Hoop en trots boven twijfel in de Euregio. TEDx en het effect van Charlie and the Chocolate Factory. Glas met een zachte G

Transcriptie

1 ONAFHANKELIJK OPINIEBLAD VOOR BESLISSEND LIMBURG JAARGANG 5 NR 23 JUNI/JULI 2014 ZUIDMAGAZINE.COM ADVIESPRIJS 3,95 Het gouden idee van Direct Aviation Kina Koster VROUW AAN DE TOP Glas met een zachte G TEDx en het effect van Charlie and the Chocolate Factory Hoop en trots boven twijfel in de Euregio

2 Samen sterker Diederik Engbersen van FABPulous: Investeren met hart voor medische innovatie Jaarlijks krijgen zo n mensen in Nederland een hartinfarct. Veel meer mensen met symptomen komen bij de huisarts. Eén op de zes patiënten die zich melden met kenmerken bij de huisarts is daadwerkelijk getroffen door een hartinfarct. Toch worden vier van de zes doorgestuurd naar het ziekenhuis al dan niet met loeiende sirenes. De reden is simpel. De huisarts neemt volgens de richtlijnen het zekere voor het onzekere. Hij kan niet snel met voldoende zekerheid vaststellen of er inderdaad sprake is van een infarct. Binnenkort kan dat wel, met de sneltester van het Maastrichtse bedrijf FABPulous. Diederik Engbersen (53) is CEO van FABPulous en staat aan de vooravond van de marktintroductie van een revolutionair product. Het gaat om een tester die binnen vijf minuten kan helpen aantonen of iemand mogelijk een hartaanval heeft gehad. De uitvinding is van Prof. dr Jan Glatz, een wereldvermaarde expert op het gebied van cardiovasculair onderzoek. Hij ontdekte dat bij het afsterven van hartspiercellen, dat is wat gebeurt bij een hartinfarct, de stof H-FABP vrijkomt. Door een apparaatje te ontwikkelen dat snel kan aantonen of er een verhoogde concentratie H-FABP in het bloed zit, kun je testen of iemand mogelijk een hartinfarct heeft gehad. Deze stof kun je betrouwbaar meten drie uur na het infarct en blijft 18 tot 24 uur verhoogd. De meeste mensen melden zich binnen 9 à 12 uur bij huisarts.

3 Er lag een goed businessmodel met een duidelijk aantoonbare potentiële verdiencapaciteit, de investeerders zijn grote betrouwbare partijen en het product is ontworpen om straks een substantiële kostenbesparing te realiseren. Roger Vos, accountmanager Grootzakelijk Rabobank Maastricht en Omstreken De FABPulous True Rapid Test is uitontwikkeld en wordt momenteel getest in een grote klinische studie onder huisartsen in Zuid-Nederland en België. Daarna is de tester klaar voor de marktintroductie, naar verwachting is dat medio volgend jaar. Liof en Limburg Ventures, Health Innovations en Thuja Capital zijn de grote investeerders in dit project. Aan het einde van de ontwikkelingsfase zijn we in contact getreden met Rabobank Maastricht en Omstreken. Het gaat nu om de commercialisering van het product en daar is ook geld voor nodig. Banken zijn, zeker in deze tijd, terughoudend en risicomijdend. Een jong bedrijf, een nieuw product, dat is toch anders dan de financiering van een bedrijf of product dat zich al heeft bewezen in de markt. De Rabobank was meteen geïnteresseerd, heeft het concept omarmd en een financiering verstrekt. Eerst de Nederlandse markt Roger Vos, accountmanager Grootzakelijk bij Rabobank Maastricht en Omstreken heeft hier een duidelijke verklaring voor: Er zijn meerdere redenen waarom wij in zee zijn gegaan met FABPulous. In de eerste plaats ligt er een goed businessmodel met een duidelijk aantoonbare potentiële verdiencapaciteit. In de tweede plaats zijn de investeerders die zijn betrokken bij dit project grote betrouwbare partijen. Als derde speelt een rol dat het product is ontworpen om straks een substantiële kostenbesparing te realiseren. Een ambulance en diagnostiek kost 3.000,- per opname. Dat is veel geld zeker als blijkt dat er geen sprake is van een hartinfarct. Bovendien zijn het vooral oudere mensen die hiermee worden geconfronteerd. Je bent toch 6 tot 9 uur in een ziekenhuis en onderga je allerlei onderzoeken vóór dat je de uitslag hebt. Dat is voor veel mensen belastend. Diederik Engbersen: Hoewel het een nieuw product is, hebben we aangetoond dat het technisch werkt. Ook zijn er patenten afgegeven en is er vanuit de huisartsen expliciet aangegeven dat er behoefte is aan zo n test. Blijft natuurlijk altijd de vraag, wat levert het daadwerkelijk op in de praktijk? De Rabobank heeft een zogeheten borgstellingskrediet (met een borgstelling door de overheid) ter beschikking gesteld bedoeld om het product in de markt te zetten. Eerst in Nederland, vervolgens Engeland en zo moet langzaam maar zeker Europa en de rest van de wereld aan de tester geholpen worden. Zo werkt de tester De FABPulous True Rapid Test is net als een zwangerschapstest éénmalig te gebruiken. De huisarts prikt met een lancetje een paar druppels bloed. Het sponsje op de tester zuigt zich hiermee vol. Vervolgens wordt het sponsje op de teststrip gedrukt en aangedraaid. Hierbij komt vloeistof vrij die het bloed uit het sponsje door filters duwt en waarbij de bloedcellen achterblijven. De rest komt op de teststrip terecht. Het streepje geeft aan of de stof in het bloed zit. Samen sterker Kijk voor het verhaal van FABPulous over financiering op

4 wiertz.com Limburgse werkgever, heeft u een plekje voor deze vakantiekracht? Over een tijdje breekt de vakantieperiode aan. Uw eigen mensen nemen verlof en het werk moet toch gedaan worden. Dat komt goed uit, want Limburgse jongeren gaan graag aan de slag tijdens hun vakantie. Zo wordt u geholpen en doen zij werkervaring op. Geeft u de werklustige Limburgse jeugd deze zomer een kans? Plaats uw vakantie-vacature dan op Voor de prijs hoeft u het niet te laten. Namens hen bedankt! kijk op voor een filiaal bij u in de buurt. Sterk in werk

5 INHOUD AAN TAFEL Hoop en trots boven twijfel in de Euregio THEMA LIMBURG INTERNATIONAL 10 De internationale focus van Neptunus Structures 32 Direct Aviation en het gouden idee 40 Jan Scheele over TEDx en het effect van Charlie and the Chocolate Factory 56 Het glas met een zachte G van Glasmij Venlo B.V. COLUMNS 9 Pedro Rademacher 13 Jean-Paul Toonen 31 Gerrie Coerts 36 Pim Steerneman 38 Harm Wiertz 49 Fons Mulders 53 Thea Coolen en Margo de Kock 54 Wim Weijnen 58 Marco Soeters 63 Conny Moonen 38 EN OOK 8 Resultaten peiling 24 Kina Koster, vrouw aan de top 28 Essay 30 Boek Terug naar AF? 37 Maastricht verovert Chengdu 50 Het recht, de marine en de kunst van het leidinggeven 55 Een boek voor leiders en echte mensen 60 De internationale waardering voor de bedrijfsschool van ROCKWOOL

6 VERUIT MARKTLEIDER IN MKB-NIEUWS ÉN DE MEESTE LEZERS WijLimburg is marktleider in Limburg met bedrijfsnieuws. Onze lezers zijn ondernemers. En natuurlijk staffunctionarissen in bedrijven, van de personeelschef tot de inkoper, van de financieel specialisten tot technici. Ook hebben we veel juristen, accountants en bankiers als abonnee en lezer. WijLimburg telt maandelijks meer dan bezoeken aan de site en tot unieke bezoekers. WijLimburg is een interessant communicatiemedium voor B2B maar door onze scherp gedefinieerde doelgroep - veelal in de midden en hoogste inkomensklasses - ook interessant voor de bovenkant van de B2C. Denk aan kleding, golfattributen, restaurants, auto s, elektronica(gadgets), badkamers, en meer. Adverteren op WijLimburg biedt U allerlei mogelijkheden tegen aantrekkelijke prijzen, ex. btw, zonder opmaakkosten en dergelijke. Overigens, we maken een kant-en-klare advertentie vanaf 75,-. Mail ons: verkoop@wijlimburg.nl of bel onze commerciële man: Ruud Ruijl,

7 EDITORIAL 1 GESPREK GEMIST Ik zal kijken of ze beschikbaar is. Dank u wel. Trouwens, misschien denkt u bij het horen van het woord magazine dat ik bel voor het verkopen van een advertentie. Dat is niet zo. Het gaat om een interview. Oké. Eén ogenblik graag, meneer Derrez... Goedemiddag. Goedemiddag, dank dat u even aan de telefoon wilt komen. We willen graag een interview met u publiceren in ZUID magazine. Sorry, wij hebben niets aan publiciteit in Nederland. 99% van onze omzet halen we uit het buitenland. Het gaat niet zozeer om publiciteit. Uw bedrijf is een relatief onbekende parel met een mooi verhaal. Daar willen we de lezers graag op trakteren. Stuurt u eens een exemplaar op, alstublieft. Dan zullen we eens kijken of we daar voor openstaan. Zal ik doen. Diezelfde middag was ik onderweg naar een ander interview. Het kostte me nog geen vijf minuten tijd om even om te rijden en een exemplaar van ZUID magazine af te geven. Ik belde aan en gaf het exemplaar van ZUID magazine en een visitekaartje aan een vriendelijke medewerker die de deur opende. Bestemd voor de directie. Ze weten ervan. Een halfuur later: 1 gesprek gemist. Een voic bericht: Met Mieke Bougie van Direct Aviation. We werken graag mee aan een interview en we hebben eventueel morgen of overmorgen tijd. Lees op pagina 32 in het interview met haar en compagnon John Reidy hoe zij tot hun grote verbazing het gouden idee ontdekten en daarmee een sterke positie wisten te verwerven tussen de grote spelers in de internationale luchtvaartindustrie. Ondernemers met visie en een juweeltje van een onderneming. Wat heb je als bladenmaker nodig als je vijf Duitsers met een eigen zienswijze en de Projectmanager Internationalisation van Provincie Limburg in een rondetafelgesprek wilt laten discussiëren over de levens vatbaarheid van de Euregio Maas-Rijn? Juist. Een redacteur die meer spreekt dan vakantieduits. En die hebben we aan boord. Al werd het journalist Ton Reijnaerts die vrijdagmiddag niet makkelijk gemaakt Johan Derrez Hoofdredacteur in RWTH Super C Caffé in Aken tussen luidruchtige studenten die het weekend inluidden. En dan nog één ding. Deze uitgave van ZUID magazine staat in het teken van Limburg in internationaal perspectief. U leest onder andere artikelen over organisaties die internationaal hoge ogen scoren. Connect Limburg helpt bedrijven daarbij, zoals u heeft kunnen lezen in de vorige uitgave. Directeur Conny Moonen heten we vanaf deze uitgave, hoe toe passelijk, van harte welkom als nieuwe columnist. VOOR BESLISSEND LIMBURG Uitgever ZUID MAGAZINE Wim Duisenbergplantsoen SE Maastricht Tel info@zuidmagazine.com Hoofdredacteur/directeur Johan Derrez johanderrez@zuidmagazine.com Sales Saskia Leenders saskialeenders@zuidmagazine.com Redactie Janne Baetsen, Gerrie Coerts, Jos Cortenraad, Govert Derix, Loek Kusiak, Conny Moonen, Fons Mulders, Angèl Nijskens, Pedro Rademacher, Ton Reijnaerts, Jean-Paul Toonen, Wim Weijnen Fotografie Jean-Pierre Geusens, Peter Müllenberg Cover Ruben Oppenheimer Eindredactie Marco Soeters Vormgeving Claudia Ritzen Oplage exemplaren. ZUID wordt zes keer per jaar gratis aan alle decisionmakers in Limburg verstuurd en is beperkt verkrijgbaar in de vrije verkoop. Het volgende nummer verschijnt in september Auteursrechten Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande toestemming van ZUID MAGAZINE gepubliceerd, openbaar gemaakt of verveel voudigd worden. 7

8 RESULTATEN Peiling In de aanloop naar deze uitgave hielden we van 1 tot 12 mei een online peiling onder Limburgse ondernemers en bestuurders naar het belang van zakendoen met het buitenland. 58% van de deelnemers doet zaken met het buitenland. Deze deelnemers doen vooral zaken met België en Duitsland (32%) (25%) Stelling 1 Ondernemend en bestuurlijk Limburg zou zich meer moeten focussen op internationaal zakendoen. 1% 1% 16% Stelling 2 Het belang voor internationale samenwerking wordt overschat in Limburg. 21% 45% 37% 24% 37% 9% 9% Helemaal eens Eens Niet eens, niet oneens Oneens Helemaal oneens (82%) Volgens van de deelnemers moet ondernemend en bestuurlijk Limburg zich meer focussen op internationaal zakendoen. (18%) Slechts weinigen vinden dat het belang voor internationale samenwerking wordt overschat in Limburg. Deelnemers die wel al zakendoen en deelnemers die geen zakendoen met het buitenland zijn eensgezind in hun oordeel. IN SAMENWERKING MET Alle rechten voorbehouden. Aan de informatie in deze presentatie kunnen geen rechten worden ontleend.

9 PEDRO RADEMACHER COLUMN Wat wil de mens? P ersoonlijk ben ik niet zo somber over de toekomst. We leven nu weliswaar in een nare, vervelende overgangstijd. De oude kruidenierseconomie van de 20ste eeuw komt hortend en stotend tot stilstand, maar maakt op den duur plaats voor de kenniseconomie van de 21ste eeuw. Die 21ste eeuw wordt de eeuw van de techniek. De eeuw waarin techniek het onvoorstelbare mogelijk gaat maken. De tijd van onbegrensde mogelijkheden, nieuwe inzichten, de tijd van limietloze potentie. Die nieuwe tijd zal het leven op den duur voor iedereen makkelijker gaan maken. En tegen die tijd zullen we een beetje schamper lachen over die oude tijd en die oude, vervuilende, volledig achterhaalde economie van de 20ste eeuw. Hoe hadden we het ooit zover laten komen? Met veel aandacht en groeiend plezier volg ik de ontwikkelingen van het internationale Venusproject. Een project van wetenschappers en technici die volop bezig zijn met onderzoeken waartoe de techniek in staat is. Ze ontwikkelen de steden van de toekomst, de infrastructuur van de toekomst en de schone, goedkope en onuitputtelijke energie van de toekomst: de geothermie. Het Venusproject werkt aan een duurzame, nieuwe wereldbeschaving. En het grappige is dat die wetenschappers en technici stellen dat het allemaal relatief eenvoudig te doen is. Ze spreken over een nieuwe tijd zonder schaarste, zonder gebrek, zonder tegenstellingen, zonder verwoesting van de aarde. Oh happy day. Maar nu zitten we nog in die vervelende overgangstijd. Zo lang als er nog steeds heel veel geld te verdienen is aan die oude kruidenierseconomie, zo lang gebruiken we olie en gas en stoken we her en der zelfs nog archaïsche steenkool. Maar die oude bronnen van die oude economie zijn gelukkig eindig. Vroeg of laat keert de wal het schip. De vraag is of we daar zo lang op moeten wachten. De wereld globaliseert in rap tempo. Via internet zijn we uitvoerig met elkaar in gesprek. Meer dan ooit beseffen we dat de uitdagingen van de nieuwe tijd internationaal zijn en ons allemaal betreffen. We beseffen dat ons lot als mensen op deze planeet heel nauw aan elkaar verbonden is. Meer dan ooit hebben We beseffen dat ons lot als mensen op deze planeet heel nauw aan elkaar verbonden is we elkaar nodig om tot goede oplossingen te komen. En die oplossingen zijn er, volgens het Venusproject. De belangrijkste vraag voor de toekomst is: wat wil de mens? Het antwoord op die vraag is relatief eenvoudig: de mens wil ten principale gelukkig zijn. Ieder mens wil verschoond blijven van lijden en gebrek. Ieder mens wil vrij zijn om zijn eigen tijd van leven naar eigen inzicht te bepalen. Dat is wat ons allemaal bindt. Onze overeenkomsten zijn veel groter en sterker dan onze kleine, culturele verschillen. Dat moet het doel zijn van die duurzame, nieuwe wereldbeschaving: mensen gelukkig en vrij maken. Vrij om te doen wat ze willen doen. Hoe anders zal die tijd zijn dan de huidige, waarin mensen niet vrij en meestal niet gelukkig zijn. Waarin we als loon slaven ons leven vergallen, in dienst van een piepkleine, schatrijke elite. Hoe hebben we het ooit zover laten komen? 9

10 Dorrie Eilers

11 DOOR ANGÈL NIJSKENS BEELD NEPTUNUS LIMBURG INTERNATIONAL In gesprek met Dorrie Eilers, directeur van Neptunus Structures, over internationaal zakendoen in Limburg door de generaties heen. Wij zijn succesvol gebleven door onze internationale focus Al drie generaties lang is Neptunus Structures internationaal trendsetter op het gebied van tijdelijke accommodaties. Het begon allemaal 75 jaar geleden hier in Kessel, vertelt Dorrie Eilers trots terwijl ze op een luchtfoto op haar ipad haar ouderlijk huis aanwijst. Sinds die tijd hebben we het bedrijf flink uitgebreid, zowel op het hoofdkantoor hier in Limburg als over de grens. Waar haar opa nog alleen zaken deed binnen de landsgrenzen, bouwden de twee opvolgende generaties de organisatie uit tot een bloeiend internationaal bedrijf met zeven vestigingen in verschillende Europese landen. Samen met haar broer Antoine en zus Betty is Dorrie één van de directeuren van de derde generatie die momenteel aan het roer staat. Binnen de directie is zij verantwoordelijk voor marketing, pr en sales. Wie anders dan zij kan ons vertellen hoe internationaal zakendoen door de generaties heen veranderd is en wat het voor een in Limburg ontstaan en gevestigd bedrijf kan betekenen? Hoe is het internationaal zakendoen door de generaties heen gegroeid bij Neptunus? Toen mijn vader het bedrijf in 1970 overnam van mijn opa richtte hij zijn pijlen al snel op het buitenland. In 1975 opende hij zijn eerste vestigingen over de grens in België en Duitsland. Aan het begin van de jaren 80 volgde Frankrijk en Groot-Brittannië. In 2000 heb ik samen met mijn broer en zus de vestiging in Polen opgericht en in 2010 een nieuwe vestiging gebouwd in Groot-Brittannië met kantoor, opslag en transport. We hebben ook wel eens een uitstapje naar de Verenigde Staten gemaakt met Neptunus Inc. Dit hebben we destijds niet doorgezet omdat onze prioriteit er niet lag. In de Verenigde Staten heeft iedere staat een eigen regelgeving en in Europa lagen nog zoveel kansen. Wij willen altijd voorop blijven lopen met nieuwe ontwikkelingen binnen de branche. In 1975 ontwikkelde mijn vader de eerste tent ter wereld met twee verdiepingen. Daarna waren we de eerste met de Triple Decker, een tent met drie verdiepingen. Vervolgens liepen we in 2010 voorop in het ontwikkelen van demontabele gebouwen, volledig volgens alle richtlijnen van het bouwbesluit. Onze nieuwste innovatie vindt momenteel hier in de gemeente plaats. Deze maand presenteren wij in samenwerking met de Gemeente Peel & Maas en Wonen Limburg ons eerste tijdelijke appartementengebouw Irenehof in Panningen. Dit is een mid-stay accommodatie voor woonurgente groepen. Hiermee spelen we in op de sterk veranderde woningmarkt. Wat zijn de kansen op het gebied van internationaal zakendoen? De grootste kans die internationaal zakendoen brengt, vind ik spreiding van de afzetmarkt. De crisis heeft ons weer eens laten zien hoe belangrijk dat is. Als het in het ene land wat minder gaat, kan het andere land dat weer compenseren. Wij hebben daarom weinig last ondervonden van de crisis. Wel hebben we wat verschuivingen gezien tussen landen, maar ook tussen segmenten. Vooral de kleinere projecten kregen het steeds moeilijker. Doordat wij ons steeds meer in het hoge marktsegment bevinden hebben wij daar minder last van. Welk aandeel van de omzet halen jullie over de grens? We halen nu zo n 70% van de omzet over de grens en 30% binnen Nederland. Ik denk dat je wel kunt zeggen dat onze handel voor ca % binnen Europa plaatsvindt. Wij hebben de afgelopen jaren een groot Europees netwerk opgebouwd en prachtige internationale projecten gerealiseerd waar ik echt trots op ben. Vorig jaar bouwden we een demontabel conferentiecentrum voor de klimaattop COP 19 van de Verenigde Naties in Polen. Maar bijvoorbeeld ook een demontabele fanshop voor Bundesligaclub Borussia Mönchengladbach en een demontabele showroom voor MINI in Utrecht. 11

12 LIMBURG INTERNATIONAL Het zou goed zijn om één Europees regelement te hebben Hoe is het internationaal zakendoen in de loop van de jaren veranderd? Wat is de invloed van Europese regels? Logistiek gezien is door het opengaan van de Europese grenzen het internationaal zakendoen voor ons een stuk makkelijker geworden. En door de komst van de euro hebben we minder last van koersverschillen. Wat we wel merken is dat de regelgeving in ieder land sterk varieert. Het zou goed zijn om één Europees regelement te hebben. In Duitsland bijvoorbeeld gelden de normen van de TÜV, dit zorgt voor duidelijkheid. Hoe is het vestigingsklimaat in Limburg voor een bedrijf als Neptunus dat internationaal zakendoet? Het vestigingsklimaat in Limburg vind ik perfect. Het heeft een centrale ligging ten opzichte van Europa en is goed bereikbaar. Binnen 15 minuten rijden ben je in Duitsland of België. Binnen een straal van 500 kilometer kun je al zakendoen met vijf verschillende landen. En het vinden van goede, vakbekwame mensen is hier ook geen uitdaging. Gelukkig hebben we op de hoofdvestiging in Kessel ook nog voldoende uitbreidingsmogelijkheden! Hoe gaan jullie, zowel intern als extern, om met cultuurverschillen? In het algemeen denk ik dat wij Nederlanders en Limburgers in het bijzonder ons goed kunnen aanpassen aan en inleven in een andere cultuur. Dat begint natuurlijk al met het beheersen van de taal. Maar ook op het gebied van marketing benaderen wij elk land anders. Wij hebben zelfs voor ieder land andere relatiegeschenken! In België is het zakendoen een stuk formeler dan in Nederland en in Duitsland mag daar nog een flinke schep bovenop. En in de UK, zeggen wij altijd, gaat alles op z n Engels want daar is de regelgeving heel streng. Opvallend genoeg zijn er intern weinig cultuurverschillen merkbaar tussen collega s van onze verschillende vestigingen. Het belangrijkste is dat ons personeel past in de bedrijfscultuur van het familiebedrijf. Je voelt je hier thuis of juist niet. Heeft u nog tips/adviezen voor de lezer op het gebied van internationaal zakendoen? Als je als ondernemer internationaal zaken gaat doen is het belangrijk om betrouwbare partners ter plaatse te vinden. Locals met goede lokale contacten die weten hoe het werkt in een bepaald land of gebied. Dorrie Eilers (1970) is getrouwd en heeft twee zoons. Van 1991 tot 2000 vervulde ze diverse functies binnen Neptunus. In 2000 nam ze het bedrijf samen met haar jongere zus Betty en broer Antoine over van hun vader. Zij treedt op als commercieel directeur. 12

13 JEAN-PAUL TOONEN COLUMN De Limburgse Wildwaterbaan W aar gaat het heen met de media in onze provincie? Al kun je er weinig aan voorspellen, dat het hele landschap flink verschuiven gaat, is zeker. De twee grote spelers verliezen geleidelijk terrein. De krant is handelswaar op de beurs geworden en de omroep komt steeds verder onder landelijk gezag. Maar er is nu een partij opgestaan met geld en ideeën. We gaan er spoedig hoofdschuddend om lachen dat er nog steeds elke vroege ochtend een puber op een brommer door de straten rijdt om van abonnee tot abonnee het papieren nieuws in de bus te stoppen. Maar een beter verdienmodel voor Dagblad de Limburger laat te lang op zich wachten. Bij de tv- en radio-omroep gaat het op een andere manier de verkeerde kant uit. De landelijke politiek verlegt de macht naar het westen. Niet bepaald een groeimodel voor de Limburgse zender L1. Maar de grootste verandering veroorzaken u en ik. Wij zetten elke ochtend de wekker op onze mobiele uit en klikken op NU.nl. Of het nog donker is of niet, al wrijvend in de ogen lezen we de headlines, die we de rest van de dag in verschillende varianten opnieuw krijgen voorgezet. Ze maken dan geen indruk meer, maar bevestigen het gevoel dat onze mobiele gelijk had. Het zijn onze rituelen die zich razendsnel aanpassen. Daar zijn maar een paar ontvoerde jongetjes of vermoorde Hells Angels voor nodig. Die ontwikkelingen zetten zich door en we zien de klassieke regionale media steeds verder in de knel raken. Allerlei nieuwssites, mediaplatforms en bloghoekjes ploppen als paddenstoelen uit het web, allemaal met eigen adverteerders en financiers. Bij de gevestigde orde loopt het aantal abonnementen terug, kijkcijfers dalen, adverteerders lopen weg en faillissementen liggen op de loer. Daar kan op termijn geen krantenjongen tegenop. Gedeputeerde Peter van Dijk heeft samen met Gouverneur Bovens de koe bij de hoorns gevat en is druk doende met een reddingsplan. Geen herstelwerkzaamheden van de bestaande instituten, maar een compleet nieuwe reddingssloep. Zij hebben een aanmerkelijk deel van het mediaveld Bij de tv- en radio-omroep gaat het op een andere manier de verkeerde kant uit uitgenodigd tot denksessies in het Gouvernement en proberen inzicht te krijgen in de huidige problemen en ontwikkelingen. En daarmee tasten ze de kansen voor de toekomst af. Want de Provincie heeft de vrees dat als niemand iets doet er een verstilling ontstaat in het regionale maatschappelijke debat. De oplossing ligt nog op het schetsbord, maar ik kan u vertellen dat het een digitaal platform wordt. En dat gaat alle makers van content een plek bieden om de lezer, de kijker en de luisteraar te bereiken. Een plek waar zowel de professionele journalist als de amateurblogger een eigen hoek krijgt en ook alle denkbare mediaproducties hun publiek bereiken. In deze fase gaat de aandacht vooral uit naar hoe je dat nu organiseert in digitale platforms en wie de eindredactie voert over wie. En hoe je bovendien scholing biedt aan allen die ook deel willen gaan uitmaken van die nieuwe Limburgse vulkaan aan informatie. Het totaalconcept is voorlopig nog niet klaar, maar men verwacht in het najaar een begroting. Het is een moedig initiatief van de bestuurders, want waar begin je aan? De ware kunst is om sturing te behouden in zo n complexe reddingsboot in de digitale wildwaterbaan van deze tijd. Hoe je het aan de achterkant van het web organiseert kun je niet los zien van de schuivende behoeften aan de voorkant. Want u en ik doen het elk half jaar weer een beetje anders. Onze gewoonten variëren met het nieuws. Zo kan een verdwenen Boeing boven Panheel of een MERS epidemie rond Heerlen onze nieuwsconsumptie in één klap veranderen. 13

14 14

15 AAN TAFEL Investeren in regionale crossborder samenwerking voor innovatie loont Hoop en trots boven twijfel DOOR TON REIJNAERTS BEELD PETER MÜLLENBERG De Euregio Maas-Rijn heeft een aanvraag ingediend bij The Committee of the Regions in Brussel om erkend te worden als The European Entrepreneurial Region De slagingskans is reëel. De OECD heeft na een vergelijkend onderzoek de Technologische Top Regio Eindhoven-Leuven-Aachen, waar ook de Euregio deel van uitmaakt, omarmd als één van de sterkte en meest interessante grensregio s in Europa. Nergens anders vinden dan ook zoveel innovatieve, grensoverschrijdende experimenten plaats als in The Heartland of Europe. De geesten zijn dan ook meer dan ooit rijp voor permanente samenwerking. Dat openbaarde zich ook tijdens een rondetafelconferentie in Aken, met als rode draad een (nieuwe) levensvatbare toekomst voor de Euregio.

16 LIMBURG INTERNATIONAL EVEN VOORSTELLEN Prof. Christiane Vaessen, Fachhochschule Aachen, is honoraire consul voor Nederland in de regio Aachen, Düren, Heinsberg. Prof. Christiane Vaessen Sinds twee jaar probeert ze bruggen te slaan tussen de universiteiten en hogescholen in de regio Aachen en Limburg. Ook zet ze zich in om bedrijven aan beide kanten van de grens in netwerken te verbinden. Mijn ervaringen zijn positief. Aan beide kanten is de interesse in elkaar zeer groot. Dat was in het verleden niet altijd zo. Silke Jenssen, RWTH International Academy, is business unit manager voor internationale studentenprogramma s. En daarbij project leidster van een grensoverschrijdend studie traject: Management and Engineering in Production Systems. Een joint degree van RWTH Aachen University and Maastricht School of Management, dat leidt tot een wederzijds erkend diploma. In 2013 zijn de eerste twintig studenten in Aken gestart met de opleiding Wirtschaftsingenieurwesen, Management and Engineering. Vanaf het derde semester studeren ze een jaar in Maastricht. (lees: Maastricht School of Management.) Silke Jenssen Astrid Walter is aanwezig als plaatsvervangster van professor Dr. Volker Stich, managing director van het Forschungsinstitut für Rationalisierung (FIR) e.v. aan de RWTH Aachen. Astrid Walter FIR Institute for Industrial Management is een non-profitorganisatie. We doen intersectoraal onderzoek op het gebied van kwalificatie programma s. Als lid van de Duitse Federatie van Industrial Research Associations, stimuleert de FIR ook onderzoek en ontwikkeling ten behoeve van kleine, middelgrote en grote bedrijven. We hebben talrijke coöperaties met universiteiten, hogescholen en ondernemingen in Nederland. Ook op de nieuwe Campus Aachen. We hebben ook een samenwerkingsovereenkomst met de LWV. 16

17 LIMBURG INTERNATIONAL Dieter Peschen, Business Development Manager aan (Aachen Maastricht Institute for Biobased Materials (AMIBM). Dieter Peschen Zuid-Limburg en de Euregio timmeren samen flink aan de weg op het gebied van biobased materials. Ik werk in het grensoverschrijdende instituut AMIBM op de Chemelot Campus. De UM en RWTH Aachen verrichten er samen onderzoek naar moderne biomaterialen, wat een revolutie in de materialenwetenschap kan ontketenen. Het doel is de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve en duurzame materialen op basis van planten in plaats van gebruik te maken van fossiele grondstoffen. Frank Malis, Geschäftsführer der Abteilung International, Verkehr und Handel, Industrieund Handels kammer Aachen. Ik werk sinds dertig jaar voor IHK en ijver vanaf de start voor grensoverschrijdende samenwerking. In het bijzonder met Nederland en Limburg. Het opheffen van de KvK Limburg leverde ons een probleem op. Om de samenwerkingsstructuren overeind te houden hebben we recentelijk de stichting samenwerking Kamers van de Euregio Maas-Rijn opgericht. Daarbij hebben we ook een andere Limburgse partner geïnvolveerd: Stichting structuurversterkende projecten Zuid-Limburg. Die stichting is een beetje met het voormalige KvK Limburg personeel verweven. Op die manier proberen we de samenwerkingsstructuren te continueren. Nederland is van oudsher voor onze regio immers de belangrijkste handelspartner. Frank Malis Jean Severijns, projectleider internationalisering provincie Limburg. Ik ben verantwoordelijk voor de grensoverschrijdende economische contacten. We proberen Limburg zo intensief mogelijk te verbinden met mogelijkheden in de buitenlandse partnerregio s. NRW is daarbij de belangrijkste partner. In Limburg hebben zich nu ook al ongeveer 400 Duitse ondernemingen gevestigd. Jean Severijns Astrid Walter 17

18 LIMBURG INTERNATIONAL Ondernemingen zijn er vooral in geïnteresseerd om samen met ons onderzoek te doen. Sinds heel kort is er ook een samenwerking tussen Born BMW en de RWTH in de electromobielomgeving. BMW geeft de TH München op onderzoeksgebied ingeruild voor Aachen. Met een fijne glimlach: Dat vonden ze in München uiteraard niet zo leuk! Silke: De intensieve samenwerking tussen ondernemingen en universiteiten op de Campus Aachen, beter kun het eigenlijk niet doen. Astrid: Dat het een bepaalde tijd vraagt dat dit groeit en in de regio sterker zichtbaar wordt, is duidelijk, maar ook logisch. Hoe hebt u al deze mensen hier aan tafel aan uw gebonden? Haha, dat is te veel eer. Wat de provincie Limburg allemaal op de rails zet ziet niet iedereen. We hebben bijvoorbeeld een belangrijke rol gespeeld in het ontstaan van AMIBM en het samenwerkingsband tussen de Maastricht School of Management en de International Academy van de RWTH Aachen. We initiëren ook twee keer per jaar een zogenaamd Spitzengespräch. Twan Beurskens, gedeputeerde Economische Zaken, overlegt dan onder andere met de rector van de RWTH Aachen en de bestuursvoorzitter van de IHK wat we strategisch en gemeenschappelijk op de weg kunnen krijgen. Bijvoorbeeld een research instituut als Fraunhofer. Uw praat ook regelmatig met staatssecretaris Horzetzky en minister Duin van NRW om grens over schrijdende zaken mogelijk te maken. Dat is de Europese dimensie van regionale politiek. We kijken voortdurend hoe we de belangen van NRW kunnen verbinden met de relevante elementen in Limburg. Daarom bent u ook lid van de FIR-organisatie. Ja, daardoor kunnen we bijvoorbeeld ook een gemeenschappelijke samenwerking met de LWV gestalte geven. We gaan nu een vouchermogelijkheid bieden aan Limburgse bedrijven om kennis te kopen bij FIR. Astrid: FIR herbergt nu twintig ondernemingen, daaronder ook vertegenwoordiging van de UM Service Science Factory, en is goed voor 450 arbeidsplaatsen. Mooie successen, maar hoe kunnen we bevorderen dat grote concerns zich hier in de Euregio vestigen? Frank: Ik ben blij met bijvoorbeeld het Ford-Forschungszentrum Aachen, Ericsson Eurolab Deutschland, in Herzogenrath, waar honderden ingenieurs aan nieuwe mobiele telefonie werken. Maar je moet ook beseffen dat grote ondernemingen zich doorgaans daar vestigen waar de meeste subsidie te ontvangen is. En weer vertrekken als de subsidie wordt afgebouwd. We hebben dat hier in Alsdorf met Mitsubishi meegemaakt. Beslissingen worden volgens globale criteria geveld. Dus ik zie grote concerns dolgraag komen, maar je moet je er niet blind op staren. Het is verstandig om meerdere ijzers in het vuur te hebben. In dat verband zou ik ook nog een keer een blik in het verleden willen werpen. We hadden een vergelijkbare ontwikkeling als jullie in de mijnstreek. Ook wij waren kolenregio. Begin jaren tachtig hadden we nog tienduizenden arbeidsplaatsen in de mijnindustrie. Toen duidelijk werd dat dit geen toekomst meer bood zijn we gaan nadenken hoe we nieuwe arbeidsplaatsen zouden kunnen creëren. Het toverwoord was samenwerking. We hadden onderzoeks instituten, hogescholen en universiteiten. Maar er was bijna geen transfer van wetenschap naar Wirtschaft (economie, red). En wat wél bestond bewoog zich op het niveau Siemens, Bayer en BMW. Maar dus niet tussen RWTH en het MKB. Dus was de centrale vraag: wat kunnen we doen om dat voor elkaar te krijgen? We hebben uitgerekend hoeveel studenten per jaar in Aken afstudeerden als hightech ingenieur. Dat waren er circa Toen hebben we uitgezocht hoeveel daarvan in Aken bleven. Dat bleek slechts een miniem 18

19 LIMBURG INTERNATIONAL aantal. Dat was niet omdat ze het hier niet beviel, maar omdat er geen geschikte arbeidsplaatsen waren. Toen is het idee ontstaan om alumni hun eigen werkgelegenheid te laten creëren. Dat is onverminderd een strak plan, hoe hebben jullie het voor elkaar gekregen? Frank: We hebben in 1984 het eerste technologiecentrum ontwikkeld. Aansluitend hebben we vers afgestudeerden benaderd, ze duidelijk gemaakt: vestig je hier, wij zorgen voor gunstige condities, we ondersteunen je met raad en advies en zorgen voor subsidies waardoor jullie je product kunnen ontwikkelen tot het rijp is om op de markt gebracht te worden. Dan blijven jullie aansluitend in de regio met jullie bedrijf en maken in het technologiecentrum plaats voor nieuwe starters. Dat plan is gelukt. We hebben inmiddels een netwerk van dertien technologiecentra in de regio. Niet allemaal zo strak als in Aken aan de Hogescholen gekoppeld, maar toch. Twee jaar geleden hebben we geëvalueerd hoeveel nieuwe, techno logie georiënteerde, innovatieondernemingen sindsdien zijn opgestart. Dat waren er circa 1.400, goed voor arbeidsplaatsen. Dat betekent dat alles wat we door de mijnsluitingen verloren hebben door die opzet meer dan gecompenseerd is. Het is goed om deze ontwikkelingskans nu ook versterkt op Euregionaal niveau te benutten. Christine: Waarbij zowel Aken als regio Maastricht nog altijd hetzelfde probleem heeft. Nog steeds verlaten de meeste afgestudeerden de regio. Daar moeten we zowel van Nederlandse als Duitse kant proberen tegen in te sturen. Limburgse bètastudenten moeten we proberen in de regio te houden door ze naar de RWTH te leiden. De tweede stap is dat er ondernemingen in de regio zijn die deze vakkrachten in dienst nemen. Dieter: 80% van de studenten vertrekt inderdaad nog steeds. Daar moeten we eigenlijk ook met ons instituut Maastricht-Aachen ingrijpen. Want we zien daar wel degelijk de mogelijkheid de studenten bijvoorbeeld naar Chemelot te brengen en ze daar ook te positioneren bij de diverse ondernemingen. Daarmee creëer je ook weer de mogelijkheid om diverse opdrachten weer terug te brengen naar de universiteiten. Ook dat verschaft dan weer werkgelegenheid. Ook moeten we de mensen hier veel nadrukkelijker bewust maken van de mogelijkheden in de Euregio. Frank: Dat is inderdaad een belangrijk punt. Enkele jaren geleden hielden we een enquête over euregionale zakelijke contacten. 71% van de IHK-ondernemers zag groeipotentieel. De reden waarom dat niet gebeurde was zo simpel dat je het niet kunt bedenken: meer dan de helft van de ondernemers kende geen geschikte partners aan de andere kant van de grens. Dat is feite lachwekkend, als je je realiseert dat de Euregio circa ondernemingen telt. Er is écht voor alles wat. Maar het ontbreekt aan kennis. Dat is ook de reden dat we het als IHK-hoofddoelstelling zien om ondernemers uit de Euregio bijeen te brengen en aldus de samenwerkingsmogelijkheden af te tasten. Jean: Dat laatste is ook de insteek bij de brede Euregio: de technologische topregio Eindhoven-Leuven-Aachen. We hebben in deze regio eigenlijk alles. We kunnen producten maken, hebben vliegvelden, universiteiten, multinationals en mkb-bedrijven. De vraag is hoe vang je dat alles onder één hoed zonder het kapot te structureren. Want dan bouw je nieuwe grenzen en dat willen we niet. We willen de huidige dynamiek benutten en behouden. À propos dynamiek: er zijn inmiddels al 28 grensoverschrijdende coöperaties op het gebied van productontwikkeling. Jean: De wereld verandert constant. Wat iedereen permanent doet, volgens het open-innovatie-principe, is nieuwe partners zoeken, waar dan ook. Het is echter natuurlijk verstandig om op de eerste plaats te kijken naar wat de buren te bieden hebben. Het mooie is dat als je verschillend bent er betere samenwerkingsmogelijkheden zijn dan als je hetzelfde doet. Door de krachten te bundelen krijgt ook alles een grotere impact. Daarom koesteren we ook de goede contacten in de regio Aachen en NRW. Projecten en samenwerking kunnen alleen slagen met enthousiaste bevlogen mensen die tijd, energie en geld erin willen steken. We kijken voortdurend hoe we de belangen van NRW kunnen verbinden met de relevante elementen in Limburg 19

20 LIMBURG INTERNATIONAL We kunnen producten maken, hebben vliegvelden, universiteiten, multinationals en mkb-bedrijven De RWTH Aachen geniet wereldfaam, maar lokt nagenoeg geen Limburgse studenten. Waarom niet? Dieter: Het is een probleem is dat we in Duitsland alleen in het Duits opleiden. We willen internationale studenten hebben en internationale vergelijking, dan moeten we er ook naar toewerken om de processen te internationaliseren. Om Europa s brede standaards te hanteren. Christine: Het is niet zo dat we geen Engelstalige opleidingen aanbieden. We hebben er ook altijd weer in verschillende gremia discussies over. Standpunt tot dusver is dat we hoofdzakelijk voor de Duitse markt opleiden. Dan is het nuttiger en effectiever dat studenten naast het Engels ook de talen van de grensregio onder de knie hebben. We willen de studenten immers ook graag voor de regio behouden. En niet door fantastische Engelstalige kennis aan grote concerns in Bayern of weet ik waar verliezen. Frank: Het taalthema kan niet alles verklaren. De RWTH heeft meer dan Chinese studenten en 200 Koreaanse, maar amper 150 Nederlandse. Astrid: De gemiddelde student bekommert zich om zijn of haar beste opleiding. En als ze studie in buitenland nastreven willen ze in de regel zover mogelijk weg van huis Cambridge, Madrid. Christine: Er is nog een ander probleem. In Duitsland zijn de toelatingen vier tot zes weken voor de start van opleidingen. Dus begin augustus krijg je op z n vroegst verteld waar je studeren kan. Jean: In Nederland moeten studenten zich al begin mei ingeschreven hebben. Die wachten dus niet tot ze begin september antwoord krijgen vanuit Aken. Die nemen het risico niet. Want als het niet lukt hier dan hebben ze geen alternatief meer in Nederland. We kunnen dat dus niet oplossen, toch? Christine: Ja, toch wel! We zijn in overleg met de rectoren van RWTH en UM om een oplossing te vinden voor de grensregio. Dieter: In de toekomst zou het toch moeten kunnen om de twee universiteiten te matchen, zodat we samen als regio versterkt kunnen optreden in Europa. Jean: Professor Luc Soete heeft al een voorstel gelanceerd om een match te maken tussen UM en RWTH Aachen. 20