Gent 15a. Muinkscheldekant Hoveniersberg Wilson en Frankrijkplein Zuid Stationstraat Kuiperskaai

Transcriptie

1 Gent 15a Muinkscheldekant Hoveniersberg Wilson en Frankrijkplein Zuid Stationstraat Kuiperskaai Je moet toch veel fantasie en veel gerookt hebben om ons patrimonium te beschermen hé. Jij veranderd een kleinigheid aan je voorgevel en de ambtenaren maar zoeken om je het leven zuur te maken.

2 Achterkant St -Pietersnieuwstr Gans deze kant van de Schelde is niet meer te herkennen. Alleen foto s laten ons herinneren aan het verleden. Van een arbeiderswijk met fabrieken is er niets meer te bespeuren. Heden een Quartier- Latin. Beluik die zal ingenomen worden door een nieuwbouw van staal en glas. Het Nieuwe Rectoraat Oude katoenspinnerij en later magazijn die omgevormd is wat men nu noemt het Oud Rectoraat Velen denken dat de Muinkschelde de natuurlijke bedding is v/d rivier. Dat is niet zo. Het is een kanaal van in de Middeleeuwen gegraven, on-geveer dezelfde tijd dat men de Ke-telvest tussen de Leie en de Schelde werd gegraven. De Oude Schelde deed destijds een ommetoertje en is pas gedempt geweest bij het aanleggen van het Zuid- station, bijna 900 jaar later. anno Op 28 januari staat aan de brug van de Lammerstr tot de St Lievenspoort het water van de Muinkschelde buiten zijn oevers. Voor iets waren de Muinkmeersen meersen. Gelukkig zijn deze zorgen al lang voorbij met de aanleg van de ringvaart rond Gent begin 1969.maar heden bouw men nog altijd in te laag gelegen gebieden

3 De onderste 3 foto s gaan over de coöperatieve van Vooruit. Op 6 oktober 1956 betekende een hoopvolle nieuwe start na de oorlogsjaren voor de Coop er werd naast Vooruit een nieuw winkelcentrum geopend. Maar de concurrentie was bikkelhard. De tijd van toen was al voorbij. Bij de rechtstreekse concurrentie had men de Welvaartwinkels van de katholieke instellingen deze hadden ook reeds dezelfde signalen ontvangen. Wanneer de coöperatieve definitief haar deuren heeft gesloten heb ik niet te weten gekomen. Links boven. Wanneer de opening van deze supermarkt is geweest, in welk jaar, weet ik niet. In ieder geval staat de beroemde ds op de foto maar ik denk dat het een foto is van begin de jaren zestig? Indien je weet waar de foto is genomen mag je het me gerust mede delen

4 Foto schoorstenen In 1920 zou gans het Nieuw Circus afbranden. Naast het waterstraatje een kleine textiel fabriek, die 4 jaar later verbouwd zal worden tot magazijn. Wat later zal men Het Rectoraat bouwen. Naast de oude textielfabriek zal men 2 jaar later de Vooruit op te trekken (klaar tegen wereldtentoonstelling van Rond 1990 zal het hoekhuis worden gesloopt aan de Lammerstraat.

5 De Muinkschelde kant St Pietersnieuwstraat is alles ingenomen door de Unif Gent Foto na 1945

6

7 Ook aan het rectoraat is sindsdien het één en ander veranderd zowel binnen als van buiten. Aan de buitenkant zijn alle vensters tot een gelijke grote gebracht Het rectoraat staat nog in de steigers maar sindsdien is er veel veranderd, begin de jaren zeventig is ernaast een torenhoog gebouw bijgekomen

8 St Pietersabdij V/ d 8 waterstraatjes a/ d Muinkschelde is er maar één overgebleven, de Hoveniersberg Het gegraven kanaal Muinkschelde en de Oude Schelde De Muinkmeersen of weiden van de monniken van St Pieters, gelegen tussen de Schelde en het Oud Scheldeken. Zijn reeds vermeld in juli 941 door graaf Ar-nold de Groote en was eigendom van de abdij tot Sinds het aanleggen van het zuid station in 1837 onderging gans deze vlakte een volledige ommekeer De Muinkmeersen rond 1820, een moerassig gebied. Het gebeurde toen vaak bij langdurige regen dat de oevers blank stonden. 20 jaar later liep de spoorweg (1839) hier naar Gent Zuid. Heden het Albertpark, woongebied, bibliotheek, administratief centrum en heden het ganse Zuid-complex (winkelcentrum) De naam Muinkaai werd aan de Terplatenkaai in 1812 gegeven; doch deze verloor deze naam in 1853

9 In de 2 de kwart v d 19 de eeuw verschenen in Gent de 1 ste grote vlasspinnerijen. Filature Feyerick was een van hen. Vanaf de Muinkkaai kon men dit complex goed gadeslaan. Alles werd ingenomen door de Unif Gent. De Muinkschelde is door de monniken van de St Pietersabdij gegraven. Voor 940 liep deze stroom kronkelend door de Muinkmeersen Foto bovenaan getrokken vanaf de Muinkbrug. Ook dit deel van de overkant van de Muinkkaai behoort nu tot de eigendom van de Gentse universiteit. Hier ook kan men spreken van een Arbeiderskwartier naar een Quartier-Latin Vlgd dia Brug aan de Lammerstraat Foto 1911

10 Huizen op de St Pietersnieuwstraat Bijna alles is verdwenen aan de Muinkschelde. Al deze grond werd ingenomen door de Universiteit Gent

11 (H)Eygermanstraat is de oude naam van de Hoveniersberg of Waesbergstraatje dat uitgeeft op de St Pietersnieuwstraat. Zo genoemd naar een eigenaar. Hoveniersberg is de moderne naam om het bovenvernoemde straatje aan te duiden

12 We zijn de jaren De arbeidersbuurt is langzamerhand aan het verdwijnen en campussen nemen hun plaats in. De toren was klaar toen de oorlog uitbrak. In gebruik als bib. in 1942 en daarna in beslag genomen door de Duitse bezetter die er zijn afweergeschut op plaatste. Muinkschelde Ook hier is er niets meer te bespeuren van eens een grote arbeidershuisvesting. VAN ARBEIDERSKWARTIER NAAR EEN QUARTIER-LATIN

13 Bijna te hoogte van de St-Pietersabdij, hier de schoorsteen die alles overleeft heeft. Boottrekkers a/d Schelde. Daarom weet je meteen waarom een trekweg, jaagpad werd aangelegd. Als er geen wind was zette men zowel paarden als mensen in om de boten te leiden waar er wel wind was. Gelukkig hebben ze de oude schoorsteen laten staan en kunnen we ons nu goed oriënteren. Hoveniersberg

14 Hoveniersberg Het Emmauskasteeltje een z.g. lusthofje dateert van de 16 eeuw. Was vroeger een stopplaats voor wandelaars die naar de abdij trokken. EEN LUSTHOF, de ouderen zouden het een estaminé noemen maar nu noemen we het gewoonweg een nen café.

15 De Muinkaai, rechts de spinnerij Feyerick. Deze fabriek werd volledig gesloopt voor de universiteit. Boven de daken steken het trap-geveltje en de ronde toren van het kasteeltje Emmaüs. In de spoelboot spoelen 2 mannen de was in de Schelde om het te laten drogen in de tuin. Het uitgangbord, L. Sackazijn. Stoom-wasch- Bleekerij. Het huis maakte deel uit van het nu verdwenen beluiken complex op de Hoveniersberg

16

17 Hoverniersberg (zijstraatje vd St- Pietersnieuwstr. Plan van de Hoveniersberg en zijn omgeving afgeleid van het kadasterplan J.Gevaert en A.Van Impe uit 1876 Een nu nog bestaand, gerenoveerd beluik Hoveniersberg nrs Het in 1960 gesloopt beluik Hoveniersberg nrs Op de vrijgekomen gronden werden de nieuwe universiteit gebouwen opgericht.

18 De volgende dia s is het verleden van dit gebouw. Alles werd met de grond gelijk gemaakt. Alleen de foto s maken duidelijk dat dit hier een arbeiderswijk is geweest Van een arbeidersbuurt naar quartier-latin Nog bestaande schoorsteen aan de Hoveniersberg/ Muinkschelde De Hoveniersberg is duidelijk een straatje van bergaf naar de Schelde toe. Zou er ook winterpret te beleven zijn geweest voor deze uitgebuite bewoners? Was er in grote armoede skipret te beleven? Foto 1936

19 Om water te halen uit de rivieren moest het wat comfortabel zijn Hoveniersberg 3-58 De Muinkschelde stroomopwaards met in het midden rechts de trapsgewijze, naar de oever afdalende daken v/h. beluikcomplex. Alle huisjes zijn verdwenen nu ultra modern gebouw van de universiteit voor de faculteit economie

20 De zalige tijd dat je de fiets kon achterlaten zonder te sluiten Foto Beluik De pijlen [1], [2-3] en [5] markeren de toegangen van de naar de Muinkschelde afdalende beluikkoeren 2, 3-4 en 5. Hoveniersberg nrs Beluikkoer [1] in zuidelijke richting

21 Foto 1936 Beluik Hoveniersberg nrs In de beluiken lijk het iedere dag wasdag en de automatische droogkas was enkel een wasdraad en de zon. De Hoveniersberg in t frans was Montagne des Jardiniers Overal zie je de klassieke kolenbakken buiten staan

22 Voor die achttal huisjes waren er 2 toiletten. Het beluik is volledig gerenoveerd maar ieder huisje heeft nu zijn eigen toilet. Maar monumentenzorg had ook inspraak, laten staan. Je weet immers nooit wanneer er nog eens een film moet gedraaid worden. Nog bestaande beluikje van Foto 1981 Beluik Hoveniersberg nrs St Pietersnieuwstr De Hoveniersberg Muinkschelde

23 Niks is gebleven in de Hoveniersstraat uitgenomen een citeetje rechts halfweg (vlgd dia)

24 De 38 beluiken in ons St Pietersdorp in 1932 (heden zijn er 6 overgebleven) +/ was de grootste pik van beluiken. Dan is het langzamerhand bergaf gegaan met deze volkshuisvesting. Na de eerste wereldoorlog is deze trend dan niet meer te stoppen geweest en is men volop begonnen met cités te laten verdwijnen. Maar heden hebben we de moderne cités, de torenflats. Hier een lijst met het aantal beluiken nog bewoond in 1932 in St Pietersdorp. 2

25 Rechts een oude tekening en blijkbaar heeft men met de nieuwbouw een link willen leggen naar de oude situatie Een oude brouwerij in de Hoveniersberg, volledig gerenoveerd. En ook nieuwbouw voor studentenwoningen. Nu kennen we allemaal diepvriezers en frigo s om iets koel te houden of om iets in te vriezen. De ijskelders van 10 meter diepte!!!!!!! Vóór de komst van de elektriciteit haalden ze ijs uit Noorwegen en staken het dan in enorme grote kelders om het ijs verder koel te houden en het later aan de klant te verkopen.

26 Plan van 1875

27 De tijd dat er nog veel vis in de Schelde zat was ook de tijd van vele overstromingen. Deze landerijen waren de Muinkmeersen. Eeuwenlang was dit onbebouwd gebied maar onze voorvaderen wisten wel waarom ze daar geen huizen hadden neergezet (heden is dit gelukkig onder controle). De Bovenschelde of de Muinkschelde is samen aangelegd met de Ketelvest. De oude Schelde had zijn beding in de Oude Schelde (zie verder op de kaart) die al of gedegradeerd werd als riool. St Baafs deels is verdwenen De pas aangelegde Marcellisbrug (1844) die de St Pieterswijk verbond met de Zuid-wijk. Mag ik er je de aandacht op vestigen dat Gent een industriestad was met vele rokende en stinkende schoorstenen.

28 Afgebroken in 1991? Vlgd dia De Vooruit In 1822 stierf Lieven Bauwens aan een hartaanval in Frankrijk. Hij was gevlucht naar Frankrijk omdat het te heet werd onder zijn voeten( collaboratie met de vijand) Maar de collaboratie was vlug vergeten want in 1822 werd het huidige Frankrijkplein het Lievens Bauwensplein. Wanneer het dan Frankrijkplein werd genoemd weet ik niet. Het Wilson en Frankrijkplein en in de verte de Zuid Stationstraat. De Stationstraat (1837) en het Vlaanderenplein (1839) werd aangelegd om een betere verbinding te maken met het centrum. De Vlaanderenstraat zou pas maar ontstaan na eerst een ganse verloederde arbeiderswijk van de kaart te vegen rond 1880.

29 De zuid rond In 1910 kwam er een café-concert-cinéma Oud Gend zich vestigen. Na de 2 de Wereldoorlog kwamen in dit gedeelte van deze bouw nog een cinemazaal bij. De namen van de nieuwe Cinéma zalen was Century en Select. Met de cinéma Capitool waren op het zuid 3 cinémas Het uitgaansleven kreeg klappen en ook de vele cinémas die Gent rijk waren moesten er het bijltje bij neerleggen. Alles verdween. De tegels van Oud Gend zijn bewaard gebleven en lagen nog niet zo lang geleden in het Miat over een tentoonstelling van tegels (zie vlgd dia)

30

31 Natuurlijk geen reclame hier voor oude films. Maar er waren 3 cinema zalen op het t zuid De Select de Capitol en de Century.

32 Je kan alles bekijken op

33 Reeds in 1913 werd de naam veranderd in Duitse naam om meer klanten aan te spreken voor de WT van 13ne. Eerst was het Valentino. Oudere mensen van in mijn jeugd spraken daarover. Na een opknapbeurt werd de naam veranderd in Scala en in 1913 Wintergarten, de naam klonk goed want een jaar later toen we bezet waren door de Duitsers. Deze maakten er een gezellig verblijf van die uitsluitend door deze Duitstalige mensen bezocht werden. Het werd een Soldatenheim. Terug naam verandering in Het Coliseum. In 1960 trad het verval in en alles werd afgebroken voor het complex van de Zuid te kunnen bouwen je welgekend. De Kuiperskaai in 1915 Zelfde gebouw

34 Rond 1920 kwam er een restaurant naast het beroemde Valentino, Scala, Wintergarten of Coliseum aan de Oude Schelde straat met de Kuiperskaai die tot de afbraak van het huizenblok het uitgaanscentrum was tot diep in de jaren 80. Heden winkelcentrum. Al deze gebouwen werden gebouwd op de nieuwe rooilijnna 1885 (zie vlgd dia) en een 100 jaar later was de afbraak een feit.

35 De gietijzeren spanten werden hergebruikt in het winkelcentrum van het Zuid complex De Oude Scheldestraat later de Kuiperskaai is de naam dat ze gegeven hebben omdat daar op deze plaats vroeger de Oude Schelde liep. Gans dat gebied werd met de grond gelijk gemaakt en na de afbraak was de arbeiderswijk volledig verdwenen. Ook hier werd alles opgehoogd van 1m 50 tot 2m en werd er hoge kaaimuren opgetrokken, rond 1900 zou de Kuiperskaai uitgroeien tot één van de belangrijkste uitgaanstraten van Gent tot men de hoek Kuiperskaai/ Wilsonplein werd afgebroken en de Overpoortstraat bijna alles overnam als uitgaansbuurt

36 Georges Carpentier (12 januari oktober 1975) was een Franse bokser, acteur en de Eerste Wereldoorlog piloot. Op 1 juni 1913, versloeg hij"bombardier" Billy Wells in Gent.? Nee beste mensen ik ben geen boks liefhebber. Ik heb een aantal foto s gezien op een Franse web side van de overheid en had Gent ingevuld. Maar waar de bokskamp plaats vond stond er niet vermeld. Als ik me niet vergis kon het hier op de Kuiperkaai zijn geweest. Resten van de ijzeren spanten hebben ze geïntegreerd in het koopcentrum op het zuid. Toch twijfel ik het hier een beetje. De spanten op het zuid zijn veel hoger. Een andere mogelijkheid kan zijn in het Citadelpark waar vroeger de floralieen door gingen. Van zodra ik het zeker weet verhuis deze foto dan naar gent 2 citadelpark

37 Je kan alles bekijken op Alle huizen zijn verdwenen voor het Zuid-complex De Kuiperskaai in de jaren zeventig toen het nog een uitgaansbuurt was.

38 Hoek Kuiperskaai met Frankrijkplein Foto s, alle huizen links werden afgebroken om er een parking te bouwen (blijkbaar waren dit stapelhuizen om de goederen die uit de boten waren gehaald te stapelen op de bovenverdiepingen. Zal terug verdwenen om de nieuwe stadsbibliotheek te bouwen. Foto werd genomen op de hoek van de zuid naar de Muinkschelde ter gelegenheid van het vertrek van een wielerwedstrijd.

39 Einde 15a zie verder 15b