustig aan. 17

18 VRAAG & AANBOD & DIVERSEN Laadkarretje Heb je iets te vervoeren dat te groot is voor de auto? Of nog iets te verhuizen? De kasbewoners hebben een laadkarretje gekocht voor gezamenlijk gebruik. Het maximum gewicht van de te vervoeren spullen bedraagt 750 kg. Voor 10,- euro per dag (7,50 euro per dagdeel) kunnen jullie er ook gebruik van maken. Info: Martien en Irma Lodder, A. Romein- Verschoorpad 7 tel Reiki uitwisselavonden Om de 2 weken op dinsdagavond willen wij (Martin en Marietta) Reiki uitwisselavonden gaan houden. Iedereen met Reiki is welkom om mee te doen. De avonden duren van tot uur. Na een korte meditatie zal in groepjes van drie of vier Reiki worden gegeven aan elkaar. Voor (kruiden)thee wordt gezorgd. Het adres is: Lodewijk van Deysselhof 21. De data zijn: 11/1, 25/1, 8/2, 22/2, 8/3, 22/3, 5/4 en 19/4. Martin Ouwerkerk en Marietta Fedder ADRESSEN/COLOFON Redactie: Gonda Baard, mwbaard@planet.nl Mario Huizinga, m.huizinga@hetnet.nl Henk Fonteyn, henk.fonteyn@filternet.nl Yfke Kirchner, yfke.kirchner@hetnet.nl Foto s: Martin Ouwerkerk, Tiko Huizinga, Job Creyghton, Jacqueline Holtrop, Dick Boland, ATC, Ruurd Zwart Lay-out: Gonda Baard en Irma Mommers Oplage: 300 exemplaren. Contactgegevens BEL-bestuur Wil van Hooft, voorzitter, tel wilvanhooft@tiscali.nl Rudi Oortwijn, secretaris, tel oortwijn@inn.nl Martien Lodder, penningmeester, tel , mlodder5.member9@freeler.nl Mena Schermer, tel menaschermer@hetnet.nl Kees van Herk, tel keesensaskia@zonnet.nl Jaap van der Ham, tel vd.ham@hccnet.nl Contactpersonen BEL -werkgroepen Stichting Terra Bella, Lambik Swinkels l.swinkels@inter.nl.net Bouwgebreken, Bernard Beguin Beguin.culemborg@planet.nl Energie en Installaties, E. Zijlemaker e.zijlemaker@planet.nl Verkeer, Annet Dane Annet.dane@hetnet.nl Autodelen, Edgar Kampers Edgar@barataria.org Werkgroep Internet, Website, Rudi Oortwijn Oortwijn@inn.nl Huis- en wijkmonitoring, Mario Huizinga m.huizinga@hetnet.nl Bewonersboek, Carla de Jonge en Sandra Wormgoor eva.bureau@wxs.nl Inburgering, Carla de Jonge eva.bureau@wxs.nl EVA-bureau: Bertus Aafjespad 5, tel , eva.bureau@wxs.nl Stadsboerderij: Rutger v. Mazijk, tel , caetshage@wanadoo.nl Website BEL: Kopij Nieuwsbrief Het volgende nummer verschijnt begin maart. De kopij voor 14 februari a.s. bij de redactie inleveren: mwbaard@planet.nl, redactieadres Martinus Nijhoffpad 13, 4103 WP, tel Heb je zelf geen foto bij de tekst, neem dan even contact op met onze BEL fotograaf Jaap van der Ham (tel ). Illustraties apart in jpg. naar Irma Mommers, pica@tip.nl. Foto s of tekeningen om te scannen brengen naar Toon Hermanshof 11 (tel ). Agenda Januari 2005 Februari 2005 Maart bestuursvergadering BEL snoeizaterdag snoeizaterdag huurdersoverleg M.N. pad redactievergadering bestuursvergadering BEL 21 januari Kwarteel infoavond bestuursvergadering BEL snoeizaterdag snoeizaterdag snoeizaterdag T.H hofvergadering hofvergadering Vasalishof 18