Piet Kroonenbergs Padvinderskroniek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Piet Kroonenbergs Padvinderskroniek"

Transcriptie

1 Piet Kroonenbergs Padvinderskroniek Op Freds Homepage geef ik met veel genoegen ruimte aan Piet J. Kroonenberg voor het plaatsen van artikelen over Scouting in zijn Padvinderskroniek. Ik ken Piet Kroonenberg al jaren. Nog uit de tijd dat hij in Amsterdam leiding gaf aan het Buitencentrum van de Nederlandse Padvinders in Velsen waar ik dan (verkenner nog) met mijn maten heen fietste om er een weekend te gaan kamperen. Piet heeft een passie voor de historie van Scouting en weet daar dan ook alles van. Verder heeft hij zich ingezet voor de ondersteuning van de heropgerichte padvindersbeweging in Oost Europa, na de val van de Berlijnse muur. Zijn bijdragen verschijnen op een aantal buitenlandse websites en hij heeft ook een tweetal boeken over Scouting geschreven. Die boeken, "The Undaunted" (delen 1 en 2) zijn verkrijgbaar bij de Scoutshop van de Worl Organization of the Scout Movement (Kijk bij boeken onder Scouting.) Ook in het verenigingsblad 'Vrienden van Scouting' verschenen een aantal artikelen. Het Buitencentrum te Velsen van het District Amsterdam van de Vereniging de Nederlandse Padvinders - NPV De Hut van de Kampleiding Piet is drager van de bronzen wolf, die hem is uitgereikt door het World Committee van de organisatie. "The Bronze Wolf is the only award made by the World Scout Committee. It is given solely in recognition of outstanding service by an individual to the World Scout Movement. Approval for the institution of the award was made by the International Committee meeting in Stockholm on 2 August 1935". schrijft het Committee op hun website. 1

2 Maar dat is nog lang niet alles. Op de foto draagt Piet de Bronzen Bever van de Russische Scoutingorganisatie. De voormalige Nationale Padvindersraad in Nederland kende hem eerst de Gouden en daarna ook de Zilveren Jakobsstaf toe en in mei 2005 werd Piet het Gouden Waarderingsteken van Scouting Nederland uitgereikt. Als je vragen of opmerkingen hebt over de bijdragen van Piet, dan kun je hem een sturen: Alle artikelen: P.J. Kroonenberg Beïnvloeding van Scouting Van OPV via VVS naar Plus-Scouts De pluim op je hoed/baret Jan van Hoof Het logboek van Ton Gräber, mei 1945 Scouting in Suriname Hoe Scouting begon in Venezuela Scouting in Zuid Sleeswijk - Sydslesvig - Südschleswig Scouting en de Nationale Jeugdstorm De afdeling buitenland van de NPV tot 1973 Emblemen en Insignes van Scouting in Nederland Beïnvloeding van Scouting Op 7 januari 1911 werd te Amsterdam opgericht de NPO, de Nederlandsche Padvinders Organisatie. Op 10 maart 1912 te Den Haag de NPB, de Nederlandsche Padvinders Bond. De NPO hield zich aan het door Baden-Powell ontworpen systeem. In de NPB was men meer nationalistisch ingesteld. Tijdens de 2e Boeren Oorlog ( ), toen de "stamverwante" Boeren republieken Transvaal en Oranje Vrijstaat, door Groot Brittannië werden veroverd en ingelijfd, was men in Nederland tamelijk anti Brits. Dit was in 1912 nog niet door iedereen vergeten en zo waren er mensen die Scouting op zich wel waardeerden doch niet zijn Founder - Baden-Powell - vanwege de rol die hij in Zuid Afrika had gespeeld tijdens die oorlog. Daarom had men een afkeer van B-P 2

3 en ontwierp de NPB een eigen systeem en een eigen lidmaatschap insigne met de Nederlandse Leeuw. Prins Hendrik ( )echtgenoot van Koningin Wilhelmina vond het maar niets dat er twee verenigingen waren die in feite (bijna) hetzelfde deden. Hij had dan ook een groot aandeel in de fusie van de Twee op 11 december tot de Vereeniging de Nederlandsche Padvinders die, vreemd genoeg, altijd werd aangeduid met de afkorting NPV. Tijdens de 2de Internationale (nu Wereld)Conferentie te Parijs (22-29 juli 1922) was de NPV één van de Founders Members van de Wereld Beweging. Zowel de NPO als de NPB hadden troepen in het gehele land. Ook in die streken waar overwegend Rooms Katholieken woonden en waar juist de jongere geestelijken (in tegenstelling tot de Nederlandse Bisschoppen waarover later meer), de voordelen van het Spel van Verkennen zagen en zich beijverden troepen op te richten. Ook dezen werden dus onderdeel van de nieuwe NPV, want geheel in overeenstemming met de ideeën van Baden-Powell was de NPV een 'open-voor-allen' organisatie. In de grote steden in het westen van het land, waar de bevolking meer gemengd was, waren er ook wel RK troepen doch elders waren RK jongens gewoon lid van de 'open' troepen en later groepen. Het werd de troepen, die uitsluitend katholieke leden hadden, toegestaan een eigen insigne te voeren naast het installatieteken van de NPV. Dit bestond uit een Rode Pijlkop, op een Geel Kruis en het geheel op een blauw veld met de woorden 'Waakt en Bidt'. Het is reeds vermeld; het Episcopaat was niet enthousiast. Men vreesde dat Scouting zou leiden tot een verruwing van de jongens. Maar men tolereerde Scouting. Een zelfde houding nam men aan ten opzichte van de Padvindsters. Terwijl in aangrenzende landen RK Gidsen organisaties bloeiden en groeiden, zagen de Nederlandse Bisschoppen in het Spel voor Hun Meisjes een groot gevaar. Men ging er van uit dat het Spel een slechte invloed zou hebben op hun 'tere zieltjes',dat zij zouden verruwen en als 'Manwijven' totaal ongeschikt zouden worden voor de huwelijksmarkt en het Gezin. Wie immers zou een padvindster willen trouwen die gewend was te kamperen en op open vuur te koken. (Aan het feit dat wellicht padvinders geen bezwaar zouden hebben tegen zo'n verbintenis, werd kennelijk gedacht.) Zonder meer werd het de meisjes verboden Padvindster te worden door toe te treden tot het 'open-voor-allen' Nederlandse Meisjes Gilde. Toen dit niet mocht werd verzocht een Katholieke Gidsen Organisatie te mogen oprichten, doch ook dat werd verboden. Wie het waagden toch lid te worden van de NPG, kwamen evenals hun ouders, in grote moeilijkheden te verkeren. Er heerste een strenge kerkelijke discipline en slechts weinigen durfden ongehoorzaam te zijn. Het merendeel van de leiders van het Protestantse volksdeel, dat zeer nationalistisch en Oranje gezind was, had eveneens grote bezwaren tegen Scouting. Ook hier speelde de Boerenoorlog een rol, de Boeren waren immers Protestanten en die Baden-Powell had toch maar tegen die Boeren gestreden. Dan,ondanks Wet en Belofte, beschouwde men Scouting als een humanistische, buitenlandse beweging en 3

4 dus was het maar beter de jongeren er van af te houden. Men nam het de Koninklijke Familie zelfs kwalijk dat Prins Hendrik zich zo met de NPV bezig hield. Dat hij op 20 mei 1918 zelfs de Belofte afgelegde en zich tot Koninklijk Commissaris had laten benoemen vond men teleurstellend. En zo stonden hun jongens te kijken naar de activiteiten van padvinders. Ze maakten wel duidelijk dat ook zij het Spel dolgraag wilden spelen. Dit was niet meer tegen te houden en dus werden jongeren verenigingen opgericht die het Scouting programma en soms zelfs de uniformen van de NPV gebruikten maar onder geen beding zich konden of wilden aansluiten bij de 'humanistische,buitenlandse' NPV. De NPV zag het groot en gaf wel alle medewerking, op het gebied van training. Sommigen van deze 'wilde' of 'onafhankelijke Protestantse groepen' sloten zich later aanéén tot de NCVP de Nederlandsche Christelijke Padvinders Vereeniging (1935). Weer werkte de NPV mee en zo mochten de NCVP-ers het NPV installatieteken dragen naast hun eigen lidmaatschapteken. De wel zeer nationalistische, zeer Oranjegezinde Vierkantgroepen deden echter niet mee. Toen werd de NPV door de Internationale (nu Wereld) Conferentie uitgenodigd in 1937 de 5e Wereld Jamboree te organiseren. Nu wilden de Protestantse padvinders ook wel graag in Vogelenzang aan dit kamp deelnemen maar dat kon niet omdat door de Wereld Beweging slechts één Beweging per land werd erkend en dat was nu eenmaal de NPV. De leiding van de NCVP ging in vergadering met die van de NPV. Opgaan in de NPV bleek voor de NCVP nog steeds niet mogelijk maar een compromis werd gevonden. Ook de Vierkantsgroepen haastten zich nu wel in de NPV op te gaan, zodat ze ook aan de Jamboree konden deelnemen. Op 31 oktober 1920 was J.J.Rambonnet benoemd tot Voorzitter van de NPV Met zijn stuwende kracht en die van Prins Hendrik, die Koninklijke Commissaris was geworden, werd de NPV hervormd. Twee Nederlandse leiders, één van hen Jan Schaap, werden naar Gilwell Park bij Londen gezonden en volgden daar de Gilwell Cursus (2 kralen) en die voor Deputy Camp (4 kralen) en zij mochten daarop de Nederlandse Gilwell Cursus leiden. Op 9 juli 1923 ging de eerste Nederlandse Gilwell Cursus in Ommen van start en één van de deelnemers was Voorzitter Rambonnet. In 1924 vertaalde Jan Schaap 'Scouting for Boys' dat als 'Het Verkennen voor Jongens' verscheen. In 1926 maakte hij een strikte vertaling van de Britse Spelregels met hier en daar een kleine aanpassing aan Nederlandse omstandigheden. De nieuwe spelregels gingen in op 1 januari Een Nederlandse bewerking van de Britse insignes en rangen werd ingevoerd en Voorzitter Rambonnet werd nu de Eerste (en jammer genoeg) de Laatste 'Chief Scout' (Hoofdverkenner) van de Nederlandse Beweging. 4

5 Van 2 tot 12 augustus 1932 werd een succesvol Nationaal Kamp gehouden op het landgoed Oosterbeek bij Wassenaar. Baden-Powell was present evenals de Hoofdverkenner Rambonnet terwijl de Koninklijke Commissaris Prins Hendrik met zijn dochter Kroonprinses Juliana tot de regelmatige bezoekers behoorden. Ook het Episcopaat zond afgevaardigden. Naar aanleiding van het succes van dit kamp, waaraan ook buitenlanders deelnamen, verzocht het Internationale (nu Wereld) Comité de NPV de Wereld Jamboree 1937 ter organiseren. Ondanks de crisistijd neemt men de uitdaging aan. In verband met zijn 70ste geboortedag op 10 maart 1934 defileren in Den Haag 5000 NPV-leden voor de Hoofverkenner. Ook aanwezig is Prins Hendrik. Dit is zijn laatste optreden in uniform daar hij op 3 juli 1934 plotseling overlijdt. Hoe de bevolking ook gemengde gevoelens ten opzichte van hem mocht koesterde; één ding staat vast: voor Scouting was hij van zeer grote betekenis geweest en zijn dood werd oprecht betreurd door de NPV maar ook door het Nederlandse Rode Kruis en het personeel van de NZHRM reddingsboten. De 5de Wereld Jamboree, de 'Jamboree of Plenty' (voedsel)werd een enorm succes. Het leek er op dat spoedig allen zich zouden kunnen verenigen in de NPV. Nederland was wat men noemde een 'verzuild land'. Iedere 'Zuil', politiek of religieus, spande zich in om hun schaapjes in hun hokjes te houden door het oprichten van eigen verenigingen. Krampachtig werd alles gedaan om te voorkomen dat de 'schaapjes' wellicht in aanraking zouden kunnen komen met andere ideeën en daardoor hun blik op de wereld wat zouden verruimen. Zo had het Episcopaat bedacht dat haar gelovigen geen lid meer zouden mogen zijn van verenigingen en organisaties die niet geleid werd door een voor 100% uit Katholieken bestaand bestuur. Kort nadat de Katholieke Verkenners in de NPV met volle teugen hadden genoten van de Jamboree ontvingen zij de mededeling dat zij de NPV moesten verlaten en een eigen organisatie moesten oprichten. De NPV en vooral de leiders van de Katholieke groepen waren met stomheid geslagen. Er waren protesten. Het NPV bestuur onder leiding van Hoofdverkenner Rambonnet hield besprekingen met de Bisschoppen maar het mocht niet helpen. Lagere geestelijken en leiders protesteerden maar werden verzocht te gehoorzamen. En in die tijd was de kerkelijke discipline nog zo sterk en streng dat men niet ongehoorzaam durfde te zijn uit vrees voor Hel en Verdoemenis. De gevolgen waren ernstig. De Vereniging van Katholieke Verkenners (KV) werd opgericht met een Hoofdkwartier in Den Haag. Lid hiervan werden, noodgedwongen en veelal tegen hun zin, de groepen in de overwegend Katholieke streken van het land. Ook enkele geheel uit Katholieken bestaande groepen in de grote steden. Maar rampzalig was het voor de RK jongens in andere delen van het land, die gewoon lid waren van een niet katholieke groep om de eenvoudige reden dat er niet genoeg katholieke jongens in de buurt waren om een katholieke groep te vormen. Zij 5

6 werden gedwongen hun groep te verlaten en op te houden met Scouting. Of zij dit allemaal deden is de vraag, maar de angst zat er wel in. Dan was de NPV de organisatie die door de Wereld Beweging was erkend. Baden- Powell en ook de Internationale Conferentie wensten slechts één organisatie per land. Jammer genoeg kregen zij in deze niet altijd hun zin en waren zij wel genoodzaakt om hier en daar Federaties te erkennen. De NPV vond het wel wat cru dat goede leiders en padvinders zich plotseling niet meer als leden van de Wereld Beweging mochten beschouwen, zelfs de naam Padvinder niet meer zouden mogen gebruiken en het NPV installatieteken niet meer zouden mogen dragen. Onderhandelingen kwamen op gang met the Boy Scouts International Bureau, Baden-Powell en de International Conference. Een compromis werd bereikt door de oprichting van de Nationale Padvinders Raad waarin NPV en KV vertegenwoordigd waren en die voorgezeten werd door de nieuwe Koninklijke Commissaris Prins Bernhard. De Wereld Beweging ging hiermede met tegenzin akkoord en de erkenning van de NPV werd overgedragen aan de Nationale Padvindersraad. De KV had inmiddels al een eigen installatieteken ontworpen maar was blij het tot dan toe gebruikelijk insigne te mogen blijven dragen, dat nu tot Nationaal Installatieteken werd verheven. In aanvulling werd op de andere borstzak nu het Krukkenkruis gedragen. De verhoudingen tussen de beide Nationale Hoofdkwartieren bleven goed en ook op technisch trainingsgebied werd veel samengewerkt. Men bleef 'dicht bij elkaar' Toen kwam 10 mei 1940, die mooie lente, waarop Nazi Duitsland Nederland binnen viel. Na 5 dagen strijd en het bombardement van Rotterdam werd het land bezet door de Nazi's. Deze hadden hun Nederlandse aanhangers in de vorm van de Nationaal Socialistische Beweging, NSB. De NSB ontstond in begin dertiger jaren. Men ging er prat op goede Nationalisten en trouwe aanhangers van het Koningshuis te zijn. 'Alles voor Vorstin en Vaderland', 'Van Vreemde Smetten Vrij. Al spoedig had men een eigen politieke jeugdbeweging opgericht; de Nationale Jeugd Storm of NJS. Veel werd overgenomen van Scouting, maar dan ontdaan van 'buitenlandse' invloeden. De Duitse Nazi's hadden een vreemde kronkel in hun gedachtegang. Hoewel de Nederlanden, zich al in 1568 aan het gezag van het Duitse Keizerrijk hadden onttrokken en de onafhankelijkheid van de Republiek tijdens de Vrede van Münster in 1648 door de Europese grootmachten was erkend, beschouwden de Nazi's de Germaanse Broeders nog steeds als 'afgedwaalde' Duitsers. Ze waren er van 6

7 overtuigd dat als Nazi Duitsland de oorlog zou winnen (en daar leek het in 1940 even op), met een klein beetje Nazi omscholing, de Nederlanders met graagte zouden willen terugkeren in het Duizendjarige Rijk. Hierin werden zij gesterkt door vooral de Nederlandse SS tak van de NSB. In het kader van deze idee-fixe waren de bezetters en hun handlangers korte tijd poeslief. De Nationale Jeugdstorm schreef een vergadering uit de voor nationale top leiders van de NPV, de KV, de NCVP, enkele 'wilde' of 'onafhankelijke' groepen en het NPG. De NJS leiding verklaarde dat zij bereid was haar beweging op te heffen en te ontbinden als ook de anderen zich zouden opheffen. Men zou dan met een schone lei beginnen en samen één Nederlandse Nationale Jeugd Beweging oprichten met een geheel eigen programma (en uniform) waarin veel gemeenschappelijks en bekends zou worden opgenomen. De Nederlandse Jeugd zou dan zijn volwaardige plaats kunnen innemen in het kader van Adolf Hitlers Nieuwe Orde. Dat dit vriendelijk aanbod zou uitlopen op nazificering van de Nederlandse Jeugd was allen duidelijk en dus werd het afgewezen. Hoewel Scouting maar heel weinig van deze figuren kende waren er, jammer genoeg, in het gehele land, enkele leiders en leidsters die met de NSB sympathiseerden. Deze werden nu voor het Nazi karretje gespannen en zonden in hun districten uitnodigingen rond voor leiders bijeenkomsten waarop men 'de toekomst van de aan U zorgen toevertrouwde jeugd in de Nieuwe Tijd' wilde bespreken. Toen er zo goed als niemand intrapte, zonden enkelen hunner een bericht aan de NPV, KV en NPG districtsleidingen en de ouders van hun leden, dat zij met hun groepen overstapten naar de NJS Doordat lang niet alle ouders het hier mee eens waren, bleef het aantal jongens en meisje dat hierbij betrokken raakte, wel zeer beperkt. Maar de NJS (met hulp van de 'gelijkgeschakelde' pers: Padvinders gaan op in de Jeugdstorm) maakte van de overstap van de enkelen wel een enorme show. (In Amsterdam op 24 februari 1941). Gelukkig voor Scouting waren het er maar een paar, waar van er enkelen later nog als SS soldaten aan het Oostfront zouden sneuvelen. Na de Bevrijding werden de overgelopen leiders en leidsters tot belachelijk lage gevangenis straffen veroordeeld. Na de februari Staking, als protest tegen de beginnende vervolging van de Joden, was het geduld van de Nazi's op. Op 2 april 1941 werden de Scouting en Guiding organisaties verboden en ontbonden. Alle bezittingen werden in beslag genomen en veelal ter beschikking gesteld van de NJS of de Hitler Jugend. Voortzetting van de activiteiten in welke vorm dan ook werd strafbaar en werd ook inderdaad bestraft indien men werd betrapt. De Scouts bleven elkaar wel ontmoeten. De activiteiten met de jongste leden (welpen en kabouters) werden veelal beëindigd doch de oudere Verkenners en Padvindsters, de Voortrekkers, de Pioniers, de Leiders en Leidsters en de leden van de Broederschap van Oud-Padvinders kon men niet beletten elkaar te ontmoeten of in ieder geval, zolang de oorlogsomstandigheden dit toelieten, contact te houden. Leden van de NPV, de PVN, NVCP de KV en de z.g. 'wilden' of 'onafhankelijken' 7

8 leerden elkaar beter kennen tijdens de gedwongen arbeid in Duitsland, in de verplichte Arbeidsdienst, tijdens de onderduik of in het Verzet. Vooral de jongeren onder hen kwamen tot de conclusie dat zij in de eerste plaats Scouts waren en dat al die verzuiling in Scouting toch feitelijk maar onzin was. En zo groeide bij hen de idee dat er na de Bevrijding, overeenkomstig de ideeën van Baden-Powell nog maar plaats zou mogen en moeten zijn voor één Nationale Organisatie voor de Padvinders zoals er voor de oorlog maar één was voor de Padvindsters. In september 1944 begon de Bevrijding van het land. Na zware gevechten was het Zuiden tegen Kerstmis grotendeels van de vijand gezuiverd. Doordat de Operatie Market-Garden vastliep in Arnhem, moest vooral het westen van het land nog door de Hongerwinter heen. Waar de Bevrijders verschenen kwamen ook de padvinders en padvindsters weer in het openbaar. In Nijmegen werden 'tijdelijke' Nationale Hoofdkwartieren van de NPV en de KV geopend. Ik heb al vermeld dat het Nederlandse Episcopaat het de RK meisjes had verboden zich met het Spel bezig te houden. De meeste leden van dit instituut zaten in het Noorden nog onder de Duitse bezetting. In het bevrijde Breda staken een aantal dames, afkomstig uit het Verzet, de hoofden bij elkaar en besloten verder lak te hebben aan de Bisschoppen en ook Guiding voor RK meisjes mogelijk te maken. Men ging in de ongehoorzaamheid nog niet zo ver dat men zich aansloot bij het NPG - dat in het zuiden toch al niet zo sterk was vertegenwoordigd. Amper was op 5 mei 1945 ook het Noorden bevrijd of de dames kwamen reeds op 4 juli 1945 bijeen in Utrecht en vond de oprichting plaats van de Nederlandse Gidsen Beweging. NGB later NG. Ook bij de jongens organisaties werd er meteen werk gemaakt van de verlangde eenheid. Hun afgevaardigden kwamen bijeen in de Westerkerk te Amsterdam en na korte discussie wordt op 29 september 1945 een verklaring ondertekend waarin allen samengingen in de NPV. Eindelijk weer één Nationale Nederlandse Padvinders Vereeniging. Maar toen kwam er, als een donderslag bij heldere hemel, bericht uit Utrecht. Het Episcopaat, in vergadering bijeen, besloot tot oprichting van de geüniformeerde Katholieke Jeugd Beweging. Met als lidmaatschapsinsigne het volledige Jeruzalem Kruis in rood op een blauwgrijs veld. De opdracht luidde alle weer herleefde organisaties moesten opgaan in de KJB. Ook de Katholieke Arbeiders Jeugd (Kajotters) en de Katholieke Verkenners. De laatsten kregen de mededeling dat de Westerkerk overeenkomst diende te worden verbroken. Dat er geen sprake kon zijn van een samengaan in de NPV. Verder zouden zij zich moeten houden aan het voor de KJB ontworpen programma en daarin was geen plaats meer voor Scouting, dat in het verleden toch al niet de volle sympathie van het Episcopaat had gehad. Met andere woorden: geen Scouting meer voor Katholieke jongens! Grote teleurstelling woede bij alle Scouts. Gesteund door de anderen werd er door de Katholieke Verkenners geprotesteerd. Ook de leiding van de nieuwe NPV nam contact op. Het mocht niet baten. Het Episcopaat wenste de kerkelijke discipline, die 8

9 tijdens de oorlog en bezetting wat uit de hand was gelopen en verslapt krachtige hand te herstellen. Toch was er zoveel verzet dat er toch een soort compromis werd bereikt. Scouting mocht dan als onderdeel van de KJB. Toetreding tot de NPV was en bleef verboden. Zo ontstond de VKJB, de Verkenners van de Katholieke Jeugd Beweging onder uiteindelijk algemene leiding van het bestuur van de KJB Tijdens de Bezetting had het er even op geleken alsof -.door de gemeenschappelijke vijand - de Verzuiling van het Volk had plaats gemaakt voor Eenheid. Maar achteraf bleek dit maar schijn. De 'verzuiling' en de 'schotjesgeest' staken de kop weer op toen de vijand was verdreven. Voor Koningin Wilhelmina aanleiding om in 1948 uit teleurstelling haar Koningschap neer te leggen enaf te treden. De NPV liet ook nu de Katholieke Broeders niet in de steek. Teleurgesteld, moest men het Boy Scouts International Bureau mededelen dat het opnieuw niet was gelukt een Nationale Scouting Organisatie op te richten. Dat men ook dit keer wilde voorkomen dat de VKJB buiten de Wereld Organisatie zou vallen en leden niet meer als Scouts erkend zouden worden, deelde men mede dat de vooroorlogse Nationale Padvinders Raad weer was opgericht en of de Wereld Beweging deze dan maar weer wilde erkennen en registreren. Aan dit verzoek werd - na enige tijd en met tegenzin - voldaan. Prins Bernhard, als Koninklijk Commissaris, nam het Voorzitterschap de NPR weer op zich. Het dient vermeld dat hij het met de gang van zaken beslist niet eens was en hij het grote onzin vond dat er nu opnieuw twee organisaties waren. Hij heeft nadien verschillende keren geprobeerd om hierin verandering te brengen en toen op 6 januari 1973 de Vier fuseerden tot Scouting Nederland stond hij hier volledig achter. De VKJB-ers - ook teleurgesteld en kwaad - legden zich bij de situatie neer. (Al waren er velen, jongens en leiders, die overstapten naar de NPV. Ze waren al blij dat zij via de NPR lid mochten blijven van de Wereld Organisatie, zich Scouts mochten blijven noemen en het nationale installatieteken mochten blijven dragen. Er waren er maar heel weinigen die op de andere borstzak het KJB Jeruzalem Kruis bevestigden. Uit een soort protest bleef men trouw aan het vooroorlogse Verkort Krukkenkruis In de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw vonden grote veranderingen plaats in Nederland. Ook de kerkelijke discipline werd minder strikt genomen en zo kon het gebeuren dat op een gegeven moment de VKJB zich wist te ontworstelen aan de banden met de KJB en zich weer Katholieke Verkenners ging noemen. Aanvankelijk werkten NPV en VKJB volgens dezelfde regels en programma's. In later jaren groeiden deze echter uit elkaar. Dit gaf problemen toen Mej. Marga Klompé, die als Minister de subsidies toewees, het vreemd vond dat zij aan, KV, NPG en NG grote bedragen verleende terwijl deze organisaties in feite hetzelfde werk deden. Zij n.b. een Minister uit de Katholieke Volks Partij) begon druk uit te oefenen om de Vier te bewegen tot een fusie tot één Nationale beweging. Dit was koren op de molen van hen die dit al sedert de oorlog nastreefden en ook Prins Bernhard stond er achter. Het Episcopaat zweeg. En zo kwam het tot de fusie 9

10 waaruit op 6 januari 1973 SCOUTING NEDERLAND ontstond. Doordat de Vier in elkaar geschoven moesten worden en hun programma's nog al van elkaar afweken werd - mede door de haast - niet nauwkeurig gewerkt. Men verzuimde eerst de Spelregels te schrijven en de zaak goed op poten te zetten. Zo ging er veel verloren dat als overbodig werd afgeschaft. Maar de eenheid was er. Om gezondheidsredenen trad Hoofdverkenner J.J. Rambonnet op 19 november 1937 terug als Hoofdverkenner. Op 4 augustus 1943 overleed hij te Rotterdam. Ondanks niet denkbeeldig ingrijpen van de Nazi's waren vele leiders en leidsters aanwezig bij zijn teraardebestelling en werd, toe de kist daalde, het padvinderssaluut gebracht, wat zowel verboden als strafbaar was. Zoals reeds vemeld was Rambonnet de Eerste en Laatste Nederlandse Hoofdverkenner (Chief Scout). In 1937 kwamen NPV en overeen dat de topleiders van beide organisaties zich voortaan Hoofdcommissaris zouden noemen daar er per land slechts één Chief Scout kon zijn. Toen op 6 januari 1973 SCOUTING NEDERLAND ontstond had men de titel weer kunnen invoeren doch in het kader van de 'vernieuwing', die niet altijd een 'verbetering' was, gaf men toen de voorkeur aan 'Voorzitter'. In vele landen, bv alle Engelssprekenden (behalve de VS) kent men nog altijd een Chief Scout. Amsterdam, februari Van OPV via VVS naar Plus-Scouts Tegen veler verwachting in overleefde het nog prille Britse Scouting de Eerste Wereld Oorlog. De groepen draaiden door hoewel veel Leiders en Voortrekkers voor de militaire dienst werden opgeroepen. Velen hunner sneuvelden op de slagvelden. Toen het bloedbad voorbij was en de overlevenden terugkeerden, ondervonden zij al spoedig dat de toestand op de Britse Eilanden veranderd was. Dat er voor hen meestal geen werk was bij hun vooroorlogse werkgevers en dat zij dus moesten gaan zoeken naar emplooi. Zo zij dit al vonden, hield dit vaak in dat dit niet was in de voormalige plaats van inwoning. Dus keerde men ook niet terug naar de oorspronkelijke groep en bovendien was het niet altijd mogelijk het actieve werk weer op te vatten. Behalve het zoeken naar werk waren er ook andere prioriteiten zoals huwelijk en gezin. De Beweging wilde ze in deze moeilijke tijden niet in de steek laten. In vele gevallen lukte het de Beweging leiders aan werk te helpen. Baden-Powell schreef: "Ons doel bestaat daaruit dat wij de belangstelling en de welwillendheid behouden van het grote aantal OLD SCOUTS dat, om één of andere rede, niet langer actief aan ons werk deelneemt. Een grote, nationale organisatie van OLD SCOUTS met wat 10

11 eenvoudige regels lijkt precies datgene dat wij nodig hebben." En zo ontstond, naast de drie reeds bestaande takken - welpen, verkenners en voortrekkers - een Vierde Tak, de OLD SCOUTS. B-P's idee werd met enthousiasme begroet door de velen die eens lid waren maar nu feitelijk buiten de beweging stonden en gaarne de kans grepen om langs deze weg weer terug te keren. Zij het zonder de verantwoordelijkheden van het tijdrovende leiderschap maar wel met de mogelijkheden om af en toe nog eens actief te zijn voor de Beweging en bovendien een sociaal leven te ontwikkelen met gelijkgezinden met dezelfde Scouting achtergrond. Er ontstonden OLD SCOUTS onderdelen op groeps- en districtsniveau. De leden verleende zo veel mogelijk hun diensten als instructeurs, beoordelaars, groepscommissie leden etc of namen op zich het onderhoud van kampeerterrein, groepsonderkomens, boten etc. Zoals bekend waren in vele landen buiten het British Empire ook Nationale Scouting Organisaties opgericht. Met hier en daar een kleine aanpassing vertaalden zij de Spelregels van Baden-Powell en iedere keer als de Britten iets nieuws invoerden, zoals welpen en voortrekkers, deden de andere organisaties dit ook. Zo ook de Vereeniging de Nederlandsche Padvinders - beter bekend als de NPV - die op 11 december 1915 was ontstaan door een fusie van de NPO = Nederlandsche Padvinders Organisatie en de NPB = Nederlandsche Padvinders Bond. Zo introduceerde de NPV ook de OLD SCOUTS, de Oud Padvinders die voor het eerst werden genoemd in 99 van NPV Spelregels van Deze nieuwe tak werd genoemd het Oud-Padvinders Verbond. Ook het motto werd van de Britten overgenomen: 'I'LL REPAY' of wel 'Ik zal terugbetalen door als OPV-er iets terug te doen voor de Beweging die mij in mijn jonge jaren zoveel heeft geleerd en zoveel plezier heeft bezorgd.' In Nederland was de OPV hoofdzakelijk op districtsniveau georganiseerd. De leden deden veel werk op de achtergrond en verleenden hun diensten als instructeurs, beoordelaars, juryleden bij bv patrouillewedstrijden. Er waren er werkzaam in de organisatie van de 5 e Wereld Jamboree, 1937, in Vogelenzang. Tijdens dit kamp werd er een speciale bijeenkomst van Oud-Padvinders gehouden. Zij werden door Baden-Powell toegesproken. De Chief Scout verklaarde dat de eerste en belangrijkste taak van de Oud-Padvinders behoorde te zijn de verwerkelijking van het OPV motto en dat zij op die wijze zeer waardevolle steunpilaren zouden zijn van de Beweging. Toen in september 1939 de 2 e Wereld Oorlog begon, riep Nederland zijn strijdkrachten onder de wapens. OPV-ers namen vaak de plaatsen in van Leiders die werden opgeroepen en huis, haard en groep moesten verlaten. Toen Nederland was bezet en in april 1941 de Nazi's het Nederlandse Scouting en Guiding ontbonden en verboden bleven zeer zeker de OPVers contact houden. In de 11

12 Bevrijdingsperiode van september 1944 tot en met en na mei 1945 speelden zij een niet onbelangrijke rol toen Scouting weer naar boven kwam. Het OUD-PADVINDERS VERBOND werd ook weer nieuw leven ingeblazen. OPV ploegen vormden zich om groepen of in districten. Het Nationaal Hoofdkwartier van de NPV benoemde een nieuwe AHKC/OPV (Assistent Hoofdkwartier Commissaris) en in Districten, waar OPVers actief waren, werd een ADC/OPV (Assistent Districts Commissaris) aangesteld. Maar reeds in 1935 reorganiseerde de Deense NSO De Vierde Tak scheidde zich af om als ST GEORGS GILDEN I DANMARK onafhankelijk verder te gaan. Onmiddellijk na de 6 e Wereld Jamboree in Moisson Frankrijk werd daar de 11 Internationale Conferentie gehouden. Ove Holm, de Chief Scout van Det Danske Spejderkorps, verraste de aanwezigen met het voorstel dat alle hun Vierde Tak de vrijheid zouden geven om, naar Deens voorbeeld, een onafhankelijke, landelijke organisatie te vormen. De meeste NSO's voelden hier niets voor. Reeds toen werd uitgesproken dat men de OPV tak in de organisatie wenste te houden. Men voorzag dat als oud-leden aparte verenigingen zouden gaan vormen, men niet alleen de controle zou verliezen maar ook het oorspronkelijke doel: Het reservoir van kennis, ervaring, vaardigheid en welwillendheid op de duur zou opdrogen en voor de NSO's verloren zou gaan De Britse Beweging was beslist tegenstander van dit plan en wenste haar geregistreerde Old Scouts te behouden. Ook de Nederlandse NPV en feitelijk alle andere NSO's spraken zich uit tegen het plan. Van 31 mei tot en met 5 juni 1948 (dus in het Jubileum Jaar) werd door 1200 Londense padvinders de indrukwekkende en overdonderende show BOY SCOUT opgevoerd in een uitverkochte Albert Hall. Op 1 juni was de zaal gereserveerd voor de Old Scouts. Zij vulden die de zaal geheel. Chief Scout Lord Rowellan sprak hen toe en hield er de leden opnieuw de doelstellingen van Baden-Powell voor: het levend houden van de Scouting, de Belofte en de Wet Het verlenen van actieve steun aan de Beweging, ieder op zijn eigen plaats, naar zijn eigen mogelijkheden en voor zover andere verantwoordelijkheden dit toestaan. Maar de Denen gaven niet op. De toenmalige Deense Gildenmeester - Erik Sjoquist - drukte het zo uit:"de OPV Gilden zijn geen deel van Scouting, zij zijn het resultaat van Scouting." OPVers van andere landen werden uitgenodigd naar Denemarken te komen om met het Deense systeem kennis te maken. Ook leden van de NPV Broederschap van Oud- Padvinders bezochten Denemarken. Sommigen kwamen zeer onder de indruk van wat zij zagen, o.a. dat de Kring bijeenkomsten gehouden werden in zeer formele avondkleding. Hetgeen op anderen weer een afschrikwekkende uitwerking had. Sommigen ontdekten ook dat er naast deze Elite ook nog een Deense organisatie bestond van minder draagkrachtige, gewone oud-leden, die echter werd 'doodgezwegen'. Op de 12 e Internationale Conferentie te Elvesaeter/Noorwegen (1949) kwam het onderwerp weer ter sprake en opnieuw bleek dat de NSO's tegen waren. Waarop de 12

13 OPVers die wensten uit te treden een eigen Conferentie belegden in Lissabon/Portugal in Er werd een reglement opgesteld en ook een naam bedacht voor de nieuwe organisatie, t.w. INTERNATIONAL FELLOWSHIP OF OLD SCOUTS. Het rapport werd vol enthousiasme gezonden aan alle Nationale Hoofdkwartieren en alle OPV secties van de NSO's. Maar tot teleurstelling van de initiatiefnemers was de reactie lauw. Er kwam zo goed als geen commentaar, kritiek of bijval. De geadresseerde NSO's hulden zich in een oorverdovend stilzwijgen. Ze waren geschrokken, geschokt of geërgerd door zoveel voortvarendheid en bevreesd hun OPV-tak te zullen verliezen. Men wilde niet dat er een 2 e wereldorganisatie zou ontstaan die de naam Scouts zou voeren maar niet zou vallen onder de Wereld Organisatie. Men was bevreesd dat de leden hiervan verstrikt zouden kunnen raken in politieke of godsdienstige kwesties die, omdat het publiek geen onderscheid zou kunnen maken, tot verwarring aanleiding zouden kunnen geven en Scouting als geheel een slechts naam of roep zouden kunnen bezorgen. Ondanks protest en bezwaar van het bestuur van de Britse Scouts Association besloot de leiding van de Old Scouts zich onafhankelijke te verklaren en verder te gaan als het 'B-P Guild of Old Scouts'. De leden werden hiervan op de hoogte gesteld maar men kwam van een koude kermis thuis. Velen lieten weten er niet over te denken 'hun' Beweging, die zij steunden en waarvoor zij op groeps- of districtsniveau werkzaam waren, de rug toe te keren en te verlaten. Het teleurgestelde nieuwe bestuur moest constateren dat slecht een klein deel van de Old Scouts bereid was ze te volgen. Van 12 tot 15 mei 1951 organiseerden de Denen in Krogerup/Denemarken een internationale bijeenkomst. De NSO's maakten bekend dat de deelnemers niet mochten worden beschouwd als hun afgevaardigden. De aanwezigen besloten zich af te scheiden van hun landelijke organisaties. Men stelde zich voor dit tijdens de 13 Internationale Conferentie te Salzburg, (31/7-02/08/1951)bekend te maken. Men was er vast van overtuigd dat de NSO's tijdens deze Conferentie wel door de knieën zouden gaan en hun toestemming zouden geven. Derhalve werd reeds besloten na Salzburg, in september 1952, te London een feestelijke oprichtingsvergadering van de INTERNATIONAL FELLOWSHIP OF FORMER SCOUTS te houden. Toen echter de Britse en Nederlandse separatisten (en zij niet alleen)weer thuis kwamen bleek dat zij geen poot aan de grond kregen bij hun Nationale Hoofdkwartieren. Erger nog deze toonden zich duidelijk geïrriteerd. En er begon zich, behalve in de Britse OLD SCOUTS,ook een duidelijke splitsing af te tekenen in de Vierde Takken van de andere NSO's oa Nederlandse BROEDERSCHAP VAN OUD- PADVINDERS. Tijdens de Internationale Conferentie te Salzburg bleven de NSO's tegenstanders van het afscheidingsplan. De separatisten kwamen niettemin van september 1952 bijeen in Londen. Maar het werd geen feest en er vond geen oprichting plaats van de IFOFS. Om de NSO's tegemoet te komen bracht men de dagen door met het werken aan een compromis. Zo zou o.a. geen vereiste meer zijn dat de Vierde Takken uit hun NSO's zouden treden. De leden zouden, ook als zij hun NSO's trouw bleven, toch lid kunnen 13

14 worden van de IFOFS. Dit plan nu zou worden voorgelegd aan de NSO's tijdens de 14 e Internationale Conferentie te Vaduz (08-12/ ). Moet wel worden opgemerkt dat de besturen van de NPV en de Britse Scouts Association (en vele andere NSO's) de hele kwestie of 'het gezeur van een aantal volwassenen' zoals men het in Nederland noemde. De scheuring in de gelederen van de Broederschap van Oud-Padvinders was nu wel duidelijk. Zij die wilden blijven, zij die onafhankelijkheid wensten. Welnu, zo de NPV, wie dan de Beweging wilde verlaten en onafhankelijk verder wenste te gaan moest dit dan maar doen. Tijdens de 14 e Internationale Conferentie te Vaduz, (08-12/08/1953) maakten vele NSO's nogmaals duidelijk het er niet mee eens te zijn maar ook dat zij - onder protest - zich dan maar neerlegden bij de situatie. Het compromis werd geaccepteerd en men gaf - met tegenzin - toestemming tot het oprichten van een totaal onafhankelijke vereniging van 'oud-leden'. Tijdens de 2 e Wereld Oorlog had de Britse Girl Guides Association een Vierde Tak in het leven geroepen. Het Trefoil Guild telde een groot aantal leden. De Britse Dames piekerden er niet over om de Guide Association te verlaten. Het bereikte compromis had echter nieuwe mogelijkheden voor de 'oud-padvindsters' geopend en het Trefoil Guild kreeg nu wel interesse om toe te treden tot de International Oud-leden organisatie, nu zij immers tegelijkertijd lid van de vertrouwde GGA konden blijven. Ook 'oud-padvindsters' in andere landen besloten toen toe te treden tot de IFOFS In oktober 1953 kwam men bijeen in Lucerne/Zwitserland. De deelnemers kwamen hoofdzakelijk uit de West-Europese landen. (1). Op 25 oktober, om 12 uur 's middags vond de officiële oprichting plaats van de International Fellowship of Former Scouts and Guides /Amité Internationale des Scouts et Guides Adultes. Zij die onafhankelijke wilden zijn waren dat nu. Maar in feite had niemand zijn doel bereikt. De separatisten niet maar de NSO's ook niet. Maar wat waren de gevolgen? Bij voorbeeld in Nederland? De IFOFSAG leden waren geen lid meer van de NPV. (2) Zij waren niet langer vertegenwoordigd in het Nationaal Hoofdkwartier van de NPV in Den Haag noch in de districtsbesturen. Zij hadden tot dan toe altijd alle publicaties, tijdschriften etc. van de NPV ontvangen, maar kregen die niet meer. Zij bleven verstoken van wat zich verder in de NPV afspeelde. Dit gold ook voor de Britse separatisten en vele anderen. Wat vele NSO's hadden gevreesd gebeurde. Na hun uittreding verdween al spoedig het ideaal van B-P die de Old Scouts altijd had gezien als een instituut dat steun zou verlenen aan het actieve werk. De Broederschap van Oud-Padvinders en Oud-Padvindsters, zoals de Nederlandse tak van IFOFSAG ging heten raakte meer en meer verwijderd van het actieve werk. Raakte totaal in de vergetelheid en in latere jaren wisten zij, die hun actieve taken moesten neerleggen niet eens meer dat de OPV bestond en zij zich daarbij konden aansluiten. Men kende haar bestaan niet meer. 14

15 In Nederland waren vier landelijke organisaties die zich met Scouting bezig hielden. De twee groten waren de 'open-voor-allen' Vereniging de Nederlandse Padvinders (NPV)en het 'Nederlandse Padvindsters Gilde (NPG) met daarnaast de 'gesloten' Katholieke Verkenners (KV) en de 'gesloten' (Katholieke) Nederlandse Gidsen (NG). Zij werden gesubsidieerd door de Nederlandse regering. Mej. Marga Klompé, eind zestiger jaren de Minister die over deze subsidie regeling besliste, had geconstateerd dat de Vier hetzelfde Spel speelden en er feitelijk maar kleine verschillen waren. Zij kwam tot de conclusie dat het belasting geld beter besteed zou worden als zij slechts met één vereniging van doen zou hebben. Tijdens de Duitse bezetting ( ) toen Scouting en Guiding verboden waren,was er zowel in de NPV als de KV het streven ontstaan om na de Bevrijding weer te komen tot één NSO. In 1947 was men zo ver en slechts door het ingrijpen van het Episcopaat was dit verhinderd. De idee bleef echter bij velen bestaan. Toen echter Mej. Klompé druk begon uit te oefenen bevorderde dit wel het herleven van het oude ideaal, tijdens de Duitse onderdrukking ontstaan. Alleen ging de Minister wat verder, zij wilde ook dat de meisjes organisaties zouden opgaan in de op te richten nationale eenheidsorganisatie. De fusie besprekingen begonnen. Er waren onderhandelingen op nationaal-, gewestelijk- en districtsniveau. Het was een moeilijke tijd. Er waren veel voorstanders maar toch ook veel tegenstanders. Tijdens de openbare districtsvergaderingen kwam het toen voor dat er onbekende mensen opstonden die heftige bezwaren maakten tegen de fusie. Hun bezwaren waren meestal dat zij niet wensten samen te werken met de KV. De leden daarvan beschouwden zij niet als 'echte padvinders'. Verder hadden zij bezwaren tegen het ook opgaan van de meisjes organisaties in de nieuwe Beweging. Werd hen gevraagd wie zij waren en wie zij vertegenwoordigden dan verklaarden zij lid te zijn van de OPV/IFOFSAG. De overgrote meerderheid van de aanwezigen had daar nog nooit van gehoord. Gezien de vele problemen die al opgelost moesten worden, zat men op deze mensen beslist niet te wachten. Er waren echter ook OPVers die meenden dat deze fusie de mogelijkheid bood tot een herstel van de situatie van voor 1953 en een terugkeer tot Scouting. Doch een poging daartoe leed schipbreuk door de houding van de eerstgenoemde protesterende OPVers. Zij die de fusie in goede banen moesten leiden en het moeilijk genoeg hadden, hadden weinig behoefte aan deze 'onbekende lastpakken'. De Broederschap van Oud Padvinders en Oud Padvindsters bleef dan ook buiten de fusie die op 6 januari 1973 leidde tot het ontstaan van Scouting Nederland, de Nederlandse Nationale Scouting Organisatie. De OPV wijzigde haar naam in Vereniging Vrienden van Scouting, een nationaal en internationaal omstreden naam. Toch zouden ook in de VVS altijd mensen zijn die doelstelling bleven onderschrijven en daadwerkelijk in praktijk brachten en die aansluiting als Vierde Tak bij Scouting Nederland bleven propageren, waarbij veel steun werd ontvangen van de Britse Scouts Association. Dit werd ze in de VVS niet altijd in dank afgenomen. In tegendeel. 15

16 Zij waren het die in gebieden, waar de VVS totaal onbekend was, nieuwe leden wisten te trekken, b.v. in Amsterdam - waar 7 nieuwe Kringen werden opgericht - in Haarlem en de Zaanstreek ieder 1 nieuwe Kring. (Voordien was de VVS daar niet bekend.) Voorop stond in deze Kringen de Actieve Steun aan Scouting Nederland. De nieuwe Kring Haarlem werd 'wereldberoemd' door het eens in de vier jaar organiseren van de Haarlem Jamborettes, die deelnemers uit heel Europa en daarbuiten trokken. Op een gegeven moment vormden deze nieuwe kringen meer dan 1/3 van het totaal landelijk ledental van de VVS. In Rotterdam was een 'oude' Kring die zich bezig hield met het beheer van een door buitenlandse groepen veel gebruikt Buitencentrum in Capelle a/d IJssel. In Nijmegen ontstond in die tijd een Kring die tijdens de jaarlijkse Vierdaagse een kamp organiseerde voor de binnen- en buitenlandse Scouts die aan dit evenement deelnamen. Zo werd actieve steun aan de actieve Beweging niet alleen gepropageerd doch ook in de praktijk gebracht. Toch liep dit uit op een teleurstelling toen bleek dat in de VVS Scouting landelijk niet werd gewaardeerd onder het motto 'Scouting is geen Padvinderij meer'. Er waren Kringen die zuiver nostalgische sociale gezelligheidsclubs' wensten te zijn en te blijven. Zij waren er fel op tegen dat zij, die actieve steun verleenden aan Scouting Nederland activiteiten, daarbij in uniform liepen. Grote schade werd aangericht toen de voormalige NPV Hoofd Commissaris Jacques Zaneveld het voorzitterschap van de VVS op zich nam en met een vernieuwd bestuur aantrad. Tijdens een algemene ledenvergadering te Ede kwam het tot grote, beschamende ruzie. Gevolg hier van was bv dat drie Amsterdamse actieve 'jongeren kringen' uit de VVS stapten omdat zij hun werk ook zonder die 'ruziënde oudjes' wel konden doen. Van de 7 Amsterdamse kringen bleven er 2 over die zich als 'gezelligheidsclubs' ook in de 'nostalgie' begaven. Er kwamen zo goed als geen nieuwe leden bij en het langzame uitsterven begon. Ook landelijk zakte de VVS weer terug in het bloedloze bestaan der onbekendheid. De resultaten van de IFOFSAG waren in de landen zeer verschillend. In de Scandinavische landen bloeide zij, in andere landen zoals Nederland en Groot Brittannië totaal niet. Op de Britse Eilanden waren er meer oudleden georganiseerd en werkzaam rondom de groepen en districten dan in het bij IFOFSAG aangesloten SCOUT GUILD. The SCOUT ASSOCIATION besloot in te grijpen en nam op 1 april 1971 het zieltogende Gilde weer onder haar vleugels. Men begon het weer te propageren. Er volgde een reorganisatie en het werd weer een reservoir van kennis en ervaring zoals Baden-Powell het bedoeld had. Velen, die in de vijftiger jaren geweigerd hadden zich af te scheiden, keerden nu terug en in maart 1976 werd de naam gewijzigd in SCOUT FELLOWSHIP en de leden weer de Vierde Tak van de Scout Association. Men bleef ook lid van IFOFSAG. Zij, die hun leiderscertificaten 16

17 inleverden werden automatische lid van de FELLOWSHIP en bleven dus lid van de Scout Association. In juni 2000 werd organisatie weer gewijzigd. De Scout Association beëindigde het automatische ISGF (3) lidmaatschap van haar Vierde Tak. Leden die daarnaast toch ISGF lid wilden blijven konden dit uiteraard doen. De Vierde Tak ging verder onder de naam FELLOWSHIP met als motto 'Active Support'. Het ISGF logo werd vervangen door een nieuw met het embleem van de Scout Association. Deze ontwikkelingen werden op de voet gevolgd door hen in de VVS, die nog altijd een terugkeer als Vierde Tak in Scouting Nederland propageerden. De Koude Oorlog eindigde met de Val van het IJzeren Gordijn en het verdwijnen van de Communistische regimes en in Oost en Centraal Europese landen. Scouting en Guiding, 40 jaar of meer geleden verboden en vervolgd herleefden. Zij die deze moeilijke periode hadden overleefd, doch wel ouder waren geworden, kwamen weer te voorschijn en stelden al hun krachten ter beschikking van de wederoprichting..uiteraard stelden de heroplevende organisaties zich in verbinding met de Wereld Bureau en de Westerse Scouting en organisatie. Zij ontvingen hulp en materiaal. Daar Engels de voertaal was ontvingen zij ook in het Engels gestelde handboeken, waaronder het Britse boekje 'FELLOWSHIP' Gevolg was dan ook de vele oud-leden in de voormalige communistische landen, zeer verstandig, zich organiseerden als Vierde Tak van de NSO en niet als 'onafhankelijken' al hoewel zij zich wel aansloten bij IFOFSAG later Toen in 1973 SCOUTING NEDERLAND ontstond werd bepaald dat - tenzij men een leidende taak had - men slechts tot en met zijn 23 ste jaar lid kon blijven van de Beweging. Gevolg was dat in veel groepen deze 23 plussers toch bleven hangen zonder dat ze tot SN te behoorden. Scouting Nederland maakte ze wel attent op de VVS. Maar die was ze meestal onbekend. Zo ze, ter kennismaking wel eens een Kring bijeenkomst bezochten, hadden zij meestal geen zin zich bij de 'club van oude mensen' aan te sluiten. Er was van die kant dus zo goed als geen aanwas van nieuwe VVS-leden. Wel ontstond in Dieren een Junioren Kring genaamd 'Tender' Er werd propaganda voor gemaakt, doch het resultaat was nihil. Begin van de nieuwe eeuw meende Scouting Nederland de boven 23-jarige toch op te nemen in de Beweging en ontwierp men een Vierde Tak PLUS-SCOUTS. De langzaam uitstervende VVS onderhandelde inmiddels met Scouting Nederland. Uiteindelijk werd besloten dat de VVS Kringen per 1 januari 2004 zouden toetreden tot deze nieuwe Vierde Tak. Zo kwamen na vijftig jaar, waarvan dertig jaar VVS, de Nederlandse 'oud-leden' eindelijk weer thuis. 17

18 Dit artikel, op verzoek geschreven, is een samenvatting van mijn boekje "GREPEN UIT DE GESCHIEDENIS VAN DE OUD-LEDEN ORGANISATIES",dat in 1991 werd uitgegeven door het Bestuur van de VVS en waarvan in 1999 een 2 e druk verscheen. Op de laatste pagina komen echter wat updates voor. Gekleurde Engelse badges ontleend aan Noten 1) Oost Europa viel nog onder het communistische blok en daar was dus geen Scouting en landen buiten Europa waren niet betrokken. In de Verenigde Staten van Amerika bevinden zich geen IFSG Kringen. The Boy Scouts of America kennen en erkennen geen 'oud-leden'. Hier gaat men er altijd van uit dat 'de Belofte wordt afgelegd voor Het Leven' en men dus altijd Scout blijft. Komt het moment waarop men, door werkzaamheden, familie omstandigheden, gezondheid of leeftijd zijn taak in het actieve werk moet neerleggen, dan blijft men zonder meer lid en wordt er voor gezorgd dat men een stevige band met de Beweging behoudt. Men wordt niet losgelaten, blijft op de hoogte en indien men dit wil en kan wordt men ook nog ingeschakeld. In geen geval wordt men los of in de steek gelasten. Toch heeft een zeer beperkt aantal Amerikanen zich aangesloten bij de Central Branch van de International Fellowship of Scouts and Guides 2) De Verkenners van de Katholieke Jeugdbeweging, in de zestiger jaren weer Katholieke Verkenners genaamd hadden ook een 'oud-leden' organisatie maar die was uiteraard nooit betrokken bij de Broederschap van 3) Tijdens haar 21 ste General Assembly te Montegrotto Terme (Italië)(30/06-06/071996) besloot IFOFSAG tot enige wijzigingen. De naam werd gewijzigd in IFSG - International Fellowship of Scouts and Guides. General Assembly werd World Conference. Amsterdam, december De pluim op je hoed/baret 18

19 How would this do for Scoutmasters Badge for on the left side of the hat? Scout badge with circle round it on green hackle like that which Pears wears on his hat. R. Baden Powell. Hoe zou dit het doen als Verkennersleiders Insigne op de linker zijde van de hoed? Scout insigne met een cirkel eromheen op een groene veer (zoals Pears op zijn hoed draagt.) Het jaar was 1908 toen Baden-Powell het bovenstaande ontwerp maakte op een, inmiddels vergeeld, stukje papier waardoor de fotokopie niet duidelijk is. Zijn voorstel werd aangenomen. Er werden echter geen veren gebruikt maar van 1908 tot 1952 paardenhaar dat in 1952 werd vervangen door nylon. In 1912 werden twee tienpuntige sterren geplaatst op de buitenste bladen van de Pijlkop en werd het oorspronkelijke motto BE PREPARED in 1937 vervangen door BOY SCOUT. Ook het gebruikte metaal, in het begin echt zilver, werd diverse malen gewijzigd. In de loop der jaren kwamen er nog vele functies bij die allemaal hun eigen kleuren kregen. Alle pluimen waren verticaal, behalve die van B-P zelf; die was horizontaal. (zie boven. Deze werd door hem gebruikt tot 1941 en daarna gedragen door Chief Scout Lord Sommers ( ), Lord Rowallan ( ) en van 1959 tot 1966 door Chief Scout Sir Charles Maclean, die deze functie vervulde tot In 1966 werd het Britse Scouting gereorganiseerd en gemoderniseerd. De hoedpluimen vielen hieraan ten offer en werden afgeschaft. Aanvankelijk stonden alle Scouting organisaties in de Britse koloniën en later het Britse Commonwealth onder het Imperial Headquarters in B-P Road, Londen. Aan het hoofd van die overzeese organisaties stond een Chief Scout (Hoofdverkenner) die de geel-groen-rode (verticale) pluim droeg.(zie boven). Veelal ook nog toen hun landen onafhankelijk werden en hun organisaties ook. Behalve in de Engels sprekende landen (uitgezonderd de USA) werden de pluimen ook in vele andere landen gebruikt. De Vereniging de Nederlandse Padvinders (NPV), die in haast alles de ontwikkelingen in de Britse Beweging op de voet volgde en overnam, was in deze wat aan de late kant. Van 1927 had de NPV hoedinsignes gebruikt van het model hiernaast afgebeeld. Een Pijlkop in een Cirkel was van zilverkleurig metaal op een achtergrond van textiel, waarvan de kleur de rang aangaf. Rood voor de AVL, groen - VL, paars voor de commissarissen en het hoofdbestuur en Wit was voor de Hoofdcommissaris Rambonnet, die sedert 30 januari 1920 als aan het hoofd stond van de NPV. Veel later dan in vele andere landen werden pas in 1934 door de NPV de op Brits Model gebaseerde hoedpluimen ingevoerd. Rambonnet kreeg nu de uit het Engels vertaalde titel Hoofdverkenner (Chief Scout) en tevens de pluim die door zijn collegae in vele landen reeds werd gedragen. (zie boven).in het lint, onder de Pijlkop, stond de woorden Weest Paraat. 19

Beïnvloeding van Scouting

Beïnvloeding van Scouting Beïnvloeding van Scouting Op 7 januari 1911 werd te Amsterdam opgericht de NPO, de Nederlandsche Padvinders Organisatie. Op 10 maart 1912 te Den Haag de NPB, de Nederlandsche Padvinders Bond. De NPO hield

Nadere informatie

Van OPV via VVS naar Plusscouts

Van OPV via VVS naar Plusscouts Van OPV via VVS naar Plusscouts Tegen veler verwachting in overleefde het nog prille Britse Scouting de Eerste Wereldoorlog. De groepen draaiden door hoewel veel Leiders en Voortrekkers voor de militaire

Nadere informatie

Onderscheidingen in Scouting 2

Onderscheidingen in Scouting 2 Onderscheidingen in Scouting 2 De Zilveren Eikel Baden-Powell had de Zilveren Wolf voor leiders ingesteld als een onderscheiding voor: "Zeer uitzonderlijke diensten verleend op nationaal en internationaal

Nadere informatie

Fietsvlaggetjes. 16 x 30 cm. Dubbele stof met opgenaaid embleem. Van 1937 tot 1941 en ook nog na 1945.

Fietsvlaggetjes. 16 x 30 cm. Dubbele stof met opgenaaid embleem. Van 1937 tot 1941 en ook nog na 1945. Fietsvlaggetjes Vooral in de jaren dertig van de vorige eeuw had iedere vereniging, iedere voetbal of andere sportclub zijn eigen fietsvlaggetje in de verenigingskleuren. Dit was aan de linkerzijde van

Nadere informatie

Koninklijke Scouts 1. Nederland

Koninklijke Scouts 1. Nederland Koninklijke Scouts 1. Nederland Scouting ontstond in Nederland nadat in augustus 1910 zes Britse Scouts en hun leider, afkomstig uit Oxford, door het land waren getrokken. Op 7 januari 1911 sloten acht

Nadere informatie

Emblemen en insignes van Scouting in Nederland

Emblemen en insignes van Scouting in Nederland Emblemen en insignes van Scouting in Nederland 4 augustus 1910. Per boot uit Hull [Engeland] arriveerden de eerste Scouts, die ooit in Nederland werden gezien in Rotterdam. Zes Verkenners en hun leider

Nadere informatie

De Gilwelldas en de dasring

De Gilwelldas en de dasring DE GILWELLDAS In het begin van de twintigste eeuw, toen Scouting begon, was het Londense Easttend een gebied met vele zeehavens en industrieën. Waar even ruimte was tussen de havens met de loodsen, de

Nadere informatie

Scouting in Suriname

Scouting in Suriname Scouting in Suriname Dokter Rademaker, destijds directeur van 's Lands Hospitaal te Paramaribo, werd de grondlegger van Scouting in Suriname toen hij met een aantal jongens de Eerste Padvindersgroep oprichtte.

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Romeinen Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 5 De Ro Samenvatting door S. 1180 woorden 29 maart 2016 6,4 11 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Hoofdstuk 5 De Ro Paragraaf 1 t/m 7 1 Van dorp

Nadere informatie

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015

OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 OORLOG IN OVERIJSSEL 2015 Opdrachten bij de film Naam Groep.. BEZETTING duur: ca. 15 minuten In de film zie je beelden van Hitler. Wie was hij? In welk jaar kwam Hitler aan de macht en welke plannen had

Nadere informatie

Algemeen Scouting kwartet

Algemeen Scouting kwartet Hoe nu verder: Het kwartet print je uit op stevig, niet doorschijnend papier. Als je het vaker wilt gebruiken is het aan te raden om het te lamineren Knip de kaartjes uit en schut ze goed door elkaar.

Nadere informatie

Methodieken en werkvormen Module 2: Scouting in de samenleving - Zweeds loopspel

Methodieken en werkvormen Module 2: Scouting in de samenleving - Zweeds loopspel Methodieken en werkvormen Module 2: Scouting in de samenleving - Zweeds loopspel Maker: Trainingsteam Scouting Overijssel Functie: Trainer Scouting Overijssel Datum van productie: 2 december 2014 Module

Nadere informatie

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?

Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke

Nadere informatie

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties

Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De

Nadere informatie

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940)

Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Naam: NEDERLAND IN OORLOG Begin WO2 (1932 tot 1940) Adolf Hitler In 1933 kwam Adolf Hitler in Duitsland aan de macht. Hij was de leider van de nazi-partij. Hij zei tegen de mensen: `Ik maak van Duitsland

Nadere informatie

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een

Nadere informatie

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.

Welke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen. Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-14-1-b Bijlage VMBO-KB 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke prent over een biddende fabrikant (1907): Onderschrift

Nadere informatie

Wie kreeg van God de ingeving om de Filistijnen een lesje te leren?

Wie kreeg van God de ingeving om de Filistijnen een lesje te leren? Jonathan verslaat met de hulp van God de Filistijnen. Wie kreeg van God de ingeving om de Filistijnen een lesje te leren? 1 Samuel 14:1, eerste deel 1 Op een dag gebeurde het dat Jonathan, de zoon van

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-17-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-17-1-b Bijlage VMBO-KB 2017 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-17-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een omschrijving van de eerste politieke partij: De kleine luyden

Nadere informatie

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00.

Tijdvak I. 31 oktober 2013 8: 30-10:00. 1 SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS 31 oktober 2013 8: 30-10:00. Dit onderzoek bestaat uit 38 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad.

Nadere informatie

Naam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking

Naam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking Naam: JODENVERVOLGING Kristallnacht en Februaristaking Jodenvervolging in Duitsland De reden dat de joden vervolgd en vermoord werden tijdens de Tweede Wereldoorlog was, dat de joden rijk en succesvol

Nadere informatie

Herdenking Capitulaties Wageningen

Herdenking Capitulaties Wageningen SPEECH SYMPOSIUM 5 MEI 2009 60 jaar NAVO Clemens Cornielje Voorzitter Nationaal Comité Herdenking Capitulaties Wageningen Dames en heren, De détente tussen oost en west was ook in Gelderland voelbaar.

Nadere informatie

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) *

Afb.l (Nijmegen II, 18/21) * Deze maand is het zeventig jaar geleden dat de oorlog in Europa (VE Day) ten einde kwam. Met operatie Market Garden' was de bevrijding van Nederland begonnen, maar na de mislukking van de slag om Arnhem

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. Bronnenboekje. KB-0125-a-11-1-b Bijlage VMBO-KB 2011 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een mening over het bijzonder onderwijs (rond 1900): Kinderen leren al op jonge

Nadere informatie

NEDERLAND IN DE 16e EEUW

NEDERLAND IN DE 16e EEUW NEDERLAND IN DE 16e EEUW In de 16e eeuw vielen de Nederlanden onder de Spaanse overheersing. Er bestonden grote verschillen tussen de gewesten (= provincies), bv: - dialect - zelfstandigheid van de gewesten

Nadere informatie

Methodieken en werkvormen Module 2: Scouting in de samenleving - Zweeds loopspel

Methodieken en werkvormen Module 2: Scouting in de samenleving - Zweeds loopspel Methodieken en werkvormen Module 2: Scouting in de samenleving - Zweeds loopspel Maker: Heleen van der Kolk-Huizinga Functie: Praktijkcoach Datum van productie: 25 november 2014 Module 2: Scouting in de

Nadere informatie

De Europese Unie en Scouting Insignes.

De Europese Unie en Scouting Insignes. De Europese Unie en Scouting Insignes. Het Ontstaan van Europa Nuchter bekeken is de geschiedenis van Europa - in het bijzonder van West-Europa - niets anders dan een trieste aaneenschakeling van oorlogen.

Nadere informatie

Werkelijk hemels: na ruim 20 jaar

Werkelijk hemels: na ruim 20 jaar Succes verhaal - Stoppen met haren uittrekken Werkelijk hemels: na ruim 20 jaar knokken tegen Trichotillomanie eindelijk bevrijd van gewoonte tot haren uittrekken!!!! Al ruim 20 jaar lang had ik last van

Nadere informatie

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland

Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Hoofdstuk 3 Na de WOI vluchtte de keizer naar Nederland Waarom NL? Nederland was een neutraal land. Bleef in NL tot aan zijn dood. Vrede van Versailles Vs, Eng, Fra winnaars. Duitsland als enige schuldig

Nadere informatie

Examenopgaven VMBO-KB 2004

Examenopgaven VMBO-KB 2004 Examenopgaven VMBO-KB 2004 tijdvak 1 dinsdag 25 mei 9.00 11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn

Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Naam: DE BEELDENSTORM Ketters Luther en Calvijn Filips II In 1566, meer dan vierhonderd jaar geleden, zijn veel mensen boos. Er is onrust in de Nederlanden. Er zijn spanningen over het geloof, veel mensen

Nadere informatie

De Franse keizer Napoleon voerde rond 1800 veel oorlogen in Europa. Hij veroverde verschillende gebieden, zoals Nederland en België. Maar Napoleon leed in 1813 een zware nederlaag in Duitsland. Hij trok

Nadere informatie

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1

35 oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1 35 Oefenvragen over de Tweede Wereldoorlog 1. De Tweede Wereldoorlog dankt zijn naam aan: a. Het aantal landen dat erbij betrokken was b. Het feit dat de oorlog in meerdere werelddelen werd uitgevochten

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme

Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken Koning Juliana Inleiding Koningin Juliana werd geboren op 30 april 1909 in Den Haag. Haar volledige naam is: Koningin Juliana Louise Marie Wilhelmina van Oranje-Nassau. Ze is een dochter Prins van Hendrik

Nadere informatie

75 jaar bevrijding. Zeeuws-Vlaanderen. Lesbrief bij het basisschoolproject. voor alle groepen 7 en 8 van de basisscholen in de gemeente Sluis.

75 jaar bevrijding. Zeeuws-Vlaanderen. Lesbrief bij het basisschoolproject. voor alle groepen 7 en 8 van de basisscholen in de gemeente Sluis. 75 jaar bevrijding Zeeuws-Vlaanderen Lesbrief bij het basisschoolproject 75 jaar bevrijding voor alle groepen 7 en 8 van de basisscholen in de gemeente Sluis. De bevrijding van Zeeuws-Vlaanderen Het einde

Nadere informatie

De wonder- baarlijke Merlijn

De wonder- baarlijke Merlijn De wonder- baarlijke Merlijn k weet niet hoe het bij jullie was, maar ik sprak al heel snel mijn eerste woordjes. Ik was niet veel meer dan een zuigeling toen ik al kon praten! Misschien was toen mijn

Nadere informatie

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich

De Koude Oorlog: het begin (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW VTI Kontich (les 10 6des) Geschiedenis 6MEVO-6EM-6EI-6IW --- www.degeschiedenisles.com --- VTI Kontich 1. Samenwerking slaat om in wantrouwen in 1945 => Tijdens WO 2: USSR en VSA werken samen tegen Duitsland => In

Nadere informatie

Projectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord

Projectthema: De verhalenkoffer Les 1 Groeten van Leo Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Filmpjes Lesdoelen op het digibord Voorbereiding Lesdoelen Achtergrondinformatie Extra s Knip de Mix en matchkaartjes uit (zie de laatste pagina van deze lesvoorbereiding). Zorg ervoor dat complete setjes worden uitgedeeld, anders is er

Nadere informatie

Behoort bij schrijven no. 619.828. Dit exemplaar bestaat uit 5 blz. NEDERLAND

Behoort bij schrijven no. 619.828. Dit exemplaar bestaat uit 5 blz. NEDERLAND Dit exemplaar bestaat uit 5 blz. HET WERELDVAKVERBOND EN DE COMMUNISTISCHE VAKBEWEGING IN NEDERLAND S a m e n v a t t i n g In 1961 zijn de banden tussen het secretariaat van het Wereldvakverbond te Praag

Nadere informatie

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode?

DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848. 3. Hebben alle partijen min of meer gelijke kansen in de campagneperiode? DE DEMOCRATIE-INDEX GROEP 1: 1815-1848 ACHTERGRONDINFORMATIE PERIODE 1815-1848 DE EERSTE JAREN VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN Tussen 1795 en 1813 was Nederland overheerst geweest door de Fransen. In

Nadere informatie

Je gaat een kist inrichten met je groepje. Een presentatiekist van hout met glas ervoor

Je gaat een kist inrichten met je groepje. Een presentatiekist van hout met glas ervoor VERZET Je gaat een kist inrichten met je groepje. Een presentatie kist van hout, met glas ervoor. De kist gaat over het verzet. De volgende dingen moeten in ieder geval in de kist komen: Wat is onderduiken

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog

Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk Geschiedenis Jodenhaat in de Tweede Wereldoorlog Werkstuk door een scholier 2028 woorden 13 december 2005 4,7 122 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Vraag 1 a) In welk jaar werd Nederland

Nadere informatie

WILLEM VAN HANEGEM Een voetballer die veel verdriet had door Auke Kok

WILLEM VAN HANEGEM Een voetballer die veel verdriet had door Auke Kok WILLEM VAN HANEGEM Een voetballer die veel verdriet had door Auke Kok WILLEM VAN HANEGEM Geboren: 1944, Breskens Toptijd: 1962-1983 Clubs: Velox, Xerxes, Feyenoord, AZ 67, Chicago Sting, FC Utrecht Positie

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door S. 1030 woorden 18 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis samenvatting H2 1: Wetenschappelijke Revolutie 17 e eeuw Kenmerken: Observeren

Nadere informatie

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog.

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Dirk komt thuis. Dirk heeft gewonnen met voetballen. Hij is heel blij. Maar dan ziet hij zijn moeder. Zijn moeder kijkt niet blij. De moeder van Dirk denkt

Nadere informatie

KOUDE OORLOG. Opgavenblad

KOUDE OORLOG. Opgavenblad ARUBA SE 3 MIDDAGMAVO AVONDMAVO GESCHIEDENIS 2018-2019 Tijdvak-1 KOUDE OORLOG Opgavenblad Dit School Examen (SE) bestaat uit 42 vragen. Voor dit SE zijn maximaal 70 punten te behalen. Dit SE bestaat uit

Nadere informatie

Zo werden er vanaf 1942 honderden tonnen boeken, brieven en andere geschriften per vrachtwagen naar de Van Gelderfabriek in Wormer vervoerd. Al dat pa

Zo werden er vanaf 1942 honderden tonnen boeken, brieven en andere geschriften per vrachtwagen naar de Van Gelderfabriek in Wormer vervoerd. Al dat pa Dames en heren, jongens en meisjes, Ook dit keer bent u gelukkig met velen naar de jaarlijkse herdenking gekomen. Onze gedachten gaan vanavond terug naar het kwaad dat vijf jaar lang Nederland beheerste,

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 2. Bronnenboekje. KB-0125-a-12-2-b Bijlage VMBO-KB 2012 tijdvak 2 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB Bronnenboekje KB-0125-a-12-2-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een beschrijving van een politieke stroming (rond 1870): Zij

Nadere informatie

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b

Bijlage VMBO-KB. geschiedenis en staatsinrichting CSE KB. tijdvak 1. KB-0125-a-16-1-b Bijlage VMBO-KB 2016 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE KB KB-0125-a-16-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een Nederlandse munt (voor- en achterzijde): Op de munt links staat: Willem

Nadere informatie

...een waargebeurd verhaal...

...een waargebeurd verhaal... ...een waargebeurd verhaal... In het begin was er een leeg papier. Dit behoorde toe aan de Goede Tekenaar, die zeer bekend was van het maken van volmaakte tekeningen. Op een dag begon de Tekenaar op het

Nadere informatie

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?

Tijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog

Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting Geschiedenis De Tweede Wereldoorlog Samenvatting door Cas 1253 woorden 2 april 2018 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inleiding. Waarom ik voor dit onderwerp heb gekozen. Ik heb voor dit

Nadere informatie

LANDELIJKE CONFERENTIE VAN DE SWP OP 1 en 2 OKTOBER 1960

LANDELIJKE CONFERENTIE VAN DE SWP OP 1 en 2 OKTOBER 1960 Behoort bij schrijven no. 557»6?3 LANDELIJKE CONFERENTIE VAN DE SWP OP 1 en 2 OKTOBER 1960 S a m e n v a t t i n Op 1 en 2 oktober 19^0 hield de Socialistische Werkers Partij te Amsterdam een landelijke

Nadere informatie

Praktische opdracht Levensbeschouwing PKN Godsdienst

Praktische opdracht Levensbeschouwing PKN Godsdienst Praktische opdracht Levensbeschouwing PKN G Praktische-opdracht door een scholier 2195 woorden 21 januari 2005 7,4 73 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 2. Probleemstelling en de deelvragen We hebben

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 10: tijd van televisie en computer Verslag door Lotte 1361 woorden 19 juni 2017 6,2 10 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van televisie

Nadere informatie

Werkstuk Geschiedenis Vlaams Waals conflict

Werkstuk Geschiedenis Vlaams Waals conflict Werkstuk Geschiedenis Vlaams Waals conflict Werkstuk door een scholier 1470 woorden 25 oktober 2003 6,8 41 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Memo-dossier Vlaams nationalisme. Hoofdvraag: Hoe ontwikkelde

Nadere informatie

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie) Praktische-opdracht door J. 1743 woorden 12 september 2011 6,1 32 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag Wat betekenden de verschillen tussen Noord en Zuid-Korea voor de Koude Oorlog? (conclusie)

Nadere informatie

Stukje van het middenpaneel van de koets.

Stukje van het middenpaneel van de koets. Stukje van het middenpaneel van de koets. In de Gouden Koets hoort geen vrolijk wuivende koning. De Gouden Koets hoort in een museum als symbool voor al het leed dat Nederland in vier eeuwen overzee heeft

Nadere informatie

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten

Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten Verenigde Staten Ontwikkeling van de burgerrechten 1.2-2.3-3.3 Inleiding Deze opdracht gaat over de ontwikkeling van de burgerrechten. Hierbij staat de status van de zwarte bevolking in de Verenigde Staten

Nadere informatie

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden

Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een bron uit de tijd van de wereldoorlogen. Moet op het kaartje staan. Ooggetuigen Voedselbon Monument Museum Oorlogsgraven Filmbeelden Bronnen Noem een museum uit die tijd. Openluchtmuseum

Nadere informatie

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS

SCHOOLONDERZOEK GESCHIEDENIS SCHOOLONDERZOEK Tijdvak I GESCHIEDENIS Dit onderzoek bestaat uit 40 vragen. Bij dit onderzoek behoort een antwoordblad. Beantwoord de antwoorden uitsluitend op het antwoordblad. Meerkeuze antwoorden worden

Nadere informatie

Een onderzoek naar afhandeling van schoolverzuim door de gemeente Hoorn

Een onderzoek naar afhandeling van schoolverzuim door de gemeente Hoorn Rapport Een waarschuwing van de leerplichtambtenaar Een onderzoek naar afhandeling van schoolverzuim door de gemeente Hoorn Oordeel Op basis van het onderzoek vindt de klacht over Gemeente Hoorn gegrond.

Nadere informatie

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur.

14 God ging steeds voor hen uit, overdag in een wolk, s nachts in licht en vuur. Psalmen Psalm 78 1 Een lied van Asaf. De lessen van het verleden Luister allemaal naar mijn woorden. Luister goed, want ik wil jullie iets leren. 2 Wijze woorden wil ik spreken, wijze woorden over het

Nadere informatie

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7

De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 De koude oorlog Jesse Klever Groep 7 1 Voorwoord Tijdens het maken van mijn spreekbeurt over Amerika kwam ik de Koude oorlog tegen. De koude oorlog leek mij een heel interessant onderwerp waar ik niet

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis vwo II

Eindexamen geschiedenis vwo II Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen Vanaf de zomer van 1789 trokken veel Franse vluchtelingen naar Oostenrijk. 1p 1 Waarom vormde dit voor het Franse revolutionaire

Nadere informatie

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen

columbus Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika lesbrief HAVO/V leerjaa brengt het beste uit twee werelden samen columbus brengt het beste uit twee werelden samen lesbrief HAVO/V leerjaa WO r3 Boeren tegen Britten: oorlog in Zuid-Afrika columbus Inleiding Deze zomer vindt het WK voetbal plaats in Zuid-Afrika. Allerlei

Nadere informatie

1 Belangrijk in deze periode

1 Belangrijk in deze periode 1 Belangrijk in deze periode In 1945 eindigt de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Duitsland wil, onder leiding van Adolf Hitler, Europa veroveren. Na vijf jaar strijd en 55 miljoen doden geeft Duitsland

Nadere informatie

De steen die verhalen vertelt.

De steen die verhalen vertelt. De steen die verhalen vertelt. Heel lang geleden kenden de mensen geen verhalen, er waren geen verhalenvertellers. Het leven zonder verhalen was heel moeilijk, vooral gedurende de lange winteravonden,

Nadere informatie

Rassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden.

Rassenleer. Nog lager stonden volgens hem de zigeuners en vooral de joden. Dat waren geen mensen maar ongedierte, dat uitgeroeid moest worden. De Holocaust Rassenleer Lang voordat Hitler de leider van Duitsland werd, schreef en vertelde hij over de rassenleer. Dat was een theorie die beweerde dat mensen waren verdeeld in rassen: zwakke, minderwaardige

Nadere informatie

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede

WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede WEBQUEST L6-02 oorlog & vrede 2.3.1. Wereldoorlog I INHOUD OEFENBOEK De Eerste Wereldoorlog 02-03 2.3.2. Wereldoorlog II De Tweede Wereldoorlog 04-05 La Vita è Bella 06-07 3.1. Geweldige personen Jezus

Nadere informatie

Het verhaal van William Booth

Het verhaal van William Booth Lesmateriaal bij Het verhaal van William Booth Inhoudsopgave Geroepen om te dienen woordzoeker 3 Graaf in het verhaal! 4 Graaf dieper 5 Gods weg doolhof 6 Nieuw leven interview 7 Het Leger des Heils verspreid

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2009 - I Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. Staatsinrichting van Nederland Gebruik bron 1 en 2. 1p 1 De twee bronnen hebben te maken met de constitutionele monarchie. Welke

Nadere informatie

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog

Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt Geschiedenis tweede wereldoorlog Spreekbeurt door een scholier 1325 woorden 15 mei 2009 5,3 43 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 1. Begin van de tweede wereldoorlog De tweede wereldoorlog duurde

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I

Eindexamen geschiedenis havo 2009 - I Ten oorlog! Europese oorlogen 1789-1919. Oorlog als maatschappelijk fenomeen In de Coalitieoorlogen voerde de Franse regering de dienstplicht in. 2p 1 Leg uit dat zij hiermee de betrokkenheid van Franse

Nadere informatie

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?

Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste

Nadere informatie

DIE VIJF DAGEN IN MEI

DIE VIJF DAGEN IN MEI DIE VIJF DAGEN IN MEI 1940 Op initiatief van Martin Lagestee maakte Lagestee Film BV in samenwerking met acht regionale omroepen en in coproductie met NTR en VPRO vijf documentaires met als onderwerp de

Nadere informatie

Met wie wilde Simson trouwen?

Met wie wilde Simson trouwen? Het huwelijk van Simson. Met wie wilde Simson trouwen? Richteren 14:1-3 1 Simson ging naar Timna. En toen hij in Timna een vrouw uit de dochters van de Filistijnen had gezien, 2 ging hij weer terug om

Nadere informatie

Welke boom stond midden in het hof en welke plannen had satan?

Welke boom stond midden in het hof en welke plannen had satan? Welke boom stond midden in het hof en welke plannen had satan? Genesis 2:8-10 8 Ook plantte de HEERE God een hof in Eden, in het oosten, en Hij plaatste daar de mens, die Hij gevormd had. 9 En de HEERE

Nadere informatie

Waar woonde Nabal, was hij rijk en wat vertelt de Bijbel over zijn echtgenote?

Waar woonde Nabal, was hij rijk en wat vertelt de Bijbel over zijn echtgenote? De actie van Abigaïl en de les voor David. Waar woonde Nabal, was hij rijk en wat vertelt de Bijbel over zijn echtgenote? 1 Samuel 25:2 2 Nu was er in Maon een man die in Karmel zijn bedrijf had. Die man

Nadere informatie

Marie Anne Tellegen overleefde de oorlog. Zij werd na de oorlog benoemd tot directeur van het Kabinet der Koningin (1945-1959).

Marie Anne Tellegen overleefde de oorlog. Zij werd na de oorlog benoemd tot directeur van het Kabinet der Koningin (1945-1959). Werkblad 1: Marie Anne Tellegen. Mijn naam is Marie Anne Tellegen. Ik ben geboren in het jaar 1893 in Arnhem. Mijn vader was burgemeester van Amsterdam van 1915 tot 1921. In februari 1944 kwam ik in de

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Module 5

Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting Geschiedenis Module 5 Samenvatting door een scholier 1332 woorden 26 maart 2006 10 1 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Geschiedenis module 5 Hoofdstuk 1 1918, Troelstra wilde een revolutie

Nadere informatie

Toespraak G. Verbeet Zwolle, 15 augustus 2016

Toespraak G. Verbeet Zwolle, 15 augustus 2016 Toespraak G. Verbeet Zwolle, 15 augustus 2016 Dames en heren, jongens en meisjes, Dank voor de uitnodiging om vandaag te mogen spreken bij deze bijzondere herdenking bij het monument Indië-Nieuw-Guinea

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934

Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934 Emma van Waldeck-Pyrmont: Arolsen, 2 augustus 1858 Den Haag, 20 maart 1934 Adelheid Emma Wilhelmina Theresia, geboren als Adelaïde Emma Wilhelmina Therèse zu Waldeck und Pyrmont, prinses van Waldeck-Pyrmont,

Nadere informatie

International Christian Fellowship Nederland,

International Christian Fellowship Nederland, - 1 - HUIJBREGTS NOTARISSEN & ADVISEURS kantoor s-hertogenbosch 2010.003125.01/MOO/WRI Doorlopende tekst van de statuten van de te s-gravenhage gevestigde vereniging: International Christian Fellowship

Nadere informatie

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief

1 Tessalonicenzen 1. Begin van de brief 1 Tessalonicenzen 1 Begin van de brief Paulus groet de christenen in Tessalonica 1 Dit is een brief van Paulus, Silvanus en Timoteüs, aan de christenen in de stad Tessalonica. Jullie horen bij God, de

Nadere informatie

Op welke wijze kwam Esther te weten wat haar volk binnenkort te wachten stond?

Op welke wijze kwam Esther te weten wat haar volk binnenkort te wachten stond? De taak van Esther om Gods volk te redden. Op welke wijze kwam Esther te weten wat haar volk binnenkort te wachten stond? Esther 4:5-6 5 Toen riep Esther Hatach, een van de hovelingen van de koning, die

Nadere informatie

Kwartetspel. Korte omschrijving. Lesdoelen. Lesbeschrijving. Materiaal

Kwartetspel. Korte omschrijving. Lesdoelen. Lesbeschrijving. Materiaal Docentenblad Kwartetspel Korte omschrijving Door het maken en spelen van het kwartetspel leren de leerlingen spelenderwijs de betekenis van een groot aantal begrippen. Lesdoelen Leerlingen kijken al naar

Nadere informatie

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem

Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem Naam: EEN BRUG TE VER De Slag om Arnhem A Bridge too Far is een film over de meest tragische blunder van de Tweede Wereldoorlog en vertelt heel precies over een groot plan. Dat plan kostte meer Geallieerden

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2014 tijdvak 1 geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Bronnenboekje GT-0125-a-14-1-b Staatsinrichting van Nederland bron 1 Een politieke tekening (rond 1900), met als titel:

Nadere informatie

Druk bezocht politiek café over Oekraïne referendum

Druk bezocht politiek café over Oekraïne referendum vrijdag 1 april 2016 Lees voor Druk bezocht politiek café over Oekraïne referendum door Heleen Hupkens, D666 Zeist Er moesten extra stoelen aangesleept worden. De tuinzaal van Antropia zal vol met D66

Nadere informatie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie

7,5. Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april keer beoordeeld. Geschiedenis. Russische Revolutie Samenvatting door Lisette 1239 woorden 18 april 2017 7,5 7 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Russische Revolutie Meeste mensen zijn boeren/boerinnen in Rusland Ze waren straatarm, ze wisten niks en ze gingen

Nadere informatie

Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes,

Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Toespraak Gerdi Verbeet Onthulling vernieuwd monument Voorhout, 3 mei 2017 Geachte burgemeester, dames en heren, beste jongens en meisjes, Hartelijk dank dat u mij vandaag de gelegenheid geeft iets te

Nadere informatie

Majesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren,

Majesteit, Koninklijke Hoogheid, excellenties, dames en heren, Toespraak van de minister-president, mr. dr. Jan Peter Balkenende, bijeenkomst ter ere van de 50 ste verjaardag van de Verdragen van Rome, Ridderzaal, Den Haag, 22 maart 2007 Majesteit, Koninklijke Hoogheid,

Nadere informatie

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie?

De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? De Bilderberg Groep. Democratie? Welke Democratie? http://www.youtube.com/watch?v=vsax6nds1ey Vorige dinsdag eindigde de Bilderberg conferentie uitgave 2014 in Denemarken in plaats van het gebruikelijke

Nadere informatie

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK

VERKIEZINGEN IN KOEDIJK 1 VERKIEZINGEN IN KOEDIJK WELKE LANDELIJKE POLITIEKE PARTIJEN WAREN POPULAIR DOOR DE JAREN HEEN? VERKIEZINGEN VOOR DE TWEEDE KAMER Leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal worden direct door de kiesgerechtigden

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 32 417 Kabinetsformatie 2010 Nr. 2 BRIEF VAN DE INFORMATEUR Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Hierbij zend ik u, daartoe

Nadere informatie