Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument COM(2011) 875 final.

Transcriptie

1 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 2 februari 2012 (03.02) (OR. en) 6018/12 ENV 74 SAN 16 CHIMIE 8 AGRILEG 6 INGEKOMEN DOCUMENT van: de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie ingekomen: 31 januari 2012 aan: de heer Uwe CORSEPIUS, secretaris-generaal van de Raad van de Europese Unie Nr. Comdoc.: COM(2011) 875 final Betreft: VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over het resultaat van de toetsing van bijlage X bij Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad inzake prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid Hierbij gaat voor de delegaties Commissiedocument COM(2011) 875 final. Bijlage: COM(2011) 875 final 6018/12 lm DG I 1A NL

2 EUROPESE COMMISSIE Brussel, COM(2011) 875 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD over het resultaat van de toetsing van bijlage X bij Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad inzake prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid (Voor de EER relevante tekst) {SEC(2011) 1544 final}

3 INHOUDSOPGAVE 1. Rechtsgrondslag Samenvatting van de technische procedure en de raadpleging Samenvatting van het resultaat van de toetsing Inleiding Toetsing van bestaande prioritaire stoffen Identificatie van nieuwe prioritaire stoffen Toetsing van stoffen van bijlage III bij Richtlijn 2008/105/EG Vaststelling van beheersingsmaatregelen op EU-niveau Andere resultaten Vooruitzichten voor toekomstige toetsingen van bijlage X bij Richtlijn 2000/60/EG 7 NL 2 NL

4 1. RECHTSGRONDSLAG In artikel 16, lid 4, van de kaderrichtlijn water (KRW, 2000/60/EG) 1 is bepaald dat de Commissie op regelmatige basis bijlage X bij deze richtlijn moet toetsen. Deze bijlage bevat de lijst van prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid die worden aangemerkt als stoffen die een significant risico vormen voor of via het aquatische milieu. In artikel 16, lid 2, zijn de criteria voor de identificatie van prioritaire stoffen vastgesteld. Daarnaast schrijft artikel 16, lid 3, voor dat de Commissie prioritaire gevaarlijke stoffen identificeert, dit wil zeggen een selectie van prioritaire stoffen die worden gekenmerkt door hun persistentie, bioaccumulatie en toxiciteit of die om andere redenen aanleiding geven tot evenveel bezorgdheid. Artikel 16, lid 6, schrijft voor dat de Commissie voorstellen voor beheersingsmaatregelen indient met het oog op de progressieve vermindering van lozingen, emissies en verliezen van prioritaire stoffen en met het oog op de stopzetting of geleidelijke beëindiging van lozingen, emissies en verliezen van prioritaire gevaarlijke stoffen. In dit artikel is ook een tijdslimiet van 20 jaar vastgesteld voor de stopzetting of geleidelijke beëindiging, gerekend vanaf de datum waarop de beheersingsmaatregelen worden vastgesteld. De bestaande lijst van 33 prioritaire stoffen is vastgesteld bij Beschikking nr. 2455/2001/EG 2 en gewijzigd bij Richtlijn 2008/105/EG 3 (richtlijn inzake milieukwaliteitsnormen op het gebied van het waterbeleid). In Richtlijn 2008/105/EG zijn tevens milieukwaliteitsnormen (MKN) vastgesteld voor alle 33 prioritaire stoffen en voor acht andere verontreinigende stoffen die reeds op grond van bestaande wetgeving op EU-niveau gereglementeerd waren. In artikel 8 van de richtlijn inzake MKN op het gebied van het waterbeleid is bepaald dat de Commissie, in het kader van de toetsing van bijlage X bij de kaderrichtlijn water, onder meer aandacht besteedt aan de stoffen die in bijlage III bij die richtlijn worden genoemd voor mogelijke identificatie als prioritaire stoffen of prioritaire gevaarlijke stoffen. De Commissie brengt uiterlijk in 2011 verslag uit aan het Europees Parlement en de Raad over de resultaten van de toetsing en zij doet dit verslag, waar passend, vergezeld gaan van voorstellen, in het bijzonder voorstellen voor de identificatie van nieuwe prioritaire stoffen of prioritaire gevaarlijke stoffen of voor de identificatie van bepaalde prioritaire stoffen als prioritaire gevaarlijke stoffen en, waar passend, voor de vaststelling van overeenkomstige MKN voor oppervlaktewateren, sedimenten of biota. Dit verslag is het verslag van de Commissie zoals voorgeschreven door artikel 8 van de richtlijn inzake MKN op het gebied van het waterbeleid. De Commissie doet het verslag vergezeld gaan van een voorstel voor een richtlijn tot wijziging van Richtlijn 2000/60/EG en Richtlijn 2008/105/EG inzake prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid Richtlijn 2000/60/EG van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2000 tot vaststelling van een kader voor communautaire maatregelen betreffende het waterbeleid [PB L 327 van ]. Beschikking nr. 2455/2001/EG van het Europees Parlement en de Raad van 20 november 2001 tot vaststelling van de lijst van prioritaire stoffen op het gebied van het waterbeleid. PB L 331 van , blz Richtlijn 2008/105/EG van het Europees Parlement en de Raad van 16 december 2008 in zake milieukwaliteitsnormen op het gebied van het waterbeleid. PB L 348 van , blz. 84. NL 3 NL

5 2. SAMENVATTING VAN DE TECHNISCHE PROCEDURE EN DE RAADPLEGING Het technische werk voor de toetsing werd geleid door DG ENV en het Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek (JRC) en werd uitgevoerd door een selectie van deskundigen. Onder hen bevonden zich leden van de werkgroep E "Prioritaire stoffen" (WG E), die overeenkomstig de gemeenschappelijke uitvoeringsstrategie van de kaderrichtlijn water 4 is ingesteld, alsmede door de Commissie aangetrokken adviseurs. De leden van WG E zijn DG's van de Commissie, lidstaten en belanghebbendenorganisaties, met inbegrip van een aantal Europese industrieverenigingen, ngo's en intergouvernementele organisaties. WG E heeft in aanzienlijke mate aan de toetsing bijgedragen door te helpen bij het verzamelen van gegevens (met inbegrip van monitoring- en risicogegevens), de prioriteitstoekenning voor de identificatie van nieuwe stoffen, het bijwerken van de technische richtsnoeren inzake de vaststelling van MKN en het opstellen van MKN. De werkgroep heeft tevens de toetsing van bestaande prioritaire stoffen ondersteund (MKN en identificatie als prioritaire gevaarlijke stof). De ontwerp-mkn werden voor advies voorgelegd aan het Wetenschappelijk Comité voor gezondheids- en milieurisico's (WCGM) 5. De toetsing werd afgerond met een effectbeoordeling die werd ondersteund door een stuurgroep voor effectbeoordeling, bestaande uit diensten van de Commissie, en door een contract inzake adviesdiensten. De contractanten stelden rapporten op inzake de effecten van individuele stoffen met inachtneming van de conclusies van het technische werk en aanvullende input van WG E en andere belanghebbenden die niet in die werkgroep vertegenwoordigd waren. Het effectbeoordelingsverslag is op 22 juni 2011 besproken tijdens de vergadering van de raad voor de effectbeoordeling (Impact Assessment Board, IAB). De opmerkingen van de raad zijn opgenomen in het definitieve effectbeoordelingsverslag SEC(2011) SAMENVATTING VAN HET RESULTAAT VAN DE TOETSING 3.1. Inleiding De toetsing van bijlage X bij Richtlijn 2000/60/EG is uitgevoerd overeenkomstig de eisen van de kaderrichtlijn water (KRW). De technische details van de toetsing zijn toegelicht in het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie SEC(2011) Toetsing van bestaande prioritaire stoffen Op grond van de technische toetsing en met inachtneming van de meest recente beschikbare informatie worden de volgende wijzigingen aan de bestaande MKN voorgesteld: Het WCGM is een van de wetenschappelijke comités die de Commissie van onafhankelijk advies voorziet. Het bestaat uit 17 wetenschappers. Meer informatie op NL 4 NL

6 de MKN voor water zouden bijgewerkt moeten worden voor de volgende bestaande prioritaire stoffen: antraceen, fluorantheen, naftaleen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen, polybroomdifenylethers, lood en nikkel; MKN voor biota zijn ontwikkeld en worden voorgesteld voor fluorantheen, polycyclische aromatische koolwaterstoffen en polybroomdifenylethers, omdat deze stoffen vanwege hun eigenschappen gemakkelijker en betrouwbaarder kunnen worden gemeten binnen deze matrix; de bestaande MKN voor biota voor hexachloorbenzeen, hexachloorbutadieen en kwik worden gehandhaafd, maar de MKN voor water en voetnoot 9 in deel A van bijlage I bij Richtlijn 2008/105/EG worden geschrapt, omdat deze MKN niet in voldoende bescherming voorzien. De bijgewerkte MKN bieden, volgens de laatste van stand van de wetenschappelijke kennis, een voldoende niveau van bescherming van het aquatische milieu en van de menselijke gezondheid via het aquatische milieu. Wat betreft de status van bestaande stoffen wordt, op grond van de meest recente informatie, voorgesteld dat de stoffen bis(2-ethylhexyl)ftalaat (DEHP) en trifluraline worden ingedeeld als prioritaire gevaarlijke stoffen Identificatie van nieuwe prioritaire stoffen Op basis van het resultaat van de technische procedure wordt voorgesteld om de volgende stoffen als prioritaire stoffen aan te wijzen: aclonifen, bifenox, cybutryne, cypermetrine, dichloorvos, terbutryn, 17-alfa-ethinylestradiol, 17-beta-estradiol en diclofenac, en wordt voorgesteld om de volgende als prioritaire gevaarlijke stoffen aan te wijzen: dicofol, perfluoroctaansulfonaat en zijn derivaten (PFOS), quinoxyfen, dioxinen en dioxineachtige verbindingen, hexabroomcyclododecaan (HBCDD) en heptachloor/heptachloorepoxide. MKN voor water worden voorgesteld voor alle nieuwe stoffen met uitzondering van dioxinen en dioxineachtige verbindingen. MKN voor biota worden voorgesteld voor dicofol, PFOS, dioxinen en dioxineachtige verbindingen, HBCDD en heptachloor/heptachloorepoxide Toetsing van stoffen van bijlage III bij Richtlijn 2008/105/EG Voor vier stoffen/groepen van stoffen die vermeld worden in bijlage III bij Richtlijn 2008/105/EG wordt voorgesteld dat ze worden opgenomen in de lijst van prioritaire stoffen: dicofol, dioxinen en dioxineachtige verbindingen, PFOS en quinoxyfen. Een vijfde groep, de dioxineachtige pcb's, behoort tot de dioxinen en dioxineachtige verbindingen en wordt dus ipso facto ook in de lijst opgenomen. De toxiciteitsgegevens voor niet-dioxineachtige pcb's zijn niet toereikend om een betrouwbare MKN te kunnen opstellen en derhalve wordt niet voorgesteld om deze stoffen in de lijst op te nemen. Voor de andere stoffen van bijlage III bij Richtlijn 2008/105/EG leidde de toetsing tot de conclusie dat er op EU-niveau niet voldoende bewijzen zijn van een significant risico voor of via het aquatische milieu om ze op dit moment in de lijst van prioritaire stoffen op te nemen. De Commissie zal de beschikbare informatie opnieuw beoordelen in het kader van toekomstige toetsingen van bijlage X bij Richtlijn 2000/60/EG en, indien toepasselijk, voorstellen voor de opname van deze stoffen in de lijst van prioritaire stoffen indienen. NL 5 NL

7 Nadere bijzonderheden over de resultaten van de toetsing zijn te vinden in het begeleidende werkdocument van de diensten van de Commissie SEC(2011) Vaststelling van beheersingsmaatregelen op EU-niveau Ten tijde van het voorstel van de Commissie in 2006 werd in een beoordeling van de bestaande beheersingsmaatregelen geconcludeerd dat er sinds 2000 talrijke wetten op EUniveau waren aangenomen die beheersingsmaatregelen inhielden in de zin van artikel 16 van de KRW. Aanvullende maatregelen op EU-niveau werden niet noodzakelijk geacht om de doelstellingen van de KRW te bereiken. Er werd van uitgegaan dat, indien aanvullende maatregelen noodzakelijk waren op lokaal niveau, de lidstaten deze konden opnemen in hun stroomgebiedbeheerplannen (zie overwegingen 7 en 8 van de richtlijn inzake MKN op het gebied van het waterbeleid). Sindsdien is de wetgeving tot beheersing van de autorisatie en het in de handel brengen van chemische stoffen in aanzienlijke mate uitgebreid en verbeterd, in het bijzonder door de vaststelling van Verordening (EG) nr. 1907/2006 inzake de registratie en beoordeling van en de autorisatie en beperkingen ten aanzien van chemische stoffen (REACH) 6 en van Verordening (EG) nr. 1107/2009 betreffende het op de markt brengen van gewasbeschermingsmiddelen 7. Deze en andere bestaande EU-wetgeving (bv. wetgeving inzake biociden en geneesmiddelen voor diergeneeskundig gebruik) bevatten mechanismen die geschikt zijn voor de beheersing van het gebruik en de emissies van de meeste prioritaire stoffen op EU-niveau (bv. beoordeling, beperking, autorisatie). Deze bestaande mechanismen moeten derhalve toegepast worden voordat andere worden ontwikkeld, en ze zouden in principe toereikend moeten zijn om de doelstellingen van de KRW te bereiken. Nadere informatie is te vinden in het effectbeoordelingsverslag SEC(2011) Andere resultaten Het technische werk en de raadplegingsprocedure in het kader van de toetsing van de prioritaire stoffen boden de gelegenheid om naar andere aspecten van de uitvoering van de richtlijn inzake MKN op het gebied van het waterbeleid te kijken. Een belangrijk resultaat was het bijwerken van de technische richtsnoeren voor het opstellen van milieukwaliteitsnormen, waarin uitgebreide en bijgewerkte delen over normen voor sedimenten en biota zijn opgenomen. Hierdoor was het mogelijk om normen voor biota op te stellen voor stoffen die, vanwege hun intrinsieke eigenschappen en hun rol in het aquatische milieu, het beste binnen deze matrix kunnen worden gereglementeerd. Dit zal de door de MKN-richtlijn geboden bescherming aanzienlijk verbeteren. Een ander belangrijk aspect was de identificatie van problematische stoffen die, vanwege hun persistentie, neiging tot bioaccumulatie en toxiciteit, nog lange tijd overschrijdingen van de MKN zullen blijven veroorzaken, hoewel reeds zeer strikte maatregelen ter beperking van de emissies zijn getroffen. Vanwege hun kenmerken verdienen deze stoffen een speciale behandeling wat betreft hun monitoring en de weergave van hun effecten op de chemische toestand. 6 7 PB L 396 van , blz PB L 309 van , blz NL 6 NL

8 Tot slot is tijdens de toetsing vastgesteld dat er behoefte is aan een mechanisme om de verzameling van gerichte monitoringgegevens van hoge kwaliteit uit de hele EU te verbeteren ter ondersteuning van toekomstige prioriteitstoekenningen. De effectbeoordeling toont de voordelen aan van het instellen van een dergelijk mechanisme. 4. VOORUITZICHTEN VOOR TOEKOMSTIGE TOETSINGEN VAN BIJLAGE X BIJ RICHTLIJN 2000/60/EG De toetsing van de lijst van prioritaire stoffen werd uitgevoerd op hetzelfde tijdstip waarop de uitvoering van de REACH-verordening aanving en het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) werd opgericht. Wanneer in de toekomst prioriteiten moeten worden toegekend, zal een schat aan informatie kunnen worden benut die beschikbaar komt dankzij de REACH-registratieprocedure, waarvoor de eerste termijn in november 2010 afliep. Daarnaast wordt de expertise inzake risicobeoordeling op EU-niveau geconcentreerd binnen ECHA en andere agentschappen die zich bezighouden met risicobeoordeling van andere chemische stoffen, zoals de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) voor bestrijdingsmiddelen en het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) voor geneesmiddelen. Voor toekomstige toetsingen van de lijst van prioritaire stoffen zal de Commissie de mogelijkheden onderzoeken om de expertise inzake risicobeoordeling die op EU-niveau aanwezig is, op een meer doeltreffende wijze te benutten. Dit initiatief moet ook waarborgen dat er een hoge graad van samenhang en consistentie blijft bestaan tussen de KRW en gerelateerde beleidsmaatregelen zoals die voor chemische stoffen, biociden, bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen. NL 7 NL