Nederlandse Technische Afspraak. NTA 7508 (nl)

Transcriptie

1 Nederlandse Technische Afspraak Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NTA 7508 (nl) Medische informatica - Berichtenverkeer in de zorg - Functionele basisstructuur berichtenset medische microbiologie en medische immunologie Health Informatics - Messages in healthcare - Basic structure for messages on medical microbiology and medical immunology ICS ; september 2004

2 NTA 7508 Normcommissie "Berichtenverkeer in de zorg" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities, symbolen en afkortingen Termen en definities Symbolen en afkortingen Toepassingsdomein Functionele beschrijving bericht Samenwerkingsschakels Communicatiepatronen Communicatieprocedure Beschrijving bericht Medische Microbiologie en Medische Immunologie Uitwerking gegevensgroepen De inhoud van het bericht Aanvraagbericht Gedetailleerde functionele beschrijving (gegevenselementen) Relatie tussen functionele- en EDIFACT-beschrijving (informatief) Rapportbericht Gedetailleerde functionele beschrijving (gegevenselementen) Relatie tussen functionele- en EDIFACT-beschrijving (informatief)...57 Bijlage A (informatief) Samenhang NTA 7508 met relevante normen en standaarden...63 Bijlage B (informatief) Uitwerking in EDIFACT en EDI-Toolkit...68 Bibliografie

4 Voorwoord De Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) en de Nederlandse Vereniging voor Immunologie (NVVI) hebben een Functionele Structuur Berichtset Medische Microbiologie en Medische Immunologie ontwikkeld. Onder verantwoordelijkheid van de normcommissie 'Berichtenverkeer in de zorg' zijn deze afspraken vastgelegd in voorliggende Nederlandse Technische Afspraak (NTA). Op deze wijze kunnen de afspraken snel breed worden gebruikt. De functionele basisstructuur, beschreven in deze NTA, behoort te worden toegepast bij het ontwerpen van berichten Medische Microbiologie en Medische Immunologie voor het aanvragen van en rapporteren over microbiologisch en immunologisch onderzoek alsmede het rapporteren over uitgevoerd microbiologisch en immunologisch onderzoek aan centrale databasebestanden ten behoeve van epidemiologie en public health zoals bijvoorbeeld het ISIS project van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne. De gehele complexiteit van het microbiologisch en immunologisch consultatieproces komt in deze functionele basisstructuur tot uiting. Belangrijk hierbij is dat één klinische vraagstelling zal kunnen leiden tot meer aanvragen, zoals ook het advies van de medisch microbioloog of medisch immunoloog kan zijn gebaseerd op meer dan één uitkomst. Veeleer is er in principe sprake van een complex vraag- en antwoordspel waarbij, afhankelijk van de klinische vraagstelling, een diversiteit aan klinische gegevens kunnen worden uitgewisseld (zie ook figuur 1). De functionele basisstructuur is uitgewerkt in EDIFACT en opvraagbaar bij de Nederlandse Vereniging van Medisch Microbiologen. De gedachte achter de functionele beschrijving in deze NTA is echter dat deze ook toepasbaar behoort te zijn voor niet-edifact implementatie, bijvoorbeeld HL7 of XML. De HL7-standaard is specifiek voor de gezondheidszorg ontwikkeld en maakt het mogelijk om interactief, online (en dus tijdkritische) zowel als batchmatige (vervanging Edifact) gegevensuitwisseling tussen ziekenhuis-informatiesystemen en afdelingssystemen te realiseren. De HL7-standaard ondersteunt XML en SGML. Zie voor meer informatie betreffende de HL7-standaard op het internet: Extended Markup Language (XML) is de aanduiding voor een uitwisselformaat welke geschikt is voor het uitwisselen van documenten en gegevens via het internet. XML wordt door een groeiend aantal gebruikers gezien als een opvolger van vooral EDIFACT en zou ook geschikt zijn voor gebruik in de zorg. Zowel CEN als de HL7-organisatie onderzoeken momenteel, deels gezamenlijk, de mogelijkheden van dit gebruik. In bijlage A (informatief) is de samenhang met relevante normen en standaarden beschreven. Het projectteam dat deze NTA tot stand heeft gebracht en ressorteerde onder de verantwoordelijkheid van de normcommissie Berichtenverkeer in de zorg bestond uit: De heer B. Scharp, Prismant De heer M. Tersmette, NVMM De heer B. Kabbes, Stichting HL7 Nederland Mevrouw C. Buiting, NHG Mevrouw J.W.G.A. Pot, NEN 2

5 Medische informatica Berichtenverkeer in de zorg Functionele basisstructuur Berichtenset Medische Microbiologie en Medische Immunologie 1 Onderwerp en toepassingsgebied De beoogde gebruikers van deze NTA zijn: leveranciers van huisartsinformatiesystemen; leveranciers van medisch dossier software voor specialisten; software ontwikkelaars voor laboratoriumsoftware. Deze gebruikers gaan dat gebruiken voor het toepassingsdomein als vermeld in hoofdstuk 4. 2 Normatieve verwijzingen De volgende normatieve documenten bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze NTA zijn. Op het ogenblik van publicatie van de onderhavige NTA waren de vermelde versies van kracht. Alle normatieve documenten kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van dit normontwerp wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente versie van de onderstaande normatieve documenten toe te passen. NEN 1888: 2002 NEN 5825: 2002 Algemene persoonsgegevens Definities, tekensets en uitwisselingsformaten Adressen Definities, tekensets, uitwisselingsformaten en fysieke presentatie ISO 7372: 1993 Trade data interchange Trade data elements directory 3 Termen en definities, symbolen en afkortingen 3.1 Termen en definities Voor de toepassing van deze NTA gelden de definities die zijn opgenomen in de Semantische Standaard Verrichtingen in de Medische Microbiologie en Medische Immunologie, in beheer van de NVMM. Zie voor meer informatie op het internet http// 3.2 Symbolen en afkortingen 3i AM/MI CSIZ EDI Inter Institutionele Informatie-uitwisseling Gezondheidszorg Arts microbioloog/medisch immunoloog Coördinatiepunt Standaardisatie van Informatievoorziening voor de Zorgsector Electronic Data Interchange EDIFACT Electronic Data Interchange For Administration, Commerce and Transport GGD HL7 ICD10 Gemeentelijke gezondheidsdienst Health Level Seven International Classification of Diseases, 10th revision, WHO 3

6 ICD9 ICPC ISIS International Classification of Diseases, 9th revision, WHO International Classification of Primary Care, WHO Infectieziekten Surveillance Informatie Systeem ISO ITN International Standardisation Organisation Stichting Interconnectiviteit Telematica Nederland MEDRPT Medical Service Report Message MMIL MM-MI NHG NVVI NVMM NZI RIVM SIG STUF Medisch Microbiologisch en Immunologisch Laboratorium Medische Microbiologie en Medische Immunologie Nederlands Huisartsen Genootschap Nederlandse Vereniging voor Immunologie Nederlandse Vereniging van Medische Microbiologen Nationaal Ziekenhuis Instituut Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu SIG Zorginformatie. M.i.v met NZI gefuseerd tot PRISMANT Standaard Uitwisselformaat UNTDID WBO WCC WCIA XML United Nations Trade Data Interchange Directory Wet Bestrijding Infectieziekten en Opsporing Ziekteoorzaken Vaste Commissie voor Classificaties en Definities van de NRV Werkgroep Coördinatie Informatisering en Automatisering Extended Markup Language 4 Toepassingsdomein Het bericht medische microbiologie en immunologie is een basisbericht voor de communicatie: tussen aanvragers van microbiologisch en immunologisch onderzoek (huisartsen, specialisten) en het Medisch Microbiologisch en Immunologisch Laboratorium (MMIL); tussen medisch microbiologische en immunologische laboratoria onderling; tussen het microbiologisch laboratorium en het RIVM. Een aanvragend arts consulteert de arts microbioloog/medisch immunoloog (AM/MI) voor onderzoek in het kader van een klinische vraagstelling. De AM/MI rapporteert de uitkomsten en voorziet deze van een interpretatie en advies. OPMERKING 1 In het kader van onderlinge consultatie tussen microbiologen/immunologen onderling is één van beiden aanvrager, de andere consulent. OPMERKING 2 De communicatie van MMIL s met het RIVM houdt vooral de rapportage naar ISIS in. 4

7 5 Functionele beschrijving bericht 5.1 Samenwerkingsschakels De samenwerkingsschakels die van deze toepassing gebruik zullen maken zijn, de samenwerking tussen: de arts die medisch microbiologisch of immunologisch onderzoek aanvraagt (veelal huisarts of specialist) en het MMIL; MMIL s onderling in de rol van respectievelijk aanvrager en uitvoerder van medische microbiologische en immunologische diagnostiek; MMIL s en het RIVM. De samenwerking gaat als volgt: de aanvragend arts doet een aanvraag voor medisch microbiologisch of immunologisch onderzoek bij het MMIL; het MMIL voert het voor diagnostiek, interpretatie en advies noodzakelijke onderzoek uit; eventueel schakelt het MMIL een ander, bijvoorbeeld op een bepaald terrein meer gespecialiseerd MMIL, in; het MMIL rapporteert vervolgens de aanvrager (huisarts of specialist) over de uitslagen m.b.t. de aanvraag; tevens rapporteert het MMIL aan het RIVM-ISIS gegevens over de aanvraag, het uitgevoerde onderzoek en de bevindingen. OPMERKING Zie figuur 1 voor een schematische weergave van hoofdprocessen en informatiestromen. Van belang voor medisch microbiologisch of medisch immunologisch onderzoek is de aanwezigheid van het juiste materiaal. Dit materiaal wordt van de patiënt afgenomen in de (huisartsen)praktijk, in de kliniek of op het MMIL dan wel een hieraan verbonden prikplaats. Per samenwerkingsschakel behoort men vooraf duidelijke afspraken te maken over de wijze waarop de dienstverlening concreet wordt ingevuld. De wijze van communicatie is hiervan weer een afgeleide. 5

8 aanvraag aanvraag Aanvrager MMIL Ander MMIL rapportage & advies rapportage & advies STUF- bericht RIVM - ISIS De afspraken betreffen o.a.: Figuur 1 Schematische weergave hoofdprocessen en informatiestromen de wijze van aanvragen/opdrachtverlening; de wijze van monsterafname en -afhandeling; de identificatie van de patiënt; de koppeling van de patiënt en de aanvraag; de identificatie van monster(s); de koppeling tussen monster(s) en aanvraag; de procedure van laboratoriumonderzoek; de procedure van beoordeling en rapportage van de resultaten. OPMERKING De drie mogelijke samenwerkingsschakels worden nader uitgewerkt in 5.1.1, en Microbiologisch en immunologisch onderzoek en consult: de beantwoording van een klinische vraagstelling Verrichtingen uitgevoerd door het MMIL volgen op een aanvraag. Deze aanvraag wordt ingediend door de behandelend arts (de aanvrager) van een patiënt. In principe bevat de aanvraag een klinische vraagstelling d.w.z. een verzoek om advies ten aanzien van de behandeling van de patiënt. De AM/MI beantwoordt deze vraagstelling. In de praktijk is, zeker bij routinematig aanvragen, de klinische vraagstelling niet expliciet maar verzoekt de aanvrager rechtstreeks om de uitvoering van een bepaald onderzoek. De AM/MI rapporteert de uitslag(en) en voorziet deze, waar nodig, van interpretatie en advies. 6

9 Een klinische vraagstelling ontstaat als gevolg van de (klinische) toestand van de patiënt. Er wordt bijvoorbeeld aan een microbiologische of immunologische oorzaak voor deze toestand gedacht en het verzoek is deze oorzaak te bevestigen of juist uit te sluiten en te adviseren over therapie. Behalve de klinische vraagstelling behoort de AM/MI ook te zijn geïnformeerd over (relatieve) aspecten van de toestand van de patiënt. De aanwezigheid van koorts, een linksverschuiving in het bloedbeeld, tekenen van shock, enz. zijn belangrijk voor interpretatie en diagnostiek en vooral ook voor het therapeutisch advies. Eén klinische vraagstelling kan tot het aanvragen en uitvoeren van meer onderzoeken aanleiding geven. In de huidige praktijk worden gegevens uitgewisseld via de telefoon of mondeling: het communicatiepatroon is niet volledig af te lezen uit de gebruikte formulieren en rapportages. Speciale aandacht verdient de relatie tussen de AM/MI en de patiënt. De AM/MI verricht het diagnostisch onderzoek niet rechtstreeks aan de patiënt zelf doch aan van de patiënt afgenomen materiaal: het specimen. Behalve de toestand van de patiënt en het microbiologisch agens zijn dus ook de eigenschappen van het specimen, de wijze en plaats van afnemen, opslag en transport van belang voor een juiste interpretatie van de bevindingen. De relatie tussen onderzoek en materiaal en de voor materiaal nu eenmaal noodzakelijke logistieke afwikkeling heeft tot gevolg dat aanvragen in de praktijk niet op het niveau van de klinische vraagstelling doch op het niveau van het materiaal worden gedaan: één aanvraagformulier per specimen waarop één of meer onderzoeken worden aangevraagd. In theorie kunnen deze onderzoeksaanvragen betrekking hebben op meer klinische vraagstellingen. Indien voor dezelfde klinische vraagstelling een ander specimen behoort te worden aangevraagd (bijvoorbeeld febris e.c.i. -> urine en sputum) dan resulteert dit in twee aanvragen (met, logischerwijze, twee specimina). De door het materiaal opgelegde logistiek veroorzaakt dus een herordening van de vraagstellingen. Het is in de praktijk van de AM/MI zeker niet zo dat één aanvraag betrekking heeft op één onderzoek met één uitslag. Het is aan de aanvrager én de AM/MI om alert te blijven op de relatie tussen de verschillende bij één klinische vraagstelling behorende aanvragen en de bijbehorende uitslagen. En inderdaad blijkt soms pas achteraf dat een aantal uitslagen bij één klinische vraagstelling behoren. We worden hier met een probleem geconfronteerd dat consequenties heeft voor de definitie van een functioneel bericht voor de medische microbiologie en medische immunologie: hoewel veelal een klinische vraagstelling aan de communicatie tussen aanvrager en AM/MI ten grondslag ligt, en de AM/MI verondersteld wordt op dit niveau te consulteren, is dit concept niet geformaliseerd en is het bijvoorbeeld niet in de informatiesystemen opgenomen. Om het toch, zeker met het oog op de toekomst, mogelijk te maken dat de klinische vraagstelling leidend is bij het aanvragen van onderzoek en het hierop gebaseerde consult is het bericht zodanig samengesteld dat per klinische vraagstelling een bericht wordt aangemaakt waarin meer onderzoeken, betrekking hebbend op meer materialen, kunnen worden aangevraagd. Indien gewenst in een communicatiepatroon waarin de klinische vraagstelling minder relevant is of niet expliciet wordt gesteld kan hetzelfde bericht op het niveau van een enkele aanvraag worden gebruikt De relatie tussen aanvraag en laboratoriumproces De processen die in het MMIL door een aanvraag teweeg worden gebracht zijn zowel van invloed op de aanvraag (onderzoek, methode, materiaal) als op de uitslag, interpretatie en advies (meer uitslagen, gekoppelde uitslagen, vervolgonderzoek). Het is dus, tot op zekere hoogte, van belang te onderzoeken hoe de processen in het MMIL verlopen (zie bijlagen). Een aanvraag heeft vaak meer onderzoeken met meer uitslagen tot gevolg. Sommige van deze onderzoeken worden parallel, andere sequentieel uitgevoerd. Uitslagen komen in de loop der tijd beschikbaar. Een voorlopig advies kan zijn gebaseerd op een gedeelte van de uitslagen, in afwachting van het totaal. Het uiteindelijk advies kan pas worden gegeven als alle uitslagen (behorend bij een klinische vraagstelling) beschikbaar zijn. Het is mogelijk dat een consult wordt gegeven zonder dat onderzoek wordt uitgevoerd. Wel zullen dan een klinische vraagstelling met relevante klinische gegevens beschikbaar moeten zijn. Er bestaan grote verschillen in de intensiteit waarmee het gehele proces wordt doorlopen. Dit wordt bijvoorbeeld duidelijk als wordt gekeken naar het verschil tussen de aanvraag door de huisarts van een banale urinekweek bij een jonge (vrijwel) gezonde vrouw en een IC-patiënt met postoperatieve complicaties. 7

10 In het eerste geval ligt de nadruk op het gevraagde onderzoek en de uitslag, terwijl in het laatste geval het expliciteren van de klinische vraagstelling, het interpreteren en wegen van de uitslagen in het licht van de klinische gegevens en het geven van een therapeutisch advies veel meer de overhand krijgen. In de meer complexe klinische situatie wordt bovendien de keten klinische vraagstelling -> onderzoek -> uitslag -> interpretatie/consult verder gecompliceerd dankzij het feit dat in de tijd gezien vele aanvragen elkaar opvolgen en uitslagen genereren. Er is dus geen sprake van één moment waarop de uitslagen bekend zijn en het moment van interpretatie en consult is aangebroken. Telkens kunnen uit de uitslagen nieuwe gezichtspunten naar voren komen die tot bijstelling van de gegeven adviezen aanleiding kunnen geven Communicatie tussen medisch microbiologische en immunologische laboratoria Tussen MMIL s bestaan diverse afspraken met betrekking tot onderlinge consultatie. Deze afspraken hebben tot gevolg dat een MMIL zich als aanvrager kan verhouden tot een ander MMIL en op dezelfde wijze krijgt gerapporteerd. Dit communicatiepatroon is niet wezenlijk anders dan bij de communicatie tussen elke andere arts en het MMIL. Eventueel relevante uitslagen van eerder onderzoek worden wel meegezonden (als klinische gegevens) Communicatie tussen medisch microbiologisch en immunologisch laboratorium en RIVM Het RIVM zet het Infectieziekten Surveillance Informatie Systeem (ISIS) op. Dit is een systeem dat actueel inzicht geeft in het voorkomen van zowel infectieziekten als ziekteverwekkers. ISIS richt zich op verzameling van informatie uit twee soorten gegevensbronnen. De MMIL s die gegevens kunnen leveren over ziekteverwekkers en de GGD en die gegevens kunnen leveren over infectieziekten. Informatie uit beide bronnen wordt verzameld en opgeslagen in de ISIS-database. De verzameling van informatie uit het MMIL betreft klinische gegevens, gegevens over ziekteverwekkers en uitgevoerd onderzoek op geanonimiseerd patiëntniveau. Hierbij worden patiëntkenmerken als geboortejaar en -maand, geslacht en deel van de postcode (alleen cijfers) meegenomen. De verzameling van informatie uit GGD en geschiedt in het kader van de Wet Bestrijding Infectieziekten en Opsporing Ziekteoorzaken (WBO) en betreft een aantal aangifteplichtige infectieziekten. Daarnaast vindt levering van aanvullende gegevens uit GGD en plaats op vrijwillige basis. Aan de hand van de gegevens uit beide bronnen is het mogelijk, op het moment dat voldoende landelijke dekking is gerealiseerd, om te rapporteren over de spreiding van ziekteverwekkers en infectieziekten, resistentiepatronen enz. MMIL s die meedoen leveren dagelijks een bestand met hun dagproductie aan aan het RIVM. Voor deze aanlevering is een standaard uitwisselformaat (STUF) opgesteld. De communicatie tussen MMIL s en het RIVM is dus in functioneel opzicht wezenlijk anders dan die tussen aanvrager en uitvoerder van MMIonderzoek. De binnen het bericht gehanteerde gegevensstructuur sluit echter goed aan bij de wensen van het RIVM. Daarom wordt er naar gestreefd het bericht voor ISIS-rapportage binnen dezelfde berichtenset op te nemen. 5.2 Communicatiepatronen a) Het communicatiepatroon tussen huisarts/specialist en het MMIL omvat: het (elektronisch) aanvragen van microbiologische en immunologische diagnostiek door de huisarts/specialist bij het MMIL; het (elektronisch) rapporteren van resultaten van microbiologische en immunologische diagnostiek door het MMIL. De werkelijke invulling van een communicatiepatroon kan per situatie verschillen en is afhankelijk van hoe daarbinnen de samenwerkingsschakel is georganiseerd. De volgende communicatiepatronen zijn mogelijk: aanvrager (huisarts/specialist) -----> prikplaats > aanvrager (huisarts/specialist) > aanvrager (huisarts/specialist) < MMIL [aanvraag] MMIL [aanvraag] MMIL [rapport] 8

11 b) Het communicatiepatroon tussen twee MMIL s omvat: het (elektronisch) aanvragen van microbiologische en immunologische diagnostiek door een (aanvragend) MMIL bij een ander (uitvoerend) MMIL; het (elektronisch) rapporteren van resultaten van microbiologische en immunologische diagnostiek door het uitvoerende MMIL aan het aanvragende MMIL. Hierbij zijn de volgende communicatiepatronen mogelijk: Aanvragend MMIL > Uitvoerend MMIL [aanvraag] Aanvragend MMIL < Uitvoerend MMIL [rapport] c) Het communicatiepatroon tussen een MMIL en het RIVM omvat: het (elektronisch) rapporteren van microbiologische en immunologische diagnostiek door een MMIL aan het RIVM. Hierbij geldt het volgende communicatiepatroon: MMIL > RIVM-ISIS [rapport] Dit document beschrijft de functionele basisstructuur waarin de verhouding tussen klinische vraagstelling, aanvragen van onderzoek, het materiaal, uitkomsten en interpretatie en advies worden aangegeven. Het beschreven bericht is in deze vorm bijvoorbeeld bruikbaar als rapportbericht van het MMIL naar een aanvragend huisarts/specialist. Omdat de aanvraag integraal bij het rapport wordt opgenomen kan (een deel van) het bericht tevens als aanvraagbericht door de huisarts/specialist worden gebruikt. De toepassingen b) en c), communicatie tussen MMIL s onderling en tussen een MMIL en het RIVM, kunnen met dezelfde functionele structuur geschieden maar vergen wellicht ten aanzien van de technische beschrijving, communicatieprocedure en implementatieaanwijzingen een iets andere uitwerking. Deze zal apart moeten worden beschreven. 5.3 Communicatieprocedure De invulling van een communicatiepatroon is situationeel bepaald. De partijen waartussen berichtenverkeer plaatsvindt behoren vooraf een communicatieprocedure af te spreken. Daarbij zullen duidelijke afspraken worden gemaakt over de wijze van : verzenden van het bericht; transporteren van het bericht; ontvangen van het bericht. Deze afspraken hebben tot doel ervoor te zorgen dat berichten tijdig en correct aankomen bij de ontvangende partij; en het kunnen uitvoeren van controles op het bericht behoort mogelijk te zijn. Bij de formulering van de afspraken kan men uitgaan van de hieronder vermelde aandachtspunten Verzenden van het bericht Over de wijze van verzenden zullen de volgende afspraken worden gemaakt, te weten: elk bericht afzonderlijk en direct na het aanmaken versturen, of meer berichten bundelen en deze batchgewijs op één of meer overeengekomen tijdstip(pen) van de dag verzenden; welke berichtenstandaard (versie) wordt toegepast; 9

12 welke telematicadienst wordt gebruikt. De verzender is verantwoordelijk voor het op juiste wijze verzenden van berichten. De controle daarop kan handmatig of automatisch gebeuren. Binnen zijn informatiesysteem zal de status van elk bericht worden bijgehouden, zoals bijvoorbeeld: zendklaar: ja/nee (door melding van eigen informatiesysteem); verzonden: ja/nee/fout (door melding van de communicatie interface/vertaler); aangekomen bij ontvanger : ja/nee/fout (door een ontvangstbevestiging door het communicatiesysteem van de telematicadienst); geaccepteerd door ontvanger: ja/nee/fout (bevestigingsbericht door de ontvanger). De status van elk bericht kan in een journaal worden vastgelegd. Bij problemen achteraf kan aan de hand van het journaal worden nagegaan waar en wat er mis is gegaan. Indien deze controle met een journaal niet wordt geleverd door de telematicadienst, zal men een eigen "back up" procedure moeten inrichten waarin de originele berichten gedurende een overeengekomen tijd worden bewaard. Er zijn drie mogelijkheden om aan te geven dat er nog vervolgacties zullen komen m.b.t. de uitslagen van het onderzoek, óf zijn ondernomen. De mogelijkheden zijn als volgt: de aanduiding met code compleet "ja", als er geen berichten behorend bij dezelfde vraagstelling meer volgen; de aanduiding met code compleet "nee", als er nog wel uitslagen behorend bij dezelfde vraagstelling zullen volgen. Vervolgberichten kunnen een aanvulling zijn op eerdere berichten. Het volledige bericht met aangevulde inhoud wordt verzonden met de aanduiding: "aanvulling" of "dit is een aanvulling op" met een referentienummer, refererend aan het eerder verzonden bericht. Deze aanduiding wordt aangebracht in het begin van het bericht ('algemene berichtgegevens'). Ook is het mogelijk dat een vervolgbericht een correctie inhoud op een eerder bericht. Het volledige bericht met gecorrigeerde inhoud wordt verzonden met de aanduiding: "correctie" of "dit is een correctie op" met een referentienummer, refererend aan het eerder verzonden bericht Transporteren van het bericht De wijze van transport behoort te worden overeengekomen door de beide partijen. Daarbij is men afhankelijk van de faciliteiten die de gezamenlijk te kiezen telematicadienst levert. Voor eisen te stellen aan een telematicadienst wordt verwezen naar het NRV-rapport "Advies Electronic Data Interchange in de gezondheidszorg" (publicatie 2/'90), hoofdstuk 5: "Eisen te stellen aan Telematicadiensten". In het kort komen deze neer op: het betrouwbaar en juist transporteren van berichten; de mogelijke controles hierop; de mogelijkheden van het herstellen van fouten; de wijze waarop de verantwoordelijkheden worden afgebakend Ontvangen van het bericht Het informatiesysteem van de ontvanger zal op vooraf afgesproken tijdstippen de ingekomen berichten ontvangen en verder verwerken. Daarbij kan sprake zijn van een directe koppeling tussen het 10

13 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft T (015) F (015) ex. NTA 7508:2004 nl Medische informatica - Berichtenverkeer in de zorg - Functionele basisstructuur berichtenset medische microbiologie en medische immunologie Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: Normalisatie: de wereld op één lijn. preview