Overzicht (belangrijke) inhoudelijke wijzigingen beleid Terugvordering naar aanleiding van nieuwe beleidsregels Terug- en invordering 2017

Transcriptie

1 Overzicht (belangrijke) inhoudelijke wijzigingen beleid Terugvordering naar aanleiding van nieuwe beleidsregels Terug- en invordering 2017 Het is lastig per onderdeel verschillen en wijzigingen van beleid te benoemen. Hierna is hiertoe een poging gedaan voor de belangrijkste wijzigingen. Ieder gemeente heeft bijvoorbeeld bepaalde regels over kwijtschelding leenbijstand, die best wel overeenkomen. Sommige gemeenten regelen onderwerpen die andere gemeenten weer niet regelen. Waar Krimpen in de uitvoering al snel is aangesloten bij het beleid van Capelle, behoeven de verschillen tussen deze gemeenten niet meer aantoonbaar te worden gemaakt. Voor het verschil tussen Capelle en Zuidplas geldt, dat Capelle bij de laatste vaststelling van beleid in 2013 de invoering van de Fraudewet en de bestuurlijke boete heeft meegenomen. De beleidsregels van Zuidplas dateren van Bij het opstellen van de nieuwe beleidsregels zijn dan ook de beleidsregels van Capelle als uitgangspunt genomen. Voor Zuidplas zitten de belangrijkste wijzigingen in de artikelen 8, 9 en 18. Deze wijzigingen zijn lang niet altijd een verslechtering. Zeker nu er toepassing gegeven gaat worden aan de beslagvrije voet. Daarnaast worden er nieuwe zaken geregeld, zoals kwijtschelding bij kruimelbedragen, uitbreidingsmogelijkheden om een vordering niet te bruteren, de extra aanmaning voordat een dwangbevel wordt uitgevaardigd, dat maanden meetellen voor een kwijtschelding als er geen of een onvolledige afloscapaciteit is, de mogelijkheid om bij een eigen woning kwijtschelding te verlenen en het afkopen van vorderingen. De mogelijkheid om bij een recidiveboete de boete gedurende 3 maanden met de uitkering te verrekenen, zonder toepassing van de beslagvrije voet, is per 1 januari 2017 wettelijk komen te vervallen. Waar opgenomen in eerdere beleidsregels of de verordening verrekening bestuurlijke boete bij recidive, is hieraan sinds 1 januari 2017 geen toepassing meer gegeven, is de genoemde verordening van rechtswege vervallen en komt deze verrekeningsmogelijkheid niet meer in de nieuwe beleidsregels terugvordering voor. Artikel nieuwe beleidsregels Algemeen Capelle Beleidsregels vastgesteld in juli 2013 Capelle heeft de beleidsregels vastgesteld na inwerkingtreding per 1 januari 2013 van de Wet aanscherping handhaving en sanctiebeleid SZW-wetgeving (Fraudewet) met o.a. de verplichte terugvordering bij schending inlichtingenplicht en de invoering van de bestuurlijke boete. Krimpen heeft geen beleidsregels, maar een richtlijn van april 2013 Bij de start van de Gemeenschappelijke Regeling IJsselgemeenten, per 1 januari 2015, is met de toenmalige beleidsadviseur van de gemeente Krimpen aan den IJssel afgesproken om direct uitvoering te geven aan de Zuidplas Beleidsregels vastgesteld in april 2010 Zuidplas heeft in de beleidsregels veel onderwerpen geregeld die al in de wet zijn geregeld. En veel onderwerpen die Capelle in de beleidsregels zijn geregeld, zijn door Zuidplas niet opgenomen. De invoering van de Fraudewet (zie kolom Capelle) is niet geregeld in de bestaande beleidsregels. Er is een bepaling opgenomen dat bij het te snel interen van vermogen (is tekortschietend besef van verantwoordelijkheid) de bijstand wordt teruggevorderd. Dit is niet mogelijk, omdat volgens de geldende jurisprudentie terugvordering dan niet mogelijk is doch dat afstemming van de bijstand (een verlaging) aan de orde is.

2 Artikel 4 (Afzien van terugvordering of opleggen boete) Artikel 5 (Kruimelbedragen) Artikel 6 lid 3 (Bruto en netto vorderingen) Artikel 7 (Geen schorsende werking bij bezwaar en beroep) Artikel 8 (Verrekening in geval van een lopende uitkering) Mogelijkheden om de vordering netto te houden zijn uitgebreid. Er ligt een verzoek van de taakgroep informatievoorziening van de unit AOC van Sociale Zaken IJsselgemeenten om te gaan werken met vaste aflossingspercentages. Dit is niet mogelijk. Zie hiervoor de opmerking in de kolom Zuidplas en de toelichting op artikel 8 lid 2 en 4 onder a van de Beleidsregels. Er moet toepassing gegeven worden de beslagvrije voet. Beleidsregels van de gemeente Capelle aan den IJssel. Thans is een paar situaties beschreven wanneer van (verdere) terugvordering kan worden afgezien en wanneer niet. In de nieuwe beleidsregels wordt geconformeerd aan de wettelijke mogelijkheden die artikel 58 lid 8 Participatiewet (geldt hier en verder in de beleidsregels ook voor Ioaw/z) en artikel 18a lid 7 Participatiewet bieden om in geval van dringende redenen af te zien van een terugvordering en/of het opleggen van een bestuurlijke boete. Door geen specifieke situaties te beschrijven kunnen meer belanghebbenden hiervoor in aanmerking komen. Afzien van het nemen van een terugvorderingsbesluit bij kruimelbedragen is thans niet geregeld. In de nieuwe beleidsregels geldt 100,- bij een niet-verwijtbare vordering en 50,- bij een fraudevordering en een boete. Thans is er 1 optie om niet te bruteren. In de nieuwe beleidsregels zijn dit er 6. Wel of geen schorsende werking bij bezwaar en beroep is thans niet geregeld. In de nieuwe beleidsregels geldt geen schorsende werking bij de inning of verrekening van een terugvordering of boete als een bezwaar- of beroepsschrift wordt ingediend (Artikel 6:16 Awb) Aflossing bij een terugvordering is thans 10%. Dit kan in het nadeel van de belanghebbende zijn omdat als toepassing wordt gegeven aan het voor beslag vatbare bedrag, de belanghebbende soms minder of in het geheel niet aflost. Daarbij wordt ook rekening gehouden met meerkosten van huur, zorgpremie en een eventueel gemis van het kindgebonden budget. Bovendien dragen de Staatssecretaris van SoZaWe, de Nationale Ombudsman, etc. al jaren uit dat mensen recht hebben op hun beslagvrije voet. Thans wordt dan ook voorgesteld hieraan toepassing te geven. Daarbij wordt vermeld dat de Wet vereenvoudiging beslagvrije voet is aangenomen in de Tweede en Eerste Kamer, waaraan bij inwerkingtreding toepassing zal moeten worden gegeven.

3 Bij toepassing van de beslagvrije voet, vloeit voort dat het volledig gereserveerde vakantiegeld wordt gebruikt voor een verrekening als sprake is van een bijstandsuitkering (artikel 8 lid 4). Thans bestaat nog de mogelijkheid dat een deurwaarder hierop beslag legt. Bij het nieuwe beleid kan dit niet meer, dan gebruikt de gemeente het vakantiegeld voor verrekening met een schuld. Artikel 9 (Aflossen bij een beëindigde uitkering) Zuidplas houdt rekening met lopende aflossingen als een terugvordering ontstaat bij belanghebbenden met een lopende uitkering. Aangezien een vordering van Sociale Zaken preferent is boven andere schulden, gebeurt dat in het nieuwe beleid niet. Bij een terugvordering bij een beëindigde uitkeringen kan eventueel bij het bepalen van de draagkracht rekening worden gehouden met een aflossing op een lopende schuld. Thans mag de belanghebbende bij een beëindigde uitkering hetzelfde bedrag aflossen als binnen 1 jaar wordt afgelost. Anders wordt de aflossing bepaald op basis van draagkracht. Hoe dit wordt berekend, is niet bepaald. In de nieuwe beleidsregels kan de belanghebbende zelf een voorstel doen voor terugbetaling. Als deze binnen 3 jaar wordt betaald met minimaal 50,- per maand, wordt ingestemd met het voorstel. Bij een niet-verwijtbare vordering wordt de aflossing bepaald op het voor beslag vatbare bedrag vermeerderd met 50% van de draagkracht. Daarbij wordt gekeken naar de bijstandsnorm die van toepassing zou zijn geweest en wordt rekening gehouden met meerkosten die de belanghebbende heeft, met alimentatiebetalingen en soms met aflossingen op oude schulden. Bij een fraudevordering wordt de aflossing bepaald op het voor beslag vatbare bedrag vermeerderd met 75% van de draagkracht. Artikel 11 De bescherming van de beslagvrije voet komt te vervallen als de belanghebbende nalaat noodzakelijke inlichtingen te verstrekken (artikel 60 lid 6 en artikel 18a lid 8 Participatiewet). Als er geen mogelijkheid is tot verrekening, er geen minnelijke regeling tot stand komt of de regeling niet wordt nagekomen, vindt

4 (Gevolgen bij niet voldoen betalingsverplichting) Artikel 13 (Inningsvolgorde) Artikel 15 lid 1 en 2 (Kwijtschelding) Artikel 15 lid 5 Als sprake is van geen of een onvolledige afloscapaciteit, tellen deze maanden bij een fraudevordering niet mee voor de termijn van de (eventuele) kwijtschelding. Dat slechts 1x per 5 jaar kwijtschelding kon worden verleend voor een niet-verwijtbare vordering, is geschrapt. De kwijtschelding geldlening bij een eigen woning wordt nu expliciet geregeld. De kwijtschelding geldlening bij een eigen woning is nu expliciet geregeld. Als bij verkoop van de eigen woning op basis van de waarde in het economisch verkeer bij vrije oplevering het voor de afrekening beschikbare bedrag lager is dan het resterende bedrag van de geldlening en van de rentevordering, wordt het verschil kwijtgescholden, direct dwanginvordering plaats. In het nieuwe beleid wordt de belanghebbende eerst nog aangemaand, zodat hij alsnog een kans heeft om aan zijn verplichtingen te voldoen. De termijnen van de Awb worden hierbij in acht genomen. In dit artikel wordt de inningsvolgorde geregeld. Om een zo hoog mogelijk rendement van de invordering te hebben, is het zaak dit goed te regelen. In de oude regels was dit niet geregeld door Zuidplas. Thans: Vorderingen kunnen worden kwijtgescholden als 5 jaar aan de aflossingsverplichtingen is voldaan of niet volledig is voldaan, maar alsnog het achterstallige bedrag betaalt. Voorwaarde is dat de vordering niet ontstaan mag zijn door verwijtbaar handelen van de belanghebbende. Vermoedelijk is er dan sprake van een fraudevordering? Daarvoor is geen kwijtschelding geregeld. Kennelijk komt de belanghebbende dan niet in aanmerking voor kwijtschelding? In de nieuwe beleidsregels is onder voorwaarden een vergelijkbare regeling opgenomen. Echter, bij niet-verwijtbare vordering is kwijtschelding mogelijk na 5 jaar aflossing en bij fraudevordering is dit bij 10 jaar. Als sprake is van geen of een onvolledige afloscapaciteit, tellen deze maanden bij een niet-verwijtbare vordering mee voor de termijn van de (eventuele) kwijtschelding. Kwijtschelding, welke door pand of hypotheek of goederen zijn gedekt komen thans niet voor kwijtschelding in aanmerking. De kwijtschelding geldlening bij een eigen woning is nu expliciet geregeld. Als bij verkoop van de eigen woning op basis van de waarde in het economisch verkeer bij vrije oplevering het voor de afrekening beschikbare bedrag lager is dan het resterende bedrag van de geldlening en van de rentevordering, wordt het verschil kwijtgescholden, voor zover er geen sprake is van verwijtbaar handelen door de belanghebbende.

5 Artikel 15 lid 6 Artikel 16 lid 1 (afkopen vordering) Artikel 16 lid 2 Artikel 17 Artikel 18 lid 1 (aflossing leningen duurzame gebruiksgoederen) voor zover er geen sprake is van verwijtbaar handelen door de belanghebbende. Bij een vordering van de belanghebbende op het college, verrekent het college deze vordering met een eventuele schuld. Deze verrekening wordt bij een verzoek tot kwijtschelding als één termijnbetaling aangemerkt. Als niet aan de afkoopvoorwaarden wordt voldaan van artikel 16 lid 1, kan het college toch besluiten van verdere terugvordering af te zien als dit leidt tot een onrechtvaardige uitwerking. Bij een vordering van de belanghebbende op het college, verrekent het college deze vordering met een eventuele schuld. Deze verrekening wordt bij een verzoek tot kwijtschelding als één termijnbetaling aangemerkt. Nieuw is dat een belanghebbende op verzoek de mogelijkheid krijgt de openstaande restschuld(-en) in één keer af te kopen. Deze situatie kan zich voordoen in geval de belanghebbende in het buitenland verblijft of voornemens is daarheen te vertrekken. Het afkopen van een vordering is wel aan bepaalde voorwaarden verbonden. Voor een fraudevordering wordt deze mogelijkheid geboden in artikel 58 lid 7 onder d PW. Het is aan het college hier verder invulling aan te geven. Dit gebeurt is artikel 16: - Niet-verwijtbare vordering: minimaal 2,5 jaar afgelost + in 1x 50% van de restvordering - Fraudevordering: minimaal 5 jaar afgelost + 50% van de restvordering. Als niet aan de afkoopvoorwaarden wordt voldaan van artikel 16 lid 1, kan het college toch besluiten van verdere terugvordering af te zien als dit leidt tot een onrechtvaardige uitwerking. Thans geldt dat als gedurende 5 jaar geen betalingen zijn verricht op een vordering en niet aannemelijk is dat deze op enig moment alsnog verricht gaan worden, van verdere terugvordering wordt afgezien. In het nieuwe beleid geldt de 5 jaar voor niet-verwijtbare vorderingen en geldt 10 jaar voor fraudevorderingen. Aflossing leenbijstand is thans 5%. Zie voor een toelichting waarom wordt voorgesteld het voor beslag vatbare bedrag te hanteren, de uitleg hiervoor bij artikel 8 en 9. Daarbij kan nog opgemerkt worden dat bij een aflossing van 5% de

6 Artikel 18 lid 2 Artikel 19 lid 4 (Kwijtschelding bij schulden) Als sprake is van geen of een onvolledige afloscapaciteit, tellen deze maanden mee bij de termijn voor de maximale aflossingsperiode. Er is nu een mogelijkheid (in de wet en de beleidsregels) om een bestuurlijke boete geheel of gedeeltelijk kwijt te schelden. mogelijkheid bestaat dat andere schuldeisers met een lagere preferentie beslag leggen op de andere 5% (en het vakantiegeld). Aangezien bij mensen met een uitkering het veelal voorkomt dat er meerdere schulden zijn, betekent dit dat de belanghebbende alsnog het voor beslag vatbare bedrag betaalt en de gemeente hierdoor een lager bedrag op zijn vordering int. Hiermee worden schuldeisers met een lagere preferentie bevoordeeld. Als sprake is van geen of een onvolledige afloscapaciteit, tellen deze maanden mee bij de termijn voor de maximale aflossingsperiode. Thans geldt dat geen buiten invordering wordt verleend na 36 maanden aflossing als de vordering is ontstaan voor verwijtbaar handelen van de debiteur. Dit zal niet of nauwelijks aan de orde zijn bij de verstrekking van een lening voor duurzame gebruiksgoederen. Dan zal immers eerder besloten worden geen bijstand toe te kennen. In het nieuwe beleid is bepaald dat kwijtschelding nog steeds mogelijk is na 36 maanden aflossing. Deze kwijtschelding wordt niet verleend als onjuiste informatie is verstrekt over de hoogte van het inkomen, en hierdoor te weinig is afgelost, geen nota s kunnen worden getoond of de belanghebbende niet kan aantonen de bijstand op de juiste manier te hebben besteed.