In deze dienst zal klinken de cantate Brich dem Hungrigen dein Brot BWV 39 van J.S.Bach

Transcriptie

1 ZONDAG 29 JUNI e zondag na Pinksteren- Voorganger: ds. Margreet Klokke Ouderling van dienst: Harry Kragt Organist: Geerten van de Wetering Zondagskind: Sarah Brown Dirigent: Jos Vermunt m.m.v. Residentie Bachkoor Residentie Bachorkest Hanneke de Wit, sopraan Karin van der Poel, alt Mattijs van de Woerd, bas In deze dienst zal klinken de cantate Brich dem Hungrigen dein Brot BWV 39 van J.S.Bach In de zomerperiode wordt in de Kloosterkerk een serie diensten gehouden met het thema: De bijbel op straat. Op allerlei gevels en muren in de stad staan teksten die aan de bijbel ontleend zijn, of gedichten die door de christelijke traditie geïnspireerd zijn. Vaak ga je er ongemerkt aan voorbij. In deze zomer zal er stil worden gestaan bij een aantal van deze teksten, in de hoop dat dit je beleving van de stad Den Haag een klein beetje verandert... Vandaag gaat het om de tekst uit Mattheus 11:28 Bij de kinderdiensten: Het schooljaar loopt af. De laatste toetsen, nog de laatste dingen voor de schoolmusical oefenen, je lokaal helpen opruimen... Moe word je ervan! Was het maar vakantie... Op de Waalse kerk op het Noordeinde kun je lezen dat Jezus zei: "Kom bij mij, wie vermoeid en belast is. Ik zal u vrede geven." Wat zou Jezus hebben bedoeld? Tegen wie zou hij dat zeggen? En wat zou die vrede zijn? In de Apostelkapel staat een kaarsentafel. U kunt daar een kaars aansteken voor iets wat u bezig houdt, of voor iemand die in uw gedachten leeft. Bij de ingang zijn knielkussens beschikbaar Na de dienst is er gelegenheid in de Wandelruimte een kopje koffie te drinken. Voor de kinderen is er limonade. Ook kunt u boeken lenen bij de boekentafel in de Wandelruimte Agenda, informatie en een toelichting bij de cantate vindt u achterin de liturgie. U wordt verzocht het geluid van uw mobiele telefoon uit te zetten.

2 - 3 - ORGELSPEL: Fuga in g-moll (BWV 578) - J.S. Bach BEGROETING STILTE -de kaarsen worden aangestoken- BEMOEDIGING V: Onze hulp is in de naam van de Heer, G: die he - mel en aar - de ge - maakt heeft, V: die trouw houdt tot in eeu wig - heid, G: en niet laat va - ren de wer-ken van zijn han - den. -gemeente gaat staan- INTROÏTUS: NLB 213: 1, 2 en 3 Tekst:Christian Knorr von Rosenroth Morgenglanz der Ewigkeit Melodie:Mühlhausen 1662/Halle 1704 Vertaling: C.P.Burger

3 - 4-3 Laat uw heil'ge liefdegloed onze koude werken doden en versterk in ons de moed om, de eeuw'ge nacht ontvloden, voordat wij tenondergaan, op te staan

4 gemeente knielt of gaat zitten- GEBED OM ONTFERMING Na het.zo bidden wij U van de voorganger antwoordt de gemeente met: Heer - ont -ferm - U, Chris tus ont - ferm U, Heer - - ont - ferm U. V.: God schenke ons vergeving, bevrijding, vertrouwen en hernieuwde toewijding, door Jezus Christus, onze Heer. G: A men. LOFLIED: NLB 210 Tekst: Heinrich Albert Gott des Himmels und der Erden Melodie: Heinrich Albert Vertaling: Wonno Bleij -gemeente gaat staan-

5 - 6-3 Laat mij als een trouwe dienaar door uw grote wijngaard gaan, waar de liefde wordt beleden en de waarheid wordt gedaan, waar het recht bloeit als een roos van uw liefde, eindeloos.

6 gemeente gaat zitten, de kinderen verlaten de dienst en gaan naar hun eigen ruimten- GEBEDSGROET: V.: De Heer zij met u. G.: Ook met u zij de Heer. GEBED V.. door Jezus Christus onze Heer G: A men. SCHRIFTLEZING: Jesaja 58 LIED: Psalm 81: 8, 11, 12 en 14 8 Ik ben HIJ DIE IS: God wil Ik u we zen. Uit de duis-ter-nis van de sla - ver - nij maakte Ik u vrij: hebt gij nog te vre-zen? 11 Ga niet van Mij heen, volg Mij op Mijn wegen, sluit u hecht aaneen. Waar gij langs zult gaan maak Ik u ruim baan: niemand houdt u tegen. 12 Al wie u verdrukt zal Ik af doen deinzen. Ik verbreek het juk dat uw schouders knelt, en het ruw geweld zal verering veinzen. 14 Keer terug tot Mij Israël, gij trotse en de woestenij zal weer bloeien gaan; Ik geef most en graan, honing uit de rotsen.

7 - 8 - TWEEDE SCHRIFTLEZING: Mattheus 11: CANTATE (deel 1) : Brich dem Hungrigen dein Brot BWV 39 van J.S.Bach Deel je brood met de hongerige Koor Brich dem Hungrigen dein Brot und die, so in Elend sind, führe ins Haus! So du einen nacket siehest, so kleide ihn und entzeuch dich nicht von deinem Fleisch. Alsdenn wird dein Licht herfürbrechen wie die Morgenröte, und deine Besserung wird schnell wachsen, und deine Gerechtigkeit wird für dir hergehen, und die Herrlichkeit des Herrn wird dich zu sich nehmen. Is het niet: je brood delen met de hongerige, onderdak bieden aan armen zonder huis, iemand kleden die naakt rondloopt, je bekommeren om je medemensen. Dan breekt je licht door als de dageraad, je zult voorspoedig herstellen. Je gerechtigheid gaat voor je uit, de majesteit van de Heer vormt je achterhoede Jesaja 58: 7-8 Der reiche Gott wirft seinen Überfluß Auf Uns, die wir ohn ihn auch nicht den Odem haben. Sein ist es, was wir sind; er Gibt nur den Genuß, doch nicht, daß uns Allein nur seine Schätze laben. Sie sind Der Probestein, wodurch er macht Bekannt, daß er der Armut auch die Notdurft ausgespendet, als er mit milder Hand, was jener nötig ist, uns reichlich Zugewendet. Wir sollen ihm für sein Gelehntes Gut die Zinse nicht in seine Scheuren bringen; barmherzigkeit, die Auf dem Nächsten ruht, kann mehr als Alle Gab ihm an das Herze dringen. Seinem Schöpfer noch auf Erden nur im Schatten ähnlich werden, ist im Vorschmack selig sein. Sein Erbarmen nachzuahmen, streuet hier des Segens Samen, den wir dorten bringen ein. Recitatief (B) Aria (A) De rijke God strooit zijn overvloed over ons uit, wij, die zonder hem ademloos zijn. Van hem komt wat wij zijn; hij geeft ons de levenslust, alleen niet opdat zijn schatten enkel onszelf laven. Zij zijn de toetssteen waardoor hij laat weten dat hij bij de armoede ook de nooddruft gaf, toen hij met milde hand, ons rijkelijk bedeelde met wat ieder nodig heeft. Wij moeten hem voor het geleende goed de rente niet in zijn schuren brengen; barmhartigheid, aan de naaste bedreven, kan zijn hart meer dan alle andere gaven goed doen. Om op aarde al is het maar een schaduw van je schepper te worden is een voorproefje van de eeuwigheid. Door zijn erbarmen na te volgen, wordt hier het zaad van de zegen gestrooid, dat we daar zullen oogsten.

8 PREEK CANTATE (deel 2) Wohlzutun und mitzuteilen vergesset nicht; denn solche Opfer gefallen Gott wohl Aria (B) En houd de liefdadigheid en de onderlinge solidariteit in ere, want dat zijn offers waarin God behagen schept Hebreeën 13:16 Höchster, was ich habe, ist nur deine Gabe. Wenn vor deinem Angesicht ich Schon mit dem meinen Dankbar wollt Erscheinen, willt du doch kein Opfer nicht. Wie soll ich dir, o Herr, denn sattsamlich vergelten, was du an Leib und Seel mir hast zugut getan? Ja, was ich noch empfang, und solches gar nicht selten, weil ich mich jede Stund noch deiner rühmen kann? Ich hab nichts als den Geist, dir eigen zu ergeben, dem Nächsten die Begierd, daß ich ihm dienstbar werd, der Armut, was du mir gegönnt in diesem Leben, und, wenn es dir gefällt, den schwachen Leib der Erd. Ich bringe, was ich kann, Herr!, laß es dir behagen, daß ich, was du versprichst, auch einst davon mög tragen. Selig sind, die aus Erbarmen sich annehmen fremder Not, sind mitleidig mit den Armen, bitten treulich für sie Gott. Die behülflich sind mit Rat, auch, womöglich, mit der Tat, werden wieder Hülf empfangen und Barmherzigkeit erlangen. Aria (S) Allerhoogste, wat ik heb is enkel uw gave. Wanneer ik dan ook met dankbaarheid voor uw aangezicht wil verschijnen, verwacht u iets anders dan een offer Recitatief (A) Hoe kan ik, o Heer, iets terugdoen voor wat u mij aan goeds hebt gedaan, naar lichaam en ziel? Ja, voor wat ik nog van u ontvang, en niet alleen maar zelden want ik kan mij elk moment op u beroemen. Ik kan u alleen uw geest maar teruggeven, door de wens te hebben om de naaste te dienen en aan wie armoe lijden te geven, wat u mij gunt in dit leven, en, wanneer u het wilt, kan ik mijn zwakke lichaam teruggeven aan de aarde Ik geef wat ik kan Heer, laat het u behagen, opdat ik, wat u belooft, ook eens mag ontvangen. Koraal Zalig zijn zij die uit erbarmen zich ontfermen over de nood van vreemden, medelijden hebben met de armen, wij bevelen hen aan bij u, God. Dat wie behulpzaam zijn met raad, ook, zo mogelijk, met de daad, weer hulp zullen ontvangen en barmhartigheid verkrijgen.

9 GEBEDSINTENTIES gemeente knielt of blijft zitten- GEBEDEN STIL GEBED - GEBED DES HEREN Onze Vader die in de hemel zijt, Uw naam worde geheiligd, Uw koninkrijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden, zoals ook wij onze schuldenaars vergeven. En leid ons niet in verzoeking maar verlos ons van den boze. Want van U is het koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Amen. INZAMELING VAN DE GAVEN ONDER ORGELSPEL De eerste collecte (rode zak) is voor Pastoraat, Gebouw & Eredienst. De financiering van de activiteiten van de Kloosterkerk, de kosten van de predikanten, de jeugdpastor, de organist, de cantor, de kosters en het kerkelijke bureau vindt volledig plaats door vrijwillige bijdragen en andere giften van haar leden. (Rekeningnummer Huishouding Kloosterkerk IBAN: NL29INGB ) De diaconale collecte (groene zak) is voor het Straatpastoraat in Den Haag. Dat is er voor hen die hun dagen en nachten doorbrengen op straat. Het biedt hun een luisterend oor, steun, en wekelijks een maaltijd en een kerkdienst. Daarbij worden zij in hun waarde gelaten en serieus genomen, hoe zij ook zijn. (Giro Diaconie Kloosterkerk: IBAN: NL89INGB ) De deurcollecte is voor de kosten van het uitvoeren van de Bachcantate. Wij vragen aan ieder van u - als richtlijn - een bijdrage van 7,50 per persoon. U kunt uw bijdrage ook overmaken naar de hieronder vermelde girorekening. Om de cantatediensten in stand te kunnen houden zijn bovendien jaarlijkse bijdragen welkom én nodig. U kunt ook deze bijdrage overmaken. Het rekeningnummer is: (IBAN: NL60INGB ) t.n.v. van de Stichting Cantatediensten Kloosterkerk Wanneer uw telefoon op de stilstand staat, is het geen bezwaar als u hem tijdens de collecte gebruikt om geld over te maken op het desbetreffende bankrekeningnummer -de kinderen komen terug in de kerk, de gemeente blijft zitten tot zij bij hun ouders zijn-

10 SLOTLIED (staande gezongen) : Gezang 488 A tekst: Huub Oosterhuis wijze: De tien geboden 1.Zo - lang er men- sen zijn op aar - de, zo - lang de aar - de vruch - ten geeft, zo - lang zijt Gij ons al-ler Va - der, wij dan - ken U voor al wat leeft. 2 Zolang de mensen woorden spreken, zolang wij voor elkaar bestaan, zolang zult Gij ons niet ontbreken, wij danken U in Jezus naam. 3 Gij voedt de vogels in de bomen, Gij kleedt de bloemen op het veld, o Heer, Gij zijt mijn onderkomen en al mijn dagen zijn geteld. 4 Gij zijt ons licht, ons eeuwig leven, Gij redt de wereld van de dood. Gij hebt uw Zoon aan ons gegeven, zijn lichaam is het levend brood. 5 Daarom moet alles U aanbidden, uw liefde heeft het voortgebracht, Vader, Gijzelf zijt in ons midden, o Heer, wij zijn van uw geslacht. ZEGEN G: A men. ORGELSPEL: Praeludium in G-dur (BWV 568) - J.S. Bach

11 Wilt u een gesprek met de voorganger van vandaag naar aanleiding van de dienst, dan kunt u haar bellen of een sturen. Zie daarvoor de contactgegevens op de achterzijde van de liturgie. AGENDA woensdag 2 juli zondag 6 juli u u u Pauzeconcert: Matthias Havinga (orgel) Kunstvesper (zie toelichting) ds. Rienk Lanooy Woensdag 2 juli: Kunstvesper! De vesper wordt in de wandelruimte gehouden, rond de kunstwerken van Baptiste Debombourg. Teksten, liederen en gebeden zullen een dimensie meer geven aan de beleving van deze werken. Voorganger: ds. Rienk Lanooy Organist: Hans Jansen Dinsdag 22 juli is het jaarlijks Dagje uit georganiseerd door de Contact en informatie Kring. Dit keer gaan we o.m. naar het SS Rotterdam. Zie voor het volledige programma de kerkbode. Heeft u zin om mee te gaan, maak dan 50,00 over naar bankrekening NL71INGB van Contact en informatiekring Kloosterkerk Dienstenveiling De dienstenveiling ligt alweer ruim een maand achter ons. Maar de naverkoop van een aantal kavels gaat nog even door. Op dit moment is de tussenstand van de opbrengst maar liefst euro! Maar we willen graag naar het bedrag van euro. Helpt u ons? Stuur dan een naar dienstenveiling.kloosterkerk@gmail.com Hieronder een overzicht met de nog beschikbare kavels en prijzen. 1. Kort orgelconcert op zaterdagmiddag 6 september Geerten van de Wetering met een verrassing voor de beste muziekkenner (nog voldoende kaarten, 10 euro per kaart) 2. Compleet verzorgde middag 'Godly Play en thee' - Irma Neleman en anderen van leiding kinderdiensten (nog voldoende kaarten, 15 euro per kaart) 3. Nachtje logeren voor maximaal 3 kinderen voor avondje uit ouders - Leontien Lettie Wagenaar en Andries Feijen (nog 2x, 50 euro voor maximaal 3 kinderen per keer) 7. Rondleiding Rosarium Westbroekpark op vrijdagavond 11 en zaterdagavond 12 juli Mariëtte Edelman (nog voldoende kaarten voor beide dagen, 10 euro per kaart) 8. Paddenstoelenwandeling Clingendael op zaterdag 11 oktober Chiel Noordeloos (nog voldoende kaarten, 10 euro per kaart) 9. Dagje verstellen/naaien (gordijnen/vermaakwerk/kostuums/kleding) - Joanneke Teijken (75 euro) 15. EHBO-cursus op dinsdagavond 30 september en donderdagavond 9 oktober Mariëlle de Wit (alleen nog voor 30/9 nog 3 kaarten, 10 euro per kaart) 19. Bloemstuk maken van zijden bloemen - Joanneke Teijken (100 euro inclusief zijden bloemen tot dit bedrag) 22. VIP-arrangement Prinsjesdag op dinsdagmorgen 16 september Kloosterkerk (nog 4 kaarten, 20 euro per kaart) 27. Vertaling Nederlandse tekst in Engels of tekstcorrectie door professioneel vertaalster (native speaker) - Kathleen Boet (50 euro voor maximaal 2 A4'tjes) 28. Auto met chauffeur/reisleider voor 1 dag - Willem Furnée (100 euro) 38. Literair concert - Carel ter Linden en Mirjam Karres (nog 1x, 125 euro voor groep) 39. Opfriscursus Grieks Capita Selecta Nieuwe Testament (6 bijeenkomsten van 2 uur) - Jos Haslinger (nog enkele kaarten, 75 euro per kaart)

12 TOELICHTING BIJ DE CANTATE BWV 39 Brich dem Hungrigen dein Brot De cantatetekst sluit aan bij het evangelie voor de eerste zondag na Trinitatis, namelijk de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus (Lucas 16: 19-31). De cantate is opgedeeld in een deel vòòr de preek, een secunda parte erna. In het groots opgezette openingskoor gebruikt Bach verschillende compositie -technieken, hetgeen resulteert in één van Bach s fraaiste werken.. De afzonderlijke tekstfrasen krijgen elk een eigen muzikale behandeling: na de inleidingssinfonia door het uit blokfluiten, hobo s, en strijkers bestaande orkest, komt het eerste gedeelte: Brich dem Hungrigen dein Brot. Door het woord Brich door twee koorgroepen na elkaar te laten zingen, hoor je bijna letterlijk het breken van het brood. Het word Elend wordt door dissonanten en chromatiek (halve toonafstanden) uitgebeeld. Bij de tweede zin So du einen nacket siehest verandert de maatsoort van drie- naar vierkwartsmaat. Er ontstaat hierdoor een meer doorlopende beweging, duidelijk waarneembaar in de instrumentale baslijn (basso continuo). Tot slot verandert Bach voor de derde zin alsdenn wird dein Licht herfürbrechen de maatsoort naar een dansante drieachtste, en laat de stemmen na elkaar inzetten (fugatisch). Het resultaat is een prachtige opbouw, die we in de tekst herkennen als het aanbreken van de dag ( Morgenröte ). Helemaal feestelijk wordt het bij und in Herrlichkeit des Herrn, waarbij wederom fugatisch (in de volgorde bas, tenor,alt sopraan) met uitgebreide coloraturen de tekst wordt uitgebeeld. De orkeststemmen doen hieraan uitbundig mee. Na de laatste hoge inzet van de sopranen sluiten alle stemmen en instrumenten dit grootse deel af. Hierna volgt een recitatief voor basstem en continuo. Ook de volgende aria is sober geïnstrumenteerd: solohobo, soloviool en continuo, en het lijkt wel of hierdoor het openingskoor met terugwerkende kracht nog meer aan grootsheid wint. Het seconda parte begint met een basaria, begeleid door cello en orgel.de vocale lijn krijgt hierdoor alle aandacht, en het zal niet verbazen dat Bach de basstem kiest om de woorden van Christus te verklanken. De volgende aria is voor sopraan, twee blokfluiten en continuo. Overeenkomsten met de aria uit het eerste deel zijn de beweeglijke maatsoort (zesachtste), de tweedelige structuur en de sobere intsrumentatie. Het voorlaatste deel is een recitatief voor altstem en strijkorkest,gespiegeld op de juiste plaats vergeleken met het recitatief na het openingskoor in deel 1. Akkoorden en melodie zijn vanzelfsprekend nauw verweven met de tekst. Enkele voorbeelden: der Armut een groot dalend interval, den schwachen Leib der Erd de laagste tonen voor de alt, en als in de slotzin de Herr wordt aangesproken, dan gebeurt dat op een hoge toon, waardoor als het ware de ogen opgericht worden door de muziek. De cantate sluit af met een koraal voor koor en orkest.