MILIEUBELEIDSPLANNING...

Transcriptie

1 Inhoudstafel 1 MILIEUBELEIDSPLANNING ACHTERGROND BELEIDSKADER PROCEDURE PLANPERIODE OPVOLGING OPBOUW PLAN TOTSTANDKOMING SITUERING VAN KALMTHOUT HISTORIEK EN KORTE SITUERING KALMTHOUT IN BELEIDSPLANNEN VAN HOGERE BESTUURSNIVEAUS GEWESTELIJK MILIEUBELEIDSPLAN: MINA-PLAN MILIEUBELEIDSPLAN PROVINCIE ANTWERPEN ( ) RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN VLAANDEREN RUIMTELIJK STRUCTUURPLAN PROVINCIE ANTWERPEN UITVOERINGSPLAN HUISHOUDELIJKE AFVALSTOFFEN ( ) ACTUELE BESTEMMINGSINDELING HYDROGRAFISCH NETWERK INSTRUMENTEN VOOR HET MILIEUBELEID BELEIDSINSTRUMENTEN BELEIDSDOCUMENTEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST GEMEENTELIJKE DIENSTEN MILIEUDIENST MINA-WERKERS INTERNE MILIEUZORG MILIEUBAROMETER INVENTARISSEN EN MMIS... 28

2 3.2.6 ANDERE DIENSTEN EN INTEGRATIE TOEZICHT SAMENWERKINGSVERBANDEN MINA-RAAD VASTE STOFFEN MILIEUVERANTWOORD PRODUCTGEBRUIK ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES AFVAL ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES BODEM ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES WATER INTEGRAAL WATERBEHEER ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES OPPERVLAKTEWATER ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES WATERBODEM ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES... 57

3 5.4 GRONDWATER ACTUELE TOESTAND KNELPUNTEN VISIE ACTIES DUURZAAM WATERGEBRUIK ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES NATUUR, BOS, LANDSCHAP EN GROEN ACTUELE TOESTAND NATUUR LANDSCHAP BOS EN GROEN BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES HINDER GELUID ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIE LUCHT ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES LICHT ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIE AFVALHINDER ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER... 82

4 7.4.3 KNELPUNTEN VISIE ACTIE MOBILITEIT & RUIMTELIJKE ORDENING ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES ENERGIE ACTUELE TOESTAND BELEIDSKADER KNELPUNTEN VISIE ACTIES BIJLAGEN BIJLAGE 1: ACTIEPLAN BIJLAGE 2: OVERWEGINGSDOCUMENT DOEL VAN HET OVERWEGINGSDOCUMENT KENNISGEVING ONTWERPPLAN OVERZICHT VAN DE ADVIEZEN EN OPMERKINGEN VOORSTEL AANPASSINGEN NIET WEERHOUDEN OPMERKINGEN ZEER CONCRETE VOORSTELLEN VOOR ACTIES BIJLAGE 3: LIJST MET GEBRUIKTE AFKORTINGEN BIJLAGE 4: VERBAND MET UITVOERINGSPLAN HUISHOUDELIJKE AFVALSTOFFEN BIJLAGE 5: VERBAND MET PROVINCIAAL MILIEUBELEIDSPLAN BIJLAGE 6: VERBAND MET MINA PLAN BIJLAGE 7: BIBLIOGRAFIE ACTIEFICHES

5

6 GMBP Kalmthout hoofdstuk Milieubeleidsplanning 1 Milieubeleidsplanning 1.1 Achtergrond In Vlaanderen heeft milieuplanning als instrument voor een integraal milieu- en natuurbeleid nog niet erg veel geschiedenis. Tot in de tweede helft van de jaren negentig werd het Vlaamse milieu- en natuurbeleid gekenmerkt door een louter sectorale aanpak. Dit uitte zich voornamelijk in de opmaak van een aantal sectorale plannen binnen o.a. de sectoren water (AWP s 1 ) en afval (vb. afvalstoffenplan ). Ook de organisatorische invulling van dit beleid kende een fragmentarische aanpak met voor elk beleidsveld naast een eigen wetgeving ook een aparte ambtelijke organisatie. Milieubeleidsplanning wordt ondertussen gezien als een belangrijk instrument om een integraal en duurzaam milieu- en natuurbeleid te realiseren. Integraal omdat bij de opmaak van een beleidsplan de verschillende diensten en beleidsniveaus betrokken worden. Duurzaam omdat het planningsproces een meer doordachte beleidsvoering mogelijk maakt. Vooral de implementatie van de duurzame principes in het toekomstige milieu- en natuurbeleid is hierbij een essentiële factor. Duurzame ontwikkeling toegespitst op dit beleid omvat immers de basiselementen voor een doordachte lange termijn aanpak zoals het preventief handelen, de brongerichte aanpak en het stand-still-beginsel. In tegenstelling tot onze buurlanden en bijvoorbeeld de Verenigde Staten 2 heeft het dan ook tot 1997 geduurd vooraleer een eerste integraal milieubeleidsplan op Vlaams niveau het levenslicht zag, nl. het MINA-plan 2. Langzaam maar zeker zijn vanaf 1998 ook de andere bestuursniveaus gestart met het plannen op langere termijn van hun milieu- en natuurbeleid. Zo heeft de Provincie Antwerpen als eerste provincie een provinciaal milieubeleidsplan vastgesteld in Heel wat gemeentebesturen tenslotte hebben de opmaak van een eigen milieubeleidsplan opgestart in 1999, 2000 of in 2001 na het aantreden van de nieuwe legislatuur. Ondertussen zijn de eerste milieubeleidsplannen reeds vervangen. Het MiNa-plan 3 en het nieuwe Provinciaal Milieubeleidsplan ( ) zagen het levenslicht. De gemeenten zijn hierdoor decretaal verplicht om hun eigen bestaande plannen te actualiseren of indien ze nog geen plan hebben er een op te maken. Samen met de vervanging lopen de eerste evaluaties van de resultaten. Dit leidt tot gewijzigde visies over wat een milieubeleidsplan 1 Algemeen Waterzuiveringsprogramma: dergelijke programma s bestaan op drie niveaus (niveau 1: Vlaams Gewest, niveau 2: deelstroombekkens en niveau 3: zuiveringszones) en geven een volledig beeld van de bestaande waterkwaliteit, de kwaliteitsobjectieven en toekomstige initiatieven. 2 Al sinds 1970 verschijnt in de Verenigde Staten jaarlijks een zeer lijvig en omvattend rapport betreffende de Environmental Quality. 1

7 hoofdstuk Milieubeleidsplanning GMBP Kalmthout moet zijn. Ook de Samenwerkingsovereenkomst 'milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling' speelt hierin een belangrijke rol, door uitgebreide eisen te stellen aan het milieujaarprogramma, wat onherroepelijk verbonden is met het milieubeleidsplan. Daarnaast heeft het Vlaams Gewest beslist dat vanaf mei 2005 elke provincie en gemeente over een milieubeleidsplan moet beschikken. Hierdoor zijn ook de besturen die sceptisch staan tegenover de milieubeleidsplanning verplicht een 'MBP' op te maken. De hierboven beschreven situatie bepaalt mee het uitzicht van de nieuwe generatie milieubeleidsplannen. Die zullen waarschijnlijk een beetje minder ambitieus zijn, met eerder minder acties dan ervoor, die echter meer verwezenlijkt zullen worden. 1.2 Beleidskader Decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid Sinds de Vlaamse overheid bevoegd is voor het leefmilieu is er een massa aan wetgeving rond milieu en natuur bijgekomen, al dan niet ter vervanging van bestaande federale wetgeving. Veruit de belangrijkste decreten die de voorbije jaren het licht zagen, zijn het Afvalstoffendecreet 3, het Milieuvergunningsdecreet 4, het Bodemsaneringsdecreet 5 en het Natuurbehouds-decreet 6. Deze decreten zijn echter kaderwetgevingen, waarin heel wat bepalingen verdere invulling vereisen d.m.v. uitvoeringsbesluiten. De voorbije 10 jaren heeft men dan ook diverse besluiten uitgevaardigd, zoals VLAREM I 7, VLAREM II 8, het VLAREBO 9 en het VLAREA 10. Om meer samenhang te brengen werd er van 1989 tot 1995 gewerkt aan een voorontwerp voor een kaderdecreet inzake milieuhygiëne. Op 5 april 1995 resulteerde dit in het 'Decreet houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid'. In Titel II Besluitvorming en inspraak van dit decreet zijn de bepalingen opgenomen die moeten leiden tot een voor het Vlaams Gewest coherente milieubeleidsplanning over de diverse beleidsniveaus heen. Hierbij werden in eerste instantie alleen voor het gewestelijk niveau verplichtingen opgenomen. Zo dient het Vlaams Gewest minstens jaarlijks een milieujaarprogramma, tweejaarlijks een milieurapport en vijfjaarlijks een milieubeleidsplan op te stellen. In werd het milieubeleidsplan ook voor lagere besturen verplicht. Gemeenten moeten daardoor tegen 1 mei 2005 over een goedgekeurd milieubeleidsplan beschikken, of 1 jaar na verschijnen van het provinciale plan (vastgesteld op 27 november 2003) een aangepast of nieuw gemeentelijk milieubeleidsplan vaststellen. Hierbij mag echter een milieubeleidsplan van een lager bestuursniveau inhoudelijk nooit afwijken van de bindende bepalingen die zijn opgenomen in een milieubeleidsplan van een hoger beleidsniveau. 3 Decreet van 02 juli 1981 betreffende de voorkoming en het beheer van afvalstoffen. 4 Decreet van 28 juni 1985 betreffende de milieuvergunning. 5 Decreet van 22 februari 1995 betreffende de bodemsanering. 6 Decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu. 7 Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning van 6 februari Vlaams reglement houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne van 1 juni Vlaams reglement betreffende de bodemsanering van 5 maart Vlaams reglement inzake afvalvoorkoming en -beheer van 17 december Besluit van de 14 juni 2002 van de Vlaamse regering betreffende de provinciale en gemeentelijke milieuplanning en de milieuraad, ter uitvoering van de artikelen , , en , van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid. 2

8 GMBP Kalmthout hoofdstuk Milieubeleidsplanning Elk milieubeleidsplan - gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk - dient volgens het decreet minstens een actieplan te bevatten, waarbinnen bepalingen als bindend kunnen worden aangeduid. Dit actieplan moet volgens het decreet minstens volgende punten bevatten: 1) de in de betrokken periode beoogde kwaliteit van de onderscheiden onderdelen van het milieu en met name de vooropgestelde milieukwaliteitsnormen en de termijnen waarbinnen ze dienen te worden bereikt; 2) de aanduiding van gebieden waarin de kwaliteit van het milieu of van een of meer onderdelen daarvan bijzondere beschermings- of beheersmaatregelen behoeft; 3) de daartoe vereiste beperking van milieubelasting, sanering of herstel van het milieu; 4) de maatregelen, de middelen en de termijnen die worden vooropgesteld om deze doelstellingen te bereiken, alsmede de prioriteiten die daarbij gelden. Het spreekt voor zich dat een dergelijk actieplan op gemeentelijk niveau inhoudelijk veel concreter zal uitgewerkt zijn en dichter bij de burger kan en moet staan. Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest gemeenten In de periode was de opmaak van een milieubeleidsplan niet verplicht voor de gemeenten. Om de gemeenten toch aan te zetten tot de opmaak van een milieubeleidsplan, voorzag het Vlaams Gewest binnen de milieuconvenant 12 een subsidie voor de opmaak van een milieubeleidsplan. De 'Samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest Gemeenten Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling' 13 is de opvolger van de milieuconvenanten. Het concept is enigszins gewijzigd zodat het ondertekenen van de samenwerkingovereenkomst automatisch inhoudt dat de gemeente een milieubeleidsplan moet opmaken. Er wordt in de samenwerkingsovereenkomst geëist dat de ontwerpversie van het gemeentelijk milieubeleidsplan door het college vastgesteld is op 31 december Indirect stuurt de samenwerkingsovereenkomst ook het uitzicht van het milieubeleidsplan. Het Vlaams Gewest gebruikt het milieujaarprogramma van de gemeente om op te volgen of de gemeente terecht aanspraak maakt op de subsidies van de samenwerkingsovereenkomst. Om die opvolging te vereenvoudigen worden diverse eisen gesteld over de inhoud van het milieujaarprogramma en daardoor indirect ook over de vorm 14. Daarnaast wordt gesteld dat 'het voor zich spreekt dat milieubeleidsplan en milieujaarprogramma op elkaar zijn afgestemd. Het milieubeleidsplan draagt daartoe best dezelfde structuur' 15. Indirect wordt 12 Vrijwillige overeenkomst tussen het Vlaams Gewest en de gemeenten die het gemeentelijk milieubeleid, door het uitkeren van toelagen, de nodige impulsen moest geven. Het convenant bestond uit een basisovereenkomst en 10 opties of subovereenkomsten. Gemeenten die de basis ondertekenden konden de verschillende opties naar keuze ondertekenen. Optie 1 was de opmaak van een milieubeleidsplan. 13 De samenwerkingsovereenkomst bevat een instrumentarium en 8 verschillende clusters (vaste stoffen, water, mobiliteit, energie, natuur, hinder, burgers en doelgroepen, gebiedsgericht beleid). De clusters zijn opgebouwd uit 3 ambitieniveaus. Als de gemeente de samenwerkingsovereenkomst ondertekent, moet zij minstens het instrumentarium, de clusters water en vaste stoffen en twee bijkomende clusters uitvoeren binnen niveau 1. Hier staat een vergoeding tegenover die toeneemt naargelang de gemeente meer clusters uitvoert of de clusters op een hoger ambitieniveau uitvoert. De opmaak van een milieubeleidsplan is een onderdeel van het instrumentarium. Bijgevolg is het verplicht voor alle gemeenten die de samenwerkingsovereenkomst ondertekenen. 14 'De gemeente zal echter streven naar een eenvormige structuur tussen het milieujaarprogramma en de wijze waarop ze uitvoering geeft aan deze overeenkomst' uit de samenwerkingsovereenkomst Vlaams Gewest gemeenten Milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling Contracttekst Art Hierdoor zal de 'clusteropdeling' van het milieu, zoals aangegeven in de samenwerkingsovereenkomst dus wel op een of andere manier moeten terugkomen in het milieujaarprogramma. 15 Handleiding bij de samenwerkingsovereenkomst milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling, B3 Milieubeleidsplan, p3/33 versie december

9 hoofdstuk Milieubeleidsplanning GMBP Kalmthout dus gesteld dat ook in het milieubeleidsplan de clusters uit de samenwerkingsovereenkomst moeten opduiken. 1.3 Procedure De opmaak- en inspraakprocedure om tot een decretaal onderbouwd gemeentelijk milieubeleidsplan te komen, duurt verscheidene maanden (zie Figuur 1). Het ontwerpplan De ontwerpversie van het plan wordt vastgesteld door het College van Burgemeester en Schepenen. Voor de opmaak kan een lokaal bestuur beroep doen op externen of de opmaak binnen de eigen diensten laten geschieden. Openbaar onderzoek Het ontwerp wordt overgemaakt aan diverse door het decreet bepaalde instanties 16 en voor een termijn van zestig dagen ter inzage gelegd. De lijst van adviserende instanties kan door het College van Burgemeester en Schepenen verder aangevuld worden. Gedurende de periode van het openbaar onderzoek kunnen alle burgers (al dan niet via groeperingen of verenigingen) schriftelijk opmerkingen overmaken aan het College van Burgemeester en Schepenen. ONTWERPPLAN vaststelling door College van Burgemeester en Schepenen OPENBAAR ONDERZOEK - maximum 3 maanden na vaststelling ontwerpplan - 60 dagen ter inzage bij gemeentebestuur - advies wordt gevraagd aan diverse instanties en organisaties - opmerkingen van de bevolking DEFINITIEF PLAN - binnen 60 dagen vaststelling definitief plan door gemeenteraad - bestendige deputatie krijgt hierna nog 3 maanden om tegenstrijdige bepalingen te vernietigen. Figuur 1: te volgen procedure bij de opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan. Het definitief plan Na het openbaar onderzoek worden de uitgebrachte adviezen en opmerkingen onderzocht. In een overwegingsdocument wordt weergegeven welke adviezen en opmerkingen tijdig bij het bestuur zijn ingediend. Het bevat eveneens een overzicht van de geboden advies- en inspraakmogelijkheden en de voornaamste wijzigingen die zijn aangebracht in het ontwerpplan om tot een definitief plan te komen. Het definitieve plan moet binnen de zestig dagen na het afsluiten van het openbaar onderzoek vastgesteld worden door de gemeenteraad en ter inzage gelegd zijn. 16 Minstens aan de Vlaamse regering, de Bestendige Deputatie, OVAM, VLM, VMM, AMINAL, AROHM, de Administratie Gezondheidszorg en de Administratie Economie. 4

10 GMBP Kalmthout hoofdstuk Milieubeleidsplanning Na deze vaststelling heeft de Bestendige Deputatie van de Provincie Antwerpen nog drie maanden de tijd om bepalingen die tegenstrijdig zijn met de bindende bepalingen uit de plannen van de hogere overheden te vernietigen. 1.4 Planperiode Alhoewel er decretaal geen periodiciteit is vooropgesteld voor een gemeentelijk milieubeleidsplan, wordt er wel gesteld dat de minimale looptijd 5 jaar bedraagt en dat een MBP van kracht blijft tot een nieuw MBP is goedgekeurd. Vermits de bestaande plannen van de hogere overheden eveneens een termijn van vijf jaar bestrijken, zal deze termijn ook als planperiode gehanteerd worden voor dit gemeentelijk milieubeleidsplan. De meest concrete beleidslijnen zullen dus afgebakend worden voor de periode 2004 t.e.m Daar het concept van milieubeleidsplanning onder meer stoelt op het begrip Duurzame Ontwikkeling en dit doelstellingen op langere termijn inhoudt, zal in dit plan toch bij een aantal items een visie worden weergegeven inzake het milieu en de leefomgeving op middellange termijn. Op deze manier wordt een continuïteit gecreëerd binnen het gemeentelijk milieubeleid. 1.5 Opvolging Milieujaarprogramma Het beschikken over een milieubeleidsplan is dus een eerste belangrijke stap in de uitbouw van een onderbouwde gemeentelijke milieuplanning. Een dergelijk plan dient beschouwd te worden als een basisdocument; als een leidraad voor het te voeren toekomstige milieubeleid. Bij een degelijk uitgebouwd milieubeleid hoort echter ook een opvolging. Het jaarlijks milieujaarprogramma is hiervoor het instrument bij uitstek. Dit milieujaarprogramma laat immers toe om de uitvoering van het beleidsplan tussentijds te evalueren en indien nodig te actualiseren of bij te sturen. Ook de inhoud van dit jaarprogramma wordt bepaald door het Decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid (milieubeleidsdecreet). Het dient minstens een overzicht te bevatten van de gerealiseerde en geplande acties ter uitvoering van de diverse bestaande milieubeleidsplannen en een koppeling aan de begroting. In de samenwerkingsovereenkomst wordt de opvolging van het milieubeleid veel strikter gereglementeerd. Gemeenten die de samenwerkingsovereenkomst ondertekenden, moeten om aanspraak te kunnen maken op de eraan verbonden subsidies, bewijzen dat zij specifieke en globale acties uitvoeren. Het Vlaams Gewest beschouwt het milieujaarprogramma als belangrijkste bewijsstuk hiervoor. In de diverse teksten van de samenwerkingsovereenkomst is nauwgezet aangegeven wat er in het milieujaarprogramma moet staan. 5

11 hoofdstuk Milieubeleidsplanning GMBP Kalmthout Afstemming planning hogere overheden In dit milieubeleidsplan wordt - zoals decretaal verplicht - de nodige aandacht besteed aan de acties en initiatieven uit het provinciale en gewestelijke milieubeleidsplan waar de gemeenten als betrokkene of als mede-initiatiefnemer zijn vermeld. Men kan er immers vanuit gaan dat de door de hogere overheden beoogde doelstellingen in de verschillende milieubeleidsplannen vertaald werden naar acties en initiatieven. Een koppeling van de acties en initiatieven uit dit plan aan de acties en initiatieven uit het gewestelijke en provinciale plan kan dan ook als een maat beschouwd worden voor de invulling van de doelstellingen van deze plannen. Een overzicht hiervan wordt weergegeven in 10.5 Bijlage 5 en in 10.6 Bijlage 6. De structuur van dit milieubeleidsplan en de formulering van de acties is aangepast aan de samenwerkingsovereenkomst milieu als opstap naar duurzame ontwikkeling. Decretaal werd ook bepaald dat een bestaand gemeentelijk milieubeleidsplan geactualiseerd dient te worden wanneer een hogere overheid een nieuw milieubeleidsplan heeft vastgesteld. Aangezien de termijn van het milieubeleidsplan Kalmthout zich uitstrekt tot en met 2009, kan een afstemming nodig zijn met het nieuwe gewestelijk milieubeleidsplan vanaf 2007 en het nieuw milieubeleidsplan van de Provincie Antwerpen vanaf 2007 (zie art van het decreet milieubeleid van 5 april 1995). 1.6 Opbouw plan Dit milieubeleidsplan werd opgesteld, indachtig de eisen van de samenwerkingsovereenkomst. In grote lijnen werd dus de opdeling in de clusters gevolgd. Uiteraard werden hierbij de decretale verplichtingen geenszins uit het oog verloren, zij liggen aan de basis van de interne opbouw van de volgende hoofdstukken. De volgende hoofdstukken zijn steeds opgebouwd volgens een vast stramien. Eerst werd de actuele toestand weergegeven, zoals die tijdens de opmaak van het milieubeleidsplan bekend was. Hierbij was het zeker niet de bedoeling een gedetailleerd overzicht te geven van de resultaten van al de diverse onderzoeken en al de inventarisaties die ooit werden uitgevoerd. Wel werden de, voor dit plan, meest significante gegevens opgenomen. Vervolgens werd het bestaande beleidskader bondig beschreven. Dit beleidskader omvat o.a. de wettelijk opgelegde normen, de normen of doelstellingen die voorkomen in beleidsplannen van hogere overheden en de belangrijkste gemeentelijke bevoegdheden. Uit de combinatie het beleidskader en van de actuele toestand volgt een opsomming van de knelpunten. Op de knelpunten volgt een visie waaraan acties gekoppeld zijn. De acties zijn genummerd per hoofdstuk en krijgen een lettercode die naar het hoofdstuk verwijst waar ze in voorkomen: IN voor instrumenten voor het milieubeleid, VS voor vaste stoffen, WA voor water, NA voor natuur, bos, landschap en groen, HI voor hinder, MR voor mobiliteit en ruimtelijke ordening en EN voor energie. Vaak zullen visie en acties trachten knelpunten op te lossen of de invloed van schadelijke factoren proberen verminderen. Visie en acties zijn echter niet noodzakelijk verbonden met een knelpunt. Het milieubeleidsplan is de plaats bij uitstek waar de gemeentelijke visie op het toekomstig milieubeleid wordt uitgeschreven. Het is dus niet verwonderenswaardig dat hier ook visies geformuleerd worden voor zaken die in de toekomst een knelpunt zouden kunnen worden of voor situaties waar de toestand neutraal is, maar waar de gemeente in de toekomst naar een positieve, een vooruitstrevende of een voorbeeldige situatie wil. 6

12 GMBP Kalmthout hoofdstuk Milieubeleidsplanning Alle acties die in dit plan vermeld worden dragen de intentie in zich tot verwezenlijking. Er wordt dus geen opdeling gemaakt in enerzijds indicatieve acties en anderzijds bindende acties. Het volledige actieplan wordt als bindend aangeduid. Wel worden er in het actieplan verschillende termijnen vastgelegd waarbinnen de acties moeten voltooid worden. 1.7 Totstandkoming Het plan werd opgemaakt door het Provinciaal Instituut voor Hygiëne en kwam tot stand in de loop van 2004 onder begeleiding van een werkgroep, bestaande uit: Dhr. Dave De Graef Dhr. Jan Fraeters Dhr. Yves Goossens Mevr. Isabelle Van der Auwera Dhr. Christian Ysenbaardt Adviserende leden werkgroep: Dhr. Bernard Hoppenbrouwers Dhr. Carl Jacobs Dhr. Werner Torfs Mevr. Ingrid Van den Saffele duurzaamheidsambtenaar schepen van leefmilieu PIH 17, begeleider planproces PIH, begeleidster planproces milieuambtenaar diensthoofd openbare werken diensthoofd ruimtelijke ordening mobiliteitsambtenaar groenambtenaar Het ontwerpplan werd vastgesteld door het College van Burgemeester en Schepenen op 20 september Het openbaar onderzoek liep van 24 september 2004 t.e.m. 22 november Iedereen kon gedurende deze termijn, tot bij de sluiting van het onderzoek, opmerkingen toezenden aan het College van Burgemeester en Schepenen, Kerkeneind 13, 2920 Kalmthout. Een informatieavond vond plaats op 14 oktober Het gemeentelijk milieubeleidsplan van Kalmthout werd op 27 januari 2005 goedgekeurd door de gemeenteraad. 17 PIH: Provinciaal Instituut voor Hygiëne 7

13 hoofdstuk Situering van Kalmthout GMBP Kalmthout 2 Situering van Kalmthout 2.1 Historiek en korte situering Kalmthout is een landelijke gemeente die in het noordwesten van de provincie Antwerpen is gelegen. Ze is omgeven door de gemeenten Essen, Wuustwezel en Kapellen. Een derde van de gemeentegrenzen wordt gevormd door de landgrens met Nederland. Deze heidegemeente heeft een oppervlakte van 5944 ha en bestaat uit vijf wijken: Centrum, Dorp-Heuvel, Achterbroek, Nieuwmoer en Heide. Nieuwmoer en Achterbroek zijn de meest landelijke wijken met een uitgesproken agrarisch karakter. Ze vormen ruimtelijk gescheiden woonkernen omgeven door landbouwland met verspreide boerderijen. De drie overige wijken vormen een min of meer aaneengesloten langgerekte woonzone. Op 1 januari 2003 telde Kalmthout inwoners. Ongeveer een derde van de oppervlakte van Kalmthout wordt ingenomen door natuurgebieden en reservaten. Het grootste en wellicht bekendste natuurgebied is de Kalmthoutse Heide in het noordwesten van de gemeente met een oppervlakte van 1800 ha. Ongeveer 1000 ha van dit beschermd gebied behoort tot het Vlaams natuurreservaat De Kalmthoutse Heide wat een zeer grote ecologische waarde heeft. Verder situeren zich nog het natuurgebied De Maatjes en een deel van het militair domein het Klein Schietveld. Eeuwenlang was Kalmthout hoofdzakelijk een landbouwgemeente. Sinds de aanleg van de spoorweg Antwerpen-Roosendaal in de 19 de eeuw is een groot deel van de gemeente tot woongebied uitgegroeid, omringd door landbouw- en natuurgebieden. Landbouw is een belangrijke activiteit, er is relatief weinig industrie. Twee ambachtelijke zones zijn volop in ontwikkeling en sluiten aan bij de ambachtelijke zones van de buurgemeenten Essen en Kapellen. Het karakter van de gemeente evolueerde van een typisch kempische landbouwgemeente met veel woeste gronden, naar een gevarieerd aanbod van landbouwdorpen, natuurgebieden, dichte woonkernen en residentiële woonbossen. De bevolkingsdichtheid is relatief laag in Kalmthout; 292 inwoners/km² (Vlaams gemiddelde is 439 inw./km²). De cocktail van lage bevolkingsdichtheid, landbouw, natuur en bossen maakt dat Kalmthout voor de buitenwereld een duidelijk 'groen' imago heeft van ruimte, rust en natuur om in te wandelen. Op Figuur 2 wordt een overzicht gegeven van de gemeente. 8

14 GMBP Kalmthout hoofdstuk Situering van Kalmthout Figuur 2: Overzicht van de gemeente Kalmthout 9

15 hoofdstuk Situering van Kalmthout GMBP Kalmthout 2.2 Kalmthout in beleidsplannen van hogere bestuursniveaus Gewestelijk milieubeleidsplan: MINA-plan 3 Op 19 september 2003 is het MINA-plan 3, het derde milieubeleidsplan van de Vlaamse regering, in werking getreden. Het plan loopt van 2003 tot In tegenstelling tot het vorige plan, MINA 2, tracht dit plan het volledige milieu- en natuurbeleid te omvatten. In het MINA 3 plan wordt er gewerkt met bindende doelstellingen eerder dan met bindende acties. Waar mogelijk worden die doelstellingen gekwantificeerd door indicatoren. Nergens in heel het plan wordt een gemeente geselecteerd als verantwoordelijk voor een doelstelling, maatregel of actie. De gemeenten worden wel op verschillende plaatsen in het plan vernoemd als betrokkenen bij problematiek, uitvoering of oplossing. De doelstellingen geven een richting aan het gemeentelijk milieubeleid. Zo wordt het grenspark de Zoom-Kalmthoutse Heide in het hoofdstuk Verlies aan biodiversiteit aangehaald. In dit gebied is de afstemming van de natuurlijke structuur en beheeraspecten al aan de gang en dit schept mogelijkheden voor grootschalige natuurontwikkeling en beheer van robuuste natuurgebieden. In deel 5 'Geïntegreerd overheidsbeleid' wordt een heel hoofdstuk gewijd aan de lokale besturen. Er worden hier 2 plandoelstellingen geformuleerd: Het lokale milieu- en natuurbeleid versterken zodat de lokale overheden in staat worden gesteld een coherent en duurzaam milieubeleid te voeren. Een algemene verbetering van het stedelijk milieu en het milieu in het buitengebied. Om dit te bereiken zijn er twee grote types maatregelen: 4.1 Milieu- en natuurbeleidskader voor gemeenten en provincies versterken: milieu als katalysator voor duurzame ontwikkeling op lokaal vlak en 4.3 Uitbouw van een ondersteunend beleid. De eerste maatregel heeft vooral betrekking op integratie (verticaal en horizontaal) en planning bij de gemeenten, aanpassing van de statuten van milieudiensten en personeel, en de sturing van het gemeentelijk beleid via de samenwerkingsovereenkomst. De tweede maatregel richt zich meer op informatiedoorstroming: vormingsmomenten voor gemeenten, aanspreekpunten voor lokale gemeenten en digitale gegevensuitwisseling. Samengevat zou gesteld kunnen worden dat in het MINA 3 plan de gemeenten tot niets verplicht worden maar dat het Gewest wel verwacht dat de gemeenten vrijwillig zullen meewerken om een aantal doelstellingen te bereiken. In ruil hiervoor biedt het Vlaams Gewest uiteenlopende vormen van ondersteuning. Dit gaat van puur financiële ondersteuning over het leveren van informatie en vorming tot samenwerking en gegevensuitwisseling Milieubeleidsplan Provincie Antwerpen ( ) Het milieubeleidsplan van de provincie is sectoraal ingedeeld, compatibel met de samenwerkingsovereenkomst. Achtereenvolgens worden in de verschillende hoofdstukken de sectoren besproken: ruimte voor water; natuur, bos, landschap en groen; duurzaam provinciaal beleid (vaste stoffen, energie, wateraudit, interne milieuzorg); mobiliteit; hinder; gebiedsgericht beleid; gemeenten en doelgroepen; instrumenten. Het merendeel van de acties werd geformuleerd voor de sector duurzaam provinciaal beleid (18), ruimte voor water (17) en natuur, bos, landschap en groen (12). In totaal zijn er 61 acties opgenomen in het milieubeleidsplan. 10

16 GMBP Kalmthout hoofdstuk Situering van Kalmthout Vanuit de positie als intermediair bestuur zijn er in het plan verschillende contactpunten ingebouwd voor de gemeenten. Vaak is dit vrijblijvende ondersteuning die de provincie aanbiedt of is de gemeente een partner voor het uitvoeren van een actie. Dit staat dan in de actiefiches vermeld door de gemeenten op te nemen als externe betrokkenen of als doelgroepen. De gemeente Kalmthout maakt samen met andere gemeenten deel uit van het gebied waar het stadsrandbos ten noorden van Antwerpen komt te liggen. Dit studiegebied voor de noordelijke bosgordel heeft als doel het opmaken van een structuurvisie en een implementatieplan Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen 18 Dit plan werd op 23 september 1997 door de Vlaamse regering goedgekeurd. Het geeft de krachtlijnen aan die door de diverse bestuursniveaus gehanteerd moeten worden inzake ruimtelijke ordening tot het jaar Het consequent hanteren van deze richtlijnen moet leiden tot een meer samenhangend beleid. In het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen staan geen specifieke bepalingen over Kalmthout. Er wordt wel vermeld dat o.a. de noorderkempen gelegen zijn in de belangrijkste gebieden van de agrarische structuur Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen De provincieraad van Antwerpen stelde op 25 januari 2001 het ruimtelijk structuurplan van de provincie Antwerpen definitief vast. Het uitgangspunt is het efficiënt gebruik van de ruimte en het voorkomen van verdere versnippering. Het plan deelt de provincie op in 4 hoofdruimten, die verder in deelruimten onderverdeeld worden. Kalmthout behoort tot de hoofdruimte de Noorderkempen. Dit is een open gebied tussen de Vlaamse ruit, de Brabantse steden en het Limburgs stedelijk kerngebied. De cuesta van de Noorderkempen vormt de duidelijke grens. Het gewenst beleid voor deze hoofdruimte is een open ruimte-beleid. Dat vraagt in het bijzonder om uitspraken over functies zoals natuur, landbouw, toerisme en recreatie en nederzettingen in deze open ruimte. De gemeente Kalmthout behoort tot de deelruimte Open Kempen. Het gebied van de Open Kempen is een letterlijk open gebied in het noorden van de provincie. De deelruimte loopt door in Nederland tot voorbij de Brabantse steden. De landbouwfunctie - voor een belangrijk deel grondgebonden - overheerst en heeft een belangrijke economische betekenis voor de provincie. Enkele heidegebieden en bosgebieden komen verspreid voor en vormen een netwerk van verspreide natuurlijke gebieden. Een ruimtelijk concept vanuit de invalshoek van de provincie ziet deze deelruimte als een open gebied met grootschalige landbouw en verspreide natuurlijke gebieden Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen ( ) Dit plan vormt het kader waarbinnen de opgelegde taken uit het Afvalstoffendecreet voor zowel OVAM, de provincies, de gemeenten, de privé-sector als de VMH 19 dienen te worden uitgevoerd. Het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen is duidelijk een beleidsplan. Er worden 4 verschillende scenario's voorgesteld met een uitgebreide beschrijving van hun 18 goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 23 september 1997, looptijd Vlaamse Milieuholding 11

17 hoofdstuk Situering van Kalmthout GMBP Kalmthout voor- en nadelen. Het 'duurzaamheidsscenario' wordt uitgekozen als het minimum voor deze periode en er wordt gestreefd naar het vervullen van het 'duurzaamheidsplusscenario'. Het afvalbeleid van Kalmthout dient dan ook - net zoals voor alle andere gemeenten - te kaderen binnen de krijtlijnen van dit uitvoeringsplan. Om de beoogde doelstellingen te bereiken, heeft men naast de - onvermijdelijke - beslissingen van hoger hand, ook acties opgenomen waarbij de diverse instanties en doelgroepen worden betrokken. Net zoals in de milieubeleidsplannen zijn in heel wat gevallen ook de locale besturen vernoemd bij de initiatiefnemers of betrokkenen. Een overzicht van de acties uit het Uitvoeringsplan Huishoudelijke Afvalstoffen ( ) waarin de steden en gemeenten als betrokkene of als initiatiefnemer zijn vermeld, is te vinden in 10.4 Bijlage Actuele bestemmingsindeling Kalmthout heeft een oppervlakte van 5944 ha. De gemeente kent 10 Bijzondere plannen van Aanleg (BPA). In Tabel 1 wordt een overzicht gegeven van deze 10 BPA s en hun status. Tabel 1: Overzicht BPA s in de gemeente Kalmthout BPA Status Gemeentelijke sportvelden M.B. 29/03/1983 Withoevense Heide M.B. 14/03/1984 Bosduin M.B. 24/05/1996 Draka Polva en bijhorend onteigeningsplan M.B. 25/05/1998 Markgraaf M.B. 10/09/1996 De vennen M.B. 25/05/1999 Strijboshof M.B. 19/09/1997 Kapellensteenweg I M.B. 21/11/2000 Kapellensteenweg II M.B. 21/11/2000 Slachthuis Van Gool en omgeving Voorstudie Figuur 3 en Figuur 4 geven de gemeente Kalmthout weer met de bestemmingsindeling volgens het gewestplan. In Tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de bestemming van het grondgebied volgens het gewestplan. Figuur 5 geeft een overzicht van het actuele bodemgebruik in Kalmthout. Een blik op het Gewestplan leert ons dat Kalmthout een gemeente is waar talrijke waardevolle natuurgebieden aanwezig zijn. De gemeente kan makkelijk in drie zoneringen worden ingedeeld; natuurgebied, agrarisch gebied en woongebied. De bodemgebruikkaart vertoont drie gelijkaardige zones; natuur, landbouw en bewoning, die elk ongeveer een derde van de gemeente in beslag nemen. Uit de bodemgebruikkaart blijkt dat het militaire domein (Klein Schietveld) in feite tot de natuurgebieden gerekend kan worden en dat het bosbestand vrij goed bewaard is gebleven in de woonparken. Ten gevolge van cultuurhistorische geschiedenis is de streek weinig bebost, bosgebieden (buiten natuurgebieden) zijn er dan ook nauwelijks in Kalmthout. De industriezones zijn nog in volle ontwikkeling en expansie en bevinden zich aan de grenzen van de gemeente tegen de industriezones van Kapellen en Essen. 12

18 GMBP Kalmthout hoofdstuk Situering van Kalmthout Tabel 2: Bestemming van het grondgebied volgens het gewestplan in % van totale oppervlakte bebouwd gebied 14,1 industriegebied & KMO-zone 0,5 agrarisch gebied 52,5 groengebied 19,5 recreatiegebied 6,8 gemeenschapsgebied en gebieden van openbaar nut 0,6 militaire gebieden 6,1 13

19 hoofdstuk Situering van Kalmthout GMBP Kalmthout Figuur 3: Gewestplan van de gemeente Kalmthout 14

20 GMBP Kalmthout hoofdstuk Situering van Kalmthout Figuur 4: Legende bij het gewestplan van de gemeente Kalmthout 15

21 hoofdstuk Situering van Kalmthout GMBP Kalmthout Figuur 5: Actuele bodemgebruik van de gemeente Kalmthout 16

22 GMBP Kalmthout hoofdstuk Situering van Kalmthout 2.4 Hydrografisch netwerk Het hydrografisch netwerk van de gemeente Kalmthout is weergegeven in Figuur 6. De gebruikte benamingen zijn de officiële benamingen volgens de Atlas der Waterlopen. Hieronder is een overzicht gegeven van de waterlopen van het hydrografisch netwerk: Onbevaarbare waterlopen 2 de categorie 20 : Kleine Aa, Broekloop en Roosendaalse vaart, Vaart van Nol naar Roosendaal Onbevaarbare waterlopen 3 de categorie 21 : Heikantbeek, Kerkeneindbeek, Achterbroeksebeek, Dorpsbeek, Zwanenloop, Zwarte beek, Groesbeek, Marijneloop, Darmloop, Venloop en Zilverenloop Niet geklasseerde waterlopen 22 : Er zijn enkele niet geklasseerde waterlopen bekend. Dit zijn meestal zij- of bovenlopen van geklasseerde waterlopen. Alle waterlopen van Kalmthout behoren tot het bekken van de Maas, maar de gemeente bevindt zich op de scheiding tussen het Maas- en Scheldebekken. Het meest zuidelijk deel van de gemeente, waar geen waterlopen stromen, behoort tot het Scheldebekken. 20 de toezichthoudende overheid is de provincie Antwerpen 21 de toezichthoudende overheid is de gemeente Kalmthout 22 de gemeente houdt toezicht op de beheersverplichting 17

23 hoofdstuk Situering van Kalmthout GMBP Kalmthout Figuur 6: Waterlopen van de gemeente Kalmthout 18

24 GMBP Kalmthout hoofdstuk Instrumenten voor het milieubeleid 3 Instrumenten voor het milieubeleid Wanneer men mensen vragen stelt over milieu, denken ze in de eerste plaats aan de milieuproblemen. Vaak zijn dat dan vooral die problemen, die in het verleden of juist heel recent, mochten rekenen op uitvoerige mediabelangstelling. Deze 'traditionele' milieuproblemen, zoals water- en luchtverontreiniging, komen aan bod in de volgende hoofdstukken. In dit hoofdstuk gaat de aandacht naar de instrumenten voor het milieubeleid. Die instrumenten krijgen weinig media-aandacht maar zijn wel essentiële hulpstukken om de milieuproblemen op te lossen. De instrumenten voor het milieubeleid vallen uiteen in drie grote groepen: Beleidsinstrumenten moeten het voor de schepen voor milieu makkelijker maken een coherent beleid uit te bouwen. Voor de ambtenarij bieden ze een houvast en tekenen ze de krijtlijnen uit voor de komende jaren. Ze zorgen voor een duidelijk overzicht van de actuele stand van zaken, stellen streefdoelen voorop voor de komende jaren en geven aan hoe die wenselijk bereikt worden. Voorbeelden zijn een milieubeleidsplan of een milieubarometer. De gemeentelijke diensten vormen het grootste kapitaal dat een gemeente bezit. Gebouwen, bulldozers en computers kunnen altijd vervangen worden maar gemotiveerd personeel met jarenlange ervaring is niet te koop. Menselijk kapitaal kan alleen maar groeien. Daarom is dit een 'instrument' dat aandacht verdient. Kennis vergaren, motiveren en zorgen voor een groot draagvlak voor de gemeentelijke visie bij de eigen ambtenaren, vraagt aandacht en energie. Voorbeelden van de gemeentelijke diensten als 'milieu-instrument' zijn MiNa-werkers, interne milieuzorg en vlotte samenwerking tussen verschillende diensten onderling. De MiNa-raad kan een belangrijke pijler van duurzame ontwikkeling zijn binnen het milieubeleid. MiNa-raden verzorgen participatie binnen het milieubeleid. Ze zorgen voor direct contact en inspraak van de burgers en belangengroepen in het milieubeleid. Hierdoor vergroot de aanvaarding van het gevoerde beleid en kan de gemeente beroep doen op de specifieke (terrein)kennis van haar bevolking. 19

25 hoofdstuk Instrumenten voor het milieubeleid GMBP Kalmthout 3.1 Beleidsinstrumenten Beleidsdocumenten Beleidsdocumenten zijn instrumenten die kunnen zorgen voor structuur en voorspelbaarheid in het milieubeleid. Kalmthout maakt een milieubeleidsplan en is bezig met een gemeentelijk ruimtelijk structuurplan, stelde een mobiliteitsplan en een gemeentelijk natuurontwikkelingsplan (GNOP) op en maakt elk jaar een milieujaarprogramma Milieubeleidsplan Actuele toestand In 2004 startte de gemeente Kalmthout voor het eerst met de opmaak van een gemeentelijk milieubeleidsplan. De opmaak en de begeleiding van het planningsproces werd uitbesteed aan het Provinciaal Instituut voor Hygiëne. Het GMBP Kalmthout werd in de loop van dat jaar opgesteld. Beleidskader Een overzicht van de wetgeving rond milieubeleidsplanning is te vinden in het beleidskader bij het milieubeleidsplan op bladzijde 2. Visie Het milieubeleidsplan moet een stevig kader bieden voor het milieubeleid in de komende jaren maar moet voldoende buigzaam zijn om in de wisselende actualiteit overeind te blijven. Het moet realistisch en uitvoerbaar zijn en rekening houden met duurzaam gedachtegoed. Via het milieujaarprogramma kunnen acties verschoven worden, om ingrijpende veranderingen op te vangen. Acties IN1 Opmaken en uitvoeren van het gemeentelijk milieubeleidsplan Periodiek zal de gemeente haar beleidsvisie voor milieu vastleggen in een milieubeleidsplan. Tijdens de looptijd van het milieubeleidsplan tracht de gemeente, via de acties uit het milieubeleidsplan de bestaande milieukwaliteit en milieukwantiteit te beschermen of uit te breiden en de principes van duurzame ontwikkeling te integreren in haar beleid Milieujaarprogramma Actuele toestand Al sinds begin jaren 90 wordt er in Kalmthout een milieujaarprogramma opgemaakt. In de afgelopen jaren is het milieujaarprogramma sterk geëvolueerd. Het verschil zit in de graad van detaillering en de planning. De uitgevoerde en uit te voeren acties worden nu veel uitgebreider beschreven. Beleidskader Een overzicht van de wetgeving rond het milieujaarprogramma is te vinden onder het stukje milieujaarprogramma bij 'Opvolging' op bladzijde 5. Visie Het milieujaarprogramma is een werkdocument dat gebruikt wordt als overzicht van het in het afgelopen jaar gevoerde milieubeleid, de planning voor het volgende jaar en de rapportering over de uitvoering van de samenwerkingsovereenkomst. 20

26 GMBP Kalmthout hoofdstuk Instrumenten voor het milieubeleid Acties IN2 Opstellen van een milieujaarprogramma Jaarlijks maakt de gemeente een milieujaarprogramma met daarin een overzicht van de gevoerde acties en een planning van de te voeren acties voor het volgende jaar Overige gemeentelijke beleidsdocumenten Actuele toestand In februari 2002 werd het gemeentelijk mobiliteitsplan voor Kalmthout goedgekeurd door de gemeenteraad en conform verklaard door de Provinciale Auditcommissie dd 9 september Het mobiliteitsplan biedt een algemeen kader waarin een aantal duidelijke doelstellingen over mobiliteit in Kalmthout vervat zijn en in het plan wordt mobiliteit gekoppeld aan de ruimtelijke ordening. In het mobiliteitsplan wordt er per thema, en niet per wijk, een aantal uitspraken gedaan. Zo worden de wegen in Kalmthout opgedeeld in categorieën. Elke categorie bepaalt welke functie de weg krijgt en dat kan gaan van woonstraat tot lokale verbindingsweg. Ook de afbakening van de bebouwde kom wordt van nabij bekeken. Een volgend hoofdstuk handelt over de infrastructuur van het verkeer in de gemeente. Zo worden maatregelen voorgesteld over de aanpak en de detectie van de 'zwarte punten' in Kalmthout. Voor het belang van de fietsers en voetgangers wordt er werk gemaakt van goede verbindingen met de omliggende gemeenten en de wijken. Tegelijk is de optie opgenomen om de verbindingen langsheen de spoorlijn verder uit te werken. Er werd een beeld opgemaakt van de snelheidsbeperkingen voor autobestuurders op de belangrijkste wegen. Inzake openbaar vervoer wordt de nadruk gelegd op een link tussen het trein- en busvervoer. Uiteindelijk mondt het gemeentelijk mobiliteitsplan uit in een actieprogramma dat de prioriteiten vastlegt op vlak van het mobiliteitsbeleid. Die acties worden gepland op een korte, middellange en lange termijn. De opmaak van het gemeentelijk structuurplan wordt begeleid door Studiegroep Omgeving. In februari 2003 was de startnota af, onderstaande tekst is gebaseerd op deze versie. In de startnota staan nog geen maatregelen. Een overzicht van de hypotheses van de gewenste ruimtelijke structuur geeft wel aan waar er waarschijnlijk maatregelen voor opgesteld zullen worden. Er worden vijf knelpunten geformuleerd: nood aan een doordachte ruimtelijke woonpolitiek, nood aan ruimte voor een aantal gemeenschapsvoorzieningen, nood aan een betere bescherming en differentiatie van de open ruimte, wederzijdse afstemming met het gemeentelijk mobiliteitsplan en vragen omtrent de ruimtelijke ontwikkelingsmogelijkheden voor bedrijvigheid. Het onderdeel Visie en concepten voor het zuidwestelijk natuur-, woonen werklandschap heeft als visie dat bepaalde gebieden plaats bieden aan recreatie, wonen en werken, maar deze zijn steeds verweven met of ondergeschikt aan de natuurfunctie. Er werd eveneens een woonbehoefte-studie uitgevoerd en deze studie werd geïntegreerd in het structuurplan. De gemeente Kalmthout heeft een goedgekeurd GNOP sinds 28 november In het GNOP zijn uitgebreide visie en doelstellingen uitgewerkt en beschreef de gemeente haar middellange tot lange termijnvisie op natuur, bos, groen en landschap. Dit plan wordt aangehaald in hoofdstuk 6 Natuur, bos, landschap en groen. Het project Groene Speelruimte werd verwezenlijkt door de Koning Bouwdewijnstichting, Bos & Groen en de vereniging van Vlaamse jeugdbewegingen. Het is een mini-structuurplan voor speelruimte en de aandacht gaat uit naar groene ruimte en plaats om te spelen. Dit project wordt bij 10 proefgemeenten uitgevoerd. In het jeugdbeleidsplan staan geen directe verwijzingen naar milieu. Wel wordt er het belang van samenwerking en overleg tussen verschillende diensten aangehaald. 21

27 hoofdstuk Instrumenten voor het milieubeleid GMBP Kalmthout Beleidskader Om mobiliteitsproblemen meer integraal aan te pakken, startte de Vlaamse regering in 1996 met een mobiliteitsconvenant. De mobiliteitsconvenant is een vrijwillige overeenkomst tussen het Vlaams gewest en een gemeente en is opgebouwd uit een moederconvenant en één of meerdere koepelmodules. Ondertekening van de mobiliteitsconvenant houdt in dat de gemeente maximum twee jaar later over een mobiliteitsplan moet beschikken en dat ze werkt rond specifieke thema's. In ruil hiervoor worden door het Vlaams gewest bepaalde infrastructuurprojecten uitgevoerd. Het decreet op de ruimtelijke ordening, van 18 mei 1999 en zijn latere wijzigingen, is gebaseerd op duurzame ontwikkeling en tracht de ruimtelijke behoeften van verschillende maatschappelijke activiteiten tegen elkaar af te wegen. Om dit te bereiken worden er meer bevoegdheden op het vlak van stedenbouwkundige vergunningen toegekend aan de gemeenten. Die moeten dan wel hun 'ruimtelijke deskundigheid' uitbreiden. Dit kan door een gemeentelijk structuurplan op te maken, alsook een plannenregister, een vergunningenregister en een register van onbebouwde percelen en een stedenbouwkundige ambtenaar aan te werven Het decreet bepaalt bovendien dat er in elke gemeente een adviesraad voor ruimtelijke ordening (GECORO: gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening) moet worden opgericht, die een aantal in het decreet vastgelegde opdrachten vervult en bovendien op eigen initiatief of op vraag van het college van burgemeester en schepenen advies verleent over de ruimtelijke ordening. Jaarlijks dient er een jaarverslag en een jaarprogramma te worden opgemaakt over het gevoerde en te voeren ruimtelijke ordeningsbeleid. Het gemeentelijk structuurplan moet passen binnen het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het Ruimtelijk Structuurplan Provincie Antwerpen. De provincie moet erop toezien dat een aantal punten uit het gewestelijke structuurplan worden geconcretiseerd en dat het gevoerde gemeentelijke beleid ook over de gemeentegrenzen heen samenhangend blijft. Knelpunten De beleidsplannen worden vaak opgemaakt en goedgekeurd, zonder dat de uitvoering als vanzelfsprekend wordt ervaren. Bij de uitvoering verschijnen er vaak bezwaren of andere belangen waardoor beleidsplannen papieren plannen blijven. De sectorale beleidsplannen spreken elkaar soms tegen waardoor de uitvoering evenmin vanzelfsprekend wordt. Visie Alle onderdelen van het gemeentelijk beleid hebben raakvlakken met een of meerdere andere beleidsdomeinen. Daarom is het vanzelfsprekend dat, waar relevant, vertegenwoordigers van aangrenzende beleidsdomeinen advies verlenen bij het voorbereiden van het beleid. Op deze manier ontstaat een coherent beleid, dat door diensten en inwoners als logisch en efficiënt wordt ervaren. Acties IN3 Toetsen aan milieudocumenten Voor elk nieuw beleidsdocument en voor grote infrastructuurwerken worden de daarin voorgestelde initiatieven getoetst aan de milieu/natuurbehoeften (GNOP & milieubeleidsplan) en de principes van duurzame ontwikkeling. De opmaak van beleidsdocumenten wordt steeds begeleid door een ambtelijke werkgroep. Dit gebeurde al en zal zeker blijven gebeuren bij de opmaak van het gemeentelijk ruimtelijk structuurplan. IN4 Communicatie rond milieugerelateerde beleidsdocumenten Elk nieuw beleidsplan wordt voorgesteld in een kort stukje (doel, periode waarover het loopt, ) in het gemeentelijk infoblad en op de webstek. De teksten kunnen altijd gevraagd 22