Operatie bij een rughernia of een stenose

Transcriptie

1 Operatie bij een rughernia of een stenose Inleiding U wordt binnenkort geopereerd aan een rughernia of stenose. Zowel de neurochirurg als de orthopedisch chirurg voeren deze operatie uit. Uw behandelend arts kan u informeren over deze keuze voor een van deze specialismen. Deze folder geeft informatie over de gang van zaken rond de operatie. Uw behandelend arts heeft enkele zaken al met u besproken. In deze folder kunt u de informatie nog eens rustig nalezen en wordt op diverse zaken dieper ingegaan. U vindt in deze folder informatie over hoe u zich kunt voorbereiden op de opname, de operatie, het herstel en de periode na ontslag uit het Diakonessenhuis. Tevens wordt in het kort beschreven wat een rughernia en stenose zijn. Algemene informatie over een opname in het ziekenhuis vindt u in de folder Opname in het Diakonessenhuis. Locatiegegevens Locatie Utrecht Bosboomstraat KE Utrecht Locatie Zeist Prof. Lorentzlaan HL Zeist Locatie Doorn Bergweg RB Doorn T Rughernia en stenose Wat is een rughernia? De tussenwervelschijven vormen samen met de wervellichamen de wervelkolom. Een tussenwervelschijf is een flexibele verbinding tussen twee wervellichamen. Hierdoor kan de wervelkolom bewegen. De tussenwervelschijf bestaat uit een stevige ring bindweefsel waarop de wervellichamen steunen. Binnen in die ring zit de weke kern. De weke kern van de tussenwervelschijf kan beschadigd raken. Hier zijn verschillende oorzaken voor, zoals overbelasting van de rug, een verkeerde houding en slijtage. Door de beschadiging kan een stuk weefsel van de kern loslaten en door een zwakke plek in de tussenwervelschijf gaan uitpuilen. Deze uitpuiling ontstaat meestal aan de achterzijde van het wervelkanaal en noemen we een hernia. Een hernia heet voluit 'hernia nuclei pulposi'. Dat betekent: een uitstulping van de weke kern van de tussenwervelschijf. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

2 In het wervelkanaal bevinden zich onder andere zenuwen. Door de hernia raken één of meer zenuwen bekneld. Dit veroorzaakt pijn. Wat is een stenose? Bij een lumbale kanaalstenose is het wervelkanaal onder in de rug (lendenwervelkanaal) vernauwd. Hierdoor raken één of meer zenuwen, die in de onderrug door het wervelkanaal lopen, bekneld (zie plaatje). Dit veroorzaakt pijn in de benen. De pijn ontstaat vooral bij het lopen en staan en verdwijnt vaak bij het zitten. De vernauwing ontstaat door slijtage van de wervelkolom, een normaal verouderingsverschijnsel. Deze slijtage (artrose) is ook bekend van de heup- en kniegewrichten. Door de slijtage wordt het wervelbot, vooral bij de wervelgewrichten, dikker. Bovendien raken de banden om de gewrichten verdikt. Dit veroorzaakt de vernauwing van het wervelkanaal. Klachten De klachten variëren van persoon tot persoon. De meest voorkomende verschijnselen zijn: - pijn of stijfheid in de rug, vooral tijdens het lopen, liggen of zitten; - pijn in de bil, uitstralend naar de benen, soms tot in de voet of één of meer tenen. Deze pijn overheerst vaak de rugpijn. De plaats van de pijn en de verschijnselen wijzen erop welke zenuw bekneld zit. Wanneer de zenuw ernstiger bekneld is, kan er ook sprake zijn van: - een 'doof gevoel' in het been; - een tinteling in het onderbeen; - het niet meer op de tenen of hielen kunnen lopen; - het door de knieën zakken; - plasproblemen. Behandeling Afhankelijk van de klachten kan worden besloten dat het noodzakelijk is een operatie uit te voeren. Een operatie aan een rughernia of stenose is een veel voorkomende operatie. De arts probeert met de operatie de beklemde zenuw(en) vrij te leggen. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

3 Voorbereidingen Belangrijk om vooraf te weten en te regelen In principe gaat u na vier dagen (inclusief de dag van opname) naar huis. Houd er rekening mee dat u na de operatie een aantal activiteiten die u gewend bent om te doen niet mag uitvoeren: - Tot zes weken na de operatie mag u geen zware huishoudelijke taken uitvoeren, zoals boodschappen doen, stofzuigen, ramen lappen en het bed opmaken of voor meerdere personen koken. U mag wel voor één persoon koken. Als dat voor u van toepassing is, vraag dan tijdens de intake bij de ergotherapeut wat de specifieke voorwaarden hiervoor zijn. - De eerste zes weken kunt u alleen werken als dat thuis kan en onder bepaalde voorwaarden. Bespreek dit tijdens de intake met uw fysiotherapeut. - Fietsen, autorijden en gebruik maken van het openbaar vervoer is in de eerste zes weken niet toegestaan. Alleen in noodgevallen mag u, als bijrijder, gebruik maken van de auto. De tijd dat u dan achter elkaar in de auto zit, is net zo lang als de tijd dat u op dat moment in een normale stoel kunt zitten. Als u verder moet rijden, moet u regelmatig stoppen, uitstappen en vijf minuten wandelen. Daarna kunt u uw reis vervolgen. Nazorg regelen Houd er rekening mee dat u voorafgaande aan uw opname een aantal zaken moet regelen: - In principe kunt u na ontslag gewoon naar huis. Denkt u na ontslag tijdelijk niet alleen thuis te kunnen zijn, regel dan een logeerplek in een zorghotel of bij familie. - Zorg op tijd dat iemand anders zware huishoudelijke taken voor u doet. Denk hierbij aan de volgende mogelijkheden: - Schakel hulp in van familie en vrienden. - Bent u alleenstaand of heeft u een partner die ouder is dan 75 jaar en/of zelf hulp nodig heeft, dan kunt u bij het WMO-loket van uw gemeente huishoudelijke hulp aanvragen. - Bij veel supermarkten kunt u online boodschappen bestellen en tot in de keuken laten bezorgen. - Kies voor magnetronmaaltijden of regel een maaltijd via tafeltje dekje (bijvoorbeeld via internet of een thuiszorgorganisatie). - Plaats of zorg voor een bed (of eventueel een stevige bank die lang genoeg is om op te liggen) op de verdieping waar u overdag verblijft. Een bed kunt u eventueel huren bij een thuiszorgorganisatie. - Regel voor ongeveer één week na ontslag uit het ziekenhuis fysiotherapie aan huis. Hiervoor moet u zich aanmelden bij een fysiotherapeut bij u in de buurt. - Laat zorg voor uw eventuele kinderen overnemen. Wat mag u zelfstandig doen? De volgende activiteiten zijn wel toegestaan: - licht huishoudelijke taken, zoals afwassen, een was draaien, stoffen en strijken; - uw persoonlijke verzorging, zoals wassen, douchen en aankleden; - (buiten) lopen; - traplopen. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

4 Overige voorbereidingen thuis Medicijnen Vanaf zeven dagen voor de operatie mag u geen bloedverdunnende middelen, zoals Sintrom of Marcoumar, en bepaalde pijnstillers (onder ander aspirine) meer gebruiken. De anesthesist overlegt met u welke thuismedicatie (met name medicatie bij hartklachten en suikerziekte) u wel of niet mag innemen voor de operatie. Eten/drinken Informatie over nuchter zijn en medicijngebruik vindt u in de folder Algehele en regionale anesthesie. Stoelgang Veel pijnstillers kunnen leiden tot verstopping. Heeft u in de twee dagen voor de operatie geen ontlasting gehad, neem dan een laxeermiddel. Dit om extra pijnklachten en problemen bij verstopping na de operatie te voorkomen. Een laxeermiddel kunt u halen bij de drogist. Sieraden afdoen U wordt verzocht uw sieraden af te doen en thuis te laten. Meenemen naar het ziekenhuis In de folder Opname in het Diakonessenhuis staat aangegeven welke spullen u mee moet nemen naar het ziekenhuis. Dit is een algemene lijst. Neemt u ook makkelijk zittende kleding en stevige schoenen mee voor het mobiliseren na de operatie. Verhinderd Bent u verhinderd voor de operatie? Wilt u dit dan zo spoedig mogelijk (uiterlijk 48 uur voor de opname) melden? Als u wordt geopereerd door de neurochirurg, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Neurologie/Neurochirurgie. Als u wordt geopereerd door de orthopedisch chirurg, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek Orthopedie. Er kan dan iemand anders in uw plaats komen. Bovendien kunt u meteen een nieuwe afspraak maken. Indien u verkouden bent, griep of koorts heeft, kan het zijn dat de arts de operatie uitstelt. De opname Melden Eén werkdag voor de opname hoort u hoe laat u op de afdeling wordt verwacht en hoe laat de operatie is. U wordt hierover gebeld, of het wordt met u besproken tijden de fysiotherapie-intake. Op de opnamedag meldt u zich op het afgesproken tijdstip op afdeling Neurologie/Neurochirurgie of de afdeling Orthopedie van het Diakonessenhuis locatie Utrecht. Anesthesie De operatie vindt plaats onder algehele verdoving en bij hoge uitzondering onder regionale verdoving. De medische term voor verdoving is anesthesie. Informatie over de verdoving vindt u in de folder Algehele en regionale anesthesie. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

5 Voorbereidingen in het ziekenhuis Eén uur voor de operatie krijgt u pijnstillers in de vorm van tabletten. Als u een kunstgebit en/of contactlenzen heeft, moet u deze voor de operatie uitdoen. Ook moet u sieraden afdoen en make-up verwijderen. Kort voor de operatie trekt u een operatiejasje aan. Hierna wordt u in uw bed naar de operatieafdeling gebracht. Daar ligt u enige tijd in een wachtruimte (holding) met andere patiënten. Als u aan de beurt bent, haalt de verpleegkundige of anesthesist u op om u naar de operatiekamer te brengen. U wordt vanuit uw bed op de operatietafel geholpen. Vervolgens krijgt u een infuus in uw arm en wordt de verdoving toegediend. U wordt daarna makkelijk op uw buik gelegd. De operatie Doel van de operatie Met de operatie probeert de arts de beklemde zenuw(en) in de rug vrij te leggen. Verloop van de operatie De arts maakt een snee midden op de lage rug. Daarna schuift hij de rugspieren opzij. De lengte van de snee is afhankelijk van het soort operatie én de dikte van de onderhuidse vetlaag. Bij een stenose-operatie haalt de arts het dakje van het wervelkanaal af om de ruggenmergzenuwen weer ruimte te geven. Bij een hernia-operatie verwijdert de arts de uitstulping van de tussenwervelschijf en legt de beknelde zenuw vrij. Beide operaties tasten de stevigheid van de rug niet aan. De arts hecht de rugspieren weer tegen elkaar en sluit de huid met oplosbare onderhuidse hechtingen. Duur van de operatie De operatie duurt gemiddeld een uur. Na de operatie De uitslaapkamer U wordt na de operatie wakker op de uitslaapkamer (recovery) van de operatieafdeling. Wanneer u voldoende hersteld bent, haalt een verpleegkundige van de afdeling u op en brengt u terug naar de verpleegafdeling. Terug op de afdeling Gemiddeld bent u drie á vier uur van de verpleegafdeling weg. Als u terug bent op de afdeling belt de verpleegkundige de contactpersoon. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

6 Infuus en drain U heeft een infuus. Hierdoor worden zo nodig vocht en medicijnen toegediend. Wanneer u goed gedronken en/of geplast heeft, niet misselijk bent en het ijzergehalte in het bloed goed is, verwijdert de verpleegkundige de dag na de operatie het infuus. Mogelijk heeft u een plastic slangetje (wonddrain), die tot in het operatiegebied loopt. De wonddrain voert overtollig vocht en bloed in de wondregio af naar een plastic flesje (of plastic zak) dat aan uw bed hangt. Na één dag wordt de wonddrain verwijderd. Misselijkheid en pijn Na de operatie kunt u misselijk zijn en pijn hebben. Mocht u misselijk zijn, vraag hier dan gerust iets voor aan de verpleegkundige. De pijn kan drie oorzaken hebben: - Wondpijn. Deze pijn wordt veroorzaakt door de operatiewond. - Pijn uit spieren en gewrichten. Om de pijn te ontwijken bent u zich, voor de operatie, anders gaan bewegen en heeft u zich een andere houding aangewend. Na de operatie kunt u zich weer normaal bewegen. De spieren van de beide benen zullen hierop reageren. Dit kan pijn veroorzaken. - Zenuwpijn. De zenuw heeft een lange tijd druk ondervonden van het klem liggen. De oorzaak is wel verholpen maar de zenuw kan nog steeds geïrriteerd zijn. Direct na de operatie heeft u een infuuspompje met morfine dat u zelf kunt bedienen om zo de pijn draaglijk te houden. Controles De verpleegkundige controleert regelmatig uw bloeddruk, uw polsslag, uw beenfuncties en vraagt naar de pijnscore. Ook houdt de verpleegkundige in de gaten of de urineproductie weer op gang komt. Bovendien controleert de verpleegkundige dagelijks uw wond en vervangt zij het verband. Eten en drinken Na de operatie mag u weer gewoon eten en drinken. Doet u het in het begin rustig aan in verband met de kans op misselijkheid. Mobiliseren De eerste acht uur na een operatie moet u op uw rug blijven liggen. Zo wordt de operatiewond zo goed mogelijk dichtgedrukt. Daarna wordt u onder begeleiding van de verpleegkundige op uw zij geholpen. De dagen daarna kunt u zelf van de ene op de andere zij draaien. Gedurende de hele opname ligt u plat met maximaal één hoofdkussen in bed. De eerste dag na de operatie helpt de verpleegkundige u met wassen en eet u op bed in zijligging. De eerste dag na de operatie start u met mobiliseren uit bed. Antistolling Na de operatie krijgt u één keer per dag een injectie - in de buik of het bovenbeen - met een antistollingsmiddel. Dit is een medicijn om trombose (een bloedstolsel in een bloedvat) te voorkomen. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

7 U blijft deze injecties gedurende de opname krijgen, totdat u voldoende mobiel bent. Wanneer u voor de opname antistollingsmedicijnen gebruikte, start u daar de derde dag na de operatie weer mee. Hechtingen Om de operatiewond te sluiten worden meestal oplosbare hechtingen gebruikt. Deze hoeven niet verwijderd te worden, maar verdwijnen vanzelf. Worden andere hechtingen gebruikt, die de huisarts moet verwijderen, dan bespreekt de arts dit met u. Fysiotherapie Vanaf de eerste dag na de operatie begint u samen met de fysiotherapeut aan de oefeningen gericht op bewegingen en houdingen na de operatie. Na instructie kunt u deze ook zelfstandig uitvoeren. In de folder Fysiotherapie en ergotherapie bij een rugoperatie vindt u uitgebreide informatie over deze oefeningen. Ergotherapie De ergotherapeut geeft u adviezen over een goede belasting van de rug tijdens de uitvoering van uw dagelijkse activiteiten. Er wordt aandacht besteed aan een goede zit- en werkhouding, de dagelijkse verzorging en het huishoudelijk werk. Meer informatie vindt u in de folder Fysiotherapie en ergotherapie bij een rugoperatie. Risico s en mogelijke complicaties In de meeste gevallen verloopt een operatie zonder problemen. Toch is het van belang dat u weet welke complicaties kunnen optreden: - Infectie. Het gebied rondom de wond kan geïnfecteerd raken met uw eigen huidbacteriën. U start dan met antibiotica. - Nabloeding. Zeer zelden komt een nabloeding voor. Als dit klachten geeft, verwijdert de chirurg deze bloeduitstorting operatief. De chirurg sluit tijdens deze tweede operatie het nabloedende bloedvaatje. Het ontslag Naar huis Wanneer het herstel goed verloopt, mag u de vierde dag na de operatie naar huis. Het tijdstip van vertrek ligt meestal tussen 9.00 en uur s morgens. Voordat u naar huis gaat, wordt een afspraak gemaakt voor poliklinische controle bij uw behandelend arts. De polikliniekafspraak, een overdrachtsbrief en een machtiging voor fysiotherapie voor de zorgverzekering krijgt u mee naar huis. Vervoer regelen U mag niet zelf naar huis rijden. Regelt u daarom een taxi of iemand die u naar huis brengt. Adviezen voor thuis en nazorg Pijnstilling Tegen de pijn kunt u pijnstillers innemen (bij voorkeur Paracetamol). Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

8 Wondverzorging De wond heeft bij een normale genezing geen speciale verzorging nodig en u kunt zich gewoon wassen of douchen. Activiteiten en houding - U mag in de eerste zes weken na de operatie niet zwaar tillen en geen zware lichamelijke arbeid verrichten. Zie het hoofdstuk Voorbereidingen onder het kopje Belangrijk om vooraf te weten en te regelen voor voorbeelden. - Til met gestrekte, iets holle rug en til voorlopig niet meer dan één kilogram. - Vermijd bezigheden waarbij u met een gebogen rug zit of staat. Seksuele gemeenschap Seksuele gemeenschap is niet bezwaarlijk voor de rug en dus toegestaan. Probeer de rug zo weinig mogelijk te belasten. Sporten - Wilt u (weer) gaan sporten, overleg dit dan met uw fysiotherapeut of specialist. - De eerste vier weken mag u niet fietsen, omdat dit uw rug teveel belast. Fietsen op een hometrainer is wel direct toegestaan. Vervoer Vervoer is in de eerste zes weken alleen toegestaan in noodgevallen. Meer informatie vindt u in het hoofdstuk Voorbereidingen onder het kopje Belangrijk om vooraf te weten en te regelen. Werkhervatting In de eerste zes weken na de operatie mag u niet vervoerd worden en niet meer dan 1 kg tillen. Hierdoor kunt u meestal niet werken. Soms kunt u in deze zes weken wel onder voorwaarden thuis werken. Overleg dit met uw fysiotherapeut. Bespreek de werkhervatting ook met uw leidinggevende. Fysiotherapie Na ontslag uit het ziekenhuis gaat de behandeling van de fysiotherapeut door. U kunt dan weer terecht bij uw eigen fysiotherapeut. Wanneer u voor de operatie geen fysiotherapie heeft gehad, kunt u zelf een fysiotherapeut kiezen en regelen. U krijgt van de fysiotherapeut in het ziekenhuis een brief mee (over het verloop van uw behandeling in het ziekenhuis) bestemd voor uw nieuwe fysiotherapeut. Hulp huishouden Eenmaal thuis na de operatie kunt u niet direct zelf het gehele huishouden doen. Daarom is het belangrijk dat u vóór de operatie al bepaalt welke hulp u nodig heeft. Vraag hierover vooraf informatie bij uw huisarts. Tijdens de opname is het niet mogelijk dit nog te regelen. Meer informatie over wat u na de operatie wel en niet kunt doen, vindt u in het hoofdstuk Voorbereidingen onder het kopje Belangrijk om vooraf te weten en te regelen. Controlebezoek op de polikliniek Ongeveer zes weken na de operatie komt u terug bij uw behandelend arts. Hij bespreekt met u hoe het gegaan is sinds uw vertrek uit het ziekenhuis. Heeft u vragen, dan kunt u deze uiteraard stellen. U wordt geadviseerd om thuis uw vragen op te schrijven, zodat u ze niet vergeet te stellen. Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

9 Problemen Doen zich na uw ontslag uit het ziekenhuis problemen voor (plotseling optredende koorts, opvallende wondlekkage of hevige pijn), neem dan contact op met de verpleegafdeling. Meer informatie Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze tijdens uw verblijf in het ziekenhuis stellen. Klachten Het Diakonessenhuis streeft ernaar optimale zorg te verlenen. Toch kan het voorkomen dat u niet tevreden bent. Wij stellen het op prijs als u uw klacht of ongenoegen met ons bespreekt. U kunt zich wenden tot de direct betrokken medewerker of de leidinggevende. Als u liever een neutraal persoon inschakelt, kunt u terecht bij de klachtenfunctionaris via telefoonnummer (Utrecht), (Zeist/ Doorn), via klachten@diakhuis.nl of via het klachtenformulier op Opmerkingen over de tekst Ontbreekt er informatie of is iets onduidelijk beschreven, dan horen wij dat graag. Met medische vragen over uw behandeling kunt u bellen met de betrokken afdeling via de telefoonnummers achter in deze folder. Opmerkingen over de tekst kunt u doorgeven aan de afdeling Communicatie via telefoonnummer of via info@diakhuis.nl. Tot slot Over het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn Het Diakonessenhuis Utrecht, Zeist, Doorn is een vooruitstrevend algemeen ziekenhuis en het oudste Diakonessenhuis van Nederland. Onze medewerkers zetten zich iedere dag in om de beste zorg dichtbij te leveren. Dat wil zeggen dat kwalitatief hoogwaardige medische en verpleegkundige zorg en zorgzaamheid voorop staan. Het Diakonessenhuis biedt een breed scala aan uitstekende zorg en specialisaties waaronder zorg op maat voor ouderen, vrouw en kindzorg en zorg voor mensen met kanker. Locatie Utrecht, het stadsziekenhuis, huisvest één van de meest uitgebreide bevallingscentra van Nederland, een uniek kankerdagbehandelcentrum en een geavanceerd spoedzorgcentrum. Locatie Zeist is een vitaal streekziekenhuis gespecialiseerd in zorg op maat voor ouderen en chronisch zieken. In Doorn staat een goed toegankelijke buitenpolikliniek waar vrijwel alle specialismen spreekuur houden. Het Diakonessenhuis is ook gespecialiseerd in kijkoperaties van liesbreuken, de behandeling van slaap- en snurkproblemen, pijnbehandeling, keel- neus- en oorbehandelingen en in hoofd-halschirurgie. Algemene voorwaarden Op de dienstverlening van het Diakonessenhuis zijn algemene voorwaarden van toepassing. U vindt de voorwaarden op in de rubriek 'Naar het ziekenhuis'. Telefoonnummers Polikliniek Neurochirurgie Utrecht Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/

10 Polikliniek Neurologie Utrecht Verpleegafdeling U (kamer 150 t/m 154, 160 en 161) (kamer 155 t/m 159) Polikliniek Orthopedie Verpleegafdeling 1 CD (Utrecht) Diakonessenhuis, Neurochirurgie/Orthopedie, folder 80220/