door Maria Catharina Zeestraten, , dochter van Petrus Martinus Zeestraten en Cornelia van der Riet.

Transcriptie

1 Figuur 1 Piet Klück en Maria Zeestraten, huwelijksfoto GEDENKSCHRIFTEN door Maria Catharina Zeestraten, , dochter van Petrus Martinus Zeestraten en Cornelia van der Riet. In 1925 te Haarlemmermeer getrouwd met Petrus Cornelis Klück. Vught, 9 november 1965

2 1 Inleiding. Bennebroek, Parochie Vogelenzang, 20 augustus Dit was sterfdag van vader P.M. Zeestraten, oud 49 jaar, echtgenoot van Cornelia v.d. Riet en vader van 10 kinderen: Cornelis, Hendrikus, Sophia Maria, Johannes, Gerardus, Martinus, Anna Petronella, Willebrordus, Maria Catharina en Cornelia. Dit was dus de zwarte dag voor mijn moeder en voor ons allen. Wij woonden in een huis van de Provincie Noord-Holland, waarvoor vader de brugwachter was. De jongens waren nog te klein voor opvolger als brugwachter. Van wat er die dagen gebeurd is, weet ik niets van betekenis (3 maanden na de dood van mijn vader werd ik 3 jaar, mijn jongste zusje Keetje (Cornelia) was 13 maanden. Moeder kreeg een inzinking en werd verhuisd naar een klein en vuil huisje waar ze niet kon blijven. Een vriend zorgde voor een beter en fris huis. Het was een groot blok, door vier gezinnen bewoond. Het droeg de naam: Pas op de kleintjes. Pension of iets van dien aard was er niet. Het was maar goed dat moeder een boerendochter was en wist wat aanpakken was. De oudste had zijn eerste communie gedaan, in een mooi zwart laken pak. Dat werd ook door de andere gedragen tot Willem, de jongste. Die was groter en moest een nieuw hebben, maar geen zwart laken. De oudste van de jongens waren toen al van school en het was nodig mee te helpen voor het onderhoud van het gezin. Ons kleinste zusje was overleden 1, dus waren wij nog met 9 kinderen. Cornelis, de oudste, werkte voor dag en nacht bij een broer van moeder: Cornelis v.d. Riet aan de IJweg. Cornelis was de eerste die bij zijn oom mocht komen om wat te verdienen. Dat bracht hij dan eens per maand te voet thuis. De tweede was Henderik. Die was doofstom en moest gaan leren 10 jaar lang. Dan volgde Sophia, niet zo sterk, en die ging naar een goedkoop naaischooltje. De anderen (Willem en ik) waren nog te klein om naar school te gaan. Hoe moeder het klaar gespeeld heeft om ons aan het eten te houden is niet te begrijpen. Moeder huurde een stuk grond en teelde er speciaas op, een soort potplant met witte seringachtige bloemen. Ik heb wel begrepen dat ze niet voor niets te vroeg versleten was. Tienes was bij een zuster van moeder in de IJpolder en is daar ook naar school gegaan. Jan en Gerrit waren op school aan de Bennebroekerweg. Later hebben zij daar ook gewerkt bij Jan ter Hagen. Daarna kwam Willem ook thuis en mocht op de tuin werken van Kees van Beek, om er in die tijd het zout in de pap niet te verdienen voor 10 cent de week. Sophia ging naar oom Cornelis voor dag en nacht, kost en inwoning. De 3 kleinsten bleven nog thuis: Anna, Willem en Marijtje. Toen vond de oudste van de jongens (Cornelis) dat moeder maar beter kon verhuizen. 1 Cornelia (Keetje) is overleden op 15 dec in Haarlemmermeer.

3 Dan behoefde hij niet voor dag en nacht weg te zijn en kon dan thuis zijn, en wilde meer verdienen. Hij vond een huis te Vijfhuizen naast het Protestante Kerkje. Het huis werd door drie gezinnen bewoond. Op de ene hoek bakker Molenaar en op de andere hoek kleermaker Molenaar. In het middelste kwamen wij te wonen. De school was dicht bij. Anna en Willem moesten daar naar school bij hoofdmeester Stout. De rest verwisselde nog eens. Omtrent die tijd moest ik ingeënt worden tegen pokken. Ik kreeg daarna een opgezette arm. Moeder was bang dat de dokter pokstof bij mij weg zou halen. Wij moesten er te voet voor van Vijfhuizen naar Hoofddorp. Ik was bang. Ik had gehoord dat pokstof afnemen pijnlijk was, maar moeder had mij eens flink in de arm geknepen. En de dokter heeft mij naar huis laten gaan en mijn arm werd weer beter.

4 Toen was plotseling Tante Trijn 2 van oom J. v. der Riet overleden bij de geboorte van een zoontje. Het andere kind was 13 maanden. Dat was Henkje. Die werd door moeder meegenomen na de begrafenis. Voor oom Jan was dat heel erg, dus moest Sophie er maar heen voor de huishouding. Toen het kleinste kind Jantje ongeveer een jaar was, kreeg oom Jan een huishoudster waarmede hij later trouwde: Lena Rusting 3. Dus ons Henkje moest toen weer terug naar huis en is Sophie bij Tante Ant 4 gaan werken. Ze woonde dicht bij ons, de eerste boerderij over de Vijfhuizer brug. Voor ons huis stond een lindeboom en een paar bessenboompjes. Er was een sloot tussen de tuin en de weg. Sophie was aan het bessen plukken en ik stond er met mijn neus tegen het glas naar te kijken. Toen sprong er een jongen over de sloot en ik dacht: "Die gaat Sophie zeker helpen." Maar later kwam hij ook bij ons binnen en ik hoorde dat het Jan Braak was, en dat het Sophie haar vriend was. Ze was nog jong en ik vond dat ze mooi was. Een jonge boer in de IJweg was wel verliefd op haar, maar ze had zeker voorkeur voor Jan Braak. Zijn Moeder was weduwe en had een eigen huis. Zij trouwde later met Kees Ophem 5, die had ook een eigen huis aan de Ringdijk in Vijfhuizen, maar het was geen prettige man. Catharina Braak van Tiel had twee zoons, Ferdinand en Jan 6. Die zijn toen ook bij Kees Ophem in gaan wonen, terwijl hun eigen huis onbewoond was. Het leven was daar niet prettig voor Ferdinand en Jan. Ferdinand Braak is de vader van Anna Boerboom-Braak. De slechte verhouding van het gezin was dan ook de reden dat Jan Braak nog zoo jong 7 met mijn zuster Sophie trouwde: ze was pas 18 jaar. En toen elf maanden later in October hun eerste kind Marie geboren is, werd ze in December daarna pas 20 jaar. Hun eerste huis was op de hoek Vijfhuizerweg IJweg. Ons gezin was intussen ook naar de IJweg verhuisd. Jan Braak en Sophie woonde niet lang aan de IJweg. Ze zijn al spoedig naar hun eigen huis gegaan. Hun huis stond op 1 ha. land aan de overzijde van de Kruisvaart Links, 1 km. ten westen van Hoofddorp. Met de hulp van de broers Zeestraten werden er bruine bonen op geteeld. Nogal bewerkelijk, maar de vele handen maakten het tot licht werk. 2 Trijntje Bakker (echtgenote van Johannes Hendrikus van der Riet) is te Haarlemmerliede en Spaarnwoude overleden op 10 april Johannes hertrouwt op 17 mei 1893 te Haarlemmerliede met Lijntje Rusting. 4 Adriana Cornelia van der Riet trouwt op 21 april 1882 met Wilhelmus Braak. 5 Trijntje van Tiel trouwt in Haarlemmermeer op 16 november 1887 met Kornelis van Ophem. 6 Johannes Stephanus Braak (Sr.) en Trijntje van Tiel hadden 8 kinderen. Het jongste kind (Johannes Stephanus Braak (Jr.)) wordt 7 maanden na het overlijden van zijn vader geboren op 10 november Als Trijntje op 16 november 1887 hertrouwt met Kees van Ophem, zijn 5 kinderen overleden. Naast Ferdinand en Jan is ook Johanna nog in leven. Zij is dan 18 jaar oud. Waar zij op dat moment woont of gaat wonen is hier niet vermeld. Johanna Braak overlijdt in Haarlemmermeer op 14 april Anna Catharina Braak is een dochter uit het eerste huwelijk (van de 4!) van Ferdinand Braak, dat hij op 1 juni 1892 in Heemstede sluit met Johanna Dina van der Horst. Zijn broer Jan trouwt met Sophia Maria Zeestraten op 15 november 1893 in Haarlemmermeer. Ferdinand is bij zijn huwelijk ongeveer 25, zijn broer Jan ongeveer 20.

5 Als het te donker werd om de ronde hopen bonen te zetten moest ik mee, om met een lantaarn bij te lichten. Toen heeft moeder zich over laten halen om weer te Bennebroek te komen wonen. Er werd een nieuw huis voor ons gezet, dat wij met buren konden betalen. Cornelis Zeestraten was intussen ook getrouwd en woonde aan de Spieringerweg 8. Het nieuwe huis beviel ons wel, maar het werk was niet geschikt voor mijn broers. Ze moesten bij bloemisten werken. Tienes had een vaste baas aan de IJweg en verbleef bij Sophie in de kost. Maar die kreeg een beetje heimwee en Sophie ook, omdat wij zo ver weg woonden. Op een goede dag kwam Jaap de Boer te voet vanaf Hoofddorp naar Bennebroek om te vertellen dat hij een leeg huis voor ons had, dicht bij Sophie, maar niet over het water. Allen waren het er over eens om te verhuizen. Dus moeder moest wel toegeven, al was ze er zo op gesteld een eigen huis te hebben, maar alzo waren de broers weer bij elkaar. Gerrit gaf er de voorkeur nog al eens aan om boerenwerk te doen. Hij werkte eerst bij G. Vertegaal, waar hij zijn arm brak door van een paard te vallen. Maar toen woonden wij nog aan de IJweg en was Willem en ik nog op school. Later was Gerrit nog bij Kees de Goes in de IJpolder en daarna bij de Wed. Laan-Mesman te Vijfhuizen waar hij de brand meemaakte, zijn mooie kist met een rond deksel gooide hij vanaf boven uit een raam te pletter, maar het vee heeft hij allemaal gered. Voor het feit dat Gerrit al het vee van Mesman gered heeft, moest hij op het Raadhuis komen. Plechtig werd hem een rijksdaalder aangeboden, die hij niet aannam. Hij zeide dat zonder dat geld ook het vee los gesneden zou hebben om ze te bevrijden en het kon het verlies dat hij zelf door de brand had niet goed maken. Wij woonden nog naast Jaap Weber, toen wij een legaat kregen. Dat is een deel van een erfenis van een tante van mijn vader 9. Het was geen groot bedrag. Het zou veel meer geweest zijn als zij niet hertrouwd geweest was. Haar tweede man wist er zeker nog al raad mee. Omdat mijn vader toen al gestorven was, werd het geld onder ons verdeeld. Cornelis en Sophie waren getrouwd, dus die kregen het geld direct. Voor de anderen werd het op de spaarbank gezet, behalve het geld van de twee jongsten, van mij en van Willem. Het huis van U. Verande, naast Jan en Sophie, kwam te koop en moeder kocht het huis aan de andere kant van de Kruisvaart te Hoofddorp à contant. Het was een lief huis en wij hebben er heel gezellig gewoond en het was gemakkelijker voor mijn broers om Jan Braak op het land te helpen. Aan de andere kant van ons woonde Klaas Kooi. Die huurde er ook een ha. land en een huis, dat voor hun tijd door twee gezinnen bewoond werd, en dat waren mensen zonder kinderen. 8 Cornelis Zeestraten trouwt in Haarlemmermeer op 5 mei 1897 met Cornelia Stassen. 9 De 'tante van vader' is waarschijnlijk Johanna Elisabeth Lindeman ( ), dochter van Barend Lindeman en Maria Versterre. Johanna trouwde 3 maal: in 1846 met Cornelis van Schoten (ca ) in 1865 met Hendrik Zeestraten ( ) en in 1871 met Gerrit van Rossum ( ).

6 Het land kwam te koop door het sterven van de landheer Rutgers van Rozenburg van wie al het land was vanaf de tocht tot de IJweg. In zijn testament was bepaald dat alle bezitters van een huis op zijn land het recht van koop zouden hebben voor f per ha. Maar de fam. Kooi wenste het land niet te kopen en moesten alzo hun huis verkopen. En om het Land van de Kooi er ook bij te krijgen hebben wij toen ook hun huis gekocht, Alzo hadden wij twee huizen en één ha. beste tuingrond. Moeder wilde niet dat het huis op haar naam zou staan, en omdat Gerrit nog al veel uit het nest vloog, moest het maar op Gerrit zijn naam staan. Dan had hij alzo thuis volop werk. En dat ging ook wel een tijd goed. Hij teelde veel groenten en er werd 30 roeden aardbeien aangelegd. Ik moest toen soms 's morgens om 4 uur uit bed om aardbeien te plukken. Die werden verkocht en ook veel groenten. In de wintertijd was er niet veel te doen. Voor de aardigheid schreef Gerrit een brief voor H. Persoon te Amerika, een vriend van uit zijn soldaten diensttijd. De brief die hij terug kreeg was ontstellend voor ons. Er werd geschreven hoeveel geld hij nodig had voor reis- en verblijfkosten, voor de reis naar Amerika en hoeveel er was te verdienen en welke kleren hij het beste mee kon nemen. Hij moest zich dan maar in verbinding stellen met Cornelis Wiering, ook een beste vriend van mijn broers en die zou over ongeveer 6 weken ook in gowa 10 te Amerika zijn. Het was of het onweer insloeg voor ons. Het land en het huis stond op zijn naam, en Jan was boos omdat hij nog niet tevreden was en er moest weer geld zijn voor overschrijving van de vaste bezittingen en voor de boottocht naar Amerika. En wij hadden druk werk om hem te helpen om er voor startklaar te zijn. Na 4 weken waren Gerrit en ook Cornelis vertrokken naar Amerika 11. Ze schreven dat de boottocht prachtig was, en het verblijf daar was goed, en de berichten vanaf Amerika bleven goed, en het jaar daarna kreeg ook Tienes de U.S.A koorts en Jan, die er zo op tegen geweest was, dat Gerrit wegging, begon er ook al iets voor te voelen. En Willem was ook al van de partij en voor ons werd het werk zwaarder ook nog door het ziek zijn van J. Braak. En ook Cornelis 12 wilde naar Amerika, maar was getrouwd en had 5 kinderen en zijn schoonvader en zijn zoon Willem wilde ook mee. 10 Waarschijnlijk moet hier 'Iowah' staan. In ieder geval is het plausibel, dat Gerrit in 1907 in de VS is, waarschijnlijk al eerder. Volgens het scheepsmanifest van de SS Statendam (vertrek Rotterdam op 2 febr. 1907), arriveert Hendrik M. Zeestraten (26 jr.) nl. in New York op 13 febr met een ticket voor zijn eindbestemming Rock Valley, Iowah, om daar zijn broer G. Zeestraten te bezoeken. Verder heeft hij $20,- op zak. Zie verder ook het boek 'Forgotten pioneers'. 11 Cornelis Wiering of wellicht Wieringa. Cornelis Zeestraten zal later (in 1908) naar Amerika gaan, met zijn hele gezin en opa Stasssen. Zie ook volgende voetnoot. 12 Cornelis Zeestraten.

7 Opa Stassen 13 was al 73 jaar, maar nog wel flink. En die besloot om de hele boel te verkopen. Er was dan geld voor de verhuizing naar Amerika. Ook Cornelis Zeestraten verkocht alles en vertrok met zijn hele gezin, gelijk met opa Stasse. Willem Stasse was al voor zijn vader weg. Jan Braak 14 was intussen al overleden, waardoor Sophia toen weduwe was met 7 kinderen. Mijn broers dachten dat Sophia ook alles zou verkopen om met haar gezin mee te gaan naar Amerika, maar dat heeft zij niet gedaan. Mijn broers dachten toch verplicht te zijn om ook voor haar te zorgen. Er werd dan ook wel eens wat geld gestuurd vanaf Amerika. Voor moeder en mij was een huis gezocht te Hoofddorp, maar dat werd niet gevonden. Wij moesten toen naar Bennebroekerdijk 19. Dat was nog verder van mijn vriend te Burgerveen af, maar daar moest toch een einde aan komen, omdat ik mijn moeder nooit alleen zou laten. Al eerder had ik dat mijn vriend gezegd, waaraan hij zich aanvankelijk niet stoorde. Men dacht bij ons dat hij niet uit een gezond gezin was, maar hij is pas overleden toen hij 80 Jaar was op zijn vaders boerderij en had 10 kinderen en al zou ik met hem geen gebrek gehad hebben, dan toch nog wel andere zorgen en ik heb er dan ook nooit geen spijt van gehad. Maar zonder het te weten is toen de zorg voor mij al begonnen. Hoewel ik er van droomde om later ook naar Amerika te gaan, maar waarvoor ik nooit meer de tijd voor kreeg. Aan de Ringdijk bij Bennebroek was het heel rustig, totdat moeder haar mooie Kievit-hond gestolen werd, zij had haar hondenwagentje nog wel, maar met een wagen zonder hond kon zij niet meer naar de kerk. Ook daarvoor werd een oplossing gevonden. Piet Zeestraten, een neef van mijn vader 15 woonde dicht bij ons. En daarmede kon moeder meerijden met paard en wagen en daarvoor gaf ik hem nu en dan een kist met sigaren. Ook 13 Jacobus Stassen, geboren op 8 november 1834 in Oude Tonge als zoon van Wilhelmus Nicolaas Stassen en Elisabeth van Boxel. Hij is 73. Het is dus Johannes Stephanus Braak, geboren te Haarlemmermeer op 10 november 1872 en aldaar overleden op 11 juni Petrus Martinus Zeestraten had meerdere neven (neefzeggers) met de naam 'Piet'. Hier wordt bedoeld Petrus Adrianus Zeestraten, geboren in Hillegom op 25 december 1853 als zoon van Arie Zeestraten en Cornelia Steenvoorden. Zijn eerste echtgenote (Geertruida van Kempen) overlijdt op 1 mei 1892 in Haarlemmermeer. Hij hertrouwt met Katharina van Schooten en overlijdt te Bennebroek op 28 april Deze Katharina van Schooten is de tweede echtgenote van Samuel van Hensbergen. Zij was toen al weduwe van Johannes Petrus van Went. Een zoon uit het eerste huwelijk van Samuel van Hensbergen trouwt in 1909 met een dochter uit het eerste huwelijk van Petrus Adrianus Zeestraten (zie onderstaand relatieschema).

8 dat mocht niet lang duren, omdat Piet Zeestraten zijn boerderij verkocht voor f Dat was toen veel geld. Hij kocht een groot huis te Bennebroek en ging daarin met zijn tweede vrouw en een kleindochtertje van haar stil wonen. Hij had twee zoons 16. De één kocht een sigarenwinkeltje te Noordwijkerhout en de andere ging naar een boerderij als bedrijfsleider en is later nog getrouwd, maar niet erg gelukkig en kreeg later een ongeluk waarmede er een einde was aan zijn moeizaam leven. Intussen verhuisden wij weer naar Hoofddorp naar de Kruisweg 1041, na 3 jaar aan de Ringdijk gewoond te hebben. Intussen was Sophia getrouwd met Benedictus de Ruiter 17. vroeger was Dictus nogal eens dronken, maar tegen alle verwachting in, was het nog goed ook met hem. Hij was goed voor de kinderen en werkzaam. Hij leefde voordien met zijn oude vader, die toen ook bij Sophia in kwam wonen. Dat was voor zijn vader een uitkomst, omdat hij alzo een goede verzorging kreeg en Dictus was toen nooit meer dronken. Maar na 1,5 jaar kreeg zijn vader een beroerte en is gestorven. Terzelfdertijd was Sophia in verwachting, maar dokter Nanninga te Hoofddorp durfde het niet aan. Het zou haar eerste kind geweest zijn van Dictus de Ruiter. Zij moest er voor naar Leiden. In een ander ziekenhuis was er toen nog geen plaats, voor dat soort gevallen. En ik bracht haar weg met de gedachten dat er niets scheef kon gaan. In dat ziekenhuis was ik al een goede bekende. Ik was al eens te Leiden in het ziekenhuis geweest met een van Sophia haar kinderen. Die had schellen voor zijn oogen en kon geen licht verdragen en het leek er wel op dat kleine Piet Braak zijn gehele leven blind zou zijn. Omdat Sophia niet te sterk was om hem te dragen deed ik het en alzo wilde mijn moeder het en ging des morgens om 6 uur lopende met de kinderwagen vanaf Hoofddorp naar Heemstede en dan met stoomtram met een slakkegang naar Leiden. De eerste keren moest ik nog al eens wachten, maar later kwam er al een dokter of een zuster ons tegemoet. Het was zeker wel een apart geval en een lief ventje, wij werden geholpen en de vertrektijd van de tram werd voor ons uitgezocht zo dat ik niet met dat zware kind behoefde te wachten. Het heeft wel lang geduurd maar Piet kon tenslotte goed zien. En toen ik er later zijn moeder bracht voor de verwachting van een kind kon ik er niets dan goeds van denken. Maar dat kwam anders uit. Er kwam een telegram vanaf het ziekenhuis te Leiden: "Overkomst gewenst". En toen mevrouw Pompe het hoorde dacht zij hardop: "Die is dood". Mijn zuster Anna was bezig om de keuken van mevrouw Pompe te Hoofddorp schoon te maken, zij stond toen op een trap, en zij was er zo van geschrokken, dat er later de dokter aan te pas moest komen. Toch leefden wij nog tussen hoop en vrees omtrent Sophia. Maar toen haar man van Leiden terugkwam was het niet nodig, om hem iets te vragen. Die man was zo van streek, dat wij begrepen hebben dat Sophia overleden was Uit zijn eerste huwelijk had Petrus Adrianus Zeestraten 10 kinderen: 6 zonen en 4 dochters. Eén zoon (Theodorus) overleed in De jongste (Petrus) kocht een sigarenzaak in Noordwijkerhout. De tweede zoon kan zijn Gijsbertus (trouwt in 1917) of Anthonius (trouwt in 1948). 17 Zij trouwen op 20 april 1910 in Haarlemmermeer.

9 Na twee jaar gezellig gezinsleven zat Dictus de Ruiter alzo in de put, en wat moest er van het gezin terecht komen. Ze werd opgebaard in de Kerk en wij mochten haar allen nog eens zien, en zal dat nooit vergeten. Zeven kinderen huilend om hun moeder. Mijn zuster Anna was zo kalm en ik huilde nog harder dan de kinderen. En ik was boos op mij zelf, ik vond het geen goed voorbeeld, maar kon het zo goed begrijpen, omdat ik zelf tussen 6 grote broers mijn moeder nog zo hard nodig had, en ik voelde daar in de kerk al, dat ik er mijn leven voor in moest zetten. Hoe, dat heb ik mij zelf niet afgevraagd en zonder middelen van bestaan. De eerste tijd heeft mijn zuster Anna zich heel verdienstelijk gemaakt. Na haar dagtaak ging zij voor Dictus en de 7 kinderen het eten koken en werken en er 's morgens vroeg de was doen. Ik kon bij moeder blijven en het werk voor mijn naaihuizen bijhouden, toen kwamen ze voor de boedelscheiding en er moesten voogden gekozen worden, want al de vaste goederen waren van hun moeder. Het land en het huis werd verkocht en aan de 7 kinderen uitbetaald. Maar de stiefvader (B.Ruiter) wist een oplossing. Als de boel niet te hoog getaxeerd werd, zo dat hij er bij de Boerenleenbank geld voor kon krijgen om de kinderen uit te betalen. Dictus de Ruiter kreeg dan alles op zijn naam en beloofde dan voor de kinderen te blijven zorgen en ik moest dan toeziend voogdes worden. Er was nog een broer van de kinderen hun vader (Ferdinand) maar die had onder toezicht van zijn vrouw gezegd, dat hij geen enkele verantwoording op zich kon nemen. En ze dachten dat zo de voogdijraad voltallig was. Maar ik heb toen een broer van mijn vader en een aangetrouwde oom over laten komen. De Kantonrechter had geen bezwaar dat ik nog een jong meisje was 19, maar ik had wel bezwaar. De kantonrechter kon dat niet begrijpen en misschien dacht hij dat het maar een gril was en hij begon mij op mijn plicht te wijzen. En het was zoals de Kantonrechter zeide, zijn plicht er mij toe te brengen om voogdes te wezen. Mensen die meegekomen waren vonden het zo erg, maar het bleef neen, toen vroeg hij zacht:"waarom??" en zeide toen omdat drie mensen meer voor de kinderen kunnen doen als twee. Toen scheen hij iets te begrijpen en vanuit de twee oude ooms van mij, werd een toeziend Voogd gekozen, veel heeft hij er niet voor kunnen doen, het ging er maar om dat er op de achtergrond een man stond die ook iets te zeggen had...het voogden kiezen was niet het ergste. Het huis en land was nu voor de kinderen. De stiefvader was met legen handen gekomen en wilde liever niet met legen handen weggestuurd worden. De hoge heren keurden zijn plannen goed als hij dan voor de kinderen zou blijven zorgen. Hij kreeg het geld ter leen van de Boerenleenbank en de kinderen kregen elk een spaarbankboekje en waarvan de rente voor de voogd was. Mijn zuster Anna bleef zo goed mogelijk voor het gezin zorgen, maar op een keer kwam er een heer van de voogdijraad mijn moeder vertellen dat haar drie jongste kleinkinderen naar een kosthuis met school te Steenbergen zouden gaan. Hij dacht dat wij dat de beste oplossing zouden vinden. Maar vooral voor mijn moeder was dit een tweede slag, na het sterven van hun moeder. En ik vond het ook niet goed, het was geen afspraak. Maar mijn 18 Sophia overlijdt op 23 mei 1912 te Leiden. 19 Als Sophia overlijdt op 23 mei 1912 is Maria Catharina 27 jaar.

10 Zuster Anna dacht er anders over en zeide: "Ga jij de kinderen maar weg brengen, en dan zal het je wel mee vallen". Maar het bleek dat mijn zuster kloosterplannen had, en van samen voor moeder zorgen kwam niet veel van. Er was nog wel wat van haar geld over. Maar in plaats van een uitzet moest Anna nog geld storten. Er bleef dus niet veel over om van te leven. Ik naaide thuis voor een winkel en een paar dagen per week bij klanten. Cor en Cathrien moesten na schooltijd de boel bij pa de Ruiter opknappen en voor het eten zorgen. Jan Braak was nog alleen thuis bij zijn stiefvader. Aan Jan had hij de beste hulp, maar ik merkte dat het niet goed ging. Ik schreef aan een zuster van moeder in Spieringerhorn dat Cor en Catharien een paar dagen kwamen, en pa de Ruiter liet ik er maar eens op het matje komen, en voor Jan werd er toen een baantje gezocht bij een koeboer. En hij werkte daar ook wel hard, maar hij werd er beter verzorgd. En de meisjes kwamen weer thuis. En pa de Ruiter kon niet beter doen dan een andere vrouw zoeken. Cor en Catharien maakten nu rustig hun schoolwerk af, maar voor ons was het een zware tijd. Mijn zuster Anna was in Roosendaal zuster Egidia geworden en zij voelde zich gelukkig en nog voor zij geprofest werd als zuster, was zij overgeplaatst naar Steenbergen, dus bij de kinderen van Sophia. Maar Piet kon er niet lang blijven, hij was de oudste van de drie jongste, en als zij de lagere klassen door waren moesten zij vanaf Steenbergen vertrekken. maar wat moesten wij met hem beginnen, ons huis was alzo te klein. Maar oom Willem Braak (dat was de toeziend voogd) wilde hem wel graag hebben. Hij kon dan mooi wat op de tuin werken. Hij had zelf een tuinderij en geen kinderen meer thuis. En dat is wel lang goed gegaan. Maar hij was nog wat jong voor alleen bij twee oude mensen te zijn. Toen moesten wij uit het huis waarin wij woonden en er was geen ander. En dat gaf nog al moeilijkheden. Ik was goed bevriend met de deurwaarder, ik was hun naaister. En er werd beweerd dat ik nooit uit dat huisje gezet zou worden, maar ik had toch gebrek aan een groter huis, zodat de kinderen weer bij elkaar konden zijn. Cornelis was toen ook al terug gekomen vanaf Steenbergen. En ik wist toen ook niet hoe wij aan het eten zouden blijven. En ik moest daar nog wat op vinden. Het was wel aardig van Anna om het haar broers te schrijven. Wij zorgen nu wel voor moeder en dat zoveel geld betaald moest worden en dat er niet veel meer over was. En moeder wilde wel graag haar dochter zien in zusterskleding. En ik schreef toen naar de hoofdzuster in Roosendaal, of Anna (zuster Egidia) in een van hun andere kloosterhuizen dichterbij Hoofddorp over mocht komen, zodat moeder haar gemakkelijker kon ontmoeten. Er werd eerst afwijzend beschikt, maar een paar weken later kwam er bericht van zuster Egidia, dat zij overgeplaatst was in het Semenarie te Warmond. Oom Willem Braak te Halfweg kwam met zijn paard en wagen en bracht ons toen naar Warmond. Maar er was nog meer afgesproken en daarom werd dit de zwaarste dag voor mij. Moeder kon niet meer alleen zijn, en wij moesten verhuizen, en daarom zouden wij terug langs de BOVO 20 rijden en dan Moeder in de BOVO te Heemstede achterlaten voor een paar weken. Maar we moesten nog afwachten of moeder dat wilde en het viel nog mee. 20 Waarschijnlijk BAVO i.p.v. BOVO. Maar de BAVO zat en zit in Haarlem.

11 Moeder wilde altijd graag een ander helpen. En de eerwaarde overste van de BAVO kwam met ons praten, en vertelde dat het zo druk was met groente inmaken en vroeg moeder of zij een paar dagen wilde helpen. En o, dat wilde zij graag en toen moesten wij maar gaan. En later hoorden wij, dat ze veel last met haar hadden. Maar het ergste was dat ik er twee weken niet mocht komen om te bezoeken. Hoe wij verhuisd zijn weet ik niet meer, want ik kreeg lichte evenwichtstoring en na twee weken mocht ik bij moeder op bezoek komen, met een bang hart, en toen ik er kwam zag ik haar zitten in een wandelwagen in de tuin. En toen zij mij zag zei ze: "Je komt mij toch zeker niet halen. Het is hier toch zo mooi". En ik wist niet wat ik hoorde, maar om echt blij te zijn bleef er nog te veel zorg over. Er moest wat verdiend worden om het gezin aan het eten te houden. En voor moeder moest er per drie maanden betaald worden. Jan Braak kwam thuis, dus kon wat mee verdienen en er kwamen een paar andere jongens bij ons in de kost. En zo werd het gezin in stand gehouden en nu wij een groter huis hadden wilde Piet Braak ook weer tot het gezin behoren, en oom Willem waar hij was, die vond het wel goed. En zo kwam het gezin Braak bij mij weer bij elkaar. Alleen Marie niet. Die trouwde met Johannes van Zelst, een schilder vanaf Gorinchem, een goede man. Ze kregen een aardig huis te Oude kruisweg te Cruquius nabij Heemstede. Maar J. Braak moest toen in militaire dienst, en dat viel tegen, maar het getal bleef hetzelfde. Vanaf Steenbergen kwam er bericht, dat het kindertehuis werd opgeheven. En dan moest Annie naar een weeshuis, maar dat vonden wij niet goed, en zij moest dan ook maar bij ons thuis komen. De meisjes van Qroezen moesten juist voor een reis weg naar Zeeland, en met hun kwam Annie Braak op de terugreis vanaf Steenbergen mee. Zij kon nu te Hoofddorp naar school, en praatte echt Brabants na het verblijf te Steenbergen. Piet en Cornelis en haar zusjes kende zij nog wel, maar haar broer Jan was in dienst en die was nooit bij haar te Steenbergen geweest. Wij dachten dat zij elkaar wel zouden kennen. Maar ik schreef niet naar Jan, dat Annie thuis zou komen, en aan Annie vertelden wij dat er een soldaat op bezoek zou komen, en verder zouden wij het wel zien. Maar Jan zag in dat kleine Brabantse meisje geen familie en Annie in de soldaat geen broer. Maar het hele stel was nu gelukkig weer bij elkaar. Marie was getrouwd en haar eerste kind was Piet van Zelst en voor Annie het liefste speelgoed. En toen haar tweede kindje kwam, kregen zij een huis in de stationsweg recht tegenover ons. Piet kon al een beetje lopen en kwam elke morgen zijn handjes warmen aan onze theepot. Hij ging dan op de vloer zitten en kreeg dan de warme theepot tussen zijn beentjes. Het was in de eerste wereldoorlog en er was niet voldoende brandstof om 's morgens vroeg de kachel aan te maken. Dat gebeurde pas als het tijd was om het eten te koken Voor Annie was het een groot feest om Piet van Zelst rond te dragen, maar Marie vond het niet altijd goed. En dan kreeg Annie nog al eens te horen van Marie: "Laat dat kind toch lopen". En toen begon Piet zijn moeder na te zeggen alzo hij het kon, en zeide dan: "Laat dat kind toch jopen". De 'l' kon hij nog niet zeggen.

12 Maar aan het wonen in de Stationsweg kwam ook weer een einde, omdat ons huis verkocht werd en wij moesten iets anders zoeken. En er was niets anders als er stond een directeurswoning van de groente-inmaak-fabriek leeg. De huur voor dat huis was wel drie maal zo hoog als dat van het huis in de Stationsweg, maar wij moesten het wel nemen. Het verhuizen heeft niet veel gekost. Piet Braak kreeg een paard en wagen (karwij karos) van zijn baas om te verhuizen. Maar het was een groot huis en onze spullen pasten er niet in. En had al zo veel kaal vloer dat elke week geboend moest worden. Annie was toen nog op school en er waren toen nog een paar betalende gasten bij ons. Maar het was een grote tour om met het geld rond te komen. Er waren nog meer huizen bij de fabriek die er gezet waren voor het personeel van de fabriek, maar bij de opheffing van de fabriek waren de kleinere huizen en een terrein aangekocht door de suikerfabriek te Halfweg. en ik wist dat een van die huizen leeg zou komen en dat scheelde de helft in de huishuur, en het hoofdkantoor was Keizersgracht te Amsterdam. En ik ben er maar naar toe gegaan en een heel deftige Dokter Mr. Gunning, die mij heel vriendelijk te woord heeft gestaan, heb ik ons moeilijke bestaan uitgelegd. En wij kregen het huis dat twintig meter verder stond. Het verhuizen was vlug gebeurd alles kon overgedragen worden. En wij voelden of ons best thuis. Het was juist zomertijd en wij zouden een dag naar het strand gaan te Zandvoort, met het hele gezin. De fietsen werden klaar gemaakt en het eten voor de gehele dag. De jongens wilde zwemmen en liepen een eind het strand op en wij moesten hun kleding en spullen zolang bewaren. Maar na een poosje begon er één in het water te zwaaien, maar wij wisten nog niet direct wie het was. Het was Piet Braak. Hij voelde zich plotseling niet goed en wilde het water uit. Maar verders maakte hij de dag nog aardig goed mee. Maar ik vond dat hij er nog niet goed uitzag. En de volgende dag zou hij met Kees Zomers, een kennis van hem, gaan werken in de omgeving van Alkmaar. Maar ik vertrouwde er niet op dat Piet wel goed was daags na de dag naar zee. Ik vroeg Kees Zomers om hem maar thuis te laten, maar dat vond Kees Zomers overdreven, omdat Piet was zo flink en sterk en kon dat best mee maken. Maar twee dagen later kwam Piet doodziek weer terug thuis, zodat wij hem zijn goed uit moesten trekken en hem op bed moesten leggen. De dokter was vlug gehaald, en zeide hoe kunnen ze zo iemand alleen terug naar huis laten gaan. Maar met veel zorg is hij er weer bovenop gekomen. Maar er kwam nog wel spanning om. Het was juist concours en dan moest ik toen alle jaren in het buffet staan in het Hotel van P. de Groot te Hoofddorp. En het was juist die dag dat er een heer Piet vertelde dat hij voor een poosje naar een sanatorium moest. En daar kreeg Piet Braak de schrik van zijn leven van, maar wij hebben hem niet laten gaan. De dokter had aanvankelijk al gezegd dat hij er niet voor in een sanatorium kon leggen. En toen de dokter later Piet beter verklaarde, stuurde ik de dokter een bosje bloemen.

13 En hij vond dat zo aardig en kwam vertellen dat wij deze goede afloop wel een wonder mochten noemen. En het was wel vreemd om dat uit die dokter zijn mond te horen, want niemand heeft hem ooit een kerk binnen zien gaan. Hij was wel streng maar een goede en edele man (Dr.Nanninga).

14 En toen Piet Braak zich na de ziekte weer goed genoeg gevoelde om te werken, vertrok hij tot onze spijt naar Frankrijk. En ons gevraag of hij terug kwam mocht niet baten en met ons gezin stond het er niet al te best voor. Het was toen ook voor het eerst dat ik de moed liet zakken. Juist nu de kinderen groter werden, kon ik de eindjes niet meer bij elkaar knopen. En besloot de kinderen voor elkaar te laten zorgen en ik vroeg per brief aan mijn neef die kapelaan was te Vlaardingen, een baan voor mij te zoeken waarmede veel geld te verdienen was, want voor mijn moeder moest ik ook nog betalen. En hij wist wel iets. Ik moest dan huishoudster worden op een schip dat heen en weer naar het buitenland vaarde. Maar hij kwam over om mij te vertellen, dat hij niet begrepen had,dat ik de moed op had kunnen brengen, om voor zo een jong gezin te zorgen en dat ik nu geen raad meer wist. Maar ja het ging om moeder. Zij had gezorgd voor tien kinderen om ze zonder het armenbrood groot te brengen. Dus mocht ik haar zelf dan ook niet daaraan over geven. Maar mijn neef bleef zo lang praten totdat ik het dan nog maar probeerde en met veel zorgen zijn wij bij elkaar gebleven. Er kwam weer bericht dat wij moesten verhuizen. Er was een opzichter benoemd voor het fabrieksterrein waar wij woonden. Die moest in ons huis wonen. Ik was wel lid van een woningbouwvereniging, maar die huizen waren nog niet klaar. Dus moesten wij maar zolang wachten. En in januari was het huis zover gereed om er in te trekken. Maar de deuren konden wij nog niet goed sluiten en de aanrecht en gootsteen moesten nog gemaakt worden. Voor de vloerbedekking boven was er geen geld, maar mijn neef H. van Zelst wist er wel raad op. Hij heeft alle vloeren boven gebeitst en het was zo nog mooi ook, maar wij woonden voor ons gevoel wat ver van het dorp af: Verlengde Fortlaan 51 (thans Ter Veenlaan). Het was een flink huis waar je wat mensen in kunt bergen, maar Jan ging trouwen. Alzo was er weer één minder. En Piet kwam onverwacht terug uit Frankrijk, maar was niet van plan om in Nederland te blijven. En na verloop van een korte tijd, vertrok hij naar Amerika. En Cor had toen haar werk in een hotel te Amsterdam en vertrok tenslotte naar Roosendaal en werd er zuster in Gesticht Charitas. Cathrien ging naar Van Zabel, een bloemist te Heemstede en Cornelis zeide telkens wel voor zich zelf te zorgen als hij 21 jaar was en heeft dat ook gedaan. Eens per week ging ik naar de Bavo te Heemstede om moeder te bezoeken, totdat er bericht kwam dat het met moeder niet zo best was. En toen ik er kwam zat ze in een stoel, en ze was er niet zo goed aan toe. En ik moest knielen om haar aan te kunnen kijken. En vond dat haar ogen, half gebroken waren. Maar ze kende mij nog. Maar toch heb ik nog een paar dagen bij haar bed gezeten, zonder dat ze mij kende of zag. En toen stuurde de eerwaarde moeder van de Bavo te Heemstede mij naar huis. Ze was bang dat het niet goed voor mij was om er zo lang te blijven, en ik was thuis ook nodig. Maar toen kwam er ook al spoedig bericht dat

15 ze overleden was 21. En daarmede weer nieuwe moeilijkheden. Je moeder verliezen die voor ons allen zoveel gedaan had, is een groot verlies. Vooral als je als jongste geen toekomst had om aan te denken, zolang ze nog leefde. Maar er was nog meer. Ik wilde haar zo graag die paar laatste dagen nog thuis hebben, wat dan ook gebeurd is. Maar er was geen geld genoeg. Ze was verzekerd voor 65 gulden en ik zat verschrikkelijk in de put. Maar een van de meisjes van Braak was zo goed er haar moeders erfenis voor aan te spreken. En zo was dat nog wel een goed slot voor na mijn moeders zorgelijk en werkzaam leven. Dank zij de goedheid van haar naamgenoot (Cornelia). 21 Cornelia van der Riet overlijdt op 1 februari 1922 in Heemstede.

16 Zuster Egidia (Anna Zeestraten) had gedacht, dat ik na het sterven van moeder ook wel zuster zou worden. Ze had wel begrepen dat de grootste offers voor moeder gebracht waren en dat mijn taak nu af was. En toen ik in het semenarie te Warmond kwam, werd ik voor de grap als zuster verkleed. En zo moest ik voor de eerwaarde Overste verschijnen. Maar de roeping was bij mij ver te zoeken, en zuster Egidia wist ook wel, dat ik na moeders dood naar Amerika wilde gaan, om voor mijn broers te zorgen. Maar niet voor de jongste van mijn zuster Sophia 13 Jaar was. En weer waren er grote moeilijkheden. Het was in 1922 nog te vroeg om op te breken, en wat zou het in South Dakotha zijn als ik daar kwam om te proberen hun van daar weg te krijgen in een beter bewoonde streek. Ze waren trots op hun bezit van paarden, koeien en ander vee. Maar bovenal hun land, waar ze toch nooit rijk zouden worden, omdat de grond daar niet geschikt voor was. En Jan was toen al dood 22 en die had mijn hulp het hardste nodig gehad. Gerrit was getrouwd en was evenals vroeger niet lang op dezelfde plaats, en met zijn vrouw was dat hetzelfde. Ze kregen een zoon, Edwin Gerardus Zeestraten op 15 Juli 1924 in DEDakusa. En toen het kind één jaar was, wilde ze naar een warme streek. En het land werd aan Willem en Tienus over gedaan en vertrokken. Een paar weken later, kwam er bericht dat hun geld daar niet uit de Bank was te krijgen. Er werd dus geld gestuurd. Maar daarna kwam er bericht vanuit een Hospitaal (Ziekenhuis) dat de hele familie daar was opgenomen met tropische koorts en alle bewusteloos en toen Gerrit zijn vrouw en kind weer tot bewustzijn kwamen was Gerrit al overleden. En vrouw en kind zijn toen terug naar Newel S.D. gekomen en hun intrek bij Tienus en Willem dat leek heel goed, maar later was er iets heel minder goed en zonder goedvinden van Willem, trouwde Tienus met de weduwe van Gerrit 23 en zij kregen een dochter Elizeb (Elzie) maar veel plezier heeft hij er niet van beleefd. Zij vond het te stil en vertrok met haar twee kinderen naar California. En na 9 jaar kwam ze terug met twee zoons Edwin en Tommie. Die was 6 jaar. En Tienus heeft toen gedaan alsof zij een uitstapje gedaan had, maar een goed samenleven is het nooit weer geworden. Misschien heeft hij toch de hemel aan haar verdiend. Zijn dochter Elzie is later getrouwd maar woonde in California, dus kwam niet veel thuis. En Edwin had geen zin in de farm (boerderij) en daarom was het toch Tommie, het aangewaaide zoontje van Tienus zijn vrouw, die het werk deed op de boerderij (farm) toen Tienus er te zwak voor was. Mijn broer Willem was wat sterker, altijd al geweest, en kon al zijn werk nog doen en was er zo trots op dat alles nu electric was gemaakt. Toen kwam er een brief, waar wij niets van begrepen. Maar met een Engels woordenboek erbij, moesten wij wel zien dat hij dood was Johannes Zeestraten overlijdt op 6 oktober 1920 in Twilight, South Dakota,VS 23 Henricus Martinus Zeestraten trouwt met Mary E. Schoep op 21 september 1928 in Mead County South Dakota (volgens de gegevens op bij het graf van Mary Schoep) of op 17 september 1929 in Perkins, Oklahoma, VS volgens andere niet bevestigde gegevens. Nog uitzoeken. 24 Willibrordus (Willem) Zeestraten overlijdt in Newell, South Dakota, VS op 5 maart 1955.

17 En niet te geloven, 10 dagen later kwam er een brief van hem zelf waarin hij schreef er was een verschrikkelijke wind op komen zetten, zodat alle schapen van de koude naar huis gekomen waren. Hij mankeerde toen nog niets maar de brief van Henrie (is Tienus) ofwel(tienus Henrie Zeestraten) was per zeepost verzonden en het bericht van zijn overlijden dat was per luchtpost verzonden en kwam alzo eerder te Holland aan. En als wij intussen geen officieel bericht van overlijden gekregen zouden hebben, dan zou ik het niet geloofd hebben, dat hij dood was, omdat wij van hem geen bericht gekregen hebben over ziekte. Ten Laatste Later bleek dat Willem plotseling ziek geworden was en door een buurman naar het ziekenhuis (hospitaal) was gebracht met longontsteking. En in het ziekenhuis wordt hij in een tent gelegd voor kunstmatige ademhaling. Maar het mocht niet meer helpen en is gestorven. En Henrie (is Tienus of Henrie Tienus Zeestraten) was toch al niet zo gezond en schrok zo van het overlijden van Willem, dat ze hem naar hetzelfde ziekenhuis moesten brengen. Hij werd op dezelfde manier behandeld en hij kwam levend terug, maar wel zwak. Veel heeft hij niet meer kunnen doen, en toen hij op een zondag zich niet goed genoeg gevoelde om mee naar de kerk te gaan, vonden zijn vrouw en zijn zoon hem na hun terugkomst van de kerk bewusteloos en hij werd weer naar het ziekenhuis gebracht. Maar deze moeite hadden zij zich kunnen besparen, want dit was zijn laatste reis 25. En hiermee waren al mijn broers en zusters overleden. En ben ik nog alleen over van moeders kinderen. En ik zal dus de stoet moeten sluiten. Want ook mijn oudste broer zijn vrouw kreeg ten laatste de eene beroerte na de andere en is met haar 89 jaar naar de hemel gegaan 26. Zij was altijd een goed voorbeeld voor hun die haar kende. En zij heeft een mooi ziekbed gehad en in haar lange ziekte is zij nooit nog dag of nacht alleen geweest en dat was dan wel de kroon op de kinderen hun werk. En hiermee zal ik dit verhaal dan sluiten. En voor mij is dit niet zonder zorgen voorbij gegaan. Maar ik weet dat ik God en de H. Maagd dankbaar moet zijn voor al het Goede in die zorgende jaren aan ons geschonken. M.C. ZEESTRATEN Henricus Martinus Zeestraten overlijdt in Meade County, South Dakota, VS op 21 september Cornelia Stassen overlijdt op 16 juni 1963 in de VS (nadere plaats niet bekend) op 89 jarige leeftijd. 27 Maria Catharina Zeestraten overlijdt op 10 september 1970 in 's Hertogenbosch.