Ecologisch werkplan vispassage gemaal Eilandspolder-Zuid

Transcriptie

1 Ecologisch werkplan vispassage gemaal Eilandspolder-Zuid Naleving Natuurbescherming Auteur M.H.M. Groenewegen Registratienummer Versie 2 Status Definitief Afdeling Ingenieursbureau, Cluster Onderzoek

2 Ecologisch werkplan Flora- en faunawet Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding 3 2 Het plangebied Voorgenomen werkzaamheden 4 3 Natuurwetgeving in relatie tot werkzaamheden Gebiedsbescherming Soortbescherming 8 4 Mitigerende maatregelen Mitigerende maatregelen Toezicht/ handhaving bij incident 14 5 Conclusie 16 Bijlage 1. NDFF waarnemingen soorten 18 Bijlage 2. Werkprotocollen uitwerking Gedragscode 20 Bijlage 3. Incidentenformulier 25

3 3 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) heeft als primaire taak het reguleren van de waterhuishouding in haar beheersgebied. Ten behoeve van de waterhuishouding dienen werkzaamheden te worden uitgevoerd aan watergangen en infrastructurele werken. Tijdens de uitvoering van deze werkzaamheden dient rekening te worden gehouden met de bepalingen van de Flora- en Faunawet. Dit geldt ook voor de aanleg van vispassage bij gemaal Eilandspolder-Zuid. In de huidige situatie vormt het gemaal een knelpunt voor een goede vismigratie. Het gemaal is niet passeerbaar voor vis in stroomopwaartse richting vanwege een te groot hoogteverschil en te harde stroming. In stroomafwaartse richting is vismigratie geen probleem omdat vis zich mee kan laten voeren met de stroming. De gedragscode Flora- en faunawet 1 voor waterschappen, goedgekeurd door het ministerie van Economische zaken, Landbouw & Innovatie, staat toe dat voor werkzaamheden in het kader van beheer en onderhoud, en in enkele gevallen in het kader van ruimtelijke ontwikkeling, geen ontheffingen noodzakelijk zijn. Om aan de gedragscode te voldoen dient het uitvoerend personeel of aannemer te worden ge nstrueerd aan de hand van een Werkplan. In dit Werkplan Flora en Fauna wordt beschreven welke soorten in het werkgebied voorkomen en welke maatregelen getroffen dienen te worden om verstoring te beperken. Voor aanvang van de uitvoering van werkzaamheden moet in beeld zijn gebracht welke beschermde planten en diersoorten aanwezig zijn, welke werkzaamheden worden uitgevoerd, hoe deze werkzaamheden worden uitgevoerd en wat het verwachte effect van deze werkzaamheden op de aanwezige beschermde soorten is. De resultaten van deze analyse, inclusief (afspraken over) te treffen maatregelen om effecten te voorkomen of beperken zijn vastgelegd in dit werkplan. Voor de werkzaamheden welke vallen onder de Gedragscode, zijn werkprotocollen 2 opgesteld. Deze werkprotocollen komen voort uit het rapport Werkprotocollen gedragscode Flora- en faunawet voor HHNK en is een vertaling van de Flora- en Faunawet naar de praktijk en vormen de leidraad voor de uitvoering van de werkzaamheden. 1 Gedragscode Flora- en faunawet voor waterschappen. Goedgekeurd door het Ministerie van Economische zaken, Landbouw & Innovatie op 19 maart HHNK, Uitwerking gedragscode Flora- en faunawet voor Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier; Werkprotocollen. M.C. Kleiman & S.J. Roodzand, december 2012

4 4 2 Het plangebied Langs gemaal Eilandspolder-Zuid nabij Oostdijkje 14 in De Rijp wordt een vispassage aangelegd (afbeelding 1). Afbeelding 1 Plangebied en traject vispassage gemaal Eilandspolder-Zuid (GeoWeb) 2.1 Voorgenomen werkzaamheden Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier werkt, vanuit de visie Vismigratie vice versa en de doelstellingen zoals vastgelegd in de Kader Richtlijn Water, aan het verbeteren en het herstel van de visstand in haar beheergebied. Migratieroutes en leefgebieden van vis zijn in de huidige situatie door waterhuishoudkundige kunstwerken sterk verkleind. Voor het door vis passeerbaar maken van het gemaal Eilandspolder-Zuid wordt langs de noordzijde van het gemaal een vissluis aangelegd. Deze vissluis bestaat uit een buis met twee automatische afsluiters, een verzamelput (deels afbeelding 2) en een lokstroomvoorziening.

5 5 Afbeelding 2 Schematische weergave van het schutten van de vissen Vissluizen werken volgens hetzelfde principe als scheepvaartsluizen. De vis wordt met behulp van een waterstroom (een inlaatcompartiment) binnengelokt. Het compartiment sluit zich, waarna de vis wordt geschut. Schuiven regelen de uitstroomopening van het water en daarmee de in- en uitgang voor migrerende vissen, waarbij de vis op eigen kracht zijn weg kan vervolgen in het lager (of hoger) gelegen peilvak. Op dit moment zijn er nog geen ontwerptekeningen beschikbaar. De uitvoering vindt plaats tussen augustus 2015 en 31 december De werkzaamheden die kunnen plaatsvinden zijn: Open ontgraving door bermen en de weg. De werkzaamheden bestaan uit het opbreken en afvoeren van asfalt naar stort; er wordt geen grond afgevoerd. Bij de uitstroom (boezemniveau) kan een betonnen bak geplaatst worden om vis te verzamelen. Het plaatsen van een lokstroomvoorziening. Tijdelijk een korte periode bemaling van de bouwkuip (geen peilwijziging). Terugbrengen verharding en overige gronden.

6 6 3 Natuurwetgeving in relatie tot werkzaamheden Gebiedsbescherming bestaat uit Natuurbeschermingswet en Natuurnetwerk Nederland inclusief het Weidevogelleefgebied. De toetsing aan de gebiedsbescherming is in 2015 uitgevoerd Gebiedsbescherming Natuurbeschermingswet Binnen een straal van drie kilometer van het plangebied bevindt zich ØØn Natura 2000-gebied (afbeelding 3). Het betreft het Natura 2000-gebied Eilandspolder. De westzijde van het plangebied is gelegen binnen de begrenzing van het Natura 2000-gebied. (afbeelding 4). Afbeelding 3. Natura 2000-gebieden binnen een straal van 3 kilometer vanaf het plangebied. Natura gebieden zijn oranje gearceerd. (Gebiedendatabase Ministerie van Economische Zaken) 3 Voortoets vispassage gemaal Eilandspolder-Zuid; Waterproef registratienummer: v2.

7 7 Afbeelding 4 Natura 2000, Ecologische Hoofdstructuur, Weidevogelgebied (Structuurvisie Noord-Holland) Voor het Natura 2000-gebied zijn instandhoudingsdoelstellingen opgesteld voor 2 habitattypen, de habitatsoorten Bittervoorn, Kleine modderkruiper en Noordse woelmuis, de broedvogels Rietzanger en 7 soorten niet-broedvogels (trekvogels en wintergasten). De werkzaamheden worden niet in de kwetsbare periode van voortplanting en broeden van Bittervoorn, Kleine modderkruiper en Noordse woelmuis uitgevoerd. Door het uitvoeren van de werkzaamheden in de periode september t/m februari, buiten de kwetsbare periode, en het uitvoeren van de maatregelen in het kader van de Flora- en faunawet (hoofdstuk 4) zijn negatieve effecten van het project op het Natura gebied niet te verwachten. Natuurnetwerk Nederland en weidevogelleefgebied Het plangebied grenst aan het Natuurnetwerk Nederland (voorheen Ecologische hoofdstructuur/ehs) en een deel van het plangebied ligt binnen het Weidevogelleefgebied. Een omschrijving van de wezenlijk waarden en kenmerken of de doelstellingen van de NNN en het Weidevogelgebied ter plaatse ontbreken in een bestemmingsplan. Er liggen geen waardevolle natuurwaarden of geschikt broedbiotoop in het plangebied. Aanvullende worden de werkzaamheden buiten het broedseizoen van (weide)vogels uitgevoerd. Na afronding van het project wordt de leeflaag in het plangebied teruggebracht in oorspronkelijke staat. Negatieve effecten van het plangebied op het NNN of weidevogelgebied zijn niet te verwachten.

8 8 3.2 Soortbescherming Welke soorten binnen het plangebied en in de directe omgeving hiervan voorkomen is aangegeven in tabel 1. De waarnemingslocaties van deze soorten zijn weergegeven in bijlage 2 van het werkplan. Naast de onderstaande beschermde soorten van tabel 2/3 Flora- en faunawet kunnen er ook algemene soorten van tabel 1 Flora- en faunawet voorkomen. In het kader van beheer en onderhoud en ruimtelijke ingrepen geldt een algehele vrijstelling voor deze soorten. Wel geldt ten alle tijden voor alle soorten een zorgplicht, dit betekent dat onnodige schade moet worden voorkomen. Tabel 1: Voorkomen beschermde soorten van tabel 2/3 Flora- en faunawet. Soort uit NDFF Tabelsoort F&F Voorkomen Zoogdieren Noordse woelmuis Tabel 3 WA Waterspitsmuis Tabel 3 WA Gewone dwergvleermuis Tabel 3 WA Ruige dwergvleermuis Tabel 3 WA Laatvlieger Tabel 3 WA Meervleermuis Tabel 3 WA Laatvlieger Tabel 3 WA Gewone/Grijze grootoorvleermuis Tabel 3 WA Vogels Algemene broedvogels (o.a. meerkoet, merel) Tabel 3 WA Vogels met jaarrond beschermde nesten Tabel 3 NA Vissen Bittervoorn Tabel 3 WA Vaatplanten Reptielen Amfibieºn Overige soorten WA: de soort is waarschijnlijk aanwezig A: de soort is aangetroffen in het plangebied NA: de soort is niet aanwezig geen waarnemingen geen waarnemingen geen waarnemingen geen waarnemingen Zoogdieren Grondgebonden zoogdieren In de directe omgeving van het plangebied zijn waarnemingen bekend van Noordse woelmuis en Waterspitsmuis. De biotoop in het plangebied bestaat uit een onbeschoeide oever met een korte grasvegetatie. Rietzones zijn niet in het plangebied aanwezig. Verblijfplaatsen van Noordse woelmuis en Waterspitsmuis worden niet verwacht, vanwege het ontbreken van geschikt biotoop. De incidentele aanwezigheid van de soorten kan echter niet uitgesloten worden. Om schade aan incidenteel aanwezige Noordse woelmuis en Waterspits te voorkomen dienen gerichte maatregelen getroffen te worden.

9 9 Vleermuizen In de directe omgeving van het plangebied zijn waarnemingen bekend van de vleermuizen Gewone dwergvleermuis, Ruige dwergvleermuis, Laatvlieger en Meervleermuis (NDFF). Vleermuizen zijn in de periode maart t/m oktober actief tussen zonsondergang en zonsopkomst en gebruiken watergangen o.a. als vaste vliegroute tussen verblijfplaatsen (o.a. in De Rijp) en jachtgebieden (o.a. Eilandspolder). Vleermuizen op vliegroute kunnen verstoord worden door verlichting. Indien gevoerde verlichting tussen zonsondergang en zonsopkomst in de periode maart t/m oktober niet richting watergangen wordt gericht, worden negatieve effecten van het project op vleermuizen niet verwacht. Vogels Algemene broedvogels Algemene broedvogels zoals meerkoet, merel en winterkoning kunnen op nagenoeg alle locaties met voldoende beschutting en rust broedend verwacht worden gedurende de broedperiode. In het plangebied betreft het o.a. de oevers. De broedperiode van de meeste vogels loopt grofweg van 15 maart t/m 15 juli. De werkzaamheden worden met voorkeur buiten het broedseizoen uitgevoerd om negatieve effecten op broedgevallen uit te sluiten. Bij werkzaamheden in het broedseizoen dienen gerichte maatregelen genomen te worden. Indien tijdens de werkzaamheden toch een nest wordt aangetroffen dient direct contact opgenomen te worden met het Flora- en faunaloket. Vogels met jaarrond beschermde nesten De biotoop in het plangebied biedt geen geschikte broedlocaties voor vogels met jaarrond beschermde nesten, zoals Huismus, Steenuil en Buizerd. Jaarrond beschermde nesten worden niet verwacht in het plangebied. Vissen In de directe omgeving van het plangebied zijn waarnemingen bekend van Bittervoorn (NDFF). Op basis van de gebiedskennis van HHNK kan de Kleine modderkruiper ook in de omgeving van het plangebied verwacht worden. Op basis van NDFF, de gebiedskennis van HHNK en het voorzorgsprincipe gaat HHNK ervan uit dat de beschermde vissen uitsluitend incidenteel in het plangebied kunnen voorkomen. Voortplantingslocaties van Bittervoorn of Kleine modderkruiper worden niet verwacht, aangezien het plangebied geen geschikt voortplantingsbiotoop biedt bij oevervegetatie en zwanenmosselen. Een ontheffing van de Flora- en faunawet voor de tabel 3 soort Bittervoorn is niet nodig als de te nemen mitigerende maatregelen de functionaliteit van de voortplanting en/of vaste rust- en verblijfplaatsen garanderen. De functionaliteit komt niet in gevaar maar er kan tijdens de werkzaamheden niet met zekerheid worden uitgesloten dat schade optreedt aan individuen. De ingreep is lokaal en vindt voornamelijk plaats in het droge. Ter voorkoming van schade worden mitigerende maatregelen getroffen. Vaatplanten In de directe omgeving van het plangebied zijn geen waarnemingen bekend van beschermde vaatplanten. De oever bestaat uit een eentonige grasmat met uitsluitend algemene soorten. In dit kader zijn geen negatieve effecten voorzien en hoeven geen aanvullende maatregelen te worden getroffen.

10 10 Reptielen In de directe omgeving van het plangebied zijn geen waarnemingen bekend van de Ringslang, beschermd onder tabel 3 Flora- en faunawet. In dit kader zijn geen negatieve effecten voorzien en hoeven geen aanvullende maatregelen te worden getroffen. Amfibieºn In de direct omgeving van het plangebied zijn geen waarnemingen bekend van beschermde amfibieºn van tabel 2 of 3 van de Flora- en faunawet. In dit kader zijn geen negatieve effecten voorzien en hoeven geen aanvullende maatregelen te worden getroffen. Overige soorten Er zijn geen waarnemingen voor overige beschermde soorten zoals vlinders, libellen, kevers en Platte schijfhoren. In dit kader zijn geen negatieve effecten voorzien en hoeven geen aanvullende maatregelen te worden getroffen.

11 11 4 Mitigerende maatregelen 4.1 Mitigerende maatregelen In hoofdstuk 3 wordt per activiteit beschreven welke mitigerende maatregelen worden genomen om de functionaliteit van de voortplantingsplaatsen en/of vaste rust- en verblijfplaatsen van de beschermde soorten te garanderen. De werkzaamheden vinden binnen de kritische periode maartjuli plaats. Om negatieve effecten van de werkzaamheden op beschermde soorten tot een minimum te beperken worden mitigerende maatregelen uitgevoerd en blijft de gunstige staat van instandhouding gewaarborgd. De werkzaamheden bestaan uit aanleggen van een vispassage en vallen onder ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. Er wordt gewerkt conform de werkprotocollen zoals deze zijn bijgevoegd in bijlage 1; Werkprotocollen uitwerking gedragscode: 1-2 Werkprotocol herprofilering en herstelwerkzaamheden aan oevers, keringen en watergangen; 2-1 Werkprotocol dempen en afdammen van watergangen (wordt toegepast bij de aanleg van duikers en stuwen). Zoals in hoofdstuk 3 is beschreven vormt het werkgebied geen belangrijk leefgebied voor beschermde soorten maar kan de incidentele aanwezigheid van beschermde vissen, vleermuizen, en algemene broedvogels niet worden uitgesloten. In dit hoofdstuk wordt beschreven welke mitigerende maatregelen in acht worden genomen om negatieve effecten te voorkomen. Er worden maatregelen beschreven welke in het kader van de algemene zorgplicht moeten worden getroffen. Indien bovenstaande mitigerende maatregelen in acht worden genomen, wordt verstoring van zwaar beschermde soorten tabel 2/3 Flora- en faunawet voorkomen. Op deze manier wordt overtreding van verbodsbepalingen Flora- en faunawet voorkomen en is geen ontheffing noodzakelijk. Het ecologisch werkplan met mitigerende maatregelen moet op de locatie aanwezig zijn en onder alle betrokken partijen bekend te zijn. Werkzaamheden moeten aantoonbaar conform dit werkplan worden uitgevoerd. Dit kan onder andere door het bijhouden van een (dagelijks) logboek. Zoogdieren Grondgebonden zoogdieren Om schade aan tabel 2/3 soorten te voorkomen worden mitigerende maatregelen genomen om de schade zoveel als mogelijk te beperken en te voorkomen. Er wordt gewerkt met een werkprotocol volgens de Gedragscode Flora en Faunawet voor de waterschappen en volgens de soortenstandaard noordse woelmuis (Ministerie van Economische Zaken): Indien zich een hoge grasvegetatie van meer dan 20 cm heeft ontwikkeld dient het werkterrein voorafgaand aan de verstorende werkzaamheden, kort afgemaaid te worden (volgens werkprotocol 1.3; maaien).

12 12 Hierdoor zal het terrein ongeschikt worden voor de noordse woelmuis en de waterspitsmuis, waardoor deze tijdig een andere migratieroute zoeken. De werkzaamheden worden ØØn richting op uitgevoerd en een vluchtweg voor grondgebonden zoogdieren blijft te allen tijde behouden. Hierdoor kunnen incidenteel aanwezige beschermde muizen de werkzaamheden ontvluchten. Vleermuizen Het terrein wordt mogelijk foeragerend of als vliegroute gebruikt door vleermuizen maar er zijn geen vaste verblijfplaatsen. Vleermuizen zijn nachtdieren wat betekent dat deze overdag buiten het plangebied verblijven. Negatieve effecten op (het leefgebied van) vleermuizen worden uitgesloten indien: Er geen werkzaamheden in de nachtelijke uren worden uitgevoerd; Er geen verlichting wordt gebruikt in het plangebied. Indien in het donker wordt gewerkt dienen extra maatregelen op het gebied van verlichting te worden genomen, zoals strooilicht beperkende armaturen. Er wordt geen gebruik gemaakt van kunstmatige verlichting welke uitstraalt op bomen/ beplanting of andere lijnelementen. In de winterperiode (ca. november- februari) zijn de vleermuizen in winterslaap en zijn geen aanvullende maatregelen nodig. Vissen en amfibieºn Om schade aan tabel 2/3 soorten te voorkomen worden mitigerende maatregelen genomen om de schade zoveel als mogelijk te beperken en te voorkomen. Er wordt gewerkt met een werkprotocol volgens de Gedragscode Flora en Faunawet voor de waterschappen en volgens de soortenstandaards voor Bittervoorn en Kleine modderkruiper (Ministerie van Economische Zaken). Graafwerkzaamheden in het talud vinden zoveel als mogelijk op het droge plaats De werkzaamheden onder de waterlijn vinden plaats buiten de kritische voortplantingsperiode (van ca. april t/m augustus) Werkzaamheden in het watersysteem kennen ØØn werkrichting, richting open water, zodat vissen te allen tijde het werkgebied kunnen verlaten. Direct voorafgaand aan de werkzaamheden in het watersysteem wordt bij demping of afdamming de nog in het water aanwezige beschermde vissen en amfibieºn door een ter zake kundige weggevangen of verjaagd naar het overige oppervlaktewater (Werkprotocol 2-1 dempen en afdammen van watergangen). Na de plaatsing van een dam, ten behoeve van werken in het droge, wordt het waterpeil terug gebracht naar ca.5cm en worden eventueel achtergebleven individuen alsnog door een ter zake kundige direct over gezet Afgevangen exemplaren worden zo snel als mogelijk in het zelfde watersysteem met geschikt leefgebied geplaatst waar geen werkzaamheden plaats vinden. Tellingen worden op een speciaal formulier bijgehouden en dient tijdens de werkzaamheden op locatie aanwezig te zijn. Er is een speciaal formulier voorhanden. Eventueel aanwezige onderwatervegetatie met visseneitjes of kikkerdril worden enkele meters verplaatst naar waar geen werkzaamheden plaatsvinden. Ongeschonden grote zoetwatermossels worden zo snel als mogelijk in het zelfde watersysteem met geschikt leefgebied geplaatst waar geen werkzaamheden plaats vinden. Er vinden geen werkzaamheden plaats in het water wanneer de watertemperatuur >25 graden is, onder het vriespunt (< 0 C) ligt of ijs in het water aanwezig is. Vooral in de winterperiode zijn grote delen van de watergang visvrij, bruggen en duikers worden ontzien wegens mogelijke clustering.

13 13 Vogels De werkzaamheden vinden in eerste instantie buiten het broedseizoen plaats. Het broedseizoen loopt globaal van half maart- half juli. Indien blijkt dat een deel van de werkzaamheden in het broedseizoen moet plaatsvinden, worden extra voorzorgsmaatregelen in acht genomen: Voorafgaand aan de werkzaamheden, wordt het plangebied wekelijks gecontroleerd op broedvogels. Nesten worden gemarkeerd (in het veld of op kaart) en blijven ongemoeid totdat deze zelfstandig zijn verlaten. Deze broedvogelcontrole vindt bij voorkeur maandag s ochtends (aan het begin van de werkweek) plaats. Tellingen worden op een speciaal formulier bijgehouden en dient tijdens de werkzaamheden op locatie aanwezig te zijn. Er is een speciaal formulier voorhanden. Onvoorziene omstandigheden Als tijdens de werkzaamheden een beschermde soort wordt aangetroffen wordt een incidenten formulier (bijlage 3) ingevuld en wordt het FFloket gewaarschuwd.

14 Toezicht/ handhaving bij incident Wanneer er door het bevoegd gezag overtredingen van de Flora- en faunawet en/of de Natuurbeschermingswet worden constateert of wanneer hiervan een vermoeden is, kunnen de medewerkers van het hoogheemraadschap worden aangesproken door een toezichthouder (bestuursrechtelijk) of door een (buitengewoon) opsporingsambtenaar ( BOA )/politiefunctionaris (strafrechtelijk). De medewerker dient daarom eerst te vragen om legitimatie van degene die de medewerker aanspreekt. Toezichthouder Een toezichthouder heeft ten doel om naleving van de gestelde regels te bevorderen en om overtredingen ongedaan te maken. Wanneer een medewerker wordt aangesproken door een toezichthouder moet de medewerker alle vragen van de toezichthouder zo goed mogelijk beantwoorden en gevraagde informatie moet worden overlegd. Wees open, eerlijk en transparant. Wanneer er een overtreding wordt geconstateerd, zal de toezichthouder een bezoekverslag of handhavingsformulier overhandigen aan de medewerker. Dit formulier wordt door de medewerker doorgestuurd aan de opdrachtgever. De opdrachtgever neemt contact op met het afdelingshoofd. Het afdelingshoofd zal de opdrachtgever op de hoogte houden van de ondernomen en de nog te ondernemen stappen. De opdrachtgever houdt op zijn beurt de medewerker op de hoogte. BOA/politiefunctionaris De BOA en politiefunctionaris hebben ten doel om overtredingen te bestraffen. Wanneer een medewerker wordt aangesproken door een BOA of politiefunctionaris moet de medewerker geen verklaring afleggen, maar direct doorverwijzen naar de opdrachtgever, zodat verschillende medewerkers geen tegenstrijdige verklaringen kunnen afleggen of uitspraken kunnen doen die in een strafzaak in het nadeel van het hoogheemraadschap kunnen werken. Als er door de BOA/politiefunctionaris een proces verbaal wordt opgemaakt, dan overhandigd de medewerker deze aan de opdrachtgever. De opdrachtgever neemt contact op met het afdelingshoofd, die op zijn beurt contact opneemt met de secretaris-directeur. Het afdelingshoofd zal de opdrachtgever op de hoogte houden van de ondernomen en de nog te ondernemen stappen. De opdrachtgever houdt op zijn beurt de medewerker op de hoogte.

15 15 Onderstaand schema is weergegeven welke stappen worden doorlopen. Vraag legitimatie (Buitengewoon) Opsporingsambtenaar/Poli tiefunctionaris Toezichthouder Strafrechtelijk Bestuursrechtelijk Geen informatie geven. (cautie) Wees open, eerlijk en transparant. Doorverwijzen naar opdrachtgever. Eventueel proces verbaal doorsturen naar opdrachtgever. Bezoekverslag/handhavingsformulier wordt overhandigd aan de opdrachtgever. De opdrachtgever neemt contact op met het afdelingshoofd, die op zijn beurt de secretaris-directeur op de hoogte stelt. De opdrachtgever neemt contact op met het afdelingshoofd. Het afdelingshoofd of de secretaris-directeur

16 16 5 Conclusie Bij de aanleg van de vispassage komt de ecologische functionaliteit van het gebied voor beschermde soorten niet in gevaar. De werkzaamheden worden met voorkeur uitgevoerd buiten de kritische periode van voortplanting. Indien blijkt dat de werkzaamheden in het broedseizoen moeten plaatsvinden worden extra voorzorgsmaatregelen in acht genomen (hfst. 4). De werkzaamheden zijn van korte duur en vinden op kleine schaal voornamelijk op het droge bij het huidige gemaal plaats. Na de ingreep is het gemaal passeerbaar voor verschillende soorten vissen. Tijdens uitvoering dienen de volgende maatregelen te worden opgevolgd en verzorgt door de opdrachtnemer (aannemer): Voorafgaand aan de werkzaamheden wordt de oever- en watervegetatie kort gemaaid met als doel een natuurlijke dwang ter voorkoming van de aanwezigheid van zoogdieren, vissen en amfibieºn. Aan beide zijde van het gemaal en op beide oevers wordt de vegetatie over een lengte van ca. 20 meter kort gemaaid. Werkzaamheden in het watersysteem kennen ØØn werkrichting, richting open water, zodat vissen en amfibieºn te allen tijde het plangebied kunnen verlaten. De afgevangen exemplaren (bij afdamming of demping) worden door een ter zake kundige zo snel als mogelijk in het zelfde watersysteem met geschikt leefgebied geplaatst. Vogel- en vissentellingen worden bijgehouden op een speciaal formulier en dit formulier is op locatie aanwezig. Eventueel aanwezige (onder)waterplanten met visseneitjes of kikkerdril worden enkele meters verplaatst naar waar geen werkzaamheden plaatsvinden. Verstorende werkzaamheden vinden overdag plaats in de periode van begin september tot half maart; buiten de kwetsbare periode van voortplanting van vogels, zoogdieren, amfibieºn en vissen. Graafwerkzaamheden in de oever vinden zoveel als mogelijk op het droge plaats. Er vinden geen werkzaamheden plaats in het water wanneer de watertemperatuur >25 graden is, onder het vriespunt (< 0 C) ligt of ijs in het water aanwezig is. Indien bovenstaande maatregelen in acht worden genomen, wordt voldaan aan de zorgplicht en wordt overtreding van verbodsbepalingen van Flora- en faunawet voorkomen. Een aanvraag van een ontheffing is voor de werkzaamheden niet nodig. Daarnaast is er geen sprake van negatieve effecten op nabijgelegen Natura 2000-gebieden of gebieden in het Natuurnetwerk Nederland. Verstoring van broedende (weide)vogels wordt te allen tijde voorkomen. Onvoorziene omstandigheden Indien toch een beschermde soort wordt aangetroffen wordt het Incidentenformulier (bijlage 3) ingevuld en contact opgenomen met het Flora&Fauna Loket van HHNK en een passende maatregel(en) getroffen.

17 17 Aanbevelingen Dit ecologische werkplan wordt ter bijlage aan het bestek gevoegd en de opdrachtnemer dient zich aan dit ecologisch werkplan te conformeren. Het werkplan plus de formulieren met tellingen dient tijdens de uitvoering op werklocatie (in de keet) aanwezig te zijn. Indien eventuele handhaving/ inspectie plaatsvindt, kan het relevante document direct worden getoond. Daarnaast dient dagelijks het logboek te worden bijgewerkt.

18 18 Bijlage 1. NDFF waarnemingen soorten Waarnemingen beschermde soorten van tabel 2/3 Flora- en faunawet (NDFF periode ).

19 19

20 20 Bijlage 2. Werkprotocollen uitwerking Gedragscode 1-2 Werkprotocol herprofilering en herstelwerkzaamheden aan oevers, keringen en watergangen Werkprotocol Herprofilering en herstelwerkzaamheden aan de oevers in het kader van regulier beheer en onderhoud Locatie Watergangen in beheersgebied van HHNK Beschermde soorten Tabel 2 en 3 van Flora- en faunawet Algemene zorgplicht Overige flora en fauna Beleid HHNK Beheersplan Waterkeringen , Hoofdnota. Beheersplan Waterkeringen , Bekledingen van waterkeringen. Versie Definitief, juni 2006, registratienummer Beheersplan Waterkeringen , Thema Landschap, natuur, cultuurhistorie en recreatie. Versie Definitief, juni 2006, registratienummer Waterbeheersplan , Heldere doelen helder water. Nota visbeleid. Versie 1.5, 27 april2005, registratienummer Periode jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Herprofilering en herstelwerkzaamheden 1 e voorkeursperiode Minste risico op afbreuk aan populaties van soorten. 2 e voorkeursperiode: ja mits Werkzaamheden toegestaan mits de nodige schadebeperkende maatregelen zijn genomen. 3 e voorkeursperiode: nee, tenzij Werkzaamheden alleen toegestaan bij uiterste noodzaak en mits de nodige schadebeperkende maatregelen zijn genomen. 15 juli 1 november Bij voorkeur in september en oktober 1 juni 15 juli en 1 november- 15 maart. Werkzaamheden op kleinere schaal uitvoeren. Minimaal 25% van het leefgebied van de beschermde soorten blijft gespaard. In deze periode extra aandacht voor broedende vogels en hun nesten (geen werkzaamheden binnen de verstoringzone van het nest). Er zorg voor dragen dat beschermde diersoorten kunnen ontsnappen. 15 maart-1juni Activiteiten bij uiterste noodzaak met schadebeperkende maatregelen. Algemene toelichting Dit protocol heeft betrekking op herprofilerings- en herstelwerkzaamheden in oevers, keringen en watergangen die worden uitgevoerd in het kader van regulier beheer en onderhoud.

21 21 Dit protocol heeft uitsluitend betrekking op herprofilerings- en herstelwerkzaamheden aan oevers, watergangen en waterkeringen in/langs watergangen die worden uitgevoerd door of in opdracht van HHNK. Indien er voor herprofileringen en herstel van oevers, watergangen en waterkeringen ook gebaggerd moet worden, dienen de werkzaamheden uitgevoerd te worden conform het werkprotocol Baggeren van watergangen. De werkzaamheden worden zo uitgevoerd dat schade aan beschermde soorten nihil is of tot een absoluut minimum wordt beperkt. Werkzaamheden worden daarom uitsluitend uitgevoerd met apparatuur die de minste schade aan flora en fauna aanrichten. De werkzaamheden dienen in tijd en ruimte gefaseerd plaats te vinden. De werkzaamheden worden in principe uitgevoerd in de 1e voorkeursperiode (15 juli 1 november). Slechts onder voorwaarden wordt van deze periode afgeweken. Alle te nemen schadebeperkende maatregelen worden op een plankaart met toelichting vastgelegd. Bij een aantal schadebeperkende maatregelen worden in het veld markeringen aangebracht. Voorbereidende maatregelen Duidt op de plankaart in het Werkplan alle te herprofileren/herstellen primaire watergangen aan. Binnen ØØn seizoen worden de werkzaamheden in maximaal 50% van de totale lengte uitgevoerd. In de andere helft van de watergangen worden de werkzaamheden tenminste ØØn jaar later uitgevoerd. Indien dit niet mogelijk is wordt tenminste 25% van de wateren ongemoeid laten. Daar worden de werkzaamheden tenminste ØØn jaar later uitgevoerd. Instrueer uitvoerders nauwgezet over hoe en op welk moment zij werkzaamheden moeten uitvoeren. In die delen van de oever waar geen werkzaamheden voor herprofilering en herstel van oevers plaatsvinden, worden op de oever aanwezige ruigten en rietvegetaties zo veel mogelijk gespaard. Hierbij dient tenminste 75% van de ruigte/rietvegetatie ongemoeid te blijven. Indien de aanwezigheid van beschermde zoogdieren als de waterspitsmuis in de oevers bekend is, wordt buiten de kritische periode van april- augustus gewerkt. Voorafgaand aan het werk wordt buiten deze kritische periode de vegetatie kort gemaaid, zodat het terrein ongeschikt raakt en de soorten elders een onderkomen zoeken. Onderzoek naar de aanwezigheid van nesten van vogels moet vooraf verricht worden als vanwege waterschapstaken gewerkt moet worden in de 3e voorkeursperiode (15 maart 15 juli). Aangetroffen nesten worden in het veld of op kaart gemarkeerd. Binnen de verstoringzone rond het nest worden geen werkzaamheden uitgevoerd. De verstoringszone wordt ter plaatsen door de ter zake kundige, welke de vogelinspectie uitvoert, bepaald. In geval van opgaand hout dat moet worden verwijderd, geschiedt dit volgens het werkprotocol kappen, dunnen en snoeien van opgaande beplanting. Uitvoering werkzaamheden Materiaal, welk materiaal dan ook, moet zorgvuldig worden gebruikt, zodat geen onnodige schade en verstoring van flora en fauna optreedt. De werkzaamheden voor herprofilering en herstel van oevers, watergangen en waterkeringen in het kader van herprofilering en herstel van oevers worden uitgevoerd vanaf het doodlopende einde van een watergang richting het waterganggedeelte waar geen werkzaamheden plaats vinden.

22 22 Voor herstelwerkzaamheden en nieuwe beschoeiingen, vooroevers en dergelijke wordt zoveel mogelijk gekozen voor natuurvriendelijke materialen zoals om palen gevlochten wilgentenen, kokosmatten en dergelijke zodat een zo natuurlijk mogelijke oeverbescherming ontstaat. Op plaatsen waar bomen en struiken zijn verwijderd die door vleermuizen als oriºntatiepunt werden gebruikt (vliegroute) dienen, na het beºindigen van de werkzaamheden, weer bomen en struiken te worden aangeplant. Dit dient te geschieden voor 1 april. Indien geen herplant plaatsvindt of de herplant de functie van vliegroute niet kan compenseren is voor de verwijdering ontheffing Flora- en faunawet noodzakelijk. Bij watergangen met een breedte <2 meter, blijft moeras en of watervegetatie gespaard door de werkzaamheden slechts aan ØØn oever uit te voeren. Indien de werkzaamheden om dringende primaire waterschapstaken moeten worden verricht tussen 15 maart en 15 juli dienen de volgende voorzorgsmaatregelen in acht te worden genomen. - Er zijn geen alternatieven. - De werkzaamheden worden op kleine schaal, gefaseerd uitgevoerd. Minimaal 25 % van het leefgebied van de beschermde soorten blijft gespaard. - Tijdens het broedseizoen (15 maart en 15 juli) worden nesten van vogels door een ter zake deskundig persoon opgespoord en gemarkeerd. Binnen de verstoringzone rond het nest wordt niet gewerkt. De afstand (straal) van deze verstoringzone wordt ter plaatse door de ter zake kundige, welke de vogelinspectie uitvoert, beoordeeld. - Er worden schadebeperkende maatregelen toegepast. Men kan ervoor kiezen om de locatie tijdelijk ongeschikt te maken voor broedvogels door de vegetatie zeer kort te houden, plaatsen van windlinten of tevoren te frezen en/of door deze dagelijks te betreden. Dergelijke maatregelen dienen uitsluitend het voorkomen van de vestiging. - Voorafgaand aan het onderhoud wordt ge nventariseerd hoe de instandhouding van populaties beschermde planten kan worden gewaarborgd.

23 Werkprotocol dempen en afdammen van watergangen Werkprotocol Locatie Beschermde soorten Algemene zorgplicht Beleid HHNK Werkprotocol dempen, afdammen en vergraven watergangen in het kader van ruimtelijke ontwikkeling watergangen in beheersgebied Tabel 2 Flora- en faunawet Overige flora en fauna Periode jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Algemeen 1 e voorkeursperiode Minste risico op afbreuk aan populaties van soorten. 2 e voorkeursperiode: ja mits Werkzaamheden toegestaan mits de nodige schadebeperkende maatregelen zijn genomen. 3 e voorkeursperiode: nee, tenzij Werkzaamheden alleen toegestaan bij uiterste noodzaak en mits de nodige schadebeperkende maatregelen zijn genomen. 15 juli 1 november De werkzaamheden kunnen in deze periode zonder beperkingen worden uitgevoerd. 1november 15 juli De werkzaamheden alleen uitvoeren indien nesten van vogels niet worden verstoord. Algemene toelichting Dit werkprotocol heeft betrekking op het dempen, afdammen of vergraven van watergangen in het kader van ruimtelijke ontwikkeling. Tevens valt hier onder de aanleg van dammen en duikers ten behoeve van de aanleg van tijdelijke wegen of ter verbetering van de aan- en afvoerfunctie van het watersysteem. Het dempen van (delen van) watergangen, in het kader van ruimtelijke ontwikkelingen, kan op locaties worden uitgevoerd waar schade aan beschermde soorten beperkt is. Alle te nemen maatregelen dienen op een plankaart in het Werkplan met toelichting te worden vastgelegd. Indien in of bij de watergangen beschermde soorten voorkomen van tabel 3, dan kan dit werkprotocol niet worden gevolgd en is een ontheffing op de Flora- en faunawet noodzakelijk of wordt door het Flora- & Fauna Loket een Ecologisch Werkplan opgesteld. Voorbereidende maatregelen Op de plankaart in het Werkplan worden de te dempen watergangen aangeduid. Op de plankaart in het Werkplan worden naburige watergangen aangegeven welke niet gedempt worden en waarheen gevangen vis kan worden afgevoerd. Voorafgaand aan het dempen of vergraven van de watergang wordt deze, zoveel mogelijk, vrij gemaakt van juridisch zwaarder beschermde dieren en planten. Beschermde planten worden ruim uitgestoken en elders teruggeplaatst, voor zover soorten lokaal in hun voorkomen bedreigd worden door de ingreep en deze ingreep onvermijdelijk is.

24 24 Aanwezige beschermde vissoorten en overige faunasoorten van tabel 2 worden voor aanvang van de werkzaamheden weggevangen en verplaatst naar een nabij gelegen leefgebied. De vangsten worden gedocumenteerd. Betreft het om leefgebieden van soorten uit tabel 3 dan wordt voorafgaand aan het dempen eerst voldoende nieuwe habitat ingericht. Deze nieuwe habitat moet ecologisch functioneren alvorens tot demping word overgegaan. De werkzaamheden vinden in beginsel plaats tussen 15 juli en 1 november. Als het niet mogelijk is om in deze periode te werken, dan is extra voorzorg nodig. Bij werkzaamheden tijdens de broedperiode kan men ervoor kiezen het werkgebied tijdelijk ongeschikt te maken voor broedvogels door de vegetatie zeer kort te houden of tevoren te frezen en/of deze dagelijks te betreden. Dergelijke maatregelen dienen uitsluitend het voorkomen van de vestiging, niet het bestrijden van al aanwezige (vogel)soorten. Uitvoering dempwerkzaamheden Direct voorafgaand aan de dempingwerkzaamheden wordt de aangebrachte dam deels verwijderd. Hierdoor kan het water wegvloeien. De werkzaamheden worden uitgevoerd vanaf het doodlopende einde van de watergang richting water dat niet gedempt wordt of richting dam. Direct voorafgaand aan de werkzaamheden worden de nog in het water aanwezige vissen en amfibieºn weggevangen of verjaagd naar het overige oppervlaktewater. Het uitsteken van beschermde planten, het vangen van beschermde dieren en het elders terugplaatsen gebeurt onder begeleiding van en op aanwijzing van een ecologisch deskundig persoon met kennis van de betreffende soorten. Tijdens de werkzaamheden wordt gecontroleerd op het alsnog voorkomen of hervestigen van juridisch zwaarder beschermde soorten. Indien dit het geval is, worden plan en werkzaamheden hierop aangepast.

25 25 Bijlage 3. Incidentenformulier MELDINGSFORMULIER INCIDENT Definitie Ondanks de genomen voorzorgsmaatregelen is het niet mogelijk om incidenten uit te sluiten. Een incident in het kader van de gedragscode is: een ongewenste en ongeplande gebeurtenis die leidt tot schade aan beschermde planten en/of dieren. Procedure 1. Een incident in het kader van de gedragscode alsook controle door de Nederlandse Voedselen Warenautoriteit (voorheen AID) / Arbeidsinspectie met daaruit eventueel voortvloeiend proces-verbaal, stilleggen van het werk of andere opmerkingen van de overheid moet door de voor uitvoering van werkzaamheden verantwoordelijk medewerker direct telefonisch worden gemeld bij de projectleider van HHNK; 2. De schriftelijke rapportage (dit meldingsformulier incident) moet door de coördinator uitvoeringsfase binnen 24 uur aan de projectleider van HHNK worden aangeleverd. 3. Het incident wordt in opdracht van de projectleider van HHNK door een ter zake deskundige (bijvoorbeeld een erkend ecoloog) geanalyseerd en geëvalueerd; 4. Op basis van een ecologisch oordeel door een ter zake deskundige kunnen maatregelen worden genomen om de bestaande situatie te verhelpen en herhaling van het incident in de toekomst te voorkomen. Melder incident Naam: Tel. Nr.: Gegevens incident

26 26 Soort incident en plaats van het incident Plaats: : Melding incident bij projectleider HHNK Incidenten moeten direct worden gemeld bij de projectleider van HHNK. Is het incident bij hem/haar gemeld? Ja : - - Nee : Omdat Aard en toedracht van incident Zijn beschermde soorten beschadigd of doodgegaan? Ja Nee Hoeveel beschermde soorten zijn beschadigd of doodgegaan? Is het werk (door derden) stilgelegd? Ja Nee Welke beschermde soort(en) zijn beschadigd of doodgegaan?

27 27 Geef hieronder een beschrijving van de aanleiding en van het incident: Maatregelen naar aanleiding van het incident Omschrijving van de ondernomen acties: Gezien ter zake deskundige (bijvoorbeeld: erkend ecoloog) Naam: Tel. Nr.: Gezien projectleider HHNK Naam: :

28 28

29 29 Verbodsartikelen uit de Flora- en faunawet: Artikel 8 Het is verboden planten, behorende tot een beschermde inheemse plantensoort, te plukken, te verzamelen, af te snijden, uit te steken, te vernielen, te beschadigen, te ontwortelen of op enigerlei andere wijze van hun groeiplaats te verwijderen. Artikel 9 Het is verboden dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te doden, te verwonden, te vangen, te bemachtigen of met het oog daarop op te sporen. Artikel 10 Het is verboden dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, opzettelijk te verontrusten. Artikel 11 Het is verboden nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen van dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te beschadigen, te vernielen, uit te halen, weg te nemen of te verstoren. Artikel 12 Het is verboden eieren van dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen.