Wilde tulpen in een ander voorjaar. Zoals gebruikelijk is op de volgende pagina onze jaaragenda opgenomen. Noteer alvast de relevante data.
|
|
- Irena Dekker
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Heemtuinjournaal Jaargang 21 Voorjaar 2015 We kijken terug op een druk, maar geslaagd, Het komende jaar geen jubileum en geen foto-expositie. Maar natuurlijk is er op de heemtuin altijd weer een hoop te doen. Ons werk houdt namelijk nooit op. Dat is het leuke, we raken niet werkeloos. Op de dag dat de eerste letters op papier verschijnen, begint officieel de lente. Toch altijd fijn die wisseling van het winter- naar het voorjaarsseizoen. Wilde tulpen in een ander voorjaar. Zoals gebruikelijk is op de volgende pagina onze jaaragenda opgenomen. Noteer alvast de relevante data. Zie voor het laatste nieuws onze website We proberen de website actueel te houden. Ook daar geldt voor: als er ideeën zijn voor de website, we horen het graag. 1
2 Agenda 2015 Elke zaterdag wordt er vanaf uur op de Heemtuin gewerkt. In het voorjaar en de zomer ook op elke woensdagavond vanaf ongeveer uur. Voor 2015 is dat op de woensdagen 1 april t/m 2 september. Tot dan. De voorjaarsexcursie is op zondagmiddag 19 april om uur vanaf de werkschuur op het terrein van de Heemtuin. Op zondag 31 mei gaan we naar libellen speuren. Vertrek om uur bij de wielerbaan in de Goudse Hout. We lopen dan naar de Heemtuin toe. De open-dag is zondag 14 juni. Vanaf uur is er dan van alles te doen. De hooidag is op de eerste zaterdag van september. Dat is dit jaar zaterdag 5 september. Vanaf uur gaan we hooien. De landelijke nachtvlindernacht is laat dit jaar en wel op vrijdagavond 11 september. Op het heemtuin-terrein gaan we op verschillende plekken op zoek naar nachtvlinders. Vanaf uur bij de werkschuur in de Goudse Hout. Op zondagmiddag 11 oktober is de herfstexcursie. We starten om uur bij de werkschuur. Zoals gebruikelijk is de landelijke natuurwerkdag op de eerste zaterdag van november, de start van het winterseizoen. Ook de Heemtuin doet weer mee op zaterdag 7 november, vanaf uur. Gagel Wanneer je op de Heemtuin van het hooiland naar het griend loopt, kom je bij de bruggetjes een bijzondere struik tegen: de gagel, ook wel wilde gagel genoemd. Als je een blaadje van deze struik tussen je handen rolt, komt er een heerlijke geur vrij. Niet alleen de geur maar ook de kleur is heel opvallend. De plant springt er vaak echt uit tegen de achtergrond van het griend. Ik kwam erachter dat ze vroeger bekend stond als medicinale- of toverplant. De officiële naam is Myrica Gale, wat welriekend balsem betekent. Deze bladverliezende struik behoort tot de gagel familie Myricacea, waartoe ruim 50 planten behoren. In Nederland komen de wasgagel en varenberk ook uit deze familie. Gagel komt voor op natte, zure, venige grond. Je vindt hem in heidevelden, moerasbossen veengebieden en in kalkarme duinen. Hij staat op de Nederlandse rode lijst van planten, als algemeen voorkomend, maar sterk in aantal afnemend. Hij vormt gagelstruwelen, als er weinig concurrentie is van andere struiken en bomen. De struik wordt tot 1,5 meter hoog. De 2,5 tot 4 cm langwerpige bladeren hebben harspuntjes met harskliertjes aan de onderzijde. Deze klieren produceren etherische olie. De bladeren smaken bitter. De gagel bloeit in april en mei. De goudkleurige katjes verschijnen voor de bladeren aan de twijgen, die daarna niet meer doorgroeien. Meestal komen op een struik mannelijke katjes of vrouwelijke katjes voor, maar soms komen ze beiden voor. Een struik kan ook van geslacht wisselen, het ene jaar draagt zij vrouwelijke en in een ander jaar mannelijke katjes. 2
3 De plant kan een- of tweehuizig zijn. Er zijn tweehuizige mannelijke en vrouwelijke katjes, maar mannelijke katjes kunnen ook eenhuizig zijn, ze bevatten dan zowel meeldraden als stampers. De mannelijke katjes zijn langwerpig, de vrouwelijke meer gedrongen. De schubben (schutbladeren) van de vrouwelijke bloem vallen niet af en zijn met de afgeplatte drietoppige steenvrucht vergroeid. De zaden verspreiden zich in de winter via de wind en het water. Gagel groeit met lange ondergrondse uitlopers. Aan de wortel zitten knolletjes in wisselende grootte. De knolletjes bevatten een zwam/schimmel (mycelium) en dienen om stikstof in op te slaan. Stikstof wordt niet via het blad uit de lucht opgenomen, maar uit de grond. De struik laat zich makkelijk stekken door een tak op de grond te leggen. Wanneer deze gaat wortelen, kan je door deze af te snijden en ergens anders te poten, de gagel vermeerderen. Gagel hoeft niet gesnoeid, of bemest te worden. De plant kent veel toepassingen. De bast werd gebruikt om leer te looien en de gele bloemen gebruikte men als verfstof. De takkenbossen werden gebruikt om de bakovens te stoken, maar ook om bezems mee te maken. Paarden en geiten eten de bladeren, het overig vee weigert dit. De aromatische olie is giftig en roesverwekkend en kent verschillende medicinale toepassingen, zoals in zalf bij huidziekten en als verdoving bij kiespijn.tevens werd zij gebruikt om vlooien, muggen en motten te weren. Een takje boven het bed gehangen, zou zorgen voor een aangename slaap. Een takje in de linnenkast zorgt voor een heerlijke geur en houdt de motten op afstand Zowel de katjes als de bladeren waren in de Middeleeuwen - vanwege de bitterstoffen - een hoofdbestanddeel van gruit, het kruidenmengsel dat bier moest helpen langer houdbaar te blijven, voordat hop hiervoor gebruikt werd. Er wordt ook vermeld dat gruit gebruikt werd om smaak aan het bier te geven. Over de smaak is in het verleden al heel wat gediscussieerd. Er zijn nog steeds brouwers die gagel gebruiken bij het bereiden van bier. In België wordt gagel toegevoegd aan het biologische bier Gageleer. En in Gouda heeft Stadsbrouwerij De Goudsche Leeuw een eerste brouwsel Goudsch Gruit gebrouwen met een beetje gagel van de heemtuin. We konden het proeven op de vrijwilligersavond. De na-smaak leek op laurier. Wanneer je dit allemaal leest kan je je voorstellen dat gagel de naam toverplant kreeg. Wat een bijzondere plant, sta hier even bij stil, als je de volgende keer weer zijn geur opvangt. Tineke Kelderman 3
4 Van de bestuurstafel Het bestuur van de heemtuin vergadert regelmatig over een groot aantal onderwerpen: beheer van de heemtuin, aanschaf en onderhoud van materialen en gereedschap, organiseren van diverse activiteiten en vooral ook het opstellen van plannen voor beheer, renovaties, financiën en bijvoorbeeld Arbo-zaken. Onontkoombaar is het overleg met diverse instanties. Kortom, allerlei zaken die ook het werk voor de heemtuin (kunnen) raken! Daarom wil het bestuur iedereen graag hierover informeren. We hebben besloten om geen faceboek-account voor interactieve communicatie voor onze stichting aan te maken. Dit in verband met de hoeveelheid werk die het beheer hiervan voor ons vergt ten opzichte van de te verwachten meerwaarde. Omdat er vorige jaren extra veel werkzaamheden zijn verricht, waren we deze winter redelijk snel gereed met het werk. Ten behoeve van kwaliteitsverbetering van de Reeuwijkse Plassen is sprake van gewijzigd waterbeheer in de Goudse Hout. Het is nu niet te voorspellen of dat invloed heeft op de waterkwaliteit van onze heemtuin. De Groene Motor, de opvolger van Landschapsbeheer ZH, geeft de komende 2 jaar ondersteuning voor het vrijwilligerswerk, zoals voor het lenen van gereedschap. In 2016 wordt besloten of er verlenging komt. We hebben afscheid genomen van Patrick als lid van het bestuur vanwege persoonlijke omstandigheden. Het bestuur heeft hem hartelijk bedankt voor zijn bijdrage, inzet en betrokkenheid. Pat blijft wel vrijwilliger, waar we blij mee zijn. In de zomer is er wel ruimte om mee te helpen in de moestuin. Dit om pieken in het werk op te vangen. In overleg met de moestuindames en heer kan daar een afspraak over worden gemaakt. Dus geïnteresseerden loop eens naar hen toe. Oproep voor nieuw bestuurslid Momenteel bestaat het bestuur uit: Sjaak Witteveen (voorzitter) Jos van de Vondervoort (secretaris), Hans Schaap (penningmeester) en Jaap Flipse (lid). Vanwege het vertrek van Patrick Leijdekker uit het bestuur, is er plaats voor een nieuw algemeen bestuurslid. Wie voelt zich geroepen en heeft er zin in? We bieden een collegiale sfeer en ruimte voor meedenken bij alle heemtuin-zaken. Jos van de Vondervoort 4
5 Wist u dat? - De natuurwerkdag, 1 november 2014, plaatsvond op de warmste november-dag ooit. Er is 20 0 C gemeten. Dat zijn voorjaarstemperaturen! - De ijsvogel al weer een paar keer op de heemtuin is gesignaleerd. Als de welbekende schicht vloog hij of zij langs. - Tim van de Vondervoort de flora van de heemtuin heeft geïnventariseerd en het daarbij wel om zo n 175 plantensoorten ging. - Er op de heemtuin een aantal plantensoorten van de zogenaamde Rode Lijst voorkomen. Planten dus die tot de zeldzame soorten behoren. - Kinderen van de Graaf Jan van Nassauschool op de heemtuin hebben meegedaan aan de Nationale Vogeltelling. - De Brede School-activiteiten van dit jaar al weer van start zijn gegaan. - We al een vogelexcursie hebben gehouden en nestkastjes getimmerd. - Er ook al is gevlochten met natuurlijk materiaal. - We met verschillende heemtuiners hebben meegewerkt aan de provinciale werkdag op 14 maart j.l. 300 vrijwilligers hebben in de Bollenstreek daaraan meegedaan. Op Landgoed Nieuw Leeuwenhorst. - De organisatie in handen was van Landschap & Erfgoed Zuid-Holland. Een gedicht van de heemtuindichter Verscholen Nog verschijnt zij niet Verdiept in zwaar gepeins of Zou het mogen en onvertogen Tevoorschijn komen? Kriebelt het of ligt het aan de vogelzang De bomen botten uit Gekwaak en eendengefluit. Takken rillen, rillen de takken? De vorst uit de grond Weg Koning Winter De winterkoning denkt ook niet meer aan Jan Splinter. 5
6 Seizoenen op de heemtuin Regelmatig heeft Sjaak Witteveen foto s gemaakt vanaf een vaste positie op het heemtuin terrein. Op de foto-expositie in het Huis van de Stad waren er 2 panelen ingericht met in totaal 4 panorama-foto s. Deze zijn op deze pagina opgenomen Het Heemtuinjournaal is een uitgave van de Stichting Heemtuin Goudse Hout voor medewerkers, donateurs en elke overige geïnteresseerde. Adressen: (website) ( ) heemtuingoudsehout@hotmail.com 6
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon mistig en op meerdere plaatsen bleef de mist de hele dag hangen. Gelukkig scheen in Beijum de zon. Doordat
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Trefwoordenlijst 113. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 6 Steeds meer planten! 9 6.1 Geslachtelijke variaties 9 6.2 Van eicel tot zaad 11 6.3 Allemaal gelijk 14 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende bollen en knollen 28 6.6 Afsluiting
Nadere informatieDe lente! Werkboekje leeftijd: 10+
De lente! Werkboekje leeftijd: 10+ Seizoenen De lente begint meestal op 21 maart. Soms kan het begin van de lente ook vallen op 20 maart. Dat heeft te maken met de stand van de zon. Afgesproken is dat
Nadere informatieVoortplanting. Lesbrief. Werkgroep Schoolactiviteiten. I.V.N. afd.hengelo. Tel. O74 2770390
Voortplanting Lesbrief Werkgroep Schoolactiviteiten I.V.N. afd.hengelo Tel. O74 2770390 1 Deze lesbrief wordt U aangeboden door het I.V.N. afd. Hengelo Voortplanting = zorgen voor jonge planten A. Inleiding
Nadere informatieDe eerste weken van maart brengen al voorjaarsweer. Laten we hopen dat de winter ook zo in de echte lente overgaat. Dat verdienen we.
Heemtuinjournaal Jaargang 20 Voorjaar 2014 De eerste weken van maart brengen al voorjaarsweer. Laten we hopen dat de winter ook zo in de echte lente overgaat. Dat verdienen we. Resultaten van het winterwerk
Nadere informatieEetbare waterplanten. Taco Blom school voor permacultuur
Eetbare waterplanten Taco Blom school voor permacultuur Gelle lotus Eetbare: Wortel zaad stam Eetbare Gebruikt: olie wortels worden gekookt om alle bitterheid er uit te krijgen. De wortel is rijk aan zetmeel
Nadere informatienatuurboekje van lente 2019
natuurboekje van lente 2019 HOI! Speenkruid groeit op vochtige grond. SOMS BLOEIT SPEENKRUID al in januari, maar zeker in maart. Langs een sloot of een beek, langs de kant van een holle weg, onder struiken
Nadere informatieBoterbloemen in het gras
Boterbloemen in het gras Achtergrondinformatie De boterbloem behoort tot de familie der ranonkelachtigen. De wetenschappelijke naam Ranunculus betekent in het Latijn: kikkertje. Veel soorten hebben namelijk
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 3 en donderdag 5 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, Op dinsdag heb ik maar weinig foto s gemaakt. Ik, of beter gezegd mijn camera, werd tijdelijk ingehuurd
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieHeemtuinjournaal. Jaargang 20 Najaar 2014
Heemtuinjournaal Jaargang 20 Najaar 2014 Op 15 juni 2014 heeft burgemeester Milo Schoenmaker samen met Tamar Möckelmann het nieuwe logobord onthuld. Voorwaar een feestelijk begin van het 30-jarig jubileum
Nadere informatieDe Wiershoeck, woensdag 18 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck, woensdag 18 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, Omdat een mens nu eenmaal niet op twee plekken tegelijk kan zijn, was ik afgelopen dinsdag niet op de tuinen van De Wiershoeck en de
Nadere informatieVoortplanting bij planten
Voortplanting bij planten Opdracht 1 1. Wanneer spreken we van ongeslachtelijke voortplanting? 2. Een uitloper en een wortelstok zijn beide stengels waaraan jonge planten ontstaan. Wat is het verschil
Nadere informatieWeek 28. Week 28. week 27
Het natuurnetwerk is geïnspireerd door een citaat van Marcel Proust: De ware ontdekkingsreis ligt niet in het verkennen van nieuwe streken maar in het kijken met nieuwe ogen. Het is tevens verbonden met
Nadere informatieProject Planten ABC. Week 1ABC: Algemeen
Project Planten ABC Week 1ABC: Algemeen Info: Planten Planten eten, ademen en groeien. Sommige planten houden van natte grond. Anderen van droge grond. Sommige planten houden van veel zon en warmte. Anderen
Nadere informatieWORD EEN ECHTE bomenkenner!
WORD EEN ECHTE bomenkenner! In dit boek kun je bladeren van loofbomen plakken die je vindt tijdens je wandelingen in het bos of het park. Maar voor je een echte bomenkenner kunt worden, moet je nog een
Nadere informatieErfbeplantingsplan. Fressevenweg TP Bergeijk
Erfbeplantingsplan Fressevenweg 7 5571 TP Bergeijk 1 Inhoudsopgave 1. Kadastrale kaart Fressevenweg 7 Blz. 3 2. Legenda Blz. 4 3. Beschrijving van de te planten bomen en heesters Blz. 5 2 Kadastrale kaart
Nadere informatieInsectenbloemen worden dus alleen door bijen bezocht. Hieronder zie je een cartoon waarin beide soorten bloemen zijn afgebeeld.
Les 3: de bij en de bloem (deel 1) De vorige lessen heb je veel geleerd over de bouw van de bij. Zo heb je goed naar zijn kop en poten gekeken. Door het tekenen weet je nu hoe de bij in elkaar zit en je
Nadere informatieHet onderste deel van de stamper is het vruchtbeginsel. Hierin liggen de eicellen. Na bevruchting groeien hier vruchten.
Bloemen en zaad Voor voortplanting heb je zaad nodig. Maar waar komt zaad vandaan? Om dat te kunnen uitleggen, moet je weten hoe een bloem is opgebouwd en wat bestuiving en bevruchting is. Opbouw van een
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg. Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag.
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 14 en woensdag 15 april 2015 vervolg Beste natuurliefhebber/- ster, Dit is het vervolg op het eerste deel van mijn verslag. Een week geleden zag ik alleen nog maar
Nadere informatieJonge dieren. Dieren hebben jongen. Hoe noem je ze? Kies uit: big, lam, kuiken, kalf, puppy, veulen, kuiken
Groep 4 Naam:. Jonge dieren Dieren hebben jongen. Hoe noem je ze? Kies uit: big, lam, kuiken, kalf, puppy, veulen, kuiken Het jong van een paard is een Het jong van een koe is een Het jong van een hond
Nadere informatieSchaapje Schaap woont op de weide samen met Nina en Osto.
Schaapje Schaap en de Wolkjes Schaapje Schaap woont op de weide samen met Nina en Osto. De schaapjes hebben een mooie stal, met zacht stro om in te slapen. Kom, zegt Nina, we gaan slapen, ik ben moe. Maar
Nadere informatieOverzicht haagconiferen
Bureel: Beekstraat 14-9920 Lovendegem Toonpark: Pyramidestraat 25A 9920 Lovendegem Tel/fax: 09/377.85.25 Mail: info@kendevos.be - Web: www.kendevos.be Overzicht haagconiferen Een flink aantal coniferen
Nadere informatieBomenpad Park Vredeoord. Antwoordenblad. Vul hier eerst jullie namen in:
Antwoordenblad Vul hier eerst jullie namen in: 1......................................................................................... 3.........................................................................................
Nadere informatieMijn Boom. Werkboekje. C.N.M.E. De Groenling
Mijn Boom Werkboekje SEPTEMBER Mijn boom Zoek een boom op in de buurt waar je regelmatig even naar toe kunt. Let er op dat je bij de onderste takken kunt komen. Ruimte voor een foto of tekening van je
Nadere informatieHerfstwerkboekje van
Herfstwerkboekje van Herfst werkboekje groep 5 1 De bladeren aan de bomen worden bruin en rood en vallen naar beneden, het is weer herfst! September wordt herfstmaand genoemd, dit omdat op 22 september
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieVoorbereiding post 2. Met de mens mee Groep 1-2-3
Voorbereiding post 2 Met de mens mee Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 2: Met de mens mee, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014. Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 18 februari 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was afgelopen dinsdag beslist niet koud, de wind was ook niet echt hinderlijk, maar de zon liet helaas verstek
Nadere informatieDe familie schaap. Praat eens zoals een schaap Welke dierengeluiden ken je nog? Doe ze eens na?
Het schaap De familie schaap Schapen zijn bange dieren. Daarom leven ze met velen samen en blijven ze dicht bij elkaar. Een groepje schapen noemen we een kudde. Schapen praten met elkaar door te blaten.
Nadere informatieKruidentuin in de klas
Kruidentuin in de klas Werkbladen Leerlingenwerkboek Groep 5 t/m 8 Zaden... 2 Kieming, een nieuw begin... 3 Testen kiemfactoren... 4 Kruidenkaart maken... 5 De bouw van een plant... 6 Herbarium maken...
Nadere informatieGroene Detailhandel. Een- en tweejarigen antwoorden 1. Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden
Een- en tweejarige tuinplanten Antwoorden 1 Omschrijf met eigen woorden wat eenjarige planten zijn. Aan het einde van het seizoen vormen ze zaad en sterven af. Met andere woorden de meeste eenjarige kun
Nadere informatieMolsla Paardenbloem. Achtergrondinformatie
Molsla Paardenbloem Achtergrondinformatie De paardenbloem is een zeer algemeen voorkomende plant. In gazons, graslanden, bermen en ruigten kun je hem vaak aantreffen. De paardenbloem behoort tot de familie
Nadere informatieOpdrachtkaarten Herfst
Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Zandspoor Opdrachtkaarten Herfst Je gaat in het duingebied onderzoek doen naar allerlei dingen die met zand te maken hebben. De materialen die daarvoor nodig zijn, zitten
Nadere informatieDit boek is van: Naam: Klas: Adres: Tel nummer:
Dit boek is van: Naam: Klas: Adres: Tel nummer: Inhoudsopgave: Hoofdstuk pagina Inleiding 4 Welkom 6 Historie van bloembollen 8 Herfst 10 - Uitleg herfst 12 - Opdracht 14 + 15 - Het planten van bloembollen
Nadere informatieHet is nog niet bedwelmend, maar de bloemetjes van de meloenboom beginnen te geuren.
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, maandag 23 november 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dinsdag zoals verwacht: koud, veel wind en regen. Het was gewoon een onaangename dag, een dag waarop je maar
Nadere informatieNIEUWSBRIEF 23 oktober 2012 Nr.05
NIEUWSBRIEF 23 oktober 2012 Nr.05 Algemeen: HONDEN OP HET SCHOOLPLEIN Gisteren is er weer een kind op het schoolplein gebeten door een kleine hond. Gelukkig bleek de schade mee te vallen. Toch doen wij
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatieNachtvlinders. Glasvleugelpijlstaart. De sint-jansvlinder is een dagactieve nachtvlinder
Nachtvlinders Wist je dat er 2 groepen vlinders zijn? De ene groep noemen we dagvlinders, de andere groep noemen we nachtvlinders. Het verschil tussen dag- en nachtvlinders lijkt heel simpel: dagvlinders
Nadere informatieHeemtuinjournaal. Jaargang 14 Voorjaar 2008
Heemtuinjournaal Jaargang 14 Voorjaar 2008 Dit is de nieuwe editie van het Heemtuinjournaal. Een nieuw Heemtuinjaar is begonnen. We hopen dat er weer net zo veel activiteiten verricht gaan worden als het
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Mag ik u een paar vragen stellen? 6
Inhoud Voorwoord 5 Mag ik u een paar vragen stellen? 6 6 Steeds meer planten! 13 6.1 Geslachtelijke variaties 13 6.2 Van eicel tot zaad 16 6.3 Allemaal gelijk 18 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 maart Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 maart 2016 Beste natuurliefhebber/-ster, Maandag was het prachtig voorjaarsweer, woensdag was ook een prima dag om buiten te zijn en ook de weersverwachting voor
Nadere informatieDe grond waarop wij wonen
GROEP 5/6 De grond waarop wij wonen Doel: Planten horen bij de grond waarop wij wonen. Dit onderdeel gaat over het onderzoekend verkennen van de vegetatie in de omgeving van de kinderen van de middenbouw.
Nadere informatieMIJN AROMATISCHE PLANTEN
De teelt van aromatische planten is een aangename en gemakkelijke manier om de vreugde van het zelf produceren te ontdekken. Beginner of fijnproever, iedereen kan genieten van verse kruiden die op een
Nadere informatieDe vier seizoenen in de boomgaard
Verantwoordelijke uitgever: Ann Cloet - Tel 056.860.150 De vier seizoenen in de boomgaard Draaiboek de animatie rond «Boomgaard» Voornaam:... Realisatie : CRIE Moeskroen en (Stad Moeskroen) Editie Jaar
Nadere informatieinhoud De oude eik 1. In het park 2. De delen van de eik 3. Herfst 4. Dieren helpen de eik. 5. Winter 6. Lente 7. Rupsen 8.
De oude eik inhoud De oude eik 3 1. In het park 4 2. De delen van de eik 5 3. Herfst 6 4. Dieren helpen de eik. 7 5. Winter 8 6. Lente 9 7. Rupsen 10 8. De galwesp 11 9. De boomklever 12 10. Filmjes 13
Nadere informatieGele bloemen in het grasland
Gele bloemen in het grasland Iedereen heeft wel gehoord van het gevaar van Jacobskruiskruid voor vee. Maar hoe onderscheidt je nu Jacobskruiskruid van al die andere gele bloemen? In de weide wordt dit
Nadere informatieMinipret.nl Lente Werkboekje Groep 5-6
Minipret.nl Lente Werkboekje Groep 5-6 Naam: Groep: Woordzoeker Zoek de woorden en streep ze door! lente voorjaar kikkerdril bloemen vogels maart april mei vlinders groeien kikkers lammetjes rups wandelen
Nadere informatieInula helenium (Griekse Alant)
Inula helenium (Griekse Alant) Plant uit Azië en Zuid Oost Europa. In Nederland als sierplant met medicinale eigenschappen toegepast. De gedroogde delen van de wortelstokken en stengelvoeten van ten hoogste
Nadere informatie9. SCHADUWTUIN. Op het einde van de dag kunt u dan het aantal uren zon berekenen. Minder dan 3 uur zon:
9. SCHADUWTUIN De meeste groenten en kruiden hebben nood aan zon, maar in de stad hebt u niet altijd zon in uw tuin. In deze fiche bekijken we wat de mogelijkheden zijn in de schaduw of halfschaduw. Om
Nadere informatieSAMENSPRAAK. In deze uitgave o.a. 1. Van de redactie... 2 2. Sinterklaas... 4 3. Nieuw! Wie Ben Ik??... 5 4. Korte Mededelingen...
Nieuwsbrief VPG De Samenhang samen gaan wij het maken! Jaargang 13, Nummer 55, December 2014 SAMENSPRAAK In deze uitgave o.a. 1. Van de redactie... 2 2. Sinterklaas... 4 3. Nieuw! Wie Ben Ik??... 5 4.
Nadere informatieOWG - NIEUWS. Jubbega - Hoornsterzwaag. Herfst 2014. Website: www.overwelzijngesproken.nl Kamer van Koophandel 56415001 Jaargang 2 nummer 1
Herfst 2014 OWG - NIEUWS Jubbega - Hoornsterzwaag Website: www.overwelzijngesproken.nl Kamer van Koophandel 56415001 Jaargang 2 nummer 1 0516-461228 0516-462580 2 Voorwoord t Is weer voorbij die mooie
Nadere informatie1 Actief in de natuur. Bodemgespuis en kriebeldiertjes
Bodemgespuis en kriebeldiertjes Overal vind je kriebeldiertjes, als je maar goed kijkt. Zullen we eens samen gaan kijken of er hier ook diertjes zijn? Als je een diertje gevonden hebt, mag je roepen. Dan
Nadere informatieDoe locaties 50-dingenlijst
Doe locaties 50-dingenlijst De 50-dingenlijst Er zijn 50 dingen in de natuur die je eigenlijk gedaan moet hebben voor je twaalfde. Hieronder vind je wat leuke locaties zijn voor elke activiteit. De websites
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 april Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 3 april 2018 Beste natuurliefhebber/-ster, De excursies in de winterperiode moesten i.v.m. het weer een paar keer worden geannuleerd. De vooruitzichten voor afgelopen
Nadere informatieActiviteiten bij De Helderse Vallei - augustus 2015
zaterdag 1 augustus: Watergeheimen zaterdag 1 augustus: Met de kippen op stok! 16.30 uur Elke middag brengen onze dierverzorgers de dieren naar hun stallen, stokken en hokken. Normaal gesproken gebeurt
Nadere informatie3 Planten en verplanten
3 Planten en verplanten 3 Planten en verplanten 34 3.1 Plantensoorten 35 3.2 Plantafstand 38 3.3 Planten in verband 41 3.4 Bomen planten 43 3.5 Afsluiting 48 34 PLANTEN EN VERPLANTEN Bijna het hele jaar
Nadere informatienatuurboekje van zomer 2015
natuurboekje van zomer 2015 HOI! EIND VAN DE ZOMER tot in oktober bramen tijd! De bramen zijn rijp en je kunt plukken. Een braam gaat van groen naar rood naar zwartblauw. Zwartblauwe bramen zijn rijp.
Nadere informatieStruweel aanplant. Struweel voor akkervogels. Voedsel (besjes), dekking en nestgelegenheid.
Struweel aanplant Struweel voor akkervogels Voedsel (besjes), dekking en nestgelegenheid. Aanplant van solitaire struikjes en (kleine) bosschages Daar waar het kan daar waar het niet in de weg staat In
Nadere informatieTEKSTBOEKJE Swingen voor de Sint
TEKSTBOEKJE Swingen voor de Sint WARBOEL MUZIEKPROJECTEN Sander Berendsen SINTERKLAASJE KOM MAAR BINNEN Tekst en muziek: Traditional Sinterklaasje kom maar binnen met uw knecht Want we zitten allemaal
Nadere informatieZoek allemaal een boomblad. Leg de bladeren bij elkaar. Vergelijk de kleuren en vormen.
Zoek allemaal een boomblad. Leg de bladeren bij elkaar. Vergelijk de kleuren en vormen. Ga allemaal op je rug liggen. Wees heel stil en doe je ogen dicht. Bespreek daarna wat de kinderen hoorden. Ga allemaal
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2011 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-11-2-b Jakobskruiskruid - Informatie Lees eerst informatie 1 tot en met 5 en beantwoord dan vraag 38
Nadere informatieNavorming rond poëzie Sandrine Lambert
Navorming rond poëzie Sandrine Lambert Dit document bevat een reeks praktische oefeningen om poëzie te maken met een groep en zo te streven naar een individueel resultaat. OEFENING Gebruik steeds een heel
Nadere informatieLimburgs Landschap. natuurboekje van
Limburgs Landschap natuurboekje van herfst 2008 Hoi! De ene kastanjeboom is de andere niet. Er zijn wilde en tamme kastanjebomen. Vanaf oktober gaan mensen kastanjes rapen. Zakken vol! Zijn dat nu wilde
Nadere informatieJohanna Kruit. Gedichten, geïnspireerd door bomen. Geheimen
1 Gedichten, geïnspireerd door bomen Geheimen In het donker huizen bomen die overdag gewoner zijn. Wij slaan de bochten van een pad mee om en gaan, ontkomen aan het licht af op geheimen.kleine geluiden
Nadere informatieOP BEZOEK BIJ OMA TOBBEN
OP BEZOEK BIJ OMA TOBBEN Groep 6a De spreekbeurt: De spreekbeurt op school vond ik al erg leuk. Toen wist ik al dat dit de leukste spreekbeurt van het jaar werd. Yanoux Ik vond de spreekbeurt van Ellis
Nadere informatieBMP Needse Achterveld 2006
BMP Needse Achterveld 2006 Ook in 2006 is er elke 2 weken geteld in het Achterveld. Op deze manier proberen we vast te stellen hoeveel vogels van elk soort hier broeden. In het najaar van 2005 is het Achterveld
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart Beste natuurliefhebber/- ster,
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 24 maart 2015 Beste natuurliefhebber/- ster, De dag begon een beetje grijs, maar toen ik op de tuin kwam scheen de zon al aangenaam. Dat bleef zo tot ongeveer drie
Nadere informatieLoof-en naaldbomen. Naam :
Loof-en naaldbomen Naam : Veel bomen maken een bos In een boomgaard staan soms honderden bomen, en toch is een boomgaard geen bos. Ook in een park kun je veel bomen zien, maar een park is beslist geen
Nadere informatiePractische weg- en waterbouwkunde in de Heemtuin
Heemtuinjournaal Jaargang 19 Voorjaar 2013 Deze winter is niet heel streng geweest, maar wel hardnekkig. Het heeft behoorlijk gevroren in de 3 e week van januari. Verschillende dagen is er sneeuw gevallen.
Nadere informatieExpeditie Boswachterscode
Boswachterscode Ontdek jij je zesde zintuig? Kinderen tussen de 7 en 10 jaar opgelet! Zet je zintuigen op scherp. Volg het spoor van Benno Buitenpret. Speciaal voor jou heeft hij zijn persoonlijke en buitengewoon
Nadere informatieNieuwsbrief volkstuinvereniging vianen 2017 nr. 1
Nieuwsbrief volkstuinvereniging vianen 2017 nr. 1 www.volkstuinverenigingvianen.nl januari/februari 2017 Beste tuinders, januari alweer voorbij en nog geen nieuwsbrief terwijl jullie dit wel iedere maand
Nadere informatieGagelbos. Spelen. Wandelen. Het buurtbos van Overvecht
Staatsbosbeheer - landelijk informatiecentrum Postbus 1300, 3970 BH Driebergen T 030-6926213 www.staatsbosbeheer.nl Welkom buiten. Buiten is voor iedereen en er is elke dag wat te beleven. Daarom willen
Nadere informatie62 cm 60 cm 58 cm 56 cm 54 cm 52 cm 50 cm 48 cm 46 cm 44 cm 42 cm 40 cm 38 cm 36 cm 34 cm 32 cm 30 cm 28 cm 26 cm 24 cm 22 cm 20 cm 18 cm 16 cm 14 cm 12 cm 10 cm 8 cm 6 cm 4 cm 2 cm 0 cm Bloei-dagboek
Nadere informatieFebruari/Maart 2016 Activiteiten commissie A.N.B.O. afdeling Wemeldinge:
DE KOERIER ANBO - WEMELDINGE Februari/Maart 2016 Activiteiten commissie A.N.B.O. afdeling Wemeldinge: Cathrien Kole Bonzijweg 14 tel. 621386 Corrie Mol Kon. Wilhelminastraat 20 tel. 621400 Adri de Lange
Nadere informatieAfdeling Harderwijk-Hierden
Afdeling Harderwijk-Hierden Nieuwsbrief Januari 2014 Van de bestuurstafel Na de hernieuwde start op de ledenvergadering van september 2013 zet het bestuur zich met enthousiasme in om de afdeling Harderwijk-Hierden
Nadere informatieProgramma Natuur Avonturen
Programma Natuur Avonturen voor basisscholen Landgoed De Hoevens Alphen/Goirle i.s.m. Scholenwerkgroep IVN Tilburg Algemene informatie Landgoed De Hoevens Coördinator natuureducatie: Fran Husstege Bezoekadres:
Nadere informatie[Konijn] Beschrijving: Vindplaats: Algemene Naam: konijn. Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Levenscyclus. Voeding:
[Konijn] Algemene Naam: konijn Wetenschappelijke Naam: Oryctolagus cuniculus Konijnen hebben lange oren, een grijsbruine vacht en een korte wipstaart met witte onderzijde en zwarte bovenzijde. Ze worden
Nadere informatieJaargang: 32 Nummer: 10/11
Jaargang: 32 Nummer: 10/11 SUCCULENTA - nederlands-belgische vereniging van liefhebbers van cactussen en andere vetplanten HET VETBLAD Officieel orgaan van Succulenta afd. Amsterdam Opgericht 23 april
Nadere informatieHet geluk van de sprinkhaan
Het geluk van de sprinkhaan Ander werk van Toon Tellegen Theo Thijssenprijs 1997 Hendrik de Vriesprijs 2006 Constantijn Huygensprijs 2007 Misschien wisten zij alles (verzamelde dierenverhalen, 1995, 2007)
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieHet uitlopen van bomen
Het uitlopen van bomen Werkblad van... Bij deze opdrachten gaan we een aantal weken het uitlopen van vier soorten bomen volgen. Je zult zien, dat tijdens deze weken de bomen eerst gaan bloeien en dat daarna
Nadere informatieNr. 32 30 april schooljaar 2014-2015
Nr. 32 30 april schooljaar 2014-2015 C.B.S. Willem Alexander Oranjestraat 2 7753 TK Dalerpeel info@waschooldp.nl 0524-571956 www.waschooldp.nl info@waschooldp.nl www.waschooldp.nl Hallo kinderen en ouder(s)/verzorger(s)
Nadere informatieMijn tuin. Janni Meedendorp. Meditaties voor kinderen. 2013 Uitgeverij ACT on Virtues
Mijn tuin Meditaties voor kinderen Janni Meedendorp 2013 Uitgeverij ACT on Virtues Na een intensieve yogales vindt Noah het heerlijk om op zijn matje te liggen. De spieren in zijn lichaam ontspannen zich,
Nadere informatieDe Stuifmail. HALLO tuinders van Rust en Vreugd!
View this em ail in y our browser De Stuifmail Nieuwsbrief Tuinpark Rust en Vreugd. Verschijnt drie keer per seizoen. Nr.5, maart 2014 HALLO tuinders van Rust en Vreugd! De zomertijd is ingegaan. De hekken
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 2006
Bijlage VMBO-GL en TL-COMPEX 26 tijdvak 1 BIOLOGIE CSE GL EN TL COMPEX Deze bijlage bevat informatie. 613-1-589b DUINEN INFORMATIE 1 DUINGEBIEDEN Het grootste deel van de Nederlandse kust bestaat uit duingebieden.
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieProeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur.
Over de Tong Op heel veel scholen ga ik smaakproeven doen. Ook op jullie school! En jullie kunnen me daarbij helpen door aan mijn experimenten mee te doen. Als goede proefpersonen willen jullie je natuurlijk
Nadere informatieJaargang 19, nr. 31 Donderdag, 6 juni 2013 zullen de kinderen in Kenia weer blij zijn met het geld wat we met z n allen bij elkaar gerend hebben.
Jaargang 19, nr. 31 Donderdag, 6 juni 2013 zullen de kinderen in Kenia weer blij zijn met het geld wat we met z n allen bij elkaar gerend hebben. Week 23: vrijdag 7 juni groep 1 t/m 4 vrij Week 24: geen
Nadere informatieRivierenhof. Handleiding. Opgesteld door de domeinwachters. >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar. Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst
Rivierenhof Handleiding Opgesteld door de domeinwachters >> Ontdekkingstocht voor het 4, 5 en 6 leerjaar Tjakkie de specht Ontdekt de Herfst INLEIDING Het zelf -doe pakket bestaat uit een bewegwijzerde
Nadere informatieStichting De Tuin van Sjef. Jaarverslag 2018
Stichting De Tuin van Sjef Jaarverslag 2018 Juni 2019 Inleiding Op 20 december 2016 is Stichting De Tuin van Sjef eigenaar geworden van de gelijknamige tuin en het bijbehorende woonhuis aan de Boulevard
Nadere informatieVRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS
VRUCHTWISSELING OP KINDERTUINEN BIJ SCHOOL EN BIJ HUIS 1.V R U C H T W I S S E L I N G Dit verhaal gaat over vruchtwisseling. Vruchtwisseling betekent dat je planten niet steeds op dezelfde plek zaait
Nadere informatieKaart 15 Bollen en knollen
Kaart 15 Bollen en knollen Informatiekaart Werkblad Onderzoek: o Bollen en knollen o Narcissen op water Quiz: o http://natuur.ariena.com Voor de leerkracht: De kinderen leren de volgende begrippen: Bollenstreek
Nadere informatieZaadbommen maken. dan langzaam water toe. Totdat het mengsel aan elkaar blijft plakken. Maak het niet te nat! Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen?
Lente Wat heb je nodig voor 10 zaadbommen? 8 eetlepels droge natuurlijke klei (bentoniet voor als je binnenkort wilt gooien, rode klei als je ze wilt bewaren) 10 eetlepels potgrond, eventueel met wat compost
Nadere informatieMEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1
MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 maart Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 maart 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dinsdagmorgen mooi zonnig weer, maar er stond een stevige wind. Voor de middag heeft het nog even gehageld. Het
Nadere informatieThema 12: Een beetje bang
Thema 12: Een beetje bang Woordcluster 1: Beven: beven is een heel klein beetje heen en weer bewegen. Het is bijna niet te zien, en je kunt het niet tegenhouden. Je beeft bijvoorbeeld van kou of angst.
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Mondjes open mondjes dicht Groep 7-8
Voorbereiding post 4 Mondjes open mondjes dicht Groep 7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 4: Mondjes open mondjes dicht, voor groep 7 en 8. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieuitga uitg v a e v 2013
Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad
Nadere informatieHoeráááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá!!!!!
Stalnieuws mei 2011 Hoeráááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááááá!!!!! 7 april is Jüpi 1 jaar geworden! 11 mei komt de veearts op bezoek om deze hengstenman íets minder mannelijk temaken waardoor
Nadere informatie