Watersport in Fryslân

Transcriptie

1 Watersport in Fryslân Tips voor varen op het Friese water NIEUW! Download de Watersport-app

2 Inhoudsopgave Altijd het laatste waternieuws 3 1. Regels en veiligheid 4 Bruggen en sluizen 5 Verkeers- en gedragsregels op het water 6 Prinses Margrietkanaal 8 Verkeersborden 9 Brugseinen 10 In nood op het water 11 De Marrekrite 12 Samen werken aan veiligheid 14 Hinder door bouw aquaducten 16 App voor watersporters Vissen en zwemmen 18 Sportvissen in Fryslân 19 Veilig zwemmen in open water 20 Zwemwaterlocaties Het Friese Merenproject 24 Werk in uitvoering 25 Zeven routes, zeven keer anders 26 Beleef de stilte met elektrisch varen 28 U bent toch geen lozer? 30 Trailerhellingen 30 Johan Frisosluis Stavoren: de poort van Fryslân 32 Erecodes voor Fryslân 34 Belangrijke telefoonnummers en colofon 35 2 Wolkom! Welkom!

3 Altijd het laatste waternieuws Wolkom yn Fryslân. De waterrijke provincie die het de watersporter zo aangenaam mogelijk wil maken. Daarvoor slaan we nieuwe wegen in. Niet alleen door verder te gaan met de bouw van aquaducten of van een nieuwe sluis bij Stavoren. Maar ook door te investeren in watersportplaatsen en door vaarroutes aan te leggen voor fluisterboten: stil en schoon door de Friese natuur. In de informatievoorziening willen we u eveneens optimaal bedienen. Daar draagt deze gratis brochure aan bij, die ook te raadplegen is via De nieuwste loot aan de stam is een Watersport-app. Op uw smartphone kunt u de inhoud van dit boekje terugvinden. Die informatie houden we actueel, zodat u via uw telefoon altijd op de hoogte bent van onder meer de brugtijden en de waterkwaliteit van zwemlocaties. Verderop in dit boekje ziet u hoe u de app kunt downloaden. Al meer dan drieduizend watersportliefhebbers deden dit vorig jaar, nadat we halverwege de zomer gingen proefdraaien met de app. We zien het als onze taak om de informatie zo laagdrempelig mogelijk te maken. Zodat u ook op die wijze optimaal kunt genieten van varen in Fryslân. Dat past helemaal bij onze regiomarketingcampagne Fan Fryslân. Veel plezier op het Friese water. Oant sjen! J.A. Jorritsma, Commissaris van de Koningin in de provincie Fryslân 3

4 1 Regels en veiligheid 4 Skjinne loften Wolkenloze luchten

5 Bruggen en sluizen Van 23 maart tot 1 november zijn de bedieningstijden van bruggen en sluizen in Fryslân dagelijks: uur uur uur* * juni, juli, augustus tot uur Van 1 november tot 1 april van maandag t/m zaterdag: op afroep tussen 9.00 en uur. Afroepnummer: Kijk voor een volledig overzicht van de bedieningstijden op of in de Watersport-app. Wat te doen bij brug of sluis? Vaar zo ver mogelijk in de richting van de brug of sluis. Als het druk is op de weg worden de boten verzameld en moet u even wachten. Sluit achteraan bij wachtende boten voor bruggen en sluizen en wacht uw beurt af. Wanneer de lichten groen en rood geven, kunt u in de richting van de brug varen. Dit is het teken dat de brug spoedig open gaat. Vaar bij een geopende brug vlot door. Strijk bij drukke bruggen zo mogelijk de zeilen en mast. Volg de aanwijzingen van de brug- en sluiswachters op. In juli en augustus helpen stewards bij de Prinses Margrietsluis in Lemmer en de Johan Frisosluis in Stavoren met het aan- en afmeren. Is bij een wachtplaats het bord B.5 geplaatst, dan bent u verplicht voor dit bord te wachten. Ook als u niet wilt doorvaren, houdt u de doorvaart vrij. Bruggen op afstand bediend Niet op elke brug zit een brugwachter. Een brugwachter bedient soms verschillende bruggen, ook op afstand. Dit doet hij met behulp van camera s. Wordt een brug op afstand bediend, zorg dan dat u uw schip binnen het bereik van de camera s afmeert. Zo kan de brugwachter zien of er schepen zijn die de brug willen passeren. 5

6 Verkeers- en gedragsregels op het water Elk jaar komen veel toeristen naar Fryslân om te genieten van ons prachtige watersportgebied. Tijdens de seizoensdrukte op het water is het noodzakelijk dat iedereen rekening met elkaar houdt. Net zoals in het verkeer op de weg gelden er ook verkeersregels op het water. Verander niet plotseling van koers. Zorg dat u rondom goed zicht heeft en kijk regelmatig achterom. Voer tijdig de juiste navigatieverlichting. Anker niet bij bruggen, sluizen, werkschepen met uitstaande ankers en in het midden van een vaarwater. Voorkom laveren op drukke vaarroutes en houd het midden vrij voor grote schepen. Blijf uit de buurt van visnetten. Deze zijn gemarkeerd met vlaggetjes of een bord met een rood/witte ruit. Passeer de visnetten altijd aan de witte kant van het bord. Bewaar de rust in de natuur- en woongebieden. Zwemmen in de vaargeul, bij bruggen, sluizen en wachtplaatsen is niet toegestaan. Een vaarbewijs is verplicht voor het besturen van snelle motorboten. Dit zijn alle boten die sneller kunnen varen dan 20 km/u. De vaarbewijsplicht geldt ook voor niet-snelvarende boten die langer zijn dan 15 meter. 6 Past krekt Past precies

7 Wie heeft voorrang? Kleine schepen (korter dan 20 meter) moeten voorrang verlenen aan grote schepen, passagiersschepen, veerponten en sleepboten. Een klein schip mag bij het vertrekken medewerking vragen van een ander klein schip. Hoofdvaarwater gaat voor nevenvaarwater. Schepen die stuurboordswal houden in het hoofdvaarwater hebben voorrang op andere schepen, ongeacht de lengte en grootte. Snelheid Voor de meeste wateren in Fryslân geldt een maximum vaarsnelheid van 6 of 9 km/u. In havens en in de bebouwde kom geldt een maximum snelheid van 6 km/u. Op het Van Harinxmakanaal, het Prinses Margrietkanaal en het Johan Frisokanaal geldt een maximum snelheid van 12,5 km/u. Snelvaren mag in Fryslân alleen in vier speciale snelvaargebieden. Kijk voor de gebieden en regels op Minimum leeftijd besturen boot Snelle motorboot: 18 jaar (vaarbewijs). Motorboot, groot schip en zeilboot langer dan 7 meter: 16 jaar. Motorboot korter dan 7 meter die niet sneller kan dan 13 km/u: 12 jaar. Zeilbootjes korter dan 7 meter en kleine roeibootjes: geen minimum leeftijd. Uitgebreide informatie over de vaarregels staat in het Binnenvaartpolitiereglement, te vinden op wetten.overheid.nl en in de Vaarwegenverordening Friesland: 7

8 Prinses Margrietkanaal Het Prinses Margrietkanaal is het drukst bevaren kanaal van Fryslân. Beroepsen recreatievaart komen hier samen. Daarom gelden hier enkele aanvullende vaarregels. Wat mag wel en wat niet? Uw boot moet voorzien zijn van een motor. De (buitenboord)motor moet altijd stand-by zijn. Uw boot moet minimaal 6 km/u kunnen varen met een motor. Stuurboordswal (rechts) houden is verplicht. Maak op de Kûfurd en de Grutte Brekken gebruik van de recreatiegeul(en). Ga niet laveren en blijf niet kruisen voor een brug. U mag de vaargeul wel oversteken via de kortste en veiligste route (in een rechte lijn). Behalve op aangewezen ligplaatsen is het langs de hele vaarweg niet toegestaan aan te leggen (ankeren en meren), tenzij u ontheffing van de vaarwegbeheerder heeft. Alle andere verkeersregels zijn onverminderd van kracht. Voor uw eigen veiligheid Een vrachtschip heeft een veel langere stopweg dan een pleziervaartuig. Een leeg vrachtschip heeft een grote dode hoek. Als u de schipper in de stuurhut niet meer kunt zien, kan hij u ook niet zien. Grote schepen hebben meer ruimte nodig. Houd dus het midden van de vaarweg vrij. Kijk voor meer tips op 8 Hâld de midden frij Houd het midden vrij

9 Verkeersborden Langs de vaarweg staan borden met verkeerstekens die aangeven wat wel en niet mag. Hieronder staan de belangrijkste borden op een rijtje. VERPLICHTING DE VAARSNELHEID TE BEPERKEN, ZOALS AANGEGEVEN IN KM/U VERBODEN HINDERLIJKE WATERBEWEGING TE VEROORZAKEN VERPLICHTING VóóR HET BORD STIL TE HOUDEN ONDER BEPAALDE OMSTANDIGHEDEN VERPLICHTING BIJZONDER OP TE LETTEN VERPLICHTING DE STUURBOORDS- ZIJDE VAN HET VAARWATER TE HOUDEN BEPERKTE DOORVAARTHOOGTE IN METERS VERBODEN TE ANKEREN EN AF TE MEREN IN-, UIT- OF DOORVAREN VERBODEN VERBODEN VOOR ZEILSCHEPEN ONTMOETEN EN VOORBIJLOPEN VERBODEN MARIFOONKANAAL VOOR NAUTISCHE INFORMATIE, BIJVOORBEELD KANAAL 18 WACHTPLAATS KLEINE SCHEPEN 9

10 Brugseinen De lichten bij bruggen zijn rood, groen en geel. Hiermee geeft de brugwachter seinen aan de scheepvaart. Dit zijn de belangrijkste brugseinen. Doorvaart verboden Doorvaart verboden, wordt aanstonds toegestaan Doorvaart gesloten brug toegestaan, tegenliggende vaart mogelijk Doorvaart verboden, tenzij de doorvaartopening zo dicht is genaderd, dat stilhouden redelijkerwijs niet meer mogelijk is Doorvaart toegestaan Doorvaart gesloten brug toegestaan, tegenliggende vaart verboden Verboden doorvaartopening 10 Brêgewipper Brugwachter

11 In nood op het water? De vele boten en jachten op de Friese wateren vormen in de zomer een prachtig plaatje. U zou dan bijna vergeten dat varen risico s met zich mee kan brengen. U kunt te maken krijgen met een aanvaring, een motor die uitvalt, brand of zelfs een ontploffing. Voorkomen is beter dan genezen. En als er toch iets misgaat, is het belangrijk dat u weet wat u moet doen. Andere boten in nood Als u vanaf het water een boot in nood ziet: Leg contact met de watersporter in nood. Bied uw hulp aan. Sla alarm als dat nog niet is gebeurd (marifoon, noodvuurwerk of telefoon). FRYSLÂN TINK FOARÚT Bent u zelf in nood? U kunt zelf ook een ongeval krijgen op het water. Wat moet u dan doen? Blijf rustig. Bel Geef aan waar u bent: geef steigernummer, boeinummer of uw GPS-positie door. Meer weten? Wilt u meer weten over wat u kunt doen tijdens noodsituaties? Kijk dan op Het is belangrijk om goed voorbereid te zijn. Een beetje vooruit denken. Tink Foarút! 11

12 De Marrekrite Gratis aanleggen midden in de natuur In Fryslân vindt u midden in de natuur, op de meest bijzondere plekjes meer dan Marrekrite-aanlegplaatsen. Hier mag u maximaal drie dagen gratis blijven liggen en kunt u genieten van de Friese natuur. De Marrekrite onderhoudt en beheert deze vrije ligplaatsen, zorgt op heel veel plaatsen voor afvoer van recreatieafval, onderhoudt boeien en bakens in recreatievaarten en beheert andere recreatieve voorzieningen op en om het Friese water. De Marrekrite doet dit namens de provincie Fryslân en 22 gemeenten. Marrekritewimpel Watersporters kunnen een Marrekritewimpel kopen. Een koper van de wimpel draagt hiermee direct bij aan het in stand houden van gratis aanlegplaatsen midden in de natuur van Fryslân. Daarnaast betaalt de Marrekrite de aanleg en het onderhoud van de steigers en andere voorzieningen grotendeels van de deelnemersbijdrage van de aangesloten gemeenten en de provincie. Kijk voor meer informatie over De Marrekrite of het kopen van een wimpel op 12 Oanlisplak Aanlegplaats

13 3DAYS Aanleggen langer dan drie dagen op dezelfde plaats is niet toegestaan. Probeer bij het afmeren zoveel mogelijk aan te schuiven. Bomen en struiken niet snoeien of kappen. Meer nooit af in het riet. Gebruik de barbecue niet op steigers en banken. Respecteer de (land)eigendommen van boeren. Kampvuur mag niet in de natuur i.v.m. gevaar voor bosbrand en overlast voor dieren. Vaar niet te snel. Hekgolven zijn erg hinderlijk voor afgemeerde boten en de oevers lijden hieronder. Laat honden niet loslopen en ruim hondenpoep op. Vaartuigen niet lang onbemand achterlaten. Dat is toegestaan in een jachthaven of langs een aangewezen oever. Leg uw bijbootje naast uw schip en niet erachter. Zo laat u ook nog ruimte voor een ander. Maak gebruik van de vuilcontainers. Niet voor chemisch afval. Aanlegplaatsen graag netjes achterlaten. 13

14 Samen werken aan veiligheid In de zomer kan het druk zijn in het Friese watersportgebied. Daarom moet iedereen rekening met elkaar en de omgeving houden. De samenwerkende diensten van de provincie Fryslân, Wetterskip Fryslân, de politie en de gemeenten bewaken in het kader van het Zomerwatertoezicht de veiligheid op en rond het water en de naleving van de regels. Geluidsoverlast? Meld het! Aan de ene kant zijn er de toeristen die zich keurig gedragen en aan de andere kant de toeristen die, in het bijzonder tijdens de grote evenementen, het water op gaan om te feesten. Een klein deel van deze feestvierders wil nog wel eens (geluids)overlast veroorzaken. Heeft u hier veel last van? Geef uw melding dan door aan de havenmeester of de politie via Bij aanhoudende (geluids)overlast en na een waarschuwing worden de veroorzakers de haven uitgestuurd en eventueel wordt geluidsapparatuur in beslag genomen. Aan de politie, bootverhuurders en havenmeesters in de hele provincie wordt doorgegeven welke boten en personen zijn weggestuurd, zodat het probleem niet in de volgende haven opnieuw ontstaat. 14 Stjoerboard Stuurboord

15 Voorkom diefstal van uw boot of buitenboordmotor Als booteigenaar kunt u zelf veel doen om de diefstal van uw buitenboordmotor of boot te voorkomen. De politie adviseert om uw buitenboordmotor met een buitenboordmotorslot te beveiligen. Daarnaast kunt u elektronische signalering aanleggen. Het merken en registreren maakt de opsporing van gestolen goederen eenvoudiger. Bent u toch slachtoffer geworden van diefstal van uw buitenboordmotor of andere watersportbenodigdheden? Doe dan altijd aangifte bij de politie met een overzicht van zoveel mogelijk kenmerken. Dit kunt u tijdens uw vakantie het gemakkelijkst doen via De politie vraagt u ten slotte om bij verdachte situaties direct te bellen. Met een beschrijving van het misdrijf, de dader en de vluchtrichting kan de politie razendsnel in actie komen om de dader(s) te pakken! Burgernet op het Water Aan Burgernet op het Water doen mensen mee die zich veel op of rondom het water bevinden, zoals toezichthouders, havenmeesters, opsporingsambtenaren, brugwachters en watersporters. De centralist van de meldkamer van de politie start, na een melding van bijvoorbeeld een vermist kind of een diefstal van een vaartuig, een Burgernetactie op. De deelnemers krijgen een bericht via de (mobiele) telefoon met het verzoek uit te kijken naar een duidelijk omschreven persoon of vaartuig. In de praktijk blijkt dat de pakkans van verdachten en het terugvinden van vermiste personen aanzienlijk toeneemt. Kijk voor meer informatie op Schipper niet met drank Het is vakantie. Daar mag best op gedronken worden, maar als u nog gaat varen, drinkt u gewoon niet. U kruipt toch ook niet achter het stuur van uw auto met een slokje op? Het maximaal toegestane alcoholpromillage voor schippers is, net als voor bestuurders op de weg, 0,5 promille. De maatregel geldt voor beroepsschippers én recreatievaarders. De politie houdt in het zomerseizoen regelmatig alcoholcontroles op de Friese wateren. De boetes zijn hoog. Meer informatie: 15

16 Hinder door bouw aquaducten Schippers die Leeuwarden binnenvaren, opgelet: er wordt hard gewerkt aan de bouw van twee aquaducten in het Van Harinxmakanaal. Dit levert hinder op voor de scheepvaart. Hinder De werkzaamheden kunnen zorgen voor snelheidsbeperkingen, een oploopverbod (niet inhalen) en kortdurende stremmingen. Dit wordt tijdig via scheepvaartberichten, bij bruggen en langs de vaarweg aangegeven. Aquaducten De bouw van het aquaduct Westelijke invalsweg is in september 2012 gestart en duurt twee jaar. Hetzelfde geldt voor de bouw van het aquaduct Rijksweg N31. De bouw van de aquaducten moet uiteindelijk leiden tot een betere doorstroming van het weg- en scheepvaartverkeer. Informatie Kijk voor meer informatie over de aquaducten op Of kom langs op het provinciaal projectbureau Vrij-Baan, Snelliusweg 11 in Leeuwarden. Het projectbureau is bereikbaar op telefoonnummer Leeuwarden Vrij-Baan De Westelijke invalsweg en Haak om Leeuwarden maken onderdeel uit van Leeuwarden Vrij-Baan. Het samenwerkingsprogramma tussen de gemeente Leeuwarden, provincie Fryslân en Rijkswaterstaat. Leeuwarden Vrij- Baan bestaat uit ongeveer veertig projecten op het gebied van autowegen, openbaar vervoer, parkeervoorzieningen, vaarwegen en wandel- en fietspaden. Zo maken we Fryslân beter bereikbaar. 16 Akwadukt Aquaduct

17 App voor watersporters Speciaal voor alle zeilers, vaarders en zwemmers in Fryslân is een app gemaakt: Watersport. Hiermee heeft u altijd actuele informatie bij de hand over brugtijden en plekken waar u veilig kunt zwemmen. De app is gratis verkrijgbaar voor Apple en Android. Watersport-app Openingstijden bruggen en sluizen Zwemlocaties Brugseinen Verkeersborden Geluidsseinen Regels op het water U kunt de app downloaden in de App Store en Play Store onder de naam Watersport. 17

18 2 Vissen en zwemmen 18 Fiskangel Hengel

19 Sportvissen in Fryslân Elts mei graach ris fiskje Fryslân is bij uitstek een provincie waar u kunt sportvissen. Of u nu een doelgericht specialist, een actief wedstrijdvisser of een zeevisser bent, óf dat u vist uit pure liefhebberij; met ruim hectare viswater biedt Fryslân volop ruimte voor elke vorm van hengelsport. Het spreekt voor zich dat ook het sportvissen aan regels is gebonden. Een vergunning is in alle omstandigheden verplicht. Als u al in het bezit bent van de VISpas, of voor jongeren de JeugdVISpas, voldoet u aan de voorwaarden voor de meeste wateren. Als u een kleine VISpas heeft, zijn uw vismogelijkheden aanzienlijk beperkter. Mocht u alleen in een korte periode willen sportvissen, omdat u bijvoorbeeld geniet van de welverdiende vakantie in Fryslân, dan kunt u een weekvergunning kopen. Deze weekvergunningen kunt u kopen bij de VVV s en de hengelsportwinkels in Fryslân. De kosten zijn ongeveer 10 euro. Sportvisserij Fryslân is de overkoepelende hengelsportorganisatie voor de 33 Friese Hengelsportverenigingen, waarbij meer dan sportvissers zijn aangesloten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het kantoor in Grou: of kijk op: Sportvissen op het Prinses Margrietkanaal De regels op het Prinses Margrietkanaal gelden ook voor sportvisser(s). Het komt wel eens voor dat sportvissers zo afgeleid zijn door het binnenhalen van de vangst, dat hun boot afdrijft naar het midden van het kanaal óf stil komt te liggen. Beide situaties mogen niet en kunnen gevaar opleveren. Ook achteruit varen kan verwarrend zijn voor andere vaarweggebruikers. Zeker voor beroepsschippers. Advies: blijf opletten op het overige vaarverkeer. Houd stuurboordswal. Als het te druk wordt op het kanaal, is het verstandiger op een ander water rustig de hengel uit te gooien. 19

20 Veilig zwemmen in open water In Fryslân wordt in de zomer volop gezwommen. Iedereen wil graag veilig zwemmen in schoon water. Sommige plaatsen zijn daarvoor meer geschikt dan andere. De provincie zorgt ervoor dat u weet waar u veilig kunt zwemmen. Op pagina 22 vindt u een overzicht van de zwemplaatsen in Fryslân en de aanwezige voorzieningen. Kwaliteit zwemwater De provincie controleert de waterkwaliteit, hygiëne en de veiligheid van zwemplaatsen. Hiervoor wordt het water van mei tot en met september tweewekelijks onderzocht. Bij deze controles kijkt de provincie of er bacteriën in het water aanwezig zijn die ziektes kunnen veroorzaken. Ook wordt er gelet op de helderheid, de zuurgraad en de temperatuur van het water. Gelukkig is het Friese zwemwater meestal goed. Is het op een bepaalde plaats toch niet verantwoord om te zwemmen, dan ziet u dat op de waarschuwingsborden ter plaatse of op Of bel de zwemwatertelefoon: Veiligheid en zwemmen Vanaf de kant is niet te zien of zwemwater veilig is. Er kunnen glasscherven, puin en andere zaken op de bodem liggen. Ook stromingen en voorbijvarende schepen kunnen voor gevaar zorgen. Zwem daarom nooit alleen, blijf binnen de drijflijnen en let op de waarschuwingsborden. Al voldoet het water aan de kwaliteitseisen, het kan toch troebel zijn. U kunt dan moeilijk zien hoe diep het is. Duiken in troebel water is daarom levensgevaarlijk. Zeewater is in het algemeen vrij schoon. De risico s van zwemmen in zeewater worden veroorzaakt door stromingen, aflandige wind en de invloed van eb en vloed. Dit geldt vooral in de buurt van strekdammen, havens en pieren. Het is dan ook af te raden om op die plaatsen te gaan zwemmen. 20 Wat in hearlik waar! Wat een heerlijk weer!

21 Toegang Veel zwemplaatsen in Fryslân zijn vrij toegankelijk. Soms moet u echter betalen voor de voorzieningen (parkeren, douchen en/of toegang tot een natuurgebied). In enkele gevallen hoort een zwemplaats bij een kampeerterrein of recreatiepark en is daardoor alleen toegankelijk voor gasten. Soms is zwemmen verboden, omdat het water verpacht is als viswater of tot een beschermd visgebied behoort. Let daarom altijd op de toegangsvoorschriften. Botulisme Bij een hoge watertemperatuur kan het gebeuren dat watervogels en vissen sterven door de botulismebacterie. In de meeste gevallen is deze bacterie niet schadelijk voor mensen. Blijf echter voorzichtig als u gaat zwemmen of surfen in water waarin dode dieren drijven. Om verspreiding te voorkomen moeten dode dieren zo snel mogelijk worden opgeruimd. Doe dit niet zelf! Ziet u dode watervogels of vissen, bel dan het milieualarmnummer: (058) Aanvullende tips voor zwemmers Ga niet zwemmen als u twijfelt aan de waterkwaliteit. Ga niet zwemmen als u zich niet goed voelt of minder weerstand tegen ziektes hebt. Probeer zo weinig mogelijk water binnen te krijgen. Ga niet zwemmen in drijflagen van algen (groene laag op het water). Gooi bij het recreëren geen etensresten of verpakkingen in het water. Hierdoor kunnen zich bacteriën vormen. Houd u aan de regels en let op waarschuwingsborden. 21

22 Zwemwaterlocaties Stand van zaken op 1 dec De zwemwaterlocaties voor 2013 vindt u op Kitesurfgebieden Westerzeedijk (Harlingen) april tot 1 september Hoek van Bant (Dongeradeel) juni tot 1 oktober Kornwerderzand mei tot 1 oktober It Soal (Workum) september tot 1 juni Holle Poarte (Makkum) oktober tot 1 mei Strand Lemmer oktober tot 1 mei Hindeloopen tot aan badpaviljoen gehele jaar Mirnser Klif gehele jaar Stavoren bij de Potvis gehele jaar Westzijde veerdam Nes (Ameland) gehele jaar Groene Strand (Wadzijde West-Terschelling).. gehele jaar 22 Blabberkoeltsje Zeer licht briesje

23 Noordzee 1. Badstrand Badhuis Oost-Vlieland 2. Badstrand West aan Zee Terschelling 2a. Midsland aan Zee Terschelling 3. Badstrand Hoorn Terschelling 3a. Badstrand Formerum Terschelling 3b. Badstrand Oosterend Terschelling 4. Badstrand Hollum Ameland 5. Badstrand Nes Ameland 6. Badstrand Buren Ameland 7. Badstrand Prins Bernhardweg Schiermonnikoog Eilanden overig 8. Duinmeertje Hee Hee 9. De Vleyen Nes 10. Berkenplas Schiermonnikoog IJsselmeer 11. De Holle Poarte Makkum 12. It Soal Workum 13. Badpaviljoen Hindeloopen 14. Molkwerum Molkwerum 15. It Súderstrand Stavoren 16. Mirnser Klif Mirns 17. De Hege Gerzen Oudemirdum 18. Lemsterstrand Lemmer Fryslân, vaste land 19. Oostmahorn Oostmahorn 20. Eeltsjemar Rinsumageest 21. Harlingerstrand Harlingen 22. Lytse Wielen Leeuwarden 23. Grutte Wielen Leeuwarden 24 Dagrecreatieterrein Klein Zwitserland (Sumar) Burgum 25 Eastermar Eastermar 26. Zwemplaats Earnewâld Earnewâld 27. De Leien Rottevalle 28. Smeliester Sân Smalle Ee 29. Pottenstrand Sneek 30. Terherne Terherne 31. Aldegeaster Brekken Oudega 32. Heeg Heeg 33. Indijk Yndijk 34. Langwarder Wielen Langweer 35. Woudfennen Joure 36. Nannewiid Oudehaske 38. De Kuilart Galamadammen (Koudum) 39. Elahuizen De Lange Hoek Elahuizen 40. Zwem- en surfcentrum Balk Balk 41. De Ulesprong Sint Nicolaasga 42. Rohel Rohel 43. De Heide Heerenveen 44. Canadameer Appelscha 45. De Driesprong Langelille 46. Spokeplas Noordwolde 47. Skipsleat Joure 48. De Swanneblom Slappeterp 49 De Vlinderslag Wolvega 23

24 3 Het Friese Merenproject 24 Boatsjelju Watersporters

25 Werk in uitvoering Afgelopen jaar was ik in Delfstrahuizen. Het dorp nodigt nu uit om aan wal te gaan. Het is er prachtig geworden!, vertelt een enthousiaste watersporter. Als watersporter vaart u wel bij de vele verbeteringen in de Friese waterinfrastructuur. Ook de komende jaren gaat Het Friese Merenproject door. Veel gedaan in 2012 Naast de verbeteringen in Delfstrahuizen en Echtenerbrug is er in 2012 nog meer gedaan. Zo zijn in Earnewâld de eerste vernieuwde voorzieningen in de dorpshaven geopend. De Noordoostersingel en de Prinsenstraat in Harlingen kregen een facelift en er zijn ligplaatsen voor de grotere boten gemaakt achter de strekdam in Grou. De werkzaamheden gaan door! Als de baggerwerkzaamheden in de Luts klaar zijn, kunnen boottoeristen in Balk met de boot naar het bos. Daarnaast is het bevaarbaar maken van de Noordelijke Elfstedenvaarroute bijna klaar. In de zomer van 2013 kunt u de Elfstedenroute met de boot afleggen. In Grou ligt vanaf voorjaar 2013 een prachtig drijvend zeilcentrum met sanitair. In Delfstrahuizen, Earnewâld en Harlingen gaan we door met de verbeteringen die in 2012 zijn gestart. En ook in Joure en Dokkum gaat in 2013 de schop in de grond. Súdwest-Fryslân sluit aan met uitvoering van de plannen voor Heeg, Woudsend, IJlst, Oudega, Makkum, Bolsward, Workum en Stavoren. De provincie Fryslân werkt in Het Friese Merenproject samen met Friese gemeenten, Wetterskip Fryslân, Recreatieschap De Marrekrite, ondernemers en branche- en natuurorganisaties. Meer informatie: Via De Skipper Met De Skipper kunt u uw vaarvakantie of vaartocht in Noord-Nederland en -Duitsland tot in de puntjes voorbereiden. Plan uw route en bepaal waar u langs vaart, welk museum u gaat bezoeken en wat er in de omgeving te doen is. In het voorjaar van 2013 heeft u via de app overal toegang tot onder andere uw eigen routes, toeristische informatie, uitgaan en cultuur. De Skipper is beschikbaar via 25

26 Zeven routes, zeven keer anders Aquaductenroute: vrijheid blijheid Varen door het zuidwestelijk deel van de Friese meren is nog aantrekkelijker geworden. De bouw van vijf aquaducten geeft de watersporter ruim baan. Elfstedenvaarroute: it giet oan! In de zomer van 2013 is de Elfstedenroute volledig bevaarbaar. Pleziervaartuigen met een diepgang van 1.30 meter en een kruiphoogte van maximaal 2.40 meter varen dan (grotendeels) over de schaatsroute door het mooie Friese landschap langs de elf steden. Middelseerûte: prachtige historie Tussen Leeuwarden en Sneek vaart u door een weids landschap met talloze terpen, hier en daar onderbroken door dijken. De historische Middelseerûte kronkelt langs het oude kweldergebied van de voormalige Middelsee. Lits-Lauwersmeerroute: middenin de natuur Uitgestrekt, schilderachtig en heerlijk rustig. Uniek gelegen tussen twee nationale parken, met in het midden de Friese Wouden, waar oude dorpen en de natuur elkaar afwisselen. Het gebied is een mekka voor vogelliefhebbers. Staandemastroute: de schoonheid van midden-fryslân Van het levendige Leeuwarden naar het zuiden. Naar de rust van de weilanden en dorpen en weer terug. Ook met een groot zeiljacht kunt u het drukke Prinses Margrietkanaal links laten liggen via de Staandemastroute. Turfroute: het andere Fryslân Onverwacht mooi, de zuidoostelijke hoek van de provincie, met bossen, veenkoloniën en heidevelden. De Turfroute verbindt dit gebied met West- Drenthe en de kop van Overijssel. Onderweg passeert u vier prachtige Nationale Parken. 26 Ferjit it stjitkessen net Vergeet het stootkussen niet

27 Woudaaproute: neem de kinderen mee Met motor- of zeilboot op ontdekkingsreis langs de leukste watersportdorpen, maar dan wel met het hele gezin. Vaar naar het Kameleondorp in Terherne en stap in de wereld van Hielke en Sietse Klinkhamer en hun beroemde boot de Kameleon! Alle genoemde vaarroutes kunt u downloaden op Voor meer vaartips: en 27

28 Beleef de stilte met elektrisch varen Elektrisch varen is schoon en fluisterstil. Je hoort de rust en ruimte van de Friese Meren en kunt volop genieten van de natuur. Dat maakt elektrisch varen een bijzondere ervaring. Het aantal oplaadpunten neemt snel toe. Steeds meer boten worden omgebouwd. Subsidie Het Friese Merenproject stelt subsidie beschikbaar voor de ombouw van de verhuurvloot naar elektrische of hybride aandrijving en voor oplaadpunten. Proeftuin Als hét watersportgebied in Nederland is Fryslân een logische proeftuin voor elektrisch varen. Een behoorlijk aantal bedrijven investeert in Oplaadpunten Kijk voor de exacte locaties op 28 Rêst en romte Rust en ruimte

29 innovatie en ontwikkeling van deze vaarwijze. De Friese jachtbouw wordt bovendien ondersteund in opleiding, normering en certificering op het gebied van elektrische aandrijving van schepen. De Stichting Elektrysk Farre Fryslân (SEFF), een samenwerkingsverband van onder andere ondernemers en natuurbeschermingsorganisaties, speelt hierbij een belangrijke rol. Electric-only Om watersporters een optimale Friese belevenis te bezorgen, wordt er gewerkt aan speciale electric-only vaarroutes. Deze routes zijn straks alleen toegankelijk voor elektrische sloepen. Nadat besloten is welke routes in de Friese Meren hiervoor het meest geschikt zijn, starten de werkzaamheden in het najaar van Meer informatie: en 29

30 U bent toch geen lozer? Varen over de Friese wateren. Genieten van de omgeving. Een verfrissende duik tijdens een warme zomerse dag. Om dit ook in de toekomst zorgeloos te kunnen blijven doen, moeten we er voor zorgen dat het oppervlaktewater schoon blijft. Als watersporter kunt u hier zelf aan bijdragen. Eenvoudig door uw toiletwater aan boord op te slaan en af te voeren bij speciale inzamelingspunten. Fryslân heeft nu al meer dan 100 vuilwaterinnamepunten. Kijk voor meer informatie en een kaart met alle vuilwaterstations op > Natuur en Economie > Vuilwaterinzameling. Trailerhellingen Kijk voor de meest actuele gegevens en precieze locaties op (recreatiekaart > meer > sportvissen > trailerhelling) of op 30 Kym Horizon