Borstvoeding en kolven
|
|
- Joanna Christiaens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Borstvoeding en kolven
2
3 Inhoudsopgave Inleiding 5 1. Algemene informatie 6 2. Het geven van borstvoeding 8 3. Bijvoeden Uw eigen voeding Kolfinformatie Aanvullende informatie 29 Kolfdagboekje 32 3
4 De lactatiekundige Voor al uw vragen over borstvoeding Voor wie? U kunt terecht bij de lactatiekundige van het ziekenhuis wanneer: u begeleid wordt door de gynaecoloog/ klinisch verloskundige u op de kraamsuites van het Moeder&Kind Centrum bevallen bent uw baby opgenomen is of opgenomen geweest is op de couveusesuites van het Moeder&Kind Centrum Met welke vragen? Tijdens de zwangerschap, wanneer u: twijfelt tussen het geven van borst of kunstvoeding vragen heeft over uw borsten en borstvoeding negatieve ervaringen heeft met het geven van borstvoeding Na de bevalling, wanneer u: problemen heeft bij het geven van borstvoeding vragen heeft over medicijngebruik bij borstvoeding Spreekuur Lactatiekundig spreekuur: maandag en donderdag Op afspraak via de secretaresse van het Moeder&Kind Centrum Ma t/m vr: uur; tel: (0341) of (0341) Bellen of mailen Met vragen, waarvoor geen afspraak nodig is, kunt u bellen op maandag tot en met vrijdag tel: (0341) of mailen naar: lactatiekundigen@stjansdal.nl 4
5 Inleiding Dit boekje geeft u informatie over borstvoeding en kolven. Er staat veel praktische informatie in om u bij de keuze voor borstvoeding te ondersteunen. Ook kunt u het boekje gebruiken om de informatie die u van de verpleegkundigen ontvangt nog eens op uw gemak na te lezen. Hoofdstuk 1 beschrijft de voordelen van moedermelk voor moeder en kind en geeft informatie over de verzorging van uw borsten. Hoofdstuk 2 is het centrale hoofdstuk over het geven van borstvoeding. Het gaat over: de melkproductie, het aanleggen, hoeveel en hoe vaak u moet voeden en hoe u de baby na het voeden het beste van de borst af kunt halen. Tenslotte beschrijven we een aantal voedingshoudingen. In hoofdstuk 3 bespreken we het geven van bijvoeding en in hoofdstuk 4 komt aan de orde hoe uw eigen voeding, alcohol, roken maar ook medicijngebruik de borstvoeding beïnvloedt. In bepaalde situaties is het nodig dat u de borstvoeding afkolft. Hierover gaat hoofdstuk 5. Hoofdstuk 6 bevat nog wat aanvullende informatie en adressen. Om de leesbaarheid van dit boekje te bevorderen gebruiken we hij voor uw baby. Heeft u vragen? Bespreek ze met ons! 5
6 1. Algemene informatie 1.1. Voordelen voor moeder en kind Het lichaam maakt moedermelk met als doel de baby te voeden. Moedermelk is zo compleet, dat uw baby de eerste zes maanden van zijn leven geen ander voedsel nodig heeft. Moedermelk is nog steeds niet na te maken. Andere voordelen van borstvoeding voor de baby: Het bevat antistoffen die de baby gedurende de hele borstvoedingsperiode beschermen tegen verschillende ziekten. Moedermelk maakt de kans op een aantal aandoeningen kleiner zoals bijvoorbeeld maagdarmstoornissen, luchtweginfecties en terugkerende middenoorontsteking en allergieën. U beschermt uw baby dus op een natuurlijke manier. Het is altijd bij de hand en heeft altijd de juiste samenstelling en de goede temperatuur. Het drinken aan de borst draagt bij aan een optimale ontwikkeling van de hersenen en de ogen. Het heeft ook een gunstig effect op de ontwikkeling van de kaak en de mondmotoriek. 6
7 De voordelen van borstvoeding geven voor de moeder: Het geven van borstvoeding helpt om de baarmoeder sneller te laten samentrekken na de bevalling. Hierdoor bloedt de wond in de baarmoeder (waar de placenta zat) minder. Een vrouw die minimaal zes maanden borstvoeding geeft, heeft minder kans op eierstok- en borstkanker en op botontkalking Verzorging van de borsten Bij borstvoeding is hygiëne belangrijk. Het gebruik van zeep droogt de huid uit en kan de herkenningsgeur beïnvloeden. Daarom adviseren we u om uw borsten dagelijks alleen met water te wassen. U kunt, ter bescherming van de tepels, na de voeding een druppel melk op de tepel uitsmeren en de tepels laten opdrogen aan de lucht. Draag een goed steunende, niet knellende schone en droge (liefst katoenen) bh, eventueel met (katoenen) kompressen. Een bh is geen noodzaak voor de borstvoeding, maar kan wel voor u zelf comfortabel zijn. 7
8 2. Het geven van borstvoeding 2.1. Samenstelling van moedermelk De eerste dagen na de geboorte is de moedermelk anders dan daarna. Dit heet colostrum. Het is een dik, gelig vocht dat zeer rijk is aan antistoffen en andere factoren die moedermelk zo bijzonder maken. Deze eerste melk is eiwitrijk en vetarm en daardoor lichter verteerbaar. Bovendien werkt het laxerend, zodat de baby zijn eerste ontlasting (meconium) gemakkelijk kwijt raakt. Colostrum is in kleine hoeveelheden beschikbaar, aangepast aan de kleine maag van een pasgeborene. Maar alle druppels zijn waardevol. Een gezonde, op tijd geboren baby van normaal gewicht heeft genoeg reserves voor de eerste dagen en heeft niets extra s nodig. Meestal begint rond de derde dag het colostrum over te gaan in echte melk. Rijpe moedermelk ziet er dunner en wateriger uit, maar is perfect van kwaliteit. Tijdens de voeding verandert de melk enigszins van samenstelling. De eerste melk, voormelk genoemd, is om de dorst te lessen. Deze melk ziet er bij het kolven ook vaak wat wateriger uit en kan wat blauwig van kleur zijn. De kleur van de melk kan trouwens per dag verschillend zijn afhankelijk van wat u zelf heeft gegeten. Het vetgehalte neemt toe naarmate het kind langer aan de borst drinkt. Deze latere, wittere melk noemen we ook 8
9 wel achtermelk. Dit levert een relatief groot deel van de energievoorziening. De baby moet de tijd krijgen om aan deze achtermelk toe te komen om goed te groeien. Wissel daarom niet te snel van borst De eerste keer aanleggen Het eerste uur na de bevalling is de baby meestal erg wakker en alert, ook de zuigreflex (zie 2.5) is in dit uur heel sterk. Als uw conditie en die van het kind het toelaten, is dit het beste moment om de baby voor het eerst aan te leggen. Als u de baby al snel na de geboorte kunt aanleggen, komt de borstvoeding sneller op gang. Bovendien leert hij juist in dit uur hoe hij goed uit de borst kan drinken. In de dagen na de geboorte kan hij soms wat slaperig zijn, dan heeft hij hier profijt van Melkproductie komt op gang Twee speciale hormonen regelen de melkproductie. Het ene maakt moedermelk uit bloed. Het andere stuwt de opgeslagen melk door de melkkanaaltjes naar de tepels. Als de baby aan de borst drinkt, krijgen de hersenen een seintje om deze hormonen te maken. Dan komt de melk meestal vanzelf, dit noemt men de toeschietreflex. Deze toeschietreflex kan ook optreden als u de baby hoort, ziet of als u aan de baby denkt: dan gaan de borsten lekken of komt de melk er zelfs in straaltjes uit. 9
10 Als de melk toeschiet, voelen sommige vrouwen dit als een stekend of prikkelend gevoel in de borst. Dit gevoel is alleen normaal, aan het begin van de voeding. Het toeschieten kan worden beïnvloed door emoties. Als u gespannen bent, kan dat de toeschietreflex remmen. Het stimuleren van de borsten met een kolf, kan een toeschietreflex opwekken of juist afremmen. Een rustige omgeving, warmte en ontspanning hebben in het algemeen een positief effect. Ook kunt u de borst masseren: maak een cirkelvormige beweging met de vingers en streel de borst naar de tepel toe. Ontspannen door middel van ademhalingsoefeningen kan helpen als de genoemde tips niet werken. Bij elke voeding schiet de melk toe als de baby een paar keer aan de borst heeft gezogen. Direct als de baby de melk uit uw borsten drinkt, maakt uw lichaam weer nieuwe melk. Dit heet het vraag en aanbod principe. Hoe vaker de baby de borst leegdrinkt, hoe meer melk uw lichaam maakt Borstvoeding op verzoek Wij adviseren u te voeden volgens dit vraag en aanbod principe, ook voeden op verzoek of on demand voeden genoemd. Dit betekent dat u zo vaak en zo lang voedt als de baby aangeeft, zolang hij maar effectief drinkt en niet aan de borst sabbelt. 10
11 Signalen dat de baby wil drinken zijn: Hij is wakker Hij sabbelt op zijn vuistjes Hij likt, zoekt of hapt Deze signalen worden ook wel voedingssignalen genoemd. Huilen is een te laat signaal. Om deze voedingssignalen tijdig te herkennen, is het belangrijk dat u 24 uur samen in dezelfde kamer bent. Dit wordt ook wel rooming-in genoemd, het bevordert de hechting. Bovendien werken de hormonen en toeschietreflex beter als u de baby continu bij u in de buurt heeft. Bij borstvoeding geldt wel een minimum aantal voedingen (de eerste dagen 8 keer), maar géén maximum. Als de baby zichzelf maar om de 4 uur meldt is dit te weinig. Maak hem in dat geval wakker! U kunt hem wekken door enkele kleertjes uit te doen en hem te verschonen. Een beetje afgekolfde melk in zijn mondje bevordert vaak het zoeken naar voeding. Het blijft niet zo dat er 7 à 8 voedingen per dag nodig zijn. Dit geldt vaak alleen voor de eerste weken. Op een gegeven moment wordt de frequentie lager en de duur van de voedingen korter, doordat de melk sneller stroomt. Zo ontstaat er op een natuurlijke manier, geleidelijk een bepaalde regelmaat in de voedingstijden. 11
12 Het is goed om in het begin tijdens iedere voeding beide borsten aan te bieden. De kans op stuwing is dan minder groot en de borstvoeding komt beter op gang. Wanneer er later voldoende melkproductie is, is het advies per voeding één borst leeg te laten drinken totdat de baby zelf loslaat en niet meer slikt en de tweede borst aan te bieden zolang hij nog wil. De volgende voeding begint u dan weer met de borst waar u mee gestopt was. Hoelang de baby aan de borst drinkt is van kind tot kind verschillend en varieert van de ene voeding tot de andere. Het blijft wel van belang dat het effectief drinkt en niet aan de borst sabbelt. Laat het kind in ieder geval drinken tot het voldaan is. Eventueel kunt u voor het aanbieden van de tweede borst de luier verschonen, zodat hij weer opnieuw wakker wordt. Soms (bijvoorbeeld als de borsten erg gestuwd zijn) is het goed om hem te laten drinken op uw eigen verzoek, om de spanning kwijt te raken. Het is normaal dat een baby soms ineens niet meer tevreden is met de hoeveelheid melk die u hem geeft en dat hij vaker wil drinken aan de borst. Op die manier verhoogt hij automatisch uw melkproductie weer. Dit noemt men de regeldagen. Deze dagen komen meestal voor rond de tien dagen, zes weken en drie maanden na de geboorte, maar het kan ook op andere tijden zijn. 12
13 Door de baby vaker te voeden heeft u binnen enkele dagen weer voldoende melk om hem tevreden te stellen. Krijgt mijn baby wel genoeg? U kunt aan de baby zien dat hij genoeg borstvoeding krijgt als hij tevreden, ontspannen en alert is, voldoende poep- en plasluiers heeft en goed blijft drinken. Alle pasgeboren baby s vallen in het begin 5 tot 7% van het geboortegewicht af. In het ziekenhuis wegen we de baby s iedere dag bloot, het gewicht noteren we op de voedingslijst. Binnen tien tot veertien dagen is de baby weer terug op het geboortegewicht. Eén plasluier in de eerste 24 uur is voldoende, de tweede en derde dag moeten dat er twee tot vijf zijn en vanaf de vierde dag zal de baby minimaal zes natte luiers per dag maken. De urine is helder en reukloos. De eerste ontlasting heet meconium en is taai en gitzwart. In de loop van de dagen verandert de ontlasting naarmate er meer voeding de darmen passeert. Zolang een baby uitsluitend moedermelk krijgt, zal de ontlasting zacht blijven en soms zelf waterig met dunne vlokjes. De kleur kan variëren van mosterdgeel tot lichtgroen, vanaf de derde dag minimaal vier keer per dag. Na de eerste maand kan het zijn dat uw baby zes keer per dag ontlasting heeft of één maal per tien dagen. Dat is allemaal normaal. 13
14 2.5. Adviezen bij het aanleggen Goed aanleggen van uw baby is erg belangrijk. Daarom helpen wij u hier graag bij. Voor het beste resultaat is het goed om op een aantal punten te letten. Deze punten zijn van toepassing op alle houdingen (zie 2.6). Creëer voor uzelf wat privacy en neem de tijd voor het voeden! Zo nodig kunt u uw bezoek vragen om wat tijd voor u en de baby samen. Zet voor uzelf een of twee glazen drinken binnen handbereik; het is normaal dat u tijdens het voeden dorst krijgt. Zoek een houding die voor u het prettigst is: ontspannen zittend of liggend met voldoende steun van kussens. De baby ligt op zijn zij, oortjes, schoudertjes en heupjes in één lijn. U en uw baby liggen buik tegen buik. Het mondje van de baby ligt ter hoogte van uw tepel. U ondersteunt, zo nodig, uw borst door vier vingers aan de onderkant van de borst te leggen. De duim ligt daarbij zonder druk op de bovenkant, ver van de tepelhof. Streel zachtjes met uw tepel langs het bovenlipje zodat het mondje wijd opengaat. Vaak gaat de baby dan met het mondje zoekend heen en weer ( zoekreflex ). Ga dan niet met de borst heen en weer maar houd de borst stil! Wanneer uw baby zijn mondje wijd opent ( hapreflex ) brengt u de baby naar de borst (en niet de borst naar de baby) zodat hij hapt en gaat zuigen ( zuigreflex ). 14
15 Zorg dat de baby de tepel en een gedeelte van de tepelhof in het mondje neemt. Zorg er verder voor dat het neusje voldoende vrij ligt. Druk niet met uw vingers op de borst maar draai uw baby met zijn heupjes dichter naar uw lichaam. Het is mogelijk dat u, als u wel met de vingers de borst indrukt, enkele melkgangen afsluit. Dit verhoogt de kans op een borstontsteking en de tepel kan vervormen waardoor de baby zijn grip erop verliest. Voeden is niet pijnlijk. Als het wel pijn doet na het eerste aanhappen, vraagt u ons dan zeker om extra hulp. Uw baby ligt goed aan de borst wanneer: Het kinnetje ligt tegen uw borst. De lipjes zijn naar buiten gekruld. Het mondje is asymmetrisch. De wangetjes blijven mooi bol tijdens het drinken. Het neusje ligt vrij. U duidelijk zichtbare bewegingen ziet van de kaakspier. De zuigreeksen ritmisch zijn: eerst kort en dan langer. Dit gebeurt in een vaste volgorde van zuigen, slikken en ademen. De pauzes tussen de zuigreeksen zijn eerst kort. Aan het einde van de voeding worden ze langer. Er zijn slikbewegingen te zien en te horen. U heeft geen pijn tijdens het voeden. De tepel ziet er na het voeden niet vervormd of wit verkleurd uit. 15
16 De baby van de borst afhalen In principe laat de baby vanzelf los als hij genoeg gedronken heeft. Wilt u zelf de voeding beëindigen omdat de baby bijvoorbeeld niet goed aangelegd is of niet effectief drinkt, dan brengt u uw pink in de mondhoek van de baby. Dit verbreekt het vacuüm en de baby zal de tepel loslaten Verschillende voedingshoudingen Bij het voeden van uw baby zijn er verschillende voedingshoudingen mogelijk. Bij alle voedingshoudingen blijven de aandachtspunten zoals hierboven van groot belang! Uw baby liggend voeden Deze houding is vooral prettig na de bevalling en tijdens de nachten ochtendvoedingen, wanneer u lekker in bed ligt. U en de baby liggen allebei goed op de zij waarbij u uw benen iets kunt optrekken. Eventueel legt u een kussen in uw rug en achter die van de baby. De tepel en het mondje van de baby liggen op dezelfde hoogte zodat hij geen moeite hoeft te doen om de borst te pakken. 16
17 Uw baby zittend voeden (Madonna houding) Wanneer u in een zittende houding voedt, zorg dan dat u goed rechtop, maar wel ontspannen zit. Als dit prettig is, kunt u uw benen iets optrekken, met eventueel een steuntje onder de voeten. Leg de baby op zijn zij en schuif zijn arm onder uw arm door. Ondersteun zijn hoofd en lichaam met uw onderarm en hand. U kunt de arm waarmee u de baby vasthoudt ondersteunen met een kussen zodat hij niet wegzakt en daardoor van de borst wegglijdt. Zittend met baby onder de arm (Rugbyhouding) Deze houding stimuleert het leegdrinken van andere melkkanaaltjes, dit kan prettig zijn bij stuwing of gevoelige tepels. Ook na een keizersnede kunt u deze houding uitproberen. Als u te vroeg bevalt, kan deze houding ook erg makkelijk zijn: u ziet hierbij goed wat u doet en kunt beter sturen. Leg bij deze houding de baby op een kussen naast u en ondersteun zijn hoofd met uw hand. Zijn beentjes wijzen naar uw rug. 17
18 Er zijn ook nog andere houdingen die goed voldoen. In ieder geval blijft het altijd belangrijk dat de baby op de juiste hoogte ligt, met het hoofdje en de rug in één lijn, zijn buik tegen uw buik en zijn mondje tegenover de tepel. 3. Bijvoeden 3.1. Bijvoeden? Moeders denken soms dat zij onvoldoende borstvoeding produceren in de eerste dagen/weken. Zij vragen zich daarbij af of de baby niet teveel afvalt. Maar een gezonde voldragen pasgeborene heeft niet meer voeding nodig dan u de eerste dagen produceert. Het is wel belangrijk dat u vaak genoeg en goed aanlegt, zodat de melkproductie op gang komt. Ook bij warmer weer hoeft uw baby geen extra vocht als u op verzoek blijft voeden. Bijvoeden met kunstvoeding kan het evenwicht tussen vraag en aanbod verstoren. Hierdoor komt de borstvoeding soms moeizamer op gang, of de hoeveelheid vermindert. Daarom adviseren wij om te kolven als u de baby bijvoeding geeft. Zo stimuleert u de melkproductie. We voeden bij voorkeur bij met afgekolfde moedermelk. Als dit (nog) niet voorradig is zullen we, in overleg, gebruik maken van kunstmatige zuigelingenvoeding. 18
19 Alleen in bepaalde gevallen raden we wel aan om bij te voeden zodat de melkproduktie op gang komt: Als de bloedsuiker spiegel van uw baby te laag is. Als de baby 7% of meer is afgevallen. Als het geboortegewicht te laag of juist te hoog is voor de duur van de zwangerschap. Hiervoor gebruiken wij een schema in het ziekenhuis wat opgesteld is door de kinderartsen Bijvoedingsmethoden Moet u in de eerste dagen toch bijvoeding geven, dan gebeurt dit op de kraamsuites met behulp van fingerfeeding. De verpleegkundige leert u deze techniek aan. Voor grotere hoeveelheden voeding (te veel om met een spuitje te geven), gebruiken we een fles met speen. Ook op de couveusesuites kiest men voor een speen. Bij bijvoeding met de fles, kunt u ook de zoek- en hapreflex stimuleren, zo leert het kind om zelf zijn mond ver open te doen. De speen kan zo voldoende ver in het mondje. U laat de baby zuigen waarbij u hem iets rechtop houdt. 19
20 4. Uw eigen voeding 4.1. Algemeen advies Via de borstvoeding eet en drinkt het kind met u mee. Wat mag u dan zelf wel of juist niet eten? Eigenlijk zijn er geen beperkingen. U mag alles eten! Het is nooit bewezen dat bepaalde voedingsmiddelen (zoals uien, sinaasappels etc.) klachten bij de baby veroorzaken. Ook is nooit bewezen dat bepaalde voedingsmiddelen (anijs, venkel, cashewnoten, kruiden) de melkproductie verbeteren. Het is verstandig om gezond en gevarieerd te eten met voldoende calorieën, zonder overmatig veel melkproducten. Men adviseert tegenwoordig om vitamine D te gebruiken, zodat u geen kalktekort krijgt. Zorg wel dat u voldoende drinkt. U drinkt te weinig als uw urine donker van kleur is en sterk ruikt. Maak er een routine van om bij ieder voeding een glas drinken te nemen. 20
21 4.2. Gebruik van medicijnen en genotsmiddelen Medicijnen Veel medicijnen zijn veilig te gebruiken bij borstvoeding. U kunt het altijd navragen bij de artsen, klinisch verloskundigen of verpleegkundigen. Geef het in ieder geval aan ons door als u medicijnen gebruikt. Alcohol Alcohol komt in de moedermelk terecht! Als u toch alcohol drinkt kunt u beter eerst drie uur wachten voordat u voedt. Roken (nicotine) Ook nicotine komt in de moedermelk terecht. Wij raden u aan om niet te roken in het bijzijn van de baby. 21
22 5. Kolfinformatie 5.1. Wat is kolven en wanneer is kolven zinvol? Kolven is het kunstmatig op gang brengen of houden van de melkproductie met een kolfapparaat. Wanneer een baby goed en vaak drinkt is kolven niet nodig. Maar er zijn enkele situaties waarbij het wel zinvol is, bijvoorbeeld: Uw baby drinkt nog niet goed of niet vaak genoeg uit de borst, bijvoorbeeld bij misselijkheid of hoofdpijn na vacuüm- of tangverlossing, of doordat het aanleggen moeilijk gaat. Uw baby is te vroeg geboren (prematuriteit) Ziekte, slechte zuig- en/of slikreflex. Als direct drinken uit de borst niet lukt (bijvoorbeeld bij een gehemeltespleet of na een operatie). Als de baby geel ziet en daardoor slaperig is. Uw borst niet goed vast te houden is. Dat kan bijvoorbeeld voorkomen als de borsten erg gespannen zijn, bij ernstige stuwing en bij vlakke of ingetrokken tepels. De vorm van de tepels en tepelhof kan dan verbeterd worden door kort voor het aanleggen (even) te kolven. Tepelkloven kunnen ook een reden zijn om (tijdelijk) te kolven. Indien u tijdelijk bepaalde medicijnen gebruikt waarbij u geen borstvoeding mag geven, is kolven een goede manier om de borstvoeding op gang te houden. Deze voeding 22
23 geeft u dan helaas niet aan de baby en dat mag ook niet in de vriezer. Het is een extra stimulans om extra voeding aan te maken. Vrouwen kolven soms ook om praktische redenen. Bijvoorbeeld als zij voorzien in de nabije toekomst zelf niet kunnen voeden. Kolven is vrijwel altijd van tijdelijke aard. In ons ziekenhuis maken we gebruik van een dubbelzijdige kolf. Dit houdt in dat u beide borsten tegelijkertijd leeg kolft Kolfschema Om de borstvoeding op gang te brengen wordt het volgende schema geadviseerd: Starten met kolven binnen zes uur na de bevalling, ook na een keizersnede. Minimaal zes maal per dag kolven; bij voorkeur iedere drie uur. Ook s nachts kolven stimuleert de productie van borstvoeding. Als u s nachts niet kolft omdat u zelf rust nodig heeft, houd dan de pauze tussen de laatste keer kolven en de eerste keer de volgende dag zo kort mogelijk. Om de moedermelkproductie in stand te houden kunt u het beste afkolven op tijden waarop u normaal gesproken zou voeden. 23
24 Er zijn situaties waarbij u moet afwegen of u wel of niet direct start met kolven. Het is goed om de belasting voor u op dat moment af te wegen tegen het kolven. Als uw voeding snel op gang is, heeft uw baby daar voordeel van! 5.3. Werkwijze U krijgt van ons een kolfset en zet dit klaar binnen handbereik. Was uw handen zorgvuldig. Probeer ontspannen te zitten en leun zo mogelijk iets voorover. Sluit de kolfset aan op het kolfapparaat, de eerste keer (en later indien nodig) zal iemand u daarbij helpen. Stimuleer zo nodig de toeschietreflex (zie eerder toeschietreflex bij 2.3). Als de baby op de couveusesuite ligt, geeft het kijken naar een foto van de baby vaak een betere toeschietreflex. Ook kunt u kolven op de couveusesuite. Plaats de borststukken op de borsten, zorg dat de tepels recht in het midden van de kolf zijn. Zet het kolfapparaat aan op de laagste zuigkracht (frequentie hoog 2 minuten, daarna rustige frequentie) Draai eventueel de zuigkracht wat op. Hard zuigen geeft niet meer melk. De eerste dagen voelt u soms dat de baarmoeder samentrekt tijdens het kolven. In het begin kolft u bij dubbelzijdig kolven 15 minuten per keer. Als de melkproductie goed op gang is, kolft u 24
25 door totdat de borstvoeding van een straaltje voeding in druppeltjes voeding verandert. Dan kolft u nog twee minuten door. Kolven mag geen pijn doen. Is dit wel zo, vraag dan advies aan de verpleegkundige! De afgekolfde melk komt in het flesje. Sluit het flesje na het kolven goed af. Plak een sticker met de naam van de baby, het tijdstip en de datum van het kolven op het flesje. Borstvoeding is in de koelkast houdbaar, zie punt 5.5. Indien de voeding niet direct gebruikt wordt, plaats dan het flesje in het midden van de koelkast; niet in de koelkastdeur. Op de kraamsuite staat een koelkast. Als uw kindje op de couveusesuite ligt kunt u de borstvoeding daar naar toe brengen of laten brengen Hygiëne Het is belangrijk om hygiënisch om te gaan met het kolfmateriaal en de moedermelk. U dient daarom op het volgende te letten: In het ziekenhuis krijgt u dagelijks een steriel kolfsetje van de verpleging. Per keer kolven krijgt u schone flesjes van ons. Als u eerder dan de baby naar huis gaat krijgt u ook voor thuis flesjes mee. Vermijd contact van de handen met de binnenzijde van het borststuk. 25
26 Het flesje opendraaien en direct onder de kolfset schroeven. Bewaar de dop van het flesje omgekeerd zodat de binnenzijde de ondergrond niet raakt. Na gebruik het kolfsetje eerst onder een koud stromende kraan afspoelen, vervolgens onder de warme kraan en dan goed afdrogen. Er staat een bakje op de suite waar u het setje voor die dag in bewaart. Thuis kunt u het bewaren in een stoffen luier, thee- of handdoek die dagelijks verschoond wordt. Thuis zal de kolf ook dagelijks uitgekookt moeten worden Bewaren van moedermelk Als u moedermelk wilt bewaren, zijn dit de richtlijnen: Buiten de koelkast in het ziekenhuis: maximaal 4 uur Buiten de koelkast thuis: 8 á 10 uur Koelkast ziekenhuis: op maximaal 4 C, gedurende maximaal 48 uur ofwel twee dagen Koelkast thuis (niet in de deur!): maximaal 4 C, gedurende maximaal vier dagen Vriesvak in de koelkast: maximaal twee weken Vriezer die regelmatig open en dicht gaat: drie maanden Vriezer met constante temperatuur: -18 C gedurende zes maanden 26
27 Richtlijnen ontdooien moedermelk Langzaam ontdooien in de koelkast verdient de voorkeur. Eventueel ontdooien onder een stromende kraan die u van koud naar warmer draait. Ontdooien onder een hete kraan maakt de antistoffen onwerkzaam. U ontdooit de melk alleen onder de kraan als u het direct gebruikt. In de koelkast ontdooide, maar nog niet opgewarmde melk mag u gebruiken gedurende 24 uur vanaf het moment dat de melk uit de vriezer gehaald is en in koelkast bewaard blijft. Eenmaal tot boven kamertemperatuur opgewarmde moedermelk mag niet opnieuw opgewarmd en niet opnieuw ingevroren worden. In het ziekenhuis plakt u er een sticker op met de tijd dat u de voeding uit de vriezer haalt. Richtlijnen opwarmen moedermelk Moedermelk bij voorkeur opwarmen in een plastic flesje in de flessenwarmer of au-bain-marie (bij 37 C). Of verwarmen in de magnetron op de laagste stand en de voeding dan ook regelmatig mengen. Vervoeren van de borstvoeding Als u borstvoeding vervoert vanuit de koelkast of vriezer thuis naar het ziekenhuis moet dit zo koel mogelijk. Gebruik bij voorkeur een koeltas met koelelementen voor bevroren borstvoeding. Plaats de melk in het ziekenhuis meteen weer in de vriezer. U kunt ook een diepvriestas, aluminiumfolie of kranten om de flesjes doen en zo snel mogelijk in de koelkast zetten. 27
28 5.6. Kolven na ontslag uit het ziekenhuis Wanneer blijkt dat kolven thuis noodzakelijk is, geeft de verpleegkundige u voorlichting over de verhuur van kolfapparaten en de aankoop hiervan. Sommige zorgverzekeraars vergoeden (een deel van) het bedrag van de kolfhuur, u kunt dit navragen bij uw eigen verzekeraar Kolven op uw werk Dat u weer aan het werk gaat, lijkt nu misschien nog ver weg. Het is wel goed om vooraf uw baas in te lichten over het feit dat u bij terugkomst borstvoeding wilt geven. Samen kunt u daarover dan praktische afspraken maken. Kolven op het werk is namelijk een arbeidsvoorwaarde waar u recht op heeft! Arbobesluit, onderdeel van de Arbo-wetgeving in Nederland: Art.1.1 lid 5c Arbeidstijdenwet Art. 4.8 Zie ook de folder van postbus 51 28
29 6. Aanvullende informatie 6.1. Uw baby op de couveusesuite Soms ligt uw baby op de couveusesuite. U kunt dan ook altijd moedermelk geven. Niet al deze baby s zullen dit direct uit de borst drinken. Wij zullen het beleid bij opname met u bespreken. Bij de opname krijgt u nog een speciale folder, gericht op een zieke zuigeling. Kreeg u die niet, vraag er dan alsnog naar Fopspeen? Op de kraamsuite gebruiken we voor baby s die de borst krijgen, in principe geen fopspeen. In plaats van een fopspeen kunt u de baby beter een keer extra aanleggen als er extra zuigbehoefte is. Een fopspeen geeft u, indien nodig, pas als de borstvoeding goed op gang is. Als uw baby op de couveusesuite ligt, geeft men in sommige gevallen wel een fopspeen. Deze vervangt de borst niet, maar geeft men om te troosten. Ook oefent een te vroeg geboren baby hierdoor met zuigen Vitamines K en D Baby s die borstvoeding krijgen, adviseren wij extra vitamine K te geven. De baby heeft vitamine K nodig voor de bloedstolling. Direct na de geboorte krijgen alle baby s vitamine K. Daarna adviseren wij het te geven vanaf de achtste dag tot drie maanden, zolang u volledig borstvoeding geeft. 29
30 Het is goed om dit op een vast tijdstip te doen; bijvoorbeeld voor het aanleggen aan de borst. Vanaf de tweede week is ook extra vitamine D éénmaal per dag nodig. Dit mag u tegelijk met de vitamine K geven Lactatiekundigen en borstvoedingsorganisaties In ziekenhuis St Jansdal zijn lactatiekundigen werkzaam voor zowel kraam- als couveusesuites. Bij problemen en/of vragen kunt u informeren of een van hen aanwezig is. Telefoonnummers van verschillende organisaties die zich bezig houden met de borstvoeding vindt u hieronder. Op beide afdelingen is er ook een lijst met praktische adressen bij u in de buurt. Na de bevalling geven sommige van deze instanties inloopdagen voor moeders met een kind aan de borst. Als u hier gebruik van wilt maken of vragen heeft omtrent de borstvoeding, kijk dan naar een van deze organisaties. Vereniging Borstvoeding Natuurlijk La Leche League International 30
31 Nederlandse Vereniging van Lactatiekundigen Telefoon Stichting Zorg voor Borstvoeding Gezamenlijke pagina van alle borstvoedingsorganisaties 31
32 Kolfdagboekje Dag 1 Aantal keer kolven Tijdstip Hoeveelheid gekolfde melk Opmerkingen/ afspraken: Dag 2 Aantal keer kolven Tijdstip Hoeveelheid gekolfde melk Opmerkingen/ afspraken: 32
33 Dag 3 Aantal keer kolven Tijdstip Hoeveelheid gekolfde melk Opmerkingen/ afspraken: Dag 4 Aantal keer kolven Tijdstip Hoeveelheid gekolfde melk Opmerkingen/ afspraken: 33
34 Dag 5 Aantal keer kolven Tijdstip Hoeveelheid gekolfde melk Opmerkingen/ afspraken: Dag 6 Aantal keer kolven Tijdstip Hoeveelheid gekolfde melk Opmerkingen/ afspraken: 34
35 Uitgave: Patiëntencommunicatie Vormgeving: PR&Communicatie Harderwijk, februari 2016 CAZ GY
36 Ziekenhuis St Jansdal Wethouder Jansenlaan DG Harderwijk Postbus AC Harderwijk Telefoon (0341)
Kolven. Wanneer is kolven zinvol?
Kolven ADVIES Kolven Je gaat kolven. De verpleegkundige of kraamverzorgende zal je uitleg geven en helpen bij het kolven. In deze folder kun je alles nog eens teruglezen of nieuwe informatie opzoeken.
Nadere informatieBorstvoeding. Folder: 469 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-12
Borstvoeding Folder: 469 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-12 2-12 Borstvoeding Voordelen voor moeder en kind Moedermelk wordt door het lichaam gemaakt met
Nadere informatieBORSTVOEDING. Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw baby en welkom op de kraamafdeling van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis!
BORSTVOEDING Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw baby en welkom op de kraamafdeling van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis! U heeft ervoor gekozen uw baby borstvoeding te geven. In deze folder
Nadere informatieborstvoeding, het gaat lukken Gertie Roberts lactatiekundige IBCLC
borstvoeding, het gaat lukken Gertie Roberts lactatiekundige IBCLC Belangrijke info waar kun je terecht met vragen: verloskundige, gynaecoloog kraamverzorgster jeugdgezondheidszorg (consultatiebureau)
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
/ Vrouw-kindeenheid Af van moedermelk Inleiding Deze algemene informatie is voor moeders die de kraamtijd in ziekenhuis doorbrengen of waarbij de baby in ons ziekenhuis verblijft. Wanneer u borstvoeding
Nadere informatieBorstvoeding. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom borstvoeding? Wanneer voor het eerst voeden?
Borstvoeding Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Waarom borstvoeding? 1 Wanneer voor het eerst voeden? 1 Hoe moet ik aanleggen? 2 Voedingshoudingen 3 De baby van de borst nemen 3 Tepel-
Nadere informatieSignalen dat het kind niet goed is aangelegd Voeden: hoe lang en wanneer
Borstvoeding Als de baby zijn voeding uit de borst krijgt, noemen we dit borstvoeding. De voedingsstoffen in borstvoeding zijn precies afgestemd op wat de baby nodig heeft. Borstvoeding beschermt de baby
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Het afkolven van moedermelk Moedermelk wordt gemaakt op basis van vraag en aanbod. Om de melkproductie op gang te brengen en op peil te houden dient u net zo vaak te kolven als
Nadere informatieKolfdagboekje (Aanvulling op folder 'Borstvoeding') Vrouw- Moeder-Kind centrum
00 Kolfdagboekje (Aanvulling op folder 'Borstvoeding') Vrouw- Moeder-Kind centrum Inhoudsopgave Borstmassage voor en tijdens het Effectief Afkolfschema s Hygiëne richtlijnen Bewaarschema Opwarmen Verhuur
Nadere informatiePraktische informatie bij de start van borstvoeding
Gynaecologie / Verloskunde Kraamafdeling Praktische informatie bij de start van borstvoeding i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding U gaat uw baby borstvoeding geven; de beste voeding voor
Nadere informatieINFORMATIE OVER BORSTVOEDING FRANCISCUS VLIETLAND
INFORMATIE OVER BORSTVOEDING FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U gaat naar huis, samen met uw baby naar uw eigen vertrouwde omgeving. In deze folder kunt u meer lezen over het geven van borstvoeding. U kunt
Nadere informatieINFORMATIEAVOND BORSTVOEDING
INFORMATIEAVOND BORSTVOEDING Waarom kiezen voor borstvoeding Voordelen voor de baby Voordelen voor de moeder Nadelen?... Basis van borstvoeding Borstvoeding, een kwestie van hormonen: Toeschietreflex oxytocine
Nadere informatieHet afkolven van moedermelk kolfdagboek
Het afkolven van moedermelk kolfdagboek Het afkolven van moedermelk Definitie: Afkolven is het verwijderen van de melk uit de borst op een andere manier dan door het drinken van de baby. (Omschrijving
Nadere informatieNaam baby: Tijdstip geboorte:
Hygiëne Als de afgekolfde melk gebruikt wordt om een te vroeg geboren of zieke baby te voeden, is hygiëne extra belangrijk om de groei van bacteriën te voorkomen. Moedermelk is onder andere door de aanwezigheid
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het Slotervaartziekenhuis, een opmerkelijk en ambitieus ziekenhuis in Amsterdam. In een informele en vertrouwde omgeving werken wij aan innovatieve medische
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Folder: 651 Dit is een uitgave van het Flevoziekenhuis Afdeling Verloskunde September 2015 1-8 Afkolven van Moedermelk Informatie voor moeders Uw baby is net geboren en u wilt borstvoeding
Nadere informatieWat maakt borstvoeding zo bijzonder? Voordelen voor je baby Voordelen voor jezelf Gefeliciteerd met je baby!
Wat maakt borstvoeding zo bijzonder? is de beste voeding voor je baby want borstvoeding: is altijd goed samengesteld is precies warm genoeg heb je altijd bij je. Voordelen voor je baby heeft voordelen
Nadere informatieAfdeling Kind & Jeugd/ verloskunde INFORMATIE OVER BORSTVOEDING DE EERSTE WEKEN
Afdeling Kind & Jeugd/ verloskunde INFORMATIE OVER BORSTVOEDING DE EERSTE WEKEN Ziekenhuis Rivierenland hanteert de visie dat borstvoeding als beste start wordt beschouwd voor bijna alle kinderen. Verpleegkundigen
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Patiënteninformatie Kolven van moedermelk Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Redenen waarom er afgekolfd moet worden 3 Hoe vaak en hoe lang kolven 4 Kolftechniek 5 Bewaren van moedermelk
Nadere informatieKolven Inleiding Redenen om te kolven Met de hand kolven
Kolven Inleiding In deze folder vindt u informatie over (elektrisch), de werkwijze hiervan en het bewaren van moeder. Kolven is het op gang brengen en/of in stand houden van de productie door middel van
Nadere informatieH.367315.0514. Kolven
H.367315.0514 Kolven Inleiding U heeft besloten voeding te geven. Door omstandigheden heeft u advies gekregen om te gaan kolven. Wij informeren u graag over richtlijnen die u helpen bij het kolven. Waarom
Nadere informatieKind en jeugdafdeling / verloskunde Kolven
Kind en jeugdafdeling / verloskunde Kolven Allereerst van harte gefeliciteerd met uw kindje. Deze folder geeft u informatie over het kolven en stimuleren van de moedermelkproductie. Wij zijn blij dat u
Nadere informatieHet afkolven en bewaren van moedermelk
Het afkolven en bewaren van moedermelk Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Redenen om te starten met kolven 1 Beginnen met kolven 1 Voorbereiding bij het kolven 2 Vormen van borstmassage
Nadere informatieKolven als uw baby is opgenomen op afdeling neonatologie. Moedermelk is de beste voeding die u aan uw baby kunt geven.
Kolven als uw baby is opgenomen op afdeling neonatologie Moedermelk is de beste voeding die u aan uw baby kunt geven. 2 De verpleegkundige heeft u uitleg gegeven over de werkwijze van het afkolven. In
Nadere informatiekolven patiënteninformatie
patiënteninformatie Moedermelk is de beste voeding voor uw kind. Soms is het niet mogelijk een baby aan de borst te laten drinken. Kolven is dan een goed alternatief. Wat is? En hoe werkt het? Dat en meer
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Moedermelk wordt gemaakt op basis van vraag en aanbod. Om de melkproductie op gang te brengen en op peil te houden dient u net zo vaak te kolven als wanneer u uw baby aan de borst
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Inleiding U bent net bevallen en u kunt nog geen (volledige) borstvoeding geven. In deze folder wordt beschreven hoe u toch moedermelk kunt geven, door te kolven. Achter in de folder
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
/ Vrouw-kindeenheid Af van moedermelk Inleiding Deze algemene informatie is voor moeders die de kraamtijd in ziekenhuis doorbrengen of waarbij de baby in ons ziekenhuis verblijft. Wanneer u borstvoeding
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Patiënteninformatie Kolven van moedermelk Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Redenen waarom er afgekolfd moet worden 3 Hoe vaak en hoe lang kolven 4 Kolftechniek 5 Bewaren van moedermelk
Nadere informatieInleiding Tien vuistregels Bijzondere eigenschappen van moedermelk
BORSTVOEDING 350 Inleiding Deze folder bevat algemene informatie over het beleid met betrekking tot borstvoeding in het Sint Franciscus Gasthuis. Dit beleid is afgestemd op de tien vuistregels voor het
Nadere informatieKolfboek en kolfdagboek
Kolfboek en kolfdagboek Informatie over het afkolven, bewaren en gebruiken van moedermelk; inclusief kolfdagboek. U bent bevallen in Tergooi. Onze artsen en medewerkers doen er alles aan om u met de beste
Nadere informatieKolfboek en kolfdagboek
Patiënteninformatie Kolfboek en kolfdagboek Informatie over het afkolven, bewaren en gebruiken van moedermelk; inclusief kolfdagboek Inhoudsopgave Pagina Algemeen 4 1. Waarom afkolven? 4 2. Methoden van
Nadere informatieJe begeleidt een kraamvrouw bij het geven van borstvoeding aan de pasgeborene
1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 Opdrachtformulier Je begeleidt een kraamvrouw bij het geven van borstvoeding aan de pasgeborene Naam student: Datum: Opdracht 1 Lees het handelingsformulier van deze vaardigheid en
Nadere informatieHet afkolven van moedermelk
Adriaen Brouwerstraat 6 7606 AM Almelo telefoon 0546-532004 www.verloskundingenpraktijk-almelo.nl Catharina Wilhelm Vronica Falkmann Gerda den Ouden- Zoer Hilde Lenferink- Booijink Ellen Pol Alie Kuiterman
Nadere informatieVerloskunde/Kindergeneeskunde
Verloskunde/Kindergeneeskunde Afkolven en bewaren van moedermelk Inleiding Deze folder is geschreven voor moeders die borstvoeding willen geven. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij het niet direct
Nadere informatieInleiding Voordelen borstvoeding Vraag en aanbod
Borstvoeding Inhoudsopgave Inleiding... 1 Voordelen borstvoeding... 1 Vraag en aanbod... 1 Huid-op-huid contact... 2 Colostrum... 2 Rooming-in... 2 Aanleggen van de baby... 2 Liggend voeden... 3 Hoe vaak
Nadere informatieMoedermelk, afkolven en bewaren
Moeder Kind Centrum Moedermelk, afkolven en bewaren Uw verpleegkundige/ kraamverzorgende heeft u geadviseerd om uw moedermelk tijdelijk af te kolven. Wanneer afkolven? Bijvoorbeeld omdat: uw gezonde baby
Nadere informatieBorstvoeding. Verloskunde en Kindergeneeskunde
Verloskunde en Kindergeneeskunde Borstvoeding Het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis stimuleert het geven van borstvoeding. Borstvoeding heeft veel voordelen voor zowel moeder als kind. Deze folder is bedoeld ter
Nadere informatieInhoudsopgave Inleiding... 1 Redenen om te kolven... 1 Met de hand kolven... 1 Borstmassage om de toeschietreflex te bevorderen...
Kolven Inhoudsopgave Inleiding... 1 Redenen om te... 1 Met de hand... 1 Borstmassage om de toeschietreflex te bevorderen... 2 Starten met enkel- of dubbelzijdig elektrisch... 4 Gebruik van elektrische
Nadere informatiekolven patiënteninformatie Redenen om te kolven Kolfschema
patiënteninformatie kolven Moedermelk is de beste voeding voor uw kind. Soms is het echter niet mogelijk uw kind aan de borst te laten drinken. Kolven is dan een goed alternatief. In deze folder geven
Nadere informatieBorstvoeding en diabetes
Borstvoeding en diabetes Albert Schweitzer ziekenhuis februari 2015 pavo 1166 Inleiding In deze folder leest u adviezen over het geven van borstvoeding als u diabetes heeft. Deze adviezen kunnen u helpen
Nadere informatieKolven moedermelk. Kinderafdeling/Kraamafdeling
Kolven moedermelk Kinderafdeling/Kraamafdeling Verschillende redenen om te kolven Uw baby is te klein of te ziek om goed aan de borst te drinken en ligt op de couveuse-afdeling. Uw baby wil nog niet goed
Nadere informatieBorstvoeding Inleiding Voordelen borstvoeding Vraag en aanbod Huid op huid contact Colostrum
Borstvoeding Inleiding U gaat uw baby borstvoeding geven. In deze folder vindt u informatie die u kan helpen bij het geven van borstvoeding. Wij gaan in deze folder uit van gezonde zuigelingen: baby s
Nadere informatieBorstvoeding bij te vroeg geboren baby s. Adviezen voor ouders en verzorgers. www.nwz.nl
Borstvoeding bij te vroeg geboren baby s Adviezen voor ouders en verzorgers www.nwz.nl Omdat uw kindje te vroeg geboren is, is het opgenomen op de afdeling neonatologie van de Noordwest Ziekenhuisgroep
Nadere informatieHet verzorgen van de baby
Het verzorgen van de baby Inleiding Binnenkort mag u met uw baby naar huis. Waarschijnlijk voelt u zich in het begin nog een beetje onwennig bij het verzorgen van uw baby. In deze folder geven wij u daarom
Nadere informatieWelke voeding gaat u uw baby geven?
Welke voeding gaat u uw baby geven? Inleiding Nu u zwanger bent, heeft u veel keuzes te maken. Zo gaat u bijvoorbeeld kiezen welke voeding u aan uw baby gaat geven. De beste voeding voor uw baby is borstvoeding.
Nadere informatieBorstvoeding. Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie. Informatie voor aanstaande moeders KRAAMAFDELING TELEFOON 020-512 45 42 KINDERAFDELING
Het Slotervaart, een ziekenhuis met ambitie Het Slotervaartziekenhuis, een opmerkelijk en ambitieus ziekenhuis in Amsterdam. In een informele en vertrouwde omgeving werken wij aan innovatieve medische
Nadere informatieMoeders worden binnen een uur na de geboorte van hun kind geholpen met borstvoeding geven
Borstvoeding Benodigdheden Voedingskussen/kussen Moeders worden binnen een uur na de geboorte van hun kind geholpen met borstvoeding geven De baby wordt,wanneer de toestand van het kind dit toelaat, op
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Patiënteninformatie Kolven van moedermelk Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Redenen waarom er afgekolfd moet worden 3 Hoe vaak en hoe lang kolven 4 Kolftechniek 5 Bewaren van moedermelk
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Het afkolven van moedermelk Moedermelk wordt gemaakt op basis van vraag en aanbod. Om de melkproductie op gang te brengen en op peil te houden dient u net zo vaak te kolven als
Nadere informatieHet is belangrijk dat de baby binnen 1 uur na de geboorte aan de borst wordt gelegd
Borstvoeding Het LangeLand ziekenhuis is in het bezit van het keurmerk van Baby Friendly Nederland. Dit houdt in dat wij werken volgends de 5 standaarden van Baby Friendly. Het is belangrijk dat de baby
Nadere informatieBorstvoeding binnen MAM's kinderopvang
Borstvoeding binnen MAM's kinderopvang Borstvoeding is de beste voeding voor een pasgeboren baby. Maar ook na deze eerste weekjes raad WHO /Unicef het volgende aan: Advies: - Eerste 6 maanden exclusief
Nadere informatieDubbelzijdig kolven bij te vroeg geboren baby's
Kindergeneeskunde Neonatologie Dubbelzijdig kolven bij te vroeg geboren baby's i Patiënteninformatie Slingeland Ziekenhuis Inleiding Uw kindje is opgenomen op de afdeling Neonatologie omdat het te vroeg
Nadere informatieKolven in de zwangerschap
Kolven in de zwangerschap Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding De lactatiekundige van het Albert Schweitzer ziekenhuis heeft u het advies gegeven om te gaan starten
Nadere informatieBorstvoeding en diabetes
Borstvoeding en diabetes Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u adviezen over het geven van borstvoeding als u diabetes heeft. Deze adviezen
Nadere informatieTe weinig borstvoeding
1/5 Vrouw-kindeenheid Te weinig borstvoeding Inleiding Deze folder geeft u informatie over de oorzaken van te weinig borstvoeding en wat u daar zelf aan kunt doen. Voordelen van borstvoeding Borstvoeding
Nadere informatieAfkolven en bewaren van moedermelk
Afkolven en bewaren van moedermelk Inleiding Deze folder is geschreven voor moeders die borstvoeding willen geven. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij het niet direct mogelijk is om borstvoeding
Nadere informatieAfkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk Het afkolven van moedermelk Moedermelk wordt gemaakt op basis van vraag en aanbod. Om de melkproductie op gang te brengen en op peil te houden dient u net zo vaak te kolven als
Nadere informatieBorstvoeding en diabetes mellitus
Borstvoeding en diabetes mellitus Inhoudsopgave Inleiding...4 Waarom borstvoeding...4 Borstvoeding en diabetes mellitus...4 Antenataal kolven...5 Starten met geven van borstvoeding...5 Aandachtspunten
Nadere informatieBorstvoeding aan de premature baby
Borstvoeding aan de premature baby (tot 37 weken) Inleiding Deze folder is bestemd voor u als ouders van een te vroeg geboren, premature, baby. Wij willen u graag informeren over de bijzonderheden bij
Nadere informatieHet afkolven en bewaren van moedermelk
Het afkolven en bewaren van moedermelk 1 Het afkolven en bewaren van moedermelk Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Redenen om te starten met kolven 2 Beginnen met kolven 2 Voorbereiding
Nadere informatieBorstvoeding aan de rand prematuur
1/7 Vrouw-kindeenheid Borstvoeding aan de rand prematuur Inleiding Met deze folder willen wij u informeren over borstvoeding bij de rand premature baby. Deze borstvoeding kan namelijk anders verlopen dan
Nadere informatieBorstvoeding voor een prematuur geboren baby
KRAAMAFDELING Borstvoeding voor een prematuur geboren baby 1. Inleiding Borstvoeding voor een prematuur geboren baby 2. De melkproductie op gang brengen na de bevalling Afkolven voor een premature baby
Nadere informatieBorstvoeding Inleiding Voordelen borstvoeding Vraag en aanbod
Borstvoeding Inleiding U gaat uw baby borstvoeding geven. In deze folder vindt u informatie die u kan helpen bij het geven van borstvoeding. Wij gaan in deze folder uit van gezonde zuigelingen: baby s
Nadere informatieAndriesje wil 8 tot 12x per dag eten
Andriesje wil 8 tot 12x per dag eten zijn maagje is nog heel klein borstvoeding verteert sneller hoe meer hij drinkt, hoe sneller de melkproductie op gang komt Andriesje geeft aan dat hij honger heeft
Nadere informatieBorstvoeding. Ziekenhuis Gelderse Vallei
Borstvoeding Ziekenhuis Gelderse Vallei Als zwangere komt u voor veel keuzes te staan. De borstvoeding is hierbij van groot belang. Deze folder geeft informatie over borstvoeding en de manier waarop wij
Nadere informatiekolven Wat is kolven? Manieren van kolven
OLVG, locatie Oost kolven Moedermelk is de beste voeding voor uw kind. Soms is het niet mogelijk een baby aan de borst te laten drinken. Kolven is dan een goed alternatief. Wat is kolven? En hoe werkt
Nadere informatieBorstvoeding geven, gewoon doen?! Annet Mulder Lactatiekundige ZGT / lactatiekundige praktijk
Borstvoeding geven, gewoon doen?! Annet Mulder Lactatiekundige ZGT / lactatiekundige praktijk Onderwerpen Gezondheidseffecten voor moeder en kind Aanleggen Wat is normaal? Wat als het anders gaat dan gedacht?
Nadere informatieAfdeling Kind & Jeugd / verloskunde KOLVEN
Afdeling Kind & Jeugd / verloskunde KOLVEN Allereerst van harte gefeliciteerd met uw kindje. Deze folder geeft u informatie over het kolven en stimuleren van de moedermelkproductie. Wij zijn blij dat u
Nadere informatieBorstvoeding. Informatie voor kraamvrouwen. Patiënteninformatie Borstvoeding informatie voor kraamvrouwen
Borstvoeding Informatie voor kraamvrouwen Patiënteninformatie Borstvoeding informatie voor kraamvrouwen Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Visie Borstvoeding 3 Voordelen van borstvoeding voor de baby 4 Voordelen
Nadere informatieBorstvoeding geven aan uw te vroeg geboren baby. Vrouw - Moeder - Kind centrum
00 Borstvoeding geven aan uw te vroeg geboren baby Vrouw - Moeder - Kind centrum Borstvoeding Uit allerlei onderzoeken blijkt dat borstvoeding goed is voor alle baby s. Ook voor premature baby s (prematuur
Nadere informatieBorstvoeding bij te vroeg geboren baby s
Borstvoeding bij te vroeg geboren baby s Uw kind is opgenomen op de intensive care neonatologie, de verpleegafdeling voor te vroeg geboren baby s (prematuren). Ook wanneer een kind te vroeg wordt geboren,
Nadere informatieAFKOLVEN VAN MOEDERMELK
AFKOLVEN VAN MOEDERMELK 771 Inleiding In deze folder leest u informatie over het af van moedermelk. Er kunnen zich situaties voordoen waarbij het niet mogelijk is om direct borstvoeding te geven of waarbij
Nadere informatieVoor je ligt een folder met de belangrijkste informatie over borstvoeding. Wij vragen je deze folder nauwkeurig door te lezen. Indien je vragen hebt,
Folder Borstvoeding Dit document bevat vertrouwelijke informatie van JijWij. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorgaand schriftelijke toestemming van JijWij is verboden. JijWij oktober
Nadere informatieBorstvoeding. borstvoeding. Geachte (aanstaande) ouders,
Borstvoeding Geachte (aanstaande) ouders, U heeft één van de delen van de serie GroeiGids in handen. De GroeiGids bestaat uit zeven handzame boekjes: Kinderwens Zwanger Borstvoeding Kraam 0-4 jaar 4-12
Nadere informatieAfkolven van moedermelk Informatie en adviezen
Afkolven van moedermelk Informatie en adviezen Vrouw Moeder Kind-centrum Inhoudsopgave 1. Afkolven van moedermelk 3 1.1 Wanneer begint u met afkolven? 1.2 Hoe vaak kolft u af? 1.3 Gebruikt u medicijnen?
Nadere informatieWilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Kolven
Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Kolven z Inhoudsopgave Hoe vaak kolven? Bevorderen van de toeschietreflex Kolfschema s Kolfdagboekje Hygiëne Kolven met de hand
Nadere informatieBorstvoeding als uw kind in het Catharina Ziekenhuis is opgenomen
Kindergeneeskunde Borstvoeding als uw kind in het Catharina Ziekenhuis is opgenomen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud U heeft gekozen voor het geven van borstvoeding... 3 Bijvoeden... 3 Bijvoeden met cupfeeding...
Nadere informatieHet afkolven en het bewaren van moedermelk
Het afkolven en het bewaren van moedermelk Beste ouders, Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw baby. We zijn blij dat u voor borstvoeding heeft gekozen. Moedermelk is de standaard. Het is volledig
Nadere informatieContents Wat je moet weten over het geven van borstvoeding.
Contents Wat je moet weten over het geven van borstvoeding.... 2 Moedermelk is niet alleen de beste voeding voor je kindje, het is ook altijd beschikbaar, kan niet bederven en geeft geen afval.... 2 De
Nadere informatieGeboortecentrum. Tips bij borstvoeding. Gezien vanuit uw kindje
Geboortecentrum Tips bij borstvoeding Gezien vanuit uw kindje Tips bij borstvoeding Als je besluit om je kindje borstvoeding te geven dan wil je dit ook zo goed en prettig mogelijk doen voor je kindje,
Nadere informatieRICHTLIJNEN VOOR HET AFKOLVEN EN BEWAREN VAN MOEDERMELK
RICHTLIJNEN VOOR HET AFKOLVEN EN BEWAREN VAN MOEDERMELK Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw baby en welkom op de kraamafdeling van het Ruwaard van Putten Ziekenhuis! Soms is het nodig te starten
Nadere informatieBorstvoeding en diabetes
Borstvoeding en diabetes 1 Door middel van deze folder informeert het van Weel Bethesda ziekenhuis u over het geven van borstvoeding bij Diabetes Mellitus. Diabetes en borstvoeding kunnen in de meeste
Nadere informatieHet afkolven van moedermelk. Kolfdagboek
Het afkolven van Kolfdagboek Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Moedermelk... 1 3 Verschillende manieren van kolven... 2 Kolven met de hand: Marmet Methode... 3 Kolven met een vol automatische elektrische
Nadere informatieBorstvoedingsbeleid MC Zuiderzee
Borstvoedingsbeleid MC Zuiderzee Afdeling verloskunde Patiënteninformatie Borstvoedingsbeleid MC Zuiderzee Inhoudsopgave: 1 Inleiding 2 Vuistregels 3 Vragen 4 Nog even op een rijtje 1 Inleiding Deze folder
Nadere informatieborst voeding bij te vroeg geboren baby s
borst voeding bij te vroeg geboren baby s Uw kind is opgenomen op de intensive care neonatologie, de verpleegafdeling voor te vroeg geboren baby s (prematuren). Ook wanneer een kind te vroeg wordt geboren,
Nadere informatieBorstvoeding en diabetes mellitus
Borstvoeding en diabetes mellitus Inhoudsopgave Inleiding...4 Waarom borstvoeding...4 Borstvoeding en diabetes mellitus...4 Antenataal kolven...5 Starten met geven van borstvoeding...5 Aandachtspunten
Nadere informatieRefaja Ziekenhuis Stadskanaal. Afkolven van moedermelk
Afkolven van moedermelk AFKOLVEN VAN MOEDERMELK ALGEMEEN Afkolven neemt ongeveer net zoveel tijd in beslag als voeden. Langer kolven om meer melk te krijgen heeft geen zin en kan schadelijk zijn voor de
Nadere informatieBorstvoeding, de beste start!
Borstvoeding, de beste start! Algemene informatiefolder borstvoeding Inleiding De verloskundigenpraktijk stimuleert het geven van borstvoeding, want borstvoeding is de optimale start voor je baby. Borstvoeding
Nadere informatiePATIËNTEN INFORMATIE. Borstvoeding en diabetes
PATIËNTEN INFORMATIE Borstvoeding en diabetes Algemeen Door middel van deze folder informeert het Maasstad Ziekenhuis u over het geven van borstvoeding bij Diabetes Mellitus aan uw baby. Het geven van
Nadere informatieOnderwerp: Afkolven van moedermelk
Onderwerp: 1 Vuistregel 5 van het WHO en Unicef: Aan vrouwen wordt uitgelegd hoe zij de melkproductie en stand kunnen houden, zelfs als de baby van de moeder gescheiden moet worden. Doel: Het op gang brengen
Nadere informatieKind en jeugdafdeling / verloskunde Kolven
Kind en jeugdafdeling / verloskunde Kolven Allereerst van harte gefeliciteerd met uw kindje. Deze folder geeft u informatie over het kolven en stimuleren van de moedermelkproductie. Wij zijn blij dat u
Nadere informatieHet afkolven van moedermelk
Het af van moedermelk Hoffelijke zorg In deze folder vindt u informatie over het af van moedermelk. Af is het op gang brengen of in stand houden van de melkproductie met de hand of met behulp van een kolfapparaat.
Nadere informatieBorstvoeding voor een couveusebaby
1/5 Kindergeneeskunde Borstvoeding voor een couveusebaby Inleiding Een vroeggeboorte komt meestal onverwacht. Ook na een gewone zwangerschap kan het gebeuren dat uw kindje meteen na de geboorte in een
Nadere informatieRichtlijnen voor afkolven en bewaren van moedermelk
581.0607 Richtlijnen voor afkolven en bewaren van moeder in het Beatrixziekenhuis., inclusief Kolfdagboekje Inhoudsopgave Inleiding 1. Hoe vaak afkolven? 2. Afkolfschema s 3. Kolfdagboekje 4. Hygiëne richtlijnen
Nadere informatieTe weinig borstvoeding
1/5 Kindergeneeskunde Te weinig borstvoeding Inleiding Deze folder geeft u informatie over de oorzaken van te weinig borstvoeding en wat u daar zelf aan kunt doen. De folder is zowel bedoeld voor moeders
Nadere informatieBorstvoeding in het TweeSteden ziekenhuis
Borstvoeding in het TweeSteden ziekenhuis Het TweeSteden ziekenhuis wil kwalitatief goede zorg bieden ten aanzien van de borstvoeding. U kunt rekenen op de juiste begeleiding bij het aanleggen en het kolven.
Nadere informatiechecklist borstvoeding
checklist borstvoeding Inleiding U gaat binnenkort bevallen, of u bent bevallen en verblijft samen met uw kind in het OLVG (op de kraam- of kinderafdeling). U heeft besloten borstvoeding te gaan geven.
Nadere informatieBorstvoeding in het SKB
1/7 Verloskunde Borstvoeding in het SKB Inleiding Borstvoeding is de beste start voor uw baby. Medewerkers van de afdeling Vrouw-kind in het SKB zullen daarom het geven van borstvoeding stimuleren. Hierbij
Nadere informatieBijpraten over borstvoeding
Uit onderzoek is gebleken dat borstvoeding de beste voeding voor baby s is. Moedermelk bevat antistoffen tegen ziekten en allergieën, kunstvoeding niet. Borstgevoede baby s hebben minder last van infecties,
Nadere informatie