de fontein goois lyceum sg huizermaat

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "de fontein goois lyceum sg huizermaat"

Transcriptie

1 magazine 2011 de fontein goois lyceum sg huizermaat college de brink casparus college vechtstede college gooise praktijkschool a. roland holst college GOED ONDERWIJS voor elke leerling ICT IN DE LES werken met ipads RELATIE in gesprek met elkaar

2 Kees Elsinga (links) en Mark de Haas vormen samen het College van Bestuur. redactioneel magazine 2011 Voor u ligt de derde uitgave van het GSF Magazine. De GSF verspreidt dit magazine jaarlijks onder ouders, medewerkers, partners en relaties van de GSF. Hierin leggen wij verantwoording af over het onderwijs dat leerlingen op onze scholen volgen. Wij waren benieuwd naar de reactie van ouders op het magazine en hielden vorig jaar een enquête: 663 reacties kwamen binnen en 82 procent gaf aan het magazine graag te ontvangen. Daaruit mogen wij concluderen dat het overgrote deel van de ouders ontvangst van het magazine op prijs stelt. In dit magazine leest u hoe de GSF-scholen zich het afgelopen schooljaar hebben ontwikkeld en welke zaken we als GSF collectief hebben gerealiseerd. We zijn trots op wat we het afgelopen jaar binnen de GSF hebben bereikt. De examenresultaten van onze scholen zien er goed uit, we zijn financieel gezond en we beschikken over goed geoutilleerde gebouwen. Onze scholen staan dan ook goed bekend en dat zien we terug in de aanmeldingscijfers die een stijgende lijn vertonen. Met die sterke basis kunnen we de uitdagingen de komende jaren aan. Veranderingen op het gebied van passend onderwijs en de bezuinigingen die we in de toekomst kunnen verwachten, vragen een behoorlijke flexibilteit en creativiteit van onze mensen en onze organisatie. Wij zien de toekomst met vertrouwen tegemoet, wetende dat we onze successen danken aan de inzet van onze medewerkers: docenten, onderwijsondersteunend en leidinggevend personeel. Dankzij hun kwaliteiten en energie kunnen we waarmaken wat we als GSF beloven: toekomstgericht onderwijs dat leerlingen voorbereidt op een vervolgopleiding of op de arbeidsmarkt. We hopen dat u na lezing van dit magazine dit vertrouwen met ons deelt! College van Bestuur Kees Elsinga en Mark de Haas Voorwoord 7 De leefwereld van de leerling Aan de slag met ICT 10/11 Goed aanbod voor elke leerling Maatwerk en kansen bieden 13 Nieuw gebouw Gooise Praktijk school Een échte school voor voortgezet onderwijs 15 Excelleren in het onderwijs Afscheid van de zesjescultuur 18/19 Verantwoording Bezuinigen én investeren 21 Goed werkgeverschap Van en met elkaar leren op de onderwijsconferentie COLOFON Gooise Scholen Federatie Magazine GSF 15 jaar Supersportdag & scholierendebat Dit magazine is een uitgave van de Gooise Scholen Federatie. Het biedt een terugblik in woord en beeld op inzet voor en opbrengst van het achterliggende schooljaar. Met dit magazine legt de Gooise Scholen Federatie verantwoording af aan een breed publiek. Dit magazine wordt aan 8500 relaties beschikbaar gesteld in digitale/gedrukte vorm. Tekst Annemarie Breeve Michel Schreuder Suzanne Visser Concept & eindredactie Breeve Media & Communicatie, Rotterdam Ontwerp & fotografie bakker+co, Amsterdam Drukwerk Graficiënt, Almere verder in dit nummer: 4 College De Brink Lintje voor Jan Blaauwgeers 5 Respect & veiligheid Veiligheid voorwaarde voor leren 6 Goois Lyceum Technasium als sterk beoordeeld 7 In memoriam 8 SG Huizermaat In de prijzen met Globe 9 Relatie & dialoog Er samen uit komen 12 De Fontein Over de streep 14 A. Roland Holst College Internationale muzikale uitwisseling Met dank aan alle geïnterviewde leerlingen, ouders en medewerkers. Gooise Scholen Federatie Het bezoekadres van de GSF is per 22 november 2011: Burgemeester de Bordesstraat GZ Bussum Postbus AB Bussum info@cb.gsf.nl College van Bestuur: Drs. C.J. Elsinga (voorzitter) Drs. M.G.M. de Haas (lid) 16 Gooise Praktijkschool Leerfasen en stamgroepen 17 Professionaliteit & leiderschap Het belang van het collectief 20 Vechtstede College Aanmoedigingsprijs voor theaterteam 22 Casparus College Lezen en zwaardvechten 23 Vertrouwen & optimisme In vertrouwen met plezier naar school 23 Passend onderwijs Samen zorgen voor zorgleerlingen 2 3

3 COLLEGE DE BRINK Tekst Michel Schreuder College De Brink Kerklaan JT Laren (NH) info@cdb.gsf.nl vmbo en lwoo De voorlichtingsavond voor ouders is op dinsdag 17 januari van uur tot uur. De open dag is op woensdag 25 januari van uur tot uur. vmbo-b 94% vmbo-k 98% mavo 100% Vakcollege in de prijzen Succes voor de leerlingen van het Vakcollege van College De Brink. Tijdens een wedstrijd dit voorjaar om zo veel mogelijk alternatieve energiebronnen te bedenken, vielen twee klassen van het tweede leerjaar Vakcollege in de prijzen. De wedstrijd was uitgeschreven door netwerkbeheerder Alliander en bedoeld om leerlingen enthousiast te maken voor de leerrichting techniek. De leerlingen van College De Brink scoorden Keurmerk voor College De Brink De Hogeschool Utrecht heeft College De Brink begin dit jaar officieel erkend als opleidingsschool. Een beoordeling op 26 maart 2011 werd met goed gevolg doorlopen. De school houdt zich al jaren bezig met het begeleiden van studenten en starters in het onderwijs, samen met verschillende hogescholen. Toekomstig onderwijspersoneel krijgt op College De Brink in ruime mate de gelegenheid om de fijne kneepjes van het vak kwalitatief en kwantitatief zó goed dat zij door het netwerkbedrijf werden uitgenodigd voor een heuse backstagetrip in de Amsterdam ArenA. Twee teams van het Vakcollege doen momenteel mee met de Grand Prix Electric, een landelijke wedstrijd met als inzet een zo licht en zuinig mogelijk elektrisch voertuig ontwerpen én maken. te leren in de praktijk. En omdat de school alle richtingen van het vmbo-onderwijs biedt, kan de leraar in spe een grote diversiteit aan leerervaringen opdoen. Niet alleen de studenten profiteren er van, ook de leerlingen. Want de studenten geven ook begeleiding aan leerlingen die wat extra steun kunnen gebruiken. Zelfvertrouwen op een T-shirt Goede eigenschappen van een medeleerling op een T-shirt schrijven en dat dan aan hem of haar geven. De leerlingen van klas B2F van College De Brink mochten het op 4 april doen. De actie maakte onderdeel uit van een weerbaarheidtraining voor tweedeklassers van de stichting Kikid. Door complimentjes te krijgen, is de redenatie, stijgt het zelfvertrouwen van de leerlingen en is het makkelijker voor jezelf op te komen. Tijdens de training komen onder meer het stellen van grenzen, omgaan met onzekerheid en groepsdruk aan bod. Lintje voor Jan Blaauwgeers Het afscheid van handvaardigheiddocent Jan Blaauwgeers, donderdag 30 september, kreeg een speciaal tintje toen hij een koninklijke onderscheiding kreeg opgespeld. Binnen College De Brink was Blaauwgeers onder meer verantwoordelijk voor het examenjaarboek en was hij animator van de jaarlijkse talentenjacht, coördinator van alle excursies en diverse buitenschoolse activiteiten, drijvende kracht achter diverse sponsorlopen en organisator van theatervoorstellingen. Daarnaast was hij voorzitter van de creatieve vaksectie, voorzitter van de medezeggenschapsraad en tevens lid van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad van de Gooise Scholen Federatie. In Laren was hij actief als vrijwilliger voor de stichting Rollybus, de parochie Sint-Jan Goede Herder en de broederschap St. Jan, het kindertehuis Pinokkio, de plaatselijke EHBO-vereniging en de Klepperman van Elleven. En dat verdient wel een lintje! respect en veiligheid Tekst Suzanne Visser Jannick: Als je deze school binnenkomt, is het meteen gezellig. Je bent welkom en dat voel je direct. Paul-Dirk: Dat is ook waarom we ooit deze school hebben gekozen: een veilig klimaat en goed onderwijs. Veiligheid is een voorwaarde voor goed leren, zeggen we in het primair onderwijs. Dat geldt in het voortgezet onderwijs natuurlijk even goed. Ik heb de indruk dat het Roland Holst er veel aandacht aan besteedt. Zes jaar geleden vonden we al dat de school een goed pedagogisch verhaal had. Nu kunnen we uit ervaring zeggen dat de school het over het algemeen goed waarmaakt. De leerlingen voelen zich plezierig hier. Natuurlijk gebeurt er wel eens wat, maar extreme incidenten hoor je weinig. En als er iets aan de hand is, laat de school dat niet doorsudderen. Ik herinner me nog dat de fiets van onze dochter ze heeft inmiddels al examen gedaan in de fietsenstalling was beschadigd. Toen we daar melding van maakten, werden meteen de camerabeelden teruggekeken, werd de dader in de kraag gevat en met duidelijke consequenties geconfronteerd. Jannick: Ik vind wel dat de school de leerlingen nog meer zou kunnen respecteren door beter te luisteren. Of er naar leerlingen wordt geluisterd, verschilt heel erg per docent. Daarom ben ik in de leerlingenraad gegaan. Dat is pas halverwege vorig jaar echt iets geworden, maar we hebben toch al een aantal dingen aan de orde gesteld, zoals de kwaliteit van de koffie en het leerlingenstatuut. Als je met een groep iets aankaart, bereik je makkelijker dingen dan alleen. Je krijgt bijvoorbeeld sneller antwoord. Paul-Dirk: Als ouder heb ik niet te klagen. De school informeert ouders goed. Het is ook prettig dat ouders op het ouderportaal de resultaten van hun kinderen kunnen inzien. En is er iets aan de hand, dan gebeurt er ook iets mee. Vorig jaar was er in een groep een incidentje met pesten. De ouders worden daar dan meteen over benaderd en Veiligheid is een voorwaarde voor goed leren Jannick van Buuren (15) is lid van de leerlingenraad van het A. Roland Holst College. Paul-Dirk van Buuren (49) is vader van Jannick en bestuursvoorzitter van de Stichting Proceon, een organisatie voor protestants-christelijk (basis)onderwijs in het Gooi. Hoe denken zij over respect en veiligheid? En: zien ze dat terug op school? er wordt iets aan gedaan. Daardoor voel je je als ouder serieus genomen. Je moet soms wel achter de gemaakte afspraken aan om te zorgen dat het ook echt voor elkaar komt. En persoonlijk vind ik het jammer dat de school een maximum stelt aan het aantal kinderen met extra zorgvragen dat een plaats kan krijgen. Aan de andere kant waardeer ik dat dit open en duidelijk wordt gezegd. Geen verwachtingen wekken die je niet nakomt, dat is belangrijk in de communicatie met leerlingen en ouders. Jannick: Met de leerlingenraad gaan we gewoon zelf naar de docenten of naar de rector om iets aan te kaarten. Dat kan en dan moet je het ook doen, vind ik. Er zouden meer leerlingen actief moeten worden. Jannick van Buuren met zijn vader Paul-Dirk van Buuren Leerlingen kunnen de leerlingenraad wel gebruiken als zij iets aan de orde willen stellen, maar zelf meedoen vinden ze vaak te veel tijd kosten. Maar je wilt toch serieus genomen worden? Paul-Dirk: Maar jij hebt dan ook een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Het is goed dat je daar actief iets mee doet. Kenmerkend voor een goed klimaat op school vind ik dat vragen stellen mág. Of het nu gaat om ouders die hun zorgen neerleggen bij een docent, om leerlingen die iets niet begrijpen in de les of om leerlingen die iets willen aankaarten op school. Dat zit hier goed. Er zijn op deze school weinig lastige verhalen. Alle ouders herkennen denk ik de goede sfeer. Als er iets aan de hand is, laat de school dat niet doorsudderen 4 5

4 Goois Lyceum Tekst Michel Schreuder Goois Lyceum Vossiuslaan 2a 1401 RT Bussum havo, atheneum, gymnasium en technasium De voorlichtingsavond voor ouders is op dinsdag 31 januari van 19 tot 22 uur. De open dag voor ouders en leerlingen is op zaterdag 4 februari van tot uur. De proefles voor leerlingen is op woensdag 8 februari van 14 tot 16 uur. De experiencemiddag Technasium voor leerlingen is op vrijdag 10 februari van tot uur. havo 91% vwo 94% Technasium als sterk beoordeeld Het Technasium van het Goois Lyceum is in april voor de eerste keer beoordeeld tijdens een zogenoemd Technasium Review, een officieel onderzoek in opdracht van het bestuur van de Stichting Technasium. Het resultaat was bijzonder positief: het Technasium is als sterk beoordeeld. Vooral de duidelijke keuze, een gedegen, planmatige aanpak en goede betrokkenheid van de docenten Onderzoek & Ontwerpen worden genoemd als factoren voor het succes. Na de meivakantie is de school begonnen met een uitgebreide verbouwing en renovatie van de derde verdieping tot een moderne bètaverdieping. De inrichting van een werkplaats was een voorwaarde aan de school om Technasium te mogen Voorop in het debat Voor het tweede jaar op rij heeft het Goois Lyceum de Bussumse debatcompetitie gewonnen. Dit jaar werd gedebatteerd over onderwerpen als camerabewaking, worden. De verdieping is ingericht met practicumlokalen, een sciencelaboratorium en een grote werkplaats voor het Technasium, met onder meer een machinewerkplaats, een laboratorium, een atelier om te filmen en te tekenen, een overlegruimte en ICT-werkplekken. De hele ruimte is uitgerust met active boards, verrijdbare touch screen-schermen en twee laptopkarren. Ook is een aantal extra lokalen gerealiseerd, waarmee de school de verwachte leerlingengroei kan opvangen. De verbouwing - in augustus 2011 afgerond - werd mede mogelijk doordat de gemeente Bussum een miljoen euro bijdroeg. coffeeshops in de buurt van scholen en sport en recreatie voor de jeugd. Die onderwerpen hadden betrekking op de gemeenteraadsverkiezingen. Tekst Michel Schreuder en Annemarie Breeve De vorig jaar in het leven geroepen GSF-spitsgroep was er vrij snel uit. Aansluiten bij de leefwereld van jongeren en het onderwijs vernieuwen, betekent onderzoeken welke functie tablets in het onderwijs kunnen hebben. September 2011 ging het project, na enkele maanden voorbereiding, van start. Tachtig ipads zijn aangeschaft die in een roulerend systeem door alle scholen gebruikt zullen worden. Op welke manier een school de tablets gebruikt, kan verschillen. Juist dat maakt het volgens Jan Verhulst, rector van het Vechtstede College en voorzitter van de ICT-spitsgroep, een interessant experiment. We willen vooral kijken wat de tablets voor het leren kunnen betekenen. Doordat we met acht scholen zijn, kunnen we verschillende mogelijkheden onderzoeken. Alle scholen beschikken het komend schooljaar steeds gedurende één periode van tien weken over de ipads. Per school zijn veertig ipads beschikbaar. Een van de mooie dingen is dat een tablet op tafel ligt, vervolgt Verhulst. De leerlingen verdwijnen niet achter een scherm. Je houdt oogcontact. Maar we gaan vooral goed kijken wat het oplevert voor het leerproces. Je hoort vaak dat tablets prettig werken. Dat moet voor mij dan wel prettiger zijn dan een pc en aantoonbaar. Op het Vechtstede College gaan we de tablets bij Nederlands gebruiken voor het verstrekken van de schrijfopdrachten. Ik ben benieuwd wat het effect is op het leren. ipad-project VAN START Leesopdrachten ICT blijft voor de GSF een speerpunt in de onderwijsvernieuwing, ook nu er financieel even pas op de plaats moet worden gemaakt. Het probleem met ICT is dat het altijd sneller, beter en hipper kan, zegt lid van het College van Bestuur Mark de Haas. Alleen hangt daar een enorm prijskaartje aan. We zullen ons dus elke keer moeten afvragen of de investering een toegevoegde waarde heeft voor het onderwijs, of dat we er geld mee kunnen besparen. Voor de tablets ziet De Haas volop mogelijkheden. Het is een forse investering geweest, maar ik verwacht er veel van. Dit is toch de toekomst. Het onderwijs kan er individueler en aantrekkelijker van worden, zeker als we het weten te combineren met slimme, digitale leermiddelen. Een leesopdracht Engels bijvoorbeeld kan op die wijze beter aansluiten bij de belevingswereld van een leerling. Een paardenmeisje krijgt dan een heel andere tekst voorgelegd dan een scooterboy. Terwijl ze toch met dezelfde opdracht bezig zijn. Het is niet aan het College van Bestuur om het gebruik ervan af te dwingen, stelt hij ook. Het College van Bestuur heeft de experimenten gestimuleerd en gefinancierd. Na een grondige evaluatie kan de school besluiten of en hoe ze er een vervolg aan geven. De scholen zelf zullen het moeten oppikken. Zij moeten kijken waar ze de tablets inzetten. Beheer op afstand Een ander ICT-project is vanwege bezuinigingen voorlopig uitgesteld. De digitalisering van facturen en post GSF-breed moet nog even wachten. Toch verwacht De Haas dat hiermee en met andere ICT-projecten op den duur besparingen kunnen worden gerealiseerd. Een project dat om die reden nu wel al wordt doorgevoerd, is het beheer op afstand van de computers. De Haas: De helpdesk hier op het centraal bureau kan zo sneller reageren bij problemen. Bovendien hoeven de ICT ers niet elke keer de deur uit om iets op te lossen. Op den duur moet dat tijd, menskracht en dus geld besparen. Intranet Ook het vorig jaar gelanceerde intranet is bedoeld voor besparing en verbetering. Het intranet moet hét communicatiemiddel worden voor alle medewerkers van de scholengroep. De Haas noemt het een voorbeeld van een project waarbij met zo min mogelijk middelen een zo goed mogelijk resultaat is neergezet. Niet alleen de informatievoorziening verbetert, op den duur verwacht hij er ook een besparing van. Zo is bijvoorbeeld de Flits, het wekelijkse, interne nieuwsbulletin van de GSF, al afgeschaft. Alle informatie die iemand nodig heeft, is centraal terug te vinden. Formulieren voor een verhuizing, de reiskostenvergoedingen, de cao, interne vacatures. Maar ook verslagen van werkgroepen, projecten en vergaderingen. En uiteraard informatie over onderwijsontwikkelingen. Iedereen die een uurtje per week besteedt aan bijlezen, is op de hoogte van alles wat er binnen de GSF en elders in het onderwijs speelt. Leerlingen in de prijzen Ook buiten de school timmeren leerlingen van het Goois Lyceum aan de weg. Zo won Fauve Vertegaal de eerste editie van de scholierenprijsvraag Nederland Vertaalt, georganiseerd door het Prins Bernhard Cultuurfonds. De opdracht was een zo goed mogelijke Nederlandse vertaling te maken van de Engelstalige songtekst Smells like teen spirit van Nirvana. De inzendingen werden beoordeeld door een deskundige jury van schrijvers, vertalers, een docent Engels en een singer-songwriter. Vwo-leerlinge Barbara Seelt viel begin dit jaar in de prijzen tijdens het 19e wereldkampioenschap Line dance van de United Country Western Dance Council in Nashville, Amerika. Met haar zelfbedachte dans werd ze op het onderdeel choreografie wereldkampioene. In de categorieën Line dance teen intermediate en Showcase werd ze tweede. Rugbyers verbazen Een team van het Goois Lyceum is er in geslaagd het Touch Rugby Toernooi voor scholieren bij Rugbyclub t Gooi op zijn naam te schrijven. Dit tot verbazing van menigeen, want het team had slechts drie trainingen achter de rug. In totaal namen in oktober 150 scholieren van scholen uit Bussum, Naarden, Weesp, Almere, Hilversum en Laren deel aan het toernooi. Het team van het Goois Lyceum deed mee in de categorie onder vijftien jaar en bestond uit één eerste- en tien tweedeklassers, waaronder vier meisjes. Deze ploeg moest het opnemen tegen vijf teams met ervaren deelnemers uit sportklassen, met jeugdinternationals en veel grotere tegenstanders die al jaren training achter de rug hadden. Een bijzonder sterke prestatie dus! In de finale werd het A. Roland Holst College, de winnaar van alle vorige edities van het toernooi, met 5-4 verslagen. 6 7 In memoriam Op 4 juni 2011 is Wilma Schotanus overleden. Wilma werkte sinds 2005 als hoofd administratie op het A. Roland Holst College. In januari 2011 werd zij ziek en na een reeks van onverwachte complicaties is zij overleden. Wilma is 55 jaar geworden. Zij stond bekend om om haar humor, rust en eigenzinnigheid. In de nacht van 8 op 9 juli 2011 is Sydney Vos overleden. Sydney was leerling in klas 1B van het Vechtstede College. Haar overlijden kwam niet onverwacht, Sydney streed al vijf jaar tegen een ernstige ziekte. Wij herinneren haar als een zachtaardig, lief meisje dat met haar standvastigheid bij iedereen heel veel respect afdwong. Op 7 augustus 2011 overleed Jenneke Teppema. Zij werd 53 jaar. Jenneke werkte als mediathecaris op het Vechtstede College. Net voor de zomervakantie vertelde Jenneke dat het niet zo goed met haar ging. Tijdens de vakantie werd zij in het ziekenhuis opgenomen, waar zij overleed. Jenneke heeft zich de afgelopen jaren met veel enthousiasme ingezet voor de mediatheek en daarmee voor het Vechtstede College als geheel. Op vrijdag 16 september 2011 is Jacqueline de Hiep op 52-jarige leeftijd overleden. Zij was al een jaar ernstig ziek. Jacqueline werkte als mediathecaris op het A. Roland Holst College. Tijdens de schooltijd van haar kinderen werkte ze tien jaar lang als enthousiaste vrijwilliger bij de mediatheek. Aansluitend kreeg ze een vaste aanstelling, eerst bij het secretariaat en later in de mediatheek. Jacqueline was een fijne collega.

5 SG Huizermaat Tekst Annemarie Breeve SG Huizermaat Monnickskamp JP Huizen info@hzm.gsf.nl vmbo-t, havo en vwo De open dag op SG Huizermaat voor ouders en leerlingen vindt plaats op zaterdag 28 januari van 10 tot 13 uur. De voorlichtingsavond voor ouders is op donderdag 9 februari vanaf 20 uur. mavo 97% havo 90% vwo 100% Commitments, the musical Het verhaal gaat over een zanger en een soulband in het Dublin van de jaren tachtig. Tegen dat decor speelt een prachtig verhaal zich af, vertolkt door leerlingen van SG Huizermaat. De musical werd op de school serieus opgepakt en leerlingen verzorgden alles: van script tot regie, van acteren tot dansen tot zingen. Bijzonder is ook dat de leerlingen uit alle leerjaren van de school komen: van brugklas tot en met 6vwo. Na maanden oefenen werd de musical op 5 en 6 april Kunstexpo De vitrines onder de appartementen in wooncomplex De Regentesse (Huizen) zijn gevuld met kleurrijke kunstwerken van leerlingen van SG Huizermaat. Daartoe maakte Huizermaat een afspraak met de Alliantie, de woningbouwvereniging die De Regentesse beheert. De ruimte eronder werd niet benut, het is een betonnen hok. Het leek ons een mooie plek voor het exposeren van kunstwerken van onze leerlingen, vertelt rector Han Doove. Een In de prijzen met Globe Het publiek werd uitgedaagd om mee te denken en verrassende feitjes werden goed gepresenteerd, zo luidde het commentaar van de jury tijdens het Globe Project. Het leverde SG Huizermaat de eerste én de tweede prijs op tijdens de conferentie. De conferentie - onderdeel van een wereldwijd project - vond plaats in de Space Expo in Noordwijk. In 111 betrokken landen worden onder andere op scholen metingen gedaan aan bodem, lucht, water 2011 vertoond in een echt theater, namelijk het Singer in Laren. Na de voorstellingen in het Singer hebben de bandleden met zangers en zangeressen nog twee keer opgetreden als The Commitments. Eenmaal op het Tramfest en later nog eens in de bioscoop in Huizen. mooie samenwerking, want voor de leerlingen is het een opsteker dat hun werk tentoongesteld wordt en voor de omwonenden fleurt het de omgeving wat op. Bovendien zijn de sokkels waar de kunstwerken op staan, gemaakt door leerlingen van College De Brink. Elke twee tot drie maanden worden de kunstwerken vervangen. Het trekt toch wel de aandacht, ik heb van één nieuwe leerling al gehoord dat hij om die reden bij ons op school is gaan kijken. Masterclasses Extra lessen in onderwerpen die je anders niet zo snel krijgt, zoals astronomie, filosofie, Spaans of architectuur. SG Huizermaat biedt het aan leerlingen aan in de Talentstroom en voor leerlingen in havo/vwo 1 en 2. De leerlingen kunnen zich aanmelden voor verschillende masterclasses, maar vrijblijvend is dat niet. Er hoort ook huiswerk bij en een cijfer. Gelukkig is er volop keuze en wordt ook nog rekening gehouden met de dans- en theaterlessen die de school óók aanbiedt. en klimaat. Deze meetresultaten worden verzameld en gebruikt om de toestand van de wereld in kaart te brengen. De leerlingen van Huizermaat presenteerden hun onderzoeksresultaten van metingen in de bodem op de heide bij Blaricum, in het bos bij de Sijsjesberg en in een park in Huizen. Zij voerden het onderzoek uit in het kader van het vak Natuur, Leven en Technologie. De resultaten van zuurgraad, aantal bodemdieren en bodemademhaling zijn met elkaar vergeleken en gepresenteerd. De diverse presentaties werden beoordeeld door een vakjury van Nederlandse wetenschappers. De groepjes van Huizermaat onderscheidden zich met gedegen presentaties waarin onderzoeksmethoden vakkundig werden uitgelegd. De conferentie bood de leerlingen inzicht in hun vaardigheid op het gebied van onderzoeken en presenteren. Relatie en dialoog Leerlingen zijn een serieuze gesprekspartner André Beemsterboer (63) is oud-voorzitter van de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) en docent geschiedenis aan het A. Roland Holst College. Megan van de Beek (17) is voorzitter van de leerlingenraad op het A. Roland Holst College, lid van de medezeggenschapsraad (MR) en van de GMR. Hoe kijken zij aan tegen waarden als relatie en dialoog? André Beemsterboer: Gelijkwaardigheid is voor mij het trefwoord als ik terugdenk aan zestien jaar GMR. Vier voorzitters van het College van Bestuur heb ik zien komen en gaan. Maar of het nu onder Geri Bonhof was, onder Yvonne Kortooms, onder Arjan Kastelein of onder Kees Elsinga, we hebben altijd een gelijkwaardig gesprek gevoerd. Nooit was ik maar de werknemer. En of het nu in de MR van het Roland Holst was of in de GMR van de GSF, ik heb altijd geprobeerd het belang van het geheel te behartigen. Het moet goed gaan met de werknemers, maar ook met de school en met de GSF. Mijn insteek is bijna altijd polderen geweest. Kort na de fusie hebben we in de GMR één keer tegenover elkaar gestaan. Dat was eens maar nooit weer. Je móet proberen er samen uit te komen, een oplossing zoeken waarin iedereen zich kan vinden. Dat wil niet zeggen dat van plannen dan slappe aftreksels overblijven. Dat heeft de ontwikkeling van de GSF wel laten zien. Het gaat goed met de GSF, zowel organisatorisch als onderwijskundig als financieel. Maar wat weinig mensen zich realiseren: je moet wel blijven werken om dat zo te houden. De belangstelling voor medezeggenschap gaat op en neer. Dit jaar is met de komst van een nieuwe lichting docenten de interesse opgebloeid. Dat is prettig. Ook de belangstelling van leerlingen voor de GMR is op dit moment best behoorlijk. Ik heb het altijd als mijn taak gezien om leerlingen de ruimte te geven en ze te stimuleren die ruimte in te nemen. We hebben in die zestien jaar grote stappen gezet, met de functiemix als recent voorbeeld. Het College van Bestuur had dat goed ingestoken, maar ook wij als GMR hebben er ons uiterste best voor gedaan. Er is een Je móet proberen er samen uit te komen goed resultaat uit gekomen. Achteraf bleek dat het voor bepaalde collega s toch minder goed uitpakte, maar dat was onbedoeld en ook dat is opgelost. Daar ben ik terugkijkend nog het meest tevreden over: de manier waarop we altijd ons uiterste best hebben gedaan om goede oplossingen te vinden. In juni heb ik afscheid genomen als GMRvoorzitter. Onlangs was de eerste vergadering van het dagelijks bestuur van de GMR zonder mij. Dat was raar. Maar ook al stop ik met werken, ik blijf nog leuke klussen doen. Alleen dan met de regie over mijn eigen agenda. Megan van de Beek: De leerlingenraad op onze school was een tijdlang net een knipperlicht: een paar jaar niet, dan weer wel, dan weer niet. Ik heb de raad nieuw leven in geblazen omdat ik vond dat de stem van de leerlingen niet voldoende werd gehoord. Waarom zou je problemen oplossen tussen docenten en ouders als het ook rechtstreeks tussen docenten en leerlingen kan? Alleen moeten die leerlingen dan wel met één stem spreken. Dat kan in de leerlingenraad als het om praktische schoolzaken gaat. Andere dingen gaan via de MR en GMR. Dat ook daar leerlingen in zitten, ontdekte ik later. Via mijn geschiedenisdocent mijnheer Beemsterboer, toen de GMR-voorzitter, ben ik erin gerold. Inmiddels ben ik wel gewend aan het juridische taalgebruik. Veel kwesties zijn ingewikkelder dan je denkt. Je moet verder kijken dan het belang van je eigen achterban en als je het ergens niet mee eens bent, moet je dat ook kunnen uitleggen. Er wordt nu goed naar leerlingen geluisterd, zowel naar de onderwerpen die de leerlingenraad aandraagt als de suggesties die we doen in 8 9 Tekst Suzanne Visser de MR en GMR. Natuurlijk wordt niet alles overgenomen, maar we zijn wel een serieuze gesprekspartner. We zijn bijvoorbeeld best trots op de aanpassingen aan het leerlingenstatuut van de GSF. Er was sprake van dat docenten weer strafregels konden geven. Onzin vinden wij: een educatieve straf is veel zinvoller dan regeltjes schrijven! Gelukkig is er naar ons geluisterd. Megan van de Beek en André Beemsterboer

6 Tekst Michel Schreuder en Annemarie Breeve Goed onderwijs voor elke leerling De Fontein & Goois Lyceum Van vmbo naar havo De overstap van mavo naar havo is soms voor leerlingen net te groot. De Fontein (vmbo-t) en het Goois Lyceum (havo, vwo en gymnasium) besloten samen te werken om zo voor leerlingen deze overstap kansrijker te laten zijn. Leerlingen van De Fontein kunnen in het vierde jaar vmbo-t een aantal vakken op havo-niveau volgen en doen daarna een afsluitende toets. Wordt die met succes gemaakt, dan kunnen ze overstappen naar havo 4 op het Goois Lyceum. We doen dat ook voor de overstap naar het mbo, vertelt Adriaan Nagel, directeur van De Fontein. Leerlingen geven aan of ze naar het mbo of de havo willen. Het gewone lespro- Gooise Praktijkschool Van leerjaren naar leerfasen Excelleren zit in de ambitie van alle scholen van de Gooise Scholen Federatie. Om elke leerling de kans te geven het beste uit zichzelf te halen, is een breed en gevarieerd onderwijsaanbod nodig. Hoe organiseren scholen het onderwijs zodanig dat kansen worden gecreëerd? Een overzicht van bijzonder aanbod op diverse scholen: van praktijkonderwijs tot vwo. gramma van vmbo-4 geven we in ongeveer 85% van de beschikbare tijd. De ruimte die overblijft is voor de extra stof mbo of havo. Door de goede samenwerking tussen De Fontein en het Goois Lyceum krijgen meer leerlingen de gelegenheid de juiste opleiding te volgen. Om de aansluiting zo goed mogelijk te laten verlopen, werken docenten van beide scholen samen. Docenten van het Goois Lyceum geven af en toe les op De Fontein, andersom zitten de docenten van de vmbo-school bij de leerlingbesprekingen op het Goois Lyceum. Henk Lenselink, rector van het Goois Lyceum: Die extra begeleiding voor wiskunde en Nederlands in het examenjaar wordt De leerling is de maat als leren niet vanzelf gaat. Vanuit die gedachte werkte de Gooise Praktijkschool (GPS) een structuur in leerfasen uit. Leerlingen zitten niet meer in leerjaren, maar in stamgroepen. Daar werken ze individueel door vier leerfasen heen: de persoonlijke oriëntatiefase, de stagevoorbereidende fase, de beroepsoriënterende fase en de uitstroomfase. Leerlingen gaan naar de volgende fase als ze aan de verplichtingen hebben voldaan. Die zijn vooral gebaseerd op de opgedane competenties en vaardigheden. Bovendien is een overstap op meer momenten per jaar mogelijk. In een stamgroep zitten leerlingen in verschillende fasen. Docent en projectleider fasenstructuur René Herrebrugh werkte met twee collega s de vier fasen uit en koppelde er een competentiemodel aan. We willen leerlingen voorbereiden op de arbeidsmarkt, daar horen competenties bij. Als je de leerling daarin wilt stimuleren, mag je ook wel eisen stellen. Dat motiveert ook. Je moet er dan wel rekening mee houden dat de één sneller gaat dan de ander. Daarom moet je ook zorgen dat er meer momenten zijn waarop een leerling kan doorstromen. De een is anderhalf jaar bezig met de competenties voor de stagevoorbereidende fase, de andere leerling misschien maar een jaar of korter. Daar willen we op in kunnen spelen. Dat vraagt nogal wat van de organisatie van de school, bijvoorbeeld als het gaat om roosters maken. Nu kunnen leerlingen twee keer per jaar doorstromen. De doorstroom is soms een kwestie van turven. We kijken met de leerling naar het gedrag dat bij een competentie hoort. Vertoon je dat gedrag niet, soms, vaak of altijd? Een leerling die op vaak uitkomt, mag door. Vorig jaar bij de invoering hebben we alle leerlingen individueel besproken met het team om ze in fasen in te kunnen delen. We hebben dat ook aan de hand van de competenties gedaan. Je ziet nu al dat de manier van werken voor de leerlingen die vorig jaar al hier waren, gesneden koek is. De hele school is in één keer om. De GPS heeft inmiddels een jaar ervaring met de fasen en het enthousiasme is groot. Klassikaal lesgeven is verleden tijd, de docent is begeleider van de leerling geworden. Er is ook een vijfde fase: de nazorg. Leerlingen worden meerdere jaren na het verlaten van de school begeleid en kunnen voor allerlei zaken terugkomen op school, bijvoorbeeld huiswerkbegeleiding. bij ons voortgezet. Op het Goois Lyceum komen die leerlingen in een aparte klas 4 havo terecht, waar ook weer extra wiskunde en Nederlands op het programma staan. Volgens de rector levert het werk resultaat op. Eind vorig jaar hebben we in 4 havo gemeten. De Fonteinleerlingen waren net zo goed als onze eigen leerlingen. Terwijl de aansluiting voorheen nooit goed was. Dat is wel een succes. Naast de extra begeleiding in 4 vmbo en 4 havo werken de beide scholen samen in een talentklas. Eerstejaars op De Fontein met potentie kunnen via deze klas na een jaar alsnog overstappen naar de havo. Goois Lyceum Modern gymnasium trekt leerlingen Het gymnasium, dé klassieke opleiding bij uitstek in het voortgezet onderwijs, is op het Goois Lyceum in een nieuw jasje gegoten. Leerlingen die het modern gymnasium volgen, leren naast Grieks en Latijn ook andere vakken die van pas komen tijdens een vervolgstudie en een carrière. De school wil daarmee verrijking en verdieping bieden. Uit gesprekken bleek dat veel leerlingen voor het gymnasium kiezen omdat het de hoogst mogelijke opleiding is, zegt afdelingsleider brugklassen Rob Schuurmans van het Goois Lyceum. Latijn en Grieks wordt door ouders en leerlingen als een meerwaarde gezien en de school legt er ook veel nadruk op, maar het was geen reden om voor onze school te kiezen. We merkten dat de gymnasiumklassen steeds kleiner werden. We moesten de leerlingen weer uitdagen, ze meer bieden. Het modern gymnasium biedt versterkt talenonderwijs en we doen veel aan internationalisering. Er is ruim aandacht voor kunst en cultuur, maar daarnaast proberen we vaardigheden als debatteren, presenteren en communiceren op academisch niveau te brengen. Vooral aan Engels wordt veel aandacht besteed. De leerlingen volgen een programma Cambridge Engels en al vanaf het eerste leerjaar wordt in projecten samengewerkt met Engelstalige scholen in het buitenland. De meest recente stap is een samenwerking met bedrijven als ABN-AMRO om het ondernemerschap van de leerlingen te stimuleren. De vernieuwing van het gymnasium heeft effect, constateert Schuurmans. Dit jaar hebben we twee volle eerste klassen gymnasium. Dat is wel eens anders geweest. Casparus College & Vechtstede College GSF Junior Mavo: kansen voor laatbloeiers Leerlingen die nét buiten de boot vallen. Ze zullen er altijd zijn. Soms is er niets aan te doen, maar het Casparus College en het Vechtstede College in Weesp dachten daar anders over. Een mooie kans voor de laatbloeiers, bestempelt directeur Jan Verhulst van het Vechtstede College de GSF Junior Mavo, een samenwerking tussen het Vechtstede en het Casparus College. Leerlingen met een te lage cito-score voor het Vechtstede krijgen binnen de muren van het Casparus twee jaar lang les op vmbo-t-niveau. Wanneer leerlingen na twee jaar op mavo-niveau zitten, mogen ze door naar de derde klas op het Vechtstede. Lukt dat niet, dan vervolgen ze hun vmbo-kopleiding bij het Casparus. Verhulst: Wij moeten vrij veel leerlingen afwijzen die Hoog- en meerbegaafden Leerlingen die hoog- of meerbegaafd zijn, kunnen op SG Huizermaat terecht in een aparte onderwijsstroom: Talent HZM. Het gaat hier niet om een extra vak of meer huiswerk, maar om een aparte stroming voor deze bijzondere groep leerlingen. Biologiedocent Bart Smoors en docente Nederlands Tanja de Ruijter coördineren het project. Bart deels ook vanuit zijn werk en onderzoek aan de Universiteit van Amsterdam als vakdidacticus en Tanja als teamleider vwo. De opkomst van Leonardobasisscholen vraagt om een vervolg in het voortgezet onderwijs, stelt Bart Smoors. Hier op school willen we recht doen aan verschillen tussen leerlingen, vult zijn collega aan. Hoe pak je dat aan? Inspelen op verschillen tussen leerlingen begint bij meer vraaggestuurd leren. Echter, vragen van leerlingen centraal de cito-norm niet halen. Maar er is altijd een groep waarvan de leerkracht van de basisschool zegt dat er wel potentie in zit, of leerlingen die het heel graag wel willen proberen. De twijfelgevallen, waar je als schoolleiding langer over na moet denken. Liever excelleren op een passend niveau, dan te hoog grijpen en falen, is de algemene gedachte. De praktijk laat zien dat vijftig procent van de twijfelgevallen, die wél worden toegelaten, het toch niet redt. Met de GSF Junior Mavo blijft voor leerlingen de toegang naar de mavo een tijdje langer open. Ze kunnen laten zien of ze het kunnen, aldus Verhulst. Paul Blonk, directeur van het Casparus, vult aan: Je zou het kunnen zien als uitstel van de keuze voor een onderwijsniveau. Er gaat geen College De Brink tijd verloren en we bieden ze toch een kans een mavo-opleiding te volgen. Een risico is volgens Verhulst dat deze zwakkere leerlingen nu in één groep bij elkaar zitten. Een minder sterke leerling kan in een overwegend goede groep zich daaraan optrekken. Dat effect is weg. Toch denkt hij dat een derde tot de helft wel zal doorstromen naar de mavo. In die twee jaar kan er nog veel gebeuren met een kind. Het is wel echt een kans voor ze. Hoe groot de vraag naar deze GSF Junior Mavo was in Weesp, blijkt. De inschrijving dit jaar leverde een eerste klas op met 25 leerlingen die het mavo-traject gaan volgen. Vakcollege haalt het beste uit leerlingen Niet elke onderwijsvernieuwing is er een ten goede, maar de invoering van het Vakcollege is op College De Brink juichend onthaald. Je ziet dat leerlingen óók die met een leerachterstand voor theorievakken als Nederlands, Engels en wiskunde betere cijfers halen, zegt directeur Raymond Kok. Ze zijn veel meer gemotiveerd. Het Vakcollege is ontstaan uit de behoefte aan meer praktisch onderwijs in het vmbo. Kok: Onze leerlingen zijn heel praktisch en visueel ingesteld. Wil je hen recht doen, dan zal je daar rekening mee moeten houden. Tijdens het Vakcollege volgen de leerlingen al vanaf dag één een praktisch ingesteld programma, waarbij ze veel opdrachten moeten doen. Ze krijgen daardoor meer inzicht in techniek en leren ook het beroepenveld in de hele sector beter kennen. College De Brink startte twee jaar geleden met het Vakcollege Techniek. Volgens Kok zijn de resultaten zeer positief: Door een betere balans van praktijk en theorie zie je dat leerlingen betere leerprestaties neerzetten. Er is echt een significante verbetering zichtbaar. Dit jaar is ook een start gemaakt met een Vakcollege voor de sectoren Economie en Zorg & Welzijn, onder de noemer Mens & Dienstverlenen. De belangstelling is ook daar groot: de opleiding kon met twee volle klassen van start. Eén van de mooie elementen van het Vakcollege vindt Kok het feit dat talenten echt een kans krijgen. Docenten zeggen nu al dat je verschillen ziet tussen leerlingen die in de onderbouw het Vakcollege hebben gevolgd en zij die dat niet hebben gedaan. De eersten zijn veel vaardiger en hebben meer inzicht. We verleggen de focus van dingen die een leerling niet kan naar zaken die ze leuk vinden. Ze krijgen zo de ruimte hun talenten te ontwikkelen. Je ziet vervolgens dat veel meer leerlingen excelleren. stellen, vereist de nodige vaardigheid van de docent, vertelt Bart. Daarom zijn we eerst met de docenten aan de slag gegaan. We hebben gevraagd wie deze groep les wil geven en we hebben met hen gekeken naar wat deze leerlingen nodig hebben en hoe dat er in een klas uit komt te zien. Vraaggestuurd onderwijs betekent dat leerlingen zelf vragen moeten bedenken bij de start van een les. Op Huizermaat wordt tijdens het mentoruur een voorwerp uit de komende vakles gebruikt om vragen mee te genereren. Tanja: Het zijn allemaal intelligente kinderen, dus cognitieve uitdaging is heel belangrijk, daarnaast hebben ze vaak coaching bij het aanleren van vaardigheden nodig. Dat is een andere invulling van het docentschap SG Huizermaat

7 DE FONTEIN Tekst Annemarie Breeve De Fontein Aagje Dekenlaan HH Bussum info@df.gsf.nl vmbo-t De open dag voor ouders en leerlingen is op zaterdag 28 januari van 10 uur tot 14 uur. De voorlichtingsavond voor ouders is op woensdag 1 februari van 19 tot 21 uur. De lesjesmiddag is op woensdag 8 februari van tot uur. mavo 86% Over de streep Stap over de streep als je ooit een kind bent geweest. De leerlingen lopen massaal naar de andere kant van de witte lijn. Twee meisjes blijven staan. Hadden jullie gedacht dat iedereen zou oversteken? vraagt de begeleider. Kijk en zie dat dat niet zo is. Ze laat het effect van haar woorden indalen bij de groep en praat daarna verder over verwachtingen en levenservaringen. Na eerdere vragen over geweld, drugs, ruzie, eenzaamheid, pesten en zelfmoord, lijkt deze vraag het meest indruk te maken. Het respect-teken wordt de beide meisjes met twee handen gegeven en zodra het kan, rent de groep terug om de achterblijvers te omhelzen. Het is Challenge Day voor De Fontein. De school werkte in het voorjaar mee aan het KRO-programma Over de streep. Negentig derdejaars brachten met elkaar een dag door om elkaar beter te leren kennen en begrijpen. Het is een mooie manier om kinderen bewust te maken van hoe ze met elkaar omgaan, vertelt directeur Adriaan Nagel. Het gaat over hoe ze zijn geworden wie ze zijn en welke vooroordelen er bestaan. Aan het eind van de dag wordt een witte lijn getrokken en kunnen kinderen - zonder verdere uitleg - oversteken of niet. Zijn er in jouw gezin problemen met drugs? Heb je wel eens geweld meegemaakt? Voel je je wel eens eenzaam? De leerlingen laten openhartig hun ware kleuren zien, aan elkaar, maar ook voor de camera. Er is heel zorgvuldig gehandeld. Zo hebben we een voorvertoning gehad op school met alle ouders erbij. Ouders en leerlingen konden aangeven of ze ergens bezwaar tegen hadden. Het mooie is dat ouders juist dichter bij hun kinderen kwamen. Een vader vroeg hoe hij het contact met zijn dochter weer kon herstellen, een andere ouder liet weten dat hij voor het eerst in zes jaar weer met zijn kind had gelachen en gehuild. Daarnaast zijn we tijdens de opnamen heel goed begeleid. Het Amerikaanse team was heel professioneel, maar er stond ook een flinke groep vrijwilligers - trainers, psychologen en hulpverleners - klaar om kinderen op te vangen of in te grijpen als dat nodig was. Volgens Nagel zakt het effect van de dag na verloop van tijd wel weg, maar merkt hij dat er bij een probleem snel kan worden teruggegrepen op de dag. Soms is het voldoende om het respect-gebaar even te maken. De aflevering van Over de Streep met De Fontein is nog te zien op uitzendinggemist.nl. Tekst Annemarie Breeve PRAKTIJKONDERWIJS Dus dan weten jullie wat er speelt. Docenten knikken in de overvolle personeelsruimte. Een collega voegt toe dat ze inderdaad iets had gemerkt aan het genoemde groepje leerlingen en het nu beter kan plaatsen. Het is tijd voor de dagelijkse natrap, het kwartiertje waarin de opmerkelijkheden van de dag worden besproken op de Gooise Praktijkschool (GPS). Iemand nog iets waar we trots op zijn? Leerlingen beginnen en eindigen de dag op deze school met hun stamgroep en hun mentor, vertelt directeur Erna van Dijk. We besloten met het medewerkersteam ook zo n begin en afronding te houden. De bijzonderheden, maar ook altijd iets positiefs, zodat we de dag goed eindigen. Het klinkt Amerikaans en dat is het ook. The Big Picture heet het uit de Verenigde Staten overgewaaide idee. De GPS nam er uit over wat toepasbaar is in de Nederlandse setting. Big Picture-inspired noemen we dat, voegt Erna toe. Big Picture en leerfasen komen samen in nieuwbouw GPS Levensecht De personeelsruimte waar de aftrap en natrap dagelijks worden gehouden, kijkt uit op de ingang van de school en over het plein. De ingang heeft hoge ramen. Zo kijkt men bijna door de school heen. In het gebouw zijn de kleuren rustig en de gangen breed. De ene helft van de school is ingericht met praktijkruimtes, aan de andere kant liggen de kleinere lokalen voor de stamgroepen. Is dat ook Big Picture? Deels wel, antwoordt teamleider bovenbouw en bouwcoördinator René Knoester. De architect heeft onze onderwijsvisie heel goed weten te vertalen naar het gebouw. Het is transparant, rustig en een échte school voor voortgezet onderwijs. De leerlingen zijn trots dat ze hier naar toe mogen. Erna van Dijk: Een verschil met de scholen in Amerika zijn onze praktijkruimtes. Wij laten leerlingen binnen de school met veel dingen kennismaken en experimenteren. We hebben bijvoorbeeld een winkel, een garage, een hout- en metaalbewerkingsafdeling en een restaurant met professionele keuken. Dat zul je op de Big Picture-scholen niet vinden, daar leren leerlingen praktijkvaardigheden buiten de school. Wel maken wij leren zo levensecht mogelijk. Er is bijvoorbeeld ook een woonhuis, waar leerlingen kunnen leren hoe ze zelfstandig moeten wonen. We halen zoveel mogelijk de omgeving en de ouders de school in. Tempo In 2006 fuseerden de twee scholen voor praktijkonderwijs in het Gooi tot de Gooise Praktijkschool. In plaats van de twee bestaande onderwijsvisies naast elkaar te zetten, besloot men met een geheel nieuw concept te starten. Het werd The Big Picture, waarbij de leerling centraal staat en de omgeving bij het leren wordt betrokken. Belangrijkste uitgangspunt: de leerling is de maat als leren niet vanzelf gaat. Leerfasen Dat laatste was ook reden voor de school om na te denken over de leerjarenstructuur die tot dat moment werd gehanteerd. Als je de leerling wilt stimuleren, mag je ook wel eisen stellen. Maar de een gaat sneller dan de ander, dus daar moet je dan wel op inspelen, vertelt René Herrebrugh, naast docent ook projectleider fasenstructuur. Hij ontwikkelde een opzet in leerfasen, waarbij de leerling naar de volgende fase gaat wanneer hij daaraan toe is. Of een leerling zover is, wordt vooral bekeken aan de hand van een competentie-overzicht. Aan die competenties werken leerlingen heel gestructureerd vanuit een persoonlijk leerplan. Erna van Dijk: Het persoonlijk leerplan gaat uit van de passie, interesses en mogelijkheden van de leerling. Het wordt met de leerling gemaakt én met de ouders besproken. Alle leerlingen hebben daarna eens in de vier weken een coachingsgesprek om hen stapsgewijs naar de volgende fase te helpen. Branchediploma De structuur is anders, maar het einddoel blijft een leerling die een plaats kan vinden op de arbeidsmarkt. René Knoester: We zijn bijvoorbeeld bijzonder trots op ons branchediploma Horeca. Onze leerlingen scoren daarop landelijk heel hoog. Je kunt hier verschillende branchecertificaten halen en zelfs een AKA-diploma, maar we blijven benadrukken dat iedereen bij ons evenveel waarde heeft. Een diploma hoeft niet. De school houdt de leerlingen ook nog een tijdje vast na het verlaten van de school. Deze nazorg wordt de vijfde fase genoemd. Tot twee jaar na het verlaten van de school worden leerlingen actief gevolgd om te kijken of het goed gaat. Ze kunnen dan rekenen op hulp met bepaalde zaken. Zo is er nu huiswerkbegeleiding voor schoolverlaters. Leerlingen die door zijn gegaan met een beroepsopleiding bijvoorbeeld, maar ook leerlingen die hun rij-examen willen afleggen en hulp nodig hebben bij het bestuderen van de theorie. Erna van Dijk keek uit naar de start van het nieuwe schooljaar. We kunnen nu voor het eerst een heel schooljaar ons concept in dit nieuwe pand gaan uitvoeren. En alle tijd en energie is dan ook volledig beschikbaar voor het primaire proces, het onderwijs. In het verleden duiken met ICT Uitdagend, eigentijds onderwijs dat aansluit bij de interesse van de leerling, met als resultaat een actieve leerhouding en dus een hoger rendement. Hoe vertaal je dat uitgangspunt praktisch naar een les waar een klas mee aan de slag kan? De Fontein zocht het antwoord in ICT en wilde kijken of leerlingen via ICT een geschiedenismodule konden doorlopen. Zonder boeken en interactief. Het project ging over Boeren & Jagers en Grieken & Romeinen. De leerlingen hadden via links meteen filmpjes, plaatjes en andere relevante informatie tot hun beschikking, wat zeer motiverend werkte. Leren op deze manier werd door menigeen met argusogen bekeken: het zou te speels zijn en te weinig met leren te maken hebben. De resultaten bewezen dat er wel degelijk veel was geleerd en lieten ook zien dat de leerstof compleet was behandeld. Bijkomend voordeel: de docenten zijn overtuigd en willen ermee aan de slag. Het tablets-project van de GSF is hier met veel enthousiasme ontvangen, aldus directeur Adriaan Nagel. Trrrrrrring Leerfasen in het praktijkonderwijs Er zijn vier leerfasen binnen de school. De persoonlijke oriëntatiefase, de stagevoorbereidende fase, de beroepsoriënterende fase en de uitstroomfase. Een leerling gaat naar een volgende fase als hij bepaalde competenties en vaardigheden beheerst. De nazorg wordt beschouwd als de vijfde leerfase. De leerling wordt na het verlaten van de school - soms wel meerdere jaren - begeleid. Kijk ook op pagina 10! Alles draait om de eenvoud. Het Goede Doel zong het jaren geleden. De Fontein vond een kleine oplossing voor een grote vraag. Lessen worden voortaan aan- en afgekondigd met een bel. Lessen duren vijftig minuten. Tussen de lessen is er vijf minuten om boeken om te ruilen, naar het toilet te gaan en van lokaal te wisselen. Is de bel weer gegaan, dan zit iedereen op zijn plek, klaar voor de volle vijftig minuten onderwijstijd. Adriaan Nagel: Er wordt nu veel gesproken over opbrengstgericht werken en effectieve onderwijstijd. Veel lestijd ging verloren doordat leerlingen bijvoorbeeld al opstonden als de les nog niet voorbij was. Anders haalden ze de volgende les niet op tijd. Nu is er duidelijkheid. Ook voor de docent trouwens. Die heeft voortaan echt vijftig minuten lestijd en moet goed bedenken hoe hij die invult

8 A. ROLAND HOLST COLLEGE A. Roland Holst College Locatie Jonkerweg Jonkerweg PM Hilversum Locatie Schuttersweg Schuttersweg PZ Hilversum mavo, havo en vwo De voorlichtingsavond voor ouders in het gebouw aan de Jonkerweg is op woensdag 18 januari vanaf uur. De open avond voor ouders en leerlingen in beide gebouwen is op vrijdag 27 januari van 19 tot 21 uur. De open dag voor ouders en leerlingen in beide gebouwen is op zaterdag 28 januari van tot uur. De kennismakingslessen voor leerlingen van groep acht zijn op woensdag 15 februari van tot uur. mavo 91% havo 88% vwo 91% Muzikale uitwisseling Ook dit jaar namen leerlingen van het A. Roland Holst College enthousiast deel aan de uitwisseling die de Rotary Hilversum organiseerde, deze keer met de Rotary Braunschweig in Duitsland. Acht leerlingen uit de bovenbouw havo en vwo ontmoetten daar leeftijdgenoten met wie ze onder leiding van een professional in één weekend een presentatie maakten. Dit jaar was het thema muziek. Er was een zangcoach uit Wenen ingevlogen die les gaf in het gebruik van de stem en de ademhaling. Daarnaast hadden de leerlingen de beschikking Mobieltje in het verkeer Je houdt je hart vast als je ziet hoe leerlingen zich in het verkeer gedragen. Ze storten zich er letterlijk in! Vooral als ze samen zijn, dan zijn ze meer met elkaar bezig dan met het verkeer om hen heen. Je kunt hopen dat er een beschermengeltje op hun schouder zit. Het A. Roland Holst College koos een andere aanpak, namelijk verkeerseducatie. Niet alleen regels aanleren, maar praten over verkeer en zo brugklassers bewust maken van de gevaren. Een nagebouwd kruispunt in een gymnastiekzaal. Compleet met over veel muziekinstrumenten. Dit resulteerde na anderhalve dag hard werken op zaterdagavond in een muzikaal optreden waar de stukken van afvlogen. De leerlingen waarderen dit soort uitjes en contacten met buitenlandse leeftijdgenoten enorm. Ze leggen leuke contacten, maken muziek en leren in de praktijk Engels spreken. De voertaal was Engels, een taal die de Duitsers volgens de leerlingen van het Roland Holst College schattig spraken. verkeerslichten en zebrapaden. En in dat decor debatteren over verkeer. Dat is in vogelvlucht het concept van het Kruispunt, een project van TeamAlert over verkeer, verkeersveiligheid en de regels die daar bij horen. De school hoopt dat de leerlingen door het debat serieus gaan nadenken over hun eigen verkeersgedrag. Er werd gedebatteerd over een aantal stellingen, zoals je mag met zijn drieën naast elkaar fietsen, meisjes zijn gevaarlijker dan jongens in het verkeer, mobiele telefoons in het verkeer: moet kunnen! en verkeersboetes moeten flink hoger! Vooral de stelling over het verschil tussen jongens en meisjes in het verkeer deed de emoties hoog oplopen. Een deskundige jury, bestaande uit docenten en ouders, beoordeelde de bijdragen aan het debat op lef, reactie en argumentatie. De winnaars - Hanna van der Spek, Denise Paris en Michel Heus - gingen met een grote beker naar huis en met de mogelijkheid om deel te nemen aan het landelijk debat over verkeersveiligheid. Tekst Michel Schreuder Tekst Michel Schreuder Weg van het zesje, op naar de uitdaging Met de invoering van een keurmerk is de GSF afgelopen jaar begonnen de kwaliteit van het onderwijs nog verder te verbeteren. Eén van de scholen die aan de weg timmert, is het Goois Lyceum. De school wil excellent onderwijs geven en zo het beste uit de leerlingen naar boven halen. Een breuk met het verleden. Zo noemt rector Henk Lenselink van het Goois Lyceum de stap die zijn school momenteel zet. Vroeger was alles erop gericht te zorgen dat zoveel mogelijk leerlingen een diploma haalden. Natuurlijk willen we dat nog steeds. En natuurlijk blijven we aandacht besteden aan zorgleerlingen. We willen echter af van de zesjescultuur. Wij willen excellente leerlingen extra uitdagen. Het Goois Lyceum scoort al jaren uitstekend in de resultaten van de onderwijsinspectie. De school zelf vindt dat echter niet genoeg. De basis is in orde, maar we willen verder. Wij willen de beste school in de regio zijn, zegt de rector. Wij streven naar excellentie, willen buitengewone leerlingen stimuleren een stapje harder te lopen. Er wordt gewerkt aan een nieuw schoolplan en dit idee is daarin richtinggevend. De afgelopen jaren is al veel gedaan om de weg naar de top in te zetten. Zo werd de school twee jaar terug een Technasium. Met subsidie van de gemeente is de hele derde verdieping daartoe verbouwd tot een moderne, goed geoutilleerde onderwijs- en onderzoeksruimte. GSF-scholen willen zich onderscheiden met kwaliteit Bèta Plus Stapje voor stapje wordt de excellentie verder in het onderwijsprogramma ingebouwd, zowel op klassikaal als individueel niveau. Volgens Lenselink is het een zoektocht. De onderwijskundige teams gaan dit jaar werken aan leerstijlen en leerstrategieën, met als doel het leerrendement omhoog te krijgen. In de eerste klassen van het gymnasium is Bèta Plus van start gegaan. Lenselink: Leerlingen krijgen een programma aangeboden met extra wiskunde en extra science. Het is een experiment op een volledige klas gebaseerd, met als doel te kijken hoe we kunnen differentiëren in klassenverband: hoe kun je in een klas excellente leerlingen extra bedienen. Het tweede experiment op het Goois Lyceum is gericht op het individu. In de derde klas Technasium zijn twaalf leerlingen geselecteerd, die een Bèta Excellent Programma volgen, in samenwerking met het Junior College van de Universiteit van Utrecht. De leerlingen krijgen extra practica en extra wiskunde. En dat alles met de slogan: we gaan voor de tien, aldus de rector. Keurmerk Afgelopen schooljaar is binnen de Gooise Scholen Federatie voor het eerst geëxperimenteerd met het GSF-keurmerk. Aan de hand van acht criteria is geprobeerd aan te geven wat de kwaliteiten zijn van elke school en waar nog aan moet worden gewerkt. Met het keurmerk wil de GSF haar ambities op het gebied van onderwijskwaliteit zichtbaar maken, zegt Kees Elsinga, voorzitter van het College van Bestuur. Het feit dat je als school bij de GSF hoort, moet een zekere uitdaging inhouden om je op elk mogelijk terrein zo goed mogelijk te onderscheiden. Scholen wordt elk jaar op tal van manieren de maat genomen. Door de onderwijsinspectie, in de jaarlijkse lijstjes van Elsevier en Trouw en met enquêtes onder ouders, leerlingen en personeel. De GSF maakt voor haar keurmerk gebruik van al die gegevens, maar laat het daar niet bij. Elke school heeft zelf in beeld gebracht waar de sterke en zwakke punten liggen, zegt Elsinga. En het College van Bestuur heeft dat ook gedaan. Die resultaten hebben we naast elkaar gelegd en daarover zijn we met elkaar in gesprek gegaan. Inspectie Volgens Elsinga staat het keurmerk nog in de kinderschoenen: Het is ingewikkeld om het op een goede manier in te vullen. Als je het hebt over de tevredenheid van ouders en leerlingen, kun je zeggen: er zijn vragenlijsten. Maar leveren die voldoende duidelijke gegevens op? Datzelfde geldt voor de visie op onderwijs. Iedere school heeft een visie, maar hoe scoor je dat? Daarin moeten we eerst nog een slag verder komen. Wat we uiteindelijk willen bereiken met dit instrument is niet meer afhankelijk zijn van de onderwijsinspectie, maar de inspectie een stap vóór blijven. We willen nog voordat de inspectie komt, onszelf al beoordelen en kijken of er belangrijke verbeterpunten zijn. Zo kunnen we veel slagvaardiger reageren op veranderingen. Dat is ook wat de inspectie graag ziet: een schoolbestuur dat een goed kwaliteitssysteem heeft, zodat het toezicht veel verder op afstand gezet kan worden. Volgend jaar wordt gekeken of het keurmerk verder kan worden uitgebreid. Elsinga: Momenteel zijn de criteria vooral gericht op het onderwijs. We onderzoeken of personeel en organisatie daarbij betrokken kunnen worden, zodat gegevens als bijvoorbeeld ziekteverzuim ook in het oordeel kunnen worden meegewogen

9 Gooise Praktijkschool Gooise Praktijkschool Laapersboog VC Hilversum info@gps.gsf.nl praktijkonderwijs De open dag is op woensdag 8 februari van uur tot 19 uur. Getuigschrift praktijkonderwijs: 55 leerlingen Brancheopleiding Horeca-assistent: 7 leerlingen (100%) Doen in groen: 8 leerlingen (100%) mbo-niveau 1: 5 leerlingen basis: 1 leerling gevorderd/expert: 2 leerlingen Arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent (AKA) mbo-niveau 1: 9 leerlingen (100%) Eva Lipke genomineerd docent van het jaar Uit 718 voordrachten koos een landelijke jury 34 genomineerden voor de eretitel Docent van het jaar. Eva Lipke, docente van de Gooise Praktijkschool, zat bij de laatste 34 kandidaten. De uiteindelijke verkiezing vond plaats op 2 oktober in Hilversum. Geachte Majesteit Zes keer heftruck-certificaat Zwemkampioen Marlou naar de Paralympics De Gooise Praktijkschool is enorm trots op zwemkampioene Marlou van der Kulk. Marlou begon op haar twaalfde met wedstrijdzwemmen en met succes! Vorig jaar werd de inmiddels zeventienjarige scholiere wereldkampioen op twee afstanden (200 meter vrije slag en 100 meter rugslag). In 2011 behaalde ze op die beide afstanden goud tijdens de Europese Hoge cijfers in de horeca Zeven leerlingen hebben in mei 2011 met het examen Keukenvaardigheden Restaurant hun opleiding aan de Gooise Praktijkschool afgerond. Het examen begon met het theoretische gedeelte over materialen en apparatenkennis, Supertrots waren de leerlingen op hun docente en dat de titel aan haar neus voorbij ging, vonden collega s en leerlingen van de GPS onbegrijpelijk. Zij vinden Eva sowieso lerares van het jaar. De leerlingen van Doen in Groen namen in het najaar een kijkje in de tuin van Kasteel Drakensteyn. Ze hadden gehoord dat Hare Majesteit de Koningin daar wellicht weer zou gaan wonen. De leerlingen aarzelden niet en schreven een brief, waarin ze de koningin aanboden haar tuin te helpen onderhouden. Binnen korte tijd kwam er antwoord van de secretaris van koningin Beatrix. Na overleg met de tuinman van de koningin was besloten dat extra hulp niet nodig was. Wel werden de leerlingen uitvoerig bedankt voor hun originele aanbod. Na een pittige theorietoets en een gevreesd praktijkexamen konden in mei zes leerlingen van de Gooise Praktijkschool opgelucht adem halen: zij zijn gecertificeerd heftruckchauffeur. Onder de zes leerlingen bevindt zich ook een meisje. Met het diploma hebben de leerlingen hun kansen voor de arbeidsmarkt extra vergroot. Ze kunnen immers veilig werken met een heftruck én dat aantonen met een diploma! Kampioenschappen. In 2012 doet ze in Londen mee aan de Paralympics. Het wordt een jaar keihard trainen voor Marlou, maar ze heeft dat er zeker voor over. School zal ze gedeeltelijk via zelfstudie doen en ze zal twee jaar over het laatste jaar doen. Veel succes Marlou komende zomer in Engeland! productherkenning en kennis van vaktheorie, zoals hygiëne. Daarna moesten de leerlingen in anderhalf uur een compleet menu koken. Alle zeven leerlingen zijn met zeer hoge cijfers geslaagd! Tekst Annemarie Breeve Professionaliteit & leiderschap Adriaan Nagel is directeur van De Fontein in Bussum. Hij praat met Ingrid Snoeker over professionaliteit en leiderschap. Ingrid is sinds februari 2010 teamleider bovenbouw op De Fontein en nam deel aan de managementkweekvijver. We hebben nu een krachtig management en kunnen leiderschap tonen. Het gaat erom dat we het als collectief goed doen Adriaan Nagel: Verantwoordelijkheidsbesef, dat is voor mij nauw verbonden met professionaliteit en leiderschap. De houding: deze taak is voor mij en ik zorg dat die op zo n manier wordt uitgevoerd dat de organisatie er de meeste baat bij heeft. Niet op de manier die mij persoonlijk het beste uitkomt en ook niet op zo n manier dat ik er zo snel mogelijk van af ben, maar zodanig dat het belang van de school als geheel, het belang van het collectief, voorop staat. In Ingrid herken ik die houding. Eind 2009 gaf ze aan dat ze de managementkweekvijver wilde doen en teamleider wilde worden. Daar stond ik helemaal achter. Ze werd onmiddellijk als leidinggevende geaccepteerd, ook door de mensen die een paar weken daarvoor nog tegenover haar aan tafel zaten als leden van de sollicitatiecommissie. Dat duidt op natuurlijk overwicht en dat heb je nodig, anders ga je de baas spélen in plaats van de baas zijn. De baas spelen, daar erger ik me blauw aan. De baas zijn, is voor een school heel belangrijk. Het maakt niet uit waarover je de leiding hebt: of het de mediatheek is, een team of de school als geheel. Duidelijk zijn, beslissingen nemen. Wat dat betreft hebben we op De Fontein de laatste jaren een grote stap gezet. Door een groot aantal wisselingen had het een tijdlang aan leiderschap ontbroken. Maar nu hebben we een krachtig management en kunnen we eindelijk leiderschap tonen. Ingrid Snoeker: Adriaan is een professional, een oude rot in het vak. Leiderschap zit hem in het bloed. Situationeel leidinggeven kun je trainen: rollenspellen, casussen, in praktische zin kun je van alles leren. Maar een leider zijn, dat moet in je kerncompetenties zitten. Je hebt een eigen stijl en die moet je trouw blijven. Ga je een rol spelen, dan hebben mensen dat snel door. Ik ging het kweekvijvertraject niet in met de verwachting dat ik daar zou leren een leider te worden. Wel was het een manier om de rugzak die ik al droeg, met gereedschappen te vullen. Dat het traject parallel liep met mijn start als teamleider, was ideaal. Ik heb veel plezier gehad van het directe contact met lotgenoten van andere scholen uit de GSF. Er ontstond een blijvend netwerk. Heb ik een vraag, dan kan ik altijd een maatje uit de cursus mailen. In het dagelijkse schoolleven is Adriaan mijn coach. Zijn professionaliteit Tekst Suzanne Visser Teamleider Ingrid Snoeker met directeur Adriaan Nagel maakt mij beter in mijn werk. Ik waardeer zijn zakelijkheid, expertise, daadkracht en empathie. Voor mij hoort dat allemaal bij professionaliteit. Dat geldt even goed voor docenten trouwens. Adriaan Nagel: Docenten zijn nog niet altijd even organisatiegericht en bewust. Individuele belangen van een leerling, een collega of van henzelf gaan nogal eens boven het organisatiebelang. Het is wel te verklaren, want lange tijd deden docenten hun eigen ding en was het niet gewoon om je als team op te stellen. Je dronk samen koffie, maar je leverde geen collectieve prestatie. Daar werken we op De Fontein nu hard aan. Als het Nederlands elftal wint, zeggen we toch ook niet: Sneijder heeft gewonnen? Het gaat erom dat we het als collectief goed doen. We zijn allemaal schakels in het geheel van de school. Laat een ander een steek vallen, dan hoort daarbij dat je die persoon daarop aanspreekt. Iedereen heeft een opvatting over zijn collega s, over Ingrid, over mij. Die opvatting over mij kan mij helpen mijn werk beter te doen. Als je elkaar dat soort feedback niet geeft, doe je elkaar tekort. De baas spelen, daar erger ik me blauw aan. De baas zijn, is voor een school heel belangrijk

10 Verantwoording hoort bij hedendaags onderwijs Dagelijks bezoeken zo n 6500 leerlingen de scholen van de Gooise Scholen Federatie. Een schoolbestuur moet daarom ook verantwoording afleggen over de kwaliteit van het genoten onderwijs. Ook de verantwoording in harde cijfers telt. Is de organisatie financieel gezond, zodat onderwijs gegarandeerd blijft? Investeert de GSF voldoende in vernieuwing en verbetering? Hoe zijn de examenresultaten? Wat is het oordeel van de inspectie? Bezuinigingen bij GSF hebben resultaat Tekst Michel Schreuder De weg omhoog Drie van de achttien onderwijsafdelingen binnen de GSF scoorden vorig jaar onvoldoende volgens de onderwijsinspectie. In alle drie de gevallen was dat een gevolg van resultaten uit vroeger jaren. Het geeft een vertekend beeld, omdat het oordeel van de inspectie is gebaseerd op een periode van drie jaar, zegt de voorzitter van het College van Bestuur, Kees Elsinga. Op alle scholen is keihard gewerkt aan verbeteringen. En met resultaat. Bij het opbrengstenoordeel kijkt de inspectie per onderwijssoort van de school naar examenresultaten, doorstroom in de onderbouw, rendement in de bovenbouw en het verschil tussen schoolexamens en centrale examens. Afgelopen jaar was voor De Fontein (vmbo-t) het opbrengstenoordeel onvoldoende. De gemengd/ theoretische leerweg van College De Brink en de vwo-afdeling van SG Huizermaat kregen in 2009 ook al een rood stipje. Beide scholen werkten toen al hard om het onderwijs te verbeteren. De onderwijsopbrengsten op de vwo-afdeling van SG Huizermaat zijn de afgelopen jaren zo goed verbeterd dat de rode stip van de inspectie verdwenen is. De verwachting is dat College De Brink daarin snel zal volgen. Dat van rood naar groen gaan voor deze scholen enige tijd duurde, komt volgens Elsinga omdat er met een meerjarig gemiddelde wordt gewerkt. Directeur Raymond Kok van College De Brink is het daar roerend mee eens. Bij de onderwijsinspectie gingen twee jaar terug de alarmbellen rinkelen omdat er op vmbo-t-niveau een te groot verschil zat tussen de cijfers van de gemiddelde schoolexamens en die van de landelijke examens. Kok: We hebben er heel veel werk in gestoken en de resultaten spectaculair verbeterd. We wisten ook precies waar het aan lag. Als school zijn we heel erg gefocust op het geven van kansen en mogelijkheden aan de leerling, maar we moesten dit op een andere manier inrichten om de opbrengst te vergroten. Daarin zijn we geslaagd. Het centraal examen en schoolexamen zijn afgelopen jaar zo goed gemaakt, dat de inspecteur zijn bewondering en verbazing er over heeft uitgesproken dat we de zaken zo snel op orde hadden. Volgend jaar scoren we gewoon weer voldoende. balans per 31 december (bedragen x 1.000) Afgelopen schooljaar heeft de Gooise Scholen Federatie fors bezuinigd. En met resultaat: het tekort van de afgelopen jaren wordt omgebogen. Iedereen heeft offers moeten brengen, kijkt Mark de Haas, lid van het College van Bestuur, terug op de bezuinigingsoperatie die in het schooljaar 2010/2011 is uitgevoerd. Er is onder meer bespaard op de inhuur van personeel en formatieuitbreiding. Extra investeringen zijn uitgesteld. We hebben wel getracht de bezuinigingen zo veel mogelijk buiten de klas te houden. De besparingen moeten het onderwijs zo min mogelijk treffen. Het exploitatietekort is in het kalenderjaarjaar 2010 teruggebracht tot zo n half miljoen euro. Vanaf 2011 verwacht de GSF weer quitte te spelen. De bezuinigingsdoelstellingen zijn gehaald, zegt De Haas. Overigens wordt dat pas in de volgende jaarrekening echt zichtbaar, omdat het financieel jaar altijd achterloopt op het schooljaar. Reservering Wie de jaarrekening van 2010 bekijkt, ziet iets opmerkelijks: in plaats van het tekort van een half miljoen staat er helemaal onderaan een plus van vier ton. Op het eerste gezicht zou dat betekenen dat bezuinigen helemaal niet nodig is. Er is immers geld over. Maar dat is schijn, zegt De Haas. De rijksoverheid heeft het afgelopen jaar grote subsidiebedragen uitgekeerd voor onder meer het verbeteren van de onderwijskwaliteit en de invoering van de functiemix. Dat geld staat in 2010 verplicht als inkomsten in de boeken, maar is ten dele gereserveerd voor latere jaren (in totaal euro). Wanneer en waarvoor het geld in de toekomst wordt uitgegeven, staat dus al vast. Het zijn potjes voor de komende jaren, die we in 2010 in de jaarrekening hebben moeten opnemen, zegt De Haas. Dat geeft dus een vertekend beeld, omdat de rekening die bij de subsidie hoort pas later komt Vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Totaal vaste activa Vlottende activa Vorderingen Liquide middelen Totaal vlottende middelen Totaal activa Passiva Eigen Vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Totaal Passiva Hand op de knip Ook de komende jaren wordt de hand op de knip gehouden. De reserves zijn ruim voldoende, maar de organisatie kan het zich niet permitteren elk jaar verlies te maken, aldus De Haas. De GSF heeft afgelopen jaar onderzoek laten doen naar de verdeling van het geld tussen de GSF-scholen, omdat hierover twijfel was ontstaan. Een goede toedeling van het geld binnen de GSF zorgt ervoor dat specifieke bezuinigingsopdrachten op de juiste plekken komen te liggen, vertelt De Haas hierover. Dat willen we vanaf komend schooljaar goed organiseren met een nieuw verdelingsmodel, zodat elke school het geld krijgt waar zij recht op heeft. Investeren Ondanks de bezuinigingen zal er altijd geld moeten blijven om te investeren in de kwaliteit van het onderwijs. Wel wordt bij elke uitgave gekeken naar het rendement, met name als het om ICT gaat. Er wordt altijd gezegd dat automatisering zichzelf uiteindelijk terugverdient, zegt De Haas. In de praktijk lukt het altijd wel om de rekening te betalen, maar extra geld besparen gaat nog niet altijd goed. Daar moeten we nog beter in worden. Ook wordt de komende jaren wel geïnvesteerd in gebouwen. Daarbij wordt de samenwerking met de gemeenten nadrukkelijk gezocht. De Haas: Normaal gesproken is nieuwbouw van een school voor kosten van de gemeente. Interne verbouwingen komen voor rekening van het schoolbestuur. Maar er is een grijs gebied. De verbouwing van het Goois Lyceum tot Technasium bijvoorbeeld is voor tachtig procent door de gemeente Bussum betaald. Ik denk dat dergelijke constructies in de toekomst meer zullen voorkomen. We willen kijken of dat bij de verbouwing van het Vechtstede College ook in goede samenwerking met de gemeente Weesp kan. exploitatierekening (bedragen x 1.000) Baten Rijksvergoedingen OCW Overige rijksbijdragen Overige baten Totaal baten Lasten Personeelslasten Afschrijvingen Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten Totaal financiële baten Totaal financiële lasten 5 4 Saldo financiële baten en lasten percentage geslaagden GSF GSF landelijk Totaal vmbo-b 95% 97% 96% Totaal vmbo-k 98% 96% 94% Totaal mavo 92% 92% 94% Totaal havo 89% 91% 85% Totaal vwo 91% 94% 89% netto lesuitval De Fontein 3,5% 5,1% Goois Lyceum 5,7% 5,4% SG Huizermaat 6,0% 5,1% College De Brink 8,0% 7,6% Casparus College 5,1% 6,4% Vechtstede College 5,8% 7,1% Gooise Praktijkschool 2,4% 1,6% A. Roland Holst College 3,0% 4,9% totaal GSF 5,5% 5,9% Schoolkwaliteit op internet Na een pilot van een jaar waaraan alleen College De Brink en het Vechtstede College deelnamen, zijn nu alle scholen van de GSF te vinden op de website Vensters voor verantwoording. Het is een uniek project, waarover jaren is gesproken. Alle scholen voor het voortgezet onderwijs kunnen hun eigen venster invullen en de scholen hebben zich daaraan ook verbonden. Voor ouders een prima manier om informatie op te zoeken over de school van hun kind. Bovendien laten de scholen dezelfde soort informatie zien: vergelijken wordt daarmee gemakkelijker. De cijfers zijn afkomstig van de landelijke Dienst Uitvoering Onderwijs, de onderwijsinspectie en de scholen zelf. Daarnaast kunnen scholen een toelichting geven bij de cijfers. Raymond Kok, directeur van College De Brink, is blij met die mogelijkheid. Dit is een goede manier om aan de buitenwereld verantwoording af te leggen. Je kunt hier een bepaald resultaat toelichten. Dat is een groot verschil met de opbrengstenkaart van de onderwijsinspectie, waar je alleen kan zien of iets voldoende of onvoldoende is. En je kunt laten zien wat je er aan doet om het te verbeteren als het onvoldoende is. Dat geeft wat mij betreft meer inzicht in hoe een school functioneert en hoe deze er voor staat, dan de opbrengstenkaart. Kok zegt nog onvoldoende zicht te hebben of ouders de website ook daadwerkelijk gebruiken. Het is nog pril. De toekomst moet uitwijzen of de site in een bepaalde behoefte voorziet. Wij verwijzen ouders er in elk geval regelmatig naar door. Kijk op voor het venster van uw school! de gooise scholen federatie had in het schooljaar leerlingen onder haar hoede. De Fontein 388 Goois Lyceum SG Huizermaat 989 College De Brink (inclusief ISK) Casparus College 304 Vechtstede College Gooise Praktijkschool 205 A. Roland Holst College totaal GSF Resultaat

11 Vechtstede College Vechtstede College Amstellandlaan 1a 1382 CD Weesp vmbo-t, havo, vwo en tvwo De open dag voor ouders en leerlingen is op vrijdag 13 januari van 16 tot 21 uur. De voorlichtingsavond over het tweetalig vwo is voor ouders en leerlingen op woensdag 18 januari van tot uur. mavo 94% havo 87% vwo 80% Vechtstede theaterteam wint aanmoedigingsprijs Weesp Side Story, The Wizard of Weesp, Odysseus in Weesp, het Weesper Droomdomijn. De jaarlijkse theaterproductie van het Vechtstede College is keer op keer een bijzonder evenement en van hoge kwaliteit. Om die reden besloot de Stichting Weesper Kunst en Cultuur afgelopen jaar de aanmoedigingsprijs aan het Vechtstede College toe te kennen. De prijs werd 10 december overhandigd door burgemeester Horseling. Theo Calis nam namens het theaterteam de prijs in ontvangst. Het Vechtstede is heel erg trots dat het theaterteam met de leerlingen in Weesp zoveel waardering oogst voor de jaarlijkse - inmiddels al vier keer! - prachtige theaterproducties. Scholieren Vechtstede doen Anglia Examen Internationaal erkende taaldiploma s zijn een hot item in onderwijsland. Het Vechtstede College timmert al langer aan de weg als het gaat om meertaligheid. De school was al volledig gecertificeerd door het Europees Platform als tweetalig vwo, maar neemt nu ook voor de mavo, havo en het reguliere vwo het officiële Anglia Examen af. Na een instaptoets kunnen de scholieren het taalonderwijs voor dit examen op een passend niveau volgen. Het examen kan op verschillende niveaus worden afgelegd, maar leidt altijd tot internationaal erkende certificering. Ook op mavo-niveau kun je het examen doen en een goed cijfer halen. Dat is een mooie erkenning, aldus rector Jan Verhulst. Steeds meer opleidingen vragen om Engels. Bij vrijwel alle masters op de universiteiten is Engels de voertaal en ook in het hbo komt het steeds meer voor. De trends die Verhulst verder ziet, zijn een toenemende aandacht voor goed presterende leerlingen, meer certificering en een groeiende wens om aan te sluiten bij de internationale wereld. Daarom zijn die internationaal erkende diploma s van belang. Je kunt die examens echter niet zomaar afnemen. Je moet daarvoor ook de medewerkers opleiden. Voor Engels, maar ook voor Frans en Duits is dat al gebeurd. Voor Frans gaan leerlingen aan het einde van de cursus voor het eerst een extra diploma halen. Goed werkgeverschap Wat maakt een goed werkgever? De GSF geeft het begrip op verschillende manieren invulling. Door ruimte te bieden voor ontwikkeling, door leren met en van elkaar vorm te geven en door te blijven onderzoeken wat medewerkers ervaren. Onderzoek naar werkbeleving Voor de derde maal is bij de GSF het werkbelevingsonderzoek van de Arbo Unie afgenomen. 458 medewerkers vulden de vragenlijst in. Belangrijkste conclusie: GSF-medewerkers zijn trots op hun school, tevreden met hun team, de school en de GSF. Een deel van hen ervaart wel een hoge werkdruk. Opmerkelijk genoeg nam het ziekteverzuim de laatste jaren daarentegen juist af. Het is een prachtig resultaat, vertelt Kees Elsinga van het College van Bestuur. Maar die hoog ervaren werkdruk, daar moeten we goed naar kijken. Ook blijkt uit de cijfers dat een deel van de collega s een grote herstelbehoefte heeft. Deze zaken spelen heel sterk op schoolniveau. Per school zijn er deelresultaten beschikbaar. Een opmerkelijk resultaat zien we bij de Gooise Praktijkschool. De meting is verricht voor de school overging naar het nieuwe gebouw. Dan heb je een verre van ideale situatie. Toch scoort de school in het onderzoek heel goed. Dat heeft dan ook met de stijl van leidinggeven te maken. De betrokkenheid is daar heel groot. Op het Goois Lyceum zie je ook zo n ontwikkeling. De aanmeldingen stijgen, het Technasium heeft letterlijk vorm gekregen. Mensen halen daar nieuwe energie uit. De sfeer is goed, het team werkt goed. De ervaren werkdruk verschuift dan weer wat naar de achtergrond. Als GSF willen we daarom ook blijven investeren in een goed werkklimaat. Voor nu zijn we trots dat we zo goed uit dit onderzoek komen. Van elkaar leren en elkaar ontmoeten De derde onderwijsconferentie van de Gooise Scholen Federatie, die op 5 april werd gehouden in College De Brink in Laren, stond in het teken van professionalisering en leiderschap. We proberen altijd een aansprekende inleider te vinden, een echte trekker, vertelt Paul Petri, plaatsvervangend rector op SG Huizermaat en een van de organisatoren. Hoofdspreker was ditmaal professor Mathieu Weggeman, hoogleraar Organisatiekunde aan de TU Eindhoven en auteur van het boek Leiding geven aan professionals. Niet doen! Over het doel van de conferentie zegt hij: We willen de acht scholen binnen de GSF met elkaar laten leren en van elkaar laten leren. Er is enorm veel expertise aanwezig en de samenwerking is goed. Maar het ontbreekt vaak aan tijd om eens samen rond de tafel te zitten en de kennis te delen. Het voornemen is er om elkaar regelmatig te treffen, maar in de praktijk blijkt dat altijd heel lastig. Daar is zo n conferentie een uitstekend middel voor. Na de inleiding konden de ongeveer 250 deelnemers kiezen uit twintig workshops, die voornamelijk werden verzorgd door docenten en medewerkers van de GSF zelf. Het is een heel divers aanbod, zegt Petri. Er is voor iedereen wel iets interessants te vinden. Bijvoorbeeld hoe je een active board kunt gebruiken, maar ook hoe om te gaan met stress. De volgende GSF-Onderwijsconferentie is in het najaar van 2012 en heeft als onderwerp ICT. aantal medewerkers bij de GSF (31 juli 2011) Tekst Michel Schreuder en Annemarie Breeve Talent voor de klas Hoe krijg je een met goede cijfers afgestudeerde student zo gek om voor de klas te gaan staan? Met het project Eerst de klas hopen het ministerie van Onderwijs en het bedrijfsleven talentvolle wetenschappers de scholen binnen te krijgen. Christijn den Besten is afgestudeerd chemicus en staat nu als scheikundedocent voor de klas in het Goois Lyceum. Ik wilde best het onderwijs in, zegt hij. Ik had er ook al eens over nagedacht, maar eigenlijk durfde ik niet zo goed. Wat als het niet zou bevallen? Wat als ik het niet zou kunnen? Dit project biedt een ontsnappingsroute. Door deelname aan Eerst de klas heeft Den Besten de stap alsnog durven zetten. Twee jaar lang krijgt hij, tegen een normaal salaris, de kans aan het onderwijs te ruiken. Eén dag per week loopt hij stage in het bedrijfsleven en in het eerste jaar volgt hij één dag de lerarenopleiding om zijn onderwijsbevoegdheid te halen. De rest van de tijd staat hij voor de klas. Mocht hij na twee jaar concluderen dat het onderwijs niets voor hem is, dan kan hij zonder problemen alsnog de overstap maken naar het bedrijfsleven. Voorlopig ziet Den Besten dat echter niet gebeuren: Als ik school vergelijk met een bedrijf, is voor de klas staan veel dynamischer. Er gebeurt veel meer, elke dag weer. Ik denk dat ik zeker nog enkele jaren blijf lesgeven. Wat hij wel zal missen, is de kans nieuwe dingen te ontwikkelen en aan grote projecten deel te nemen. In het onderwijs blijft het toch je les afdraaien, zegt hij. Elk jaar weer. Het meest ideale in mijn ogen is een gecombineerde baan: lesgeven en een of twee dagen in de week werken bij een bedrijf. Maar dergelijke combinaties liggen helaas niet voor het oprapen. verzuim Tekst Annemarie Breeve Elektronisch leren Het Vechtstede College is een bètaprofielschool. Dat betekent dat er veel extra activiteiten zijn op bèta-gebied. Evenals verleden jaar doet de school mee aan een e-learningproject, samen met scholen in Noord-Holland, de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam. De vraag is of e-learning extensivering van het onderwijs mogelijk maakt. Ofwel: kan de docent vervangen worden? In een wetenschappelijk experiment met controlegroepen werd gekeken of leerlingen net zo veel leren of misschien nog wel meer. Of juist minder? En welk bijbehorend docentengedrag bevordert het een of het ander? Rector Jan Verhulst wil niet op de uitkomsten vooruit lopen, maar verwacht dat de uitkomst een optimale combinatie zal zijn. m v m+v De Fontein Goois Lyceum SG Huizermaat College De Brink (inclusief ISK) Casparus College Vechtstede College Gooise Praktijkschool A. Roland Holst College Centraal Bureau totaal GSF Schooljaar ,1% Schooljaar ,1% Schooljaar ,5% Landelijk ,1% 20 21

12 Casparus College 22 Tekst Michel Schreuder Casparus College Talmastraat NE Weesp vmbo De open dag voor leerlingen en ouders is op zaterdag 21 januari van 12 tot 15 uur. De open avond voor leerlingen en ouders is op vrijdag 27 januari van 19 tot 21 uur. De voorlichting betreffende de GSF Junior Mavo en de sport- en expressieklassen is voor leerlingen en ouders op donderdag 2 februari van tot 21 uur. vmbo-b 100% vmbo-k 97% Zwaardvechten in het Muiderslot Touwtrekken, boogschieten, paalwerpen, een workshop zwaardvechten en een vossenjacht door Weesp. Het waren onderdelen van de tweede editie van het Muiderslotprogramma van het Casparus College. De Verovering van het Muiderslot, dit jaar voor alle 75 eersteklassers, is bedoeld om de leerlingen op een spannende manier kennis te laten maken met het kasteel en de rijke geschiedenis er van. Het Casparus College en het Muiderslot zijn een driejarige samenwerking aangegaan. Vorig jaar maakten alle leerlingen van de school filmpjes op locatie. De derde editie wordt een speciale; dan mogen de leerlingen onder meer abseilen van de muren van het kasteel. Ieder kind houdt van lezen U luistert naar ons antwoordapparaat. Iedereen is momenteel aan het lezen. Belt u over een half uur terug. Het is het ideaalbeeld van het Casparus College. De school is onder leiding van CPS begonnen met een leesproject om het taalniveau van de leerlingen op te vijzelen. Met name het begrijpend lezen wordt onder handen genomen. We laten elk kind in principe lezen wat het wil, zegt afdelingsleider onderbouw Cees Croes. Het belangrijkste is dat de kinderen weer leren dat lezen leuk is. De lessen Nederlands zijn met één uur per week uitgebreid, waardoor ruimte is ontstaan om twee of drie keer per week een half uur te lezen. Tweede in Sunrider Rally Elk kind leest uit zijn eigen boek, en ook docenten worden geacht dat half uur met hun neus in een boek te zitten. Ook uren die door afwezigheid van een docent anders zouden vervallen, worden nu ingevuld met lezen. Casparus wil dit jaar deelnemen aan voorleeswedstrijden en wellicht iets later aan de Jonge Jury. We willen er naartoe groeien dat op een gegeven moment op een vast half uur in de week de héle school leest. Van de leerlingen tot de directeur, van de administratie tot gymleraar. De school is dan gewoon een half uur gesloten omdat iederéén leest, zegt Croes. Met een aerodynamische elektrische ligfiets hebben zes leerlingen van de derde klas techniek de tweede plaats gehaald in de Sunrider Rally van de stichting Techno Challenge. Bouwen, onderhouden en uiteraard ook racen maakten onderdeel uit van het programma. Verder moesten de leerlingen een ondernemingsplan maken, sponsors zoeken en voor publiciteit zorgen. Tekst Suzanne Visser Vertrouwen en optimisme Je kunt het, zeggen ze, en dat geeft je het gevoel dat het gaat lukken Sander de Wijs (17) is leerling in 6vwo op het A. Roland Holst College. Eveline de Wijs (52) is de moeder van Sander. Zij werkt bij educatieve uitgeverij ThiemeMeulenhoff. Wat betekenen begrippen als vertrouwen en optimisme voor hen? Eveline de Wijs: Je mag er zijn en je mag dingen op je eigen manier doen, dat proef ik in de sfeer van het Roland Holst College. Sander vindt veel onderwerpen interessant en zijn vriendenclub is net zo. Daarom paste de onderzoekende aanpak van Quest in de onderbouw ook zo goed bij ze. Op deze school is dat niet nerdy of raar. Iedereen krijgt een steuntje in de rug. De docenten vinden Sander een gezellige jongen die met veel humor uit de hoek kan komen en die wel wat meer op zichzelf mag vertrouwen. Je kunt het, zeggen docenten, en dat geeft Sander het gevoel dat het gaat lukken. Sander de Wijs: In zo n sfeer van vertrouwen ga ik met meer plezier naar school en kan ik mezelf beter concentreren. Ik weet niet of het voor iedereen zo werkt. Misschien zijn er ook wel leerlingen die juist uitgedaagd moeten worden, maar ik ben best kritisch, ook op mijzelf en op mijn resultaten. Ik werk liever vanuit het idee dat het goed komt. Dan is het prettig als een docent dat af en toe tegen me zegt. Wat ook leuk was: ik wil psychologie gaan studeren en een tijdje geleden zei een medewerker op school die met die studie bekend is, dat ze het echt bij me vindt passen. Zoiets blijft wel bij me hangen. Eveline: Als ouder weet je nooit precies hoe je kind zich op school voelt en gedraagt. Dat kan wel eens heel anders zijn dan thuis. Juist daarom vind ik goed contact tussen school en thuis belangrijk. Het is een van de redenen dat ik zes jaar geleden in de ouderraad ben gestapt en vervolgens in de medezeggenschapsraad en de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad. De ouderraad is op het Roland Holst een klankbord voor de schoolleiding als het gaat om het praktische reilen en zeilen van de school. Er is een sfeer van wederzijds vertrouwen. Niet dat er op deze school nooit iets misgaat. Het verschil is: je krijgt het te horen en er wordt iets mee gedaan. Sander: Pesten bijvoorbeeld gebeurt overal. Scholen kunnen wel zeggen dat het bij hen niet voorkomt, maar dat is gewoon niet waar. Zelf ben ik eigenlijk nooit gepest. Niet toen ik nog in Quest zat en zeker niet nu in de bovenbouw. Eveline: Ik denk dat het op het Roland Holst weinig gebeurt, juist omdát er aandacht is voor hoe leerlingen in hun vel zitten. Is er iets aan de hand, dan wordt er reëel mee omgegaan. Kritiek wordt niet gezien als een verwijt dat ze het niet goed doen, maar Passend onderwijs Sander de Wijs en zijn moeder Eveline de Wijs als een aanzet om het nog beter te doen. Een mooi voorbeeld vind ik het kaartje dat leerlingen aan het begin van het schooljaar mee kregen. Docenten hadden aangegeven dat ze de laatste tijd vaker te maken krijgen met nogal agressief klinkende mailtjes van ouders. De schoolleiding veegt zo n signaal dan niet onder het tapijt, maar stelt een code op en geeft die op een mooi kaartje aan de leerlingen mee voor thuis. Goed aangepakt. Elkaar aanspreken en de schouders eronder, dat vind ik heel kenmerkend voor het Roland Holst. Ook voor de GSF trouwens. Ik kom door mijn werk op veel scholen en kan aardig vergelijken. Als ik zie hoe de GSF bijvoorbeeld met de komst van de functiemix is omgegaan, dan vind ik dat heel proactief. Dat positieve, kom op, we gaan het doen, dat springt er voor mij echt uit. Samen zorgen voor zorgleerlingen De plannen van de rijksoverheid voor passend onderwijs betekenen dat ook de GSF zich bezig moet houden met de vraag: hoe vangen we zorgleerlingen op? In het nieuwe stelsel krijgen scholen de verantwoordelijkheid om voor elk kind een passende plek in het reguliere onderwijs te vinden. Pas als dat niet gaat, mag een kind naar het speciaal onderwijs. Gelukkig hoeven we dit niet alleen te doen, zegt Kees Elsinga, voorzitter van het College van Bestuur. Dit is een thema voor de hele Gooi en Vechtstreek. Met z n allen kunnen we door goede afspraken een dekkend netwerk creëren en elk kind passend onderwijs bieden. Want je kunt niet van een school vragen dat ze iedereen met een zorgvraag optimaal kunnen begeleiden. Elke school stelt dit jaar een zorgprofiel op waarin staat wat de school kan en wil op het gebied van begeleiding. Docenten worden ook getraind om die zorg te bieden die de leerling nodig heeft. Zo kan een school zich bijvoorbeeld specifiek richten op kinderen met autisme of leerlingen met een visuele handicap. Elsinga: SG Huizermaat bijvoorbeeld wil zich meer richten op hoogbegaafde kinderen. Dat is natuurlijk geen handicap, maar het zijn wel leerlingen die extra zorg nodig hebben. Ze komen in reguliere klassen vaak niet goed mee, omdat ze gepest worden of onderpresteren. Nu kan een zorgleerling naar een reguliere school dicht bij huis en toch de speciale zorg krijgen die hij nodig heeft. 23

13 Spreken en sporten Tekst Annemarie Breeve en Michel Schreuder Het vijftienjarig bestaan van de GSF werd ook door de leerlingen GSF-breed gevierd. Na het personeelsfeest in 2010 werd de organisatie van twee leerlingevenementen opgepakt. Een scholierendebat en een supersportdag vormden de afsluiting van het jubileumjaar. De supersportdag stond als eerste op het programma. Op 22 en 23 september 2010 stonden zo n 1500 leerlingen uit de klassen 1 tot en met 4 van alle scholen op de velden van de Gooise Atletiek Club in Hilversum. Ze hebben zich vermaakt met allerlei recreatieve spelen, zoals een hindernisbaan, een kelnerrace, een afmatrace, een evenwichtspel op een reuzenbal en de crazyrace met groepsskiloop. We wilden geen fysieke strijd tussen de scholen, dus we hebben de confrontatiesporten vermeden en gekozen voor sporten waarin leerlingen of teams naast elkaar een prestatie leveren, vertelt Stefan Sies, gymdocent aan de Gooise Praktijkschool (GPS). Sies nam de organisatie op zich van de supersportdag. Een hele klus, met 36 roulerende teams. Sies: Het was heel erg leuk. De onderlinge verschillen tussen de scholen kwamen niet aan de orde, leerlingen en collega s waren enthousiast en de ehbo heeft het relatief rustig gehad. De locatie was prachtig, de sfeer goed, het weer uitstekend. We hebben met de gymdocenten en andere collega s van alle scholen iets moois kunnen neerzetten. Het is net teamsport, zoiets krijg je niet alleen voor elkaar. Je moet het samen doen. Uiteindelijk ging de trofee naar het ARHC. Het is een wisseltrofee, dus dat betekent eigenlijk dat er weer een sportdag moet komen. Mooie traditie Het daaropvolgende scholierendebat op 30 november 2010 was eveneens een groot succes en zeker voor herhaling vatbaar, stelt Constance van Hall, een van de organisatoren. Het debat was bedoeld voor leerlingen uit 5 havo en 5/6 vwo. De leerlingen hebben er van genoten, zegt Van Hall, docente op het A. Roland Holst College. We hebben gekozen voor een Lagerhuis-achtige setting, niet voor een formeel debat. De onderwerpen zijn bedacht door de rectoren van de betrokken scholen en sloten aan op de belevingswereld van de leerlingen, vertelt ze. Zo werden in de aula van het Goois Lyceum verbaal de degens gekruist over stellingen als School is een achterhaald instituut, De huidige jeugd heeft te veel vrijheid en verantwoordelijkheid, Het huidig onderwijs laat veel talent onbenut en Sociale media als facebook en hyves hebben een positieve invloed op de jeugd. De jury werd gevormd door de rectoren en voorgezeten door bestuursvoorzitter Kees Elsinga. Winnaar van de eerste GSF-debatwedstrijd werd het Vechtstede College. Het Goois Lyceum en het A. Roland Holst College werden op slechts één punt afstand tweede. Het is zeker voor herhaling vatbaar, zegt Van Hall. Wellicht het begin van een mooie traditie. Of er elk jaar een debatwedstrijd komt, daar moeten we nog over nadenken. Maar een vervolg komt er, als het aan ons ligt, zeker. Diemen Muiderberg Amsterdam Z.O. 6 5 Weesp Naarden Huizen 3 Bussum a 2 1 Blaricum s-graveland Loosdrecht 8 4 Laren Hilversum 7 Eemnes De scholen van de Gooise Scholen Federatie: 1 de fontein 2 goois lyceum 3 sg huizermaat 4 college de brink 5 casparus college 6 vechtstede college 7 gooise praktijkschool 8 a. roland holst college a centraal bureau gsf 24

Een uitdagende en succesvolle schooltijd

Een uitdagende en succesvolle schooltijd Een uitdagende en succesvolle schooltijd HAVO ATHENEUM GYMNASIUM 2015 Past het Boni bij mij? Je bent op zoek naar een school met een veilige en prettige sfeer? Je wil graag docenten die met je meedenken

Nadere informatie

Rijswijk. vmbo bb vmbo kb mavo lwoo. Brengt leren in beweging

Rijswijk. vmbo bb vmbo kb mavo lwoo. Brengt leren in beweging Rijswijk vmbo bb vmbo kb mavo lwoo Brengt leren in beweging Elke dag beginnen met bewegen Het nieuwe vmbo in Rijswijk Het Stanislascollege is een vernieuwende VMBO-school die draait om jou. Om wat je goed

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Op de open avond vond ik de school meteen leuk

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

Beste bijna Brugklasser...

Beste bijna Brugklasser... Oecumenische school voor mavo, havo, atheneum, gymnasium en technasium Eigentijds betekent werken en leren met behulp van ICT. Beste bijna Brugklasser... Dinsdag 7 februari 2017 informatieavond Start om

Nadere informatie

Surf ook naar www.rvec.nl

Surf ook naar www.rvec.nl Een succesvolle leerloopbaan voor ieder kind Welkom bij Roelof! Het Roelof van Echten College in Hoogeveen is een school voor ieder kind. Wij bieden alle vormen van onderwijs aan: praktijkonderwijs, leerwegondersteunend

Nadere informatie

TOPmavo. Als je graag wilt leren, zelfstandig kunt werken en wilt laten zien wat je in huis hebt, dan zul je je prima thuis voelen op onze TOPmavo.

TOPmavo. Als je graag wilt leren, zelfstandig kunt werken en wilt laten zien wat je in huis hebt, dan zul je je prima thuis voelen op onze TOPmavo. TOPmavo Als je graag wilt leren, zelfstandig kunt werken en wilt laten zien wat je in huis hebt, dan zul je je prima thuis voelen op onze TOPmavo. Met TOPmavo kun je alle kanten op Mavo betekent middelbaar

Nadere informatie

Nieuwe wegen! Noord Oost Zuid West... Samen openen we jouw weg in de wereld

Nieuwe wegen! Noord Oost Zuid West... Samen openen we jouw weg in de wereld Nieuwe wegen! Noord Oost Zuid West... Samen openen we jouw weg in de wereld Havo+ met vwo-route Positief en persoonlijk Intensieve begeleiding Techniek Kunst & Media, Sport & Bewegen, Business Werelds

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

OUDERBROCHURE HUIZERMAAT

OUDERBROCHURE HUIZERMAAT EDITIE 2018 OUDERBROCHURE HUIZERMAAT GELUKKIG LEREN ONTWIKKELEN www.huizermaat.nl VOORWOORD Welkom ouders of verzorgers van leerlingen in groep 7 of groep 8. Welkom ouders of verzorgers van bijna brugklassers,

Nadere informatie

HET DRAAIT M JOU Jouw keuzes Jouw talenten Jouw toekomst Jouw school

HET DRAAIT M JOU Jouw keuzes Jouw talenten Jouw toekomst Jouw school HET DRAAIT M JOU Jouw keuzes Jouw talenten Jouw toekomst Jouw school Het Walburg College is een middelgrote school voor gymnasium, atheneum, havo en mavo in Zwijndrecht. Op het Walburg College hebben we

Nadere informatie

Jouw keuzes l Jouw talenten I Jouw toekomst I Jouw school

Jouw keuzes l Jouw talenten I Jouw toekomst I Jouw school Jouw keuzes l Jouw talenten I Jouw toekomst I Jouw school Het Walburg College is een middelgrote school voor gymnasium, atheneum, havo en mavo in Zwijndrecht. Op het Walburg College hebben we oog voor

Nadere informatie

EEN LEERZAAM AVONTUUR! Leren maar ook plezier maken. Onderwijs op jouw niveau. Extra mogelijkheden voor bètatechniek en sport MAVO HAVO VWO

EEN LEERZAAM AVONTUUR! Leren maar ook plezier maken. Onderwijs op jouw niveau. Extra mogelijkheden voor bètatechniek en sport MAVO HAVO VWO 2015 2016 Leren maar ook plezier maken. Onderwijs op jouw niveau. Extra mogelijkheden voor bètatechniek en sport EEN LEERZAAM AVONTUUR! Klap deze folder uit en scan hem met de Layar app! MAVO HAVO VWO

Nadere informatie

Samen het beste uit jezelf halen

Samen het beste uit jezelf halen Samen het beste uit jezelf halen Technasium en bèta-onderwijs pag. 4 Kunst en Cultuur pag. 5 Talen en gymnasium pag. 6 Technasium en bèta-onderwijs pag. 4 Kunst en Cultuur pag. 5 Talen en gymnasium pag.

Nadere informatie

Open Huis op vrijdag 22 januari 2016 maandag 1 woensdag 3 donderdag 4 februari 2016 Afdelingsleider klas 1

Open Huis op vrijdag 22 januari 2016 maandag 1 woensdag 3 donderdag 4 februari 2016 Afdelingsleider klas 1 (Hoog)begaafd? Met onderwijs op maat, uitdagingen in je eigen interesses en jaren ervaring in onderwijs aan (hoog)begaafden ben je bij ons aan het goede adres! (Hoog)begaafd? Wat is (hoog)begaafdheid nou

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSONDERZOEK

TEVREDENHEIDSONDERZOEK verslag van het TEVREDENHEIDSONDERZOEK afgenomen in NOVEMBER 2014 Inleiding Eén keer in de twee jaar wordt er een tevredenheidsonderzoek gehouden. Ouders, leerlingen van groep 5, 6, 7 en 8 en personeelsleden

Nadere informatie

Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege

Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege Verbondenheid, Inspiratie, Verantwoordelijkheid, Ambitie: dit zijn waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege. We kunnen veel bereiken als school,

Nadere informatie

De nieuwsbrief zal ook op onze website www.casparuscollege.nl worden geplaatst.

De nieuwsbrief zal ook op onze website www.casparuscollege.nl worden geplaatst. Nieuwsbrief Schooljaar 2015-2016, nr. 1 september 2015 Geachte ouder(s) en/of verzorger(s), Voor u ligt de Nieuwsbrief van september 2015. In deze nieuwsbrief: Van de directeur Nieuws van de Ouderraad

Nadere informatie

KOM JE OOK NAAR HET DALTON LYCEUM BARENDRECHT?

KOM JE OOK NAAR HET DALTON LYCEUM BARENDRECHT? KOM JE OOK NAAR HET DALTON LYCEUM BARENDRECHT? Dynamisch Lerend Betrokken Informatiefolder gymnasium - technasium - atheneum - havo - mavo Kom je ook naar het Dalton Lyceum Barendrecht? Zit jij in groep

Nadere informatie

Beste bijna Brugklasser...

Beste bijna Brugklasser... Beste bijna Brugklasser... Informatieavond dinsdag 5 februari 2019 Start om 19.30 uur (voor ouders van leerlingen uit groep 8) Open Huis zaterdag 9 februari 2019 Tussen 10.00 en 13.00 uur Beste bijna brugklasser,

Nadere informatie

EEN WERELD SCHOOL. vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen. Gemini (H)TL

EEN WERELD SCHOOL. vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen. Gemini (H)TL EEN WERELD SCHOOL vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen Gemini (H)TL Gemini (H)TL is iets voor jou! Je hebt advies vmbo theoretische leerweg Vmbo theoretische leerweg

Nadere informatie

MELANCHTHON MATHENESSE

MELANCHTHON MATHENESSE MELANCHTHON MATHENESSE christelijke school voor vmbo hristelijke school voor MATHENESSE, DAT BEN JIJ! Op Melanchthon Mathenesse: Vind je alle leerwegen en alle sectoren. Werk je op je eigen manier. Ga

Nadere informatie

OPEN DAG 2015. www.staring.nl. 24 januari 10 tot 13 uur. 24 januari 10 tot 13 uur. 24 januari 10 tot 13 uur. Borculo Beukenlaan

OPEN DAG 2015. www.staring.nl. 24 januari 10 tot 13 uur. 24 januari 10 tot 13 uur. 24 januari 10 tot 13 uur. Borculo Beukenlaan OPEN DAG 2015 Borculo Beukenlaan 24 januari 10 tot 13 uur Borculo Herenlaan bovenbouw vmbo 24 januari 10 tot 13 uur Lochem Zutphenseweg 24 januari 10 tot 13 uur www.staring.nl Het Staring College daagt

Nadere informatie

Volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs... Spannend! Welke school wordt het? Wil je er een

Volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs... Spannend! Welke school wordt het? Wil je er een vakcollege techniek vakcollege zorg en welzijn vakcollege economie en ondernemen vakcollege media, vormgeving en ICT mavo mavo + havo vwo gymnasium vwo + entreprenasium technasium Volgend schooljaar naar

Nadere informatie

WELKOM OP DE POPULIER! Scholengemeenschap voor gymnasium, atheneum, havo en mavo

WELKOM OP DE POPULIER! Scholengemeenschap voor gymnasium, atheneum, havo en mavo WELKOM OP DE POPULIER! Scholengemeenschap voor gymnasium, atheneum, havo en mavo Binnenkort ga je naar de middelbare school. Den Haag heeft veel middelbare scholen. Dat is maar goed ook, want je kunt samen

Nadere informatie

EEN WERELD SCHOOL. lyceum (h)tl vakcolleges (b/k) lwoo. vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen.

EEN WERELD SCHOOL. lyceum (h)tl vakcolleges (b/k) lwoo. vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen. lyceum (h)tl vakcolleges (b/k) lwoo EEN WERELD SCHOOL vmbo theoretische leerweg HTL-route voor leerlingen die naar de havo willen Gemini (H)TL Gemini (H)TL, iets voor jou! De HTL- route Je hebt advies

Nadere informatie

atheneum technasium havo havo/vmbo-t

atheneum technasium havo havo/vmbo-t technasium /vmbo-t Tijd voor jouw toekomst Het is bijna zover: je zegt je basisschool gedag en je gaat een nieuw avontuur aan op het voortgezet onderwijs. Het is tijd om te ontdekken en te leren wat jíj

Nadere informatie

op Het Streek tel ik mee!

op Het Streek tel ik mee! op Het Streek tel ik mee! CSG Het Streek Bovenbuurtweg voor mavo, havo, vwo, gymnasium en technasium Yes, dat vind ik leuk! Daar ben ik goed in! Leuk om dat bij jezelf te ontdekken. Op onze school aan

Nadere informatie

Burggravenlaan. Bonaventuracollege. OPEN DAG za 17 januari 2015. Informatieavond ma 26 januari 2015. Middag groep 8 wo 28 januari 2015

Burggravenlaan. Bonaventuracollege. OPEN DAG za 17 januari 2015. Informatieavond ma 26 januari 2015. Middag groep 8 wo 28 januari 2015 OPEN DAG za 17 januari 2015 9.30-12.30 uur Informatieavond ma 26 januari 2015 aanvang 19.30 uur Middag groep 8 wo 28 januari 2015 aanvang 14.00 uur online aanmelden vóór 23 jan. Burggravenlaan Internationaal

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Visser t Hooft Lyceum Leiden. vhl.nl Kagerstraat 1 KANSRIJK EN UITDAGEND

Verleg je grenzen! Visser t Hooft Lyceum Leiden. vhl.nl Kagerstraat 1 KANSRIJK EN UITDAGEND Visser t Hooft Lyceum Leiden KANSRIJK EN UITDAGEND Verleg je grenzen! i tweetalig gymnasium (tweetalig) atheneum (tweetalig) havo 1 1 mavo (vmbo-t) vhl.nl Kagerstraat 1 q Ik vind het een mooie, gezellige

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Leren in de praktijk! Op Het Stedelijk

Leren in de praktijk! Op Het Stedelijk Extra bij het magazine voor groep-8 leerlingen en hun ouders over Het Stedelijk Zutphen Leren in de praktijk! Op Het Stedelijk In dit nummer -> Leren in moderne praktijklokalen -> Maatwerk, ook op het

Nadere informatie

Informatie voor leerlingen tto gymnasium atheneum havo mavo. christelijke school

Informatie voor leerlingen tto gymnasium atheneum havo mavo. christelijke school Informatie voor leerlingen christelijke school 2018-2019 tto gymnasium atheneum havo mavo Kies een school die bij je past. 2 Om erachter te komen of je De Nassau een leuke school vindt, ben je van harte

Nadere informatie

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl

Hardenberg Tel 0524 593800. Coevorden. Your next step! Tel 0523 262170. www.denieuweveste.nl Van Heeckerenlaan 2 Piet Heinstraat 1 Coevorden Hardenberg Tel 0524 593800 Your next step! Tel 0523 262170 www.denieuweveste.nl Your next step! informatie 2014/2015 ontwikkel(t) je talent De Nieuwe Veste

Nadere informatie

SAMEN LEVEN, SAMEN LEREN!

SAMEN LEVEN, SAMEN LEREN! SAMEN LEVEN, SAMEN LEREN! Het Streek Bovenbuurtweg: dé school voor jou als je een school met een fijne sfeer zoekt. Een school waar je helemaal jezelf kunt zijn. Waar je de ruimte krijgt om je talenten

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

De beste basis voor je toekomst

De beste basis voor je toekomst Visser t Hooft Lyceum Leiderdorp KANSRIJK EN UITDAGEND De beste basis voor je toekomst i 11gymnasium 11atheneum 11havo vhl.nl 11mavo (vmbo-t) Muzenlaan 155 q Ik vind het steeds fijner worden. Je krijgt

Nadere informatie

christelijke school voor mavo-havo-vwo met elkaar voor elkaar voor nu en later

christelijke school voor mavo-havo-vwo met elkaar voor elkaar voor nu en later christelijke school voor mavo-havo-vwo met elkaar voor elkaar voor nu en later Onderwijs met aandacht voor iedereen! Op mavo, havo of drie jaar vwo onderbouw: Engels PLUS Sport PLUS Science PLUS Business

Nadere informatie

Meer dan alleen een goede school

Meer dan alleen een goede school Visser t Hooft Lyceum Rijnsburg KANSRIJK EN UITDAGEND Meer dan alleen een goede school i atheneum havo vhl.nl mavo (vmbo-t) Noordeinde 24 q De leraren kunnen goed met kinderen omgaan. Ze geven je een veilig

Nadere informatie

Je maakt het op het Vakcollege Noordoostpolder Schooljaar 15/16

Je maakt het op het Vakcollege Noordoostpolder Schooljaar 15/16 Je maakt het op het Vakcollege Noordoostpolder Schooljaar 15/16 Onderwijs voor jongeren met gouden handen die aan een gouden toekomst willen werken. Dat is het Vakcollege Noordoostpolder. Leerlingen die

Nadere informatie

Kleine school, grote toekomst!

Kleine school, grote toekomst! Christelijke school voor mavo en onderbouw mavo/havo Kleine school, grote toekomst! Informatie voor leerlingen Schooljaar 2015-2016 De SAV: kleine school, grote toekomst Iedereen staat voor elkaar klaar,

Nadere informatie

LIBANON LYCEUM. vraagt veel, geeft veel. mavo havo atheneum gymnasium WWW.LIBANONLYCEUM.NL

LIBANON LYCEUM. vraagt veel, geeft veel. mavo havo atheneum gymnasium WWW.LIBANONLYCEUM.NL LIBANON LYCEUM mavo havo atheneum gymnasium vraagt veel, WWW.LIBANONLYCEUM.NL geeft veel UW KIND IS HET MOOISTE DAT U HEEFT! Daarom kiest u met zorg de school waar uw kind na de basisschool naar toe gaat.

Nadere informatie

Naar de brugklas. Naar de brugklas...

Naar de brugklas. Naar de brugklas... Naar de brugklas Naar de brugklas... spannend! Naar de brugklas gaan vinden veel leerlingen spannend. We vinden het belangrijk dat je je snel thuis voelt op onze school! Daar gaan we je ook bij helpen.

Nadere informatie

Onderwijs op maat voor jou!

Onderwijs op maat voor jou! Onderwijs op maat voor jou! Je krijgt van je basisschool een gemiddeld advies. Een havo-advies betekent bijvoorbeeld dat je over gemiddeld over alle schoolvakken het best past op havo. Maar jij bent natuurlijk

Nadere informatie

werken voor talent! MET DE IPAD!

werken voor talent! MET DE IPAD! Groene Hart Rijnwoude is kleinschalig met een breed onderwijsaanbod op het gebied van vmbo-b/k, tl en havo. Op onze school staat Leren met uitzicht centraal. We geven onze leerlingen uitzicht op een goede

Nadere informatie

Meer dan alleen een goede school

Meer dan alleen een goede school Visser t Hooft Lyceum Rijnsburg KANSRIJK EN UITDAGEND Meer dan alleen een goede school i atheneum havo vhl.nl mavo (vmbo-t) Noordeinde 24 q Elke leraar kan goed met kinderen omgaan. Ze geven je een veilig

Nadere informatie

Een uitdagende en succesvolle schooltijd

Een uitdagende en succesvolle schooltijd Een uitdagende en succesvolle schooltijd HAVO ATHENEUM GYMNASIUM 2015 Yair Past het Boni bij mij? Bruggers aan het woord Yair: Ik voel me thuis op het Boni. Het is heel fijn in de brugklas. Je wordt hier

Nadere informatie

Havo. Al jaren een goede opleiding met ruimte voor je eigen talent, met eventueel vakken op vwo-niveau of eerder havo-examen doen.

Havo. Al jaren een goede opleiding met ruimte voor je eigen talent, met eventueel vakken op vwo-niveau of eerder havo-examen doen. Havo Al jaren een goede opleiding met ruimte voor je eigen talent, met eventueel vakken op vwo-niveau of eerder havo-examen doen. Met havo op weg naar succes! Al jarenlang heeft onze havo-afdeling heel

Nadere informatie

Presentatie tijdens lesjes middag. De Vos: jouw slimste keuze!

Presentatie tijdens lesjes middag. De Vos: jouw slimste keuze! Presentatie tijdens lesjes middag De Vos: jouw slimste keuze! Visie Strategisch Beleidsplan Onze primaire functie en ons hoofddoel is het ontplooien van leerlingen op basis van individuele kwaliteiten.

Nadere informatie

Ontwikkel. jezelf op. Roncalli. méér dan een diploma!

Ontwikkel. jezelf op. Roncalli. méér dan een diploma! Ontwikkel jezelf op Roncalli méér dan een diploma! Beste bijna-brugklasser, Het is zover: je mag je middelbare school gaan kiezen. Dat is best een pittige klus. Reden om samen met je ouder(s) op zoek te

Nadere informatie

Je bent iemand, je kunt iets en. je hoort erbij KRALINGEN. Je kunt hier ook na school veel doen. Kleine, veilige en sfeervolle school

Je bent iemand, je kunt iets en. je hoort erbij KRALINGEN. Je kunt hier ook na school veel doen. Kleine, veilige en sfeervolle school KRALINGEN christelijke school voor mavo+ en vmbo Je bent iemand, je kunt iets en We kennen elkaar hier allemaal Je kunt hier ook na school veel doen Kleine, veilige en sfeervolle school je hoort erbij

Nadere informatie

schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium

schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium schooljaar 2016/2017 Utrechts Stedelijk Gymnasium Beste achtstegroeper, Welkom bij het Utrechts Stedelijk Gymnasium! Het USG is een overzichtelijke, goede, fijne school voor slimme leerlingen, die veel

Nadere informatie

Je horizon verbreden

Je horizon verbreden Visser t Hooft Lyceum Leiden KANSRIJK EN UITDAGEND Je horizon verbreden i tweetalig gymnasium (tweetalig) atheneum (tweetalig) havo 1 1 mavo (vmbo-t) vhl.nl Kagerstraat 1 q Ik vind het Visser een gezellige

Nadere informatie

goed voor elkaar! goed voor elkaar! op het Bornego College in Heerenveen ONTDEK BORNEGO HEERENVEEN

goed voor elkaar! goed voor elkaar! op het Bornego College in Heerenveen ONTDEK BORNEGO HEERENVEEN goed voor elkaar! goed voor elkaar! op het Bornego College in Heerenveen ONTDEK BORNEGO HEERENVEEN Ik vind dat de meeste docenten hier wel aardig zijn en dat ze goed lesgeven. Als je goed je best doet

Nadere informatie

ONTDEK ONTDEK BORNEGO BORNEGO

ONTDEK ONTDEK BORNEGO BORNEGO ONTDEK ONTDEK BORNEGO BORNEGO Eerlijk gezegd vond ik het eerst doodeng en spannend om naar een andere school te gaan. Ik wou mijn oude klas van de Ekke de Haan gewoon niet kwijt. We hadden het daar zo

Nadere informatie

zaanlands lyceum Het Zaanlands Lyceum heeft 5 verschillende eerste klassen: 1 havo/vwo 2 atheneum 3 atheneum bèta+ 4 gymnasium 5 gymnasium bèta+

zaanlands lyceum Het Zaanlands Lyceum heeft 5 verschillende eerste klassen: 1 havo/vwo 2 atheneum 3 atheneum bèta+ 4 gymnasium 5 gymnasium bèta+ zaanlands lyceum Het Zaanlands Lyceum heeft 5 verschillende eerste klassen: 1 havo/vwo 2 atheneum 3 atheneum bèta+ 4 gymnasium 5 gymnasium bèta+ klas 1 havo/vwo Deze brugklas is voor leerlingen met een

Nadere informatie

Kom je ook? open dag: zaterdag 27 januari 2018 / uur

Kom je ook? open dag: zaterdag 27 januari 2018 / uur Editie 2018 www.huizermaat.nl Kom je ook? open dag: zaterdag 27 januari 2018 / 10.00-13.00 uur Kom speeddaten met onze eersteklasleerlingen op de Open Dag. oriëntatielesmiddag woensdagmiddag 7 februari

Nadere informatie

Kom je ook? open dag: zaterdag 27 januari 2018 / uur

Kom je ook? open dag: zaterdag 27 januari 2018 / uur Editie 2018 www.huizermaat.nl Kom je ook? open dag: zaterdag 27 januari 2018 / 10.00-13.00 uur Kom speeddaten met onze eersteklasleerlingen op de Open Dag. oriëntatielesmiddag woensdagmiddag 7 februari

Nadere informatie

Je horizon verbreden

Je horizon verbreden Visser t Hooft Lyceum Leiden KANSRIJK EN UITDAGEND Je horizon verbreden i tweetalig gymnasium (tweetalig) atheneum (tweetalig) havo 1 1 mavo (vmbo-t) vhl.nl Kagerstraat 1 q Ik vind het Visser een gezellige

Nadere informatie

Informatie voor ouders en leerlingen 2015 2016. Openbaar onderwijs voor leerlingen met pit!

Informatie voor ouders en leerlingen 2015 2016. Openbaar onderwijs voor leerlingen met pit! Informatie voor ouders en leerlingen 2015 2016 Openbaar onderwijs voor leerlingen met pit! Welkom op Schoonoord Doorn Schoonoord Doorn is een kleine school voor voortgezet onderwijs met ongeveer 400 leerlingen.

Nadere informatie

Schoolportretten bij onderzoek naar examens in extra vakken / vakken op een hoger niveau

Schoolportretten bij onderzoek naar examens in extra vakken / vakken op een hoger niveau Schoolportretten bij onderzoek naar examens in extra vakken / vakken op een hoger niveau Colofon: Dit is een uitgave van het ministerie van OCW, directie Voortgezet Onderwijs Coordinatie: Muriel Cluitmans

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Leren doe je met plezier op mavo-xl!

Leren doe je met plezier op mavo-xl! Extra bij het magazine voor groep-8 leerlingen en hun ouders over Het Stedelijk Zutphen Leren doe je met plezier op mavo-xl! In dit nummer -> Mavo-XL, voor een goede aansluiting op mbo én havo -> Wie ben

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

atheneum en havo reewijk yceum een Calvijn school

atheneum en havo reewijk yceum een Calvijn school atheneum en havo reewijk yceum een Calvijn school Beste ouders/verzorgers, De komende periode kiest u samen met uw zoon of dochter een middelbare school. U bezoekt met uw kind waarschijnlijk verschillende

Nadere informatie

De mavo-klas. De havo-coachklas. Een moderne school met veel. keuze aan opleidingen en extra. programma s.

De mavo-klas. De havo-coachklas. Een moderne school met veel. keuze aan opleidingen en extra. programma s. CSW Van de Perre voor mavo, havo, vwo:, en TTO Griffioenstraat 17 4334 BK Middelburg Kies voor CSW Van de Perre! 7 6 6 5 5 5 4 XL 4 XL XL 3 XL 2 1 coachklas / VWO BASISONDERWIJS GROEP 8 4 Een moderne school

Nadere informatie

De mavo-klas. De havo-coachklas. Dan kies je voor een moderne school. met veel keuze aan opleidingen en. extra programma s.

De mavo-klas. De havo-coachklas. Dan kies je voor een moderne school. met veel keuze aan opleidingen en. extra programma s. CSW Van de Perre voor mavo, havo, vwo:, en TTO Kies je voor CSW Van de Perre? Griffioenstraat 17 4334 BK Middelburg 7 6 6 5 5 5 4 XL 4 XL XL 3 XL 2 1 coachklas / VWO BASISONDERWIJS GROEP 8 4 Dan kies je

Nadere informatie

werken voor talent! MET DE IPAD!

werken voor talent! MET DE IPAD! Op de Groene Hart Topmavo komen leerlingen met een mavo (vmbo-tl) of mavo/havo-advies. We hebben in klas 1 zowel tl-klassen als tl/havoklassen. Bij ons kunnen leerlingen Meer dan leren. Leerlingen doen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

facebook.com/fritsphilips voor brugklassers twitter.com/fritsphilips

facebook.com/fritsphilips voor brugklassers twitter.com/fritsphilips Frits! facebook.com/fritsphilips voor brugklassers twitter.com/fritsphilips over meneer Frits! Meneer Frits, ofwel Frits Philips, werd geboren in 1905 en studeerde af aan de TU van Delft als werktuigbouwkundig

Nadere informatie

Informatiefolder voor ouders. Kempenhorst College: Hart voor de leerling Klein en Betrokken. Kempenhorst, een fijne school!

Informatiefolder voor ouders. Kempenhorst College: Hart voor de leerling Klein en Betrokken. Kempenhorst, een fijne school! Informatiefolder voor ouders Kempenhorst College: Hart voor de leerling Klein en Betrokken Kempenhorst, een fijne school! Structuur van de school Leerjaar 4 Leerjaar 3 Theoretische leerweg Keuze uit 2

Nadere informatie

12peciale voorlichtingns-eum,

12peciale voorlichtingns-eum, _ M R E T AS S S CLA T RUIM DOND E TALE R O O V ERDA G ARI JANU 12peciale voorlichtingns-eum, S the ver het a avond o ium en gymnas erclass de mast NT! MASTERCLASS IETS VOOR JOU? Ben jij altijd op zoek

Nadere informatie

Brugklasgids 2016. Een zee aan mogelijkheden!

Brugklasgids 2016. Een zee aan mogelijkheden! Brugklasgids 2016 Een zee aan mogelijkheden! 02 03 Hallo bijna-brugklasser! Nog even en dan ga je naar de brugklas! Spannend, maar vooral ook leuk. Je wilt natuurlijk naar een school waar jij je thuis

Nadere informatie

KOM JE OOK NAAR HET DALTON LYCEUM BARENDRECHT?

KOM JE OOK NAAR HET DALTON LYCEUM BARENDRECHT? Haal het beste uit jezelf! KOM JE OOK NAAR HET DALTON LYCEUM BARENDRECHT? Dynamisch Lerend Betrokken Contact Telefoon: 0180-64 21 80 E-mail: infogroep8@daltonbarendrecht.nl Internet: www.daltonbarendrecht.nl

Nadere informatie

Workshops. voor groep 8 leerlingen. september-november 2015

Workshops. voor groep 8 leerlingen. september-november 2015 Workshops voor groep 8 leerlingen september-november 2015 Aanmelden workshops Je kunt je aanmelden voor de workshops via e-mail: workshop@farelcollege.nl Beste bijna-brugklasser, Wat fijn dat je deze flyer

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSONDERZOEK

TEVREDENHEIDSONDERZOEK verslag van het TEVREDENHEIDSONDERZOEK afgenomen in maart 2017 Inleiding Eén keer in de twee jaar wordt er een tevredenheidsonderzoek gehouden. Ouders, leerlingen van groep 5, 6, 7 en 8 en personeelsleden

Nadere informatie

Een uitdagende en succesvolle schooltijd

Een uitdagende en succesvolle schooltijd Een uitdagende en succesvolle schooltijd HAVO ATHENEUM GYMNASIUM 2016 Past het Boni bij mij? Je bent op zoek naar een school met een veilige en prettige sfeer? Je wil graag docenten die met je meedenken

Nadere informatie

Informatieavond voortgezet onderwijs. Het Palet 9 januari 2019

Informatieavond voortgezet onderwijs. Het Palet 9 januari 2019 Informatieavond voortgezet onderwijs Het Palet 9 januari 2019 Opzet van de avond De scholen voor voortgezet onderwijs in Zoetermeer Het onderwijskundig rapport, de advisering en de verdere procedure De

Nadere informatie

atheneum, havo en mavo roene art een Calvijn school

atheneum, havo en mavo roene art een Calvijn school atheneum, havo en mavo roene art een Calvijn school Beste ouder/verzorger, Uw kind staat op het punt de overstap te maken van de basisschool naar het voortgezet onderwijs: een grote en belangrijke stap.

Nadere informatie

Vwo/Havo. Elke Leerling Doet Ertoe

Vwo/Havo. Elke Leerling Doet Ertoe Vwo/Havo Elke Leerling Doet Ertoe Haal je hoge cijfers en vind je leren leuk? En zet jij je graag een beetje extra in en wil je later gaan studeren? Met een vwo-diploma op zak heb je alle mogelijkheden!

Nadere informatie

Jij laat het zien. De havo/mavo. Voor durvers en doeners. een Calvijn school

Jij laat het zien. De havo/mavo. Voor durvers en doeners. een Calvijn school Jij laat het zien een Calvijn school De havo/mavo Voor durvers en doeners Als je niet kunt wachten om met je ideeën aan de slag te gaan, is er in Rotterdam eigenlijk maar één school voor je. Heb je gemerkt

Nadere informatie

Enquête leerlingtevredenheid onderbouw DL jan.15

Enquête leerlingtevredenheid onderbouw DL jan.15 Enquête leerlingtevredenheid onderbouw DL jan.15 1. Vorig schooljaar was ik leerling in de afdeling: Respondenten 191 A. Havo 102 53% B. Atheneum 73 38% C. Gymnasium 16 8% 2. Dit jaar zit ik in klas: Respondenten

Nadere informatie

Liever Laurens! Meer dan onderwijs alleen

Liever Laurens! Meer dan onderwijs alleen Liever Laurens! Meer dan onderwijs alleen Waardevolle woorden voor het Sint-Laurenscollege Verbondenheid, Inspiratie, Verantwoordelijkheid, Ambitie, dit zijn waardevolle woorden voor het Laurens. De basisgedachte

Nadere informatie

Welkom ouders van t Zonnewiel

Welkom ouders van t Zonnewiel Welkom ouders van t Zonnewiel Presentatie over: De overstap van de basisschool naar het voortgezet onderwijs en de scholen van Het Baken in Almere Onderwijsdoorstroomschema LWOO, wat is dat? LWOO op Stad

Nadere informatie

Je voelt je snel thuis op het Sondervick

Je voelt je snel thuis op het Sondervick Je voelt je snel thuis op het Sondervick ik op het Sondervick jij op het Sondervick wij op het Sondervick Voor de toekomstige brugklasser Het Sondervick College Welkom bij het Sondervick College! Misschien

Nadere informatie

Jij maakt het verschil!

Jij maakt het verschil! Lingebos 2014 Jij maakt het verschil! 2014-2015 havo atheneum tweetalig atheneum gymnasium tweetalig gymnasium Onderwijs Als je kiest voor Lyceum Oudehoven kies je voor een schooltype waarvan de naam is

Nadere informatie

Enquête oudertevredenheid onderbouw DL feb.15

Enquête oudertevredenheid onderbouw DL feb.15 Enquête oudertevredenheid onderbouw DL feb.15 1. Vorig schooljaar was mijn kind leerling in de afdeling: Respondenten 122 A. Havo 53 43% B. Atheneum 61 50% C. Gymnasium 8 7% 2. Dit schooljaar is mijn kind

Nadere informatie

Ontwikkel je specialiteit! TOPklas leerjaar 1 Cultuur, Sport, ICT en Science

Ontwikkel je specialiteit! TOPklas leerjaar 1 Cultuur, Sport, ICT en Science Ontwikkel je specialiteit! TOPklas leerjaar 1 Cultuur, Sport, ICT en Science Op het Picasso Lyceum sta jij centraal. En de leraren doen er alles aan om jouw talenten verder te ontwikkelen. Daar staat natuurlijk

Nadere informatie

MELANCHTHON KRALINGEN. christelijke school voor mavo+ en vmbo JE BENT IEMAND, JE KUNT IETS EN JE HOORT ERBIJ

MELANCHTHON KRALINGEN. christelijke school voor mavo+ en vmbo JE BENT IEMAND, JE KUNT IETS EN JE HOORT ERBIJ MELANCHTHON KRALINGEN christelijke school voor mavo+ en vmbo JE BENT IEMAND, JE KUNT IETS EN JE HOORT ERBIJ Je bent iemand, je kunt iets en je hoort erbij het is hier klein, veilig en gezellig onze mavo/tl-afdeling

Nadere informatie

OVO Talentontwikkeling

OVO Talentontwikkeling OVO Talentontwikkeling www.stichtingovo.nl Stichting OVO: Samen werken aan talent Samen gaan wij een nog mooiere toekomst tegemoet Stichting OVO vormt het bovenschools bestuur voor acht basisscholen en

Nadere informatie

TOPmavo. Als je graag wilt leren, zelfstandig kunt werken en wilt laten zien wat je in huis hebt, dan zul je je prima thuis voelen op onze TOPmavo.

TOPmavo. Als je graag wilt leren, zelfstandig kunt werken en wilt laten zien wat je in huis hebt, dan zul je je prima thuis voelen op onze TOPmavo. TOPmavo Als je graag wilt leren, zelfstandig kunt werken en wilt laten zien wat je in huis hebt, dan zul je je prima thuis voelen op onze TOPmavo. Met TOPmavo kun je alle kanten op Mavo betekent middelbaar

Nadere informatie

Christelijke school voor vmbo met leerwegondersteuning. College de OpMaat. Op maat voor jou!

Christelijke school voor vmbo met leerwegondersteuning. College de OpMaat. Op maat voor jou! Christelijke school voor vmbo met leerwegondersteuning College de OpMaat Op maat voor jou! 2015-2016 College de OpMaat: Op maat voor jou! Leuke activiteiten Ik kan me niet zo goed concentreren in een grote

Nadere informatie

Vmbo. Elke Leerling Doet Ertoe

Vmbo. Elke Leerling Doet Ertoe Vmbo Elke Leerling Doet Ertoe Vind je het leuk om met je handen te werken? Op het vmbo is daar naast theorie- veel ruimte voor. De naam zegt het al: vmbo betekent voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs.

Nadere informatie

Wessel Gansfortcollege vestiging Heerdenpad

Wessel Gansfortcollege vestiging Heerdenpad Wessel Gansfortcollege vestiging Heerdenpad Film bekijken? Scan met Layar! vmbo-theoretisch leerweg (tl) havo, atheneum, atheneum+ 900 leerlingen Uit de kunst! Ongeveer 900 leerlingen komen elke dag naar

Nadere informatie

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht...

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... de uitdaging... Hallo, ik ben Hanna. Dit jaar ben ik begonnen aan QUEST. QUEST past prima bij mij. Dat denk ik zelf, dat denken mijn ouders

Nadere informatie

Informatiegids. Samen maken wij jouw ambities waar

Informatiegids. Samen maken wij jouw ambities waar Informatiegids Samen maken wij jouw ambities waar Welke brugklassen zijn er? Samen maken wij jouw ambities waar - havo/vwo - atheneum/gymnasium - tweetalig atheneum/gymnasium De vmbo-t/havo brugklas zit

Nadere informatie

Schoolprofiel Emelwerda College

Schoolprofiel Emelwerda College Schoolprofiel Emelwerda College Emmeloord Mei 2017 1 Inhoudsopgave 1. Informatie over het Emelwerda College 3 2. Procedure werving en selectie vacatures 6 2 1. Informatie over het Emelwerda College 1.1

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

LOCATIE MEEUWSE ACKER. Mondial Beroepscollege voor vmbo basis/kader. Nieuwsgierig?

LOCATIE MEEUWSE ACKER. Mondial Beroepscollege voor vmbo basis/kader. Nieuwsgierig? LOCATIE MEEUWSE ACKER Mondial Beroepscollege voor vmbo basis/kader Nieuwsgierig? Klaar voor de toekomst Het Mondial Beroepscollege is gevestigd aan de Meeuwse Acker. Deze prachtige locatie heeft de modernste

Nadere informatie