Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika: een nieuwe toekomst tegemoet

Transcriptie

1 Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika: een nieuwe toekomst tegemoet

2 De renovatie van het KMMA Open de deuren van het nieuwe Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Op 1 december 2013 begon een nieuwe bladzijde in de geschiedenis van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika: de sluiting van het museum en de start van de renovatie van een van de meest indrukwekkende beschermde monumenten in België en zijn transformatie naar een hedendaags museum, aangepast aan de noden van een (inter)nationaal publiek. Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) in Tervuren staat wereldwijd bekend als één van de mooiste en meest indrukwekkende Afrikamusea ter wereld. Het is een venster op het verleden, het heden en de toekomst van Afrika. Hoe stel je op eigentijdse wijze zijn collecties van onschatbare waarde tentoon? Hoe deel je met de toekomstige generaties, hier en in Afrika, dit belangrijke erfgoed? In de volgende bladzijden lichten we u in detail de uitbreiding en restauratie van het museum toe en de impact die dit zal hebben op de tentoongestelde collecties, het historische gebouw en zijn directe omgeving, waar de nieuwbouw op een respectvolle manier zal geïntegreerd worden in het landschap. Guido Gryseels, Algemeen directeur

3 Het renovatieproject Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika is een grote en internationale instelling met wereldvermaarde collecties en wetenschappelijk expertise. Gelegen in een groene parkomgeving op een boogscheut van Brussel, is het een van de toegangspoorten tot de Groene Gordel en tot de hoofdstad. Zowel fysiek als door zijn rijke geschiedenis is het museum direct verbonden met Brussel. Het museumgebouw dateert van Het ademt een unieke charme uit, maar de permanente tentoonstelling was sterk verouderd en de infrastructuur niet meer aangepast aan de noden van een modern museum. De laatste ingrijpende aanpassingen gaan immers terug tot Expo 58 in Brussel, intussen meer dan 60 jaar geleden. Om het museum toe te laten een groter deel van zijn unieke en internationaal befaamde collecties tentoon te stellen, zal na de renovatie de totale tentoonstellingsruimte bijna verdubbelen en zullen de tentoonstellingscondities drastisch verbeteren. De eerste discussies over de renovatie begonnen ruim tien jaar geleden. Een kernvraag hierbij is altijd geweest hoe een voormalig koloniaal museum om te vormen tot een dynamisch, maatschappijgericht en hedendaags museum dat positief bijdraagt aan meer culturele diversiteit in een multipolaire wereld. Dat doen we onder meer door nauw samen te werken met de Afrikaanse diaspora en de Afrikaanse verenigingen.

4 Het KMMA is de belangrijkste referentie-instelling ter wereld voor wat betreft Midden-Afrika. We hechten er dan ook grote waarde aan om een internationaal publiek aan te trekken en bieden alle informatie aan in minimum vier talen. Opdat iedereen zich bij ons welkom zou voelen, houden we in elk aspect van de renovatie rekening met andersvaliden. Het museum is uitgesproken kindvriendelijk: zowel families met kinderen als specialisten vinden informatie op hun niveau. Het is onze ambitie om jaarlijks bezoekers aan te trekken. Uiteraard blijft ook na de renovatie sensibilisering één van onze hoofddoelstellingen. De ontwikkeling van educatieve activiteiten speelt hierin een belangrijke rol. Speciaal voor dit doel worden verschillende educatieve ruimtes ingericht voor scholen en groepen Bij zijn heropening in 2017 wordt het vernieuwde en in alle aspecten hedendaags museum een ontmoetingsplaats voor al wie interesse heeft in Midden-Afrika. Momenteel wordt gewerkt aan een heel nieuw en vernieuwend concept voor een website die het virtuele equivalent van het museum zal zijn. Hier zullen in de toekomst studenten en wetenschappers van overal ter wereld onze collecties en onderzoeksresultaten kunnen consulteren en aanvullen.

5 Een nieuw gebouw van de hand van een Belgische top-architect De huidige renovatie gebeurt op basis van een masterplan voor de hele site. Het nieuwe glazen onthaalpaviljoen naast het museum, getekend door de bekende Belgische top-architect Stéphane Beel, springt meteen in het oog. Het transparante gebouw wordt discreet geïntegreerd in de bestaande Franse tuinen. Hier worden in de toekomst alle niet-museale functies zoals onthaal, museumshop, brasserie en toeristische informatie gecentraliseerd. Dit nieuwe onthaalpaviljoen, zal volledig gratis toegankelijk zijn en wordt verbonden met het museumgebouw via een ondergrondse galerij. Daarin zijn twee expozalen en een polyvalente ruimte ondergebracht, waar onder meer concerten, conferenties en theatervoorstellingen zullen plaatsvinden. Het auditorium biedt plaats aan 224 toeschouwers en kan ook worden gebruikt buiten de openingsuren van het museum. De tentoonstellingsruimten voor tijdelijke tentoonstellingen kunnen afzonderlijk worden gebruikt voor kleinere tentoonstellingen of samen voor een grote tentoonstelling van 1246 m².

6 Restauratie van een beschermd monument Het museumgebouw zelf wordt grondig gerestaureerd, met respect voor de oorspronkelijke architectuur van de beroemde Franse architect Charles Girault. De oorspronkelijke perspectieven en doorzichten in het gebouw worden opengewerkt en de wandschilderingen worden gerestaureerd. Tegelijk wordt gebruik gemaakt van moderne technieken. Zo zal bijvoorbeeld de isolatiekwaliteit van het museum sterk worden verbeterd, wat een positieve invloed zal hebben op de klimaatregeling. Waar vroeger heel wat ruimtes ingenomen werden door andere functies als cafetaria of vergaderruimte, zullen nu alle zalen van het museumgebouw gebruikt kunnen worden als tentoonstellingsruimte. De nieuwe permanente tentoonstelling beslaat ca 6600m2, verspreid over 24 zalen en circulatieruimtes.

7 Een nieuw verhaal De nieuwe permanente tentoonstelling begint al in de kelder van het museumgebouw, waar de geschiedenis van de instelling en haar toekomstperspectieven getoond worden. Het hart van de nieuwe permanente tentoonstelling bevindt zich op het gelijkvloers, waar de tentoonstelling opgedeeld is in verschillende thematische zones. Het koloniale verleden komt ruim aan bod. Het KMMA is een unieke 'plaats van herinnering, waar in de zalen History op een open en genuanceerde manier informatie gegeven wordt over alle aspecten van deze complexe periode. Naast het wetenschappelijke feitenmateriaal tonen we uiteenlopende en soms contrasterende getuigenissen, met ruim plaats voor het perspectief van Afrikanen op dit gedeeld verleden. Deze portretten maken van deze geschiedenis een geschiedenis van mensen. In de zones Language, Music and Performance en Journey of life nemen de beroemde en uiterst waardevolle etnografische collecties een prominente plaats in. De schoonheid van de stukken komt tot

8 zijn recht, maar anders dan in het oude museum worden ze in hun context geplaatst. Aspecten van de levenswijzen, culturen, kunsten en culturele gebruiken komen aan bod. De zone Landscapes and Biodiversity is de zone bij uitstek voor families met kinderen. Hier maakt de bezoeker een reis langs vijf toonaangevende Afrikaanse biomen en ecosystemen, waarbij telkens de dynamiek tussen mens, dier, plant en klimaat centraal staat. Ten slotte is er een zone gewijd aan de economische rijkdommen en landbouw in Midden-Afrika. Hier komt het belang van Midden-Afrikaanse grondstoffen doorheen de tijd en met de context waarin ze ontgonnen en geëxploiteerd worden aan bod, evenals de impact van landbouw, bos en water op de lokale economie. Centraal staat de mens. Met de jongste bevolking ter wereld is de human resource en de stedelijke ontwikkeling één van Afrika s meest onderschatte bronnen van de toekomst. In de vier hoekzalen staat de interactieve beleving centraal: hier kan groot en klein experimenteren, muziek beluisteren en beeldmateriaal raadplegen. De scenografie Het is een hele uitdaging om in een gebouw dat dateert uit de koloniale periode een actueel Afrikamuseum te realiseren, dat oog heeft voor de ontwikkeling van Afrika en een duurzame wereld. De dynamische en flexibele scenografie draagt er toe bij dat de bezoeker meer begrip krijgt van hedendaags Afrika, in het bijzonder van Centraal-Afrika. De nieuwe scenografie van Niek Kortenkaas, die deel uitmaakt van de tijdelijke vereniging Stéphane Beel Architecten, zorgt er voor dat het originele interieur zichtbaar blijft. Waar vroeger heel wat muurschilderingen verborgen waren, worden deze nu gerestaureerd en gevaloriseerd. Ze worden mee opgenomen in de scenografie. Ook de oorspronkelijke tentoonstellingsvitrines worden gerestaureerd en herbruikt, aangevuld met nieuwe vitrines, waarvoor een hedendaags flexibel modulair systeem ontworpen werd. Zo krijgt het museum een eenentwintigste -eeuwse invulling binnen de grandeur van het negentiende -eeuwse monument. De mix van waardevolle oude elementen en hedendaagse interventies zorgt er voor dat de bezoeker het museum op een nieuwe manier zal ervaren.

9 WIST JE DAT Het museum van Tervuren ongeëvenaard en uniek in de wereld is. Nergens ter wereld is er een vergelijkbaar instituut dat beschikt over even diverse collecties en dat wetenschappelijk onderzoek verricht zowel op het vlak van mens- als natuurwetenschappen over Afrika. beschikt over 268 personeelsleden 35 vrijwilligers 80 wetenschappers 150 doctorandi en stagiaires etnografische objecten 8000 muziekinstrumenten zoölogische specimenen Archieven van H.M. Stanley luchtfoto s monsters van tropisch hout mineralen foto s en films Jaarlijks nemen kinderen deel aan één van onze educatieve workshops Het KMMA mee werkt aan 30 tentoonstellingen per jaar. Het vernieuwde museum op bezoekers per jaar mikt. Het KMMA heeft jaarlijks bijna 400 wetenschappelijke publicaties op

10 KONINKLIJK MUSEUM VOOR MIDDEN-AFRIKA Leuvensesteenweg Tervuren