1.04 NL. Wat is het Leerhuis? Terwijl je de 12 programma s uit dit fundament behandelt, raden we je aan Markus en Galaten te lezen.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1.04 NL. Wat is het Leerhuis? Terwijl je de 12 programma s uit dit fundament behandelt, raden we je aan Markus en Galaten te lezen."

Transcriptie

1 Waar gaat dit TXT-Fondueprogramma over? God de Vader heeft het volk Israël opgedragen om de wonderbaarlijke bevrijding uit Egypte elk jaar te vieren met de. Dit gebeurt door middel van een speciale maaltijd. De bevrijding uit Egypte is voor ons een beeld van onze redding door de kruisdood en opstanding van de Messias, en van onze redding in de eindtijd bij zijn wederkomst. Koning Jezus bevestigde dit, door tijdens de Sedermaaltijd het avondmaal in te stellen. Door dit feest te vieren, doen we de fundamentele kennis op over het Nieuwe Verbond, de kruisdood en opstanding van de Messias, het oordeel van God de Vader over de aarde in de eindtijd, en de redding door het bloed van het Lam. Dit TXT Fondue is anders dan anderen In plaats van twee teams die elkaar om de beurt een vraag stellen, bieden we je een praktische handleiding (de haggada genaamd) om de Sedermaaltijd van Pesach op een Bijbelse manier te vieren en mee te maken wat de diepere betekenissen achter dit feest zijn. Scheidsrechter Zoals een scheidsrechter erop toeziet dat de spelregels worden nageleefd, let de oudste in een huisfeest op dat alles wat gezegd wordt, Bijbels blijft (1 Timotheüs 4:16). Er zijn maar twee regels: als iemand iets zegt wat onbijbels is, corrigeert de oudste het, zoals er bij voetbal een gele kaart wordt uitgedeeld. In geval van zonde grijpt hij in, vergelijkbaar met een rode kaart. Feedback Heb je suggesties? Heb je een fout ontdekt in een TXT- Fondueprogramma? Geef het door via HuisfeestNetwerk.org! Vragen over de inhoud kun je bespreken met het Huisfeest Netwerk: facebook.com/ HouseFeastNetwork. Copyright Lars Enarson, Alle rechten voorbehouden. Oorspronkelijke versie: Enarson, L. (2012). Se Guds Lamm: Haggada för Påskmåltiden (Zie Gods Lam: Haggadah voor de Sedermaaltijd). Kopparberg, Zweden: Ariel Media. Vertaald, bewerkt en als TXT Fondue uitgegeven door het Huisfeest Netwerk in 2013, met uitdrukkelijke toestemming van de auteur. Deze uitgave mag kosteloos worden vermenigvuldigd voor deelnemers aan de Sedermaaltijd, op voorwaarde dat dit niet voor commerciële doeleinden is en alle bronvermeldingen naar auteurs en uitgevers zijn inbegrepen. Versie: 12 april In dit programma wordt gebruik gemaakt van de Herziene Statenvertaling, copyright 2010 Stichting HSV. Wat is het Huisfeest Netwerk? Deelnemers aan de huisfeesten hebben als doel, alle onbereikte mensen in hun eigen netwerk te bereiken met het evangelie. Netwerken Je bent natuurlijk ook benieuwd hoe andere huisfeesten het aanpakken. Je wilt elkaar bezoeken en helpen en in ieder geval drie keer per jaar samen een groot feest vieren. Speciaal daarvoor hebben we op Facebook het Huisfeest Netwerk opgezet: facebook.com/ HouseFeastNetwork. Oudsten kunnen met elkaar ervaringen uitwisselen via facebook.com/groups/oudsten. Sfeerbeeld Huisfeesten sterken elkaar door steeds originele foto s te delen op de Huisfeest Netwerk groep. Hierdoor groeit de onderlinge verbondenheid. Onze voorkeur gaat uit naar een gezellige sfeerfoto die niemands privacy schendt. Wat is het Leerhuis? 84 TXT-Fondueprogramma s vormen samen een volledige Bijbeltraining tot geestelijke volwassenheid. Het Leerhuis bestaat uit 7 fundamenten met ieder 12 programma s. Het programma dat je nu voor je hebt behoort tot het eerste fundament: bekering. Terwijl je de 12 programma s uit dit fundament behandelt, raden we je aan Markus en Galaten te lezen. Vorig programma: 1.03 Zonde Dit programma: 1.04 Volgend programma: 1.05 Geloof Zie voor een overzicht van alle 84 programma s het Leerhuis. huisfeest netwerk.org pagina 1 van 39

2 Inleiding Hierbij bieden we je een programma, de haggada genaamd, voor de Sedermaaltijd aan het begin van Pesach. We raden je aan elke deelnemer een eigen exemplaar te geven. De Sederavond, inclusief de maaltijd, duurt in totaal ongeveer vier uur. Het is ook mogelijk een verkort programma te doorlopen. Sla daarvoor de liederen en de gedeeltes die tussen haakjes staan, over. Tot en met pagina 7 is een introductie en een voorbereidingsgids. We wensen je de rijke zegen van God de Vader toe over jouw viering van dit heilige feest voor zijn aangezicht. Door de Bijbelse feesten heen, geeft God de Vader ons een gedetailleerde profetisch beeld van zijn reddingsplan voor de wereld door middel van de Messias, Koning Jezus, vanaf zijn dood aan het kruis in de nacht van tot aan de kroningsceremonie tijdens het Loofhuttenfeest, wanneer Hij vanuit Jeruzalem zal regeren over de gehele aarde. Voor de Bijbelse feesten worden drie Hebreeuwse woorden gebruikt: moëed, dat vastgestelde tijd, afspraak of kalender betekent. 1 De Bijbelse feesten zijn voor eeuwig vastgestelde tijden en momenten, die nooit veranderd mogen worden. mikra, dat samenkomst maar ook herhaling betekent. chag, dat feest, viering, in een cirkel bewegen en dansen betekent. Kortom, de Bijbelse feesten zijn: heilige samenkomsten; op vastgestelde momenten van de hemelse kalender; bedoeld als terugkerende herinnering, en bedoeld om te vieren dat er door de Messias redding is, zowel door wat Hij heeft gedaan als door wat Hij nog zal doen. Het zijn de repetities voor het grote feest in het Koninkrijk van God de Vader. De Bijbelse feesten zijn niet alleen feestdagen voor de Joden, maar in Leviticus 23 staat dat het de hoogtijdagen van onze hemelse Vader zijn. Dat wil dus zeggen dat ze voor allen zijn die in Hem geloven en die Hem toebehoren. Koning Jezus heeft door zijn eerste komst onder het Joodse volk de drie lentefeesten in Jeruzalem vervuld. Met zijn wederkomst zullen ook de drie najaarsfeesten door Koning Jezus worden vervuld in Jeruzalem onder het Joodse volk. Pesach is niet alleen chronologisch gezien het eerste feest, maar het vormt ook het fundament waarop alle andere feesten voortbouwen. Alles begint met het Pesachlam dat is geslacht. 1 Deze omschrijving komen we bijvoorbeeld tegen in Handelingen 17:31a en Galaten 4:4. huisfeest netwerk.org pagina 2 van 39

3 De meeste landen hebben een nationale feestdag om te vieren dat het land werd gesticht, of om een andere belangrijke gebeurtenis uit de geschiedenis te herdenken. Met Pesach wordt het begin van de natie Israël gevierd. Op deze dag werd het volk bevrijd uit de slavernij in Egypte door de machtige hand van God de Vader, om een onafhankelijke en vrije natie te worden; een heilige natie van priesters die Hem toebehoren. Deze bevrijding uit Egypte is voor ons een beeld van onze redding door de kruisdood en opstanding van de Messias, en van onze redding in de eindtijd bij zijn wederkomst. 2 God de Vader heeft het volk Israël opgedragen om deze wonderbaarlijke bevrijding uit Egypte elk jaar tijdens Pesach te vieren. Die viering gebeurt door middel van een speciale maaltijd, de maaltijd. Het is met bijna jaar de oudste, nog steeds gebezigde religieuze ceremonie ter wereld. De oorspronkelijke eenvoudige opdracht voor de Sedermaaltijd luidt: Zij moeten het vlees dezelfde nacht nog eten; op vuur gebraden, met ongezuurde broden, en met bittere kruiden moeten zij het eten. 3 De volgorde van de Sedermaaltijd, die later is ontwikkeld op basis van deze opdracht, stamt van enkele eeuwen voor de komst van de Messias. Door de eeuwen heen zijn er nog wel enkele zaken toegevoegd, maar het is belangrijk dat je beseft dat de opbouw van de Sedermaaltijd zoals wij die nu vieren, in principe dezelfde is als in de tijd van onze Messias. Tijdens de laatste Sedermaaltijd die Koning Jezus vierde met zijn discipelen, heeft Hij verklaard dat het ongezuurde brood een beeld is van zijn lichaam, en de drinkbeker een beeld is van zijn bloed. En Hij heeft ons opgedragen: Doe dat tot mijn gedachtenis. 4 De apostel Paulus schreef hierover: Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons Pesachlam is voor ons geslacht: Christus. Laten wij dus feestvieren, niet met oud zuurdeeg, ook niet met zuurdeeg van slechtheid en boosaardigheid, maar met ongezuurde broden van oprechtheid en waarheid. 5 Paulus legt hiermee uit wat het belang is van het Pesach voor alle gelovigen: door dit feest te vieren, doen we fundamentele kennis op over het Nieuwe Verbond, de kruisdood en opstanding van de Messias, het oordeel van God de Rechter over de aarde in de eindtijd, en de redding door het bloed van het Lam. De Wet is een voorafschaduwing van wat in de Messias werkelijkheid is geworden. Een beeld zonder schaduw geeft geen gevoel van diepte. Het is slechts tweedimensionaal en levenloos. Paulus waarschuwt de heidense gelovigen: Beroem u dan niet tegenover de takken. En als u zich beroemt: U draagt de wortel niet, maar de wortel u. 6 De volledige zegen van God de Vader zal niet door de Gemeente heen kunnen werken, totdat het weer in contact staat met zijn Joodse wortels. Nadat de Gemeente zich afscheidde van Israël, kwam het in de duisternis en afvalligheid van de Middeleeuwen. De oorspronkelijke band wordt in onze tijd weer hersteld. De maaltijd maakt deel uit van dit herstelproces. 2 1 Petrus 1:5 3 Exodus 12:8 4 Lukas 22:19b 5 1 Korinthe 5:7 8 6 Romeinen 11:18 huisfeest netwerk.org pagina 3 van 39

4 Seder is een Hebreeuws woord dat orde of volgorde betekent. De handleiding voor de volgorde van de Sedermaaltijd met alle Bijbellezingen, liederen, enzovoort wordt de haggada genoemd, dat Hebreeuws is voor de vertelling. Het woord is gebaseerd op het vers: En op die dag moet u uw zoon vertellen (uitleggen): Dit gebeurt om wat de HEERE voor mij gedaan heeft, toen ik uit Egypte vertrok. 7 Er zijn vandaag de dag honderden verschillende haggada s, variërend van traditioneel tot Messiaans. Het doel van de haggada waar we nu uit lezen, is om te wijzen op de zegen van het Nieuwe Verbond door het bloed van de Messias, en de aandacht te vestigen op de voorbede voor de redding van het Joodse volk. De kern van Pesach is het Bloed van het Lam. De Bijbel zegt over de rol van het bloed: En het bloed zal u tot een teken zijn aan de huizen waarin u verblijft. Als Ik het bloed zie, zal Ik u voorbijgaan en er zal geen plaag onder u zijn die verderf teweegbrengt, als Ik het land Egypte zal treffen. 8 Pesach draait om bescherming en bevrijding. Tijdens dit feest willen we aanspraak maken op het bloed van het Lam en samen met onze broeders en zusters over de hele wereld opstaan en bidden voor een beschermende muur van bloed rond Israël in de eindtijd. Het verhaal van Pesach wijst ons tevens de weg naar de zaligheid, die gereedligt om geopenbaard te worden in de laatste tijd 9. Het lied van redding dat in Openbaring gezongen word, is het lied van Mozes en van het Lam: En ik zag iets als een glazen zee, met vuur gemengd. En de overwinnaars van het beest, van zijn beeld, van zijn merkteken en van het getal van zijn naam stonden bij de glazen zee, met de citers van God. En zij zongen het lied van Mozes, de dienstknecht van God, en het lied van het Lam, met de woorden: Groot en wonderbaarlijk zijn Uw werken, Heere, almachtige God; rechtvaardig en waarachtig zijn Uw wegen, Koning van de heiligen! Wie zou U niet vrezen, Heere, en Uw Naam niet verheerlijken? Immers, U alleen bent heilig. Want alle volken zullen komen en U aanbidden, want Uw oordelen zijn openbaar geworden Exodus 13:8 8 Exodus 12: Petrus 1:5b 10 Openbaring 15:2 4 huisfeest netwerk.org pagina 4 van 39

5 Praktische informatie Hoewel de Sedermaaltijd in een grote groep gevierd kan worden, is het bij uitstek geschikt om het te vieren met een kleinere groep aan huis, precies als Koning Jezus deed met zijn discipelen in de bovenzaal en zoals het ook in Exodus wordt beschreven: Spreek tot heel de gemeenschap van Israël: Op de tiende dag van deze maand moet ieder voor zich een lam per familie nemen, een lam per gezin. Maar als het gezin te klein is voor een lam, dan moet hij er samen met de buurman, die het dichtst bij zijn gezin woont, één nemen, overeenkomstig het aantal personen. U moet bij het lam rekening houden met wat ieder eten kan. 11 Een cruciaal onderdeel van de viering is dat we de kinderen vertellen over de redding uit Egypte en onze redding door de Messias, zoals dit ons wordt opgedragen: En het zal gebeuren, als uw kinderen tegen u zullen zeggen: Wat betekent deze dienst voor u? dat u moet zeggen: Dit is een Pesachoffer voor de HEERE, Die in Egypte de huizen van de Israëlieten voorbijging, toen Hij de Egyptenaren trof en onze huizen bevrijdde. 12 En op die dag moet u uw zoon vertellen: Dit gebeurt om wat de HEERE voor mij gedaan heeft, toen ik uit Egypte vertrok. 13 De kinderen maken dus een zeer belangrijk onderdeel uit van de vieringen. Als zij hun belangstelling verliezen, hebben wij nagelaten de Sedermaaltijd te vieren zoals dat hoort. De hele maaltijd moet aan de kinderen het beeld van redding inzichtelijk maken. Het is daarom niet de bedoeling om op een krampachtige manier dit programma woord voor woord te volgen. Improvisaties om ervoor te zorgen dat de kinderen betrokken blijven bij het programma zijn zeker toegestaan. Vooral in familieverband wordt de vader (leider) aangemoedigd om deze haggada meer op hoofdlijnen te volgen dan alle stappen slaafs uit te voeren. Merk ook op dat er staat: Dit gebeurt om wat de HEERE voor mij gedaan heeft, toen ik uit Egypte vertrok. Het is de bedoeling dat iedereen zich tijdens de Sedermaaltijd inleeft in de bevrijding uit Egypte, alsof je dit persoonlijk hebt meegemaakt. Ditzelfde geldt voor onze redding door de kruisdood en opstanding van de Messias. De Sedermaaltijd is daar een beeld van. Voor het organiseren van een Sedermaaltijd is eerdere ervaring geen vereiste. In deze haggada wordt alle benodigde praktische informatie gegeven. Je kunt desgewenst contact opnemen met de plaatselijke Joodse synagoge voor praktisch advies en hulp bij het regelen van de ceremoniële ingrediënten. Vaak zijn deze ingrediënten ook bij hen te koop. Het eerste deel van het programma, Zoeken naar zuurdeeg, vindt in bijna alle Joodse huizen plaats in de weken voor en Pesach door middel van een grote schoonmaak, waarbij al het zuurdesem (gist) wordt weggehaald. Wie dit doet, raden we aan de ceremonie uit stap 1 (pagina 9) al uit te voeren op de avond voorafgaand aan. De Sedermaaltijd bestaat uit de ceremoniële etenswaren, de maaltijd, en het avondmaal. Hieronder staan de aanwijzingen over wat er benodigd is. 11 Exodus 12: Exodus 12:26 27a 13 Exodus 13:8 huisfeest netwerk.org pagina 5 van 39

6 De tafel De tafel dient als volgt gedekt te worden: 1. Per persoon: een bord, bestek, een servet en twee glazen (een glas water en een glas dat gedurende de Sedermaaltijd vier keer wordt bijgevuld met rode druivensap, alcoholvrije rode wijn of zoete Pesachwijn dat met een zuurdeegvrij gist is bereid). 2. Op de plaats van de vader (leider) vier glazen extra, om de vier bekers mee te demonstreren. Verder heeft hij net als iedereen een glas voor de druivensap/wijn en een glas voor water. 3. Een grote Sederschotel voor de ceremoniële etenswaren (zie onder). Er zijn speciale Sederschotels te koop die al in vakjes zijn verdeeld en vaak mooi zijn versierd, maar je kunt ook gebruik maken van een groot dinerbord. 4. Een matsebuidel met drie matses (ongezuurd brood). Deze zijn te koop als vierkante buidels van wit linnen of zijde met drie compartimenten, maar de buidel is ook eenvoudig te maken met vier effen witte servetten. Begin met een servet. Leg daarop de eerste matse, een servet, de tweede matse, een servet, de derde matse en bovenop nog een servet. 5. Los van de matsebuidel nog een bord vol matses (één of twee matses per persoon). 6. Een effen wit servet van fijn linnen of zijde, waarin de vader (leider) tijdens de Sedermaaltijd een halve matse stopt. 7. Een kopje zout water. 8. Een karaf rode druivensap, alcoholvrije rode wijn of zoete Pesachwijn. Er moet voldoende zijn om alle glazen wijn vier keer tot ongeveer een derde bij te vullen. Tot 10 personen is 3 liter genoeg. Reken daarboven 0,25 liter per persoon. 9. Een karaf drinkwater. 10. Een schaal of teil water om de handen in te wassen en een kleine handdoek. (Bij meer dan tien personen kunt u ook twee of meer schalen en handdoeken gebruiken.) 11. Een klein decoratief kussentje. 12. Twee kaarsen en lucifers (deze worden tijdens het feest aangestoken). 13. Een exemplaar van deze haggada voor elke persoon. 14. Een extra plaats die symbolisch gereserveerd is voor de profeet Elia, met een glas dat iets groter is dan de andere glazen. Een bord en bestek zijn niet nodig. De ceremoniële etenswaren Er is één Sederschotel met ceremoniële etenswaren. Daarop wordt gelegd: 1. Maror, bittere kruiden. Eén kop geraspte of grof gemalen mierikswortel (zonder room). Je ogen moeten bij het eten hiervan volschieten. 2. Charoset, een zoet appelmengsel in een schaaltje. Recept voor 10 à 12 personen: hak 2 geschilde zure appels zonder kern en ½ kop walnoten fijn. Meng hierdoor ¼ theelepel kaneel, 1 theelepel honing en 1 eetlepel rode druivensap. Bestrooi desgewenst met nootmuskaat of kruidnagel en rozijnen. Laat het mengsel in de koelkast bruin worden. 3. Karpas, groente (bittere kruid). Voor iedere deelnemer is er een peterselietakje nodig. 4. Beetsa, geroosterd ei (met schil). Plaats een hardgekookt ei met schil in een oven die is voorverwarmd op 180 C of in een grilloven. Het ei is klaar wanneer er bruine plekken op de schil ontstaan en er een paar barsten in zijn gekomen. Dit duurt ongeveer 8 minuten. (Dit ei is symbolisch en wordt niet gegeten. Let op: een ei dat niet eerst hardgekookt is, kan ontploffen in de oven.) 5. Chazeret, tweede bittere kruid. Een stukje mierikswortel, prei, ui, tuinkers of bindsla. (Dit bittere kruid is enkel symbolisch en wordt niet gegeten.) 6. Zeroa, geroosterd lamsbot. Een scheenbeen van een lam met of zonder vlees, dat geroosterd of gekookt is. Deze is verkrijgbaar bij de slager. Eventueel kan ook een scheenbeen van een geit, een kippenvleugel of een kippennek geroosterd worden. (Dit lamsbot is enkel symbolisch en wordt niet gegeten.) Tip: verdeel de maror, charoset, karpas en het zoute water over meerdere schaaltjes, zodat mensen in kleinere groepen daarvan kunnen delen. Ga uit van ongeveer één schaaltje per zes personen. huisfeest netwerk.org pagina 6 van 39

7 De maaltijd Een traditionele maaltijd met Seder kan bestaan uit het volgende: 1. Voorgerecht: gefilte fisj (gevulde vis); salade; groentehapjes. 2. Soep: kippensoep met matseballen. 3. Hoofdgerecht: kalkoen of kip; gegratineerde aardappelen of aardappelkugel; met honing gekonfijte wortelen. 4. Nagerecht: gistvrije cake (bijvoorbeeld notencake of tulband); tuttifrutti. N.B.: Tijdens de maaltijd wordt geen lamsvlees gegeten. Het is verboden om het Pesachlam op een andere plaats te slachten dan voor het aangezicht van de Heer in de tempel, die tot op de dag van vandaag in puin ligt. Joden eten nooit lamsvlees op de Sederavond, opdat niemand denkt dat zij het Pesachlam eten. Bovenal is de Messias ons Pesachlam en wordt Hij gerepresenteerd door de ongezuurde broden. In plaats van lam is kalkoen of kip een goede optie, maar absoluut geen varkensvlees. Stel de maaltijd naar smaak en budget samen. Wanneer je kippensoep serveert, doe dit dan wanneer mogelijk met matseballen. Dat is heel traditioneel. Waar gekookt wordt met meelproducten is het absoluut noodzakelijk dat daarbij gebruik wordt gemaakt van matses of matsemeel en niet van brood, gist of bakpoeder, zoals dit ons wordt opgedragen: U mag niets eten wat gezuurd is. In al uw woongebieden moet u ongezuurde broden eten. 14 Vraag zo nodig een praktiserende Jood of de plaatselijke synagoge om hulp. Matses zijn rond Pesach gemakkelijk verkrijgbaar. Sommige supermarkten en kruideniers bieden daarnaast ook matsemeel, gefilte fisj, cakemix zonder bakpoeder en andere nuttige producten aan. Reken er maar op dat de maaltijd een feestmaal wordt! Verschillende rollen Voor de avond moet een leider aangesteld worden, die dient als de vader. Tevens is er een moeder nodig (meestal de oudste vrouw), die de twee kaarsen zal aansteken. Laat iedereen met de klok mee om de beurt het stukje van de voorlezer voorlezen, of wijs twee mensen aan als voorlezer. Eén of twee kinderen of jongeren stellen de traditionele vier vragen en zij openen en sluiten de voordeur voor Elia. Tot slot is er een aanbiddingsleider of iemand die de muziek uitzoekt en afspeelt. Geef hem of haar vooraf een exemplaar van de haggada, zodat hij of zij de muziek kan voorbereiden. In de verkorte variant vervalt deze rol. Overige aanwijzingen Bereid de avond in veel gebed voor. Tijdens de avond zijn er bovendien meerdere momenten van gezamenlijk gebed. We raden je aan de haggada vooraf door te lopen en te bepalen welke gebedsmomenten extra benadrukt worden, of welke eventueel overgeslagen worden. We willen je aanmoedigen na afloop van de Sedermaaltijd nog een tijd van gebed te hebben voor de redding van Israël en van de wereld. We weten dat Koning Jezus deze nacht na de Sedermaaltijd de Olijfberg opging en in Gethsémané tenminste drie uur lang waakte en bad voor onze redding, vermoedelijk zelfs tot 3 uur s ochtends. Hij daagde zijn discipelen daarbij uit om tenminste een uur in gebed te waken. Daarom moedigen we iedereen aan om na afloop van de Sedermaaltijd ook te blijven en minimaal een uur mee te bidden. We willen deze nacht samen met God de Vader waken en voorbede doen voor de redding van Israël en de wereld. Dit was de nacht waarop Adonai waakte voor het redden van hen uit het land van Egypte, en dezelfde nacht is nog steeds een nacht waarop Adonai waakt voor het hele volk van Israël, generatie op generatie Exodus 12:20 15 Exodus 12:42, op basis van de Complete Jewish Bible huisfeest netwerk.org pagina 7 van 39

8 haggada Programma Welkom en inleiding Aanbidding (één of twee liederen) 1. Zoeken naar zuurdeeg Onze harten voorbereiden op Pesach 2. Kaarsen aansteken De aanwezigheid van Koning Jezus verwelkomen 3. De eerste beker De beker van de heiliging 4. Handen wassen Elkaar bedienen 5. Groenten Nieuw leven door tranen 6. De middelste matse breken Koning Jezus gebroken voor de wereld 7. De tweede beker Het verhaal vertellen 8. De matse indopen Door veel leed 9. De maaltijd Het is feest! 10. De afikoman Dit is mijn lichaam, dat voor jou verbroken is. 11. De derde beker Dit is mijn bloed, dat voor jou vergoten is. 12. De beker van Elia De uitstorting van de Geest in de eindtijd 13. De vierde beker De beker van de lofprijs 14. Volgend jaar in Jeruzalem Bidden voor de vrede van Jeruzalem 15. Instructies voor het wachtersgebed Een nacht van waken was dit voor de HEERE om hen uit het land Egypte te leiden. Daarom is dit een nacht ter ere van de HEERE: een waken voor alle Israëlieten, al hun generaties door. Exodus 12:42 En Hij zei tegen hen: Ik heb er vurig naar verlangd dit Pesach met u te eten, voordat Ik ga lijden. Want Ik zeg u dat Ik daar zeker niet meer van zal eten, totdat het vervuld is in het Koninkrijk van God. Lukas 22:15 16 huisfeest netwerk.org pagina 8 van 39

9 haggada Welkom en inleiding Laten we deze avond de geweldige redding van God de Vader vieren, die Hij mogelijk heeft gemaakt door Koning Jezus, de Messias; het Lam Gods, dat de zonden van de wereld wegneemt. 16 [Spreek een gebed uit.] 17 Wandel dan in de wetenschap dat u niet met vergankelijke dingen, zilver of goud, vrijgekocht bent van uw zinloze levenswandel, die u door de vaderen overgeleverd is, maar met het kostbaar bloed van Christus, als van een smetteloos en onbevlekt Lam. 18 Aanbidding met één of twee liederen. 1. Zoeken naar zuurdeeg Onze harten voorbereiden op Pesach ( 19 ) Het bevel van God de Vader aan Israël was heel streng: Zeven dagen moet u ongezuurde broden eten. Meteen op de eerste dag moet u het zuurdeeg uit uw huizen wegdoen, want ieder die iets gezuurds eet, van de eerste tot de zevende dag, die persoon moet uit Israël worden uitgeroeid. 20 Zeven dagen lang moeten er ongezuurde broden gegeten worden. Wat gezuurd is, mag bij u niet gezien worden, ja, geen zuurdeeg mag er in heel uw gebied bij u gezien worden. 21 ( ) Zuurdeeg is een symbool van de zonde en de schadelijke invloed die het heeft. Paulus schreef daarover: Uw roem is niet goed. Weet u niet dat een klein beetje zuurdeeg het hele deeg doorzuurt? Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons Pesachlam is voor ons geslacht: Christus. Laten wij dus feestvieren, niet met oud zuurdeeg, ook niet met zuurdeeg van slechtheid en boosaardigheid, maar met ongezuurde broden van oprechtheid en waarheid Johannes 1:29 17 We raden aan dat iedereen met de klok mee om de beurt de stukjes van de voorlezer voorleest Petrus 1: Voor de verkorte variant van de haggada kun je de liederen en de onderdelen tussen haakjes overslaan. 20 Exodus 12:15 21 Exodus 13: Korinthe 5:6 8 huisfeest netwerk.org pagina 9 van 39

10 ( ) In de weken voorafgaand aan Pesach wordt elk Joods huis grondig gereinigd en alles wat zuurdeeg of gist bevat, wordt uitgewist. De avond voor Pesach vindt een laatste ceremoniële doorzoeking van het huis plaats, waar de hele familie aan deelneemt. Met opzet zijn op een vooraf bepaalde plaats enkele broodkruimels verstopt. De kinderen vinden het vooral spannend wanneer de vader (liefst kruipend) het huis doorzoekt met behulp van een kaars, een veer, een houten lepel en een servet om de kruimels te vinden. Als alle kruimels zijn ontdekt, borstelt hij deze met de veer op de houten lepel. Daarna wikkelt hij de kaars, de houten lepel en de kruimels in de servet. De volgende ochtend (de ochtend voor de Pesach) wordt dit alles in het vuur verbrand, waarbij de vader de volgende belijdenis uitspreekt: Al het chameets [gezuurde etenswaren] en zuurdeeg, dat in mijn bezit is en dat ik niet gezien en niet weggeruimd heb verklaar ik als waardeloos en als het stof van de aarde. Polycrates van Klein-Azië, die in de tweede eeuw na Christus de aartsbisschop van Efeze was, schreef over de controverse die begon met de bisschop van Rome over wanneer Pesach gevierd moet worden: Wij dan vieren de juiste dag, zonder toe te voegen, zonder weg te nemen. Want in Azië zijn grote lichten ondergegaan, die op de dag dat de Heer verschijnt zullen opgaan, wanneer Hij met heerlijkheid uit de hemel zal komen, en Hij alle heiligen zal opwekken. (...) Deze hebben allen de dag van Pesach volgens het evangelie op de veertiende van de maand gevierd; zij hebben niets veranderd, maar zich de regel van het geloof gehouden. (...) Want zeven bisschoppen tel ik in mijn familie en ikzelf ben de achtste; en mijn verwanten hebben altijd die dag gevierd, waarop hét (Joodse) Volk het zuurdeeg wegdeed. 23 De symboliek van de oude Joodse ceremonie om het zuurdeeg weg te ruimen, is veelzeggend. Voordat we kunnen feestvieren, moet de zonde grondig uit ons leven weggewist zijn met behulp van het licht van het Woord (de kaars), en de overtuiging van de Heilige Geest (de veer). Dit leggen we aan de voet van het kruis (houten lepel). Vervolgens vragen we om het louterende vuur van de Heilige Geest over ons leven, zodat alle overgebleven sporen van de zonde verdwijnen. Over Pesach zegt de Bijbel: Deze dag moet voor u een gedenkdag worden. U moet hem vieren als een feest voor de HEERE. U moet hem vieren als een eeuwige verordening, al uw generaties door. Zeven dagen moet u ongezuurde broden eten. Meteen op de eerste dag moet u het zuurdeeg uit uw huizen wegdoen, want ieder die iets gezuurds eet, van de eerste tot de zevende dag, die persoon moet uit Israël worden uitgeroeid Eusebius. Historia Ecclesiae (Kerkelyke geschiedenissen), boek V, hoofdstuk 24. Vertaald door A.A. van der Meersch (1749). Bewerking: Huisfeest Netwerk. 24 Exodus 12:14 15 huisfeest netwerk.org pagina 10 van 39

11 Paulus schrijft over de Sedermaaltijd het volgende: Daarom, wie op onwaardige wijze dit brood eet of de drinkbeker van de Heere drinkt, is schuldig aan het lichaam en bloed van de Heere. Maar laat ieder mens zichzelf beproeven en laat hij zó eten van het brood en drinken uit de drinkbeker. Want wie op onwaardige wijze eet en drinkt, die eet en drinkt zichzelf een oordeel, omdat hij het lichaam van de Heere niet onderscheidt. Daarom zijn er onder u veel zwakken en zieken, en velen zijn ontslapen. Want als wij onszelf zouden beoordelen, zouden wij niet geoordeeld worden. Maar als wij geoordeeld worden, worden wij door de Heere bestraft, opdat wij niet met de wereld veroordeeld zouden worden. 25 Laten we met elkaar zeggen: Doorgrond mij, o God, en ken mijn hart, beproef mij en ken mijn gedachten. Zie of er bij mij een schadelijke weg is en leid mij op de eeuwige weg. 26 Ontzondig mij met hysop, dan zal ik rein zijn, was mij, dan zal ik witter zijn dan sneeuw. 27 Schep mij een rein hart, o God, en vernieuw in mijn binnenste een standvastige geest. 28 Als wij onze zonden belijden: Hij is getrouw en rechtvaardig om ons de zonden te vergeven en ons te reinigen van alle ongerechtigheid. 29 [Leid in een gebed van berouw en reiniging.] Laten we allen een moment stil zijn voor het aangezicht van God de Vader om ons hart te doorzoeken, te belijden en te bidden om vergeving en reiniging. [Iedereen doorzoekt zijn of haar hart, belijdt zonden en bidt om vergeving en reiniging.] Laten we met elkaar belijden: Hem Die ons heeft liefgehad en ons van onze zonden gewassen heeft in Zijn bloed, en Die ons gemaakt heeft tot koningen en priesters voor God en Zijn Vader, Hem zij de heerlijkheid en de kracht in alle eeuwigheid. Amen. 30 Aanbiddingslied over het bloed van het Lam Korinthe 11: Psalm 139: Psalm 51:9 28 Psalm 51: Johannes 1:9 30 Openbaring 1:5b 6 huisfeest netwerk.org pagina 11 van 39

12 2. Kaarsen aansteken De aanwezigheid van Koning Jezus verwelkomen Moeder: [De moeder ontsteekt de kaarsen een zegt onderstaande lofzeggingen. Zij doet dit staande. De anderen blijven aan tafel zitten.] [Het is niet verplicht de lofzeggingen ook in het Hebreeuws uit te spreken.] Baroech atta, Adonai, Elloheenoe, Melech ha olam, asjèr kiddesjanoe bemitsvotav, vetsivvanoe lehadliek neer sjel (sjabbat vesjèl) jom tov. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die ons door uw Woord apart heeft gezet en in wiens Naam we de feestkaarsen aansteken. Baroech atta, Adonai, Elloheenoe, Melech ha olam, asjèr kiddesjanoe be-dam sjel Jesjoea masjichenoe ve-nathan lanoe lehadliek or sjel jom tov. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die uw Zoon, Koning Jezus de Messias, heeft gestuurd als het Licht van de wereld en als het Pesachlam. Jezus dan sprak opnieuw tot hen en zei: Ik ben het Licht der wereld; wie Mij volgt, zal beslist niet in de duisternis wandelen, maar zal het licht van het leven hebben. 31 Laten we met elkaar bidden en de aanwezigheid van Koning Jezus verwelkomen op dit feest: Laat Uw licht over ons schijnen! Zend Uw licht en Uw waarheid; laten die mij leiden, mij brengen tot Uw heilige berg en tot Uw woningen. 32 Laat uw heerlijkheid en uw vuur in ons midden zijn deze avond! 31 Johannes 8:12 32 Psalm 43:3 huisfeest netwerk.org pagina 12 van 39

13 3. De eerste beker De beker van de heiliging De vier bekers die we vanavond drinken, zijn ter nagedachtenis aan de eerste vier Ik zal -beloften: Zeg daarom tegen de Israëlieten: Ik ben de HEERE... [Doe in de eerste beker een scheut wijn en hef deze op. Er hoeft niet veel wijn in, want uit de vier bekers die ter demonstratie bij de vader staan, wordt niet gedronken.] Ik zal u uitleiden van onder de dwangarbeid van de Egyptenaren. dit is de beker van de heiliging [Doe in de tweede beker een scheut wijn en hef deze op.] Ik zal u redden uit hun slavernij. dit is de beker van de bevrijding [Doe in de derde beker een scheut wijn en hef deze op.] Ik zal u verlossen door een uitgestrekte arm en door zware strafgerichten. dit is de beker van de verlossing [Doe in de vierde beker een scheut wijn en hef deze op.] Ik zal u tot Mijn volk aannemen en Ik zal u tot een God zijn. 33 dit is de beker van de lofprijs. In de Bijbel is de vrucht van de wijnstok (druiven) een symbool van vreugde. Deze vier bekers die we tijdens de maaltijd vanavond drinken, zijn dus een viervoudige uitdrukking van vreugde over de volmaakte verlossing van de Messias door zijn bloed. Laten we allemaal de eerste beker inschenken, maar drink er nog niet van. [Ieders beker wordt voor de eerste keer voor een derde gevuld.] Deze eerste beker is de beker van de heiliging. Door de uittocht uit Egypte heeft God de Vader het volk Israël voor eeuwig apart gezet, om een heilige natie voor Hem te zijn door het bloed van een offerlam. Daarom bent U groot, Heere God, want er is niemand zoals U, en er is geen God dan U alleen, zoals blijkt uit alles wat wij met onze eigen oren gehoord hebben. En wie is als Uw volk, als Israël, het enige volk op de aarde dat God is gaan verlossen om voor Hem een volk te zijn, om Zich een Naam te maken en voor u, Israël, deze grote en ontzagwekkende dingen te doen: voor Uw land, voor de ogen van Uw volk, dat U voor Uzelf uit Egypte verlost hebt van heidenvolken en hun goden. U hebt Uw volk Israël voor eeuwig voor Uzelf bevestigd als Uw volk, en Ú, HEERE, bent hun tot een God geworden Exodus 6: Samuel 7:22 24 huisfeest netwerk.org pagina 13 van 39

14 Als discipelen van Koning Jezus van niet-joodse achtergrond, mogen ook wij vanavond in vreugde feestvieren. Want we waren zonder Messias, uitgesloten van het burgerschap van Israël, geen enkel deel uitmakend van de verbonden van de belofte, zonder hoop en zonder God de Vader in de wereld. Maar nu zijn wij, die voorheen veraf waren, in Koning Jezus door het bloed van de Messias dichtbij gekomen. 35 We hebben Israël niet vervangen, maar de Bijbel zegt dat wij tussen hen geënt zijn en mede deel hebben gekregen aan de wortel en de vettigheid van de ware olijfboom. 36 En verder zegt Hij [Koning Jezus]: Wees vrolijk, heidenen, met Zijn volk! 37 Vanavond kunnen de heidenen die in Koning Jezus geloven samen met het volk van God de Vader, Israël, vol vreugde zijn. Wij vieren samen met Israël feest vanwege de grote redding van God de Vader. Laten we lezen over de Sedermaaltijd in de bovenzaal: En toen het uur gekomen was, ging Hij aan tafel aanliggen, en de twaalf apostelen met Hem. En Hij zei tegen hen: Ik heb er vurig naar verlangd dit Pesach met u te eten, voordat Ik ga lijden. Want Ik zeg u dat Ik daar zeker niet meer van zal eten, totdat het vervuld is in het Koninkrijk van God. En nadat Hij een drinkbeker genomen had en gedankt had, zei Hij: Neem deze en deel hem onder elkaar. Want Ik zeg u dat Ik niet drinken zal van de vrucht van de wijnstok, totdat het Koninkrijk van God gekomen is. 38 Laten we zoals Koning Jezus dat deed in de bovenzaal, de eerste beker opheffen tot de hemel en God de Vader dankzeggen. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die de vrucht van de wijnstok hebt geschapen. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die ons uitverkoren hebt uit alle volken, ons verheven hebt boven alle naties en ons geheiligd hebt door Uw geboden. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die ons met liefde hebt gegeven: Sabbatten om te rusten, feestdagen tot vreugde en blijdschap, dit feest van de matses, het feest van onze bevrijding in liefde, als een plechtige dag van samenkomst, ter herinnering aan de uittocht uit Egypte en aan het offer van Koning Jezus de Messias voor ons; want U hebt ons uitverkoren, en ons geheiligd boven alle naties, en uw heilige vastgestelde tijden hebt U ons doen beërven in liefde en gunst, in vreugde en blijmoedigheid. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die het Pesachfeest, Israël, en de Gemeente van de Messias heiligt maakt. Amen! 35 Efeze 2: Romeinen 11: Romeinen 15:10 38 Lukas 22:14 18 huisfeest netwerk.org pagina 14 van 39

15 Baroech atta, Adonai, Elloheenoe, Melech ha olam, boree perie ha gafen. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die de vrucht van de wijnstok hebt geschapen. Amen! Laten we allen leunend op de linkerarm drinken van de eerste beker, de beker van de heiliging. [Iedereen drinkt leunend op de linkerarm de eerste beker. De beker hoeft niet helemaal leeg. De reden dat we leunen wordt later als onderdeel van de vier vragen uitgelegd.] Want zo zegt de HEERE: Zing vrolijk over Jakob, met blijdschap! Juich om het hoofd van de heidenvolken! Laat het horen, prijs Hem en zeg: Verlos Uw volk, HEERE, het overblijfsel van Israël. 39 Laten we God de Vader dankzeggen dat Hij Israël geroepen en uitverkoren heeft en dat Hij hen tot de dag van vandaag heeft bewaard als een getuigenis van zijn trouw. Hun verwerping heeft verzoening voor de wereld gebracht. 40 Laten wij vanavond Israël zegenen en laten we allen drie maal zeggen: Verlos Uw volk, HEERE, het overblijfsel van Israël! Verlos Uw volk, HEERE, het overblijfsel van Israël! Verlos Uw volk, HEERE, het overblijfsel van Israël! Verlos Uw volk, HEERE, het overblijfsel van Israël! Lofzang, bijvoorbeeld Awake O Israel! 39 Jeremia 31:7 40 Romeinen 11:15 huisfeest netwerk.org pagina 15 van 39

16 4. Handen wassen Elkaar bedienen Wie zal de berg van de HEERE beklimmen? Wie zal staan in Zijn heilige plaats? Wie rein is van handen en zuiver van hart, wie zijn ziel niet opheft tot wat vals is, en niet bedrieglijk zweert. 41 Dit deel van de Sedermaaltijd is een symbolische daad, naar het voorbeeld van de priester die voor zijn heiliging zijn handen en voeten in het koperen wasvat moest wassen, voordat hij de offerdienst uitvoerde, of het heilige der heiligen betrad. Dit was ook het onderdeel van de Sedermaaltijd waar Koning Jezus de voeten van zijn discipelen waste. Jezus wist dat de Vader Hem alle dingen in handen gegeven had en dat Hij van God uitgegaan was en tot God heenging, op van de maaltijd, legde Zijn kleren af, nam een linnen doek en deed die om Zijn middel. Daarna goot Hij water in de waskom en begon de voeten van de discipelen te wassen en af te drogen met de linnen doek die Hij om Zijn middel had. 42 Toen Hij dan hun voeten gewassen had en Zijn kleren weer had aangedaan, ging Hij weer aanliggen en zei tegen hen: Ziet u in wat Ik aan u gedaan heb? U noemt Mij Meester en Heere, en u zegt het terecht, want Ik ben het. Als Ik dan, de Heere en de Meester, uw voeten gewassen heb, moet ook u elkaars voeten wassen. Want Ik heb u een voorbeeld gegeven, opdat ook u zult doen zoals Ik voor u heb gedaan. 43 Een nieuw gebod geef Ik u, namelijk dat u elkaar liefhebt; zoals Ik u liefgehad heb, moet u ook elkaar liefhebben. Hierdoor zullen allen inzien dat u Mijn discipelen bent: als u liefde onder elkaar hebt. 44 Later tijdens de Sedermaaltijd bad Koning Jezus het gebed voor eenheid onder alle gelovigen. Laten we met elkaar bidden om eenheid onder alle volgelingen van de Messias: En Ik bid niet alleen voor dezen, maar ook voor hen die door hun woord in Mij zullen geloven, opdat zij allen één zullen zijn, zoals U, Vader, in Mij, en Ik in U, dat ook zij in Ons één zullen zijn, opdat de wereld zal geloven dat U Mij gezonden hebt. 45 Laten wij het voorbeeld dat Koning Jezus ons heeft gegeven navolgen en elkaar dienen, door de schaal met water vast te houden voor de persoon aan je linkerzijde, terwijl deze symbolisch zijn of haar vingers wast. Geef daarna de handdoek, terwijl je voor hem of haar bidt en hem of haar zegent. [De vader bedient als eerste de persoon naast hem met de schaal water en de handdoek. De schaal en de handdoek worden vervolgens met de klok mee de tafel rond gegeven.] 41 Psalm 24: Johannes 13: Johannes 13: Johannes 13: Johannes 17:20 21 huisfeest netwerk.org pagina 16 van 39

17 5. Groenten Nieuw leven door tranen De vrucht van de wijnstok die we dronken had een rode kleur, dat symbool staat voor het bloed van het Pesachlam. [Hef de groenten (peterselie) op.] De groenten zijn een symbool van de hysop, waarmee het bloed van het Pesachlam op de deurposten en bovendorpels van de Joodse huizen in Egypte werd gesmeerd. [Hef het zoute water op.] Het zoute water staat symbool voor de tranen die in Egypte vloeiden door het lijden. Tranen waren een onderdeel van de verlossing uit Egypte en dit zal ook in de eindtijd zo zijn. De Israëlieten zuchtten en schreeuwden het uit vanwege de slavenarbeid. En hun hulpgeroep vanwege de slavenarbeid steeg omhoog tot God. 46 Paulus en Barnabas spoorden de discipelen aan in geloof te blijven en zeiden dat wij door veel verdrukkingen in het Koninkrijk van God moeten ingaan. 47 De Bijbel zegt ook: zodat wij zelf over u roemen in de gemeenten van God vanwege uw volharding en geloof in al uw vervolgingen en in de verdrukkingen die u verdraagt: een teken van Gods rechtvaardig oordeel dat u het Koninkrijk van God waardig geacht wordt, waarvoor u ook lijdt. 48 Laten we allen een peterselietakje pakken en samen de dankzegging uitspreken: [Iedereen pakt een peterselietakje van de Sederschotel maar eet deze nog niet.] Baroech atta, Adonai, Elloheenoe, Melech ha olam, boree perie ha addama. Geprezen bent U, Eeuwige onze God, Koning van de wereld voor altijd, U die de aardvrucht hebt geschapen. Laten we allen het groene takje indopen in het zoute water, dat ons herinnert aan het nieuwe leven dat uit het lijden in Egypte voortkwam, en deze eten. [Iedereen doopt het peterselietakje in het zoute water en eet deze op.] Geen ander volk heeft zoveel geleden als het Joodse volk. Nog maar een generatie geleden zijn tijdens de Holocaust zes en een half miljoen Joden te midden van het christelijke Europa vermoord. Vandaag staan de Joden weer onder druk, ditmaal door terroristische aanvallen waardoor Joden gedood of voor de rest van hun leven verminkt worden. Laten we bidden voor Israël. Laten we ook bidden dat wij trouw blijven aan de Messias en op de bres staan voor Israël en de lijdende kerk, waartoe we worden opgeroepen om waardig geacht te worden voor het Koninkrijk van God de Vader. [Leid in gebed. Allen bidden mee.] 46 Exodus 2:23b 47 Handelingen 14:22b 48 2 Thessalonicenzen 1:4 5 huisfeest netwerk.org pagina 17 van 39

18 6. De middelste matse breken Koning Jezus gebroken voor de wereld Het breken van de middelste matse is het volgende onderdeel van de traditionele Joodse Sedermaaltijd. Deze traditie, die zo levendig de dood, begrafenis en opstanding van de Messias illustreert, is volgens sommigen een bijdrage aan de Sedermaaltijd van de eerste Messiaanse gelovigen! Na de verwoesting van de tempel in Jeruzalem in het jaar 70 konden de Joden niet langer het Pesachlam offeren. Gaandeweg hebben zij daarom dit wijdverbreide gebruik onder de eerste Messiaanse gelovigen overgenomen ter vervanging van het offerlam. [Houd de matsebuidel omhoog.] ( ) In deze buidel zitten drie matses. Deze buidel wordt de Eenheid genoemd. De middelste matse wordt doormidden gebroken en een helft wordt in een servet gewikkeld en verstopt. Aan het einde van de Seder wordt deze weer opgezocht voor het belangrijkste deel van de maaltijd. De helft van de middelste matse die wordt verstopt, heet de afikoman. Dit is het enige Griekse woord dat in de Sedermaaltijd voorkomt, en het betekent letterlijk Ik kwam. Volgens een rabbijnse traditie betekenen de drie matses de priesters, de Levieten en de Israëlieten. Een andere traditie gaat ervan uit dat ze staan voor Abraham, Izak en Jakob. Maar geen van de Joodse tradities vandaag de dag verklaart waarom de middelste matse moet worden verbroken en verborgen, of waarom deze wordt aangeduid met een Grieks woord dat Ik kwam betekent. Volgens de rabbijnse traditie staat in de ceremonie de afikoman nu symbool voor het lam en dat iedereen daarvan als laatste onderdeel van de Sedermaaltijd moet eten, zodat de smaak ervan de smaak is die achterblijft. In de Bijbel staat: Verwijder dan het oude zuurdeeg, opdat u een nieuw deeg zult zijn. U bent immers ongezuurd, want ook ons Pesachlam is voor ons geslacht: Christus. 49 Kan de symboliek nog overduidelijker zijn? [Haal de middelste matse uit de buidel en houd deze omhoog.] Deze matse is een duidelijk beeld van de Messias. In de eerste plaats is te zien hoe deze met gaatjes is doorboord. [Houd de matse voor de kaarsen, zodat iedereen kan zien dat er gaatjes in zitten, vooral de kinderen.] Hij is om onze overtredingen verwond, om onze ongerechtigheden verbrijzeld. 50 In de tweede plaats zien we hoe de matse gestreept is, zoals de striemen op het lichaam van Koning Jezus door de geselslagen. [Laat de strepen op de matse zien.] 49 1 Korinthe 5:7 50 Jesaja 53:5a huisfeest netwerk.org pagina 18 van 39

19 De straf die ons de vrede aanbrengt, was op Hem, en door Zijn striemen is er voor ons genezing gekomen. 51 In de derde plaats is de matse een ongezuurd brood. Zuurdeeg of gist staat symbool voor de zonde. [Laat zien hoe plat de matse is.] Want Hem Die geen zonde gekend heeft, heeft Hij voor ons tot zonde gemaakt, opdat wij zouden worden gerechtigheid van God in Hem. 52 In de vierde plaats wordt de matse het brood van de ellende genoemd. We kunnen zien hoe het in de oven gebakken wordt. Koning Jezus ging door de smeltoven van de ellende voor ons! 53 [Laat zien dat het brood is aangebrand.] Voorwaar, onze ziekten heeft Híj op Zich genomen, ons leed heeft Hij gedragen. Wíj hielden Hem echter voor een geplaagde, door God geslagen en verdrukt. 54 Tot slot wordt de matse doormidden gebroken, net als het lichaam van Koning Jezus voor ons verbroken is. [Breek de matse in tweeën.] De grootste helft, de afikoman, wordt in een witte doek gewikkeld en verborgen. [Omwikkel de afikoman met een servet en verberg het onder het kussen op tafel. Stop de kleinere helft terug in de matsebuidel.] En Jozef nam het lichaam in ontvangst, wikkelde het in zuiver fijn linnen, en legde het in zijn nieuwe graf, dat hij in de rots uitgehakt had; en nadat hij een grote steen voor de ingang van het graf gewenteld had, ging hij weg. 55 Laten we Koning Jezus danken voor zijn dood voor ons, waardoor Hij ons heeft vrijgekocht. Aanbiddingslied of muziek. 51 Jesaja 53:5b 52 2 Korinthe 5:21 53 Jesaja 48:10 54 Jesaja 53:4 55 Mattheüs 27:59 60 huisfeest netwerk.org pagina 19 van 39

20 7. De tweede beker Het verhaal vertellen [Til het bord met de matses op.] Tijdens dit onderdeel heft de vader in elk Joods huis het bord met matses op en zegt: Dit is het brood van de ellende, dat onze voorouders in Egypte hebben gegeten. Iedereen die honger heeft, kan binnenkomen en mee-eten; iedereen die zelf niets heeft, kan met ons Pesach meevieren. Laten we met elkaar zeggen: Moge het volk van Israël de ware vrijheid leren kennen, die de Messias voor hen gekocht heeft. Laten we nu de tweede beker inschenken, maar drink er nog niet van. [Ieders beker wordt voor de tweede keer voor een derde (bij)gevuld.] Deze tweede beker is de beker van de bevrijding. Voordat we uit deze beker drinken zullen we eerst het verhaal vertellen over de bevrijding uit Egypte. Dit kan tijdens een uitvoerige Sedermaaltijd meer als anderhalf uur duren. Iedereen aan tafel wordt aangemoedigd om uitvoerig te praten over de machtige daden die God de Vader heeft gedaan om hen te bevrijden. Het begint met een kind dat de vier vragen stelt, die gaan over: Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden? Doorgaans wordt dit gezongen. En het zal gebeuren, als uw kinderen tegen u zullen zeggen: Wat betekent deze dienst voor u? dat u moet zeggen: Dit is een Pesachoffer voor de HEERE, Die in Egypte de huizen van de Israëlieten voorbijging, toen Hij de Egyptenaren trof en onze huizen bevrijdde. 56 De vier vragen Kind: [De jongste persoon of personen (liefst kinderen) stellen nu de vier vragen.] Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden? Op alle andere avonden mogen we gezuurd en ongezuurd brood eten, op deze avond uitsluitend ongezuurd brood? Op alle andere avonden mogen we allerlei groenten eten, op deze avond uitsluitend bittere kruiden? Op alle andere avonden dopen we zelfs niet eenmaal in, op deze avond tweemaal? Op alle andere avonden mogen we leunend of rechtop zittend eten, op deze avond eten we allen leunend? 56 Exodus 12:26 27a huisfeest netwerk.org pagina 20 van 39

21 Ik ben blij dat je dit vraagt. Dit zijn de antwoorden op je vragen: [Dit gedeelte kan heel goed worden geïllustreerd door middel van een toneelstuk over de slavernij in Egypte, vooral als de kinderen kunnen kiezen om mee te doen of alleen te kijken.] Wij waren in Egypte slaven onder de farao, en God de Vader heeft ons uitgeleid met een sterke hand en een uitgestrekte arm. 57 Als God de Vader ons niet uitgeleid had, zouden we tot aan vandaag nog slaven in Egypte zijn geweest. En als Hij ons niet uitgeleid had, dan zouden de voorbereidingen op onze verlossing door de Messias niet hebben plaatsgevonden. Toen het zover was, kwam Hij, Jakobs zoon, en in Hem hebben wij onze verlossing. Deze maaltijd vertelt het verhaal van de liefde en rechtvaardigheid van God de Vader, en zijn zorg voor allen die arm en onderdrukt zijn. Het ongezuurde brood (de matze) herinnert ons aan de haast die onze voorvaderen hadden toen zij uit Egypte zijn gevlucht, want het deeg had geen tijd om te rijzen. Als gelovigen in de Messias doet dit ons eraan herinneren dat Hij terug zal komen als een dief in de nacht 58 om ons spoedig te verlossen, en we streven ernaar heilig voor Hem te leven, klaar voor zijn komst. De bittere kruiden, de maror, herinneren ons aan de bitterheid van de gevangenschap in slavernij. Als gelovigen herinneren wij ook onze slavernij onder de zonde, voordat Koning Jezus ons redde. 59 We dopen vanavond tweemaal in, de eerste keer in zout water als een teken dat onze tranen zijn omgezet in vreugde, 60 en de tweede keer in de charoset, het zoete appelmengsel, om de smaak van bitterheid te kruiden met de zoetheid van de hoop die we hebben door ons geloof in God de Vader. Als gelovigen in Koning Jezus herinneren we ons dat Hij onze tranen heeft omgezet in vreugde en ons een eeuwige hoop heeft gegeven. Dat we bij het eten kunnen aanliggen en leunen is een symbool dat we vrij zijn en in alle rust kunnen eten. [Til het kussen op.] Daarom herinnert ook dit kussen ons aan onze vrijheid, omdat je daarop kunt leunen. Koning Jezus heeft ons bevrijd van zonde en dood door zijn eigen bloed. Wij zijn veilig als we vertrouwen op Hem. Lied, bijvoorbeeld Heer uw bloed dat reinigt mij. 57 Deuteronomium 9: Thessalonicenzen 5:2 59 Romeinen 6:6 60 Psalm 126 huisfeest netwerk.org pagina 21 van 39

Seidermaaltijd met kinderen

Seidermaaltijd met kinderen Seidermaaltijd met kinderen pagina 1 Seidermaaltijd met kinderen Hoe leer je het meest? Door al je zintuigen te gebruiken! Met deze eenvoudige (en beperkte) Seidermaaltijd kun je je kinderen leren wat

Nadere informatie

A a n t e k e n i n g e n

A a n t e k e n i n g e n A a n t e k e n i n g e n I n l e i d i n g De avond die bekend staat als het Laatste Avondmaal is het belangrijkste onderdeel van de Pesachviering. Pesach betekent letterlijk (over)springen. Denk maar

Nadere informatie

Waarom is deze avond

Waarom is deze avond Waarom is deze avond Het doel Kinderen, vanavond ga ik jullie een verhaal vertellen wat mij lang geleden eens overkomen is. Of het iets goeds was, dat mij was overkomen? Ja het was iets goeds. Hoewel,

Nadere informatie

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3)

Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Formulier om het heilig avondmaal te vieren (3) Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Instelling Het avondmaal is door onze verlosser zelf ingesteld. Want de apostel Paulus verklaart: Wat ik heb ontvangen

Nadere informatie

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal

Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Orde voor de viering van het heilig Avondmaal Prediking Geloofsbelijdenis Onderwijzing bij het Avondmaal De apostel Paulus beschrijft hoe onze Heer Jezus Christus het heilig Avondmaal heeft ingesteld:

Nadere informatie

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Lees de tekst van Zondag 28 Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus, aan

Nadere informatie

Witte donderdag 21 april 2011

Witte donderdag 21 april 2011 Witte donderdag 21 april 2011 Op Witte donderdag dagen we je uit om je avond vorm te geven rond een eenvoudige maaltijd (bij de voorbereiding op Goede vrijdag en Pasen is soberheid op zijn plaats). Dat

Nadere informatie

(Deel van) Zijn Lichaam

(Deel van) Zijn Lichaam (Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn

Nadere informatie

6.01 NL. Wat is het Leerhuis? Vorig programma: 5.12 Oudsten. Dit programma: 6.01 Zeven fundamenten. Volgend programma: 6.

6.01 NL. Wat is het Leerhuis? Vorig programma: 5.12 Oudsten. Dit programma: 6.01 Zeven fundamenten. Volgend programma: 6. Waar gaat dit TXT-Fondueprogramma over? Door heel het Woord heen, lezen we uitvoerig over zeven die God de Vader ons geeft, zodat we geestelijk groeien en ons de hoogtepunten in ons geestelijke leven blijven

Nadere informatie

Virtuele Sederschotel

Virtuele Sederschotel Virtual Seder Plate Virtuele Sederschotel Klik op een onderdeel van de Seder-schotel voor verklaringen, geschiedenis, en meer! Sederschotel De Sederavond van Pesach is één van de meest gevierde Joodse

Nadere informatie

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8 [1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding

Nadere informatie

Welk danklied wordt beschreven in Jesaja 12?

Welk danklied wordt beschreven in Jesaja 12? Een danklied aan God. Welk danklied wordt beschreven in Jesaja 12? Jesaja 12:1-3 1 Op die dag zult u zeggen: Ik dank U, HEERE, dat U toornig op mij geweest bent, [maar] Uw toorn is afgekeerd en U troost

Nadere informatie

U daalde neer van Uw troon om mens te zijn. Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Van het kruis naar het graf. Uit het graf weer opgestaan.

U daalde neer van Uw troon om mens te zijn. Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Van het kruis naar het graf. Uit het graf weer opgestaan. U daalde neer van Uw troon om mens te zijn. Van de stal naar het kruis droeg U mijn pijn. Van het kruis naar het graf. Uit het graf weer opgestaan. Heer, ik prijs Uw grote naam. Vorige week 1 Korintiërs

Nadere informatie

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en

Waarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en 1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat

Nadere informatie

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015

Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015 Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71 dinsdag 2 juni 2015 1 ev. Johannes tot nu toe 1:1-18 Jezus is het Woord: bij God en zelf God 1:19-52 Jezus is het Lam van God discipelen volgen Hem

Nadere informatie

De bruiloft van het Lam

De bruiloft van het Lam Openbaring 1: 1-4 De bruiloft van het Lam 1.Openbaring van Jezus Christus, die God Hem gegeven heeft om Zijn dienstknechten te laten zien wat spoedig moet geschieden, en die Hij door Zijn engel gezonden

Nadere informatie

Welke plaag moesten zij aankondigen; wanneer zou de vijfde plaag een feit worden en had Gods volk last van deze plaag?

Welke plaag moesten zij aankondigen; wanneer zou de vijfde plaag een feit worden en had Gods volk last van deze plaag? De overige plagen in Egypte. Welke plaag moesten zij aankondigen; wanneer zou de vijfde plaag een feit worden en had Gods volk last van deze plaag? Genesis 9:2-5 2 Want als u hun weigert te laten gaan

Nadere informatie

7.03 NL. Avondmaal fundament huizen

7.03 NL. Avondmaal fundament huizen Waar gaat dit TXT-Fondueprogramma over? Want zo dikwijls als u dit brood eet en deze drinkbeker drinkt, verkondig de dood van de Heere, totdat Hij komt (1 Korinthe 11:26). Dit kennen wij als het avondmaal.

Nadere informatie

Pesach / Pasen. Het Pesachfeest.

Pesach / Pasen. Het Pesachfeest. Pesach / Pasen. Dit jaar, 2015, valt Pesach precies samen met het Paasfeest, zoals wij dat vieren. Vrijdagavond (Goede Vrijdag) begint het Pesachfeest. Dit wordt ook wel Seideravond genoemd, naar de maaltijd,

Nadere informatie

Zondagmorgen 10 januari

Zondagmorgen 10 januari Zondagmorgen 10 januari 1 e zondag na Epifanie, kleur wit, viering HA, Voorganger: Ds. J.E. Schelling Organist: Dhr. Bastiaan van der Pijl Dienst van de Voorbereiding Orgelspel Mededelingen door de kerkenraad

Nadere informatie

Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2)

Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2) Zondag 29 Zondag 29 gaat over het Heilig Avondmaal (2) Lees de tekst van Zondag 29 Vraag 78 : Wordt dan uit brood en wijn het wezenlijk lichaam en bloed van Christus? Antw : Nee; maar gelijk het water

Nadere informatie

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen Zondag 52 Zondag 52 gaat over de zesde bede. Leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid, in der eeuwigheid. Amen. Lees de tekst

Nadere informatie

- 1 - Werkelijk vrij. Want de zonde zal over u niet heersen. U bent namelijk niet onder de wet, maar onder de genade.

- 1 - Werkelijk vrij. Want de zonde zal over u niet heersen. U bent namelijk niet onder de wet, maar onder de genade. - 1 - Werkelijk vrij Wij zijn, zoals Galaten 5:13 het noemt, tot vrijheid geroepen. We zullen achtereenvolgens behandelen: * Geen slaaf meer van de zonde. * Geen slaaf meer van mensen. * Geen slaaf meer

Nadere informatie

De maaltijd van de Heer!

De maaltijd van de Heer! De maaltijd van de Heer! Wie weet waarover zij spraken? Over de exodus van onze Heiland! Luk.9:31 Ex.12:3,5-9,13-14 3 Spreek tot heel de gemeenschap van Israël: Op de tiende dag van deze maand moet ieder

Nadere informatie

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin

Heer, U zocht mij, toen ik was weggegaan U bracht mij veilig in Uw gezin U vergaf mij, mijn schuld is weggedaan U gaf mijn leven een nieuw begin Met Deliver zingen we voor de dienst; Dat is genade! - Opwekking 722 Heer ik dank U Voor wat U heeft gedaan Ik kon niet doorgaan op eigen kracht Maar dankzij Jezus mag ik nu voor U staan U spreekt mij

Nadere informatie

Komt tot de bruiloft

Komt tot de bruiloft LEER HEM KENNEN 20 bewaarexemplaar Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Komt tot de bruiloft 1 Ds. F. van Roest zondag 30 november Christus eten wil zeggen: Zijn wezen, Zijn verdiensten, Zijn krachtige werking

Nadere informatie

Memoriseer elke dag een tekst. Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt.

Memoriseer elke dag een tekst. Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt. WAARAAN HEB JE ALTIJD HOUVAST? Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt. 1 Johannes 5:13 1 DIAGNOSEVRAGEN Weet je zeker dat je naar de

Nadere informatie

Lukas 22, Jezus: meer dan Pesach

Lukas 22, Jezus: meer dan Pesach Lukas 22,15-20 - Jezus: meer dan Pesach Viering Heilig Avondmaal Liturgie Voorzang Ps 81,1.2.4 Stil gebed Votum / zegengroet Zingen Ps 133,3 Gebed Lezen uit de Bijbel: - Ex 12,1-20 Zingen: Ps 105,16.17

Nadere informatie

Bijbelteksten Feest van Genade

Bijbelteksten Feest van Genade Week 1 Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o God. (Psalm 42:2) Mozes sloeg steeds buiten het kamp, op ruime afstand ervan, een tent op die hij de ontmoetingstent noemde.

Nadere informatie

DE HEILIGE GEEST OVERTUIGD VAN RECHTVAARDIGHEID

DE HEILIGE GEEST OVERTUIGD VAN RECHTVAARDIGHEID DE HEILIGE GEEST OVERTUIGD VAN RECHTVAARDIGHEID Romeinen 8: 13 Want indien gij naar het vlees leeft, zult gij sterven; maar indien gij door de Geest de werkingen des lichaams doodt, zult gij leven. 14

Nadere informatie

Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min.

Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min. Pesachmaaltijd Leeftijd: alle-leeftijden Thema: bijbel, feest, Pasen, Voedsel, Vrijheid Tijdsduur: 20+ min. Ontdek-activiteit: Van de Pesachmaaltijd proeven, en zelf charoset maken. Bijbelteksten Matteüs

Nadere informatie

Pesach Pasen Heilig Avondmaal.

Pesach Pasen Heilig Avondmaal. Pesach Pasen Heilig Avondmaal. Vanavond, maandag 14 april, begint Pesach (ook wel Pascha genoemd) en het Feest van de ongezuurde broden met de Sedermaaltijd. Ons Pasen, het Paasfeest, is terug te leiden

Nadere informatie

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt. Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil

Nadere informatie

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN

DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN DE WEEK VOOR WE HET AV0NDMAAL VIEREN AVONDMAAL VIEREN Het Avondmaal is meer dan zomaar een maaltijd. Om dat te begrijpen, is dit boekje gemaakt. Vooral is daarbij gedacht aan de kinderen, omdat zij met

Nadere informatie

Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal

Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal Orde voor de voortzetting van het heilig Avondmaal Na Lied of Klein Gloria verloopt de dienst als volgt: Apostolische geloofsbelijdenis (gezongen, of gelezen en beantwoord met een lied) Nodiging De Heer

Nadere informatie

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 16-09-15

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 16-09-15 De Bijbel open 16-09-15 2 Petr.3: 3 Dit vooral moet u weten, dat er in de laatste dagen spotters met spotternij zullen komen, die naar hun eigen begeerten wandelen, 4 en zeggen: Waar blijft de belofte

Nadere informatie

Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel

Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ De kerkenraad komt binnen en de afkondigingen worden

Nadere informatie

VIERING VAN SCHRIFT EN TAFEL IN DE PETRAKERK

VIERING VAN SCHRIFT EN TAFEL IN DE PETRAKERK VIERING VAN SCHRIFT EN TAFEL IN DE PETRAKERK 21 april 2011 WITTE DONDERDAG Voorganger Orgel Diaken Ds. Marja Terlouw-Sterk Bert Wisgerhof Gerrie de Vries Welkom Psalm 107 : 1, 3 Verstilling, bemoediging

Nadere informatie

Het wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis

Het wonder van het kruis. De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis De omwisseling aan het kruis Het wonder van het kruis / De Omwisseling Vergeving Verlossing / Reiniging Genezing Bevrijding Verzoening Nieuw leven Getsemane Diezelfde avond ging

Nadere informatie

Vrienden van onze Heer Jezus Christus,

Vrienden van onze Heer Jezus Christus, Overdenking 24 maart 2016, Witte Donderdag, in de Sixtuskerk 1 e lezing Ex. 12: 1-14 We zingen als antwoordpsalm 81: 1, 4, 7, 8, 9 2 e lezing Lucas 22: 7-20 We zingen Lied 558: 1, 2, 4 Door Ds A.J. Wouda

Nadere informatie

Inleiding over het kernwoord zonde

Inleiding over het kernwoord zonde Inleiding over het kernwoord zonde Door Eline Lezen: Mattheüs 5 : 21 t/m 48 Zingen: Psalm 6 : 1 en 4 1. Waarom moeten wij weten wat zonde is? Toen ik deze inleiding begon te maken vroeg ik me af wat ik

Nadere informatie

DE CEDERMAALTIJD. BIBLESPACE 10 APRIL 2017 Pagina 1

DE CEDERMAALTIJD. BIBLESPACE 10 APRIL 2017 Pagina 1 Het is traditioneel een feestdag, maar niet met de paashaas of met de lekkere paaseieren, ook niet een eigen gemaakt lentefeestje op z n paasbest, maar een aandenken aan het nieuwe verbond van Jezus Christus!

Nadere informatie

De Heer zal voor u strijden en gij zult stil zijn.

De Heer zal voor u strijden en gij zult stil zijn. Protestantse Gemeente Biddinghuizen Witte Donderdag 17 april 2014 Thema: De Heer zal voor u strijden en gij zult stil zijn. Voorganger: ds. Bram Bregman Organist: dhr. Klaas Keimpema 1 Op WITTE DONDERDAG,

Nadere informatie

PROTESTANTSE GEMEENTE TE WOENSDRECHT

PROTESTANTSE GEMEENTE TE WOENSDRECHT Orde van Dienst - PKN Woensdrecht, 14 april 2019. Voorganger: ds. Wagenvoorde, Breda Organist: dhr. Karel Smagge PROTESTANTSE GEMEENTE TE WOENSDRECHT Dienst van Schrift en Tafel VOOR DE DIENST we bereiden

Nadere informatie

Laat geloof voor je werken door te spreken. Spreek niet wat je ziet maar wat je wilt zien

Laat geloof voor je werken door te spreken. Spreek niet wat je ziet maar wat je wilt zien Laat geloof voor je werken door te spreken Spreek niet wat je ziet maar wat je wilt zien Hebreeën 10:35-36 Leg die onbeschroomdheid dus niet af, u zult er ruim voor worden beloond. Blijf juist volharden,

Nadere informatie

kort voor zijn heengaan heeft Jezus tijdens een maaltijd met zijn leerlingen

kort voor zijn heengaan heeft Jezus tijdens een maaltijd met zijn leerlingen Noordeloos liturgie Orgelspel Mededelingen en welkom We zingen lied 283 Votum en groet Psalm 87 Gebed voor de nood van de wereld Na elke gebedsintentie zingen we na zo bidden wij U : gezang 367 d Glorialied:

Nadere informatie

DOPEN. Th ema s N i e u w L e v e n M a as tri ch t. Geloven = dopen

DOPEN. Th ema s N i e u w L e v e n M a as tri ch t. Geloven = dopen Th ema s N i e u w L e v e n M a as tri ch t DOPEN Geloven = dopen Op veel plekken in de bijbel wordt gesproken over dopen. Maar als je onbekend bent met dopen, waar moet je dan beginnen? We hopen dat

Nadere informatie

Thema: De Joodse feesten

Thema: De Joodse feesten Thema: De Joodse feesten (Dia 1) De oudtestamentische feesten: Wat hebben ze ons nog te zeggen? Inleiding De benaming Joodse feesten zou aanleiding kunnen geven om te denken, dat deze feesten voor het

Nadere informatie

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus 10 redenen voor de komst van de Heere Jezus 1. Als vervulling van Gods beloften En Ik zal vijandschap teweegbrengen tussen u en de vrouw, en tussen uw nageslacht en haar Nageslacht; Dat zal u de kop vermorzelen,

Nadere informatie

Terug naar de Essentie

Terug naar de Essentie 40-dagendagboek Terug naar de Essentie De gemeente als beweging van de Geest Kees de Vlieger Een Kerygma studie Copyright Stichting Kerygma Nederland Kerkstraat 24-3 3781 GB Voorthuizen Tel. 0342-475048

Nadere informatie

1. Gods eigendom. Op Toonhoogte 265

1. Gods eigendom. Op Toonhoogte 265 Jaarreeks 1: Jaarreeks 1: 1. Gods eigendom Abba, Vader, U alleen U behoor ik toe. U alleen doorgrondt mijn hart. U behoort het toe. Laat mijn hart steeds vurig zijn, U laat nooit alleen U behoor ik toe.

Nadere informatie

Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen

Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen 2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor

Nadere informatie

Wesleyaanse geloofsfundamenten voor de 21 e eeuw

Wesleyaanse geloofsfundamenten voor de 21 e eeuw Wesleyaanse geloofsfundamenten voor de 21 e eeuw Art lll, Handboek, Kerk vd Nazarener: Wij geloven in de Heilige Geest, de derde Persoon van de Drieeenige Godheid; dat Hij voortdurend aanwezig is en doeltreffend

Nadere informatie

Liturgie morgendienst Zondag 2 februari. Gezang 460 vers 1en 2 Liedboek voor de Kerken

Liturgie morgendienst Zondag 2 februari. Gezang 460 vers 1en 2 Liedboek voor de Kerken Gezang 460 vers 1en 2 Liedboek voor de Kerken Loof de Koning, heel mijn wezen, gij bestaat in zijn geduld, want uw leven is genezen en vergeven is uw schuld. Loof de Koning, loof de Koning, tot gij Hem

Nadere informatie

Jeugddienst 1 oktober 9.30 uur Vrouw met de kruik

Jeugddienst 1 oktober 9.30 uur Vrouw met de kruik Jeugddienst 1 oktober 9.30 uur Vrouw met de kruik Zingen voor de dienst: Schrijvers van gerechtigheid - Wat een wonder dat ik meewerken mag Wat een wonder dat ik meewerken mag in Uw koninkrijk, dat ik

Nadere informatie

Opwekking 346: Opwekking 167:

Opwekking 346: Opwekking 167: Opwekking 346: Maak ons tot een stralend licht een stralend licht Tot de wereld ziet wie haar het leven geeft. Laat het schijnen door ons heen. Maak ons tot een woord van hoop een levend woord dat U verlossing

Nadere informatie

Van Schepping naar Herschepping. Het Heiligdom: Beeld van Verlossing Aarde Hemel Hart

Van Schepping naar Herschepping. Het Heiligdom: Beeld van Verlossing Aarde Hemel Hart Van Schepping naar Herschepping Het Heiligdom: Beeld van Verlossing Aarde Hemel Hart En zij zullen Mij een heiligdom maken, en Ik zal in hun midden wonen. Exodus 25:8 Inhoud 3x3 + 1 Algemeen overzicht:

Nadere informatie

De Bijbel open 2013 47 (30-11)

De Bijbel open 2013 47 (30-11) 1 De Bijbel open 2013 47 (30-11) Zie, hij bidt. Dat lezen we in Hand. 9 over Paulus. Zie hij bidt., het wordt verteld na zijn bekering op de weg naar Damascus. En het wordt gezegd alsof het iets heel bijzonders

Nadere informatie

LEVITICUS 23:40. etrog en lulav

LEVITICUS 23:40. etrog en lulav DE LOOFHUT HET LOOFHUTTENFEEST Wijst op het Koninkrijk van God Belangrijk feest in het leven en onderwijs van Jezus Centraal in het feest: de (loof)hut (sukkot); een tijdelijke verblijfsplaats Kern: Het

Nadere informatie

Liturgie voor Witte donderdag 2 april 2015

Liturgie voor Witte donderdag 2 april 2015 Liturgie voor Witte donderdag 2 april 2015 Voorbereiding Orgelspel Stilte Orgelspel Welkom en Drempelgebed Zingen: Lied 67, 1 en 3 3 De aarde heeft de vrucht gegeven, die door de hemel werd verwekt, en

Nadere informatie

DE ONTWIKKELING VAN GODS HEILSPLAN IN DE TIJD

DE ONTWIKKELING VAN GODS HEILSPLAN IN DE TIJD DE ONTWIKKELING VAN GODS HEILSPLAN IN DE TIJD GOD WERKT IN DE TIJD Zeventig weken zijn er bepaald over uw volk en uw heilige stad, om de overtreding te beëindigen, de zonden te verzegelen, de ongerechtigheid

Nadere informatie

Wie is Jezus, deel 2. les 5b FOLLOW

Wie is Jezus, deel 2. les 5b FOLLOW Wie is Jezus, deel 2 les 5b DEEL 2B FOLLOW JEZUS, DE REDDER Joh 4:7-9,22 Jezus deed in dit verhaal een aantal dingen die niet gebruikelijk waren. Hij sprak alleen met een vrouw. Dit was ook nog eens een

Nadere informatie

Eredienst 06 mei :00 Voorganger: ds. H. van den Berg

Eredienst 06 mei :00 Voorganger: ds. H. van den Berg Eredienst 06 mei 2018 10:00 Voorganger: ds. H. van den Berg Liturgie Votum / zegengroet Psalm 65 : 1 (NPB) Wet Psalm 65 : 2 (NPB) Gebed Johannes 13 : 31 38 Gezang 61 : 1, 2, 3 Tekst: 1 Korintiërs 13 :

Nadere informatie

Organist:Cor van Kooten

Organist:Cor van Kooten Witte Donderdag viering : Handen die voeten wassen Voorganger: Ds. D. van Leeuwen Assink Organist:Cor van Kooten orgelspel begroeting door de ouderling van dienst Lied 276 gemeente blijft zitten v. Onze

Nadere informatie

Wat zegt Hij nu!?! Voor wat, hoort wat!? Is God nu ook al zo!?

Wat zegt Hij nu!?! Voor wat, hoort wat!? Is God nu ook al zo!? Wat zegt Hij nu!?! Voor wat, hoort wat!? Is God nu ook al zo!? Ma$eüs 6:14-15 14 Want indien gij de mensen hun overtredingen vergee;, zal uw hemelse Vader ook u vergeven; 15 maar indien gij de mensen niet

Nadere informatie

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje

Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Exodus 17,1-7 - Water uit de rots voor mensen met een kort lontje Aangepaste dienst Liturgie Voor de dienst speelt de band drie liederen Opwekking 11 Er is een Heer Opwekking 277 Machtig God, sterke Rots

Nadere informatie

Ouderling van dienst: gedenken meneer Jo Schot, die deze week is overleden.

Ouderling van dienst: gedenken meneer Jo Schot, die deze week is overleden. Dienst van de voorbereiding Aanvangslied: Psalm 122 vers 1 en 2 Stil gebed - Bemoediging en groet Ouderling van dienst: gedenken meneer Jo Schot, die deze week is overleden. Aansluitend zingen we lied

Nadere informatie

Deel 1 PESACH EN PASEN

Deel 1 PESACH EN PASEN Deel 1 PESACH EN PASEN Pesachmaaltijd Foto Wikipedia Pesach en Pasen En in de eerste maand, op den veertienden dag der maand, is het pascha den Heere. Numeri 28:16 1. Inleiding Helaas weten velen in ons

Nadere informatie

Matteüs 26,28 Het kruis van Christus: zijn bloed voor ons vergoten

Matteüs 26,28 Het kruis van Christus: zijn bloed voor ons vergoten Matteüs 26,28 Het kruis van Christus: zijn bloed voor ons vergoten De betekenis van het kruis van Christus (2) Liturgie Voorzang: Gez 90 (was GK 15) Votum/groet Zingen: Ps 113,1.2 Wet Zingen: Gez 155,3.4.5

Nadere informatie

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente

leren omgaan met Diversiteit In je gemeente Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen

Nadere informatie

3 Ten aanzien van Zijn Zoon, Die wat het vlees betreft geboren is uit het geslacht van David. De boekenlegger in het Boek

3 Ten aanzien van Zijn Zoon, Die wat het vlees betreft geboren is uit het geslacht van David. De boekenlegger in het Boek - 1 - De boekenlegger in het Boek We vergelijken in deze uitleg de Heere Jezus met het Boek en de mens (onszelf) als de boekenlegger. Onze bevrijding van de zonde is niet gebaseerd op wat wij kunnen doen

Nadere informatie

Eredienst 2 juli :30 uur Voorganger: Ds. W.H. de Groot

Eredienst 2 juli :30 uur Voorganger: Ds. W.H. de Groot Eredienst 2 juli 2017 16:30 uur Voorganger: Ds. W.H. de Groot Liturgie Votum van Sela Opwekking 638 Prijs Adonai Gebed Lezen: 1 Korintiërs 12 : 6-8 Preek Lied 39 (wisselzang) Gebed Viering Heilig Avondmaal

Nadere informatie

1. Door Jezus gezocht. Want de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Lukas 19:10 (HSV)

1. Door Jezus gezocht. Want de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Lukas 19:10 (HSV) Jaarreeks 2: Jaarreeks 2: 1. Door Jezus gezocht Want de Zoon des mensen is gekomen om te zoeken en zalig te maken wat verloren is. Lukas 19:10 (HSV) 1. Door Jezus gezocht De Mensenzoon is gekomen om te

Nadere informatie

Inleiding Christendom

Inleiding Christendom Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren

Nadere informatie

DAG DATUM TIJDSTIP GEBEURTENIS BIJBELTEKST 4 dagen voor Pesach

DAG DATUM TIJDSTIP GEBEURTENIS BIJBELTEKST 4 dagen voor Pesach 063. Tijdschema en - pagina 1 4 dagen voor 5 dagen voor 3 dagen voor 4 dagen voor 2 dagen voor 3 dagen voor 1 dag voor 2 dagen voor 1 dag voor 10 Nisan De Israëlieten moesten per gezin een gaaf, mannelijk,

Nadere informatie

1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12)

1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12) Les 8 - Redding In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Heel veel mensen hebben er geen behoefte aan zich door Jezus te laten redden. Daarvoor hebben ze allerlei redenen. Bijvoorbeeld:

Nadere informatie

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)

Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Voor 16 jaar en ouder! Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Zondag 28, vraag en antwoord 75,76 en 77. Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan

Nadere informatie

de doop zoals wij die kennen is afkomstig van niemand minder dan de Here Jezus zelf

de doop zoals wij die kennen is afkomstig van niemand minder dan de Here Jezus zelf de doop zoals wij die kennen is afkomstig van niemand minder dan de Here Jezus zelf kort voordat Hij naar de hemel ging gaf hij zijn leerlingen deze opdracht: trek erop uit en maak alle volken tot mijn

Nadere informatie

MAALTIJD VAN DE HEER. ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal. Vrije Evangelische Gemeente Heerde. Pastorale Handreiking 6

MAALTIJD VAN DE HEER. ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal. Vrije Evangelische Gemeente Heerde. Pastorale Handreiking 6 MAALTIJD VAN DE HEER ook wel genoemd: viering van het Heilig Avondmaal Vrije Evangelische Gemeente Heerde Pastorale Handreiking 6 MAALTIJD VAN DE HEER In de Protestante kerken spreken we over twee sacramenten

Nadere informatie

De Haggada van Pesach

De Haggada van Pesach De Haggada van Pesach 2 Inleiding De avond die bekend staat als het Laatste Avondmaal is het belangrijkste onderdeel van de Pesachviering. Pesach betekent letterlijk (over)springen, denk maar aan een jong

Nadere informatie

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep

Boekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.

Nadere informatie

Eredienst 2 juli :00 uur Voorganger: Ds. J.W. Boerma

Eredienst 2 juli :00 uur Voorganger: Ds. J.W. Boerma Eredienst 2 juli 2017 10:00 uur Voorganger: Ds. J.W. Boerma Liturgie Votum / zegengroet Psalm 62: 1 en 3 Gebed Lezen: Johannes 21: 15-17 Preek deel I Wet van de Heer: Zingen Gezang 176b Gebed HA Formulier

Nadere informatie

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS

DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Bijbel voor Kinderen presenteert DE HEMEL, GODS PRACHTIGE THUIS Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: Lazarus Aangepast door: Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd door: Bible for

Nadere informatie

Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015

Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 22-9-2015 Wie is er nou blind? Het evangelie naar Johannes 9:1-41 1 Inleiding (1) Schrijver: Johannes, discipel en apostel (noemt zichzelf: de discipel van wie Jezus hield) Doel (Joh 20:31): dat je gelooft dat Jezus

Nadere informatie

Formulier, viering van Het Heilig Avondmaal

Formulier, viering van Het Heilig Avondmaal Gemeente van onze Here Jezus Christus, In Matteüs 26 wordt de instelling van het heilig avondmaal als volgt beschreven: En terwijl zij aten, nam Jezus een brood, sprak de zegen uit, brak het en gaf het

Nadere informatie

Witte Donderdag Duinzichtkerk, 17 april 2014

Witte Donderdag Duinzichtkerk, 17 april 2014 Witte Donderdag Duinzichtkerk, 17 april 2014 PROTESTANTSE WIJKGEMEENTE ARCHIPEL/BENOORDENHOUT Hartelijk welkom in de Duinzichtkerk Vandaag beginnen wij de viering van de drie dagen van Pasen. Wij gedenken

Nadere informatie

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt

De tien Geboden. Tien belangrijke regels. Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt De tien Geboden Of Tien belangrijke regels Aangepaste dienst Zondag 17 april 2016 Ds. Henk Bondt Welkom Mededelingen Votum en groet Zingen: Gezang 119: 1 en 2 De kerk van alle tijden kent slechts één vaste

Nadere informatie

Niveau 3 - Les 8: Het juiste gebruik van Gods wet Don Krow

Niveau 3 - Les 8: Het juiste gebruik van Gods wet Don Krow Niveau 3 - Les 8: Het juiste gebruik van Gods wet Don Krow Op een dag spraken Joe en ik met Bill en Steve bij het meer. De vraag werd gesteld: Hoe kunnen mensen bij God ter verantwoording worden geroepen

Nadere informatie

DE ERVARING VAN DE EENHEID IN DE VROEGE KERK

DE ERVARING VAN DE EENHEID IN DE VROEGE KERK DE ERVARING VAN DE EENHEID IN DE VROEGE KERK Les 5 voor 3 november 2018 De vroege kerk is een geweldig voorbeeld van eenheid. Hoe bereikten ze die eenheid? Kunnen we dezelfde eenheid hebben in de kerk

Nadere informatie

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:

Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam: Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.

Nadere informatie

Liturgie 30 april 2017

Liturgie 30 april 2017 Liturgie 30 april 2017 Welkom en mededelingen Zingen Hemelhoog 617a Tienduizend redenen De zon komt op, maakt de morgen wakker; mijn dag begint met een lied voor U. Heer, wat er ook gebeurt en wat mij

Nadere informatie

Wat is uw enige troost, beide in het leven en sterven?

Wat is uw enige troost, beide in het leven en sterven? Vraag 1 - zondag 1: Wat is uw enige troost, beide in het leven en sterven? Antwoord: Dat ik met lichaam en ziel, beide in het leven en sterven, (a) niet mijn, (b) maar mijns getrouwen Zaligmakers Jezus

Nadere informatie

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14 Dordtse Leerregels Hoofdstuk 3 en 4 Artikel 12 t/m 14 Werkboek 10 Dordtse Leerregels hoofdstuk 3 en 4 artikel 12 t/m 14 Boven artikel 12 t/m 14 schrijven we : wedergeboorte en geloof In dit werkboek gaat

Nadere informatie

WAT BETEKENT HET AVONDMAAL?

WAT BETEKENT HET AVONDMAAL? WAT BETEKENT HET AVONDMAAL? DE PESACHMAALTIJD Kennen jullie nog dat verhaal van de uittocht uit Egypte? Hoe Mozes het volk leidde? 4-18 Ook het joodse volk is dat nooit vergeten. Vroeger niet en nu nog

Nadere informatie

We zingen: Ps. 42 : 1; Ps. 23 : 3 We lezen: Mattheus 26 : 26-30 We bespreken: zondag 28 H.C., vr. en antw. 76 en 77.

We zingen: Ps. 42 : 1; Ps. 23 : 3 We lezen: Mattheus 26 : 26-30 We bespreken: zondag 28 H.C., vr. en antw. 76 en 77. Bezinningsijeenkomst d.d. 5 maart 2015. We zingen: Ps. 42 : 1; Ps. 23 : 3 We lezen: Mattheus 26 : 26-30 We bespreken: zondag 28 H.C., vr. en antw. 76 en 77. We willen vanavond aan de hand van vraag en

Nadere informatie

DAG 1: Voorbeelden Lees Johannes 13:12-17 Als je van lego iets gaat bouwen, gebruikt je vaak een voorbeeld. Dat voorbeeld maak je na. Ook op school gebruik je vaak voorbeelden. Bij schrijven, bij knutselen

Nadere informatie

Voorbereiding: L14206

Voorbereiding: L14206 1 Voorbereiding: V : Onze hulp is in de naam van de Heer G : die hemel en aarde gemaakt V : God, kom tot ons G : en doe ons weer leven met hart en ziel. V : Laat ons in Christus uw liefde zien G : dat

Nadere informatie

Het laatste avondmaal volgens Leonardo da Vinci

Het laatste avondmaal volgens Leonardo da Vinci Het laatste avondmaal volgens Leonardo da Vinci Verwijder al op de eerste dag alle gist uit de huizen Op de eerste dag van het feest van het Ongedesemde brood kwamen de leerlingen naar Jezus toe en vroegen:

Nadere informatie

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 14-10-15

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open 14-10-15 De Bijbel open 14-10-15 Mijn hoop is op U Heer, G mijn kracht is in U Heer, mijn hart is van U Heer, van U. Ik prijs U met heel mijn hart, ik prijs U met al mijn kracht. Met heel mijn hart, met al mijn

Nadere informatie