Handleiding voor (zelf)katheteriseren van de blaas

Transcriptie

1 Sophia Kinderziekenhuis Handleiding voor (zelf)katheteriseren van de blaas

2 U heeft van uw behandelend arts gehoord dat uw kind gekatheteriseerd moet worden. Het is mogelijk dat uw kind dit zelf leert. Ook dan is het raadzaam om als ouder dit zelf eerst te leren. Ook kan het door u overgenomen worden, als uw kind ziek is. Meestal moet het katheteriseren meerdere malen per dag gebeuren. In deze folder zal dit stap voor stap worden uitgelegd. Een verpleegkundige zal de folder altijd met u doornemen en het u voor de eerste keer voordoen. Daarna krijgt u de gelegenheid om onder begeleiding deze handeling uit te voeren. Waarom katheterisatie? Wanneer uw kind de blaas, om welke reden dan ook, niet goed kan leegplassen, moet er soms overgegaan worden tot (zelf)katheterisatie. Ook als er een nieuwe blaas is aangelegd of de blaas is vergroot, is het nodig over te gaan tot katheterisatie. Wat heeft u nodig aan materiaal? - water/ zeep/ handdesinfectans - schone washand of speciale vochtige doekjes (anti-allergene reinigingsdoekjes) - een badhanddoek - een opvangbakje (indien nodig) - de katheter Instructie voor het katheteriseren van jongens en meisjes De voorbereiding - Zet alles klaar wat u nodig heeft. - Zorg dat de gewenste katheter gebruiksklaar is. - Was uw handen goed met water en zeep, als dit niet voorhanden is, gebruik dan een handdesinfectans. - Wanneer er sprake is van verontreiniging van ontlasting, maak dit dan eerst schoon en was daarna weer uw handen of gebruik de handdesinfectans. 2

3 Handeling bij jongens - Pak de penis en schuif zonodig het voorhuidje terug zodat de eikel schoongemaakt kan worden met een schoon washandje en kraanwater. - Desinfecteer uw handen en neem met een schone hand de katheter uit het water in uw hand. - Strek de penis met de ene hand om de bocht in de plasbuis op te heffen. Breng de katheter in een glijdende beweging voorzichtig in de blaas, totdat er urine komt. Schuif de katheter dan nog 1 cm. op. Katheteriseren van jongens 3

4 - Het is mogelijk dat u, wanneer de katheter tegen de kringspier stoot, een weerstand voelt. Wacht dan even en probeer uw kind zich te laten ontspannen. Dit kan uw kind doen door bijvoorbeeld te zuchten en de buik slap te houden. Kijk hierna of u de katheter verder kunt opschuiven, zodat u in de blaas kunt komen. Wanneer er urine komt, schuif de katheter dan nog 1 cm. op. - Houdt de katheter vast en laat de urine aflopen totdat er niets meer komt. Om te kijken of de blaas helemaal leeg is, verplaatst u de katheter door hem te draaien en iets terug te trekken. Houdt de katheter bij het verwijderen dichtgeknepen en trek de katheter langzaam terug. - Was de penis en gooi daarna de katheter weg. Was daarna uw handen. Als u uw kind liggend katheteriseert, zorg dan dat het bovenlichaam iets hoger ligt zodat de blaas goed leeg kan lopen. Als uw kind een luier draagt, kunt u de urine uit de katheter ook in de luier laten lopen. 4

5 Handeling bij meisjes - Was de schede goed met kraanwater, spreid de schaamlippen met de linkerhand (of als u links bent, met uw rechterhand) en strijk met de andere hand in één beweging van boven naar beneden. Gebruik hiervoor een schoon washandje of een speciaal vochtig doekje. Deze handeling 3 maal herhalen, steeds met een schoon gedeelte van het was handje of met een nieuw vochtig doekje. - Desinfecteer uw handen en neem met een schone hand de katheter uit het water in uw hand. - Spreid de schaamlippen. Zoek (zonodig met een spiegel) de plasbuis en breng de katheter met een glijdende beweging voorzichtig via de urineleider in de blaas. Dit is bij een meis- Katheteriseren van meisjes 5

6 je ongeveer 3 tot 4 cm. Wanneer er urine komt, schuif de katheter dan nog 1 cm. op. - Als u de katheter niet in de blaas krijgt, wacht dan even en probeer uw kind zich te laten ontspannen. Dit kan uw kind doen door bijvoorbeeld te zuchten en de buik slap te houden. - Houdt de katheter vast en laat de urine aflopen totdat er niets meer komt. Om te kijken of de blaas helemaal leeg is, verplaatst u de katheter door hem te draaien en iets terug te trekken. Houdt de katheter bij het verwijderen dichtgeknepen en trek de katheter langzaam terug. - Reinig de schede en gooi daarna de katheter weg. Was daarna uw handen. Als u uw kind liggend katheteriseert, zorg dan dat het bovenlichaam iets hoger ligt zodat de blaas goed leeg kan lopen. Als uw kind een luier draagt, kunt u de urine uit de katheter ook in de luier laten lopen. 6

7 Enkele aandachtspunten - U heeft van de behandelend arts of verpleegkundig consulent gehoord hoe vaak uw kind gekatheteriseerd moet worden, op welke momenten van de dag en met welke soort en maat katheter. - Als het niet lukt om de katheter in te brengen, probeert u dan of uw kind zich kan ont spannen door bijvoorbeeld een warme douche of bad te laten nemen. - Komt er geen urine, dan kunnen daar enkele oorzaken voor zijn: - de katheter zit niet goed - de katheter zit nog niet in de blaas - uw kind heeft net geplast - uw kind is ziek door bijvoorbeeld braken en diarree en produceert daardoor weinig urine. - Als de katheter een tijdje in de blaas ligt kan deze bij jongens bij de top van de penis wat indrogen. Er zijn een aantal manieren om het uithalen te vergemakkelijken: - u kunt wat water op de top van de penis sprenkelen en na ± 1 minuut de katheter er in één beweging uithalen. - u kunt proberen de sluitspier van de blaas te laten ontspannen door uw kind te laten hoesten. - Als uw kind klachten heeft als koorts, een branderig gevoel bij het katheteriseren, sterk ruikende urine, regelmatige aandrang of bloed in de urine, kan dit wijzen op een blaas ontsteking. Neemt u dan contact op met uw huisarts of als uw huisarts afwezig is met de behandelend arts in het ziekenhuis. - De kans op urineweginfectie kunt u verminderen door goed en zo schoon mogelijk te katheteriseren. Neem de tijd ervoor! Ook goed drinken is belangrijk om de kans op een urineweginfectie te verminderen. - Sommige kinderen geven aan tijdens of na het katheteriseren pijn in de buik te hebben. Dit zijn waarschijnlijk blaaskrampen. Dit hoeft geen reden te zijn om te stoppen met katheteriseren, maar neemt u wel contact op met de behandelend arts. - Na een blaasvergrotende operatie (blaasaugmentatie) ontstaan er vlokken in de urine. Wanneer u nog niet heeft geleerd om de blaas te spoelen, neemt u dan contact op met de behandelend arts of de verpleegkundig consulent. 7

8 - Een beetje bloed aan de katheter is geen reden voor bezorgdheid. Dit hoeft geen reden te zijn om te stoppen met katheteriseren. Dit is het gevolg van een lichte irritatie en verdwijnt na enkele dagen. Is dit niet het geval, neemt u dan contact op met uw huisarts of - als uw huisarts afwezig is uw behandelend arts in het ziekenhuis. Tot slot Wij hopen dat de instructie die u in het ziekenhuis krijgt van de verpleegkundig consulent en de informatie in deze folder, u voldoende zekerheid geven om uw kind te (laten) katheteriseren. Nog vragen? Wanneer u vragen heeft, aarzelt u dan niet deze te stellen aan de behandelend arts van uw kind of de verpleegkundig consulent. Suggesties of opmerkingen zijn altijd welkom, u kunt deze doorgeven aan de verpleegkundige die u de instructie heeft gegeven. Verpleegkundig consulenten Mevrouw Van Zon, verpleegkundig consulent urologie. Bereikbaar op maandag, dinsdagochtend en donderdag. Telefoon: Mevrouw Den Harder, verpleegkundig W.I.S consulent. Bereikbaar op maandag, dinsdag, woensdag van 8.00 tot uur, donderdag van 8.00 tot 12 uur. Telefoon: Dienstdoende uroloog Buiten bovengenoemde uren van de verpleegkundig consulenten, kunt u bij urgente vragen of problemen contact opnemen met het algemene nummer van het Erasmus MC-Sophia en vragen naar de dienstdoende uroloog. Telefoon: Erasmus MC - Sophia Dr. Molewaterplein GJ Rotterdam Tel (010) Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 07/06