RESOURCE. Beloning groter dan opoffering. p.12. Topsport tijdens studie. An introvert? Pick a degree with lots of lab work

Transcriptie

1 An introvert? Pick a degree with lots of lab work The new recruitment campaign matches programmes to personalities p.4 Isric gaat definitief niet terug naar Duivendaal Raad van Bestuur belooft bodemonderzoekers nieuwbouw tussen Gaia en Life p.6 Opvang ganzen kan goedkoper, berekende het LEI Symptoombestrijding, volgens Alterra. Ganzen laten zich niet verjagen. p.18 RESOURCE Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR nr september e jaargang Topsport tijdens studie Beloning groter dan opoffering p.12

2 2 >> liefdewerk >> WALTER + MUZIEK Walter Michielsen, teamleider onderwijsbureau VHL Velp Anderen laten genieten van muziek Deejay Walter Michielsen is gek van muziek. Altijd al geweest. Walter draait door heet zijn vaste programma op de donderdagavond van de Wijchense Omroep. Lekker draaien wat-ie zelf leuk vindt. Pop, soul, jazz. Voornamelijk van de vorige eeuw. Ik ben eigenlijk een oudere jongere hè. Te beluisteren op FM (Wij-chen en omgeving), op de kabel in Wijchen of online: www. wijchenseomroep.nl. RK / Foto: Guy Ackermans GIVING PEOPLE THE CHANCE TO ENJOY MUSIC DJ Walter Michielsen, whose is team leader of the education office at VHL Velp in his day job, is crazy about music. So he has a blast every Thursday evening on his programme on a local radio station. He plays whatever he feels like: pop, soul, jazz. Mainly twentieth century. Still young at heart, he says. To get on Walter s wavelength: FM (around Wijchen) or online at RESOURCE 23 september 2010

3 ILLUSTRATIE COVER: SJOERD SIJSMA >>INHOUD nr. 2 5e jaargang >> 8 DICTATUUR ZO SLECHT NOG NIET Autoritair geregeerde landen houden de ontbossing in de hand >> 20 EXCURSIE Deze boleet heeft nog steeds een te hoge radioactiviteit, maar smaakt goed. >> 24 LIFE COACH Nieuwe studentenpastor voelt zich ook psycholoog. Ik wil studenten helpen. 2 Liefdewerk muziek EN VERDER 4 Nieuws & opinie 8 Wetenschap 11 Post 12 Topsport en studeren 16 Beeld stoere boerenmeid 18 Ganzen 20 Paddenstoelen 22 MI mensa 24 Student 29 Puzzel 30 Advertenties 32 Typical Dutch vla PIPETTEREN ZONDER PRATEN Omdat ik nog niet weet wat ik ga studeren, doe ik de nieuwe karaktertest van Wageningen. Stap je overal op af of ben je afwachtend? Afwachtend. Ben je vooral goed in problemen signaleren of oplossingen bedenken? Signaleren. Welk thema past het best bij je? Voeding en gezondheid. Na zes vragen blijk ik een Nano mysterioso te zijn. Ik moet denken aan een opleiding biotechnologie of levensmiddelentechnologie. Als ik extravert had ingevuld, was ik waarschijnlijk uitgekomen bij Enthousiastus sanitas en de opleiding Gezondheid en maatschappij. Maar ja, ik ben introvert. Toch maar het lab in dan. Pipetteren zonder te hoeven praten. Assertieve types passen ook gewoon beter op de Leeuwenborch. Als schuchtere jongen zou ik daar toch niet aarden. Om blunders bij studiekeuze te voorkomen, zou karakter eigenlijk een opleidingseis moeten zijn. Om toegelaten te worden tot Internationale ontwikkelingstudies is het vwo-profiel Cultuur & Maatschappij niet voldoende. Ook dien je empatisch en assertief te zijn. Interesse in moleculaire wetenschappen? Stuur dan een verlegenheidverklaring mee, én een benedengemiddelde score op emotionele intelligentie. Gaby van Caulil The full story? resource.wur.nl/en NANO MYSTERIOSO Gaby did Wageningen University s personality test to see what he should study. He came out as a cautious, introvert problem-spotter suited to studying Biotechnology or Food Technology. The social sciences seem to be reserved for extroverts. Should personality be part of admissions procedures too? To do Development Studies you ll have to provide not just your High School diploma but a certificate of assertiveness. And to do Molecular Sciences, you ll need a low score for emotional intelligence. Welcome to the brave new world of personality-based student recruitment. 23 september 2010 RESOURCE

4 4 >> nieuws Stap je overal op af of ben je afwachtend? Ben je vooral goed in problemen signaleren of oplossingen bedenken? Met deze vragen begint de online karaktertest waarmee universiteit en VHL scholieren voor zich willen winnen. Na zes vragen krijgt een scholier in neplatijn zijn of haar karakter te zien, en vervolgens de opleidingen die daarbij passen. Bij de Investigo curiosus past een laboratoriumopleiding, de Humanistus sensitivo moet denken aan een dier- of plantenstudie en de Communicatae modernae gaat voor communicatiewetenschappen. De test koppelt karaktereigenschappen aan een opleiding. Zo wordt een introverte scholier verwezen naar een laboratoriumopleiding en een extraverte leerling naar een van de maatschappijwetenschappen. Dat is geen probleem, vindt Edwin Kelhout van de sectie Werving en Selectie. Het is geen wetenschap. Deze test geeft richting: het helpt bij je oriëntatieproces. Bovendien geven we ook andere mogelijkheden die bij je zouden kunnen passen. De nieuwe campagne start donderdag 23 september. Via Hyves, Nano mysterioso. Facebook en studiekeuzesites worden scholieren en studenten verwezen naar De campagne gaat niet uit van opleidingen, maar van interesses, aldus Kelhout. We richten ons daarmee op scholieren die niet direct aan Wageningen denken. De scholier die economie leuk vindt, denkt al snel aan Rotterdam of Tilburg, terwijl Wageningen ook economische richtingen kent. Die scholier komt persoonlijke verhalen van studenten en onderzoekers tegen. Zo is te lezen hoe voedingshoogleraar Renger Witkamp zich voorbereidt op een college en terugdenkt aan zijn eigen studietijd. Die persoonlijke aanpak past bij Wageningen, vindt Kelhout. Amsterdam en Utrecht verkopen de stad, Delft het innovatieve karakter en wij het persoonlijke. Bij ons ben je geen nummer, iedereen kent jou. WU HOGER OP RANGLIJST Wageningen komt als vijfde Nederlandse universiteit uit de bus in de toonaangevende universiteitenranglijst, net achter Utrecht. Dat is opvallend, want in tegenstelling tot Utrecht is Wageningen een gespecialiseerde universiteit. Vorige maand steeg Wageningen ook al van plaats 38 naar 36 op de wereldranglijst van universiteiten in de life sciences van ARWU (de ranking van de universiteit van Shanghai). Naast de THE-ranking is dat voor Wageningen de belangrijkste kwaliteitsgraadmeter in de wereld. De Nederlandse universiteiten als geheel doen het minder goed. In het landenklassement zijn ze gedaald van een derde naar een vijfde plek. Nederland moet de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Canada voor laten gaan. De VS, met Harvard fier aan kop, bezetten de eerste vijf plaatsen van de universiteitenranglijst. Cambridge en Oxford delen de zesde plaats. Times Higher Education heeft de weegfactoren voor de kwaliteitsbeoordeling dit jaar aangepast. Het belang van de onderzoeksreputatie (zowel in de academische wereld als bij werkgevers) telt nu minder zwaar mee dan de citatiescores van wetenschappers en de kwaliteit van het onderwijs. The full story? resource.wur.nl/en WHAT IS YOUR BSC TYPE? Are you bold or reserved? Do you like to identify problems or to solve them? The latest way to recruit students is to match their personality to a subject. This is the Wageningen approach this year. Typical Wageningen, says recruiter Edwin Kelhout: the personal touch. WAGENINGEN S RISING STAR Wageningen UR has risen from 155th to 144th in the Times Higher Ed s World University Rankings. Quite an achievement for a specialized university. It may have helped that teaching quality and citation scores now count more than reputation for research. CAMPUS BUS ROUTE There are plans for a new bus route across the Wageningen campus. Where the bus lane crosses a busy cycle path, flashing lights will warn cyclists of approaching buses. The changed route is hotly opposed by local residents who would have to walk to the campus to catch a bus. RESOURCE 23 september 2010

5 nieuws << Bij de Bornsesteeg, op een steenworp afstand van Forum, komt straks de belangrijkste halte van de nieuwe busbaan over de campus. Dat blijkt uit het plan dat vorige week woensdag werd gepresenteerd tijdens een drukbezochte inloopavond in Forum. De nieuwe, vrijliggende busbaan maakt deel uit van de hoogwaardige busverbinding die straks van Ede tot aan Wageningencentrum loopt. De route over de campus gaat van oost naar west en kruist daardoor de dagelijkse stroom fietsers op de Bornsesteeg. Bij die kruising komt een centrale halte, terwijl knipperlichten fietsers waarschuwen voor mogelijk passerende bussen. De buslijn vervangt de bestaande route over de Nijenoord Allee. Tegen die verandering bestaat veel verzet van bewoners uit de aanpalende wijken Tarthorst en Roghorst. Zij moeten straks de campus op om met de bus te gaan. RK >>HUISVESTING Een aantal krakers, waaronder enkele studenten, heeft maandagavond 20 september de oude Glasinstrumentenmakerij van Wageningen universiteit aan de Verbindingsweg in gekraakt. Ze protesteren daarmee tegen leegstand. In een eerste reactie zegt woordvoerder Simon Vink: Kraken is strafbaar, ze zullen er dus uit moeten. Op 1 oktober treedt de nieuwe antikraakwet in werking. In juni vroeg de Wageningse gemeenteraad het college zich terughoudend op te stellen bij handhaving van het kraakverbod. NM HARVEST Joop Schaminee planted a barren cherry tree in his garden many years ago. Every year he gives it another chance. This year he harvested one (delicious) cherry. Food for thought if nothing else. Wageningen University intends to strengthen what is good and give the rest the chop. How and when do you decide what deserves another chance? Wageningen UR wil buitenlandse studenten die te weinig studiepunten halen niet aangeven bij de IND. Die studenten verliezen dan hun verblijfsvergunning. Dat volgt uit de nieuwe wet modern migratiebeleid. Studenten van buiten de EU moeten jaarlijks minstens de helft van hun punten halen. Principieel vinden we dat we geen verlengstuk moeten zijn van justitie, laat een woordvoerder weten. Het is niet onze taak om de IND te informeren over resultaten van onze studenten. Bovendien levert dat een hoop werk op: wij moeten dan 800 studenten in de gaten houden. RK >>HOGESCHOOL De opleidingen van Van Hall Larenstein vallen vanaf januari 2011 onder drie locatiegebonden schools. Zo moet er meer samenhang tussen de opleidingen komen. Met de komst van de overkoepelende schooldirecteuren wijzigt de hiërarchie bij de hogeschool. De functie van de opleidingsdirecteuren wordt meer vakinhoudelijk gericht. Na vier jaar worden de schools per domein (zoals groene leefomgeving of voeding) georganiseerd. Bij de fusie-onderhandelingen heeft de medezeggenschapsraad bedongen dat de schools eerst per locatie worden georganiseerd en niet per domein. Voor de kerst neemt de VHL-directie ook de kosten van de ondersteunende diensten vanuit Wageningen UR, zoals de concernheffing en de ict-diensten, onder de loep. AB VHL >> will be split into 3 schools from January refuses to report foreign students results to the IND. take over Dreijen building in protest. SCHAMINÉE << In onze achtertuin staat een kersenboom die ik jaren geleden zelf heb opgekweekt uit een handvol pitten. Het is geen succesnummer, want meer dan wat verspreide bloemen weet de boom niet te produceren. Kersen heeft hij in de eerste tien jaren van zijn bestaan nog niet voortgebracht. Dit voorjaar wist de boom ons echter te verrassen met heuse bloesem, en fier prijkten de bloemtrossen in de lentezon. Na enkele zorgelijke weken telde ik bijna honderd jonge kersen. Helaas werden deze op een gegeven moment ook door een groepje houtduiven ontdekt. De gulzige vogels streken neer in de boom en in luttele seconden was de hele oogst verorberd. Herhaaldelijk heb ik op het punt gestaan de boom om te hakken, omdat hij niet deed wat hij moest doen. Maar de kersloze kers was een deel geworden van onze tuin, en elk jaar gaf ik hem een laatste kans. Dat sprankje hoop heeft hem als het ware overeind gehouden. In het strategisch plan van Wageningen Universiteit kunnen we lezen dat wat goed is zal worden versterkt en wat niet goed is kan worden afgestoten. Wat is goed, wat niet goed genoeg? Waar ligt de grens en hoe die te bepalen? Welk moment wordt gewogen? Je zult er maar voor staan. Eén enkele kers was aan de duiven ontsnapt, zo bleek op een gegeven moment. Ik heb de tak met een nylonkous omhuld om de kers ongestoord te laten rijpen. De rijpe kers hebben we met een scherp mesje in tweeën gedeeld en mijn vrouw en ik hebben ieder een helft gegeten. Verrukkelijk. 23 september 2010 RESOURCE

6 6 >> nieuws ALLEMAAL EEN STUKJE ARBORETUM Initiatiefnemer Frank Zegers noemt de actie geslaagd. Zo n 75 belangstellenden zetten hun naam op een zogenaamde koop-prospectus. Daarnaast heb ik diverse mails gehad van mensen buiten Wageningen. Zegers voert actie voor behoud van ongeveer twee hectare van het Klein Arboretum, het deel buiten de hekken van Het Depot. Dat deel wil Wageningen UR afstoten. Zegers heeft inmiddels bij de WUR geïnformeerd naar de koopprijs. Maar daar heb ik nog geen antwoord op gekregen. Woordvoerder Simon Vink licht in reactie toe dat de grond niet te koop staat. Het initiatief tot koop is genomen nadat Wageningen UR de groep rond Zegers (o.a. Platform De Dreijen) verbood om onderhoudswerk in het arboretum te gaan uitvoeren. Zegers wilde 111 verdwenen soorten gaan herplanten. Achter de schermen werkt Wageningen UR aan een nieuwe beheerstructuur voor zowel Arboretum als Belmonte. Voormalig bibliotheek-directeur Dick van Zaane en WUR-woordvoerder Simon Vink komen eind dit jaar met een voorstel. Onze opdracht is om met een beheersvorm te komen die het behoud van hoogwaardige tuin waarborgt, licht Van Zaane toe. Hij praat onder meer met het Geldersch Landschap, Hotel de Wageningse Berg, de Rododendronvereniging en de nieuwe stichting Wageningen Arboretum. RK Het personeel van Isric krijgt kantoorruimte in gebouw Gaia en kan al over een paar maanden verhuizen. Het museum van Isric komt in nieuwbouw tussen Gaia en Lumen. De Raad van Bestuur heeft bijna 1,8 miljoen euro voor die bouw toegezegd, onder de voorwaarde dat wordt afgezien van een (tijdelijke) terugkeer naar Duivendaal. De ondernemingsraad van ESG, waar Isric onder valt, is met die toezegging akkoord gegaan. Maar met gemengde gevoelens, laat voorzitter Kees van Diepen weten. Ik heb een dubbel gevoel, het voelt niet als winst. We zijn voor het blok gezet door het aanbod van de Raad van Bestuur. Het personeel van Isric wil graag terug naar Duivendaal, maar kiest nu eieren voor haar geld. Door het vergelijk gaat de voor 23 september geplande rechtszaak voor de Ondernemingskamer niet door. Inzet daarvan was of Isric terug kan naar Duivendaal, waar het eind vorig jaar vanwege vermeende acute brandonveiligheid moest vertrekken. Isric is sindsdien ondergebracht in het Wisselgebouw op de campus. Het museum huist nog op Duivendaal, maar is gesloten. ESG-directeur Kees Slingerland is hartstikke blij dat de kwestie nu is opgelost en Isric naar Gaia komt. Hij ontkent dat het Isric met geld over de streep is getrokken. Dat is negatief uitgedrukt. De FOTO: BART DE GOUW Stichting Het Depot gaat het kubusvormige voormalige bibliotheekgebouw aan de Arboretumlaan kopen. Dat maakte voorzitter Loek Dijkman maandag 20 september bekend. Dijkman leidde in het kader van een promotie-offensiefje een deel van het Wageningse college rond in het Klein Arboretum op De Dreijen. Dijkman wil in de nieuwe aanwinst basisscholieren kennis laten maken met zijn beide passies: planten en beeldende kunst. Die invulling sluit nauw aan bij de bestaande plannen voor de Banaan en het Botanisch Centrum, die al eigendom zijn van Utopa. Het geheel moet een studie- en voorlichtingscentrum worden voor planten en kunst. Met de aankoop is nu de hele oostelijke rand van het Klein Arboretum in handen van Dijkman. De stichting is ook eigenaar van Hinkeloord, waar Het Depot haar beelden exposeert. werkgroep huisvesting kwam zelf met het voorstel om het museum te koppelen aan nieuwbouw met een gezamenlijke entree tussen Gaia en Lumen. De medezeggenschap vond dat acceptabel. Het personeel van Isric kan volgens Slingerland al binnen een paar weken verhuizen naar Gaia. De collectie bodems krijgt tijdelijk onderdak in een bergruimte. Later volgt nieuwbouw tussen Gaia en Lumen. Hierin komt het museum, de bieb van Isric en een gezamenlijke receptie voor Gaia en Lumen. RK The full story? resource.wur.nl/en If you won t let us plant vanishing species in it, we d like to buy it. This is the latest tactic in Platform de Dreijen s campaign to save an apparently abandoned part of the university s arboretum. There are 75 willing buyers, mainly local residents. Silence from the university for now. Meanwhile, the Depot foundation is to add the cubic library building on the Arboretumlaan to its several acquisitions around the arboretum. It will be a primary school education centre on plants and art. ISRIC TO MOVE TO GAIA It s settled: soil science institute Isric will be moving soon to Gaia on the Wageningen campus. With mixed feelings, as the institute had hoped to go back to its Duivendaal building in town. The ESG is delighted, though, and will build a museum for Isric s soil sample collection. RESOURCE 23 september 2010

7 nieuws << 7 LATEN ZIEN DAT WETENSCHAP GAAF IS David Lentink Onderzoeker en universitair docent leerstoelgroep Experimentele Zoölogie, in Zodiac Dingt met zijn team mee naar de Academische Jaarprijs 2010 met het project Vliegkunstenaars ( Waarmee hopen jullie die euro in de wacht te slepen? We nodigen iedereen in Nederland uit om met ons unieke high-speed film te maken van vliegende beesten en zaden in de vrije natuur. Dat soort beelden bestaan nog niet en met dit project willen we mensen laten zien dat wetenschap gaaf is. In ons promotiefilmpje vertellen we er meer over. Wat is er in het filmpje te zien? Geweldige high-speed beelden van vliegende vogels en insecten die we als voorbeeld hebben gemaakt met de beste high-speed camera die momenteel beschikbaar is. Die camera filmt met 7500 beelden per seconde. Daarmee kun je spectaculair vlieggedrag zien dat te snel gaat voor het menselijk oog. Van vechtende zweefvliegen tot parende gierzwaluwen. Gaan jullie de prijs winnen? Ja, tenminste, als iedereen op ons filmpje stemt. Wanneer is de finale en weten jullie of je gewonnen hebt? We strijden op 27 oktober in Leiden voor de overwinning. HW Stemmen op het filmpje kan op Sinds 6 september zijn de koffie- en theeprijzen bij drie luxe koffiecounters flink gestegen, in Forum, Leeuwenborch en Biotechnion. Momenteel betalen klanten van cateraar Albron 85 eurocent voor een kopje koffie of thee. Bijna het dubbele, in vergelijking met het oude bedrag van vijftig eurocent. Debbie Kielstra, cateringmanager van Albron, heeft wel een verklaring: Wageningen UR wil studenten en medewerkers de keuze bieden tussen luxe en goedkope koffie. Afgesproken is dat Albron voorziet in luxe koffie. Voor goedkope koffie kunnen studenten en medewerkers terecht bij de automaten. Lange tijd verkochten we onze luxe koffie tegen de prijs van goedkope automaatkoffie. Begin dit studiejaar hebben we dit aangepast.. De nieuwe koffieprijzen wekken ergernis op: in de wandelgangen en op de site van Resource regent het commentaar. Student Maarten de Bruijn snapt deze commotie wel: De koffie van Albron is erg duur geworden, zeker als je het vergelijkt met andere universiteiten. Daarnaast word je voor een keuze gesteld: óf vieze automaatkoffie voor 45 eurocent óf lekkere koffie maar dan veel duurder. Ik ga nu minder vaak koffie halen bij Albron. Kielstra ziet het anders: We zijn ons bewust van de klachten, maar merken wij ook veel begrip voor de situatie. Van de klachtenkaartjes die bij onze koffiecounters liggen is in ieder geval weinig gebruik gemaakt. SCIENCE IS SEXY Wageningen zoologist David Lentink is leading a bid for the annual academic prize 2010 with a film-making project called Flightartists. Just to show what fun science can be. PRICY COFFEE Campus caterer Albron has hiked the price of tea and coffee to give a choice between deluxe coffee and cheap machine coffee. Or between unaffordable coffee and undrinkable coffee, as some staff as students see it. The ASG board wants to concentrate dairy research in Leeuwarden. The employees council prefers Lelystad. ILLUSTRATIE: KITO Ondernemingsraad en directie van de Animal Sciences Group (ASG) zijn het fundamenteel oneens over de centrale locatie van het praktijkonderzoek voor de melkveehouderij. De ASG wil een concentratie van proefbedrijven rond praktijkcentrum Nij Bosma Zathe bij Leeuwarden. Proefboerderijen in Lelystad, Heino, Zegveld en Cranendonck zouden dan hun deuren moeten sluiten. De provincie Friesland zegde een investeringsbudget van twintig miljoen euro toe voor deze Dairy Campus. De ondernemingsraad erkent dat er geen plek meer is voor regionale praktijkcentra, maar vindt dat de keuze bij de concentratie op Lelystad moet vallen. Directielid Dick Pouwels van ASG betreurt het dat directie en ondernemingsraad niet tot een gemeenschappelijke visie zijn gekomen over de toekomst van de praktijkcentra. Half september wordt er verder gepraat. AS 23 september 2010 RESOURCE

8 8 >> wetenschap DEMOCRATIE HELPT TEGEN ONTBOSSING Democratische landen hebben minder te lijden onder ontbossing. Dat lijkt logisch. Maar bossen zijn óók goed af onder een stevige dictatuur. Tot die opmerkelijke conclusie komen Wageningse milieubeleidswetenschappers. Voor ons is die uitkomst ook verrassend, reageert professor Milieubeleid Tuur Mol. Binnen de milieuwetenschap is er grote onenigheid over de vraag of democratie nu wel of niet van invloed is op de toestand van het milieu. Wij weten daar nu systematiek in aan te brengen. Dat is het leuke. Mol en masterstudente Meilanie Buitenzorgy publiceren daarover (online) in het economenblad Environmental and Resource Economics. De opzet van de studie is simpel. Mol en zijn Indonesische studente zetten voor 177 landen de snelheid van ontbossing uit tegen het democratisch gehalte van het land. Dat levert een omgekeerde U- vorm op. De ontbossing is het hoogst in de top van de kromme, daar waar landen midden in de overgang zitten van een autoritaire Je moet niet alleen kijken naar inkomens verbetering, maar ook naar participatie en de mocratisering regering naar een volwaardig functionerende democratie. Typische transitielanden waar veel gekapt wordt, zijn volgens Mol de Oost-Europese landen, China, Korea en een aantal landen in Latijns-Amerika. Landen met weinig ontbossing en een volwaardige de- In een dictatuur zou dit niet gebeuren. mocratie vind je in West-Europa, de Verenigde Staten, Australië en Nieuw-Zeeland. Maar de curve toont aan dat ook sterk autoritair geregeerde landen de ontbossing in de hand houden. Ook dictators zijn dus goed voor het milieu. Het gevonden verband is volgens Mol bijzonder, maar toch vrij eenvoudig te verklaren. In autocratieën beschermt de sterke staat het bos. In volwaardige democratieën zijn het maatschappelijke organisaties die deze rol vervullen. Maar juist in het overgangsgebied werken die oude en nieuwe instituties niet volledig, legt Mol uit. Met ontbossing als gevolg. VOER VOOR ECONOMEN Het onderzoek gooit volgens Mol min of meer een steen in de vijver van de milieueconomen en sociale wetenschappers. Economen hebben veel studie gedaan naar de relatie tussen economische groei en de verslechtering van het milieu. Daar lijkt de omgekeerde U ook aanwezig. Wij bewijzen dat zo n verband ook opgaat voor de relatie tussen ontbossing en democratie. Sterker nog: dat het verband sterker is. De boodschap is dus volgens Mol: Economen, jullie kijken veel te veel naar de economie. Er is meer aan de hand dan economie om de toestand van het milieu te verklaren. En dat is volgens Mol een nuttige bijdrage aan de academische stammenstrijd. Ik verwacht dat dit artikel heel veel geci- teerd gaat worden. Dit opent een heel nieuwe onderzoekslijn. Wij hebben alleen maar naar ontbossing gekeken, maar je kunt allerlei andere indicatoren onderzoeken. Want naast democratie spelen volgens Mol ook factoren als onderwijs, de grootte van een land en de omvang van de plattelandsbevolking een verklarende rol. Los van academische waarde ziet Mol ook praktisch nut. Het IMF bijvoorbeeld, geeft veel fondsen aan programma s tegen ontbossing. Daar moet je dus niet alleen kijken naar inkomensverbetering, maar ook naar democratisering en participatie. Wij bieden daarvoor het argument. Roelof Kleis FOTO: I-STOCK The full story? resource.wur.nl/en GOVERNANCE AND TREES There is less deforestation in democratic countries. But a strong dictatorship seems to be good for forests too. Forests suffer most in countries in transition from an authoritarian to a democratic system, according to the graphs that Professor of Environmental Policy Tuur Mol and an MSc students published in the online journal Environmental and Resource Economics. The study shows that not just economic factors but also political systems affect the use and abuse of forests, says Mol. NANOMEDICINE It can take a hospital lab days to identify the cause of a chest infection. Too long for patients in a critical state. Wageningen professor of Organic Chemistry Han Zuilhof hopes to change that with a chip that can detect the pathogen in seconds via RNA molecules. The RESOURCE 23 september 2010

9 wetenschap << 9 SUPERSNELLE DETECTIE VAN INFECTIEZIEKTES een virus in het menselijk lichaam. consortium Wie nu met een ernstige longinfectie wordt opgenomen, verkeert lange tijd in onzekerheid. Een laboratorium doet er dagen over om de identiteit van de ziekteverwekker te achterhalen. Als de patiënt in acuut gevaar verkeert, schrijft een arts een antibioticumkuur voor zonder dat hij weet waarmee de patiënt is besmet. Maar daar komt verandering in, hoopt Han Zuilhof, hoogleraar organische chemie aan Wageningen Universiteit. Onder zijn leiding gaat een consortium van medici, chemici en ingenieurs een chip ontwikkelen waarmee de ziekteverwekker in een paar minuten is te detecteren. Het Nanomedicine project kan rekenen op 8,5 miljoen uit het Fonds Economische Structuurversterking (FES). DNA-chip moet ziekteverwekker opsporen. 4-year nanomedicine project will get 8.5m euros in FES (Dutch gas revenue) funding. De chip brengt onder meer messenger-rna van afweercellen in kaart. Dit zijn kleine moleculen die verraden tegen welke indringer de afweercellen van de patiënt zich verdedigen. De chip kan in principe duizenden RNA-moleculen tegelijk identificeren. De code van het RNA geeft aan wat de aard van de indringer is. Met behulp van zo n chip is een veel adequatere behandeling mogelijk, aldus Zuilhof. De detectie is snel en de arts weet direct welk antibioticum hij van de plank moet halen. VIER JAAR LOOPTIJD Voordat het zover is zal het consortium bestaande uit academische onderzoekers en bedrijven diverse problemen moeten oplossen. Het meest lastige is de integratie van alle te ontwikkelen kennis tot een chip waarmee een arts uit de voeten kan, aldus Zuilhof. We willen over vier jaar, wanneer de financiering ten einde loopt, de belangrijkste onderdelen klaar hebben. De bedrijven die participeren in het consortium kunnen de chip vervolgens afmaken. Astrid Smit MEASURING HUNGER There are conflicting reports about world hunger. One day we read that it is dropping, the next that it is rising. Environmental Policy researcher Peter Oosterveer casts some light on a complex issue. Model-based calculations are fallible when they are based on food stocks and ignore distribution. A pretty good indicator of hunger levels is the price of cattle, which are rural people s savings for a rainy day. VISIE << Hoe meet je honger in de wereld? Het aantal ondervoede mensen in de wereld daalt, stelde de Volkskrant vorige week. Nee, de honger is toegenomen, schreef de Volkskrant een dag later. Hoe zit het nu? Heeft de wereld meer of minder honger? En hoe kun je dat weten? Peter Oosterveer, onderzoeker bij de leerstoelgroep Milieubeleid: De honger in de wereld nam af tot Maar de afgelopen drie jaar nam de honger weer toe van 750 naar 925 miljoen mensen. Is deze groei tijdelijk of structureel? Dat is lastig te zeggen, omdat de oorzaken van honger van land tot land verschillen. De berekeningen van de FAO en de Wereldbank zijn erg modelmatig. Ze schatten de beschikbaarheid van voedsel op nationaal niveau en wat daar bijkomt aan import van de wereldmarkt. Wat ontbreekt is een goed inzicht in de voedselverdeling in een land. Welk percentage van de bevolking in Mali en Tanzania echt honger heeft, haal je niet uit dergelijke modellen. Zo is de beschikbaarheid van voedsel door het jaar heen een belangrijk aspect. Als je een mooie oogst hebt gehaald, maar de productie tegen een lage prijs verkoopt en tien maanden later schaars voedsel tegen een hoge prijs moet bijkopen, is de situatie minder gunstig dan het model laat zien. De hoge graanprijzen op de wereldmarkt spelen een rol, maar of die tot honger leiden, is de vraag. Ik begrijp dat de voedselrellen in Mozambique niet voortkomen uit gebrek aan voedsel. Het protest richtte zich tegen de hoge voedselprijzen, maar de oorzaak daarvan was dat de wisselkoers van de Mozambiquaanse metical met de Zuid-Afrikaanse rand werd aangepast, waardoor de prijzen stegen. Of sprake is van voedselschaarste of echte honger, haal je ook niet simpel uit modellen. De beste indicator van honger in een regio is de prijs van vee. Als die daalt, neemt de honger toe. Vee is de spaarpot van veel mensen in ontwikkelingslanden. Ze gaan het vee verkopen als ze honger hebben. Daardoor daalt de prijs. AS 23 september 2010 RESOURCE

10 10 >> wetenschap CHLOOR BLIJKT WONDERMIDDEL TEGEN ROZENZIEKTE tegen een belangrijke ziekteverwekker in rozen, de schimmel Botrytis cinerea. Botrytis is een groot probleem in de rozenteelt. Elke roos is besmet met sporen van botrytis. Die sporen moeten worden gedood, voorafgaand aan vervoer per schip of vliegtuig naar de consument. Omdat schimmel snel resistent wordt voor bestrijdingsmiddelen, gebruiken telers ingewikkelde spuitschema s met vier of vijf middelen om de schimmel te doden. CONTROLEMIDDEL Dat kan veel simpeler, leggen Amerikaanse en Wageningse onderzoekers deze maand uit in het tijdschrift Postharvest Biology and Technology. Woltering vergeleek met Amerikaanse collega s van UC Davis commerciële middelen om botrytis te bestrijden in het laboratorium. Tijdens de test gebruikten de onderzoekers een chlooroplossing als controlemiddel. Tot hun verbazing werkte het chloor beter dan de andere middelen. Een liter water met een klein scheutje Glorix (één of twee milliliter huishoudchloor) volstaat, zegt Woltering. Het chloor doodt de sporen van de schimmel. Als de plant al is FOTO: BART DE GOUW geïnfecteerd door de schimmel, werkt het chloor niet. PATENT GEWEIGERD Woltering heeft het chloor inmiddels getest bij partijen rozen tijdens containervervoer op schepen. Gebruik van chloor leidt tot vijftig tot zeventig procent minder aantasting door botrytis. Bovendien is bij wel aangetaste rozen de schade minder erg, concludeert Woltering uit dit onderzoek. De onderzoekers ontdekten de gunstige werking van chloor twee jaar geleden al, maar zochten eerst uit of ze patent op hun vinding konden aanvragen. Maar de oplossing is zo verschrikkelijk simpel dat een patent niet kan, zegt Woltering. Iedereen kan de chlooroplossing zo kopen. De vinding is niet te beschermen. Daarom hebben we de uitkomsten nu maar eens gepubliceerd. Albert Sikkema TWEE EEUWEN BLIKVOER We hebben er de industriële revolutie aan te danken, expedities waren ervan afhankelijk en oorlogvoering zou nooit meer hetzelfde zijn: geconserveerd eten in glas of blik. We doen het nu precies 200 jaar. Vijf vragen over blikvoer. Voedsel in blik? Gaap. Dat zie je verkeerd. Tiny van Boekel, hoogleraar van de leerstoelgroep Productontwerpen en Kwaliteitskunde, noemt de ontdekking van conserven niet voor niets briljant en revolutionair. Volgens hem was de industriële revolutie zonder ingeblikt voedsel bijvoorbeeld niet mogelijk geweest. Omdat mensen minder voedsel hoefden te verbouwen, hielden ze tijd over voor het werk in de fabriek. Wie is de uitvinder? De Franse kok Nicolas Appert experimenteerde jarenlang met inmaken van levensmiddelen. Hij vulde glazen vaten met voedsel, sloot het geheel af met kurk en was, en kookte het hele zaakje urenlang. Dat werkte. Het eten was weliswaar tot pulp gekookt, maar de bacteriën waren morsdood, waardoor het voedsel niet bedierf. De methode Appert werd bekend toen hij een prijsvraag won, uitgeschreven door Napoleon Bonaparte die een manier zocht om zijn legers gemakkelijker van voedsel te voorzien. Maar dat was glas. Dat klopt. Blik had toen nog als nadeel dat er geen blikopeners bestonden. De loden sluiting moest met hamer en beitel worden verwijderd. Vijftig jaar later kwam er wel een handzame opener op de markt en werd ingeblikt voedsel een massaproduct. Waarom blijft het voedsel goed? Tijdens het koken worden de bacteriën gedood. Maar dat ontdekte Louis Pasteur pas enkele decennia na de vondst van Appert. Doen we het nog steeds net als toen? Het principe is nog altijd hetzelfde. Maar de technieken zijn verfijnd. Zo gebruiken we geen tin en lood meer, omdat die giftig zijn. De verhitting is zodanig geopti maliseerd dat smaak en kwaliteit optimaal bewaard blijven. Hoewel, ingeblikte sperzieboontjes blijven toch een onaangenaam weke massa, die je tijdens een intiem dinertje maar beter kunt vermijden. HW The full story? resource.wur.nl/en BLEACH COMBATS ROSE BLIGHT Household bleach works better against the common rose blight Botrytis cinerea than any commercial fungicides. Wageningen agrotechnologist Ernst Woltering and colleagues discovered this by chance when using bleach as a control in comparative tests. The researchers have kept this up their sleeves for two years while trying to get a patent. But you cannot patent household beach, so they ve let the secret out. A drop of bleach in a litre of water will do the job, reducing infections by up to 70 percent. CANNING REVOLUTION Canned food has been around for 200 years. Do not underestimate its revolutionary impact, says Prof. Tiny van Boekel. It helped make the industrial revolution possible and solved army provisioning problems. Canning methods have not changed much since then. RESOURCE 23 september 2010

11 post << 11 post OOK EEN MENING? Mail je reactie naar ALBRON PRIJST ZICHZELF DE MARKT UIT Vanmorgen lag er in de kantine bij de koffiecounter een briefje: Vanaf 1 september wordt er alleen nog maar luxe koffie getapt. Vanaf 6 september gaan de prijzen daarvan omhoog. Alle prijzen stijgen met zo n 70 procent, ook die van de thee. Voorbeeld: cappuccino was 65 cent maar wordt een euro; een gewone koffie wordt 85 cent. Ik word hier niet blij van, om het maar eens eufemistisch uit te drukken, integendeel, en ik ben niet de enige. Misschien tijd om alleen nog maar automatenkoffie en -thee te gaan drinken? Maar die is niet zo lekker. Of kan dit nog worden teruggedraaid? Help! Ingrid Lefeber NAME CHANGE I am currently living my student life in Wageningen University, The Netherlands. The name of my Master program has been changed to MSc Development and Rural Innovation (MDR). Before MDR, the name was MSc Management of Agro-Ecological Knowledge and Social Change (MAKS). The change is only in the name of the program, not in the content; just like changing the casing of cellphone or bed-sheet. re:actie OOK EEN MENING? Ga naar resource.wur.nl. OP KOFFERBAKCHINEES WEER BUITEN Piet-is-er-niet: Wageningen UR was niet blij met die verkoop langs de weg? De WUR heeft zelf de interne catering, die wel enigzins betaalbaar was, afgestoten en is met een commercieel bedrijf in zee gegaan. Dat moet winst maken en ja, dat is dus duur. Daarmee creeer je een markt voor goedkoper eten en voor je het weet staan er Chinezen vanuit hun kofferbakken de massa te voeden. Anders dan bij echte universiteiten zoals Leiden en Utrecht, kijken we hier alleen naar het kostenplaatje en inderdaad, de WUR is een bedrijf waar efficiëntie en winst belangrijker zijn dan academische waarden, historie en collegialiteit. Daar denk ik meestal aan wanneer ik op de University of Life Sciences maar weer voor de kroket ga omdat het broodje gezond letterlijk vijf keer zo duur is, en ik eindeloos in de rij sta voor de dames van Albron. Die Chinezen strijken al onze winst op!, roepen ze wel eens. Knipoog naar Aalt, want meestal houdt hij wél van Chinezen. OP SCHAAMTELOOS, OVER SLORDIG TENTAMENGEDRAG VAN STUDENTEN. Martijn Kuller, Studentenraadslid namens VeSte: Ik herken het probleem dat Imke de Boer hier naar voren Like any other changes that happen in this planet; some like the new name, some don t. Some disagree with the changing process itself, some find MDR easier to explain compared to MAKS, some worry about the prospect to pursue professional career in the developed countries and in the developing countries. So far, I am fine with MDR. I would say I am fine with any naming of the program. I am currently in love with the content the subjects that I am learning. I see that the real challenge lies in the ability to formulate a simple-understandable by layman one/two-liner(s) of what is MAKS? or now.. what is MDR? This is my one-liner; which of course is not constant and may change as time goes... MDR equips students (from natural science background) with social science perspectives to analyze and to understand the dynamics and the complexity of social change. MAKS-ers/MDR-ers, what s your one/two-liner(s)? Steisianasari Mileiva ILLUSTRATIE: ESTHER BROUWER Full letters? resource.wur.nl/en brengt en begrijp ik de frustratie die het soms op kan leveren. Het is, gezien de reacties op haar bericht, duidelijk een probleem en zal dus moeten worden opgelost. Ik stel daarom een variant op het voorstel van Brascamp (score 4 of lager: 1 jaar lang geen hertentamen) voor: de student maakt het tentamen, beslist bij afronding of hij/zij denkt het gehaald te hebben. Onderaan het tentamen kan de student dan een vinkje plaatsen bij wel nakijken of niet nakijken. Verzoekt de student het tentamen wel na te kijken en haalt hij/zij alsnog een 4 of lager, dan treedt de regel Brascamp in werking. Verzoekt de student het tentamen niet na te kijken, dan kan hij/zij het de volgende keer weer proberen. Op deze manier kan de student het tentamen toch blijven herkansen zo vaak hij/zij wil, maar worden docenten niet opgescheept met de frustrerende taak tentamens van ongemotiveerde studenten keer op keer na te moeten kijken. Bijkomend voordeel: studenten hoeven niet met angst en beven het doodsvonnis van de cijferuitreiking af te wachten. WANT TO COMMENT TOO? go to resource.wur.nl/en colofon Resource is het magazine en de website voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Resource magazine verschijnt tweewekelijks op donderdag. Abonnement Een abonnement op het magazine kost 58 (buitenland 131,50) per academisch jaar. Opzeggen een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode (1 augustus). Redactieadres Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen. Postbus 409, 6700 AK Wageningen Gebouw 116 (bode 31). T Website resource.wur.nl. ISSN Secretariaat Thea Kuijpers, resource@wur.nl tel Redactie gaby.vancaulil@wur.nl, rob.goossens@wur.nl, nicolette.meerstadt@wur.nl, onderwijs, VHL) , alexandra.branderhorst@wur.nl schappen, economie) roelof.kleis@wur.nl, albert.sikkema@wur.nl, hans.wolkers@wur.nl, Vormgeving hans.weggen@wur.nl, Freelance auteurs Karin Flapper, Stijn van Gils, Alice van Ginkel, ir. Yvonne de Hilster, Christoph Janzing, Karin de Mik, Tom Rijntjes, ir. Astrid Smit, ir. Joris Tielens, Hoger Onderwijs Persbureau Vertaling Clare McGregor, Keen-Mun Poon, Clare Wilkinson Foto s Guy Ackermans, Bart de Gouw, Sjoerd Sijsma, ANP, Hoge Noorden, Nationale Beeldbank Illustraties Esther Brouwer, Sebastiaan Donders, Miesjel van Gerwen, Guido de Groot, Karel Hulsteijn, Yvonne Kroese, Annemarie Roos, Henk van Ruitenbeek Basisvormgeving magazine Nies & Partners bno Nijmegen Vormgeving website Advertenties Extern, Bureau van Vliet, T , m.dewit@bureauvanvliet.com Intern (gereduceerd tarief), Hans Weggen, T , hans.weggen@wur.nl Uitgever Viola Peulen, Corporate communicatie Wageningen UR Resource wordt gedrukt op papier uit verantwoord beheerde bossen. 23 september 2010 RESOURCE

12 12 >> achtergrond GRENZEN verleggen RESOURCE augustus september

13 achtergrond << 13 Buiten voor de hand liggende tijdsbestedingen als barhangen en bijbaantjes, kun je als eerstejaars ook kiezen voor een wat uitdagendere ambitie: topsport. In verschillende sporten kun je, als je nu begint, nog ver komen. De opoffering is groot, maar de beloning nog veel groter, zo vinden topsportende studenten zelf. Je ontdekt waar je persoonlijk toe in staat bent. tekst: Yvonne de Hilster / foto s: Sjoerd Sijsma Vroeg naar bed, gezonde voeding, nauwelijks alcohol drinken. Dat klinkt allemaal niet als het gedroomde studentenleven. Topsportende studenten worden dan ook blij van heel andere dingen: de kick van het grenzen verleggen, reizen naar verre toernooien, fysiek afzien en natuurlijk: het zoet van de overwinning. In Wageningen lopen er heel wat (ex-)studenten rond die hun studerende leven vooral besteden aan hun sport. Sommigen hebben daar grote successen mee behaald, of zijn hard op weg om dat te doen. Wat motiveerde ze om ermee te beginnen? Wat moeten ze ervoor laten? Hoe ziet hun leven eruit? We vroegen het aan de toppers én aan hun trainers. Mochten hun verhalen je als muziek in je oren klinken: het is nog niet te laat. Voor duur- en krachtsporten als wielrennen, atletiek, roeien en boksen geldt dat je heus niet vanaf je babyjaren in de gewichten hoeft te hangen om een topsporter te worden, zo menen de deskundigen. Sterker nog: De echte kracht en taaiheid die je voor roeien nodig hebt komt pas als je bent uitgegroeid, zegt roeicoach Carlijn Wentink. WIELRENNEN Dat je in vier jaar ver kunt komen, bewijst Annemiek van Vleuten. In 2006 begon ze als vierdejaars student dierwetenschappen met fietsen; een van de weinige sporten die ze nog kon doen met haar kapotte voetbalknie. Dit jaar won de inmiddels afgestudeerde renster van de Nederland Bloeit-ploeg onder meer een zware Franse ronde. Op 2 oktober start ze bij de WK in Melbourne. Naast een ijzeren discipline, goede voeding en dol zijn op uitdagingen moet je ook echt plezier in fietsen hebben, SPORTEN WAARIN JE ALS STUDENT NOG KUNT GAAN UITBLINKEN Atletiek, zowel op loopals technische nummers. Je top ligt wel later dan wanneer je als kind begint. Boksen. Goed voor fysieke en mentale ontlading. Voor dames is de weg naar de top korter dan voor heren. Roeien. In de basis een simpele beweging. Draait om kracht en uithoudingsvermogen. Je kunt vrij snel veel trainen zonder overbelast te raken. Wielrennen. Voor wie lang alleen kan trainen in zegt Van Vleuten. Ik geniet van elke koers, van elke training. En nu ik dit jaar voor het eerst niet hoef te studeren of werken naast mijn sport, voelt het als één grote vakantie. Je leert er ook veel van, vindt ze. Zoals functioneren in een team en omgaan met tegenslagen. Maar ook tassen in- en uitpakken: tot nu toe ben ik in 2010 bijna net zoveel in het buitenland geweest als thuis. Geert van der Sanden zou willen dat hij zoveel weg was. Hij moest zijn wielercarrière een half jaar geleden opschorten toen de Ziekte van Pfeiffer geconstateerd werd. Van der Sanden kan haarfijn aangeven wat hij mist: het gevoel van ergens voor gaan en het afzien. Het is heerlijk om actief te zijn, je lichaam te verbeteren en aan tactiek te werken. Natuurlijk is het ook vermoeiend en niet altijd even leuk. Maar ik zou toch graag weer koersen. Per week was hij 25 tot 30 uur met zijn sport bezig, en vaak weg voor wedstrijden ergens in Europa. weer en wind en niet bang is voor een peloton. Of ga voor een kleine sport als frisbee, rugby of unihockey (soort zaalijshockey). Ook die hebben een Nederlands team en spelen wedstrijden in het buitenland. 23 september 2010 RESOURCE

14 14 >> achtergrond Marlou Bijlsma ATLETIEK Wageningen is het mekka voor de atletiekliefhebber: er is bos, een kunststof atletiekbaan, een krachthonk en sportcentrum Papendal op fietsafstand. Maar belangrijker is nog wat je zelf mee moet brengen, namelijk discipline en doorzettingsvermogen, aldus trainer Tonnie Dirks. Dus geen studentenbestuur en niet iedere week uit. Niet iedereen kan het volgens hem mentaal opbrengen om jaar in jaar uit keihard te trainen. Zeker niet wanneer er blessures of periodes zonder progressie op je pad komen. Maar kom je ver, dan krijg je er meer voor terug dan je inlevert, vindt Dirks. Titels en veel buitenlandse trips en contacten je wereld wordt wijder. Het is heerlijk om de beste te worden, ergens bovenuit te steken en je eigen grenzen te verleggen. Als je vooruit gaat heb je het zelf verdiend. Dirks drijft zijn lopers tot prestaties, maar dat het nog gekker kan ondervond eerstejaars student voeding en gezondheid Marlou Bijlsma vorig jaar toen ze met een beurs naar de Verenigde Staten ging. Doordeweeks was het trainen, school, trainen, studeren, met tussendoor eten en douchen. Aan de ene kant was het heerlijk om iedere dag met sport bezig te zijn, tussen atleten van over de hele wereld. Maar ze gaan in de VS wel anders met sport om. Veel geduw bij de start van een wedstrijd, schreeuwende coaches. Na een slechte race sprak een coach eens een week niet tegen me, terwijl ik echt mijn best had gedaan. Ik probeerde er vooral van te leren, uit te vinden waarom het slecht ging. Je moet het positief blijven bekijken, anders schiet je er niks mee op. Veel beter lopen ging ze uiteindelijk niet. Nu ze terug in Nederland slechts vijf keer per week traint, voelt ze zich ook weer veel beter. Een goede les: Veel rust is minstens zo belangrijk als veel trainen. BOKSEN Boksen is eigenlijk een tegennatuurlijke sport, zegt Marieke Buffing. Je wilt het liefst wegrennen voor het gevecht. Maar voor de studente Biotechnologie was dat geen reden om er vanaf te zien. Integendeel, Buffing is een vaste bezoeker in de top van het landelijke studentenboksen. Dit jaar zag ze helaas het NK voor studenten de mist in gaan door een schouderblessure, maar volgend jaar hoopt ze weer van de partij te zijn. In het begin voelde ze zich aangetrokken tot de sport omdat ze merkte dat haar conditie supergoed werd. Kon ik bij een verhuizing meer tillen dan ik dacht. Gaandeweg raakte ze ook in het wedstrijdcircuit verzeild. Boksen is een sport waarbij je gemakkelijk je grenzen verlegt: het ge- Marieke Buffing RESOURCE 23 september 2010

15 achtergrond << 15 Jolmer van der Sluis voel dat je best nog even door kunt, want moe ben je toch al. Ik ben ook niet van: ach laat maar. Ik wil winnen. Een bokstraining is voor mij ook de enige manier om goed te ontspannen. Tom Meekhof is die fase inmiddels weer voorbij. Vier jaar geleden was de oud-student Biotechnologie een tijdje op wedstrijdniveau en vijftien kilo lichter. Ik was toen extra afgetraind om in een lagere gewichtsklasse op te mogen, en had een ingevallen gezicht. Inmiddels is zijn trainingsgroep uit elkaar gevallen en staat het boksen op een laag pitje. Maar hij kan zich het gevoel van toen nog haarfijn voor de geest halen. Het boksen van een wedstrijd voelde als een karaktertest: zou hij bang zijn? Meekhof doorstond hem glansrijk. Dat je klappen kunt krijgen motiveerde wel om te slaan. Je ontdekt inderdaad waar je persoonlijk toe in staat bent, reageert Frank van Geesink van het sportcentrum. Je moet diep durven gaan, want daarmee geef je jezelf bloot. Een complete bokser combineert wilskracht met kracht. ROEIEN Begin aan roeien als je denkt er lol en voldoening uit te kunnen halen, als je er iets van denkt te kunnen leren en niet bang bent. Dat zegt Jolmer van der Sluis. De roeier Dat je lichaam zegt stop en je toch doorvecht wie dat het langst volhoudt wint van Argo leeft inmiddels al vier jaar van zijn sport. In 2009 won hij met een lichte acht een wereldbekerwedstrijd en werd derde op de wereldkampioenschappen. Studeren heeft hij er allang aangegeven. Je moet je als een maniak op één ding kunnen richten. In een volle trainingsperiode train ik zestien keer per week. Dan is het roeien, eten en s avonds om tien uur naar bed. Ik wil mezelf beter maken en van anderen winnen. Dat je lichaam zegt stop en je toch doorvecht wie dat het langst volhoudt wint. En het is ook gewoon een leuk spelletje. Je ligt met zes boten aan de start en probeert allemaal als eerste over de finish te komen. Roeicoach Carlijn Wentink weet ook wat nodig is om ver te komen: het leuk vinden, hard willen trainen, en roeien op één zetten. Alles moet kloppen: kracht, bouw, techniek en mentaliteit. Hard trainen is niet altijd leuk. Het doet soms pijn: zere benen, blaren op je handen, en als het niet lekker loopt kom je jezelf ook nog mentaal tegen. Maar de spanning van de start maakt het waard. En als je de boot voelt versnellen geeft dat een geweldige kick. TOPSPORTONDERSTEUNING Sports Centre de Bongerd biedt samen met het studentendecanaat steun aan sporters die deelnemen aan regionale of landelijke (bonds)trainingen of een A-, B- of HP-status hebben van NOC*NSF. Van hulp bij een ander tentamentijdstip tot een VPN-verbinding waarbij je ook vanuit het buitenland kan inloggen bij de bibliotheek. Studeer je aan Wageningen Universiteit met een beurs van de IB-Groep, dan kun je bij studievertraging compensatie (FOS) krijgen van maximaal twaalf maanden over je hele studietijd in Wageningen, gelijk aan de studiefinanciering die je ontvangt. Meer informatie bij hoofd van Sports Centre de Bongerd (SCB) Henri ten Klooster, en bij het studentendecanaat. Ook voor studenten aan Van Hall Larenstein bestaat ondersteuning bij het beoefenen van topsport. IT S TOUGH AT THE TOP New student? Looking for a more challenging pursuit than propping up the bar? Consider competitive sport. If you think it s too late to reach the top, think again: in several sports, like cycleracing, athletics, boxing and rowing, strength and stamina are what counts and late starters can still reach top form. All it takes is iron discipline, endless training, and steering clear of late nights, junk food, alcohol and most things except your sport. Not cool? Wrong again. Wageningen s top sporters reckon they get more out of it than they give up for it. The thrill of winning, and learning to cope with losing. And learning more besides, says cyclist Annemiek van Vleuten. Like working in a team and coping with setbacks. Not to mention packing and unpacking your bags. The foreign travel widens your horizons, adds athletics coach Tonnie Dirks. Others emphasize the joys of being superfit and of pushing yourself to the limit and beyond. Interested? The main requirement, the Wageningen highflyers agree, is an all-consuming passion for your sport. The full story? resource.wur.nl/en 23 september 2010 RESOURCE

16 16 >> beeld RESOURCE 23 september 2010

17 beeld << 17 KALENDERMEISJE In de Stoere Boerenmeidenkalender staat ieder jaar wel een studente van Van Hall Larenstein of Wageningen Universiteit. Bij VHL Leeuwarden hangt de kalender zelfs in de docentenkamer. De Friese studente Sytske Jonkman (Dieren veehouderij) krijgt een eigen maand in de editie van Haar fotoshoot was op 10 september, bij een bedrijf met fokkoeien in Nijeveen. Hier heeft ze een onderonsje met fotograaf Michel Zoeter. Meer op pagina 24. AB / foto Jacco Keuper CALENDAR GIRL Every year a VHL or Wageningen University student features in the Feisty Farm Girls calendar. It even graces the staff room wall at VHL Leeuwarden. Frisian student of Animal Husbandry Sytske Jonkman has a month to herself in the 2011 edition. Her photo shoot was on 10 September at a farm in Nijeveen. Here she is having a little chat with photographer Michel Zoeter. More on page september 2010 RESOURCE

18 18 >> achtergrond Afrekenen met de gans Nederland is hét ganzenland van Europa. Maar de opvang van al die ganzen kost ons handenvol geld. Het LEI rekende uit hoe het goedkoper kan. Ganzendeskundige David Kleijn van collega-instituut Alterra is het met de bevindingen niet eens. Symptoombestrijding, vindt hij. tekst: Roelof Kleis en Hans Wolkers / foto: ANP OPVANGEN OF AFSCHIETEN? Kan de opvang van ganzen goedkoper? Ja, becijfert het LEI. Door geen schade meer uit te keren buiten de speciale foerageergebieden. Dat levert een besparing op van bijna twintig procent. Door intensiever te (ver)jagen zullen volgens de deskundigen vier van de vijf ganzen in opvang- en natuurgebieden trekken. Maar zeker is dat niet. Ganzen laten zich maar moeilijk sturen. Actief populatiebeheer is een alternatief. Dertig procent minder ganzen levert een besparing op van twintig procent. Dan moeten er elk jaar wel honderdduizenden ganzen worden gedood. De LEI-onderzoekers achten dat maatschappelijk onhaalbaar. Maar ze hebben wel een idee om afschot wat acceptabeler te maken: promoot ganzenvlees als natuurvriendelijk scharrelvlees. De meeste besparing (tot dertig procent) is haalbaar door te stoppen met het huidige opvangbeleid. Weg met de speciale foerageergebieden dus, want die kosten veel geld. Ganzen mogen weer verblijven waar ze zelf willen. Boeren hoeven geen ganzen meer te verjagen en krijgen schade vergoed met een eigen risico van 300 euro. Dat is in feite terug naar de situatie van voor Je kunt er de klok op gelijk zetten. s Morgens half acht komen de grauwe ganzen en de kolganzen. En s avonds half zes gaan ze weer terug. Een invasie is het. Mijn vrouw heeft er filmpjes van gemaakt. De lucht ziet zwart. Het zijn er duizenden. Veeboer Frans Rigter, een kalme vijftiger met lichtblauwe ogen, maak je niet snel gek. Maar de ganzen lukt het. Ik word er gek van. Rigter is boer (80 koeien, 80 schapen) in de Maatpolder bij Eemdijk, provincie Utrecht. Zijn 35 hectare land zit ingeklemd tussen het Eemmeer en een 200 hectare groot reservaat van Natuurmonumenten. Toegegeven, qua overlast van ganzen kun je niet veel beroerder zitten. Dit is ideaal leven voor die ganzen. In het reservaat wordt niet gejaagd, het waterpeil staat er hoog. En in het Eemmeer kunnen ze beschut slapen. BUITEN DE PERKEN Nederland is een eldorado voor overwinterende ganzen. Eten te over: sappig gras, oogstresten op het veld, wintertarwe. En overal meren, plassen en open water om veilig te slapen. Lekker weg in Luilekkerland. Maar boeren zitten met de schade. Om de boel in toom te houden zijn vijf jaar geleden foerageergebieden ingesteld: landbouwgronden waar ganzen (tegen vergoeding) ongestoord kunnen verblijven. Maar de praktijk is weerbarstig. De ganzen laten de (dure) foerageergebieden deels links liggen. Gerichte bejaging en verjaging ten spijt: de gans is hardleers, slim en blijft steeds langer. Met explosief stijgende kosten voor opvang en schadevergoeding als gevolg. EIGEN RECHTER Als we niets doen, kosten ganzen de schatkist over vier jaar 29 miljoen euro per jaar. Dat is zestig procent meer dan twee jaar geleden en bijna vier keer zoveel als vóór de invoering van de foerageergebieden. In opdracht van LNV rekende het Wageningse LEI een aantal alternatieven door (zie kader). Stoppen met het uitkeren van schade buiten de foerageergebieden is zo n optie die geld oplevert. Geen goed idee, vindt ganzenonderzoeker David Kleijn van het eveneens Wageningse natuurinstituut Alterra. Zo n maatregel is niet verdedigbaar. Een boer die toevallig buiten zo n opvanggebied ligt, is gedwongen op eigen RESOURCE augustus september

19 achtergrond << 19 Ganzen worden steeds slimmer. Als ze je auto zien, zijn ze al weg kosten dure maatregelen te nemen om ganzen te verjagen, terwijl zijn buurman, die binnen het opvanggebied ligt, dergelijke kosten wel vergoed krijgt. Het principe van opvanggebieden is dat je ganzen leert waar ze wel en niet mogen grazen, legt Kleijn uit. Maar dat werkt maar tot op zekere hoogte. Dat komt onder meer doordat de gans altijd de afweging maakt tussen hoeveel eten er in een gebied te vinden is en het risico dat-ie daarbij loopt. Je kunt je dan ook afvragen hoe groot de verjaaginspanning moet zijn om de ganzen effectief uit bepaalde gebieden te weren. Dan zórg ik wel dat ze hier niet meer zitten!, reageert boer Rigter emotioneel. Ze zitten aan je brood. Ik zal er alles aan doen om ze weg te krijgen. Desnoods vergiftig ik ze, maar dat mag ik misschien niet zeggen, licht hij zijn heftige reactie toe. Ze eten je kostbaarste gras, je meikuil. Daarnaast lopen ze met die grote zwemvliezen je land kapot; en dié schade krijg je niet vergoed. En je krijgt de stront er voor niks bij. Die mest komt in je kuilvoer terecht en je weet niet wat voor ziekten ze mee kunnen brengen. AFSCHIETEN IS ZINLOOS Actief populatiebeheer is volgens het LEI een andere mogelijkheid om de kosten te beperken. Dat betekent: meer ganzen afschieten. Maar ook dat is volgens Kleijn niet effectief. Hij rekent voor dat je alleen al voor kolganzen tussen de 150 duizend en 300 duizend exemplaren zou moe- ten schieten om de populatie met dertig procent in te laten krimpen. Daar komen nog zo n 35 duizend tot 70 duizend grauwe ganzen bij. Grootschalig afschieten helpt volgens Kleijn bovendien maar voor even. Als je, zeg, twintig procent van de dieren afschiet, keert er een kleinere populatie terug naar het broedgebied. Maar bij lagere dichtheden neemt de overlevingskans voor jonge ganzen toe, zodat de populatie daar snel weer op het ouder niveau komt. Afschieten is daarmee in feite dweilen met de kraan open. Verjagen en doden helpt echt niet, is de ervaring van Rigter. Twee keer per week nemen plaatselijke jagers de ganzen op zijn land op de korrel. Maar meer dan honderdvijftig ganzen schieten ze er in een heel winterseizoen niet af. Ganzen worden steeds slimmer. Als ze je auto aan zien komen, zijn ze al weg. Je krijgt ze niet onder schot. Schieten haalt niks uit. ONDERZOEK DE BROEDGEBIEDEN Eigenlijk is het allemaal symptoombestrijding, vindt onderzoeker Kleijn. Voor een beter zicht op de kosten moet je eerst de groei van de ganzenpopulatie in beeld krijgen. En daarvoor moet je niet hier zijn, maar in de broedgebieden in het noorden. Als je de draagkracht van die gebieden bepaalt, weet je volgens Kleijn waar je aan toe bent. Voor de zomerganzen in ons land gebeurt dat al. Maar voor de brand- en kolganzen, die in het hoge noorden broeden, is nog niets bekend. Die soorten hebben hun broedgebied uitgebreid toen de populatie toenam na het stoppen met de jacht. Daar zit een limiet aan. Als je die weet, kun je een groot deel van de onzekerheid over de ganzengroei wegnemen en weet je ook wat de maximale kosten over enkele jaren zijn. WILD GOOSE CHASE The wild geese that overwinter in the Netherlands may seem an attractive feature of the landscape but many Dutch farmers will confirm that you can have too much of a goose thing. The birds eat valuable crops, damage fields and can carry diseases. Farmer Frans Rigter may look as if he wouldn t say boo to a goose, but actually he d gladly poison them. Back in 2005, the Dutch government designated foraging grounds and started compensating farmers for managing them, and for damage done outside them. This is proving very costly as the geese are not sticking to the rules. So Wageningen institute LEI has been researching the options for cutting costs. These include abandoning current policy, including compensation, culling geese and winning the public over with eco-friendly goose meat. All just dealing with symptoms, says Alterra geese expert David Kleijn. The right place to start, says Kleijn, is in the far north, where researchers need to assess the capacity of goose breeding grounds to get the measure of the problem first. The full story? resource.wur.nl/en 23 september 2010 RESOURCE

20 20 >> achtergrond Giftig, bitter of gewoon vies Door de natte augustusmaand zijn er dit jaar veel paddenstoelen in het bos. Kun je die eten? Om niet ziek te worden, roepen we de hulp in van de Wageningse expert Thom Kuyper. En Thom, wat adviseer je? tekst: Albert Sikkema / foto: Bart de Gouw Wie smakelijke cantharellen (rechts) en eekhoorntjesbrood (deze pagina) zoekt, kan beter terecht in schrale, veel gemaaide wegbermen dan in het bos. hier hebben we de kastanjeboleet, wijst Thom Kuyper. Hij heeft een vuilbruin kleurtje en bevat meer radioactief cesium dan andere paddenstoelen. Dat is nog altijd afkomstig van de Kijk, ramp met de Russische kernreactor in Tsjernobyl in 1986, doceert Kuyper. Radioactieve deeltjes kwamen in Duitsland toen via kastanjeboleten zelfs terecht in herten die de paddenstoel op hun menu hebben staan. De boleet heeft nog steeds een iets te hoge radioactiviteit, maar smaakt goed. We zijn met Kuyper op excursie in het bos op de Wageningse Berg, op zoek naar paddenstoelen. In Nederland hebben naar schatting niet meer dan vijftig mensen een gedegen kennis van paddenstoelen. Kuyper behoort tot de top tien. De bodembioloog leidt vandaag een groepje studenten rond. Ik ben op zoek naar eetbare paddenstoelen. De licht radioactieve kastanjeboleet laat ik met rust. DODELIJK LEKKER Je moet weten wat je plukt, vertelt Kuyper, want er zitten giftige bij. Meestal word je daar alleen maar ziek van, maar sommige soorten zijn dodelijk. In Rusland, waar de inwoners elke herfst massaal de bossen intrekken om paddenstoelen te plukken, vallen veel slachtoffers. In Italië, waar de paddenstoelenpluk ook populair is, zijn zelfs ambtelijke controleurs aangesteld die de mandjes met paddenstoelen controleren op giftige exemplaren.0 Ook in Nederland gaat het af en toe mis. Vorig jaar werd ik te hulp geroepen door een ziekenhuis in Apeldoorn. Daar was iemand opgenomen die de fraaie gifgordijnzwam had gegeten. Die blijft haar hele leven nierdialysepatiënt. Zijn advies: eet nooit paddenstoelen die je niet kent. Hij wijst op een exemplaar. Zoals die daar: de bruine knolvezelkop. Erg giftig. Kenner Kuyper plukt, besnuffelt of proeft vrijwel alle paddenstoelen die hij tegenkomt. Het zwavelkopje is waarschijnlijk niet giftig, maar smaakt zo bitter dat je het wel laat om die te eten. De dennenvlamhoed ruikt muf, de stekeltrilzwam is zo glibberig als een kwal en de melksteelmycena ruikt naar rauwe aardappel. Ook inktzwammen zijn niet lekker. Gek is dat niet, want het sap uit deze zwammen is te gebruiken als vulpeninkt. Er zijn wel enkele smakelijke inktzwamsoorten, vervolgt Kuyper, maar dan nog moet je weten wat je doet. De kale inktzwam bijvoorbeeld moet je niet nuttigen in combinatie met alcoholische drankjes dan word je ziek. Dat heeft hij zelf in zijn studententijd proefondervindelijk ervaren. De paddenstoelen die we aantreffen in het bos, doen voortdurend hun naam eer aan. De chloormycena ruikt naar bleekwater, de melkzwam heet zo omdat er wit sap in het vlees van de zwam zit, de witte tandzwam lijkt op tandplaque op een tak en de krulzoom heeft een omgekrulde rand van de hoed. De scherpe taailing is heel taai en smaakt naar sambal. En de fopzwam heet zo omdat hij op RESOURCE 23 september 2010