Voorbeeld. Preview. Ontwerp norm NEN 7240

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp norm NEN 7240 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Trekvaste (overgangs)koppelingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) voor PE-80- en PE-100-leidingsystemen - Eisen en beproevingsmethoden Plastics piping systems for gas supply Tensile resistant (transition) couplings of high-impact poly(vinyl chloride) (PVC-HI) for PE 80 and PE 100 pipe systems Requirements and test methods Publicatie uitsluitend voor commentaar december 2009 ICS ; ; Commentaar vóór Zal vervangen NEN 7240:1998 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie "Kunststofleidingsystemen" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen, definities en symbolen Termen en definities Symbolen Producteisen Constructie Uiterlijk en afwerking van de koppelingen Materiaal van de koppelingen Afmetingen en toelaatbare maatafwijkingen van de koppelingen Functionele eisen Invloed van verwarming op de koppelingen en onderdelen van de koppelingen Weerstand tegen trekbelasting Weerstand tegen trekbelasting na relaxatie Weerstand tegen trekbelasting bij (0 ± 2) C Weerstand tegen een langdurige statische trekbelasting Weerstand tegen buigbelasting Weerstand tegen inwendige waterdruk bij verschillende temperaturen Dichtheid van de verbindingen Beproevingsmethoden Merken en documentatie Merken Documentatie...12 Bijlage A (normatief) Bepaling van de weerstand tegen trekbelasting...13 Bijlage B (normatief) Bepaling van de weerstand tegen trekbelasting na relaxatie...15 Bijlage C (normatief) Bepaling van de weerstand tegen trekbelasting bij (0 ± 2) C...16 Bijlage D (normatief) Bepaling van de weerstand tegen een langdurige statische trekbelasting...17 Bijlage E (normatief) Bepaling van de weerstand tegen buigbelasting...18 Bijlage F (normatief) Bepaling van de weerstand tegen inwendige waterdruk...20 Bijlage G (normatief) Bepaling van de dichtheid van de verbindingen...21 Bijlage H (normatief) Herhaalde montage

3 Voorwoord Dit normontwerp maakt onderdeel uit van een serie normen op het gebied van kunststofleidingsystemen van slagvast PVC voor gasvoorziening. Deze serie heeft tot doel om tot een eenduidige werkwijze te komen in zowel gebruik als kwaliteitsbeoordeling van kunststofleidingsystemen van slagvast PVC voor gasvoorziening. Ten opzichte van de versie uit 1998 zijn de documenten op een aantal punten aangepast om beter aan te sluiten op de huidige praktijk: de maten van afschuiningen van de buiseinden van diverse maten buizen zijn gewijzigd; voor het bepalen van de langeduursterkte is een nieuwe methode aangewezen; buizen met een toelaatbare buitenmiddellijn tot 40 mm zijn uit de norm verwijderd; De serie van normen voor kunststof gasleidingen bestaat uit de volgende nationale normen: NEN 7230 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Buizen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) Eisen en beproevingsmethoden; NEN 7231 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Hulpstukken van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) Eisen en beproevingsmethoden; NEN 7232 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Zadels met klampverbindingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) Eisen en beproevingsmethoden. Naast deze serie van normen voor het slagvast-pvc-leidingsysteem wordt het pakket van normen voor componenten van slagvast PVC aangevuld met: NEN 7240 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Trekvaste (overgangs)koppelingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) voor PE-leidingsystemen Eisen en beproevingsmethoden. Deze serie normontwerpen is onder de eindverantwoordelijkheid van normcommissie Kunststofleidingsystemen opgesteld door normsubcommissie Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening. Subcommissie draagt met haar normalisatie-activiteiten bij aan veilige en bedrijfseconomisch verantwoorde gasdistributienetten van kunststof. Op het ogenblik van publicatie van het normontwerp was de subcommissie als volgt samengesteld: W.G. Langendijk (voorzitter) R.C. de Boer J.J.L. van Buren D.D.H. Koops Liander N.V., Duiven Pipelife Nederland, Enkhuizen KIWA Gastec B.V., Apeldoorn Essent Netwerk B.V., Groningen T. de Lange Wavin Nederland B.V., Hardenberg J.B.W. Wikkerink KIWA Gastec B.V., Apeldoorn M. Wolters KIWA Gastec B.V., Apeldoorn Commentaar op het normontwerp kan vóór 1 juni 2010 worden ingediend bij het Nederlands Normalisatie-instituut, Postbus 5059, 2600 GB Delft. adres voor commentaar: hans.beukers@nen.nl met een cc naar Lynda.jansen@nen.nl. Exemplaren van het normontwerp zijn tegen vergoeding verkrijgbaar bij het bovengenoemde instituut. 3

4 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Trekvaste (overgangs)koppelingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) voor PE-80- en PE-100-leidingsystemen Eisen en beproevingsmethoden 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm geeft eisen en beproevingsmethoden voor trekvaste koppelingen met een aansluitmaat kleiner dan of gelijk aan 110 mm, vervaardigd uit slagvast PVC, die worden toegepast voor het op mechanische wijze onderling verbinden van PE-buizen of van PE-buizen met buizen van andere materialen (overgangskoppelingen), of als onderdeel van andere hulpstukken bestemd voor ondergrondse PEdistributieleidingen voor aardgas met een toelaatbare bedrijfsdruk van maximaal 20 kpa 1). De temperatuur van het aardgas mag ten hoogste 20 C bedragen. 2 Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 3050:1972 NEN 3050:1972/C1:2002 Kleuren voor het merken van pijpleidingen voor het vervoer van vloeibare of gasvormige stoffen in landinstallaties en aan boord van schepen Kleuren voor het merken van pijpleidingen voor het vervoer van vloeibare of gasvormige stoffen in landinstallaties NEN 6902:1986 NEN 7232:2008 NEN-EN 580:2003 NEN-EN 682:2002 NEN-EN 682:2002/A1:2005 NEN-EN 727:1994 NEN-EN 922:1994 NEN-EN 1057:2006 Uitwendige bekleding met PE van ondergronds te leggen stalen buizen en hulpstukken Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Zadels met klampverbindingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) Eisen en beproevingsmethoden Kunststofleidingsystemen PVC-U buizen Beproevingsmethode voor de bepaling van de weerstand tegen aantasting door dichloormethaan bij een vastgestelde temperatuur (DCMT) Afdichtingen van elastomeer Materiaaleisen voor afdichtingen van verbindingen in buizen en hulpstukken voor gas en vloeibare koolwaterstoffen Afdichtingen van elastomeer Materiaaleisen voor afdichtingen van verbindingen in buizen en hulpstukken voor gas en vloeibare koolwaterstoffen Kunststofleiding- en mantelbuissystemen Buizen en hulpstukken van thermoplasten Bepaling van de Vicat-verwekingstemperatuur (VST) Kunststofleiding- en mantelbuissystemen Buizen en hulpstukken van ongeplasticeerd PVC (PVC-U) Het vervaardigen van proefstukken voor de bepaling van het viscositeitsgetal en berekening van de K-waarde Koper en koperlegeringen Naadloze koperen buizen voor gas- en waterleidingen in sanitaire en verwarmingstoepassingen NEN-EN :2003 Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening Polyetheen (PE) Deel 2: Buizen 1) 100 kpa = 1 bar = 10 5 N/m 2. 4

5 NEN-EN 10220:2003 NEN-EN-ISO 580:2005 Naadloze en gelaste stalen buizen Afmetingen en massa s per lengte Kunststofleiding- en mantelbuissystemen Gespuitgiete thermoplastische hulpstukken Methode voor visuele beoordeling van verwarmingseffecten NEN-EN-ISO 1167:2006 NEN-EN-ISO 1167:2006 Thermoplastische buizen, hulpstukken en assemblages voor het transport van vloeistoffen en gassen Bepaling van de weerstand tegen inwendige druk. Thermoplastische buizen, hulpstukken en assemblages voor het transport van vloeistoffen en gassen Bepaling van de weerstand tegen inwendige druk. ISO 7-1:1994 Pipe threads where pressure-tight joints are made on the threads Part 1: Dimensions, tolerances and designation 3 Termen, definities en symbolen 3.1 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende definities aardgas brandstof die in gasvormige aggregatietoestand verkeert bij een temperatuur van 15 C en bij atmosferische druk (1, bar a ) druk statische overdruk ten opzichte van de atmosferische druk OPMERKING In de praktijk wordt de bedrijfsdruk vaak uitgedrukt in bar, de ontwerpdruk in pascal mechanische trekvaste verbinding constructie die in axiale richting, ook op lange termijn, een sterkte heeft die in dezelfde orde van grootte ligt als die van de PE-buis OPMERKING Hierbij behoort de trekvaste verbinding niet door lijmen of lassen tot stand te worden gebracht overgangskoppeling constructie-element waarbij één zijde van de koppeling kan worden aangesloten op een PE-buis en de andere zijde op een buis van een ander materiaal of op een hulpstuk SDR Standard Dimension Ratio numerieke aanduiding van een buis die ongeveer gelijk is aan de verhouding tussen de nominale buitenmiddellijn (d n ) en de nominale wanddikte (e n ) van een buis (SDR = d n /e n ) slagvast PVC mengsel van ongeplasticeerd PVC en een slagvastheidsverbeteraar trekvaste koppeling constructie-element dat een of meer elementen bevat die een trekvaste verbinding en de afdichting waarborgen (hierna te noemen koppeling) 5

6 3.2 Symbolen d ey, gem. d ey, max. is de gemiddelde buitenmiddellijn; is de gemeten grootste buitenmiddellijn in een willekeurig punt; d ey, min. d gem. d n is de gemeten kleinste buitenmiddellijn in een willekeurig punt; is de gemiddelde middellijn; is de nominale buitenmiddellijn; e n e y e y, gem. e y, min. is de nominale wanddikte; is de gemeten wanddikte in een willekeurig punt; is de gemiddelde wanddikte; is de gemeten kleinste wanddikte in een willekeurig punt. 4 Producteisen 4.1 Constructie De koppelingen moeten, voor het behoud van de trekvastheid en de afdichting, van een in de PE-buis aangebrachte steunbus zijn voorzien. De steunbus mag een integraal deel van de koppeling vormen of los worden bijgeleverd. De steunbus moet een blijvende ondersteunende werking bezitten en moet zo zijn uitgevoerd dat deze niet in de leiding kan zakken. Bij montage mag het buisuiteinde niet worden verwarmd. De steunbus moet minimaal van een zodanige lengte zijn dat deze het gebied ondersteunt, lopende van het ingestoken einde van de PE-buis tot en met een lengte 0,3 d ey, gem. voorbij het gedeelte van de koppeling waar de mechanische aandrukking voor afdichting of trekvastheid op de buis plaatsvindt. Bij koppelingen waarbij het nodig is om schroefdraad of groeven in de PE-buis te snijden, mag dit alleen geschieden indien ter plaatse van de bewerkte buis geen tangentiële wandbelasting ten gevolge van de inwendige druk optreedt. Scherpe overgangen die aanleiding kunnen zijn tot kerfwerking moeten worden vermeden. De schroefdraden moeten glad en gaaf zijn, waarbij dal en top moeten zijn afgerond. De koppeling moet een aanslag bezitten, waarop de PE-buis in de koppeling stuit. OPMERKING De koppelingen behoren deugdelijk te zijn en voor het beoogde doel goed bruikbaar. Onder praktijkomstandigheden behoren bij opvolging van de montagevoorschriften betrouwbare verbindingen te kunnen worden gemaakt, waarvan redelijkerwijs een goed functioneren gedurende vele jaren mag worden verwacht. De onderdelen van de koppeling behoren voldoende duurzaam te zijn. 4.2 Uiterlijk en afwerking van de koppelingen De afwerking en het uiterlijk van de koppelingen moeten op de volgende aspecten visueel worden beoordeeld. 6

7 De koppelingen moeten zowel in- als uitwendig vrij zijn van groeven, putten, blazen, indicatie van verbranding, een ontoelaatbare vorm van koude vloei of andere met het blote oog zichtbare afwijkingen of verontreinigingen, voor zover de mechanische eigenschappen van het materiaal en/of de functionele kwaliteit van de koppelingen hierdoor nadelig worden beïnvloed. De hoeken in de kamers mogen geen ontoelaatbare spanningsconcentraties veroorzaken en ook de rubberring niet kunnen beschadigen. 4.3 Materiaal van de koppelingen Algemeen Slagvast-PVC-onderdelen van de koppelingen die in contact komen met aardgas, moeten zijn vervaardigd uit slagvast PVC waaraan slechts de voor de vervaardiging en voor het behoud van de kwaliteit benodigde hulpstoffen zijn toegevoegd Kleur Het huis en de wartelmoer moeten geel zijn gekleurd, waarbij aan okergeel (RAL 1004 volgens NEN 3050) de voorkeur wordt gegeven Vicat-verwekingstemperatuur De Vicat-verwekingstemperatuur van het slagvast PVC mag niet lager zijn dan 74 C en moet volgens NEN-EN 727 worden bepaald Geleringsgraad De geleringsgraad van het materiaal van de uit buis gevormde koppelingen mag, bij beproeving volgens NEN-EN 580, geen visuele aantasting vertonen bij 15 C K-waarde De K-waarde van het ongeplasticeerd polyvinylchloride (PVC-U) moet groter zijn dan 57 en moet volgens NEN-EN 922 worden bepaald Materiaal rubberafdichtingen Het materiaal waaruit de rubberafdichtingen zijn vervaardigd, moet voldoen aan NEN-EN Afmetingen en toelaatbare maatafwijkingen van de koppelingen De maten van de koppelingen en de daarop toegelaten afwijkingen moeten in overeenstemming zijn met de door de fabrikant opgegeven waarden en op tekening zijn vastgelegd. De vorm van de bevestigingsschroefdraad is vrij, behalve dat de toppen en de dalen van de schroefdraad moeten zijn afgerond, zodat kerfwerking wordt voorkomen. De buiten- en binnendraad bij afdichtende verbindingsschroefdraad moeten voldoen aan ISO 7-1. Het gedeelte waarin de schroefdraad zich bevindt, moet zijn voorzien van een corrosievaste metalen versterkingsring. 7

8 5 Functionele eisen 5.1 Invloed van verwarming op de koppelingen en onderdelen van de koppelingen De koppelingen en onderdelen van koppelingen moeten na blootstelling aan een temperatuur van (150 ± 4) C voldoen aan de volgende eisen (zie ook de figuren 1 en 2). a) Rond injectiepunten. De diepte d van scheuren, delaminaties en blazen mag niet meer bedragen dan 30 % van de wanddikte op dat punt. b) Voor scherm aangespoten koppelingen en onderdelen van koppelingen. De diepte d van scheuren, delaminaties en blazen mag niet meer bedragen dan 20 % van de wanddikte op dat punt. Scheuren e.d. mogen alleen evenwijdig aan de as van het onderdeel lopen. c) Voor ring aangespoten koppelingen en onderdelen van koppelingen. De diepte d van scheuren, delaminaties en blazen mag niet meer bedragen dan 20 % van de wanddikte op dat punt. Scheuren e.d. mogen alleen evenwijdig aan de as van het onderdeel lopen. d) Voor koppelingen of onderdelen van koppelingen met vloeinaden. Het totaal van de aan de binnen- en buitenzijde van het onderdeel gemeten diepte van de geopende vloeinaad x mag niet meer bedragen dan 10 % van de wanddikte e y op dat snijvlak: x e y 10 % (zie figuur 3). De berekende toegelaten diepte mag naar boven worden afgerond op 0,1 mm. De meetonnauwkeurigheid moet 0,1 mm bedragen. Figuur 1 Maximaal toegelaten scheurdiepte (d) en -lengte (L) Figuur 2 Maximaal toegelaten scheurdiepte (d) en -lengte (L) 8

9 Figuur 3 Maximaal toegelaten diepte geopende vloeinaad t.o.v. wanddikte op het snijvlak De beproeving van de invloed van verwarming op koppelingen moet volgens NEN-EN-ISO 580 (methode A) worden uitgevoerd. Voor beproeving moeten alle rubberringen uit de koppelingen worden verwijderd. De tijdsduur, t, voor verwarming op (150 ± 4) C hangt af van de gemiddelde wanddikte en is in tabel 1 weergegeven. Tabel 1 Tijdsduur voor verwarming Gemiddelde wanddikte (e y, gem. ) mm e y, gem. 3 3 < e y, gem < e y, gem. 20 Tijdsduur (t) min Weerstand tegen trekbelasting De koppelingen en de verbindingen met de buizen moeten bij een temperatuur van (23 ± 2) C een trekkracht F, aangebracht volgens bijlage A, kunnen weerstaan zonder lek te raken bij een luchtdruk van (10 ± 1) kpa. De trekkracht volgt uit de formule: waarbij: 2 n F = 15 π / 4 (d (d n 2e n ) 2 ) F is de trekkracht, in N. De koppelingen moeten trekvast zijn voor zowel PE-80- als PE-100-buizen. De beproeving moet volgens hoofdstuk 6 en bijlage A geschieden. 5.3 Weerstand tegen trekbelasting na relaxatie De koppelingen en de verbindingen met de buizen moeten na een conditioneringstijd van water van (60 ± 0,5) C en een daaropvolgende afkoeling tot (23 ± 2) C, voldoen aan 5.2. De koppelingen moeten trekvast zijn voor zowel PE-80- als PE-100-buizen. De beproeving moet volgens hoofdstuk 6 en bijlage B geschieden h in 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 7240:2009 Ontw. nl Kunststofleidingsystemen voor gasvoorziening - Trekvaste (overgangs)koppelingen van slagvast polyvinylchloride (slagvast PVC) voor PE-80- en PE-100-leidingsystemen - Eisen en beproevingsmethoden T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview