QuickTime and a decompressor are needed to see this picture. ARMADA LESMAP

Transcriptie

1 QuickTime and a decompressor are needed to see this picture. ARMADA LESMAP Beste Leerkracht, Binnenkort komt u met uw leerlingen kijken naar onze voorstelling Armada. Ik zou u vooreerst in naam van ons gezelschap- willen danken omdat u voor een voorstelling van Kollektief D&A heeft gekozen. Wij hopen dan ook ten zeerste dat u en de leerlingen van onze productie Armada zullen genieten. Om het welslagen van jullie theaterbezoek vooraf al te verzekeren, bieden we u deze lesmap aan. Hoewel ik er als theatermaker van uit ga dat voorkennis bij het publiek geen noodzaak mag zijn, geeft het gebruik van onze lesmap toch een meerwaarde aan de totale beleving. Temeer daar Armada geen klassieke of conventionele theatervoorstelling is. Onze voorstelling vertelt geen klassiek afgebakend verhaal met begin, einde en slot. Wel baseren we ons op een aantal historische feiten en een breed kaderverhaal (de Spaanse Armada en de aanloop daarnaartoe). Maar wat wij tonen is als een collage van fragmenten uit dat verhaal. Wanneer de leerlingen daarvan vooraf op de hoogte zijn en (kort) zijn ingelicht over inhoud en hoofdrolspelers van Armada is dat vooraf winst. Ze zullen zich (tijdens de voorstelling) niet moeten verliezen in: Wie zijn dat nu eigenlijk? of Over wat hebben ze het daar?. Met een minimum aan voorkennis (dus toch...) zullen ze zich volop kunnen laten meenemen door vorm, sfeer, muziek en spel tijdens de voorstelling. Wanneer ze de petite histoire kennen, wordt het voor hen puur genieten van het hier en nu. De vragen die onvermijdelijk wel zullen worden losgemaakt, komen dan meestal wel achteraf.

2 De lesmap is zo opgevat dat ze op verschillende manieren of niveau s is te gebruiken. Hierna kort even de indeling: I. Pagina 1 en 2 bevatten informatie die een duidelijke kijk geeft op het hoe, wat, wie en waarom van de voorstelling. Indien er weinig tijd is vooraf om het met de leerlingen over het theaterbezoek te hebben, is dit het ideale materiaal als korte inleiding. II. Pagina 3 en 4 behandelen de vertelwijze die in de voorstelling gebruikt wordt en lichten toe hoe muziek en vorm als communicatiemiddelen dienen naar jongeren toe III. Pagina 5 tot 11 geven een brede kijk op de historische achtergrond waarop wij ons als makers baseerden om de voorstelling te creëren. Het is absoluut niet noodzakelijk om dit allemaal door te nemen met de leerlingen, wij bieden het u enkel aan. Indien er achteraf vragen komen omtrent de inhoud, is de kans groot dat u het antwoord daarop hier terugvindt. Tenslotte wensen wij u vooral een boeiend en aangenaam theaterbezoek toe, vanwege de ganse ploeg van Kollektief D&A Met vriendelijke groeten, Dirk De Keyzer artistiek leider/regisseur

3 1. ARMADA de voorstelling / goed om weten Kort en van het grootste belang: Armada is geen historisch drama. Wel vormen de onthoofding van de Schotse koningin Mary Stuart in 1587, bekrachtigd door Elizabeth I van Engeland en de oorlogsverklaring daarop in 1588 van Filips II van Spanje met zijn Onoverwinnelijke Vloot het uitgangspunt van de voorstelling. Over alle eeuwen heen tot op heden vertellen we een verhaal over oorlogszucht, bloeddorst, godsdienstfanatisme en machtspsychose. Armada is wel een zeer hybride theatervoorstelling. Ze vraagt van het publiek een andere manier van kijken en luisteren dan bij een klassieke theatervoorstelling. Vorm, beeld en muziek worden hier de taal en nemen het als inhoudsdragers vaak over van het woord. ARMADA de hoofdrolspelers Filips II bestierde zijn omvangrijk wereldrijk vanuit zijn kamertje in zijn Escorial (paleis). Alles werd door hem minitieus gecontroleerd. God was daarbij zijn steun en toeverlaat. Hij was zeer getekend door zijn lijden. De pijnen van zijn jicht en andere kwalen moeten daarbij ondraaglijk zijn geweest. Ook hierin berustte hij met de hulp van God. Voor het welslagen van de Armada vertrouwde hij op de hulp van God en de mislukking ervan beschouwde hij als Gods wil. Elizabeth I was veel wereldlijker maar erfde van haar vader wel een land dat verdeeld was door godsdiensttwisten. Toch stelde zij -wanneer het land werd bedreigd- het belang van het volk boven welke vorm van geloof ook. Getekend door de dood van haar moeder (onthoofding) ging ze de beslissing om haar nicht en koningin maar ook bedreiging Mary Stuart te laten terechtstellen jaren uit de weg. Wanneer het niet anders meer kon -door verraad van Mary- en de terechtstelling werd uitgevoerd, beschouwde ze dit als een onvergeeflijk persoonlijk falen en een gevaarlijk precedent.

4 2. Mary Stuart was eigenlijk haar leven lang een gevangene. Tot koningin van Schotland gebombardeerd voor het einde van haar eerste levensjaar groeide ze op onder de strenge etiquette van het Franse hof. Eénmaal in Schotland zat ze vast aan het ene na het andere foute huwelijk en werkte ze zich hopeloos in nesten. Inzoverre dat ze als katholieke koningin haar toevlucht moest zoeken in het vijandige protestantse Engeland. Waar ze dan weer een bedreiging vormde voor de Engelse kroon. Daar werd ze 19 jaar lang gevangen gehouden. Betrokken in tal van complotten tegen Elizabeth I werd ze uiteindelijk terechtgesteld op beschuldiging van hoogverraad. Ze schreef vele brieven, dagboeken en gedichten waarbij God haar grootste inspiratiebron vormde. Tot aan haar dood was ze Filips van Spanje zeer genegen. De Soldaat staat voor zowat alles wat zich onder de hiervoor beschreven monarchen bevindt. De onmisbare basis voor de top van de pyramide. Hij is hun rechterhand, de inquisiteur, de beul, de verslaggever, de predikant, de slaaf,... en tenslotte ook de Soldaat. Met hoofdletter omdat hij alle soldaten vertegenwoordigd, het ganse volk, de te verwaarlozen domme massa, het plebs, vaak niet meer dan kanonnenvlees. Hij (zij) die de oorlog Lijdt die koningen en koninginnen Leiden. Of hoe achter een letter verschil soms een wereld van verschil schuilgaat. QuickTime and a decompressor are needed to see this picture. 3.

5 ARMADA voor een jong publiek De titel van het stuk verwijst naar de onoverwinnelijke vloot die grootmacht Spanje vijf eeuwen terug naar schurkenstaat en ketterse dwerg Engeland stuurde om deze een lesje te leren. Een oude historie dus maar evengoed brandend actueel want (godsdienst)oorlogen zijn van alle tijden. Zolang de mensheid bestaat wordt er oorlog gevoerd. Het is absoluut niet de bedoeling van Armada een uurtje in theatervorm verpakte geschiedenisles te maken. Niet dat er iets fout is met geschiedenisles, wel integendeel, maar wij zijn theatermakers en geen leerkrachten geschiedenis. Wel vertrekken wij -zoals vaak bij de producties van Kollektief D&A- vanuit een historisch gegeven. En meer nog dan de geschiedenis (of het verhaal) zelf is het de manier waarop ze verteld wordt -door acteurs, scenografie, muziek- die bepaald of iets aanslaat of niet. Meer dan ooit wordt die vertelwijze bij Armada belangrijk en bepalend. Een verhaal daterend 1588 brengen voor jongeren anno 2009 vraagt om een doordachte aanpak en de juiste communicatie. Zoniet krijg je oorlog in de zaal tijdens het stuk i.p.v. een stuk over de oorlog op scène. Bruggen en peilers Op verschillende manieren willen wij -zonder betuttelend te worden- ons doelpubliek tegemoet treden. Een eerste verzoenend element om ons verhaal op een beklijvende manier aan hen te vertellen is de muziek. Reeds bij eerdere producties mochten wij de weldoende en innemende kracht van muziek op jongeren ervaren. Evenmin zoals de scenografie en de kostuums historisch zullen zijn bij Armada is dat zo met de muziek. Wel wordt er -net zoals bij inhoud, tekst, kostuum- soms vertrokken vanuit een historisch gegeven of detail (dat kan bv. een klassiek muziekstuk zijn op gitaar) en wordt er op die manier geciteerd uit of verwezen naar de geschiedenis. De betrokkenheid van het publiek bij dit citaat winnen we door dit muziekstuk te laten evolueren naar hedendaagse muziek door het gebruik van electrische gitaren, effecten en samples. Het zou ons technisch te ver leiden om één en ander hier helemaal uit de doeken te doen maar de interconnectie tussen hun muzikale belevingswereld en die binnen Armada wordt door ons als makers wel in de gaten gehouden. Het komt de beleving van het geheel alleen maar ten goede. Bij Rocking David Copperfield was ook vaak voor een niet onbelangrijk deel het Rocking uit de titel dat de jongeren in de zaal bij de niet voor de hand liggende inhoud van de voorstelling hield. Een soliede brug naar de jongeren is een must voor een goed verloop en een rijke beleving van de voorstelling en de live-muziek is zeker één van haar belangrijkste peilers. 4.

6 De vorm van de voorstelling is nog zo een peiler en die wordt voor een groot deel bepaald door het gebruik van camera op scène. Het decorbeeld of de scenografie van de voorstelling is gebaseerd op de muur van zeilen die de schepen van de onoverwinnelijke vloot vormden. Een zeil op scène vormt een scherm waarvoor de drie protagonisten binnen de voorstelling -Elizabeth I, Filips II en Mary Queen of Scots- doormiddel van speeches en (religieus)populisme het publiek bespelen en het voor zich proberen te winnen. Letterlijk en figuurlijk achter de schermen zien we -doorheen het oog van een al dan niet verborgen camera- de kleine kantjes van diezelfde hoofdrolspelers. Als echte voyeurs krijgen we zicht op hun twijfels, hun angsten, hun persoonlijke biecht. De jongeren van vandaag zijn uitermate vertrouwd met het gebruik van web-cam, chatting, you tube, facebook en andere en meer gesofisticeerde vormen van nieuwemedia toepassingen. Ook wat dat betreft willen we bij de realisatie van Armada in hun vijvertje zwemmen. Niet dat we het net gaan meenemen op onze scène -uiteindelijk blijft Kollektief D&A nog steeds staan voor een klassieke benadering van hedendaags theater - maar we willen met het gebruik van camera en live-projectie van camerabeelden op scène wel aanraken en tonen hoe je met deze media kan vervreemden, manipuleren en insinueren. Om kort te gaan: Armada wordt een zeer hybride voorstelling waarbij -meer dan ooit bij de producties van Kollektief D&A- inhoud, tekst, spel, muziek en vormgeving op gelijke voet staan met mekaar. QuickTime and a decompressor are needed to see this picture.

7 5. ARMADA historisch / extra informatie Eind 16 de eeuw. Koning Filips II heerst over bijna heel continentaal Europa, delen van Noord-Afrika en de nieuwe wereld aan de overzijde van de oceaan. Hij wil zijn rijk nog vergroten door Engeland er bij te nemen. Maar Koningin Elizabeth werkt niet mee, ze wil vooreerst niet met hem trouwen en houdt vast aan het protestantisme. Als Engelse piraten dan ook nog zijn rijkdommen plunderen, begint Filips II aan een goddelijke missie. De onoverwinnelijke zeevloot ARMADA moet Engeland veroveren. KONINGIN ELIZABETH ( ) Elizabeth was de dochter van Anna Boleyn, de tweede vrouw van Hendrik VIII. Zijn eerste vrouw Catharina van Aragon schonk hem ook enkel een dochter, Mary Tudor. Toen Elizabeth drie jaar was, werd haar moeder onthoofd op beschuldiging van overspel en verraad. De vele miskramen en het uitblijven van een mannelijke erfgenaam zullen hierbij een rol hebben gespeeld. Hendrik VIII zou, oa. om in de toekomst wat vlotter te kunnen scheiden (alles samen trouwde hij zowat zes keer), Engeland afscheuren van de rooms katholieke kerk en een op protestantse leest geschoeide anglicaanse kerk installeren. Na de dood van Hendrik VIII werd de katholieke Mary Tudor, Elizabeths halfzus, koningin van Engeland. Zij trouwde met kroonprins Filips II van Spanje en hun doel was met een erfgenaam het Spaanse katholieke rijk nog te vergroten. Maar toen Mary Tudor in 1558 overleed, waren zij nog steeds kinderloos en was Filips II Engeland kwijt. Als enige wettige troonopvolger werd in januari 1559 Elizabeth gekroond tot koningin van Engeland. Zij maakte van Engeland terug een protestants land en haar 45-jarige regering zou in het teken staan van de spanningen tussen de katholieken en protestanten. Ondanks het grote conflict met Spanje zorgde Elizabeth ervoor dat er op Engels grondgebied tijdens haar regeerperiode vrede heerste. Tijdens haar leven bloeiden de literatuur en het toneel als nooit tevoren. Het Elizabethaanse tijdperk zorgde ervoor dat oa. Christopher Marlow en William Shakespeare konden floreren als toneelschrijvers. 6.

8 Elizabeth I versterkte haar positie door niet te trouwen, ze werd dan ook de virgin queen genoemd. Ze hield verschillende koninklijke huwelijkskandidaten aan het lijntje om ze uiteindelijk wandelen te sturen. Elizabeth sprak verschillende talen en was intelligent. Ze was geliefd bij het volk en stelde het belang van het land altijd boven haar eigen belang. Toen Spanje Engeland aanviel met zijn Armada, ging ze haar troepen toespreken, zonder lijfwacht. Als een echte strijdster droeg zij een klein zilveren harnas en de toespraak zou de geschiedenis ingaan als de Speech to the Troops at Tilbury : Ik ben vastbesloten om in het heetst van de strijd tussen u allen te leven of te sterven, voor mijn God en voor mijn koninkrijk mijn eer en mijn bloed te geven, al moet ik in het stof bijten. Ik weet dat ik slechts het lichaam heb van een zwakke en krachteloze vrouw maar ik heb het hart en de moed van een koning, ja van een koning van Engeland Elizabeth overleed op 69-jarige leeftijd en werd begraven in Westminster Abbey. Haar dood betekende het einde van de Tudordynastie. QuickTime and a decompressor are needed to see this picture. FILIPS II ( ) Filips II was de enige zoon van Keizer Karel V en zijn wettige echtgenote Isabella van Portugal. Hij kreeg een beschermde opvoeding in Spanje en sprak daardoor -anders dan zijn vader- nauwelijks Frans of Duits maar enkel Spaans. Wat het contact met zijn onderdanen buiten Spanje uiteraard bemoeilijkte. In 1553 trouwde hij met Maria van Portugal. Zij kregen een zoon Don Carlos in 1545, maar Maria overleed vier dagen na de geboorte. Filips II had een moeilijke relatie met zijn zoon. Don Carlos zou waanzinnig zijn geweest en Filips II liet hem daarvoor opsluiten. Don Carlos stierf op 23- jarige leeftijd. 7.

9 In 1554 trouwde Filips II met de Engelse koningin Mary Tudor, de oudste dochter van Hendrik VIII. Nu hij ook de macht had over Engeland werd zijn rijk nog groter. Mary Tudor en Filips II waren katholiek en het protestantse Engeland moest het dan ook maar worden. Gedurende de 4 jaar dat Mary en Filips er regeerden, waren zij niet geliefd bij het volk. Zij waren berucht voor hun felle vervolgingen van protestantse ketters. Velen werden vermoord en Mary Tudor werd dan ook Bloody Mary genoemd. In 1558 verloor Filps II Engeland toen Mary Tudor kinderloos stierf. Filips II zag zichzelf als een gezant van God en hij zette zich in om de katholieke kerk te verdedigen tegen het oprukkend protestantisme uit Engeland en de Nederlanden. Hij vocht ook godsdienstoorlogen tegen het islamitische Ottmaanse (Turkse) rijk dat in die tijd zeer machtig was. Bij ons in de Nederlanden waren de Spanjaarden ook heer en meester. En werden opstanden bloedig onderdrukt door de Spaanse Furie. Maar in de noordelijke Nederlanden kwam het protestantisme, onder aanvoering van Willem van Oranje, alsmaar meer opzetten. Om orde op zaken te stellen stuurde Filips II de hertog van Alva naar de Nederlanden. Hij verhoogde de belastingen en was extreem wreed voor wie niet katholiek was. Het hoogtepunt van Alva s extreme aanpak was de onthoofding van de Oranje-gezinde graven Egmont en Hoorn op de grote markt in Brussel. Het Spanje van Filips II was verzwakt door het verzet in de Nederlanden en het voeren van geldverslindende godsdienstoorlogen. Het land was ondertussen totaal afhankelijk van de import maar met een zo goed als lege schatkist zette Filips II zijn Armada-plannen toch door. Zijn vloot bestond uit oude en omgebouwde vrachtschepen die traag en weinig wendbaar waren. Dit tegenover de voor die tijd moderne en slagkrachtige Engelse vloot die sinds het bewind van Hendrik VIII was uitgebouwd. Bovendien hielp het stormachtig weer Engeland een handje in zijn overwinning. Na de ramp van de Armada gingen Engeland en de Nederlanden steeds meer betekenen op maritiem gebied en breidden zij hun rijk uit met kolonies overal ter wereld. Op het einde van Filips II zijn leven was het Spaanse rijk nog steeds erg groot en op cultureel vlak brak zelfs een gouden eeuw aan maar het was zeer verarmd. Uiteindelijk huwde Filips II 4 keer en kreeg hij 8 kinderen. Het was zijn jongste zoon Filipe III (1578) uit zijn huwelijk met Anna van Oostenrijk die na zijn dood koning werd van Spanje. 8.

10 MARIA I STUART ( ) Mary Stuart is beter bekend als Mary Queen of Scots. Zij regeerde over Schotland vanaf haar geboorte in 1542 tot Haar vader was koning James V van Schotland. Op haar 17 huwde zij met met Frans II van Frankrijk en was zo een jaar en half tevens koningin van Frankrijk. Op haar achtiende was ze reeds weduwe en op haar 23 ste hertrouwde ze met Henry Stuart Darnly. Ze kreeg een zoon die eerst koning James VI van Schotland werd en na de dood van Elizabeth I, ook koning James I van Engeland. Mary Stuart werd ervan verdacht haar echtgenoot Darnly te hebben vermoord om daarna met haar grote liefde Bothwell (en moordenaar van Darnly) te trouwen. Daarop werd Mary door Schotse edellieden afgezet en opgevolgd door haar zoon James. Als nicht van de protestantse koningin Elizabeth I kreeg ze aanvankelijk bescherming van Engeland. Maar toen zij aanspraak maakte op de Engelse troon werd ze door Elizabeth 19 jaar lang opgesloten in het afgelegen kasteel Fotheringhay. Gedurende al die jaren hoopten de katholieken in Engeland dat Mary Stuart, Elizabeth I van de troon zou stoten. In 1587 werd haar naam genoemd in het Babington-plot. Zij had toegestemd met een moordcomplot tegen Elizabeth I zodat het katholieke geloof weer hersteld kon worden in Engeland. Zo had de Engelse regering een reden om Mary te beschuldigen van Hoogverraad. Na een schijnproces werd ze ter dood veroordeeld. Elizabeth kon niet anders dan instemmen met haar terechtstelling. Mary Stuart werd geslachtofferd door de protestantse regering om het katholicisme een fatale slag toe te brengen. * Mary Stuart Queen of Scots (nicht van Elizabeth I) mag niet verward worden met Mary Tudor of Bloody Mary (halfzus van Elizabeth I) AANLOOP NAAR DE SPAANS-ENGELSE OORLOG Na de dood van Mary Tudor in 1558 werd de verhouding tussen Engeland en Spanje alleen maar slechter. Filips II deed Elizabeth I een huwelijksaanzoek maar zij wees hem af. Onder haar bewind werd Engeland alleen maar protestantser en bovendien steunde ze de protestantse noordelijke Nederlanden. Op zee vielen Engelse roofzuchtige piraten de Spaanse schepen (de Zilvervloten) aan en ze maakten zo de schatten uit de koloniën buit. De beroemde Engelse piraat Francis Drake viel in het voorjaar van 1587 het 9.

11 Spaanse Càdiz aan en vernietigde er 24 schepen. Francis Drake bracht zijn buitgemaakte rijkdommen naar het Engelse hof. Drake werd een echte volksheld en Elizabeth I gaf hem zelfs een adellijke titel. Mary Stuart een verre nicht van Elizabeth trouwde als jong meisje met de koning van Frankrijk en toen haar man stierf kwam zij naar Schotland. Ze hertrouwde en kreeg een zoon Jacobus of James (de latere opvolger van Elizabeth I). Als Schotse vond Mary Stuart dat zij recht had op de Engelse kroon. Daarom werd zij als bedreiging voor de Engelse Koningin Elizabeth I in 1568 naar Engeland gebracht en daar onder arrest geplaatst. In gevangenschap bleef zij de katholieken in Engeland steunen en meewerken aan complotten tegen Elizabeth I. In 1587 werd Mary Stuart onthoofd wegens hoogverraad. Deze (hierboven onderlijnde) gebeurtenissen samen met de niet aflatende expansiedrift van Filips II waren de hoofdredenen om het tegendraadse Engeland een lesje te leren en liefst van al te annexeren. DE ONOVERWINNELIJKE ARMADA Na veel oponthoud verliet op 30 mei 1588 de grote Spaanse vloot van Filips II de haven van Lissabon. Bij de vijanden van de Spanjaarden stond de vloot bekend als de Spaanse Armada, de Spanjaarden zelf noemden haar de Armada Invencibile, de onoverwinnelijke vloot. Ze bestond uit ongeveer 150 schepen met koperen kanonnen en bijna stuks kleiner ijzeren geschut. De bedoeling was om naar het Kanaal te varen naar de Nederlanden waar de schepen zich zouden voegen bij het Spaanse leger dat onder leiding van Alexander Farnese graaf van Parma, tegen de Nederlanden streed om vervolgens het leger over te brengen naar Engeland. Maar één ding hadden de Spanjaarden over het hoofd gezien: zij hadden geen geschikte haven in handen om de troepen in te schepen en bovendien zou zelfs een kleine Nederlandse troepenmacht dit ook makkelijk kunnen voorkomen. Gehinderd door het slechte weer voer de armada langzaam naar het noorden en kwam pas eind juli in het Kanaal aan. De vloot zeilde in een maansikkelvormige formatie dicht langs de Engelse kust in de hoop de plaatselijke bewoners de schrik op het lijf te jagen. Ondertussen werd naar een mogelijke landingsplaats uitgekeken. 10.

12 Op 29 juli, toen de Engelse bevelhebbers Howard of Effingham en Francis Drake te horen kregen dat de vloot in aantocht was, werden langs de kust vuurbakens aangestoken. De Engelse vloot voer uit en begon de Spaanse vloot te bestoken met een reeks aanvallen bij daglicht. De Engelse schepen waagden zich niet te dicht in de buurt omdat ze wisten dat de Spanjaarden veel meer soldaten hadden die bij een treffen aan boord konden komen. In plaats daarvan gebruikten de Engelsen hun kanonnen vanaf een betrekkelijk grote afstand en gingen pas later in de strijd op de Spaanse schepen af. Maar na een week vechten hadden ze nog maar weinig schade aangericht. De Spaanse schepen gingen voor anker bij het Franse Calais in afwachting van een ontmoeting met het leger van Parma maar ze werden op 7 augustus door Engelse branders in paniek uiteengedreven. De (slecht) geplande ontmoeting met de in de Nederlanden gelegerde troepen van Parma kon niet meer worden gerealiseerd en overgeleverd aan sterke zeestromingen en windrichting trok de Armada zich terug. De enige mogelijkheid hiervoor was rond de noordpunt van Schotland en ten westen van Ierland varen waar in de zware stormen veel schepen schipbreuk leden. Spanjaarden die toch levend de kust bereikten werden genadeloos afgemaakt. In het religieuze klimaat van die tijd werden deze rampen eerder gezien als een goddelijke ingreep dan als toeval of militair en bestuurlijk falen. EEN OORLOG ZONDER HELDEN Elke oorlog is verschrikkelijk want bij een oorlog vallen er doden. Of dat vandaag in Irak is of een dikke 400 jaar geleden in de oorlog tussen Engeland en Spanje, er zijn altijd moeders, vaders, vrouwen en kinderen die treuren om slachtoffers. In die zin was de Armada-oorlog een zeer wrede oorlog. Vooral voor de Spanjaarden die van huis weg waren, was de dodentol bijzonder groot. De man opvarenden bestond uit soldaten, zeelui, galeislaven, edelen en geestelijken. Slechts bemanningsleden overleefden de helletocht. De strijders van het Engelse kamp zijn echter moeilijk te tellen. Hun veel kleinere bemanning bestond uit ervaren zeelui, gewiekste piraten en heel veel gewone burgers. Behalve haar koninklijke garde beschikte Koningin Elizabeth niet over een staand leger maar enkel over een volksmilitie. De 11.

13 voorbereiding van de armada duurde lang en reeds 3 jaar voor de Spaanse vloot er aan kwam wist heel Engeland en Europa dat hij eraan kwam. Tijd zat voor het Engelse volk om zich voor te bereiden. Filips II was er van overtuigd dat zijn Onoverwinnelijke Armada Engeland zou verpletteren. Hij beschikte over veel meer en veel grotere schepen en massaal meer beroepssoldaten. Maar de Spaanse schepen waren zeer log, traag en verouderd. De soldaten, voornamelijk grondtroepen, hadden geen ervaring met vechten op zee. Hun opperbevelhebber Medina Sidonia, een vooraanstaand edelman, had geen enkele maritieme ervaring en nam vaak de foute beslissingen. Daarbij werd de hele vloot geconfronteerd met zware najaarsstormen. Engeland won de oorlog door onbemande brandende schepen in de Spaanse vloot te sturen. De grote Spaanse kasteelschepen waren te traag om te reageren en leden een nederlaag. De Spaanse schepen kregen te maken met voortdurend draaiende winden en onvoorspelbare stromingen. Door slechte navigatie waren zij verplicht hun terugtocht noordwaarts langs Schotland en Ierland voort te zetten. Deze terugtocht naar Spanje was voor de bemanning soms nog wreder dan de oorlog zelf. Spaanse soldaten die aan Schotse en Ierse kusten aanspoelden werden beroofd en voor dood achtergelaten. Soms moesten Spanjaarden van 3 gehavende schepen 1 schip maken. De bemanning van dat ene schip bedroeg dan niet 400 maar man en zonk onder de te grote last op zee. Bovendien heerste er 400 jaar geleden in de Nederlanden en in Engeland een kleine ijstijd. Hoewel het september was vroor het dat het kraakte en waren de spanjaarden niet voorzien op zoveel koude. Het kon niet anders of God had het zo gewild. QuickTime and a decompressor are needed to see this picture. vzw Kollektief D&A Poperingestraat Gent fax & tel 09/ kollektief.d&a@skynet.be

14 QuickTime and a decompressor are needed to see this picture. Armada een muziektheatervoorstelling van Kollektief D&A voor iedereen vanaf 12 jaar Het was alsof een enorme stad oprees uit de golven en zich op het water uitstrekte in de vorm van een reusachtige halve maan. Zij voer in een langzaam tempo, ofschoon alle zeilen waren bijgezet en het scheen haast alsof de golven kreunden onder haar gewicht en de winden vermoeid werden haar voorwaarts te blazen. Armada verwijst naar de onoverwinnelijke vloot die grootmacht Spanje goed 4 eeuwen terug naar toenmalige schurkenstaat en ketterse dwerg Engeland stuurde om deze een lesje te leren. (Godsdienst)oorlogen zijn van alle tijden en ook nu weer brandend actueel. Voor ons zien we de muur van zeilen die de schepen van de Armada vormen. Het is als een scherm waarvoor de drie protagonisten -Elizabeth I, Filips II en Mary Queen of Scotsmet speeches het publiek bespelen en het voor zich trachten te winnen. Toch is dit slechts uiterlijk vertoon. Achter de schermen zien we -doorheen het oog van een al dan niet verborgen camerade kleine kantjes van diezelfde hoofdrolspelers. Vanop de eerste rij krijgen we een fantastische kijk op hun twijfels, angsten en persoonlijke biecht. met Steven Beersmans, Walter De Groote, Reinhilde Van Driel en Karen Vanparys en muzikant Piet Slangen regie en scenografie Dirk De Keyzer muziek Piet Slangen kostuums Avothea productie en spreiding Kollektief D&A 09/ vr 25 september 2009 om 20u15 in CC Lokeren 09/ tickets.ccl@lokeren.be vr 2 oktober om 20u in de schouwburg NTGent 09/ kollektief.d&a@skynet.be schoolvoorstellingen in Lokeren, Leuven, Beveren, Gent, Mechelen, Bornem, Herzele, Geel, Peer, Lier, Tongeren, Roeselare, Ninove en Knokke-Heist met steun van de stad Gent, de provincie Oost-Vlaanderen, Caruur car & truck rental , Avothea verhuur kledij en Music Maestro vzw Kollektief D&A Poperingestraat Gent fax & tel 09/ kollektief.d&a@skynet.be

15 Curriulum Vitae Kollektief D&A Lorelei naar De Kleine Zeemeermin van H.C. Andersen/De Keyzer Het Meisje dat haar naam kwijt was naar A.M.G. Schmidt/ Van Driel Het meisje dat haar naam kwijt was Witje naar De Gebroeders Grimm/ De Keyzer, Van Driel Witje Wit is kleur eigen creatie Beersmans, Schepens,Van Driel Een duik in de hemel eigen creatie Van Autreve Wit is kleur Witje Rocking David Copperfield naar Charles Dickens/Van Driel Een duik in de hemel Poeslief eigen creatie Beersmans, Van Driel Wit is kleur Poeslief Rocking David Copperfield Zeezicht eigen creatie Beersmans, De Keyzer, Monserez

16 Rocking David Copperfield Poeslief Achter het hek naar Mark Twain/Van Driel Zeezicht Als Shakespeare Speelt eigen creatie Van Autreve, Van Driel Achter het hek Zepp! eigen creatie De Keyzer, Van Driel Achter het hek Witje Als Shakespeare Speelt Zepp! Armada eigen creatie De Keyzer Witje Prins eigen creatie Van Driel Zepp!