Orthopedie Schouderprothese

Transcriptie

1 Orthopedie Schouderprothese Dit informatieboekje is op uitgereikt aan en eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 1ste contactpersoon: 2de contactpersoon: Bij verlies wordt de vinder vriendelijk verzocht contact op te nemen met de eigenaar van dit informatieboekje. Belangrijke telefoonnummers Verpleegafdeling Orthopedie tel. (0344) Orthopedie consulent tel. (0344) , tussen uur, van maandag t/m vrijdag. Thuiszorg: voor het regelen van hulpmiddelen Opname-afdeling te bereiken tussen en uur onder telefoonnummer (0344) Opnametijd Een werkdag voor uw opname kunt u tussen en uur bellen om te horen hoe laat wij u verwachten in het ziekenhuis. Tel. (0344) Deze informatie vindt u ook op internet:

2 Inhoud pag. 1. Inleiding 3 Het schoudergewricht 3 Artrose 3 2. Voorbereiding op de operatie Orthopedie consulenten Informatie voor de opname Preoperatief spreekuur Wat kunt u thuis alvast doen voordat u opgenomen en geopereerd wordt? 7 3. Afdelingsinformatie verpleegafdeling Orthopedie (M4) 8 4. Dag van opname Dag van de operatie Verdoving Operatie Na de operatie Pijnbestrijding De dagen na de operatie Fysiotherapie Ontslag Controle op de polikliniek Thuissituatie Leefregels na een schouderprothese Complicaties 19 2

3 1. Inleiding Op de polikliniek hebt u van de orthopeed te horen gekregen dat uw schouder is versleten. In overleg met de orthopeed heeft u besloten dat uw schoudergewricht geheel of gedeeltelijk wordt vervangen door een prothese. Het herstel van deze operatie vraagt inspanning en inzet van u en uw naaste omgeving. We raden u aan dit informatieboekje goed te lezen. Om ervoor te zorgen dat u zoveel mogelijk profijt hebt van dit informatieboekje is het belangrijk dat u het bij elk bezoek aan Ziekenhuis Rivierenland meebrengt. Ook bij opname. Het informatieboekje is uw persoonlijk eigendom. Het schoudergewricht De schouder is een beweeglijk gewricht, dat in het dagelijks leven intensief gebruikt wordt bij het uitvoeren van allerlei dagelijkse handelingen. Het schoudergewricht wordt gevormd door de kom van het schouderblad en de kop van de bovenarm. De kop en de kom zijn bekleed met kraakbeen. Om het schoudergewricht bevindt zich een gewrichtskapsel. Hier omheen lopen spieren en pezen die samen de rotatorcuff vormen, een complex van vier pezen. Deze rotatorcuff verbindt de bovenarm met het schouderblad. De rotatorcuff zorgt voor de beweging en stabiliteit van het schoudergewricht. Een slijmbeurs tussen de pezen en de schouderpunt (acromion) zorgt ervoor dat de bovenarm soepel kan bewegen. Artrose Bij slijtage (artrose) in de schouder is het kraakbeen in het schoudergewricht beschadigd. Door de afname van het kraakbeen kan het gewricht minder goed de schokken van een beweging opvangen. Uiteindelijk kan het kraakbeen geheel verdwijnen en bewegen ruwe boteinden tegen elkaar. Het bot probeert de belasting anders over het gewricht te verdelen. Hierdoor wordt het gewricht breder. Aan de rand van het bot kunnen benige uitsteeksels ontstaan. Als gevolg van de irritatie wordt ook meer gewrichtsvocht aangemaakt en wordt het gewricht dik. 3

4 Oorzaak en klachten Als het kraakbeen versleten is, kan het gewricht niet meer soepel bewegen. Dit veroorzaakt pijn en stijfheid. Omdat het gewricht pijnlijk is, worden de schouderspieren minder gebruikt en nemen de kracht en het volume van de spieren af. Bewegingen als het heffen van de arm gaan moeilijk of lukken niet meer. Artrose komt vooral op oudere leeftijd voor en kan ontstaan als gevolg van: - Een oud letsel, bijvoorbeeld een beschadiging na breuken of ontstekingen in de schouder. - Aangeboren afwijkingen. - Langdurige overbelasting (bijvoorbeeld door zwaar werk). - Reumatoïde artritis. Behandeling In veel gevallen valt met artrose van de schouder goed te leven. Pijnstillers als paracetamol of ontstekingsremmende medicijnen, bijvoorbeeld in de vorm van een injectie met corticosteroïden, kunnen de klachten verminderen en draaglijk maken. Ook kan met fysiotherapie het achteruitgaan van de functie van het schoudergewricht worden vertraagd. Als de klachten zo ernstig zijn dat deze maatregelen niet meer helpen, kan de orthopedisch chirurg u adviseren om het versleten gewricht te laten vervangen door een kunstgewricht. Dit heet een gedeeltelijke (hemi), totale of omgedraaide (delta) schouderprothese. Schouderprothese Het doel van het plaatsen van een schouderprothese is om de pijn te verminderen en hopelijk geheel te laten verdwijnen. De operatie kent een revalidatieperiode, waarin sprake zal zijn van een ander soort pijn; die wordt in de loop van de tijd minder. De uiteindelijke functie van een schouder met een schouderprothese hangt af van de conditie van uw spieren en van de bewegingsmogelijkheden van het schoudergewricht vóór de operatie. De functie zal nooit helemaal onbeperkt worden, maar de meeste patiënten hebben na de operatie minder pijn in hun schouder dan voorheen. De fysiotherapeut helpt u om een zo goed mogelijke functie te bereiken. 4

5 2. Voorbereiding op de operatie Voordat u wordt geopereerd hebt u een: 1 gesprek met de orthopedie consulent. Na het gesprek neemt zij van u, met een wattenstaafje, een kweek af van het neusslijmvlies. 2 poliklinisch onderzoek van de anesthesist. Het is belangrijk dat u geen ontstekingen hebt wanneer er een schouderprothese wordt geplaatst. Meld ruim van tevoren als u aan het te opereren schouder wondjes of puistjes hebt. Het kan soms verstandiger zijn de operatie dan uit te stellen. Het is raadzaam voordat u opgenomen wordt, een tandarts te bezoeken, zodat uw gebit zonodig nog kan worden gesaneerd (zie complicaties, hoofdstuk 10). 2.1 Orthopedie consulenten De maatschap Orthopedie en Ziekenhuis Rivierenland Tiel (ZRT) hecht veel waarde aan een goede begeleiding van haar patiënten vóór en ná hun verblijf in ons ziekenhuis. De orthopedie consulent is uw vaste aanspreekpunt als u vragen hebt over uw behandeling, het verblijf in het ziekenhuis of over de nazorg nadat u bent behandeld of geopereerd. Ziekenhuis Rivierenland in Tiel heeft drie orthopedie consulenten in dienst. Zij vormen samen een team dat beschikt over een brede ervaring op orthopedisch gebied. De consulenten zijn: - Claudia van der Wielen - Lidia van Hermelen - Tanja Haarbosch Hoofdtaken orthopedie consulenten: Patiëntenvoorlichting De consulente geeft aanvullende informatie over diagnose, behandeling, complicaties, het te verwachten ziekteverloop en de nabehandeling. U kunt met haar vragen bespreken. Zij fungeert als vraagbaak voor u en uw naasten. 5

6 Verpleegkundig spreekuur Tijdens uw controle zal de consulent de wondinspectie doen. Ook zal zij met u doorspreken hoe het na de operatie is gegaan en kan zij u adviseren en u wellicht nuttige tips geven. Zij legt haar bevindingen vast in uw dossier en bespreekt dit op een later tijdstip met de orthopeed. Bij problemen neemt de orthopedie consulent direct contact op met de arts en geeft zij zijn advies aan u door. Telefonisch spreekuur Als u vragen of problemen hebt, kunt u contact opnemen met de orthopedie consulenten tijdens het dagelijks spreekuur tussen en uur onder telefoonnummer (0344) In de meeste gevallen kan de consulent meteen uw vraag beantwoorden. Indien nodig zal zij met de orthopeed overleggen waarna zij u terugbelt. De consulenten zijn ook bereikbaar via de mail: orthopedieconsulent@zrt.nl 2.2 Informatie voor de opname Om te voorkomen dat vlak voor de operatie redenen worden gevonden die kunnen leiden tot uitstel of afstel van de ingreep, zult u voor de operatie bij de anesthesist op het spreekuur moeten komen. Dit vooronderzoek is met name nodig om goed inzicht te krijgen in uw algehele lichamelijke conditie. 2.3 Preoperatief spreekuur Het preoperatieve spreekuur wordt gehouden op de polikliniek van de anesthesisten. Deze bevindt zich op route 07. Dit onderzoek zal ongeveer een uur in beslag nemen. Tijdens dit vooronderzoek wordt u onderzocht door de anesthesist. Indien nodig wordt er nog bloeden/of röntgenonderzoek gedaan en/of een hartfilmpje gemaakt. Dit zal dan wat extra tijd in beslag nemen. Zonodig kan ook een andere specialist ingeschakeld worden, zoals de internist, longarts of cardioloog. U wordt tevens geïnformeerd over de verschillende soorten van verdoving tijdens de operatie. 6

7 Voor dit spreekuur moet u een lijst met vragen invullen, die later wordt doorgenomen met een verpleegkundige. Voor het preoperatieve spreekuur dient u mee te nemen: 1. uw medicijnen in de verpakking, met de dosering en de hoeveelheid die u gebruikt. 2. uw patiëntenpas, identificatie en verzekeringspapieren. 3. eventueel een lijstje met vragen die u wilt stellen Wanneer u bloedverdunners gebruikt, bespreekt de specialist of u daarmee vóór de operatie moet stoppen. Meld het in ieder geval als u bloedverdunners gebruikt. Kijk ook op: Wat kunt u thuis alvast doen voordat u opgenomen en geopereerd wordt? Voordat u in het ziekenhuis opgenomen gaat worden, zijn er een aantal zaken die u alvast kunt regelen of waar u mee rekening mee moet gaan houden ná de operatie. 1. Fysiotherapie regelen: wanneer u met ontslag gaat krijgt u een verwijzing/ machtiging van de arts voor fysiotherapie na ontslag. Voor de opname moet u vast een afspraak maken bij een fysiotherapeut. De afdeling fysiotherapie van Ziekenhuis Rivierenland (tel: ) en de orthopedie consulente kunnen u adviseren bij het vinden van een geschikte fysiotherapeut. 2. Mantelzorg bekijken: misschien kunnen kennissen, familieleden u na de operatie thuis ondersteunen met bijvoorbeeld huishoudelijke taken en met eventueel het wassen. 3. Wanneer er huishoudelijk hulp aangevraagd moet worden, moet u dit bij uw eigen gemeente doen. Houd daarbij rekening dat ook hier een wachtlijst kan bestaan of dat uw gemeente bepaalt dat u hier niet voor in aanmerking komt. 4. U mag het wondgebied voor de operatie niet scheren. In verband met eventuele ontstaan van kleine wondjes en infecties, wordt dit zo kort mogelijk voor de operatie gedaan. Dit gebeurt dus pas op de afdeling door de verpleegkundige die u verzorgt. 7

8 3. Afdelingsinformatie verpleegafdeling Orthopedie (M4) Hier vindt u alle informatie over onze afdeling, werkwijze en wat u zo al verder kunt verwachten. Hebt u na het lezen nog vragen dan kunt u deze stellen aan uw verantwoordelijke verpleegkundige. Artsenvisite Dagelijks wordt er, door één van de orthopeden, een visiteronde gemaakt bij de patiënten. Deze visite vindt rond uur plaats. Wij verzoeken u om in de buurt van uw kamer of afdeling te blijven tot de arts langs is geweest. Gemengd verplegen Op de afdeling wordt gemengd verpleegd. Dit wil zeggen dat de dames en heren op één kamer verblijven. Een aantal situaties zijn uitgezonderd. Hebt u bezwaren tegen gemengd verplegen dan kunt u dit aangeven bij uw verantwoordelijk verpleegkundige. Behandelteam Binnen de afdeling krijgt u te maken met: 1. behandelend specialist 2. verpleegkundigen (leerlingen/stagiaires) 3. verpleegkundig coördinator 4. unitmanager als leidinggevende van de afdeling 5. voedingsassistenten 6. fysiotherapeuten Gedurende de verschillende diensten zijn de kamers verdeeld onder de aanwezige verpleegkundigen. Aan het begin van de gang hangt een bord waarop u kunt lezen welke medewerkers er op uw kamer werkzaam zijn. Door verpleegkundigen wordt 24 uur per dag patiëntenzorg uitgevoerd. Uw nachtrust kan hierdoor worden verstoord. 8

9 Gesprek behandelend specialist Als u en/of uw familie een gesprek wilt met uw behandelend specialist, dan kunt u dat aangeven bij uw verantwoordelijk verpleegkundige. Hij/zij zal voor u een afspraak regelen. Contactpersoon In het opnamegesprek hebt u aangegeven wie uw contactpersonen zijn (max. 2 personen). Wij willen graag, in verband met uw privacy, alle contacten via deze contactpersonen laten lopen. Aan andere personen dan de contactpersonen wordt géén informatie verstrekt. Tussen en uur kunnen de contactpersonen telefonisch contact opnemen met de afdeling. Wij vragen dit om veel onnodige telefoontjes te voorkomen. Maaltijden De maaltijden krijgt u op uw kamer geserveerd door de voedingsassistent. De broodmaaltijd krijgt u rond en uur en de warme maaltijd wordt ongeveer om uur geserveerd. U kunt uw maaltijden ook in het restaurant van het ziekenhuis gebruiken. In de tussenliggende periode komt de voedingsassistent langs met koffie, thee en frisdrank. Uw eigen frisdrank kan, indien voorzien van uw naam, in de koelkast van de unit geplaatst worden. Roken De regels met betrekking tot het roken komen overeen met de regels die de tabakswet stelt voor openbare ruimten. Dit houdt in, dat in het ziekenhuis niet gerookt mag worden. Ontslag Wanneer u met ontslag gaat, kunt u tussen en uur worden opgehaald. Tot slot Tot slot willen wij u vriendelijk verzoeken het aantal bezoekers bij uw bed tot maximaal 2 personen te beperken. De bezoektijd is van 15:30-16:15 uur en van 19:00-20:00 uur. Hebt u wensen ten aanzien van afwijkende bezoektijden dan kunt u deze kenbaar maken bij uw 9

10 verantwoordelijke verpleegkundige. Hij/zij zal samen met u bekijken wat de mogelijkheden zijn. Voor verdere informatie verwijzen wij u naar De wegwijzer voor patiënten en familie. 4. Dag van opname Op de dag van opname, vragen wij u de volgende zaken mee te nemen: 1. dit patiënteninformatieboekje 2. stevige, platte schoenen 3. uw geneesmiddelen. Wij vragen u zowel de verpakking met receptsticker als de tabletten zelf mee te nemen 4. ochtendjas 5. gemakkelijk zittende (nacht)kleding, bij voorkeur wijde bovenkleding met voorsluiting 6. toiletartikelen Graag willen we nog eens benadrukken, dat u uw waardevolle bezittingen thuis laat. De ziekenhuisorganisatie aanvaardt geen aansprakelijkheid voor diefstal of verlies van uw bezittingen. In het ziekenhuis aangekomen, meldt u zich bij de balie van de TVO (Tielse Vrijwilligers Organisatie). Zij brengen u naar de afdeling Orthopedie. Op zondag kunt u zich melden bij de receptie bij de hoofdingang. Zij verwijzen u dan naar de afdeling. Op de afdeling zal een medewerkster van de apotheek de medicatie met u doornemen en deze verder verwerken. Een verpleegkundige van de afdeling zal bij het opnamegesprek met u (en uw familie) de anamnesegegevens doornemen van het preoperatief spreekuur (zie 2.3). De verpleegkundige begeleidt u vervolgens naar uw kamer. Zij wijst u op een aantal praktische zaken zoals gebruik van het belsysteem, locatie van toiletten etc. 10

11 De voedingsassistent zal met u het menu van de komende dagen doornemen. Wanneer u een dieet hebt, wordt hier rekening mee gehouden. Als het nodig is, wordt de ziekenhuisdiëtist ingeschakeld. 5. Dag van de operatie Wanneer de operatie in de ochtend plaats vindt, mag u vanaf uur niet eten, drinken of roken in verband met de verdoving. U wordt s ochtends op tijd gewekt waardoor u genoeg gelegenheid krijgt om u te verzorgen. Wanneer u daarbij hulp nodig hebt, zal de verpleegkundige van de afdeling deze verlenen. Voor het wassen van het lichaam ontvangt u van ons een desinfecterende zeep. Wij vragen u geen make-up of nagellak te dragen of bodycréme te gebruiken. Ook het dragen van sieraden is niet toegestaan. Bij opname na uur mag u nog een licht ontbijt nemen zoals beschuit, crackers of toast met jam. Tot twee uur voor opname mag u nog heldere vloeistof drinken zoals water, thee, zwarte koffie en appelsap. De verpleegkundige scheert, indien nodig, het operatiegebied en controleert op wondjes en ongerechtigheden. Horloge en sieraden doet u af en nagellak en/of make-up moet u verwijderen. Als u contactlenzen draagt, moet u deze uitdoen. Vlak voordat u naar de operatieafdeling gaat, krijgt u een operatiehemd aan. Het kan zijn dat u van de verpleegkundige medicijnen krijgt ter voorbereiding op de operatie. Voordat u de operatiekamer in gaat, krijgt u in de voorbereidingsruimte een infuus. Via dit infuus worden vocht, narcosemiddelen en andere medicijnen toegediend. 5.1 Verdoving De anesthesist geeft u in de voorbereidingsruimte een plaatselijke verdoving door middel van een prik in de zijkant van uw hals. Deze verdoving verdooft de schouder tijdens de operatie; na de operatie werkt deze verdoving nog 12 tot 24 uur door, zodat uw schouder niet 11

12 direct pijnlijk zal zijn. De operatie vindt plaats onder algehele verdoving (narcose). Die wordt in de operatiekamer gegeven. 5.2 Operatie De gedeeltelijke (hemi of Global prothese)/ totale schouderprothese De orthopedische chirurg maakt een snede aan de voorkant van uw schouder van ongeveer tien centimeter. Aan de voorkant wordt een schouderspier losgemaakt om in het schoudergewricht te kunnen komen. Na het vrijleggen van alle spieren wordt de schouderkop afgezaagd en vervangen door een nieuwe metalen kop en steel. Deze steel wordt in de mergholte van de bovenarm geplaatst. Indien het een totale schouderprothese betreft wordt een nieuwe schouderkom in het schouderblad geplaatst. Na de operatie wordt een soort draagband (shoulder immobiliser) aangemeten waarin uw arm rust. De operatie duurt ongeveer 1,5 uur. De omgekeerde schouderprothese (Deltaprothese) Als er naast slijtage van de schouder ook een onherstelbare peesscheur bestaat, wordt er gekozen voor een omgekeerde schouderprothese. Dit is een aangepaste type schouderprothese waarbij de delen omgekeerd geplaatst worden: een bol in plaats van de kom en een steel met kom in plaats van de originele schouderkop. De prothese functioneert met behulp van de kracht van de grote schouderspier. Hierdoor kan meestal de kracht en een groot deel van de functie hersteld worden, ook al is de schouderpees afwezig. Op de afdeling krijgt u een sling aangemeten om tussen de oefeningen door de arm te laten rusten. De operatie duurt ongeveer 1,5 uur De orthopeed zal met u bespreken welke prothese voor u geschikt is. Dit hangt mede af van uw leeftijd, de kwaliteit van uw bot en de kwaliteit van de pees. 5.3 Na de operatie Na afloop van de operatie wordt u naar de uitslaapkamer gebracht. Op deze kamer kunt u bijkomen van de operatie. Bloeddruk en ademhaling worden nauwlettend gecontroleerd. U heeft nog geen gevoel in de arm en kunt uw arm niet bewegen door de schouderverdoving. 12

13 Als deze verdoving uitgewerkt raakt, kunt u pijn krijgen. Het is belangrijk dat u dit aan de verpleegkundige meldt, zodat u bijtijds pijnstillers krijgt. Wij vragen u de pijn een cijfer te geven, de zogenaamde pijnscore. Via het infuus wordt vocht gegeven en eventueel medicijnen. Als u niet misselijk bent en de bloeddruk, pijn en wondlekkage acceptabel zijn, gaat u terug naar afdeling orthopedie. Uit uw wond komt een plastic slangetje, de drain. Het opgevangen bloed wordt gefilterd en via het infuus weer teruggegeven. Deze wordt de volgende dag na overleg met de arts verwijderd. Het infuus wordt verwijderd wanneer u niet meer misselijk bent en de bloeduitslagen goed zijn. In verband met mogelijke misselijkheid zult u na de operatie alleen wat mogen drinken. Wanneer dit goed gaat, kunt u misschien wat eten. 5.4 Pijnbestrijding Na de operatie krijgt u op vaste tijden pijnstillers toegediend. Om uw herstel te bevorderen en de pijn te beperken krijgt u de medicatie ook als u weinig of geen pijn hebt. 6. De dagen na de operatie De drain wordt verwijderd. De verpleegkundige helpt u bij het wassen of douchen als dat nodig is. Hierbij mag u de arm zonder draagband laten afhangen. Er wordt een röntgenfoto van de schouder gemaakt. Onder begeleiding van een fysiotherapeut start u met een oefenprogamma. Om goed te kunnen oefenen is het belangrijk dat u voldoende pijnstillers inneemt. De eerste zes weken draagt u een sling/ shoulder immobiliser, in bed moet deze altijd om. Als u zit geldt voor de hemi/totale schouderprothese dat de shoulder immobilser altijd om is; bij de patiënt met een 13

14 Delta prothese mag de sling af en toe af mits de arm goed ondersteund wordt door een kussen. Altijd moet voorkomen worden dat de schouder afhangt (langdurig). De tweede dag na de operatie wordt voor het eerst het verband van de wond gehaald. De wond wordt schoongemaakt en opnieuw verbonden. Het kan voorkomen dat er nog een tijdje bloed en wondvocht uit de wond komt. Na gemiddeld 3-5 dagen mag u naar huis. 6.1 Fysiotherapie Fysiotherapie tijdens de opname in het ziekenhuis: Tijdens de ziekenhuisopname komt de fysiotherapeut op de dag na de operatie bij u langs om u uit te leggen wat u wel en niet met de geopereerde schouder mag doen en oefeningen met u door te nemen: Gedeeltelijke (hemi) of totale schouderprothese: - U mag tijdens het doen van de oefeningen de shoulder immobiliser af doen. - De eerste 6 weken zijn alleen circumductie en pendeloefeningen met de schouder toegestaan, de fysiotherapeut zal deze oefeningen in het ziekenhuis met u doornemen. - U mag de arm voorzichtig gebruiken tijdens eten en schrijven. - De fysiotherapie zal in eerste instantie met name gericht zijn op het voorkomen van verstijving van het schoudergewricht. - Na gemiddeld 6 weken mag u het gebruik van de shoulder immobiliser afbouwen en mag u in overleg met de fysiotherapeut uw arm meer (actief) gaan oefenen. - Zwaar tillen/steunen/optrekken is bij een schouderprothese niet meer mogelijk Omgekeerde (delta) schouderprothese: - U mag tijdens het doen van de oefeningen de sling af doen. - De eerste 4 weken zijn circumductie en pendeloefeningen met de schouder toegestaan, de fysiotherapeut zal deze oefening in 14

15 het ziekenhuis met u doornemen. - U mag de arm gebruiken tijdens eten en schrijven. - Na gemiddeld 4-5 weken mag u in overleg met de fysiotherapeut uw arm meer (actief) gaan oefenen. - Na gemiddeld 6 weken mag u het gebruik van de sling afbouwen - Zwaar tillen/steunen/optrekken is bij een schouderprothese niet meer mogelijk Oefeningen: de circumductie oefening Bij het doen van de circumductie oefening mag u de arm uit de shoulder immobiliser of sling doen. U staat voorover gebogen steunt met uw niet geopereerde arm op, bijvoorbeeld, uw bed, uw geopereerde arm hangt ontspannen naar beneden. Draai ontspannen rondjes met uw arm gedurende een minuut, herhaal deze oefening drie maal en doe uw arm weer in de shoulder immobiliser of sling. U mag deze oefening meerdere keren per dag doen. de pendel oefening Bij het doen van de pendel oefening mag u de arm uit de shoulder immobiliser of sling doen. U staat voorover gebogen steunt met uw niet geopereerde arm op, bijvoorbeeld, uw bed, uw geopereerde arm hangt ontspannen naar beneden. Beweeg uw geopereerde arm ontspannen van voor naar achteren naast het lichaam of zijwaarts voor het lichaam gedurende een minuut, herhaal deze oefening drie maal en doe uw arm weer in de shoulder immobiliser of sling. U mag deze oefening meerdere keren per dag doen. 15

16 Fysiotherapie na de opname in het ziekenhuis Na de ziekenhuisopname is het van groot belang dat u de fysiotherapie voortzet. In eerste instantie om verstijving van de geopereerde schouder te voorkomen. In een later fase, wanneer de schouder meer geoefend mag worden zal de fysiotherapeut u in deze opbouw begeleiden. De dag na de operatie komt de fysiotherapeut bij u langs in het ziekenhuis om uit te leggen wat u wel en niet mag doen met de geopereerde arm. Tevens worden de oefeningen die u mag doen met u doorgenomen. 7. Ontslag Er zijn een aantal criteria waaraan u moet voldoen voordat u naar huis gaat. Dit zal meestal tussen de 3e en 5e dag na de operatie zijn. U wordt ontslagen als: 1. u zelfstandig naar het toilet kunt gaan. 2. u zich grotendeels zelfstandig kunt verzorgen. 3. de pijn goed onder contole is met pijnstillers. 4. u de oefeningen goed begrijpt en kunt uitvoeren 5. u thuis voldoende hulp heeft. 7.1 Controle op de polikliniek Ongeveer twee- drie weken na ontslag komt u voor de wondcontrole op de polikliniek (eventueel bij de orthopedie consulent). Na zes weken komt u op de polikliniek bij de orthopeed voor het bespreken van het resultaat van de ingreep en het verdere verloop van de behandeling. Ook maakt u van tevoren een foto van de schouder op de afdeling beeldvormende technieken. 7.2 Thuissituatie Na de operatie zult u langere tijd beperkingen ondervinden in uw dagelijkse activiteiten. U heeft thuis bijvoorbeeld ondersteuning nodig bij het wassen en aankleden, huishoudelijke activiteiten en boodschappen doen. Na ontslag uit het ziekenhuis zijn er de volgende mogelijkheden: 16

17 1. U gaat naar huis zonder hulp van de thuiszorg, maar met eventuele hulp van partner, familie, buren etc. 2. U gaat naar huis met hulp van de thuiszorg voor de lichamelijk verzorging. 3. U gaat naar een tijdelijke Eerstelijnsverblijf (voorheen T.O.P. kamer). U kunt daar alleen op indicatie heen. De indicatie wordt uitgevoerd door de transferverpleegkundige aan de hand van weten regelgeving. 4. U gaat naar een zorghotel. U kunt vóór opname in het ziekenhuis bij uw zorgverzekeraar informeren of u hiervoor in aanmerking komt en aan welke voorwaarden u moet voldoen. 5. U gaat revalideren in een instelling voor G.R.Z. (Geriatrische Revalidatie Zorg). Dit kan alleen als er multidisciplinaire behandeling (meerdere specialisten betrokken zijn) plaats moet vinden. De transferverpleegkundige is uw aanspreekpunt bij het regelen van de nazorg. Voor informatie kunt u bellen van maandag tot en met vrijdag; bereikbaar van 8.30 u tot u van u tot u. Telefoon: (0344) of (0344) Wanneer u gebruik wilt maken van een organisatie die zorg levert (zoals boven beschreven), dan is het noodzakelijk om dit bij opname kenbaar te maken zodat er tijdig een indicatie aangevraagd kan worden. Als u een indicatie hebt, wordt u op een (eventuele) wachtlijst van de zorgorganisatie geplaatst. In het geval dat de wachtlijst bij een instelling erg lang is, zal de verpleegkundige samen met u kijken naar een andere oplossing. Op de dag van ontslag ontvangt u van de verpleegkundige: 1. Een afsprakenkaart voor een polikliniekbezoek bij de orthopedie consulent. En een latere afspraak met een controle foto en een bezoek aan de behandelend orthopeed. 2. Een machtiging en overdracht voor de eigen fysiotherapie. 3. Een receptenformulier voor de apotheek. Wij raden u aan gebruik te maken van de ziekenhuisapotheek zodat u bij eventuele problemen snel geholpen kunt worden. 4. Prothese paspoort. 5. Brief voor uw huisarts. 17

18 6. Eventueel een overdracht voor de nazorg. 7. Met de verpleegkundige kunt u kijken of u nog pleisters nodig heeft. Deze kunt u eventueel in de ziekenhuisapotheek kopen. 8. Leefregels na een schouderprothese Door het plaatsen van een schouderprothese wordt in de meeste gevallen de pijn helemaal weggenomen en is er een verbetering in vergelijking met de situatie vóór de operatie. De kwaliteit van een kunstgewricht is echter altijd minder dan die van een natuurlijk gewricht. Het gaat om lichaamsvreemd materiaal. Deze verbinding kan bij een te zware belasting eerder slijten en zelfs geleidelijk losraken, waardoor de prothese gaat bewegen ten opzichte van het bot. Dit is niet alleen pijnlijk, maar betekent ook dat de schouder niet meer goed kan worden belast. Gaat de prothese loszitten, dan kan het zijn dat u opnieuw een operatie nodig heeft. U moet de eerste weken na de operatie uw arm ontzien. Neem daarom de volgende leefregels in acht: - Matig zware dagelijkse activiteiten zijn meestal na acht weken weer mogelijk. - U kunt hierbij denken aan uw persoonlijke verzorging en lichte huishoudelijke werkzaamheden. - Activiteiten zoals autorijden en fietsen kunt u in overleg met de orthopeed en afhankelijk van de voortgang van uw herstel hervatten. TEN SLOTTE: LUISTER GOED NAAR UW EIGEN LICHAAM! 18

19 9. Complicaties Ondanks alle zorg die aan de operatie en de nazorg zijn besteed, kunnen de volgende complicaties optreden: 1. Infectie Men spreekt van een infectie als een ontsteking veroorzaakt wordt door bacteriën. Een infectie is een ernstige complicatie. Het kan zelfs leiden tot loslating van de prothese! Men onderscheidt vroege en late infecties: - Vroege infectie ontstaat kort na de operatie. Kenmerken hiervan zijn: plaatselijke roodheid, zwelling en pijn. De operatiewond kan (opnieuw) wondvocht of pus lekken. Meestal lukt het in dit stadium de infectie te genezen met antibiotica per infuus. - Late infectie komt soms pas na maanden of jaren voor het eerst aan het licht. Kenmerk hiervan is voornamelijk pijn in de schouder bij het in beweging komen. Besmetting met bacteriën kan tijdens de operatie opgelopen worden, zonder bekende oorzaak. Dit is de reden dat elke patiënt kort voor de operatie antibiotica krijgt toegediend. Ook kan een infectie elders in het lichaam (bv. kaak) via de bloedbaan overslaan naar de prothese waardoor dit gewricht ontstoken raakt. Bij tandheelkundige ingrepen in geïnfecteerd gebied (bv. abces of wortelkanaalbehandeling), is bescherming van uw schouderprothese d.m.v. het gebruik van antibiotica belangrijk. De orthopeden adviseren elke keer 1 uur voor de tandheelkundige behandeling antibiotica in te nemen (clindamycine 300 mg éénmalig twee tabletten). Dit kan door uw tandarts, huisarts of orthopeed voorgeschreven worden. Bespreek dit met uw orthopeed en met uw tandarts. 2. Nabloeding Na de operatie kan een bloeduitstorting met zwelling van de schouder of arm ontstaan. Dit is een normaal verschijnsel na het plaatsen van een schouderprothese en verdwijnt binnen enkele weken vanzelf. 19

20 3. Zenuwbeschadiging Meerdere zenuwen lopen in de omgeving van het schoudergewricht. Deze structuren lopen kans om beschadigd te raken tijdens de operatie dat heeft gevoelloosheid in een gedeelte van de huid tot gevolg. 4. Breuk in de bovenarm tijdens het plaatsen van de prothese 5. Post-operatieve instabiliteit Het (sub)luxeren van de schouder, dit is het uit de kop schieten van de schouder. U voorkomt dit door de arm in de sling te dragen en de oefeningen van de fysiotherapeut goed op te volgen. 6. Loslating van de prothese op langere termijn. Bij onderstaande situaties dient u contact op te nemen met de orthopedie consulent of de verpleegafdeling orthopedie (niet met de huisarts): 1. Bij wondproblemen; wondlekkage, roodheid van de wond. 2. Bij koorts. 3. Toename pijn. 20

21 Ruimte voor aantekeningen 21

22 22

23 23

24 Ziekenhuis Rivierenland Tiel Pres. Kennedylaan WP Tiel Postbus HA Tiel Tel. (0344) Fax (0344) Internetsite: