Voorwoord 5 Bericht van de Raad van Commissarissen 6 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 8 Kerncijfers 14 Jaarverslag van de directie 15

Transcriptie

1 Jaarverslag

2 2

3 Inhoud Voorwoord 5 Bericht van de Raad van Commissarissen 6 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 8 Kerncijfers 14 Jaarverslag van de directie 15 Jaarrekening Dar N.V. geconsolideerd Geconsolideerde balans per 31 december 22 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 23 Geconsolideerd kasstroomoverzicht 24 Toelichting op de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening 25 Algemeen 25 Grondslagen voor de waardering van activa en passiva 26 Grondslagen voor de bepaling van het resultaat 29 Financiële instrumenten en risicobeheersing 30 Toelichting op de onderscheiden posten van de geconsolideerde balans en de geconsolideerde winst- en verliesrekening 31 Geconsolideerde balans 31 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 36 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 36 3 Enkelvoudige jaarrekening Dar N.V Balans Dar N.V. per 31 december 42 Winst- en verliesrekening 43 Toelichting op de balans en de winst- en verliesrekening 43 Toelichting op de onderscheiden posten van de balans 44 Balans 44 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 46 Overige toelichting 46 Overige gegevens 47 Colofon 52

4 4 Zowel kinderen als volwassenen houden als Wijkheld hun buurt schoon door het opruimen van zwerfafval.

5 Voorwoord Met gepaste trots presenteert Dar haar jaarverslag over De overheid vraagt steeds meer van de samenleving. Dat geldt voor de burger in het algemeen maar zeker voor Dar in het bijzonder. Dat stelt ons voor nieuwe uitdagingen. In toenemende mate speelt Dar een rol in wijk en buurt in samenspraak met de bewoners. Wat vindt hij of zij van de dienstverlening? Hoe stimuleren we burgers nog een extra stap te zetten in het scheiden van afval? Hoe willen we het park ingericht hebben? Hoe pakken we samen het zwerfafval aan? Hoe voorkomen we samen ongedierte in de openbare ruimte? In de VANG-doelstellingen (Van Afval Naar Grondstof) voor 2020 heeft de overheid de kaders aangegeven voor afvaldoelstellingen. De samenwerking met bewoners hebben we hard nodig om invulling te geven aan deze doelstelling. Niet alles is met techniek op te lossen, het gedrag van de bewoners is in toenemende mate bepalend om ook het laatste restje (zwerf-)afval als grondstof te gebruiken. De nieuwe uitdagingen zijn daarmee divers. We analyseren de input via het klantencontactcentrum waar dagelijks informatie van burgers wordt verzameld tot bruikbare stuurinformatie. We zijn dagelijks de ogen en oren in de wijk om zaken snel aan te pakken. We zitten aan tafel met bewoners over omvormingen. We draaien projecten zoals Wijkhelden waarbij jong en oud op pad gaan om de wijk te ontdoen van zwerfafval. We zijn een publiekscampagne gestart om bewoners bewust te maken van het scheiden van afval. We draaien pilots met toezicht en handhaving om corrigerend op te treden. In 2014 heeft Dar fors geïnvesteerd in middelen en mensen. Het jaar 2014 was voor Dar het jaar van de veiligheid. De medewerkers hebben door dit jaar vele operationele punten aangedragen en tevens is het bewustzijn voor veiligheid nog meer gegroeid. De nieuwe milieustraat in Nijmegen is een van de mooiste maar zeker ook een van de effectiefste van Nederland. Dat geeft een flinke stimulans aan de opdracht meer grondstoffen uit het afval te halen. Zeker ook geeft het een stimulans aan het bevorderen van de klant- en burgertevredenheid, een belangrijke opdracht van onze aandeelhouders. Fors is ook ingezet op nieuwe typen van dienstverlening zoals DarGROEN!, het introduceren van IBOR in de regio en de inzet van milieu- en arbovriendelijke inzamelmiddelen. We liggen op koers met het inpassen van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt binnen de Dar-organisatie. We zijn er trots op dat dat gelukt is en de mensen zijn er trots op dat ze bij Dar werken. 5 Dar is onderdeel van maatschappelijke ontwikkelingen. Dat levert dynamiek en resultaat. Dat betekent ook dat we soms op onze tenen moeten lopen, maar het gevolg telt en is zichtbaar in de straat. De ontwikkelingen laten ons tevreden terugkijken, wetende dat onze ambitie niet afneemt en dat het meer een aansporing is om de ingezette lijn in 2015 met enthousiasme en extra inspanning door te zetten! In het voorjaar van 2015 heeft de heer P.A.C.T. van Heeswijk een andere uitdaging aangenomen en daarom zijn functie als Algemeen Directeur van Dar N.V. per 17 mei 2015 neergelegd. In overleg hebben de aandeelhouders ondergetekende aangewezen als plaatsvervangend directeur. Het streven is om in de aandeelhoudersvergadering van juni een nieuwe directeur te benoemen. We willen de heer Van Heeswijk danken voor zijn inzet in de afgelopen jaren. Nijmegen, 19 mei 2015 drs. G.T.M. de Bruin Dar N.V. algemeen directeur a.i.

6 Bericht van de Raad van Commissarissen Met genoegen bieden wij u hierbij het Jaarverslag van Dar N.V. over 2014 aan. Dar presenteert zich nu alweer ruim drie jaar als regiebedrijf voor de aangesloten gemeenten. Regie bij het afvalbeheer, met private inzamelbedrijven als onderaannemers naast de eigen uitvoerende organisatie. Regie bij het beheer van de openbare ruimte, met inbegrip van het openbaar groen. Ook hier de mix van eigen uitvoering (vooral met DarGROEN!) en de inzet van gespecialiseerde marktpartijen. Deze strategische positie doet recht aan de wensen van de aandeelhouders/opdrachtgevers en past heel goed in de tijdgeest. Bij deze verandering hoort een vernieuwing van processen en automatisering. In 2013 startte het project Connect, wat in 2014 leidde tot een live-gang. Met Connect koos Dar voor een toekomstgerichte bedrijfsautomatisering, met bijbehorende optimalisatie van de bedrijfsprocessen. Vanwege het grote belang voor de stabiliteit van de organisatie en robuustheid van de AO/ IC, heeft de RvC vanuit haar eigen geledingen een ICT-commissie in het leven geroepen om de voortgang van dit project nauwgezet te volgen, en heeft vertrouwen in het resultaat. Dar zal de kwaliteit van de AO/IC verder blijven verbeteren om haar strategische doelen goed te kunnen ondersteunen. In een goede samenspraak met de aandeelhouders en opdrachtgevers heeft Dar het begrip marktconformiteit verkend, wat heeft geleid tot een verduidelijking van de strategische koers op dit punt. 6 De directie van Dar heeft zich in 2014 nadrukkelijk de vraag gesteld wat de potentie en het strategisch belang van Dar Milieu BV is. De Raad van Commissarissen is door de directie intensief bij dit proces betrokken en heeft de ruimte benut om haar adviesrol in te vullen. De uitwerking van deze discussie zal pas in de loop van 2015 in volle omvang duidelijk worden. De RvC wil bij deze gelegenheid haar dank uitspreken voor de goede samenwerking met en het vertrouwen van de aandeelhouders. Met deze goede verhoudingen is het voor ons een groot genoegen om de toezichthoudende rol van de Raad uit te voeren. We kijken vooruit naar de verdere vervolmaking van de afgesproken strategie met als belangrijke voorwaarde in 2015 een goede evaluatie van de samenwerking met de gemeenten. Bij deze evaluatie zullen we vooral aanknopingspunten bespreken om nog weer beter de belangen van de aandeelhouders te kunnen behartigen door een optimale dienstverlening met hoge kwaliteit en duurzame innovaties met betrekking tot IBOR en Grondstoffeninzameling. In dit jaarverslag zijn opgenomen de geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening van Dar N.V., het verslag van de Directie, alsmede de verantwoording van de onderneming op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). De jaarrekening is gecontroleerd en van een goedkeurende verklaring voorzien door PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.. U treft deze verklaring elders in dit jaarverslag aan. Toezicht en advies De Raad van Commissarissen kwam in het verslagjaar zeven maal in vergadering bijeen. In deze bijeenkomsten is gesproken over de algemene gang van zaken in de organisatie, het strategisch beleid, ontwikkelingen in de markt en de ontwikkeling van de financiële resultaten.

7 Daarnaast heeft de RvC haar eigen rol en functioneren in een aparte evaluatie besproken. Wij kijken met genoegen terug op de open gedachtevorming bij de strategische discussies, zowel binnen directie als tussen de aandeelhouders, waar de RvC aan heeft deelgenomen. De auditcommissie, bestaande uit mevrouw Lenny Berkers en de heer Maarten Meulendijks, vergaderde in 2014 vijf keer. Op de agenda stonden de jaarcijfers 2013, de management letter 2014 en de begroting De remuneratiecommissie, bestaande uit mevrouw Karin van Willigen en de heer Jan Storm, heeft in dit verslagjaar één maal vergaderd, en daarnaast is regelmatig informeel overlegd. De stuurgroep van het project Connect heeft, naast de verantwoording in de RvC-vergaderingen, in 2014 drie keer overleg gehad met de ICT-commissie. De ICT-commissie, bestaande uit mevrouw Lenny Berkers en de heer Maarten Meulendijks, heeft daarbij geconstateerd dat het ICT-project, dat eigenlijk vooral een veranderingsproject is, zorgvuldig aangestuurd wordt. In de twee overleggen tussen een delegatie van de RvC en de Ondernemingsraad Dar is naast personele aangelegenheden gesproken over algemene strategische ontwikkelingen. Resultaat en bestemming De Raad van Commissarissen adviseert op grond van haar bevindingen en op basis van de goedkeurende controleverklaring de aandeelhouder als volgt: De jaarrekening, bestaande uit de balans per 31 december 2014, de resultatenrekening over het jaar 2014, evenals de bijbehorende toelichting en de overige gegevens vast te stellen. Het voordelig saldo, ad in de vorm van dividend uit te keren aan de aandeelhouders. 7 Slot Graag spreken wij onze waardering uit tegenover de directie en alle medewerkers voor hun grote betrokkenheid en inzet, evenals voor het behaalde resultaat over het jaar Een bijzonder woord van dank gaat uit naar de heer P.A.C.T. van Heeswijk, die begin mei 2015 afscheid heeft genomen van Dar. Mede dankzij de heer Van Heeswijk heeft Dar in 4½ jaar tijd bijzonder veel bereikt en de heer Van Heeswijk wist daarbij de belangen van de aandeelhouders/opdrachtgevers goed te behartigen. Hij heeft Dar kundig geleid in de eerder genoemde transitie naar Dar-nieuwe stijl. Nijmegen, 19 mei 2015 Namens de Raad van Commissarissen, J. Storm president-commissaris

8 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Dar is zich al jarenlang bewust van haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en probeert hier ook inhoud aan te geven. In de missie hebben we de aandacht voor onze maatschappelijke verantwoordelijkheid willen benadrukken. `Onze regio de schoonste van Nederland maken door het uitstekend organiseren en (laten) uitvoeren van afvalbeheer en het beheer van de openbare ruimte. Wij doen dat maatschappelijk verantwoord en samen met actief betrokken medewerkers, partners en burgers. 8 Onze ambitie verwijst nadrukkelijk naar onze maatschappelijke verantwoordelijkheid, waarin we een evenwicht zoeken in de aandacht voor people, planet en profit. Hierbij zoeken we aansluiting bij de ISO26000 richtlijn om deze ambitie gestructureerd te benaderen. Binnen de zeven MVO-principes ligt de nadruk op de belangen van de stakeholders, en werken we continu aan transparantie, ethisch gedrag, respect voor wet- en regelgeving, waarmee we de andere principes (afleggen van rekenschap, internationale gedragsnormen en mensenrechten) natuurlijk niet uit het oog verliezen. Binnen de zeven MVO-thema s ligt het accent op arbeidsomstandigheden, consumentenaangelegenheden en milieu. De overige thema s (mensenrechten, eerlijk zaken doen, maatschappijbetrokkenheid en behoorlijk bestuur) krijgen gepaste aandacht; hierbij heeft de maatschappijbetrokkenheid extra invulling gekregen met onze inzet om van De Werkgroep en DarGROEN! een succes te maken. Duurzaamheid is geen project. Het bestaat niet naast de strategie en de normale activiteiten van een bedrijf, het is daar juist integraal mee vervlochten. Duurzaamheid is een visie. Daarom maken wij verduurzaming tot de strategie van Dar. De stakeholders Betrokkenheid van al onze stakeholders bij de realisatie van onze missie is essentieel. De meest belangrijke stakeholders van Dar (opdrachtgevende gemeenten, politiek, burgers, ARN) zijn zonder uitzondering partijen met een direct belang bij een verduurzaming van zowel hun eigen activiteiten als die van Dar. Gemeenten bevinden zich in een politiek-economische situatie waarin duurzame inkoop en duurzame partnerschappen niet slechts gewaardeerd worden, maar ook steeds meer worden verplicht. Er is een gedeelde drang naar een steeds schonere en duurzamere regio, uiteraard binnen de kaders van financiële haalbaarheid. Het blijkt dat politieke stakeholders hier expliciet op wachten: Dar heeft de regierol toebedeeld gekregen en het is aan haar om daar proactief actie in te ondernemen. We hebben met de gemeentelijke opdrachtgevers gebouwd aan een overlegstructuur die gebaseerd is op kritische samenwerking. Ketenpartners zoals de ARN zijn in meer of mindere mate bezig met de verduurzaming van hun eigen activiteiten (bijvoorbeeld de vergistinginstallatie van de ARN en het warmtenet) en hebben belang bij partners die bij die trend aansluiten. Eigen personeelsleden hebben behoefte aan een stabiele werkgever die garant staat voor continuïteit en ontwikkeling. Inwoners van de regio vertrouwen expliciet en impliciet op Dar voor het verzorgen van schone werk- en woonomgevingen. Bijzondere aandacht besteden wij in de volgende paragrafen aan de belangen en wensen van personeel en inwoners.

9 De medewerker Mensen zijn het belangrijkste kapitaal van Dar. Onze medewerkers zijn bepalend bij het realiseren van de ondernemingsdoelstellingen en daarmee het succes van Dar. We zitten in een maatschappelijke omgeving die continue in beweging en in verandering is en die steeds kritischer onze resultaten beoordeelt. Hier moeten wij snel en adequaat op inspelen. Dit betekent dat wij een steeds groter appèl moeten doen op de verandercapaciteit van de organisatie en dus van de medewerkers. Onze medewerkers, die dagelijks werkzaam en zichtbaar zijn in de straten, in wijken en bij de commerciële klanten, zijn het gezicht van Dar en zijn gemotiveerde professionals en tevens onze ambassadeurs. Met het opschuiven van de leeftijdsgrens voor het arbeidzaam leven tot 67 jaar, vormt duurzame inzetbaarheid een belangrijke, zo niet de belangrijkste basis voor ons sociaal beleid. Wij zijn ons bewust dat een verantwoord en gedegen sociaal beleid essentieel is voor een succesvolle, respectvolle, maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering. Het uit zich in een organisatie die faciliteert, mogelijkheden biedt, een luisterend oor en een helpende hand biedt, maar ook een organisatie die medewerkers aanspreekt op resultaten en de wijze waarop deze resultaten behaald worden. Dar en haar medewerkers hebben in de afgelopen jaren veel veranderingen meegemaakt. De focus op de regiogemeenten als belangrijke klanten en de transitie naar regiebedrijf vormden nieuwe uitdagingen, evenals het onderbrengen van groenonderhoudswerkzaamheden bij Dar met de inzet van vanuit Breed gedetacheerde SW-medewerkers. Het jaar 2014 hebben we uitgeroepen tot het jaar van de veiligheid. Met een veiligheidsteam, interne controles en veel interne publiciteit stand het onderwerp nadrukkelijk in de aandacht. Onveilige situaties zijn aangepakt. Tevens hebben we, samen met de gemeente Nijmegen, AVRI en ACV, de opdracht gegeven om een instructiehandboek veilig werken langs de weg te ontwikkelen. In 2015 zal dit afgerond en geïmplementeerd worden. 9 In 2010, 2012 en in 2014 hebben we een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. Met het MTO wilden we een beeld krijgen van de beleving van ons personeel over Dar. 60% van de medewerkers heeft het onderzoek ingevuld. De gemiddelde score op tevredenheid is 6,6. In 2012 was het 7,0 en in ,4. Het werk, de arbeidsomstandigheden en veiligheid scoren hoog. De drie belangrijkste punten waarop we ons moeten richten zijn: samenwerking, leiderschap MT en leidinggevenden en perspectief (ouderenbeleid). Samen met de OR heeft het MT een actieplan opgesteld om de knelpunten die uit het MTO naar voren zijn gekomen aan te pakken. De inwoners Het klantencontactcentrum heeft de functie van eerste aanspreekpunt voor de inwoners van alle gemeenten. Dit geldt zowel voor de eigen activiteiten, als voor het uitbestede werk. Ook als een ander bedrijf in opdracht van Dar de feitelijke uitvoering verzorgt, doet Dar de registratie van meldingen en klachten. Daarbij bewaken wij de afhandeling en de terugkoppeling. Het klantencontactcentrum heeft hiermee een belangrijke rol in de communicatie met een van de belangrijkste stakeholdergroepen. De analyse van de klachten en meldingen is input voor kwaliteitsverbetering bij Dar, haar onderaannemers en de gemeenten. In 2013 hebben we de digitale afvalwijzer gelanceerd. Dit is een combinatie van afvalkalender en aanvullende informatie, die op perceelsniveau in druk en digitaal ter beschikking van de

10 burgers staat. Deze functionaliteit is sinds 2014 ook in een app beschikbaar gemaakt. Gebruikers krijgen bijvoorbeeld pushberichten over de eerstvolgende inzameldag. In 2014 hebben we de communicatiecampagne Kijk! Afval is grondstof gelanceerd. Deze campagne gebruiken we regiobreed en heeft elk jaar een ander thema. Dit jaar is het GFT. Om de start te markeren hebben we aan elke gemeente een perenboom cadeau gedaan, om daarmee de kringloop te symboliseren. Nadat jarenlang in Nijmegen het project Buurtrangers heeft gelopen, is het gelukt om dit concept in vrijwel de hele regio uit te rollen onder de nieuwe naam Wijkhelden. Concreet betekent dit project dat groepen kinderen met een volwassene zwerfafval in hun wijk/buurt opruimen. Hierbij ondersteund door Dar/gemeente, gecombineerd met een website, social media en door het jaar heen leuke evenementen. Een mooie stap voor Dar in de openbare ruimte en burgerparticipatie. Jaarlijks peilen we hoe de klant over de dienstverlening denkt via het klantentevredenheidsonderzoek. Het gemiddelde rapportcijfer voor Dar ligt in 2014 op een 7,8 Er liggen nog wel mogelijkheden om onszelf te verbeteren, en daarmee is het burgertevredenheidsonderzoek input voor beleid en voor verbetering binnen Dar. Welk rapportcijfer geeft u Dar voor de afvalinzameling? 10 Tevredenheid afvalinzameling 7,5 7,6 7,6 7,6 7,6 7,9 7,5 7,2 7,7 7,3 7,6 7,9 7,5 7,4 7,8 7,0 7,6 7,7 7,2 7,4 7,9 7,3 7,5 7,7 7,4 7,5 7,8 Nijmegen Ubbergen Wijchen Millingen Heumen Groesbeek Druten Beuningen Totaal De verschillen tussen 2014 en 2013/2012, worden mogelijk veroorzaakt doordat er in 2014 een andere onderzoeksmethodiek gehanteerd is. In onderstaande tabel zijn de percentages onvoldoendes opgenomen, per jaar en per gemeente Jaar Nijmegen Ubbergen Wijchen Millingen Heumen Groesbeek Druten Beuningen Totaal % 4% 5% 6% 5% 9% 7% 5% 6% % 4% 8% 4% 6% 4% 5% 4% 5% % 3% 4% 1% 3% 3% 3% 2% 3% De algemene tevredenheid over de afvalinzameling van Dar vertoont een positieve ontwikkeling. Wellicht nog belangrijker dan de licht stijgende lijn is de daling van het aantal onvoldoendes dat we hebben gekregen. Het bewonersonderzoek 2014 laat mooie resultaten zien met een bevestiging van het positieve beeld van afgelopen jaren. Aandachtspunt blijft onder meer de naamsbekendheid van Dar met name in de regiogemeenten. Hier moeten we aan blijven werken door goede communicatie en kwalitatief hoogwaardig werk af te blijven leveren.

11 Maatschappij In onze activiteiten hebben wij oog voor de maatschappelijke ontwikkelingen en bieden we bijvoorbeeld leer- en werkmogelijkheden aan mensen die een afstand hebben tot de arbeidsmarkt. In 2012 heeft Dar de Werkcorporatie De Werkgroep opgericht. De Werkgroep begeleidt langdurig werklozen (middels de inzet bij groenbeheer en een vakgerichte opleiding) richting de reguliere arbeidsmarkt. Sinds 2013 zetten we mensen met een SW-indicatie, via detachering in bij DarGROEN! in de groenvoorziening. In 2014 waren dit er ruim 80 (over het gehele jaar gemiddeld: 68). Initiatieven zoals De Werkgroep en DarGROEN! beïnvloeden het karakter van Dar sterk. Zo werken we aan een modulair ontwikkeltraject, waarmee we waar mogelijk individueel opleidingen kunnen aanbieden en de afstand tot de arbeidsmarkt kunnen verkleinen. Dar is partner in het regionale De Maatschappelijke MeerWaarde. De Maatschappelijke Meer- Waarde koppelt kennis, vaardigheden en middelen van bedrijven aan vragen van maatschappelijke organisaties. De Maatschappelijke MeerWaarde stimuleert het maatschappelijk betrokken ondernemen ook door middel van de jaarlijkse uitreiking van de MVO-award. Dar is tevens partner van N.E.C. Doelbewust (voorheen bekend onder de naam Wij staan voor de Wijk). Deze stichting initieert, ondersteunt en organiseert maatschappelijke projecten en activiteiten in de regio Nijmegen. Uitgangspunt van de stichting is een bijdrage leveren aan het verbeteren van de sociale cohesie in wijken door het initiëren, ondersteunen, uitvoeren en/ of organiseren van maatschappelijke projecten en activiteiten. Dit allemaal in Nijmegen en haar regio. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om het stimuleren van sportbeoefening of het overdragen van kennis. 11 Milieu Wij zijn ambitieus. Samen met de gemeenten bepalen we hoe de verhouding tussen de drie P s van People, Planet en Profit vorm krijgt. We streven naar duurzaam, robuust beleid voor een eerlijke prijs. Dit gaat soms samen, maar soms zullen er moeilijke keuzes moeten worden gemaakt. De transformatie van afval tot grondstof is daarbij een ijkpunt: het winnen van grondstoffen uit afval, door bronscheiding en (waar nodig) nasortering. Met onze opdrachtgevers maken we keuzes voor een beleid gericht op zero-waste en van afval naar grondstof. Het doel is om in de volle breedte de regio met het hoogste scheidingspercentage van het land te worden en te blijven. De schoonste van het land. Daarvoor zien we een aantal mogelijkheden. Een hoger scheidingsrendement leidt tot een vermindering van de hoeveelheid restafval. De verwerking van restafval is veelal duurder dan hergebruik. Minder restafval levert daarom een rechtstreekse kostenbesparing op. Maar hergebruik geeft ook indirect een milieuvoordeel in de CO 2 -emissie: Meer hergebruik leidt tot een daling van de CO 2 -belasting. Met die achtergrond ontwikkelden we onder andere de milieustraten in Bijsterhuizen en Kanaalstraat. Met een forse investering in deze milieustraten maken we het voor de burger veel gemakkelijker om grof huishoudelijk afval gescheiden in te leveren, zodat dit een bron is van grondstoffen. Tegelijk zijn er vergaande afspraken gemaakt met twee particuliere bedrijven die onder auspiciën van Dar een milieustraat gaan exploiteren in respectievelijk Groesbeek en Millingen aan de Rijn. In de gemeente Druten is de interessante pilot met zogenaamde omgekeerde inzameling positief geëvalueerd. Onder het motto Uw afval als grondstof hebben inwoners van Afferden

12 en Deest drie containers waarin afval gescheiden kan worden aangeboden voor hergebruik (GFT, oud papier en karton, kunststofverpakkingen, textiel en elektrische apparaten). Het restafval moet men tegen tarief in huisvuilzakken wegbrengen naar een (ondergrondse) verzamelcontainer. De resultaten waren boven verwachting. De hoeveelheden restafval laten een flinke daling zien. Waar gemiddeld in Nederland inwoners circa 220 kilogram fijn restafval hebben, ligt dat regionaal sowieso al lager, namelijk op gemiddeld 135 kilogram. Toen Druten aan de pilot begon zaten zij op circa 70 kilogram. In het pilotgebied is dat vervolgens gedaald naar nog maar 40 kilogram per inwoner per jaar. Geconstateerd is dat deze daling wordt veroorzaakt doordat bewoners het gft, papier en kunststof beter zijn gaan scheiden, en dat er geen sprake is van een toename van het aantal dumpingen in het buitengebied. Deze pilot is voorbeeld voor veel gemeenten in de regio. Het is een kwestie van tijd, voordat de eerste gemeenten structureel overgaan op omgekeerd inzamelen, de gemeente Druten voorop. Niet alleen gescheiden inzameling en hergebruik, maar ook programma s voor preventie van afval kunnen leiden tot minder afval en lagere kosten. In samenwerking kan de regio een preventiecampagne starten. Gezamenlijke kennis en ervaring kunnen ook ingezet worden voor lokale acties. Om besparingen te bereiken is het goed om breder te denken dan alleen in termen van wielen en inzamelkosten. Inzamelkosten bepalen zo n 40% van de afvalstoffenheffing. We kunnen de gehele keten van afvalinzameling en verwerking doorlichten om tot verdere kostenbesparingen te komen. 12 CO 2 -footprint Om ons eigen bedrijf te evalueren bepalen we de CO 2 -footprint op basis van het verbruik van brandstoffen voor de bedrijfsvoering en het verbruik van gas, water, elektra en papierverbruik. Wij zijn hiermee gestart toen we in 2007 gingen deelnemen aan het Nijmeegs Energie Convenant (NEC). Onderstaande figuur geeft de ontwikkeling van de CO 2 -footprint sinds 2007 weer. Brandstof voor voertuigen bepaalt 75% van onze footprint ,00 CO 2 in ton/jaar met verrekening graaddagen 4.000, , , , ,00 Woon-werkverkeer Catering Zakelijk verkeer 1.500, ,

13 Dar streeft er naar om de footprint kleiner te maken. Vergeleken met 2013 is de footprint in % gestegen. In 2013 was de footprint 13% lager dan bij de start van het NEC (Nijmeegs Energie Convenant) in De lichte stijging van de CO 2 -footprint is een resultante van dalende en stijgende verbruikcijfers bij vervoer. Enerzijds leidt de routeoptimalisatie tot een daling, anderzijds zijn toegenomen activiteiten, o.a. bij DarGROEN! oorzaak van een stijging. Door de maatregelen die wij in het kader van MVO nemen, willen we realiseren dat onze CO 2 -uitstoot minder dan gelijke tred neemt met de groei van de onderneming. Dat is dus in 2014 niet gelukt. Een van de mogelijkheden om de CO 2 -footprint te verkleinen is de inzet van groengas, omdat groengas (biogas) gerekend wordt tot de hernieuwbare brandstoffen. Groengas Dar is, samen met haar gemeentelijke opdrachtgevers, een belangrijke leverancier van het organisch materiaal dat de input vormt van de vergistinginstallatie van de ARN, die onder andere groengas produceert waar de voertuigen van Dar op kunnen rijden. Het aandeel groengas in het brandstofverbruik is tussen 2013 en 2014 vrijwel gelijk gebleven: 8,4%. Voor 2015 hebben we opnieuw twee aardgasvoertuigen voor de inzameling besteld. Overig milieu Dit jaar zijn we begonnen om alle voertuigen te voorzien van apparatuur voor Track and trace, wat ons inzicht in de bedrijfsvoering verder verbetert en ons helpt om de routes verder te optimaliseren. Met betere routes kunnen we onnodige inzet van auto s en gereden kilometers beperken. 13 Certificering Dar heeft een geïntegreerd KAM-systeem (Kwaliteit, Arbo en Milieu). Dar werkt aan kwaliteitsverbetering via ISO 9001 en bewaakt de ontwikkeling van de milieuzorg middels ISO We hanteren OHSAS18001 voor de aandacht voor arbeidsomstandigheden en veiligheid op organisatieniveau. De certificeringsaudit voor dit geïntegreerde systeem is eind 2013 met goed resultaat uitgevoerd. Ook de opvolgingsaudit eind 2014 hebben we glansrijk doorstaan. Daarnaast zorgen we ervoor dat op individueel niveau de medewerkers beschikken over VCA-diploma s. Van gft-afval naar compost en groengas.

14 Kerncijfers Dar N.V. geconsolideerd (bedragen x 1.000) Totaal vaste activa Totaal vlottende activa Totaal activa Groepsvermogen Voorzieningen Solvabiliteit (groepsvermogen gedeeld door balanstotaal) 50,7% 53,4% Rentabiliteit gemiddeld groepsvermogen 3,4% 7,6% Netto kasstroom Opbrengsten Kosten van afvalverwerking Netto toegevoegde waarde Exploitatiekosten Resultaat OK-ratio (netto toegevoegde waarde gedeeld door de kosten) 1,02 1,04 Operationele marge (resultaat gedeeld door de opbrengsten) 1,4% 3,1% Aanschafwaarde (im)materiële vaste activa Boekwaarde (im)materiële vaste activa Investeringen (im)materiële vaste activa Afschrijvingen (im)materiële vaste activa

15 Jaarverslag van de directie Algemene Vergadering van Aandeelhouders De Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) heeft in 2014 twee keer plaatsgevonden. Hierbij kwam onder meer aan de orde het jaarverslag 2013, de bestuurlijke kaders voor uitbesteding versus zelf uitvoeren van dienstverlening, beleid ten aanzien van social return, onze strategische ontwikkelplannen en bedrijfsplan Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) is belast met het toezicht op de bedrijfsvoering. De RvC was per 31 december 2014 als volgt samengesteld: Dhr. J. Storm (president-commissaris) Drs. H.G.O.M. Berkers Dhr. R.H. Fennema Drs. M.J.M. Meulendijks Drs. C.W. van Willigen Personeel en Organisatie Organisatieontwikkelingen In 2014 is de organisatie verder doorontwikkeld, onder andere om onze rol als regiebedrijf verder vorm te geven. De afdeling Advies & Realisatie staat inmiddels en heeft een volwaardige bezetting. Binnen het KCC is gestart met een proces van verdergaande professionalisering. In 2013 zijn de 2 uitvoerende afdelingen, Afvalinzameling en Transport & Milieustraten, samengevoegd. In aansluiting daarop heeft in 2014 de Centrale Planning ten behoeve van zowel IBOR als Afvalinzameling verder vorm gekregen. 15 DARGROEN! is binnen IBOR in 2014 verder uitgebreid en behoort inmiddels tot onze structurele werkzaamheden. Dit geldt eveneens voor grijs-werkzaamheden die in regie worden uitgevoerd was het jaar van de veiligheid, waarbij vele actiepunten zijn opgepakt. Naast concrete acties en verbeteringen stond hierbij verdergaande bewustwording ten aanzien van veiligheid centraal. In 2015 zal dit een logisch vervolg krijgen in de vorm van het jaar van de gezondheid als onderdeel van gezondheidsmanagement waar in 2014 de eerste stappen in zijn gezet. Formatie per 31 december 2014 Ultimo 2014 waren 187 medewerkers in dienst bij Dar (3 meer dan ultimo 2013), waarvan 161 man en 26 vrouw. Van de 187 medewerkers waren 26 medewerkers parttime werkzaam. In 2014 zijn 16 medewerkers in dienst gekomen en 13 uit dienst gegaan. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers is in jaar en de gemiddelde duur van het dienstverband bedraagt 13 jaar. Dar werkt relatief veel met flexkrachten. Omgerekend naar een fulltime bezetting zijn ongeveer 36 flexwerkers ingezet. Daarnaast is er 1 stagiaire werkzaam geweest. Tot slot zijn in 2014 mensen met een SW-indicatie, die in dienst zijn bij Breed,

16 via groepsdetachering ingezet in de groenvoorziening van DarGROEN!. De inzet van Breedmedewerkers betrof gemiddeld over het hele jaar 68 personen. Arbeidsvoorwaarden 1 september 2014 was de CAO geëxpireerd. In augustus is overeenstemming bereikt over een nieuwe CAO met een doorlooptijd van 16 maanden tot 1 januari Er is een loonsverhoging overeengekomen van 1,25% per 1 september 2014 en 0,75% per 1 juni Verder is afgesproken dat de RAU vervalt en dat daarvoor in de plaats met ingang van 2015 een vaste eindejaarsuitkering wordt ingevoerd van 2,75%. Ten aanzien van de (laatste) RAU over 2014 is met de OR afgesproken dat de volledige 3% wordt uitgekeerd. Opleidingsplan Ook in 2014 is een groot aantal vakinhoudelijke opleidingen en trainingen gevolgd. Daarnaast hebben de laatste trainingen in het kader van Houding en gedrag plaatsgevonden. Deze stonden in het teken van integriteit, verantwoordelijkheid kennen en nemen en veiligheid. In de toekomst zal opleiden een steeds belangrijker onderdeel worden van het duurzaam inzetbaar en mobiel houden van medewerkers. Een onderdeel hiervan is de in de sector ontwikkelde MBO-opleiding voor IBOR-medewerkers. Naar verwachting zal deze in 2015 van start gaan. 16 Ziekteverzuim Het voorkomen en verder terugbrengen van het ziekteverzuim blijft een belangrijk speerpunt. In 2014 was het verzuim 6,1%. Ten opzichte van 2013 een daling van stijging met 1,1%. Het terugdringen van het langdurige verzuim blijft een belangrijk aandachtspunt. Het contract met de arbodienst is met 1 jaar verlengd tot eind Ondernemingsraad In 2014 zijn 6 overlegvergaderingen gehouden tussen Directie en Ondernemingsraad. Twee van deze vergaderingen werden bijgewoond door een delegatie van de RvC. Kwaliteit, Arbo en Milieu (KAM) Kwaliteitszorg, Arbo en Milieuzorg maken integraal onderdeel uit van onze strategische keuzen. Dit kan ook niet anders wanneer Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen hoog in ons vaandel staat. Een goede verankering van KAM is daarbij een essentiële voorwaarde. In 2011 hebben we een volledig nieuw, geïntegreerd KAM-systeem geïmplementeerd. Dit KAMsysteem is veel meer dan voorheen gericht op continu verbeteren. Eind 2013 heeft KIWA de opvolgingsaudits voor de certificaten voor ISO9001 en ISO14001 uitgevoerd en de initiële audit voor OHSAS Het betreft een geïntegreerde audit die er toe leidde dat de certificaten verleend zijn. De zorg voor de kwaliteit van de arbeidsomstandigheden is zichtbaar door regelmatige werksituatiebeoordelingen door zowel MT-leden, als hoofden en teamleiders en de KAM-coördinator. Deze werksituatiebeoordelingen zijn in plaats gekomen van de eerdere werkplek/voertuiginspecties en zijn vooral gericht op het evalueren van de veiligheidsituatie. Toolboxmeetings zijn een regelmatig terugkerend agendapunt tijdens de werkoverleggen. Dar zorgt ervoor dat de medewerkers een actuele VCA-opleiding hebben. Alle mogelijke persoonlijke beschermingsmiddelen zijn beschikbaar. De vergunningen en meldingen in het kader van de Omgevingswet zijn up to date en controles die door bevoegd gezag in 2014 zijn uitgevoerd, hebben geen bijzonderheden aan het licht gebracht.

17 Klant- en marktontwikkelingen In 2014 zien we een licht economisch herstel dat heeft geleid tot stabilisatie op prijs en volume in de commerciële markt. We hebben in de commerciële markt twee grote aanbestedingen naar ons toe gehaald te weten Hogeschool Arnhem Nijmegen en ZZG Zorggroep. In de dynamiek van de commerciële markt is dat een stimulans geweest voor de omzet en het team. Dar heeft in 2014 haar commercieel marktaandeel kunnen behouden. In het publieke domein werpen de VANG-doelstellingen 2020 haar schaduw vooruit. Gemeenten en Dar zullen zich extra moeite moeten getroosten om te voldoen aan deze doelstellingen. Onze regio loopt landelijk voorop maar is er nog niet. Daarom zijn we gestart met een flink aantal additionele maatregelen: Voorbereiding omgekeerd inzamelen in Druten; Uitvoering Regionaal grof huishoudelijk afvalplan; Invoeren containers papierinzameling in Heumen en Nijmegen; Verbeteren toezicht en handhaving i.s.m. Gemeente Nijmegen; Verbeteren toezicht en handhaving GFT in samenwerking met de regiogemeenten; Regelen kunststof sortering en afzet; Voorbereiding Inzamelen drankkartons en blik; Voorbereiding optimaliseren textielinzameling via brengen (2015) en halen (2016); Voorbereiding omgekeerd inzamelen in Groesbeek 2015/2016; Traject ondergronds inzamelen binnenstad Nijmegen. De gemeenten hebben in de openbare ruimte steeds nadrukkelijker het vizier gericht op IBOR (Integraal Beheer van de Openbare Ruimte). Dit is ingegeven vanuit de gedachten om de effectiviteit en efficiency van alle activiteiten in de openbare ruimte te verhogen. Door het feit dat gemeenten zich steeds meer richten op kerntaken (regiegemeente) en anderzijds een goede borging van de kwaliteit in de openbare ruimte willen handhaven, nemen deze ontwikkelingen nu een vlucht. In Nijmegen voeren we een ambitieus stappenplan uit om IBOR in de gehele stad in te voeren. Ook met Druten, Groesbeek en Heumen zijn de eerste aanzetten voor IBOR gemaakt. 17 Financiële resultaten Balansverhoudingen en ratio s Het geconsolideerd balanstotaal bedraagt 26,3 miljoen en ligt daarmee 0,2 miljoen hoger dan het niveau in De solvabiliteit, zijnde het groepsvermogen als percentage van het balanstotaal, daalt van 53,4% ultimo 2013 naar 50,7% ultimo Bij een gemiddeld ingezet eigen vermogen van 13,7 miljoen en een resultaat van 0,5 miljoen bedraagt het rendementspercentage (rentabiliteit) 3,4% (7,6% in 2013). Het bedrag aan langlopende schulden is in 2014 gedaald met 0,4 miljoen naar 5,0 miljoen. De financiering van duurzame productiemiddelen vindt overwegend plaats met eigen liquide middelen, een klein gedeelte vindt plaats via operational lease. In 2014 werd als dividend over 2013 aan de aandeelhouders toegekend. Het resultaat over 2014 is, in afwachting van de besluitvorming door de Algemene vergadering van Aandeelhouders, opgenomen als resultaat boekjaar onder het groepsvermogen.

18 Exploitatie De netto omzet is ten opzichte van het jaar 2013 gelijk gebleven op een niveau van 33,8 miljoen in De omzet van Dar N.V. (waarin de inbestedingscontracten van de aandeelhoudende gemeenten zijn opgenomen) steeg van 29,1 miljoen in 2013 naar 30,4 miljoen in Deze stijging wordt voornamelijk verklaard door de uitbreiding van IBOR-activiteiten, de uitbreiding van groenonderhoud door DarGROEN! en de toename van de omzet huisvuilzakken. Deze laatstgenoemde omzetstijging is tevens de grootste reden van de lagere DVO-bijdragen. Bij de overige klanten daalde de omzet met 1,3 miljoen, wat voor 1,1 miljoen is te verklaren door de beëindiging van het inzamelcontract met RMB, en voor het overige deel door een toenemende concurrentie en druk op de tarieven. De netto toegevoegde waarde (opbrengst minus verwerkingskosten) nam ten opzichte van 2013 toe met 0,3% en steeg naar een niveau van 29,4 miljoen in De exploitatiekosten (excl. rentelasten) stegen van 28,0 miljoen in 2013 naar 28,6 miljoen in 2014, een toename met 0,6 miljoen. Deze stijging is met name toe te wijzen aan de salariskosten, afvloeiingskosten, de extra inhuur van indirect personeel om de vele projecten te kunnen blijven combineren met de reguliere werkzaamheden, en de kosten van uitbesteed IBOR-gerelateerd werk. Hier staan lagere kosten voor uitbesteed werk voor de klant RMB tegenover. 18 Het bedrijfsresultaat 2014, zijnde het verschil tussen de netto toegevoegde waarde en de exploitatiekosten (excl. rentelasten), bedraagt 0,7 miljoen. Het resultaat 2014 is negatief beïnvloed door incidentele effecten, met name afvloeiingskosten personeel ( 0,6 mln hoger dan het regulier kostenniveau) en inhuur van personeel i.v.m. de hoge werkdruk door de vele onderhanden projecten ( 0,7 hoger dan regulier). Om de verhouding tussen opbrengsten en kosten te monitoren hanteren wij als resultaatindicator de ok-ratio (netto toegevoegde waarde / kosten). De ok-ratio bedroeg 1,02. Het geconsolideerde resultaat bedraagt in ,5 miljoen, een daling van 0,6 miljoen ten opzichte van Dit resultaat is onder te verdelen in een vennootschappelijk resultaat van 0,6 miljoen binnen Dar N.V. en een vennootschappelijk resultaat van -0,1 miljoen binnen Dar Milieu BV. Kasstroom Over 2014 is een negatieve kasstroom gerealiseerd van 1,0 miljoen (2013: 4,0 miljoen negatief). De operationele kasstromen zijn dit jaar 4,3 miljoen positief en zijn gestegen ten opzichte van het voorgaand jaar (2013: 3,2 miljoen). De lagere kasuitstroom uit investeringsactiviteiten ( 3,8 miljoen ten opzichte van 5,9 miljoen in 2013) kan worden verklaard door grondaankopen (Bijsterhuizen en een strook van het voormalige Novio-terrein) en de bouw van de milieustraat Bijsterhuizen in Wijchen in In 2014 is fors geïnvesteerd in de bouw van de nieuwe milieustraat Kanaalstraat in Nijmegen. Risico en risicobeheersing Bij de uitoefening van haar activiteiten is Dar blootgesteld aan bedrijfsrisico s. Het kader voor risicomanagement binnen de Dar-organisatie is ingericht op basis van de vastgestelde ISO-procedures en de beschrijvingen in het kader van administratieve organisatie en interne controle (AO/IC). Middels de interne auditfunctie en door het periodiek uitvoeren van externe audits en (interim) controles worden de bestaande risicomanagementstructuren, beheersingsmaatregelen en

19 rapportageprocessen op hun feitelijke werking beoordeeld. Daarbij spelen onze interne auditoren een belangrijke rol. De externe auditor en de externe accountant hebben de getroffen risico-beheersingmaatregelen getoetst en beoordeeld of deze binnen de gestelde (wettelijke) kaders en voorwaarden zijn uitgevoerd. In voorkomende gevallen zijn concrete aanbevelingen en voorstellen voor mogelijke verbeteringen doorgevoerd. Vooruitzichten Dar is op koers. Dar is regievoerder in het integraal beheren van de openbare ruimte van gevel tot gevel. Daarbij zal de rol van de burger in de driehoek Overheid, Dar en Burger steeds belangrijker worden. Dat kan door communicatie, meedoen, werken aan klanttevredenheid, ogen en oren in de wijk, enz.. Het jaar 2015 zal in het teken staan van de VANG-doelstellingen De regio en Dar zullen een meerjarenbeleid gaan opstellen om te voldoen aan deze doelstellingen. Een mooie maar haalbare uitdaging. Ook voor 2015 zal de SROI een belangrijk speerpunt zijn voor onze aandeelhouders: Dar is klaar om daar verdere stappen in te zetten. We investeren ook fors in loopbaanbeleid voor onze medewerkers zodat ze ook voor de toekomst plezier en prestatie aan elkaar kunnen blijven koppelen. In 2015 zetten we verdergaande stappen op MVO met het opstellen van een plan van aanpak ISO waarmee ook onze rol als regiepartner in MVO naar onze onderaannemers nadrukkelijk geborgd is. 19 In 2015 starten we met Connect fase 2, de volgende stap in onze ICT- en organisatieontwikkeling. Daarin zit o.a. de ontwikkeling van een regionaal dekkend systeem van passenbeheer en een soepel werkend en sturend klachten- en meldingensysteem. Ook in 2015 zal de marktdruk er voor zorgen dat we goed naar de beheersing van onze kosten zullen blijven kijken. Marktconformiteit voor onze opdrachtgevers is een leidend principe. Naast de kostenkant investeren we ook stevig voor nieuwe omzet. Dat geldt met name voor inzamelmiddelen maar ook voor menskracht en middelen voor IBOR. Daarnaast verwachten we eind 2015 te starten met textielsortering wat ook additionele omzet zal geven. Ook onderzoeken we de mogelijkheden van het sorteren en ontmantelen van elektrische apparaten. Er liggen volop uitdagingen. Dar en haar mensen zijn er klaar voor! Nijmegen, 19 mei 2015 drs. G.T.M. de Bruin Dar N.V. algemeen directeur a.i.

20 20 JAARREKENING DAR N.V. GECONSOLIDEERD 2014