Landschap en omgeving

Transcriptie

1 Flora in het Maaslandschap Grondsoort Het kantoorterrein van ligt op de overgang van veenkoloniale grond naar zandgrond. Beide grondsoorten zijn ontstaan onder invloed van de rivier de Maas. De invloed van de mens in het Maaslandschap is zeer groot. Zowel in het verleden als het heden wordt het landschap aangetast door: - ontgrindingen - ontzandingen - turfsteken - normalisatie van beken - kanalisering van de Maas - ruilverkavelingen - ontginningen van woeste gronden - aanleg van wegen - indrustrialisatie - verlaging van de grondwaterstand - gebruik van kunstmest Inheemse beplanting in de Maasvallei De Maasvallei is geografisch gezien onderdeel van het fluviatiel district. De soorten die voorkomen in dit district worden stroomdalplanten genoemd. Dit zijn planten die zich vanuit Midden-Europa langs de rivieren hebben verspreid, met de Rijn als belangrijkste immigratieroute. Stroomdalplanten komen het meest voor op rivierduinen en dijken. De Maasvallei heeft nauwelijks eigen kenmerkende soorten, de stroomdalflora die hier groeit is vermoedelijk vanuit het Rijngebied het Maasdal binnengedrongen. Bron: Spectrum Atlas van de Nederlandse Landschappen 1

2 Flora in het Maaslandschap Stroomdalplanten Allium schoenoprasum - bieslook Arabis glabra - torenkruid Campanula glomerata - kluwenklokje Carex praecox - vroege zegge Carex vulpina - voszegge Chaerophyllum bulbosum - knolkervel Consolida regalis - wilde ridderspoor Cucubalus baccifer - besanjelier Equisetum ramosissimum - vertakte paardenstaart Erysimum hieracifolium - stijve steenraket Euphorbia seguieriana - zandwolfsmelk Euphorbia stricta - stijve wolfsmelk Gratiola officinalis - genadekruid Gypsophylla muralis - gipskruid Hippocrepis comosa - paardenhoefklaver Inula britannica - Engelse alant Isatis tinctoria - wede Limosella aquatica - slijkgroen Mentha longifolia - hertsmunt Mentha pulegium - polei Orobranche lutea - rode bremraap Orobranche reticulata - distelbremraap Parietaria judaica - klein glaskruid Peucedanum carvifolia - karwijvarkenskervel Potamogeton nodosus - rivierfonteinkruid Potentilla supina - liggende ganzerik Pulicaria vulgaris - klein vlooienkruid Rumex scutatus - Spaanse zuring Salvia pratensis - veldsalie Sedum reflexum - tripmadam Sedum sexangulare - vetkruid Senecio fluviatilis - rivierkruiskruid Tragopogon pratensis subsp. orientalis - Oosterse morgenster Veronica austriaca subsp. teucrium - brede ereprijs Veronica prostrata - liggende ereprijs De onderstreepte soorten staan op de rode lijst van planten Bron: Heukels Flora van Nederland Wikipedia Campanula glomerata kluwenklokje Mentha pulegium polei Sedum reflexum tripmadam 2

3 Flora in het Maaslandschap Inheemse beplanting op de stuwwallen van Mook De stuwwallen van Mook bestaan uit klei dat is afgezet door rivieren en vervolgens opgestuwd door landijs. Op de hellingen bestaat de beplanting uit een beuken-eikenbos, met een onderbegroeiing van: - bosanemoon - bosgierstgras - grootbloemmuur - grote veldbies - veelbloemige salomonszegel - witte klaverzuring beuken-eikenbos Onder aan de hellingen gaat het beuken-eikenbos over in een eikenhaagbeukenbos met een onderbegroeiing van: - bosandoorn - eenbloemig parelgras - gevlekte aronskelk - kruipend zenegroen - muskuskruid - zwartblauwe rapunzel Op sommige plaatsen onder aan de stuwwallen ontspringen bronnen met voedselrijk, kalkarm water. De beplanting bestaat uit: - adderwortel - dotterbloem - paarbladige goudveil - reuzenpaardestaart - maagdepalm - schaafstro - es - zwarte els Mookerheide De onderstreepte soorten staan op de rode lijst van planten Bron: Spectrum Atlas van de Nederlandse Landschappen Wikipedia zwartblauwe rapunzel 3

4 Flora in het Maaslandschap Cultuurlijke beplanting van oudsher De gevlochten Maasheggen waren vroeger langs alle uiterwaarden van de Maas te vinden. Met de uitvinding van het prikkeldraad (en later ook het schrikdraad) begon echter de ondergang voor de heggen als perceelscheiding. Vooral kort na de Tweede Wereldoorlog was er ineens een overschot aan prikkeldraad en de vlechtheg is toen vrijwel overal verdwenen als perceelafscheiding. Karakteristiek voor het Maasheggenlandschap is dat het verdeeld is in een groot aantal kleine percelen, die van elkaar zijn gescheiden door meidoorn- en sleedoornheggen. De struiken waaruit de heggen bestaan worden half doorgezaagd en naar de zijkant geleid, het zogenaamde vlechten. Daar waar gezaagd is, groeien nieuwe takken. Zo ontstaan er hele dichte heggen, die een ondoordringbare afscheiding vormen. nieuw aangelegde meidoornheg De huidige Maasheggen liggen in de uiterwaarden van de Maas in het gebied bij de dorpen Vierlingsbeek, Boxmeer en Oeffelt. Het eeuwenoude landschap is uniek in West-Europa, en de Maasheggen vormen een bijzonder ecosysteem waar een aantal zeldzame planten- en diersoorten voorkomen, bijvoorbeeld dassen. De dichte heggen vormen bovendien een prima broedplaats voor vogels. Soorten waaruit een Maasheg kan bestaan: - meidoorn - sleedoorn - Gelderse roos - rode kornoelje - bosrank - Italiaanse clematis - gevlekte aronskelk - kleefkruid N.B.: De inheemse meidoorn kan aangetast worden door bacterievuur, waardoor hele opstanden kunnen worden weggevaagd. Er zijn meidoornsoorten die bestand zijn tegen bacterievuur en in uiterlijk weinig verschillen van de inheemse meidoorn (Crataeagus monogyna). Bron: Spectrum Atlas van de Nederlandse Landschappen Wikipedia gevlochten meidoornheg volgroeide meidoornheg 4

5 Fauna in het Maaslandschap Vogels in het Maaslandschap Door het zeer wisselende karakter van het Maaslandschap is de soortenrijkdom aan dieren bijzonder groot. In de verschillende gebieden komen heel veel soorten vogels voor, teveel om hier op te noemen. Van belang voor de terreininrichting van de nieuwbouw van Ebben Boomkwekers zijn de zeldzame vogelsoorten die in houtwallen, struwelen en heggen voorkomen. Dat zijn de ortolaan, de geelgors en de grauwe klavier. ortolaan Ortolaan Deze soort is zeer zeldzaam in Nederland en staat dan ook op de rode lijst. De soort is van maart tot oktober aanwezig in ons land. Kleinschalig, structuurrijk agrarisch landschap is wat de ortolaan nodig heeft om te broeden en zijn voedsel te vinden. Geelgors Deze soort is een stand- en zwerfvogel van diverse halfopen landschappen, zoals licht beboste heide, bosranden en agrarisch gebied met heggen, houtwallen en grazige wegbermen. Geelgorzen worden vrijwel uitsluitend aangetroffen in het oosten van het land. Het nest wordt op de grond gebouwd, vaak tussen hoge kruiden en struweel. Grauwe klavier Deze soort is een broedvogel van ruige, halfopen gebieden met opslag van struweel of jong geboomte. Grauwe klauwieren zijn trekvogels en overwinteren in zuidelijk Afrika. Grauwe klauwieren zijn erg zeldzaam geworden en worden alleen nog gevonden in kleinschalige, zeer gevarieerde landschappen, zoals hoogvenen en enkele kleinschalige, oude akker- en weidelandschappen. geelgors Bron: Spectrum Atlas van de Nederlandse Landschappen Wikipedia Vogelbescherming Nederland grauwe klauwier 5

6 Fauna in het Maaslandschap Zoogdieren in het Maaslandschap In het Maaslandschap komen reeën en vossen algemeen voor. Het wilde zwijn is zeldzamer, maar wordt toch vaak gesignaleerd. De das echter is een vrij zeldzaam en beschermd dier. Tot 1980 zijn dassenpopulaties afgenomen door jacht en door het toenemende verkeer. Sinds 1980 zorgen allerlei beschermende maatregelen ervoor dat de dassenpopulaties langzaam weer toenemen. Tegenwoordig bevinden de drie grootste dassenpopulaties zich op de Veluwe, in Zuid-Limburg en in de Maasvallei. De groei en verspreiding van deze populaties is de laatste jaren het grootst in het Land van Maas en Waal en het Rijk van Nijmegen. de das De das is het grootse inheemse landroofdier in Nederland en behoort tot de familie van de marterachtigen. Dassen geven de voorkeur aan hoog en droog gelegen woonplaatsen. De afstand naar grazige beekdalen, rivieruiterwaarden of andere voedselgebieden mag niet te groot zijn. Dassen houden van een kleinschalig weide- of akkerlandschap bij bosranden of houtwallen, maar ook in meer open terreinen, zoals heidevelden komen ze voor. Het landschap moet voldoende dekking en voldoende voedselaanbod bieden en, als het even kan, zo weinig mogelijk verstoring. Dat laatste criterium wordt in Nederland bijna nooit gehaald; er zijn vrijwel geen dassenterritoria, die niet worden doorsneden door wegen, of op zijn minst in de nabijheid liggen van wegen, dorpen of steden. Bron: Spectrum Atlas van de Nederlandse Landschappen Wikipedia Stichting Das en Boom het Maasheggenlandschap biedt voldoende dekking en voedselaanbod 6

7 Fauna in het Maaslandschap Zoogdieren in het Maaslandschap Het menu van de das bestaat uit (in volgorde van belangrijkheid): - regenwormen - larven van insecten, zoals engerlingen en emelten - maïs en andere graansoorten - kevers - appels, peren, pruimen, kersen en ander valfruit - muizen, mollen, egels en konijntjes - amfibiën - slakken - eikels en tamme kastanjes - vogels en eieren - aardbeien, bramen, vlier- en meidoornbessen signalering van dassen in 2008 In een ideaal dassenleefgebied kan de das het hele jaar door in een beschut landschap op korte afstand van zijn burcht zijn kostje bij elkaar scharrelen. Zeker voor een zogend vrouwtje is dit van groot belang, omdat ze regelmatig naar de burcht terug moet keren om de jongen te voeden. Overdag blijven de dieren in hun burcht. In de zomermaanden zijn ze soms actief voor zonsondergang, maar meestal blijven ze tot na zonsondergang in hun burcht, afhankelijk van de locatie ervan. In de wintermaanden, van november tot februari, komen ze minder vaak naar buiten. Dassen houden geen winterslaap, wel winterrust, wat inhoudt dat ze minder actief zijn. In de herfst kunnen dassen tot wel tien uur van hun burcht wegblijven. Ze leggen dan een wintervoorraad aan. de ingang van een dassenburcht Een territorium is meestal zo n dertig tot vijftig hectare groot. Voedselgronden overlappen vaak met die van nabijgelegen groepen. Binnen een territorium leven vijf tot acht volwassen dieren (variërend van twee tot vijfentwintig) met hun jongen, die één burcht delen. Een groep bestaat meestal uit meer vrouwtjes dan mannetjes. Bron: Spectrum Atlas van de Nederlandse Landschappen Wikipedia Stichting Das en Boom fourageren in kleinschalig landschap 7

8 Flora en fauna in relatie tot het nieuwbouwterrein van de das Bestaande groenelementen Het terrein van ligt aan de Beerseweg ten westen van de A73. Bestaande groenelementen zijn de houtwallen langs de A73 en een houtwal langs de Rotsestraat parallel aan de A73. Verder ligt er een populierenbosje aan de zuidkant van het terrein van Ebben. Om het foerageren van de diverse soorten zo aantrekkelijk mogelijk te maken, zou er een verbinding moeten komen tussen het populierenbosje en de houtwallen. Ook zou de bestaande houtwal verder kunnen worden doorgetrokken, met als kanttekening dat voornamelijk de das hier stuit op de Beerseweg, waardoor het niet waarschijnlijk is dat hij hier zal foerageren. Voor vogels is dit natuurlijk geen barrière. 8

9 Flora en fauna in relatie tot het nieuwbouwterrein van Flora Vooral het Maasheggenlandschap is van belang bij het inrichten van het nieuwbouwterrein van. Alhoewel het hierbij niet gaat om akkerlanden of weidegronden, kan het toepassen van maasheggen er mede voor zorgen dat het terrein ingebed wordt in de natuurlijke omgeving. De bestaande houtwal kan worden uitgebreid, zodat meer ruimte wordt gegeven aan de natuur. Op het gebouw wordt een sedumdak gerealiseerd. De twee inheemse sedumsoorten zullen hier een plek op krijgen, in combinatie met het inheemse bieslook. toepassen Maasheggen Fauna De das Het toepassen van Maasheggen en de uitbreiding van de bestaande houtwal, geven de das de beschutting en kleinschaligheid, die hij nodig heeft om te foerageren. Het is niet duidelijk of hij dat op deze locatie gaat doen, aangezien de snelweg A73, de Beerseweg en de verderop gelegen provinciale weg N231 voor veel verstoring zorgen. Een groot voordeel is dat de bedrijvigheid op het terrein van Ebben Boomkwekers voornamelijk in de winterperiode plaatsvindt, wanneer de das zijn rustperiode heeft. In de zomermaanden is het heel rustig, zodat de das van het terrein zelf weinig verstoring ondervindt. uitbreiden houtwal Vogels De drie genoemde vogelsoorten hebben veel baat bij de aanleg van Maasheggen en de uitbreiding van de bestaande houtwal. Deze twee vegetaties bieden nest- en voedselgelegenheid. sedumdak met inheemse soorten 9

10 Inrichting van het terrein Concept Het terrein van wordt vormgegeven met natuurlijke en cultuurlijke elementen. Al deze elementen worden zodanig ingepast dat het nieuwe gebouw wordt ingebed in het landschap. De natuurlijke elementen moeten een bijdrage vormen aan de al aanwezige flora en fauna in het gebied. De cultuurlijke elementen moeten passen binnen dit kader. De afmetingen van het nieuwe gebouw worden naar de menselijke schaal gebracht door vorm te geven met hoogteverschillen, hagen, houtwallen en grote maten bomen. De cultuurlijke elemten geven een weerspiegeling van het vakmanschap van, in de vorm van bijzondere soorten, meerstammige bomen in bakken en vormbomen. 10

11 Inrichting van het terrein Beplantingsplan Maasheggen Langs de Beerseweg en een deel van de Rotsestraat komt een strak geschoren haag. Deze haag is het eerste aanzicht op het terrein en een prachtige referentie naar het Maaslandschap. Aan de west- en zuidgrens van het terrein komt een brede, lossere landschapshaag, bestaande uit meidoorn, sleedoorn, Gelderse roos en rode kornoelje. Deze haag verbindt het populierenbosje met de houtwal langs de Rotsestraat en vormt zo een uitstekende foerageerroute. 11

12 Inrichting van het terrein Beplantingsplan Houtwal De bestaande houtwal langs de Rotsestraat wordt op het terrein van uitgebreid met een brede houtwal van voornamelijk eiken, beuken en esdoorns. Aan de noordkant grenst deze houtwal aan de haag, zodat een ononderbroken route ontstaat. Op deze plaats komt ook een natuurlijk waterbekken dat het regenwater vanaf het terrein opvangt. Onder de bomen en langs het waterbekken komt een kruidenlaag, waarin de stroomdalflora kan gedijen. 12

13 Inrichting van het terrein Beplantingsplan Vormbomen en meerstammige bomen Langs de westkant van het gebouw komen waar mogelijk vormbomen, rekening houdend met deuren en zonnepanelen. Vóór de huidige loods komt aan de oostkant een rijtje vormbomen om oud en nieuw bij elkaar te betrekken en het zicht vanaf de weg te verfraaien. De op- en overslagplaats die uit beton bestaat wordt in de wintermaanden zeer intensief gebruikt, maar is in de overige maanden zo goed als kaal. In de maanden dat het terrein niet wordt gebruikt, komen er meerstammige bomen op te staan. 13

14 Inrichting van het terrein Beplantingsplan Daktuinen en geveltuin Op het nieuwe pand worden twee daktuinen gesitueerd. Eén ervan is een sedumdaktuin op het atrium, ongeveer 200 m 2 groot. Daarin worden de twee inheemse soorten sedum verwerkt, samen met het inheemse bieslook. De andere daktuin ligt op de eerste hal en is 1200 m 2 groot. Er komen grote maten bomen op te staan, heesters en vaste planten. Deze daktuin loopt bovendien door aan de noordkant van de hal in een zogenaamde geveltuin, zodat het aanzicht vanaf de voorkant van het pand groen is (zie referentiebeelden). 14

15 Inrichting van het terrein Beplantingsplan Overige beplantingen Op de noordoosthoek van de huidige loods komt een tuin met heesters en vaste planten. De voorkant van het huidige kantoor wordt opnieuw ingericht als tuin met bomen en vaste planten. Langs de Beerseweg komt laanbeplanting. 15

16 Inrichting van het terrein 16