Bijvoeding bij voedselovergevoeligheid

Transcriptie

1 VOEDING & DIEET Bijvoeding bij voedselovergevoeligheid ADVIES

2 Bijvoeding bij voedselovergevoeligheid Vanaf de leeftijd van zes maanden verandert er veel in de ontwikkeling van het kind. Hij of zij wordt beweeglijker en heeft minder slaap nodig. De behoefte aan voedingsstoffen verandert, de tandjes komen door en uw kind moet leren kauwen. Borst- en flesvoeding voldoen dan niet meer. Het is tijd om uw kind te laten kennismaken met vaste voedingsmiddelen. Dat kan een probleem zijn, omdat kinderen een overgevoeligheid kunnen ontwikkelen voor bepaalde voedingsmiddelen. De kans daarop is groter als het kind: al overgevoelig is voor een voedingsmiddel, bijvoorbeeld koemelk; vanwege een erfelijke aanleg een verhoogde kans heeft om een voedselallergie te ontwikkelen. De kans op het ontwikkelen van een (nieuwe) overgevoeligheid is het grootst in het eerste levensjaar, en dan vooral in de eerste zes maanden. Daarom is het belangrijk om uw kind pas vanaf die leeftijd te laten kennismaken met vaste voedingsmiddelen. Door de nieuwe voedingsmiddelen stap voor stap in te voeren, maakt u de kans op (nieuwe) overgevoeligheden kleiner. In deze folder leest u adviezen en tips hoe u dit het beste kunt doen. Het introductieschema Introductie is een ander woord voor kennismaking. Om ervoor te zorgen dat uw kind op de juiste manier kennismaakt met verschillende voedingsmiddelen, hebben we een introductieschema opgesteld. Het is belangrijk dat u dit schema goed volgt, nauwkeurig invult en bij iedere afspraak meeneemt. Houd u daarbij aan de volgende regels: Geef alleen voedingsmiddelen die in het introductieschema staan. Introduceer steeds één voedingsmiddel per keer en niet verschillende voedingsmiddelen tegelijkertijd. Kies voedingsmiddelen die uit één ingrediënt bestaan. Neem bijvoorbeeld pure rijstebloem en niet rijstebloem met een smaakje. Als uw kind een reactie zou vertonen op rijstebloem met een smaakje, weet u namelijk niet voor welk 1

3 ingrediënt hij overgevoelig is: voor de bloem of voor het smaakje. Introduceer een nieuw voedingsmiddel gedurende drie opeenvolgende dagen. Geef het voedingsmiddel in opklimmende hoeveelheid. Houd de hoeveelheden aan die in het schema vermeld staan. Gebruik alleen verse producten of diepvriesproducten zonder toevoegingen zoals kruiden, saus, room etc. Geef een nieuw voedingsmiddel liefst in de loop van de ochtend. Als u het s avonds geeft, merkt u een eventuele reactie misschien niet op, of heeft het kind een onrustige nacht. Als bij een voedingsmiddel geen reactie optreedt, ga dan verder met het volgende voedingsmiddel in het schema. U kunt het uitgeprobeerde voedingsmiddel blijven geven als onderdeel van de voeding. Introduceer geen nieuwe voedingsmiddelen als uw kind ziek is, er een tandje doorkomt of het net een inenting heeft gehad. Als er een reactie optreedt, is het namelijk niet duidelijk waardoor dit komt. Bij een reactie moet de introductie zeven dagen gestopt worden. Dat wil zeggen: u introduceert zeven dagen lang geen nieuwe voedingsmiddelen. Introduceer het product daarna altijd nog een keer, om zeker te zijn dat de reactie geen andere oorzaak had (ziekte, tandjes krijgen enz.) Houd voor de introductie van nieuwe voedingsmiddelen zoveel mogelijk de volgorde in het introductieschema aan. Voedingsmiddelen die bij u thuis nooit gegeten worden (bijv. lamsvlees) kunt u in eerste instantie overslaan. Als uw kind erg allergisch reageert, is het zinvol om ook minder voor de hand liggende producten uit te proberen. Zo wordt de variatie in zijn voeding zo groot mogelijk. Tot nu toe heeft uw kind alleen dun vloeibare drinkvoeding gehad. Bedenk dat hij of zij moet wennen aan nieuwe smaken en dat leren eten van een lepel een hele stap is. Verwar dit niet met een overgevoeligheidsreactie. Roer, om de overgang van dun vloeibare voeding naar meer vastigheid niet zo groot te maken, de eerste fruit- en groentehapjes door een roerzeef of pureer ze met een staafmixer. Verdun de fruit- of groentehap eventueel met wat water, flesvoeding of moedermelk. U kunt in één keer een grotere hoeveelheid gepureerde groente of fruit klaarmaken en invriezen in ijsblokjesvormen. Per keer kunt u dan het benodigde aantal blokjes ontdooien. Veel producten die in deze richtlijn genoemd worden, zijn verkrijgbaar in een natuurvoedingswinkel. Aandachtspunten per productgroep Fruit Geef fruit zonder schil. U mag ook ongezoet sap van uitgeprobeerde fruitsoorten geven. Abrikozen en pruimen zijn niet altijd vers te krijgen. U kunt ook gedroogde, ongezwavelde pruimen en abrikozen gebruiken. 2

4 U bereidt deze gedroogde vruchten op de volgende manier: o Was de gedroogde vruchten eerst. o Week ze 24 uur in ruim water (zodat ze onder staan). o Kook ze vervolgens 40 minuten (zonder suiker) in het weekwater. Groente Kook de groenten of bereid ze in de magnetron. Ze mogen niet worden aangemaakt met een sausje, boter of kruiden. Andijvie, bietjes, bleekselderij, Chinese kool, spitskool en spinazie zijn nitraatrijke groenten. Geef deze groenten niet vaker dan tweemaal per week en warm eventuele restjes niet op. Vetten U kunt de volgende vetten gebruiken: zonnebloemolie; maïsolie; olijfolie; halvarine/margarine zonder koemelken soja-eiwit. Zetmeel Zetmeelproducten waarvan u pap maakt, geeft u gekookt en zonder toevoegingen (bijv. rijstebloem zonder smaakje). Als u pap van instant-rijstebloem gebruikt, hoeft u de pap niet te koken. Boekweit en maizena moeten tot aan het kookpunt worden verwarmd voordat zij de pap binden. Als u pap maakt van een zuigelingenvoeding op basis van eiwithydrolysaat, zoals Nutramigen, Nutrilon Pepti of Frisolac Allergy Care, maak dan de zuigelingenvoeding aan met een klein gedeelte van het water. Meng het meel met de resterende hoeveelheid water en breng dit al roerend aan de kook. Laat het meel al roerend gaar worden. Als het mengsel enigszins is afgekoeld, meng dan de aangemaakte zuigelingenvoeding erdoor. Als uw kind rijstebloem goed verdraagt, kunt u ook rijst en rijstwafels (zonder sesam) geven. Vlees U kunt vlees op verschillende manieren bereiden: koken; bereiden in olie; bereiden in margarine zonder koemelken soja-eiwit. Deze margarine moet al uitgeprobeerd zijn. Voeg geen zout, kruiden of specerijen toe. Sterk allergene voedingsmiddelen Dit zijn voedingsmiddelen die een verhoogde kans op allergie geven. Het gaat om: koemelk, ei, pinda, noten, soja, alle soorten vis, tarwe, schaal- en schelpdieren, zaden en pitten. Deze voedingsmiddelen worden als laatste aan de voeding toegevoegd en in ieder geval niet ingevoerd voordat het kind 1 jaar oud is! Dat betekent bijvoorbeeld dat u uw kind vóór de eerste verjaardag geen brood, gewone koekjes (ook geen lange vingers en 3

5 soepstengels) of pasta s mag geven. Behoefte aan voedingsstoffen Bij de start van bijvoeding gaat het in eerste instantie om een aanvulling op de borst- of flesvoeding en niet zozeer om vervanging ervan. Maar naarmate de hoeveelheid bijvoeding toeneemt, kunt u de borst- of flesvoeding geleidelijk verminderen tot minimaal een halve liter per dag. Als de introductie met veel vertraging verloopt, dan is het belangrijk dat de diëtist regelmatig nagaat of uw kind met de voeding wel alle stoffen binnenkrijgt die het nodig heeft. Hieronder ziet u per leeftijdsgroep wat uw kind op een dag gemiddeld nodig heeft. 6-7 maanden 4 tot 5 voedingen, waarvan eventueel 1 tot 2 keer pap van toegestane meelsoorten gepureerde groente en/of fruit (ongeveer 3 eetlepels) 7-8 maanden 3 tot 4 voedingen, waarvan eventueel 1 tot 2 keer pap van toegestane meelsoorten een maaltijd, bestaande uit: ca. 3 eetlepels groente een ruime eetlepel aardappel of rijst gemalen vlees 1 theelepel olie of margarine zonder koemelk en soja een fruithap 8-12 maanden 3 voedingen, waarvan eventueel 1 tot 2 keer pap van toegestane meelsoorten een maaltijd, bestaande uit: minimaal 3 eetlepels groente minimaal een ruime eetlepel aardappel of rijst minimaal gemalen vlees minimaal 1 theelepel olie of margarine zonder koemelk en soja een fruithap eventueel een tussendoortje zoals een rijstwafel 4

6 Introductieschema Als uw kindje 6 maanden is, kunt u beginnen met de introductie van voedingsmiddelen. In het volgende schema kunt u de voortgang noteren. Houd bij de introductie de volgorde van het schema aan. Vul het schema nauwkeurig in en neem het bij iedere controle mee. Naam : Datum : Voedingsmiddel Hoeveelheid Datum Soort reactie Opmerkingen (b.v. spugen, jeuk, huiduitslag, diarree) Peer Verse abrikoos Broccoli Bloemkool Wortel/peen Rijstemeel 3 eetlepels Voor de hoeveelheid flesvoeding van 24 uur. Merk: Nutrix (Nutricia) of Biobim Baby (Johannesmolen). 5

7 Voedingsmiddel Hoeveelheid Datum Soort reactie Opmerkingen (b.v. spugen, jeuk, huiduitslag, diarree) Witte rijst Maïsmeel (= maizena) 3 eetlepels Voor de hoeveelheid flesvoeding van 24 uur. Merk: Natufood (verkrijgbaar bij reform-/natuurvoedingswinkel). Boekweitmeel 3 eetlepels Voor de hoeveelheid flesvoeding van 24 uur. Verkrijgbaar bij reform-/natuurvoedingswinkel. Verse perzik Banaan Lamsvlees, gekookt Kalkoen, gekookt 6

8 Voedingsmiddel Hoeveelheid Datum Soort reactie Opmerkingen (b.v. spugen, jeuk, huiduitslag, diarree) Andijvie Deze groente bevat veel nitraat. Geef hem na de introductieperiode niet vaker dan 1 à 2 keer per week. Bietjes Deze groente bevat veel nitraat. Geef hem na de introductieperiode niet vaker dan 1 à 2 keer per week. Witlof Koolrabi Deze groente bevat veel nitraat. Geef hem na de introductieperiode niet vaker dan 1 à 2 keer per week. Pruim Aardappel Kipfilet, gekookt 7

9 Voedingsmiddel Hoeveelheid Datum Soort reactie Opmerkingen (b.v. spugen, jeuk, huiduitslag, diarree) Appel Geen granny smith. Sperziebonen Doperwten Rundvlees, gekookt Meloen Jam Jam zonder toevoegingen en suiker. Of zelfgemaakte jam van fruitsoorten die al geïntroduceerd zijn. De jam kan bijvoorbeeld op een rijstwafel gesmeerd worden. Mango Courgette 8

10 Voedingsmiddel Hoeveelheid Datum Soort reactie Opmerkingen (b.v. spugen, jeuk, huiduitslag, diarree) Snijbonen Asperge Peultjes Venkel Deze groente bevat veel nitraat. Geef hem na de introductieperiode niet vaker dan 1 à 2 keer per week. Spinazie Deze groente bevat veel nitraat. Geef hem na de introductieperiode niet vaker dan 1 à 2 keer per week. Druiven 2 stuks 4 stuks 6 stuks Zonder vel en pitten. Paksoi Deze groente bevat veel nitraat. Geef hem na de introductieperiode niet vaker dan 1 à 2 keer per week. 9

11 Notities 10

12 Vragen? Hebt u nog vragen over dit voedingsadvies? Neem dan contact op met de afdeling Voeding & Dieet. U vindt onze contactgegevens in het grijze adreskader achterin deze folder. 11

13 St. Antonius Ziekenhuis T E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp Voeding & Dieet Locaties en bezoekadressen Ziekenhuizen St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn) Poliklinieken St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern 12

14 Meer weten? Ga naar Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis DIE 27/08-11