Aio's strijden om tienduizend euro

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Aio's strijden om tienduizend euro"

Transcriptie

1 Weekblad van de Universiteit Twente nummer 37 - Donderdag 10 december 2009 UT N I E U W S Pas verhoor aan op achtergrond van verdachte Aio's strijden om tienduizend euro Ik sta vaak op de juiste plek LOESJE. Wie kent de posters niet? De rake uitspraken, in zwarte letters op een wit fel, die een glimlach om je mond toveren, aanzetten tot nadenken of oproepen tot actie. Het Female Faculty Network Twente organiseerde afgelopen donderdag in de Drienerburght een workshop Loesje. Verhaal op pagina 2. Intus is op zoek naar een Junior Java / Flex ontwikkelaar en een Junior Implementatie Consultant Kijk voor meer informatie op: of neem contact op met Hans Leideman, tel eigen lab op de campus Experimenteren met groen bouwen De campus krijgt er een nieuw onderzoekscentrum bij. In het Experimenteel Groen Bouwlab, dat naast het windmolenpark van het WOT komt, gaan studenten samen met de bouwsector groene bouwmethodieken ontwikkelen. Afgelopen vrijdag was in de Horst de kick-off van het initiatief. Het onderwijs en onderzoek in het experimenteergebouw richt zich op bouwkundige toepassingen voor klimaatbeheersing, energieopwekking en -besparing en cradle to cradle, het hergebruik van materialen. Universitair docent bij industrieel ontwerpen, Elma Durmisevic, is de projectleider. Samen met de bouwindustrie, Saxion en ROC werken we aan de ontwikkeling van nieuwe, duurzame bouwmethodieken. We bestuderen hoe materialen reageren op de omgeving en waar we energie kunnen besparen of opwekken. Ook onderzoeken we mogelijkheden voor een gesloten watercyclus in een woning en het hergebruik van materialen, het cradle to cradle principe. Bij het onderzoekscentrum kunnen studenten van de masteropleiding Industrieel Design Engineering afstuderen. Binnen deze opleiding is hiervoor de specialisatie Architectural Building Components Design Engineering opgericht en in september begint de nieuwe master track industrieel ontwerpen voor de bouw. In februari verwacht Durmisevic het eerste bouwconcept klaar te hebben. In de tweede helft van 2010 willen we starten met de bouw. De kosten van ongeveer vijfhonderdduizend euro worden grotendeels door de bouwsector gedekt in de vorm van materiaal of financiën. Een van de door UT-studenten gemaakte schetsen voor het nieuwe lab. Foto: Arjan Reef gezamenlijke bijzondere leerstoel cradle tot cradle UT start in Venlo master industrieel ontwerpen De opleiding industrieel ontwerpen van de faculteit CTW start samen met, en op initiatief van de gemeente Venlo, de bijzondere leerstoel cradle to cradle design. De nog te benoemen hoogleraar zal zijn werk deels in Twente doen en deels in Venlo waar een dependance komt van de nieuwe io-master. International 6PAGE De gemeente Venlo is bezig met een ambitieus programma voor de ontwikkeling van de stad en regio, vertelt CTW-decaan Rikus Eising. Uitgangspunt van dat plan is het ontwerpparadigma cradle to cradle (C2C) ofwel van wieg tot wieg. Het is duurzaamheid in de meest heldere vorm. Centraal staat de filosofie dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product hergebruikt worden in een ander product. Niks mag verloren gaan. Cradle to cradle wordt de motor achter de upgrading van deze Limburgse regio, weet Eising. De stad krijgt er overheidssteun voor en wil met onderwijs meer jongeren aantrekken. Voor stages en afstudeeropdrachten zit er genoeg industrie in de buurt. Kwartiermaker van de gemeente Venlo Dick Thesingh polste onze interesse in het opzetten van een gezamenlijke master. Venlo wil onderwijs van hoog niveau aanbieden en is bereid daar een hoogleraar aan te verbinden. Eising zegt dat Venlo kiest voor de Universiteit Twente vanwege het ondernemende karakter van de universiteit. En dus niet voor de Technische Universiteit Eindhoven die feitelijk in de achtertuin ligt. De twee wethouders die voor een gesprek langskwamen hebben de indruk dat er in Twente echt iets gebeurt op het gebied van duurzaamheid. Iedereen praat erover, zeiden ze, maar in Twente voegen ze de daad bij het woord. De samenwerking houdt in dat de opleiding industrieel ontwerpen een dependance krijgt in Venlo. De vorm is nog niet nader bepaald. Het is de bedoeling dat de master track cradle to cradle design in september 2010 begint. Afhankelijk van het aantal studenten zullen we bekijken waar college wordt gegeven. Er bestaat een C2C-gebouw in Venlo en daar komt in 2012 een moderne variant bij, een overblijfsel van de Floriade die in dat jaar daar wordt gehouden. De procedure voor het benoemen van een bijzondere hoogleraar is bijna afgerond. Hopelijk kunnen we de naam tijdens de nieuwjaarsreceptie bekendmaken. Dagblad De Limburger meldde begin vorige maand dat een van de geestelijk vaders van de C2C-gedachte - de Duitser Michael Braungart- wordt genoemd als de nieuwe hoogleraar. C O Ö R D I N ATO R. Kees Aarts, UT-hoogleraar politicologie, is door NWO benoemd tot nationaal coördinator van de European Social Survey (ESS). Hij volgt daarmee Harry Ganzeboom van de VU op. ESS staat op de Europese roadmap en is een tweejaarlijkse enquête die in bijna alle Europese landen wordt afgenomen. Het onderzoek monitort opvattingen over actuele sociale en politieke kwesties zoals het vertrouwen in de overheid, leeftijdsdiscriminatie en immigratie. Daarbij kunnen verschillen worden getoond tussen landen, maar ook binnen landen afgezet tegen de tijd.

2 Donderdag 10 december 2009 utnieuws workshop loesje teksten schrijven Laat maar gewoon borrelen Zorgen moet je doen, niet maken. Zomaar een van de fameuze uitspraken van Loesje die je tegenkomt op posters, agenda s en kalenders. Altijd in de herkenbare vetgedrukte zwarte letters op een eenvoudig wit fel. Gesigneerd en al. De prikkelende statements zetten aan tot nadenken, actie en reactie. Maar wie bedenkt ze eigenlijk? En hoe? Op die vragen kregen elf leden van het OPB-vrouwennetwerk afgelopen donderdag in hotel Drienerburght antwoord tijdens een workshop Loesje. sandra pool Begin pas aan kinderen als je je man hebt opgevoed. Als werken topsport is, is het dan een gemengde sport? Alleen vrouwen op de UT. Tegen wie vechten we dan? Tegen onszelf? Vrouwen hebben geen spierballen nodig voor spierballentaal. Diversiteit is leuk, totdat we elkaar niet meer begrijpen. Het thema van vandaag is duidelijk: gender, mannen versus vrouwen. De deelnemers proberen grappige, amusante en spraakmakende Loesjeteksten te bedenken. Uitspraken die geschikt zijn voor op de koffieautomaat en interessante discussies kunnen opleveren. Een korte brainstormsessie levert in een mum van tijd veertien gerelateerde onderwerpen op. Wie zorgt er voor de kinderen? Wat als er alleen maar vrouwen op de UT werken? Perfectionisme als vrouwenkwaal. Deelnemers aan de workshop praten over rake teksten. Foto: Arjan Reef Haantjesgedrag en oude jongens krentenbrood. Wat vind je belangrijk in je werk? Samenwerken versus competitie. Vrouwzijn is geen excuus. Papadag en de rechten van een man. Vrouwen en topsport. Enzovoorts. De kracht van Loesje is het samen schrijven van teksten, legt cursusleidster Geertje uit. Een groep van zes personen is rond de keukentafel begonnen. Dat was in 1983, 26 jaar geleden, nog voor de val van de Muur. Een tijd van doemdenken, no future, de Koude Oorlog, men was bang dat de bom viel zoals Doe Maar destijds zong, schetst Geertje. Linkse activisten togen de straat op en demonstreerden. Alles moet anders en iedereen moet mee doen, luidde de boodschap. Maar na een tijdje kwam men erachter dat die wijzende vinger niet werkte. De groep van zes mensen deed daarom precies het tegenovergestelde. Ze zeiden wat wél kan door prikkelende uitspraken uit te dragen die aanzetten tot nadenken. Boodschappen in de vorm van korte teksten, zonder moeilijke woorden, in gewone, begrijpelijke taal. En waar kan dat beter uitgedragen worden dan op straat? Zo werd Loesje 26 jaar geleden geboren. Ze wil het leven op de wereld beter en mooier maken. Kernwaarden die ze belangrijk vindt zijn solidair, seksueel vrij, apolitiek en initiatief tonen. Ze zet mensen op een positieve manier aan het denken. Loesje doet dat niet alleen, maar samen met haar familie. Geertje: Een tekst is soms heel goed, maar kan nooit door een meisje van twintig geschreven zijn. Te manachtig of te oud. Daarom zijn er andere karakters bijgekomen zoals opa en oma en tante Rie en oom Herman. Geertje, die zelf in 1995 actief werd met schrijven, vertelt dat Loesje een stichting is en inkomsten genereert uit de verkoop van posters, kalenders en ander Loesjemateriaal. Het secretariaat zit in Arnhem en in enkele andere steden zijn Loesje-groepen actief, zowel nationaal als internationaal. Via de website kunnen mensen ideeën droppen. Dat levert zo n zes- tot achthonderd inzendingen op. Die lezen we eens per maand door. De meest aansprekende teksten drukken we op posters. Daarnaast organiseren we bijeenkomsten om samen te werken aan teksten. Zoals vanmiddag. Geertje deelt de A-4tjes uit. Bovenaan het blad prijkt uitdagend een genderonderwerp. Om de deelnemers een beetje op weg te helpen, legt de cursusleidster enkele schrijfmethodes uit. Je kunt mensen aan het denken zetten door een vraag te stellen. Waarom is er eigenlijk nog geen seksdieet? Bedacht in de context van het sonjabakkeren en dat seks ook een goede calorieverbrander is. Versimpeling kan ook. Al noem je het een universiteit; een school blijft een school. Associaties zijn eveneens leuk. Wil je net gaan puberen, komt je pa binnen met een midlifecrisis. Overdrijven kan ook. Echte mannen eten geen honing, die kauwen op bijen. Of je gooit de boel om. Nooit snapt kunst mij. Een aansporing kan ook. Anti-oorlog? Zet eens een wielklem op een tank. Laat het maar gewoon borrelen hoor, je inspireert immers elkaar. Met deze tips in het hoofd buigen alle deelnemers zich zwijgzaam en peinzend over de onderwerpen. Wat er uit hun pennen gaat vloeien? Hou de komende tijd vooral de koffieautomaten in de gaten. Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 46. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 315, 316, 317, 328, 319. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: ( ) 2029 zie verder onder redactie. Fax: ( ) redactie: info@utnws.utwente.nl. Internet: of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) b.s.groenman@utwente.nl Latifa van Heerde (2028) l.vanheerde@utwente.nl Paul de Kuyper (4084) p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (3815) m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (tel. 2936) s.pool@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (2029) b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Cariene van Aart, Nynke Dirven, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Joris van Hoof, Hans van de Kolk, Willem Pieterson, Suzanne van der Horst, Bauke Vermaas, Amy Williams. Automatisering/internet: Martijn Baars Ivar Engel Christina Höfer Foto's: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel Site: zandvoort@bureauvanvliet.com. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per info@utnws.utwente.nl. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT-Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per maandag voor uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 40 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener SpeciaalMedia Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Reinder Hilarius, tel info@utnws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema's foto's of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze. Wie: Ilonka Maathuis (26) Studie: psychologie Op weg naar: huis Ja hoor, ze heeft wel even tijd, zegt Ilonka voor ze de regen instapt. Ik ga naar huis. In de wijk Twekkelerveld heb ik samen met mijn vriend een huisje. We zitten er nu twee jaar. Daarvoor woonden we vier jaar samen in een studentenhuis. Mijn vriend is afgestudeerd. Ik moet nog een paar vakken en mijn bacheloropdracht afmaken. Maar dat komt wel goed. De psychologiestudent is naast haar studie wekelijks te vinden op de manege van de Drienerlose Rijvereniging Hippocampus. Ik ben een echt ponymeisje, lacht ze. Als kind was ik altijd in de weer met paarden. Toen ik ging studeren, bleef het kriebelen. Ze is inmiddels drie jaar lid van de paardrijvereniging. Het is een heel gezellige en hechte club. Ik heb een tijdje in het bestuur gezeten als wedstrijdcommissaris en onderhield contacten met andere studentenverenigingen. In de bak doet Ilonka aan springen en dressuur. Paarden zijn mooie, grote dieren. Ik vind het geweldig als ik zo n dier kan overtuigen en doet wat ik wil. Dat lukt niet altijd hoor, maar je moet gewoon blijven vragen. Sinds een maandje rijdt ze twee keer in de week op een nieuw paard, Pico genaamd. Een verzorgpaard van me. Twee weken geleden heb ik er voor het eerst een wedstrijd op gereden. Dat was spannend. Buiten regent het nog steeds. Geen probleem voor Ilonka. Die pakt zich goed in. Kijk, ik heb zo n muts met elastiek. Die waait niet af. Hartstikke handig. Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef

3 3 Donderdag 10 december 2009 Activisme erkenning Ben jij full-time bestuurder geweest? Ontvang dan een certificaat van de Universiteit Twente! Kijk op: De plek tegenover Bastille en supermarkt waar begin volgend jaar wordt begonnen met de bouw van een gezondheidscentrum. Foto: UT-Nieuws Medisch centrum en hotel in de maak Het lijkt erop dat de campushuisarts, de fysiotherapeut en de tandarts eindelijk kunnen beginnen met de bouw van hun eigen gezondheidscentrum, tegenover de ingang van de Bastille. Het college van bestuur gaf hiervoor al in 2007 het groene licht, maar door problemen rond de erfpachtconstructie kwam het nieuwbouwproject stil te liggen. Ook zit er schot in de plannen voor een nieuw hotel. maaike platvoet Paul Drost, manager van de campushuisartsenpost, verwacht dat eind januari de eerste paal de grond in kan. Momenteel zijn er nog gesprekken met het college van bestuur gaande, maar dit ziet er goed uit. Het regelen van de erfpacht bleek in ons geval lastig, omdat het gaat om een nieuw gebouw. Daarbij is de financiering aan de erfpacht gekoppeld, waardoor niets opschoot. Dat leverde dus flinke vertraging op. Bovendien werd op de te bouwen locatie ook vervuilde grond gevonden. Die wordt afgegraven en afgevoerd, dus dat levert geen problemen op. Naast de campushuisarts, de fysiotherapeut en de tandarts verhuist ook het psychotherapiecentrum naar het nieuw te bouwen gezondheidspand. Het psychotherapiecentrum, waar studenten kunnen worden behandeld voor psychische klachten, is nu gehuisvest in Santar, de voormalige Arbodienst Drienerlo, aan de Calslaan. Verder bestaan plannen om een kleine Made in Overijssel Elf teams van twee of drie UT-studenten strijden morgen, vrijdag 11 december, tegen elkaar in de finale van het regionale televisieprogramma Made in Overijssel. Zij hebben de afgelopen weken gewerkt aan verschillende cases over duurzaam ondernemen, aangeleverd door provinciale bedrijven. De cases variëren van het ontwerpen van led-verlichting tot het bedenken van energiezuinige maatregelen voor woningen. Zo buigen drie studenten industrieel ontwerpen zich over een case van Waterschap Regge en Dinkel over het hergebruiken van afvalwater. Zij focussen zich op de badkamer en bekijken hoe water kan worden opgevangen om het toilet mee door te spoelen. Zij krijgen ondersteuning van universitair docent Elma Durmisevic. De verrichtingen van de studenten zijn elke dinsdag te zien in het RTV Oost-programma Made in Overijssel. Naast hun inspanningen voor de case voeren de deelnemers een spelopdracht uit bij een bedrijf, waarmee ze geld kunnen verdienen. In elf afleveringen kan het bedrag oplopen tot maximaal elfduizend euro. Dat geldbedrag gaat naar het team dat de case het best heeft uitgewerkt. De winnaar wordt morgen bekendgemaakt tijdens het congres Duurzaam Ondernemen dat wordt gehouden bij Polaroid in Enschede. Rector magnificus Ed Brinksma reikt de prijs uit. apotheek onder te brengen in het gezondheidscentrum. Ook voor hotel Drienerburght beginnen de nieuwbouwplannen vastere vorm te krijgen. In eerste instantie zou het hotel een nieuwe bestemming krijgen aan de overkant van de parkeerplaats daar, de zogenaamde zandheuvel. Deze locatie stuitte echter op veel weerstand binnen de UT-gemeenschap. Uit flora- en faunaonderzoek is inmiddels gebleken dat de zandheuvel geen goede plek is om ons hotel te herbouwen, vertelt Marijke Schmand, directeur van het conferentiehotel. Ook door de vele reacties van UT ers die niet wilden dat dit stukje bos zou verdwijnen, zien we nu af van deze locatie. Afgelopen zomer kwam de Hogekamp in beeld als onderkomen voor het hotel. Dit gebouw komt rond de zomer leeg te staan. Sloop is geen optie, de restwaarde van het gebouw wordt geschat op een miljoen of vijf. Gedeeltelijk strippen en herinrichten zou daarom een mogelijkheid kunnen zijn. We moesten even omschakelen, maar ook wij zien in de Hogekamp zeker mogelijkheden, beaamt Schmand. De perspectieven zien we wel, al hebben we ook nog een aantal vragen. De gesprekken met het college van bestuur gaan nu plaatsvinden. Ik hoop begin volgend jaar uitsluitsel hierover te hebben. Maar voorzichtig positief, ja dat ben ik wel. De Hogekamp krijgt, als het allemaal doorgaat, ook huisvesting voor studenten, aio s en gastdocenten. De bunker aan de achterkant en de toren verdwijnen. TU/e student Benny Luijsterburg doet zijn afstudeeropdracht bij de UT. afstudeerproject in twente Hars in banden voor meer grip Benny Luijsterburg (22) studeert scheikundige technologie in Eindhoven maar werkt momenteel fulltime aan zijn afstudeerproject bij de UT-vakgroep rubbertechnologie (ETE) van Jacques Noordermeer. Zijn opdracht: samen met Vredestein racebanden ontwikkelen met daarin hars voor een betere grip op de weg. Je studeert in Eindhoven, maar doet je afstudeeropdracht aan de UT. Leg eens uit. In Eindhoven maak ik deel uit van University Racing Eindhoven. Dat team doet mee aan de Formula Student, een competitie voor universiteiten waarbij racewagens op circuits over de hele wereld met elkaar strijden. Via hen kreeg ik de afstudeeropdracht om een nieuwe band te ontwikkelen die meer grip heeft op de weg. De TU Eindhoven heeft daarvoor geen expertise in huis. Zo ben ik bij de UT en Vredestein terechtgekomen. Hoe krijg je meer grip? We onderzoeken het gebruik verschillende harsen om de grip in het loopvlak van de band te verbeteren. Ik heb een methode ontwikkeld om harsen in gevulkaniseerde rubbermengsels aan te tonen. Uit testen blijkt dat het toevoegen van bepaalde harssoorten een significant betere grip geeft. Wat merkt de coureur ervan? Dat weten we nog niet. We hebben alleen nog experimenten op labschaal uitgevoerd. Mijn afstudeeropdracht is een van de vijf onderzoeken die uiteindelijk samen moeten leiden tot een beter raceband. Het duurt sowieso nog wel twee jaar voor een dergelijke band van de plaat rolt. Zijn deze banden ook geschikt voor zonneauto s zoals die van het Solar Team Twente? Dat is een heel andere klasse. Op circuits heb je te maken met hoge snelheden en scherpe bochten. Bij de Solar Challenge rijden de teams lange afstanden en grote stukken rechtuit. Grip is vooral belangrijk in de bochten. Ja, ik heb gehoord dat er in de race afgelopen jaar veel teams van de weg zijn geraakt. Deze banden zullen dat niet oplossen. Bij mijn onderzoek heeft het gebruik van harsen naast een positief effect op grip ook een negatief effect op rolweerstand. Die rolweerstand is vooral erg belangrijk bij het ontwikkelen van banden voor de Solar Challenge. Paul de Kuyper

4 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Donderdag 10 december 2009 Zesdeklassers goed in wis- en natuurkunde Nederlandse leerlingen in de zesde klas van het vwo blinken uit in natuurkunde volgens TIMSSadvanced (Trends in International Mathematics and Science Study) een internationale studie naar het onderwijsniveau in het laatste jaar van het voortgezet onderwijs. Ook in wiskunde doen middelbare scholieren het goed. De resultaten van alle tien deelnemende landen werden gisteren bekend gemaakt. GW-wetenschappers Marjolein Drent en Martina Meelissen deden het onderzoek in Nederland. Zo n vierduizend examenleerlingen in het vwo maakten in het voorjaar van 2008 een extra toets voor wiskunde of natuurkunde. Dezelfde test werd uitgevoerd in Armenië, Filippijnen, Iran, Italië, Libanon, Noorwegen, Rusland, Slovenië en Zweden. Van deze landen scoort Nederland het hoogst op natuurkunde, met een score van 82 punten boven het TIMSS-gemiddelde van 500. Bij wiskunde eindigt Nederland op een tweede plek achter Rusland met een score van 552. Opvallend, want universiteiten klagen geregeld over het niveau van eerstejaars bij bètastudies. De vraag is wat deze gegevens waard zijn, geven Drent en Meelissen toe. Zij deden het onderzoek op 228 Nederlandse scholen. Aan een eerdere TIMSS-advanced studie in 1995 deed Nederland niet mee, dus je kunt niet zien of het niveau is veranderd. De groep landen die deelnam is bovendien klein en een vergelijking tussen Nederland en Armenië of de Filippijnen lijkt niet zinvol. Je kunt wel stellen dat Nederlandse leerlingen het in internationaal perspectief goed doen, aldus Drent. Maar, nuanceert ze, het aantal leerlingen dat wiskunde en natuurkunde op het hoogste niveau volgt, is klein. In Nederland doet 3,5 procent van de leerlingen wiskunde B1,2. In Slovenië, dat gemiddeld lager scoort, is dat veertig procent. Het onderzoek van TIMSS maakt ook onderscheid naar sekse. In Nederland presteren jongens en meisjes even goed in wiskunde, maar blijven meisjes achter bij natuurkunde. Verder maakt de studie duidelijk dat Nederland achteraan komt als het gaat om het percentage vrouwelijke bètadocenten: voor wiskunde vijftien procent (samen met Libanon het laagste van de tien onderzochte landen) en voor natuurkunde zelfs maar vijf procent. Paul de Kuyper Flierman, zeg eens wat je doet Het afgelopen UT-Nieuws was er wederom een grote foto van een lid van het college van bestuur te zien, die samen met het verhaal de pagina vulde. Helaas was de inhoud zwak. We moeten Anne Flierman nageven dat hij een uitstekend politicus is. Zijn verhaal klinkt mooi, maar we willen enkele kritische kanttekeningen bij het verhaal plaatsen. Vol trots vertelt Flierman dat de inkomsten uit de derdegeldstroom (oftewel door het bedrijfsleven gefinancierd onderzoek) zullen toenemen: kansen genoeg in de economische crisis. Het vreemde eraan is dat een paar weken terug hetzelfde college nog doodleuk wist te melden dat we het als UT al zo goed doen in de derdegeldstroom, dat de rek er wat uit is en er daarom nieuw beleid nodig is om het onderzoek aan te sturen. Toch was het niet dat aspect dat ons het meest tegen de borst stuitte. Flierman stelt met aan arrogantie grenzende zekerheid dat Route 14 de eilandencultuur gaat oplossen. Mooi dat hij erkent dat de organisatie van de UT een zooitje is van allerlei eilandjes die langs elkaar heen werken. Er is geen fatsoenlijk organogram van te maken, blijkt geregeld. De oplossingen voor dit probleem zoals het CvB die in de universiteitsraad aandraagt zijn alleen wat opmerkelijk. Er worden allerlei instanties gecreëerd, zoals laatst nog de Twente Graduate School. Het opschonen van de organisatie is echter nog niet van de grond gekomen. De evaluatie van de reorganisatie efficiënte moderne bedrijfsvoering leidt tot in zijn. Het is zelfs voor ons, de schulp-kruip-neigingen universiteitsraadspartij in plaats van dat er gewerkt UReka, compleet onduiwordt aan verbetering. Er is delijk wat de voorzitter van lef voor nodig om mensen het college van bestuur nu die op die eilanden zitten gaat doen om van de UT en structureel hun budgetde kwaliteitsuniversiteit te ten overmaken die schrijden, ons beloofd eens flink aan is. Ik wil best ingezonden te pakken. geloven dat Die lef of Flierman daadkracht goed werk of regie of hoe je het maar doet, maar het wordt niet wilt noemen ontbreekt. In duidelijk gecommuniceerd. financieel moeilijke tijden Niet naar de U-raad en al is een met z n allen ervoor helemaal niet naar de UT gaan meer op de plaats als geheel. We hoeven het dan het verschuilen achter proces rond de huisstijlmooie plannen die zogediscussie maar te noemen zegd zaligmakend zouden om aan te geven dat dit geen loze opmerking is. Een ander ondoorzichtig gebeuren is het 3TUproces, de samenwerking tussen de drie technische universiteiten. In het UT-Nieuws stond pas nog dat samenwerken ook wel zonder geld van de overheid kan. Hoe dit kan en wat 3TU überhaupt wil en wat de UT daarin doet, is erg wazig. Vorige week verzochten we de rector: Doe eens wat je zegt. Nu willen wij tegen Flierman zeggen: Zeg eens wat je doet! Universiteitsraadspartij UReka Studenten 50% korting Neem een abonnement Surf naar volkskrant.nl/studenten (dit aanbod geldt alleen voor uitwonende studenten t/m 27 jaar) volkskrant.nl/studenten Mijn job Naam: Anja Strootman-Baas (40) Functie: Projectmedewerker campusmanagement Locatie: Paviljoen 03a Anja Strootman-Baas (40) Foto: Arjan Reef De campusmanager, Pieter Binsbergen, is per 1 oktober begonnen en ik een maand later. Het is allemaal nog zo nieuw, maar ik vind het nu al de leukste baan. En dat terwijl ik nog niet eens weet hoe mijn takenpakket er uit komt te zien. We zitten in de fase van de kennismaking: het oriënteren waar anderen op de UT mee bezig zijn. Het is onvoorstelbaar hoe goed de mensen ons al weten te vinden. We hebben tegen elkaar gezegd dat we niet alles kunnen aanpakken, want dan sneeuwen we onder. Je kunt het zo gek niet bedenken of men denkt dat de campusmanager het kan oplossen. Er komen ook veel ideeën onze kant op, op het gebied van duurzaamheid bijvoorbeeld, maar ook voor het lustrum dat de campusmanager in 2011 gaat organiseren. Dat wordt niet alleen tijdens de dies gevierd, maar het hele jaar door. In de toekomst zal mijn werk bestaan uit relatiebeheer, financieel beheer, het organiseren van evenementen, het bij elkaar brengen van mensen. Het moet nog vorm krijgen, maar ik vind het nu al heel leuk. Dat heeft ook te maken met waar ik zat en waar ik nu ben. Ik heb twintig jaar in de Vleugel gewerkt. Eerst als secretaresse van een van de collegeleden en de laatste jaren als griffier van de raad van toezicht en als intermediair tussen het CvB en de URaad. Dit is heel anders. Daar was het productie draaien, notuleren en met deadlines werken. Hier kom ik veel meer van mijn plek af. Ik kan hier meer van mezelf geven en de diepte in gaan. Op dit moment zijn we druk bezig met de Evenementenkalender. Dat wordt het eerste concrete product van onze hand. We hebben gezien dat er enorm veel kalenders zijn, maar het is nu zaak dat iedereen de activiteiten ook in de algemene evenementenkalender invult. Je moet kunnen zien wat de UT komend jaar doet en dat de campus bruist.

5 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Donderdag 10 december 2009 promotieonderzoek karlijn beune bij politie Pas verhoor aan op achtergrond verdachte De ene verdachte is de andere niet. Een rechercheur die zijn gedrag aanpast aan de culturele diversiteit van een verdachte, vergroot de kans op het achterhalen van de waarheid. Het is een van de conclusies van het promotieonderzoek van Karlijn Beune. Afgelopen dinsdagavond presenteerde zij de resultaten in het Eden Dish Hotel aan de Politie Regio Twente. sandra pool Karlijn Beune is onderzoeker bij de opleiding psychologie en communicatiewetenschap van de faculteit Gedragswetenschappen. Op 1 oktober promoveerde ze cum laude binnen de vakgroep psychologie en communicatie van gezondheid en risico. Haar proefschrift richtte zich op inter-persoonlijke beïnvloeding in (interculturele) verdachtenverhoren. Daarover gaf ze deze week een inspiratielezing aan de politie van de regio Twente. Heel gaaf, glundert ze. Het begint nu echt te lopen. Ik ben heel blij dat het onderzoek wordt opgepikt door mensen uit de praktijk. Beune was als kind al gefascineerd door detectives en misdaadverhalen. Tijdens haar eerste studiejaar arbeids-, organisatie- en personeelspsychologie in Groningen hoorde ze over onderzoek naar verhoorstrategieën bij de politie. Dat leek me zo gaaf. Toen ik later een afstudeeropdracht zocht en hoorde dat er bij Ellen Giebels (universitair hoofddocent, red.) een plekje vrij was om daar onderzoek naar te doen, pakte ik die kans met beide handen aan. Met twee medestudenten analyseerde ze 52 verhooropnamen. We codeerden het gedrag op basis van de tafel van tien. Legt uit: Dat zijn tien manieren om iemand die weerstand vertoont in beweging te krijgen. Oorspronkelijk ontwikkeld voor onderhandelingen in crisissi- tuaties. Wij passen het in ons onderzoek voor het eerst toe op verhoren. Een voorbeeld: Als een verhoorder aardig doet, begripvol is en actief luistert dan is de andere partij geneigd om aardig terug te doen. Een rechercheur kan ook een beroep doen op zijn geloofwaardigheid door te zeggen dat-ie al veertig jaar bij de politie werkt en de verklaring van de verdachte niet logisch vindt. Zo zijn er tien technieken die rechercheurs strategisch kunnen inzetten tijdens een verhoor. Voor haar proefschrift onderzocht Beune vervolgens het effect van de verschillende strategieën op de uitkomst. Ik analyseerde bijvoorbeeld 27 videoopnamen van verdachtenverhoren en keek naar het effect van de inter-persoonlijke beïnvloeding op de verdachte. Zoals bekentenissen, het type informatie, de bereidheid iets te willen zeggen, de kwaliteit van de werkrelatie tussen verdachte en verhoorder en de hoeveelheid informatie die loskomt. De Nederlandse politie gebruikt met name het rationeel overtuigen op basis van logica en het blootleggen van tegenspraak in verklaringen als verhoorstrategie en de strategie van aardig doen, respect tonen en actief luisteren, vertelt Beune. Vanuit het perspectief van culturele achtergronden zag ik dat de laatstgenoemde manier De bladen Eindhoven heeft dit jaar zijn eigen Glazen huis, de Glazen Tent. Compositum, de koepelorganisatie van drie studentenverenigingen, kopieert daarmee het welbekende Glazen Huis van 3FM Serious Request. Met de Glazen Tent willen de Eindhovense studenten geld inzamelen voor het goede doel. Ze hebben daarvoor toestemming gekregen van 3FM. In ruil voor een donatie draaien zes studenten muziek. Bovendien zullen zij honderd uur lang niet eten. Hoewel, voor het avondeten wordt een uitzondering gemaakt, legt Compositum voorzitter uit Hiervoor is gekozen omdat de actie het moet doen zonder begeleiding van een medische staf. De opbrengst van de actie wordt gebruikt voor malariabestrijding. De VU mag niet het imago krijgen van een zwarte universiteit, vindt collegevoorzitter Rene Smit. Hij vreest dat net als bij zwarte scholen de instroom van veel allochtone studenten geassocieerd wordt met slechtere onderwijsprestaties, dat meldt Ad Valvas. De VU heeft zo n twintig procent allochtone studenten en daarnaast telt de universiteit nog tien procent studenten uit het buitenland. Smit is voorstander van een actief diversiteitsbeleid maar wil dat wel koppelen aan excellentie. De VU wil zich inspannen om studieresultaten van de allochtonen te verbeteren. Bijvoorbeeld door samenwerking met de University of California in Los Angeles, die bekendstaat om haar succesvolle diversiteitsbeleid. Twee oud-studenten van de Universiteit Maastricht bedachten een speciale hygiënische fitnesshanddoek. Uit een onderzoek van Niels Bungenstock en Janis Eichenbrenner in Nederland, Duitsland en Frankrijk bleek dat tachtig procent van de ondervraagden tijdens het fitnessen problemen had met zijn handdoek: Hij blijf niet op zijn plaats liggen, hij is te klein en je weet nooit wat de voor- en achterkant is. De handdoek die de oud-studenten hebben ontwikkeld is groter, kan om het fitnessapparaat worden geschoven en er zitten logo s op zodat je weet aan welke kant je veilig en hygiënisch je gezicht af kunt vegen. Karlijn Beune. Foto: Arjan Reef meer vruchten afwerpt bij verhoren van allochtone verdachten, terwijl de rationele manier beter werkt bij autochtonen. Beune verklaart: Op basis van bestaande literatuur bracht ik onderscheid aan tussen culturen. Niet-westerse samenlevingen labelde ik als hoge context: een cultuur, ingebed in een groot sociaal netwerk. Mensen hoeven niet alles te zeggen, men is vaak bang voor gezichtsverlies en het behoud van harmonie is belangrijk. Daarom is de communicatie is meestal indirect. Een lage context slaat op westerse maatschappijen waarin alles draait om de inhoud en iedereen op zichzelf is. Communicatie is daarom direct. Rechercheurs kunnen meer halen uit hun verhoor als zij de juiste toon aanslaan en hun verhoortechniek aanpassen aan de culturele achtergrond van de verdachte. In haar huidige postdoc bij het Korps Landelijke Politiediensten en het Openbaar Ministerie gaat ze nog een stapje verder. Ik onderzoek hoe politiemensen effectief kunnen omgaan met bedreigde burgers. Daarbij speelt het gedrag van rechercheurs een belangrijke rol, maar ook de culturele achtergrond en persoonlijkheid van burgers. Per 1 januari stopt de Universiteit Utrecht met het uitgeven van een papieren Ublad. De toekomst is een digitaal medium. De Universiteitsraad is geschrokken en laat het er niet bij zitten. De raad lanceerde vorige week de actie Red het Ublad. Op de website kunnen sympathisanten een petitie ondertekenen waarin om behoud van het huidige blad wordt gevraagd. Volgens initiatiefnemers is het een illusie om te denken dat een digitaal medium levensvatbaar is. Volgens hen betekent de afschaffing van het Ublad een doodssteek voor de diepgravende inhoudelijke journalistiek. Met een fly-over, een rijbaan boven een rijbaan, moet je files kunnen voorkomen, denkt Ronald Bolijn, student Werktuigbouwkunde aan de TU Delft. Met dat idee staat de student in de finale van de prijsvraag Stalen Bruggen van Rijkswaterstaat. Met de flyover kun je een deel van de weg afsluiten en er nonstop aan werken. Het verkeer rijdt dan op de overblijvende rijstroken en die van de fly-over zonder capaciteitsvermindering. Zo n zevenhonderd meter weg kost acht miljoen euro. Volgens de student kun je zo in een maand ruim vijf miljoen besparen. Alles is hier strak geregeld, maar wel veilig Waar zit je ergens? In Singapore. Ik loop hier stage sinds half september. Voor de kerst moet ik klaar zijn met de stage en dan blijf ik nog tot begin januari. De feestdagen vier ik in ieder geval dus hier. enthousiast over. Toen ik er mee bezig ging, was alles snel geregeld. Ze willen hier wel graag studenten hebben blijkbaar. Wat doe je daar precies? Heel precies kan ik er niet over vertellen, want ik heb wel wat moeten ondertekenen over geheimhouding. Ik loop stage bij het Institute of Bio-engineering & Nanotechnology (IBN) en en doe onderzoek naar een lab-on-a-chip, die genen kan synthetiseren. IBN is een instituut van A*STAR, een grote researchorganisatie. Dit behoort niet tot een universiteit, maar valt het onder de overheid, volgens mij. En hoe bevalt het? Heel goed. Singapore is een leuk land. Iets groter dan de Noordoostpolder en heel schoon. Als je iets op straat gooit, riskeer je een boete van 500 dollar. Op straat iets eten of drinken mag weer wel, maar je moet op bepaalde regels gewoon even goed letten. Ik heb er niet zoveel moeite mee. Overal staan borden die aangeven wat wel en niet mag. Drinken in een trein mag bijvoorbeeld weer niet. Alles is hier vrij strak georganiseerd, maar daardoor is het ook een heel veilig land. Hoe kwam je daar terecht? Een vriend van mij, die chemische technologie studeert, had hier ook stage gelopen en was daar erg Hoe woon je? In een huis met acht andere studenten. Die komen onder andere uit Duitsland en Brazilië. Mijn huisbaas woont boven ons. Hoe breng je je vrije tijd door? Met een beetje rondreizen, dingen bekijken, terrasjes pakken en gewoon thuis zijn. Afgelopen weekend ben ik nog in Kuala Lumpur geweest. Waar moest je het meest aan wennen? Aan het klimaat. Het is een graad of 30 en supervochtig. s Nachts koelt het af tot zo n 25 graden. Een ander groot verschil met Nederland is dat ze hier tamelijk gestresst zijn. De mensen hier zijn aardige workaholics, in Nederland is men meer relaxt. Veel indruk op mij maakten de grote contrasten die je hier vindt. Je staat bij wijze van spreken zo van midden tussen de hoge flatgebouwen in het oerwoud. En de meest sjieke restaurants zijn nog geen steenworp verwijderd van goedkope eettentjes op de straat. Is het een aanrader, stage lopen in Singapore? Zeker, vooral voor een kortere periode. Het land is niet groot, dus de bezienswaardigheden heb je wel een keer gezien. Langer dan een jaar zou ik hier in ieder geval niet willen zitten. Maar Azië is natuurlijk ideaal om nog een beetje rond te reizen. In Singapore wonen veel internationale studenten, dus je kunt snel leuke contacten opdoen. De voertaal is Engels, dus ook dat is prettig. Maaike Platvoet Floris van den Brink (24) Singapore Master Electrical Engineering September 2009januari 2010 Bellen met het buitenland Tips voor deze rubriek? L.vanheerde@utwente.nl

6 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente Thursday 10 december 2009 International page Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws Contributors: Amy Williams and Catherine Ann Lombard. For comments and suggestions, For previous editions, see: SHORT NEWS Talkative magazine The new edition of the bimonthly magazine Talkative is now available. Its pages are filled with photographs and original English language articles written by exchange students. The publication delves into the international campus life through the eyes of foreigners and keeps you up-to-date on ESN activities. Copies of the magazine can be picked up at the ESN office located on the second floor of the Bastille or register your contact information to receive a copy in the mail. More information. Click on Campus tour Expand your UT network. All newly hired UT employees can get an insider s look at the inner workings of university on January 12. The Executive Board (CvB) is hosting a half day introduction meeting and tour, followed by a lunch at the Faculty Club. University Chairman Anne Flierman will shed light on the university s mission and strategy goals. Participants can also learn about employee benefits and regulations, health and safety issues, including a guided tour of the campus buildings and architecture with Peter Timmerman, organizer of Studium Generale lecture series. Register online Holiday mood maker A big Christmas event will take place at the Prismare center in Roombeek neighborhood, close to the university, on December 11 from 3pm till 9pm. Some highlights for the public are a special performance by Dutch top vocalist Trijntje Oosterhuis, creative workshops, a live nativity, and story tellers, demonstration of the midwinter horn and over 80 stalls in a holiday atmosphere. Entrance is free. Energy over twenty years virtually free Energy prices may rise each year, but over twenty years we will pay almost nothing for energy. This is one of the predictions of Professor Willem de Ridder in his latest book Symbiosis. He thinks enough energy can come from the Sun. De Ridder knows all the skeptical stories around solar energy, but according to many new developments, he forecast a bright future. It is now one of the fastest growing sources of energy, said De Ridder in an interview with KAS magazine. He also compares it to the development of the telephone and internet. These new developments came quickly. "Ten years ago, it took a lot of money to the call the other side of the world. What was once unthinkable is now free using Skype, said Ridder. Some of his best intuitive insights occur while boarding a train or checking into his regular flights from Rome. Professor Claudio De Persis, 39, describes his work and creative process. Nonlinear Control Specialist De Persis was born in Veroli in central Italy. While he still maintains his tenured position at Sapienza University of Rome, De Persis joined the UT on November 1 as Chair of Mechanical Automation and Mechatronics within the Faculty of Engineering Technology (CTW). While sitting in his spacious office at the Horst, he shared his thoughts about his interdisciplinary field, recent projects, and his native Italy. What does a nonlinear control specialist do? We combine engineering and mathematics to build models used to analyze the behavior of systems and help to regulate and control them. For example, you might want to control an airplane s trajectory during flight, or conditions that maintain animal populations, or a town s heating system. I try to create models that are described by nonlinear equations. Nonlinear models are richer than other models and can handle complex dynamics. Can you describe your creative process? First I try to understand the problem. I do this by talking with research engineers. Then I formulate the various conditions into mathematical terms and attempt to describe the problem using mathematical relations and equations. Math is just a matter of language. And then, with these equations, I try to solve the overall problem. For example, I recently worked in a project supported by the Danish Research Council for Science and Technology and Production Sciences which involved several companies and universities. One of the companies manages a large district heating system which acts as a centralized power plant, distributing hot water to apartment blocks. The problem arose: Can the controllers that regulate the system reconfigure themselves to react independently and smoothly when a new apartment block is added to that system? We derived a nonlinear model for the system and designed the control algorithms. It was a success and now the model will be implemented. We hope to have the actual system in place by Are you ever surprised when the theoretical algorithms actually work in the field? In fact, the engineers and I were very surprised by our success in Denmark. The model was complex. We are using small pipes with turbulent flow which makes the equations highly complex. Also, there are many uncertain plant parameters and it is impossible to compute all the unknown variables. Theoretical speculation can be a risky investment, but when it works it leads to real innovation. Our control algorithm was just fine. We didn t even have to fine-tune it. SAPIENZA UNIVERSITY PROFESSOR BECOMES NEW CHAIR Algorithms solved with paper and pencil Professor Claudio De Persis explains his latest nonlinear model, showing how temperature sensors can communicate. Photo: Gijs van Ouwerkerk I imagine you spend a lot of time thinking. Do you ever have one of those Eureka! moments in the bathtub when you have a flash of intuition like Pythagoras? Yes, flashes of intuition are typical for me. I might be boarding a train wondering where the best seat is when I suddenly have a solution to a problem I ve been working on. When I am not focusing on a problem then I can often see the core obstacle blocking me from finding the solution. Sometimes I dream a solution. But it can also work the other way. For example, I might be at a concert, in the middle of the performance, and suddenly I realize I made a wrong assumption in the proof from two weeks earlier. I keep thinking of Leonardo da Vinci. As an Italian, did you ever find inspiration from him? (laughing) Oh, no! He is too great. He wasn t really a mathematician. He was a great artist and mechanic, but no I could never even come close to him. I found inspiration from my mentor and professor who I regard as a pure figure of science. My advisor Professor Alberto Isidori patiently taught me how to approach a problem in a true methodological way and helped me develop a refined attitude to all that I do. You are now commuting back and forth from Rome. How do you manage all that traveling? I m used to it. I m often traveling. Last week I was in Shanghai. I keep myself busy on these flights with s, preparing presentations, and reviewing papers. [De Persis is an editor of the International Journal of Robust and Nonlinear Control.] I don t need much to work just a paper and pencil. Colleagues and supporting sponsors usually help run the modeling experiments. But the fundamental research is easily done on a plane. Of course, I miss my family. I spend about 70 percent of my time here and the rest in Rome where my wife Raffaella and sixyear-old daughter Elisa live. I hope they can join me here next year. How did you end up at the University of Twente? In Italy, it is very difficult to be promoted or find money to support your research and create your own group. It is really a static situation. The brain-drain phenomenon in Italy is parallel to that in third-world countries. I know this from my own experience, my colleagues and my students. Things are stuck and it s difficult for younger Italians to find their own way. I was very happy to come here. The UT is a very open community. Its international flavor is excellent. How are you finding life in the Netherlands so far? I really don t see much difference between the Netherlands and Italy. I spent a number of years in the USA and I experienced more of a difference there. I m a big believer in the European Union. People talk about the Dutch directness, but honestly, I think Dutch people are much more polite than Italians. My only problem so far is with the coffee. I have my own espresso machine here and my own tricks for brewing the best cup. Italians are known for their good food and wine. Do you have a favorite Italian dish? Yes, of course! In fact, my wife comes from a noble family. And in the 1850s her family had a number of different chefs working for them. Her aunt recently collected their recipes into a book. My favorite dish is called Toteri, pasta filled with pork, veal and a special tomato sauce which you need two days to prepare. They are about the size of your fist and, depending on my appetite, I can manage up to four of them, they tastes so delicious. My wife and I try to make these old, traditional recipes when we have time. But my real passion is history. I love reading about ancient Greek and Roman history and now I am interested in the history of the Balkans. Catherine Ann Lombard Sputnik to Robotics Mechanical automation and mechatronics is concerned with the design and development of methods, and equipment for the control and automation of mechanical systems and physical processes. When my mentor, Professor Isidori would go to a conference on nonlinear control theory in the 1970s, there might be 20 experts worldwide, said De Persis. Today it is a very attractive field. Historically, nonlinear theory began to be more widely applied to automatic control and feedback systems in the 1960s. In the Soviet Union, there was a great deal of activity in nonlinear controls design which helped them launch Sputnik, the first satellite, in This created tremendous activity in the United States in automatic controls designed for aircraft and, eventually, robotics. At the UT, research focuses on technologies that enhance performance of high-tech equipment, such as machining systems for laser materials processing, smart mounts for vibration isolation in precision machinery and MEMS-based precision manipulators. I m hopeful that we can establish working relationships with other departments to create innovative nonlinear control designs, said De Persis.

7 7 Donderdag 10 december 2009 promotor noemt kritiek externe hoogleraren onzin Kritiek op proefschrift hoort niet in media De externe onderzoeker en UT-alumnus Wiet Janssen promoveerde afgelopen week bij de MBvakgroep NIKOS onder grote mediabelangstelling op de effectiviteit van ontwikkelingshulp. Vier hoogleraren van andere universiteiten vonden dat het proefschrift nooit ter promotie aangeboden had mogen worden en spraken van een wetenschappelijke misser. Onzin, zegt de promotor van Janssen. Hij vindt bovendien dat deze discussie niet in het publieke domein thuishoort. Al voor de promotieplechtigheid afgelopen donderdag in de Spiegel ontstond er ophef rondom het proefschrift van Wiet Janssen (57). Hij schrijft hierin onder andere dat ontwikkelingshulp aan Afrika contraproductief werkt en dat het beleid van de Nederlandse overheid omgegooid zou Wiet Janssen paul de kuyper moeten worden. Janssen werkte jarenlang zelf als ontwikkelingswerker en is nu zelfstandig consultant. Hij studeerde in 1980 af bij werktuigbouwkunde en was in zijn studietijd actief bij de Werkgroep Ontwikkelingstechnieken (WOT). Vier hoogleraren op het gebied van ontwikkelingsstudies Paul Hoebink (Nijmegen), Jan Willem Gunning (VU), Rob Visser (Utrecht) en Eric Smaling (ITC en dus per 1 januari UT) hadden vooraf de dissertatie gelezen en uitten forse kritiek op de opzet van het onderzoek. U begrijpt dat naar onze mening een dergelijk proefschrift niet toegelaten zou mogen worden tot promotie, schreven zij per mail aan Paul van Loon, decaan van MB, en hoogleraar Erik Joost de Bruijn, de promotor van Janssen. ITC-hoogleraar Smaling kreeg van het college van promoties toestemming om als opponent vanuit de zaal vragen te stellen tijdens de verdediging. We zijn van onze stoel gevallen van dit proefschrift. Een complete sector wordt onderuit gehaald. Dat mag in een krant of in een boek, maar als dat gebeurt in een proefschrift moeten de conclusies keihard zijn, verwoordde hij zijn kritiek. Smaling en zijn collega s vinden dat een statistisch kader ontbreekt en Janssen te weinig eigen onderzoek heeft gedaan. Na afloop toonde Smaling zich ontevreden over het verweer van Janssen hiertegen. Van dit proefschrift zal ik nooit enthousiast worden. Mijn gevoel is niet veranderd door aanwezig te zijn, liet hij telefonisch weten. Ik had dat ook niet verwacht, want de tijd bij een promotie is krap. Het komt niet tot een echte discussie. Wat dat betreft was mijn komst symbolisch. Ik had absoluut niet de illusie dat de graad niet zou worden toegekend. Promotor Erik Joost de Bruijn van Janssen noemt de kritiek van Smaling en zijn collega s onzin. Volgens hem is het onderzoek wel degelijk gebaseerd op origineel onderzoek en staan er in de dissertatie naast de negatieve conclusies ook positieve bevindingen over ontwikkelingshulp. De Bruijn vindt de discussie rondom de opzet en aanpak van het proefschrift normaal. Dat is niets bijzonders in academische kringen. Meningsverschillen over gekozen literatuur zijn bijna dagelijkse kost. Het is wel ongebruikelijk dat het debat plaatsvindt in het publieke domein. Deze wetenschappelijke discussie hoort thuis in de promotiezaal en niet in de pers. Volgens Smaling is het nooit zijn bedoeling geweest dat de media er zo op zouden springen. Wij hebben de faculteit g d en toen kwam het in de pers. Die hebben we niet zelf opgezocht. De UT hoeft volgens hem niet bang te zijn dat deze ophef leidt tot imagoschade. Dit had overal kunnen gebeuren. Als een promotiecommissie het proefschrift goed genoeg vindt, moet je dat accepteren. Maar we moeten elkaar in de academische wereld wel scherp houden. PLETTER. Plastic flessen en andere kunststofverpakkingen nemen vaak veel ruimte in. Het volume kunststof in een tweeliterpak melk is bijvoorbeeld zo n vijftig milliliter tegenover twee liter loze ruimte. Daarom ontwierpen bachelorstudenten werktuigbouwkunde zogenaamde plasticpletters, apparaten om het afvalvolume van kunststof flink te reduceren. Met het project vielen studiepunten te verdienen en studievereniging Isaac Newton koppelde er een wedstrijd aan. Vrijdag werden de resultaten getoond in de Horst. Op de foto staan van links naar rechts Rick de Jong, Ewoud Kroeze en Erik Verstijnen bij hun ontwerp waarmee ze de publieksprijs wonnen. Ook hun collega s Bart Bemthuis, Sietse van der Linden, Patrick Piening, Jasper Reichardt en Wilfred Scholten bouwden aan dit prototype. Foto: Wieteke de Kogel Mediaprijs MB De faculteit MB reikt tijdens haar nieuwjaarskoffie op 4 januari de mediaprijs uit. De prijs is bestemd voor een wetenschapper die het afgelopen jaar veelvuldig in de media is verschenen. Doel is om de resultaten van wetenschappelijk onderzoek dichter en vaker bij het bredere publiek onder de aandacht te brengen. mira start competitie voor onderzoeksvoorstellen Aio s strijden om tienduizend euro Een X-Factor-achtige wedstrijd waarin 75 promovendi en postdocs deelnemen met als doel het beste onderzoeksvoorstel te schrijven. Dat is The Science Factor, een competitie die instituut Mira afgelopen week startte om haar jonge onderzoekers te stimuleren tot nieuwe onderzoeksideeën te komen. Voor het winnende team ligt over vier maanden tienduizend euro klaar. Bovendien wordt dat voorstel daadwerkelijk ingediend. mira, het paar maanden jonge onderzoeksinstituut van biomedische technologie en technische geneeskunde, wil een hechte en bruisende community van jonge onderzoekers creëren. Aio s uit de verschillende vakgroepen moeten elkaar daarom leren kennen en integreren. De wedstrijd kan tot verrassende samenwerkingen leiden, aldus Jojanneke Jukes, coördinator van The Science Factor en projectmanager bij mira. Daarnaast heeft de competitie een onderwijsdoel: het leren schrijven van projectvoorstellen. Een belangrijke skill in je wetenschappelijke carrière, maar normaal houden promovendi zich niet bezig met onderzoeksvoorstellen. Dat komt gek genoeg pas later. Moet je als postdoc opeens voor het eerst een voorstel schrijven. De kick-off van The Science Factor was vorige week donderdag. Alle aio s binnen mira en een deel van de postdocs doen aan het project mee, in totaal zo n 75 jonge wetenschappers. De onderzoeksstrategieën uit het instituut werden gepresenteerd, de deelnemers kregen een cursus projectvoorstellen schrijven en ze brainstormden in groepjes van vier à vijf over een nieuw onderzoeksidee dat het liefst de grens van vakgroepen overstijgt. Aan het eind van de dag presenteerden ze in een minuut dat idee in de tot bar omgetoverde olijventuin in de Zuidhorst. De komende maanden krijgt de competitie een vervolg. Onder begeleiding van een mentor werken de aio s hun ideeën uit tot een onderzoeksvoorstel. De drie beste groepjes presenteren dit voorstel tijdens het openingsevenement van Mira op 31 maart Dan wordt ook een winnaar gekozen. De hoofdprijs is tienduizend euro voor het winnende team. Hun voorstel wordt bovendien ingediend bij subsidieverstrekkers. Coördinator Jukes hoopt dat er veel interessante en nieuwe onderzoeksideeën uit The Science Factor worden geboren. Als er meer leuke voorstellen bij zitten, zullen we die natuurlijk ook proberen in te dienen. We gooien ze niet zomaar in de prullenbak. De geldprijs voor de winnaar is volgens Jukes bedoeld als een soort prikkel maar moet niet de enige motivatie zijn om je in te zetten. Een goed voorstel kunnen schrijven is iets dat altijd van pas komt. Je moet opvallen en erbovenuit steken, zeker in subsidierondes waar heel veel op ingeschreven wordt. Deze competitie is een manier om je te profileren en het staat goed op je cv als je kunt zeggen dat je aan een onderzoeksvoorstel hebt geschreven. Paul de Kuyper

8 Donderdag 10 december 2009 Het Apparaat (6) Wervelbed-membraanreactor Tekst en beeld: Gijs van Ouwerkerk - gijs@gijsvofoto.nl In de zoektocht naar alternatieven voor fossiele brandstoffen komt waterstof vaak om de hoek kijken. Brandstofcellen, die bijvoorbeeld een elektrische stadsbus kunnen aandrijven, wekken stroom op uit de chemische reactie tussen waterstof en zuurstof. Deze reactie is zeer efficiënt en het afval is slechts water. De winning van zuiver waterstof is echter een stuk minder schoon en efficiënt. De hoge kosten ervan zitten een grootschalige toepassing van brandstofcellen in de weg. De leerstoel Fundamentals of Chemical Reaction Engineering (TNW / IMPACT) heeft een opstelling voor waterstofproductie die uniek wordt geacht in de wereld. De wervelbed- membraanreactor (foto links) werd ontwikkeld door onder andere Charudatta Patil en Fausto Gallucci onder leiding van Hans Kuipers en Martin van Sint Annaland. Shell is de industriële partner. Het apparaat produceert zuivere waterstof (H 2 ) en koolstofdioxide (CO 2 ) uit methaan (CH 4 ) en water (H 2 O). Kenmerkend voor een membraanreactor is dat de geproduceerde waterstof continu aan het proces onttrokken wordt. Daardoor blijft de chemische reactie op gang bij een veel lagere temperatuur en dalen de energiekosten aanzienlijk. Het membraan zorgt er bovendien voor dat het CO 2 gescheiden wordt afgevangen. Dit maakt het CO 2 volgens de onderzoekers geschikt voor ondergrondse opslag. Het bijzondere aan het apparaat is de aanwezigheid van een tweede membraan in de reactor. Hier doorheen stroomt lucht die reageert met een deel van de geproduceerde waterstof. De energie die daarbij vrijkomt draagt bij aan de verwarming van de reactor. In de reactor bevindt zich een bed van vaste katalysatordeeltjes die de reactie versnellen. In tegenstelling tot de voor membraanreactoren gangbare gepakte bedden gaat het hier om een wervelbed. De deeltjes zijn voortdurend in beweging (foto rechts, proefopstelling) en zorgen ervoor dat de temperatuur in de reactor uniform is. Een wervelbed maakt het mogelijk om met kleinere deeltjes te werken, waardoor hun ondersteuning van de chemische reactie effectiever is. De combinatie van wervelbed en membraanreactor is nog nieuw en promovendus Jelle de Jong onderzoekt momenteel de invloed van de membranen op de stroming in het wervelbed. Hij gebruikt hiervoor de proefopstelling. Nhi Dang en Lianghui Tan proberen het principe van deze reactor te vertalen naar de microschaal. In de toekomst zal het principe van de wervelbed- membraanreactor ook op industriële schaal worden onderzocht. Als dat succesvol blijkt komt een duurzame waterstofeconomie een stapje dichterbij. SERIE OVER HIGHTECH Deze serie over hightechapparatuur is bedoeld om lezers wat meer inzicht te geven in de wondere, voor velen mysterieuze, wereld van het wetenschappelijk onderzoek dat zich binnen de UT afspeelt. Eerdere afleveringen verschenen op 18/6, 3/9, 24/9, 15/10 en 12/11. De serie krijgt een vervolg in het nieuwe kalenderjaar. make innovation work...bij SURFnet SURFnet behoort al meer dan 20 jaar tot de grootste autoriteiten in de wereld op het gebied van internetcommunicatie. Deze positie als internetpionier kan alleen worden gehandhaafd met een groep professionals die ICT-innovatie op het hoogste niveau nastreven. SURFnet zoekt Jong Talenten Ben jij aan het afstuderen of ben je een starter? SURFnet wil investeren in veelbelovende jonge ICT-professionals. Met ons Jong Talent Programma maak jij een goede start met je carrière! Wij zoeken jonge mensen met talent! Starters met een afgeronde hbo/universitaire studie die bevlogen zijn om met andere ICTprofessionals aan boeiende technisch georiënteerde projecten te werken. Over SURFnet SURFnet ontwikkelt en exploiteert innovatieve diensten voor het hoger onderwijs en onderzoek. Focusgebieden zijn de netwerkinfrastructuur, authenticatie- en autorisatie diensten, en multimediale diensten om online samenwerking te bevorderen. Daarnaast is beveiliging voor al deze diensten een noodzakelijke randvoorwaarde. Ongeveer één miljoen gebruikers in het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek maken dagelijks gebruik van deze diensten. SURFnet is een informele organisatie met 70 mensen en maakt deel uit van SURF, waarin universiteiten, hogescholen en onderzoeksinstellingen samenwerken aan grensverleggende ICT-innovaties. Met ons Jong Talent programma werk je twee jaar lang op verschillende afdelingen aan diverse projecten. Je doet werkervaring op, voert complexe opdrachten of projecten uit en volgt een opleidings- en begeleidingstraject. Zo maak je kennis met de praktijk en werk je intensief aan je persoonlijke ontwikkeling. Wij bieden afwisselende en uitdagende functies in een informele en collegiale omgeving met een hoog ambitieniveau. Natuurlijk kun je rekenen op een marktconform salaris, uitgebreide opleidingsmogelijkheden en uitstekende secundaire arbeidsvoorwaarden (o.a. 36 vakantiedagen en een OV-jaarkaart 1e klas). Het kantoor van SURFnet bevindt zich in het centrum van Utrecht, nabij het centraal station. Schriftelijke reacties onder vermelding van Jong Talent - kun je sturen naar SURFnet bv, t.a.v. Personeelszaken, Postbus 19035, 3501 DA Utrecht, of via naar personeelszaken@surfnet.nl Meer informatie: SURFnet. We make innovation work

9 9 Donderdag 10 december 2009 Laureaten De een sleepte een paar miljoen binnen op onderzoeksgebied, de ander ontving een erepenning of sportprijs. Maar alle prijswinnaars van 2009, zowel medewerkers als studenten, waren maandagmiddag te gast in de Vleugel. Daar werden de ruim zestig laureaten toegesproken door Anne Flierman. Jullie leveren een belangrijke bijdrage aan het succes van onze universiteit, zei de CvB-voorzitter. Geen grote cadeaus voor de winnaars, wel een bos bloemen en een fles wijn. En natuurlijk was er tijd voor een hapje en drankje. Foto: Gijs van Ouwerkerk. nieuwe uitdaging voor jan van alsté Meer smoel voor joint masters ECIU Jan van Alsté is sinds 1 september coördinator van de Graduate School ECIU, wat staat voor European Consortium of Innovative Universities. De voormalige opleidingsdirecteur van biomedische technologie ziet die functie als een grote uitdaging. Het netwerk ECIU moet gaan leven, we willen meer joint master programma s. Het is hoog tijd dat de student mobility en buitenlandse instroom smoel krijgen. Van Alsté (63) beschouwt de nieuw verworven functie als zijn laatste kunstje. Ik was toe aan iets nieuws. Biomedische technologie loopt uitstekend. Op 1 september waren er 103 studenten afgestudeerd, een mooi moment voor mij om over te stappen. Van Alsté, voor PRO-UT ook lid van de universiteitsraad, had al eerder uitgekeken naar een andere functie. En die kreeg ik ook aangeboden, maar deze functie als coördinator van de Graduate School ECIU vond ik pas echt een uitdaging. Tot maart 2011, als ik met pensioen ga, heb ik de tijd om de school op de kaart te zetten. En ik zorg er ook voor dat mijn opvolger in Barcelona dat kan voortzetten. De Graduate School ECIU, niet te verwarren met de onlangs opgerichte Twente Graduate School, bestaat tien jaar. Maar leeft niet genoeg onder studenten en medewerkers, vertelt de coördinator. Dat moet anders. Onder andere door het aantal joint master programma s uit te breiden. De student mobility moet meer smoel krijgen, het onderwijs binnen ECIU kan gevarieerder. En in het bestuurlijke netwerk kunnen we van elkaar leren. Momenteel zijn er zes joint master programma s binnen Jan van Alsté (rechts, hier op de foto met PRO-UT- collega Jann van Benthem). Foto: Gijs van Ouwerkerk ECIU beschikbaar. Twente neemt deel aan twee: de European master in Industrial Design and Manufacturing samen met de universiteit van Dortmund en een joint master in Innovation and Entrepeneurship, samen met de universiteit van Aalborg in Denemarken. Deze joint masters zijn niet specifiek voor excellente studenten, zoals dat voor de Twente Graduate School wel gepropageerd wordt, legt Van Alsté uit. Het doel is om de student een zo gevarieerd mogelijke master aan te bieden, waarbij hij op een gestructureerde manier aan twee universiteiten kennis kan opdoen. In de praktijk komt het er vaak op neer dat een half jaar onderwijs wordt gevolgd aan de ene universiteit en anderhalf jaar aan de andere. Het stuk internationalisering speelt natuurlijk een belangrijke rol. De nieuwe coördinator hamert erop dat het voor de student van nu belangrijk is om enkele maanden in het buitenland te studeren. Onze wereld wordt steeds meer internationaal. Door te studeren in het buitenland ontwikkel je bepaalde competenties die je later hard nodig hebt. Ik stimuleer vooral om juist naar niet-angelsaksische landen te gaan. Die taal kennen we en bovendien lijkt het weer zoveel op Nederland. Het is juist een meerwaarde om te studeren in Duitsland, Italië of Spanje waar de cultuur duidelijk anders is. Desalniettemin beseft Van Alsté dat de keuze van een land vooral bepaald wordt door de inhoud van de studie. Sommige masters zijn erg complementair. In de joint master Industrial Design and Manufacturing met Dortmund ligt de nadruk in Duitsland meer op de productiekant. Dat gedeelte komt weer minder naar voren in Twente, maar hier is vooral aandacht voor het ontwerpproces. Dat is voor studenten natuurlijk een mooie aanvulling. Van Alsté wil het aantal joint master programma s de komende jaren via een bottom-up aanpak fors uitbreiden. Zo is met deelname van Twente nu de master European and International Affairs in voorbereiding, samen met de universiteiten van Linköping, Aalborg en Barcelona. Ook wordt gewerkt aan de master Energy and Sustainable Development met universiteiten uit Portugal, Zweden en Schotland. Verder is Twente betrokken bij een initiatief Engineering in Life Sciences met Aveiro, Aalborg en Linköping. Deze masters zullen dus op alle deelnemende universiteiten worden aangeboden en er zijn meer initiatieven, ook vanuit de technische hoek, te verwachten, aldus Van Alsté. GO NO GO Bent u druk bezig met de organisatie van een fantastisch evenement op de Campus en krijgt u het financiële plaatje (nog) niet helemaal rond? Doe dan een beroep op het Universiteitsfonds. Wij bieden financiële ondersteuning bij de organisatie van wetenschappelijke, culturele en sportieve evenementen. Kijk op onze site voor meer informatie:

10 Ben jij de IT-er die straks zorgt dat het veiliger wordt in het land? Een grote brand. Een vliegtuigongeluk. Een watersnoodramp. Het komt altijd onverwacht. Van het ene op het andere moment wordt er een intensief beroep gedaan op diverse overheidsdiensten. Nauwe samenwerking tussen brandweer, politie en GGD is van levensbelang. Seconden maken het verschil. Hoe kan die samenwerking geoptimaliseerd worden en de veiligheid zo goed mogelijk gewaarborgd? Een team van auditors, ICT-ers en consultants van Deloitte bracht dit complexe vraagstuk in kaart. Onderzocht de samenwerking, de financiering, de bestuurlijke en de organisatorische invulling. Vervolgens kwam het met oplossingen voor de beheersing van de risico s die samenhangen met de grote versnippering van de veiligheidsdiensten. Ook het talent en de ambitie om ingewikkelde kwesties op te lossen? Kom dan ns met ons praten. Lees meer over deze en andere cases op Laat niemand je tegenhouden Deloitte, Member of Deloitte Touche Tohmatsu

11 11 Donderdag 10 december 2009 Info De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, (info@ utnws.utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zo veel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag uur. A lgemeen Lezing: De magie van de berg Waarin schuilt de magie van de Mont Blanc, de Mount Everest en de K2? Zijn het de hoogtemeters? Het gevoel op het dak van de wereld te staan? Is het de overwinning op de berg, op jezelf? De techniek van het klimmen? Of een goed uitzicht? Een zeer geroutineerd alpinist, Robert Eckhardt, vertelt over zijn passie voor de bergen. Vr. 11 december, 19:30-21:00 uur. Vrijhof/Agora. Dit programma is een coproductie van Studium Generale en de Twentse Studenten Alpen Club, die hiermee zijn 6e lustrum viert. Lezing: Robotica in het ziekenhuis De robots komen eraan: ze worden steeds talrijker, slimmer en eleganter. Wat te denken van een robot in de operatiekamer van het ziekenhuis? Voor de meeste mensen blijft het een griezelig idee: een robot i.p.v. een chirurg van vlees en bloed. Toch biedt het vakgebied van de robotica grote voordelen in het ziekenhuis: robots hebben een veel vastere hand dan een mens, waardoor preciezere operaties mogelijk zijn. Door Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli (hoogleraar Advanced Robotics, UT) en Prof. dr. Ivo Broeders (chirurg Meander Medisch Centrum in Amersfoort en hoogleraar robotica en minimaal invasieve interventies,ut). Wo. 16 december, 20:00-22:00 uur, Media Art Café Berlijn. Toegang: gratis. Introductiebijeenkomst Op di. 12 januari 2010 is voor nieuwe UT-medewerkers een introductiebijeenkomst georganiseerd. Tijdens de bijeenkomst komen aan de orde: de strategie van de universiteit, de UT als werkgever, de organisatiecultuur en de architectuur van de campus. Programma: 8:30 uur: ontvangst/welkom, SP kantine. 9:00 uur: missie en strategie v/d UT, Anne Flierman, SP5. 9:30 uur: de UT als organisatie en als werkgever, Arjan Brunger, SP5. 9:45 uur: beveiliging en gezondheid op de UT, Mariëlle Winkler, SP5. 10:00 uur: rondwandeling over de Campus, Eva Kunst, Jurriën Dijkstra. 10:50 uur: pauze, Vrijhof, expositieruimte. 11:15 uur: bezoek Vrijhof Cultuurcentrum, Hannah de Vries, Hiska Bakker. 11:45 uur: bezoek Sportcentrum, Sanne Kleinenberg. 12:15 uur: bezoek Student Union, Wessel Draijer, Bastille, Atrium. 12:15 uur: introductie Kennispark, Kees Eijkel, Bastille, Atrium. 12:45 13:30 uur: lunch, Faculty Club. Aanmelden via: over/introductie/aanmeldformulier. doc/. OSIRIS Volg live op 13 januari 2010 Met de invoering van het nieuwe studentinformatiesysteem (OSIRIS) zullen huidige systemen als FASIT, VIST, TAST en TOST op termijn verdwijnen. Op 13 januari gaat OSIRIS Volg live, waarin onder andere alle studieresultaten en examenprogramma s worden vastgelegd. Informatie over de gevolgen hiervan voor studenten en docenten is te vinden op de website van OSIRIS: SNT Voor alle Studenten Net Twente (SNT) leden. De algemene ledenvergadering van SNT zal op maandag 21 december vanaf 20:00 uur gehouden worden in het Amphitheater (filmzaal) van de Vestingbar. De stukken komen beschikbaar op alv. Alle leden van SNT zijn hierbij van harte welkom. Ter informatie: vanaf 1 juli 2010 zullen ALV-uitnodigingen uitsluitend per mail verstuurd worden. O raties Prof. M.J.A.M. van Putten, benoemd tot hoogleraar Klinische Neurofysiologie aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen, over Kleine signalen van grote waarde, donderdag 10 december 2009, 16:00 uur, De Horst, zaal C101. Prof. dr. W.G. Scanlon, benoemd tot professor of Short Range Radio Communications aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, over Short range radio improves our health, safety and sustainability, donderdag 17 december 2009, 16:00 uur, De Vrijhof. S pe SPE Treat a man as he is, he will remain so. Treat a man the way he can be and ought to be, and he will become as he can be and should be." Goethe. Maandag 14 december om 20 uur gespreksgroep wat bezielt je. Woensdag 13 januari bezoek aan de daklozenopvang van het Leger des Heils. Meld je nu al vast aan via of j.w.bekhof@ utwente.nl. Een goede voorbereiding op kerst! V estingbar Elke week hebben we een aantal speciale acties en kortingen, zoals onze pullenavond op do., waar een pul Grolsch of fris maar 2,50 kost en een pul Korenwolf of de Koninck maar 2,70! Verder is er elke zo. een gevarieerd kaasplankje en vertonen we elke wo. i.s.m. de Belletrie een gratis film. Op draait Un conte de Noël. De Vestingbar is 364 dagen per jaar geopend, dus ook in de kerstvakantie en natuurlijk tijdens Oud & Nieuw. Kom langs om knallend het nieuwe jaar in te luiden! De Vestingbar wordt gerund door vrijwilligers en we zijn altijd op zoek naar meer collega s. Lijkt het je leuk om iets te doen met tappen, beveiliging, DJ-en of met de techniek, kom dan een keer langs of mail naar bestuur@vestingbar.nl. Ervaring is niet nodig, enthousiasme natuurlijk wel. Medisch centrum Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. tel # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma.-do. van 08:00-16:00 uur, tel Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma.-vr. van 07:30-21:00 uur, tel of Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping, info@ renepolman.nl, Promoties Alle faculteiten S. Unnikrishnan (EWI) over Micromachined dense palladium electrodes for thin-film solid acid fuel cells, 10 december 2009, 13:15 uur, SP2. Mw. ir, I.A.T. de Kort (CTW) over Designing a strategic plan development approach for integrated area development projects, 10 december 2009, 15:00 uur, SP2. Pri Agung Rakhmanto (MB) over The political economy of market liberalization policies in indonesia s oil sector, 10 december 2009, 16:45 uur, SP2. Mw. M. Escalante Marun (TNW) over Nanofabrication of bioinspired architectures with light harvesting proteins, 11 december 2009, 13:15 uur, SP2. Ir. M.T. van Zoelen (CTW) over Thin layer flow in rolling element bearings, 11 december 2009, 16:45 uur, SP2. Ir. J. Sijl (TNW) over Ultrasound contrast agents: optical and acoustical characterization, 16 december 2009, 11:00 uur, SP2. Drs. A.J.G. Cras (GW) over Meesterschap over het leerplan. Onderzoek naar de functie van een denkraam aangaande de maatschappelijke invloed op het leerplan, 16 december 2009, 13:15 uur, SP2. T.M. Bąk (TNW) over Two photon microstereo-lithography of polymers for tissue engineering, 16 december 2009, 15:00 uur, SP2. Mw. A.M. Weekers (GW) over Modeling typical performance measures, 16 december 2009, 16:45 uur, SP2. I. Brunets (EWI) over Electronic devices fabricated at cmos backend-compatible temperatures, 17 december 2009, 13:15 uur, SP2. S. Ciraci (EWI) over Computer aided verification of software evolution requirements, 17 december 2009, 15:00 uur, SP2. Qi Chen (TNW) over Chemistry in block copolymer nanocontainers. Self-assembly, container properties and confined enzymatic reactions, 17 december 2009, 16:45 uur, SP2.

12 12 Donderdag 10 december 2009 C TW Afstudeercolloquia ME G.S. Hoogland over Performance monitoring of a train on slippery tracks, 16 december 2009, 14:00 uur, N109. T.G. Spijkerboer over Load mitigation for wind turbines by means of separation control, 16 december 2009, 14:00 uur, ZH 286. T. Brilleman over DualDesign: creating shared understanding, 17 december 2009, 13:30 uur, WH 224. Afstudeercolloquium IDE C.F. Joosten over Clean Dot Design, an online manual to help designers create sterile medical devices well suited for decontamination, 17 december 2009, 14:30 uur, ZH-286. E WI Afstudeercolloquia CS M. Kooijman over Haskell as a higher order structural hardware description language, 14 december 2009, 15:45 uur, LA S. Roodenburg over Scheduling the sequential hardware-in-the-loop simulator, 18 december 2009, 16:00 uur, CU C238. J. van Noije over Recognition of anomalous behaviour of micro-chp appliances, 22 december 2009, 15:00 uur, CU C238. Afstudeercolloquia HMI R. Klaassen over COPD home interaction device, 17 december 2009, 14:00 uur, HR N109. V. Ligt over Interface guidelines for a multimedia repository for the Dutch national crime squad, 18 december 2009, 14:00 uur, CU B101. Openingstijden BOZ-EWI In de week van 21 t/m 24 december is BOZ zeer beperkt geopend. Wel kunt u ons per bereiken (boz@ ewi.utwente.nl). Wij zullen uw mail dan na 4 januari zo spoedig mogelijk beantwoorden Ġ W Afstudeercolloquium ES&T A. Pickard over Learning Support for Management Development in a Health Care setting, 19 januari 2009, 11:00 uur, CU B103. Afstudeercolloquia MCS J. van der Ende over Mijn werkplek is mijn alles, 10 december 2009, 16:00 uur, CU B209. T. Küter-Luks over Making Dutch pupils media-conscious: a preadolescents self-assessment of possible risks of media and their need of media education, 11 december 2009, 14:00 uur, SP7. L. Meijer over De effectieve manieren waarop risico- en probleemgokkers kunnen worden bereikt en de factoren die van invloed zijn op de intentie voor het aanmelden voor een behandeling voor het gokgedrag, 14 december 2009, 15:00 uur, SP7. R. van Dijk over Citymarketing en online marketing of online citymarketing, 15 december 2009, 9:00 uur, CU B101. E. Hollander over Effect van composietlogo s op kennis, houding en gedrag, 17 december 2009, 16:00 uur, HO K. Vos over What you see is what you get: how can product packaging contribute to perceptions of luxury, 18 december 2009, 15:30 uur, CU B209. M. Maurer over De rol van interne communicatie bij huisstijlveranderingen, 18 december 2009, 16:00 uur, CU B103. R. Hoekema over Organisatie-identificatie en service kwaliteit binnen interim-management, 21 december 2009, 10:00 uur, CU C238. A. Yousif over Het doorbreken van gewoontegedrag door het veranderen van doelen in een context, 21 december 2009, 15:00 uur, CU B209. M. v a n B e r k u m o v e r Netwerkmanagement: een onderzoek naar de factoren van invloed op het netwerkgebruik van medewerkers binnen kennisgestuurde organisaties, 23 december 2009, 15:00 uur, CU C238. Afstudeercolloquia MPS J. Bouwmeester over Verminderen sociale steun en regelmogelijkheden de negatieve gevolgen van baanonzekerheid op verloopintentie, organisatiebinding en werktevredenheid, 15 december 2009, 14:30 uur, HO B1212. P. Franken over De invloeden van conflict gerelateerde obstructies op de reintegratie van zieke werknemers, 15 december 2009, 16:00 uur, HO B1228. M. Klijnstra over Omgaan met de psychologische effecten van dreiging, 15 december 2009, 16:00 uur, LA 2773a. F. Subklew over Architectuur en controleperceptie: de rol van architecturale elementen bij de evaluatie van winkelomgevingen door consumenten, 16 december 2009, 14:00 uur, CU C238. K. Buisman over De invloed van leiderschapsstijlen op de relatie tussen conflicten en tevredenheid, 17 december 2009, 16:30 uur, CU B209. G. Boomhuis over Het leven als verhaal: de ontwikkeling van een vragenlijst over 'narrative foreclosure' voor ouderen, 18 december 2009, 9:30 uur, Vrijhof 6. Ben jij een High Potential? BestGraduates wordt georganiseerd in samenwerking met onderstaande topwerkgevers Partners van BestGraduates 2010 BestGraduates is een activiteit van onderdeel van de Onderwijsmededeling Arbeidsrelaties en percepties (290406) Dit vak zal in kwartiel 3 ( ) gegeven worden door Dr. Ferry Koster i.p.v. Dr. Nicole Torka. Daarnaast komen de colleges in week 5,10 en 12 te vervallen. De colleges in week 6,7,9 en 11 worden uitgebreid naar drie collegeuren: di. 3e t/m 5e uur van 10:45 tot 13:30 uur in HR N109. Wat betreft de tentamenvorm: het tentamen dat in het rooster is opgenomen is niet van toepassing. Het vak wordt afgerond met (een) opdracht(en). MB Afstudeercolloquium BA J. de Nijs over Toegewijde zorgprofessionals en betrokken managers: een kwalitatief onderzoek naar de bevordering van het ondernemerschap op de werkvloer in een thuiszorg setting, 8 januari 2010, SP7. Afstudeercolloquia BW L.G.B. Oude 16 Vrielink donderdag 14 over december De 2006 aandachtspunten voor invoering van operational excellence in het primaire proces zuiveren afvalwater van het waterschap Regge en Dinkel, 15 december 2009, 11:00 uur, Waterschapshuis, Almelo. E.M. Marsman over Exploring e-hrm in the Twente Region: results of the quantitative benchmark and qualitative study combined, 18 december 2009, 13:45 uur, SP7. Afstudeercolloquia CBA H. Ophoff over Improving the transfer approach for norma-offshore outsourcing of production from the Netherlands to Indonesia, 17 december 2009, HO B1228. W.J. Vogelaar over Business process management: (re)designing the internal control manual of the corporate headquarters of ARCADIS, 18 december 2009, 15:45 uur, CA C009. P. Rutgers over Evaluating market innovation, 21 december 2009, 10:00 uur, SP7. M.H.J. van Beek over Early involvement in product development: how to involve Inventi early in the new product development processes of its customers, 21 december 2009, 15:45 uur, SP7. J.J. Stok over Successful interdepartmental collaboration, C TW 7 januari 2009, 13:45 uur, HO B1228. S.E.C. Hamers over Preconditions and charcacteristics of videoconferencing, 14 januari 2010, 13:30 uur, HO B1228. Afstudeercolloquium CES S.R. Godfried over On track with thrace: exploring crossborder cooperation in the EU s South-Eastern external borders, 21 december 2009, 15:45 uur, SP6. Afstudeercolloquium GZW utnieuws weekblad van de Universiteit Twente M.A.M. Lugtenberg over Achterblijvend aanbod kleinschalige woonvormen voor psychogeriatrische patiënten in Twente, 18 december 2009, 15:45 uur, CU B101. Afstudeercolloquia HS I. Stojanović over IPS cells from type I diabetes mellitus for disease modeling and therapy: a review on the pos- sibilities and limitations, E WI 15 december 2009, 13:45 uur, Vrijhof 5. M.P. Hilgerink over Implementation scenarios and predicted performance of photoacoustic mammography as an adjunct to breast cancer diagnosis, 16 december 2009, 16:00 uur, SP6. Afstudeercolloquia IE&M T.T. Luan over Toward the Market: a customer value proposition for validus technologies, 16 december 2009, 13:45 uur, HO A.M. Gorter over Funds transfer pricing: a study on liquidity transfer pricing at Rabobank, 18 december 2009, 13:45 uur, SP6. E. Raesen over A time-based order fill rate model for spare parts, 18 december 2009, 15:45 uur, SP6. Afstudeercolloquia MPA D.W.A. Yska over Van deltacommissie tot deltacommissie: de rol van adviescommissies in de besluitvorming over veiligheidsnormen voor hoogwaterbescherming, 18 december 2009, 13:00 uur, CU C238. M.J. Goossens over Handhaving op kleine ergernissen: een onderzoek naar de keuze voor en de uitvoering van handhavingsinstrumenten door gemeenten om kleine ergernissen aan te pakken, 18 januari 2010, 13:45 uur, SP7. E. Schapink over Haperende inburgering: een onderzoek naar de invloed van inburgeringsbeleid op de instroom in inburgeringstrajecten, 20 januari 2009, SP7. Afstudeercolloquia TBK J.J. ter Avest over Market opportunity analysis and partner selection in the offshore construction market, 15 december 2009, 15:45 uur, SP7. R.K.H. Lammers over E-health: de succesvolle pilot voorbij?, 17 december 2009, 13:45 uur, CA B101. A.J.G. van Rossum over Grenzeloos EPD: een studie naar grensverleggende spoedeisende medische hulpverlening, 18 december 2009, 10:00 uur, SP5. Bureau Onderwijszaken MB I.v.m. de kerstvakantie is BOZ MB gesloten van do. 24 december 2009 t/m vr. 1 januari Dit heeft tot gevolg dat er van 24 december 2009 t/m 1 januari 2010 geen colloquia kunnen plaatsvinden, de gebouwen op de UT zijn dan gesloten. Aankondigingen colloquia voor de eerste week van januari 2010 (4 januari t/m 8 januari 2010) dienen uiterlijk vr. 4 december 2009 (week 49) bij BOZ aangemeld te zijn. Aankondigingen colloquia voor de tweede week van januari 2010 (11 januari t/m 15 januari dienen uiterlijk vr. 11 december 2009 (week 50) bij BOZ aangemeld te zijn. T NW Afstudeercolloquium BE K.M. Siemerink over Optical methods for the measurement of physiological changes in and around the surface of chronic wounds during TNP therapy, 16 december 2009, 15:30 uur, HO J.B. van Eijden over Femoral Loosening of high-flexion knee prostheses: a finite element Study, 18 december G2009, W 12:00 uur, ZH 286. Afstudeercolloquia TN/APH T NW P.D. Eerkes over Effects of additional copper in the electron doped superconductor NCCO, 11 december 2009, 13:45 uur, HO T4. T. Driessen over Droplet separation and coalescence on a one dimensional grid, 14 december 2009, 16:00 uur, OH 210. Bestuur Student Union De Kick-In commissie 2010 zoekt een logistiek manager die het team wil komen versterken. Heb je interesse? Neem dan contact op met de Student Union op of mail naar j.h.hegeman@union.utwente.nl. # De Student Union is voor maart op zoek naar twee nieuwe bestuurders. Zoek je een nieuwe uitdaging, dan is het bestuur van de Student Union misschien iets voor jou. Meer informatie: of stuur jouw sollicitatie naar: l.m.desonnaville@union. utwente.nl. # Stap in de wereld van autisme in het Hoofdkwartier. Beleef het zelf tijdens de manifestatie van 1 t/m 13 december in de Bastille. Informatie:

13 13 Donderdag 10 december 2009 S.V.A.T. Astatine S tudieverenigingen Ma. 14 december: MaC-Borrel. # Wo. 16 december: DIES, Astatine viert zijn 4e verjaardag. De hele dag is er taart in de bestuurskamer en 's avonds wordt het een leuk feest in de Tombe. # Meer informatie: W.S.G. Isaac Newton Op do. 10 december vindt de Leer-tappen-borrel plaats. Denk jij beter te tappen dan de BorrelCie of ben je benieuwd hoe het tappen gaat? Kom dan donderdag rond half 4 naar de borrelkelder toe. # Wo. 16 december is de bestuursinteresselunch. Heb jij interesse in een jaar bestuur en durf jij het 52e bestuur op te volgen? Kom dan naar de bestuursinteresselunch. # Op do. 17 december zullen de kerstlunch en kerstborrel plaatsvinden. Voor de lunch kun je je kaartje kopen aan de Newtonbalie. # Kijk voor meer informatie op nl of bel (053) W.S.G. Abacus Op 14 december vindt het pokertoernooi plaats. Laat je wiskundige vaardigheden zien, of laat zien hoe goed je kunt bluffen en kom hierheen. 17 December is het Mathematisch Café. Hier zullen Sid Visser en Antonios Zagaris spreken over een wiskundig onderwerp. Het begint om 16:00 uur in Langezijds E.T.S.V. Scintilla Do. 17 december organiseert SCALA het kerstdiner, waarbij we gezellig en lekker gaan gourmetten. De deadline voor het inschrijven is 10 december, dus vergeet dit niet. S.V. Arago Wo. 16 december is de laatste middag van de trackvoorlichting. Deze middag is Fluid Physics aan de beurt, geef je uiterlijk vrijdag op. # Do. 17 december luidt de BACO het borrelkalenderjaar uit met een bezoek van Sinterkerst. Komt allen de echte goedheiligman begroeten in de Tombe. # Zijn je tentamens niet op tijd nagekeken of heb je klachten? Meld het aan SOTN, via sotn@arago. utwente.nl. # In het nieuwe jaar zullen de volgende activiteiten plaatsvinden: 7 januari, Nieuwjaarsborrel. Elke vrijdag is er een VriMiBo in de Tombe. Dimensie 10 December: 21:00 uur begint het kroegcollege in M.A.C. Berlijn. Amber Walraven geeft een college 'Leren improviseren' en Durk Talsma geeft een college over 'Briljante wetenschappelijke blunders'. Inclusief: optreden van de band 'The Pitchers'. Toegang: gratis. # 11 December: excursie naar de kerstmarkten in Munster. Dimensieleden: 5 euro. Cubicus: 12:45 uur. Inschrijven: wuk@dimensie.utwente.nl of op de lijst in de Rubix. # 16 December: kerstontbijt (8:30 tot 10:30) in de Rubix. Inschrijven: bestuur@dimensie.utwente.nl of op de lijst in de Rubix. # 16 December: buitengewone ALV (met lunch) in C238. De stukken kun je vanaf wo. 9 december ophalen in de Rubix of vinden op de website van Dimensie. C.T.S.G. Alembic 10 December: workshop promo. # 11 December: symposium door Majulah studiereis. #16 December: workshop presenteren. # 16 december: laatste borrel van het jaar. # 17 December: kerstdiner. # 6 Januari: excursie Vredestein. # 7 Januari: nieuwjaarsborrel. # Op de Alembickamer kun je altijd langskomen met vragen of opmerkingen. # C.T.S.G. Alembic. Tel: Website: Inter-Actief Maandag 14 december, 12:45, Lunchlezing Technolution # Dinsdag 15 december, 16:00, Winterborrel # Maandag 4 januari, 16:00, Nieuwjaarsborrel. Belletrie Filmhuis C ultuur A.s. wo. 16 december sluit het Bellettrie Filmhuis het jaar af met de kerstfilm Un conte de Noël, een komedie/drama uit De familie Vuillard komt vlak voor kerst bijeen. Samen hebben ze een flinke lijst aan financiële, psychische en medische problemen en de familie werkt dan ook nooit zoals het zou moeten. Als blijkt dat alle kinderen bij elkaar gekomen zijn omdat hun moeder terminaal ziek is, lopen de spanningen aan de kersttafel hoog op en krijgen we een kijkje in het verleden van het gezin. Aanvang: 21:00 uur. Toegang: gratis. P akkerij AEGEE-Enschede Vanavond is er een normale kroegavond. # Morgenavond vind wederom het ESN feest plaats, dit keer met een kerst tintje. # Komende maandag is de ALV gevolgd door het sjaarsfeest op donderdag. # Sociëteit Asterion is geopend op dinsdag- en donderdagavond vanaf 21:30uur. # Wil je meer informatie of lid worden? Bel , mail naar board@aegee-enschede.nl of kijk op A.S.V. Taste Donderdag is er een inspraakavond bij Taste. Alle leden kunnen tijdens een interactieve workshop meedenken over de onderwerpen die zich afspelen binnen de vereniging. # Om alvast in de kerstsfeer te komen vindt zondag avond de pre-kerst huizenborrel plaats. Taste leden kunnen met hun huis (of andere vrienden) naar de kroeg komen om te genieten van de glühwein. # Wo. 16 december is er weer een algemene ledenvergadering. Ook de uitkomsten van de inspraakavond zullen hier besproken worden. Audentis Er kan nog ingeschreven worden voor het MSN Kerstdiner op di. 15 december. Dit sjieke diner wordt georganiseerd door jaarclub Luna. # Tijdens de jaarwisseling zal er een knallende Sylvesterparty zijn op Sociëteit T.R.A.M. Voor slechts 20 euro koopt u alle drank voor de hele avond af. Aanmelden kan bij het sociëteitsbestuur. # Meer informatie: of bel of mail de Senaat. ( of senaat@ audentis.nl). C.S.V. Alpha Webspace nodig? Vanavond komen de zallen en jaar- Gratis Windows Server 2008 web hosting en.nl domeinnaam Ga naar: groepen die C.S.V. Alpha kent weer bij elkaar. Daarna is er een buitengewone sociëteitsavond in Flux. # Op maandag 14 december organiseert het SB een excursie naar de brouwerij van Grolsch. # Dinsdag 15 december vindt een discussieavond over de verenigingsstructuur plaats. # Donderdag 17 december is er het jaarlijkse kerstdiner en een feest na afloop. # Geïnteresseerd in C.S.V. Alpha? Kom langs in Flux op de derde verdieping van de Pakkerij, bezoek csvalpha. nl of mail naar bestuur@csvalpha.nl. AIESEC I nternationaal For those who are interested in going abroad, AIESEC has the Ambassadors Program for first and second year students. They have the change to get a fantastic experience in Brazil, Malaysia, Peru, Ghana, Romania, Turkey, Mexico, the Philippines, India or Tunisia with a sponsored ticket. For more information or to apply for this program check www. ambassadeursprogramma.nl. # We are still looking for new AIESEC members. # Do you want to know more about AIESEC? Visit our office in the Bastille room 319 or take a look at nl/cities/twente. AEGEE-Enschede Tonight there will be a regular in our pub. # Tomorrow there will be an ESN party with a Christmas theme. # Next Monday there will be the ALV and on Thursday there will be the freshmensparty. # Our pub Asterion is opened Tuesday- and Thursday night from 21:30 hrs. # More information about AEGEE? You can call us on , send an to board@aegee-enschede. nl or take a look at our website, Kivi Niria D iversen De besturen van Kivi Niria Regio Oost en Students Twente nodigen u uit voor de nieuwjaarsbijeenkomst op wo. 6 januari 2010 in de Metropool in Hengelo: dé plaats waar aanstormend talent, lokale helden en de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van popcultuur elkaar ontmoeten. Na ontvangst met koffie en thee in de unieke Wintertuin volgt een korte nieuwjaarswens door Dick Kroon, voorzitter. Daarna is er gelegenheid om o.l.v. Guido de Jongh een kijkje te nemen in het gebouw én achter de schermen. U daarna nog een drankje nuttigen òf een voorstelling van Comedy Café bijwonen. Kosten voorstelling: EUR p.p., het overige programma is gratis (voor leden). Aanmelden vóór 16 december bij Elfride Dijkstra, kiviniria@utwente. nl. CD-Uitleen Nieuwe aankopen, voor iedereen te leen, nu gratis voor bibliotheekleden. Pop: 1.Trijntje Oosterhuis-Never Can Say Goodbye; 2.Friska Viljor-For New Beginnings; 3.30 Seconds To Mars-This Is War; 4.The Boxer Rebellion-Union; 5.The Flaming Lips-Embryonic. Jazz: The Five Corners Quintet-Hot Corner. Klassiek: Thomas Quasthoff-Best Of. Wereld: Rupa & The April Fishes-Este Mundo. DVD: Peter Fox-Live Aus Berlin. Deze en zo n andere CD s, DVD s, SACD s, LP s en nu ook Blu-Ray Discs, in de Openbare Bibliotheek, hartje Enschede. Koop en reserveer on-line. Zie: Tel.: Navigators Studentenvereniging Enschede Dinsdag 15 december is onze speciale kerstavond. Ook gasten zijn daarbij van harte welkom. Vanaf uur kan je mee-eten, daarna is er kerstmuziek, een film en een gezellige borrel. # Sociëteit Tex, Stadsgravenstraat 41. # Meer weten? Kom eens langs, kijk op of mail naar info@nsenschede.nl. Studentenrestaurant Maandag 14 december Winterstoofschotel, Steak grille, Vegetarische hamburger Stroganoffsaus Rode kool, Sperziebonen Aardappelpuree, Pommes croquettes Dinsdag 15 december Gebakken speklap, Kippenpoot, Vegetarische worst Vleesjus, Rode wijnsaus, Vegetarische jus Romanobonen Boerenkool, Rijst Woensdag 16 december Kipsaté, Varkensschnitzel, Tomaat mozarella Satésaus, Champignonsaus Doperwten, Mexicomix Nasi, Gebakken aardappelen Donderdag 17 december Rookworst, Karbonade, Vegetarisch vlees Vleesjus, Carbonara saus Hutspot, Penne Augurken, Geraspte kaas Vrijdag 18 december Gebakken visfilet, Twentse gehaktbal, Kaas-groentenburger Dillesaus, Zigeunersaus Wortelen, Broccolimix Pommes croquettes, Gekookte aardappelen De Stek Maandag 14 t/m vrijdag 18 december Hap aan de tap Hollandse biefstuk Frites en rauwkostsalade Superhap Varkenshaasspies met champignonsaus Gebakken kriel en rauwkost Faculty Club Maandag 14 t/m vrijdag 18 december Laat u verrassen door de koks van de Faculty Club. Een drie gangen wild menu voor E 37,50. For the English menu: studentenrestaurant Voor informatie + openingstijden: UT-Catering: Reserveringen Faculty Club en De Stek online via

14 14 Donderdag 10 december 2009 Organiseren is leuk, maar zelf spelen leuker Aan de zeventiende editie van het Trommel Indoor Soccer Tournament deden afgelopen weekeinde dertien Europese ploegen mee. Een studentenploeg uit Leeuwarden won het toernooi. Zij bleven het Bulgaarse Lozenetz United in de finale voor. Drienerlo kwam zelf niet verder dan de tiende plaats. Gianni Esposito, voorzitter van het TISC-toernooi en fervent voetballer, keek toe vanaf de kant. Organiseren is mooi, maar volgend jaar voetbal ik weer mee. Ik sta vaak op de juiste plek Vijf treffers in vijf wedstrijden heeft ijshockeyer Sebastian Bauer achter zijn naam staan. Deze left winger en koelbloedige afmaker van The Slapping Studs zou vooraf voor dit aantal hebben getekend. Drie wedstrijden verloren, twee gewonnen. Dat is halverwege het seizoen de balans voor de Drienerlose ijshockeyers van The Slapping Studs. goalgetter Bauer noemt het bemoedigend dat juist de twee laatste wedstrijden werden gewonnen. In het laatste duel tegen Utrecht was het tik-tik-raak In totaal acht maal, einduitslag 8-3. Over die pot: Ik kan niet goed verklaren waarom het juist tegen Utrecht zo lekker liep, zegt hij, maar alles viel in deze wedstrijd op zijn plek. Sportief succes dus, maar ook een wedstrijd waarin de gemoederen tussen beide rivalen soms hoog opliepen. Zo hoog zelfs dat er links en rechts wat rake tikken werden uitgedeeld. Die jongens, aldus Bauer over Utrecht, speelden een beetje misselijk. Van die geniepige overtredingen. Twee keer was er een opstootje. Niet zo erg dat de helmen afgingen, blikt Bauer terug, maar over en weer werd wel stevig geduwd en getrokken. Bauer was daar zelf niet bij betrokken. Hij noemt zich geen jongen die vooraan staat bij vechtpartijen op het ijs, Naam: Leeftijd: Studie: Sport: Club: Sebastian Bauer 26 jaar biomedisch laboratoriumonderzoek Saxion ijshockey The Slapping Studs maar hij loopt er ook niet voor weg. Ik zoek zeker geen ruzie, maar als er iemand van ons op de grond ligt dan spring ik er wel tussen. Een goalgetter met suskwaliteiten dus. Een wedstrijd zoals tegen Utrecht is volgens Bauer eerder regel dan uitzondering. Een sport voor watjes zal het wel nooit worden. Dat klopt, zegt de geboren Duitser. We gaan vrij mannelijk met elkaar om. De sport laat zich volgens Bauer ook qua mentaliteit van de spelers wel een beetje vergelijken met rugby. Voor en door mannen dus. Maar die schijn bedriegt. Want de club telt op dit moment al zeven dames en dat is een record in de historie van de vereniging. We kunnen nog net geen damesteam samenstellen, maar het begint er langzaam om te spannen,, aldus de goalgetter. Een verklaring voor de vrouwelijke animo zegt Bauer niet te kunnen geven. Los van de toename van de dames gaat het met de hele vereniging voor de wind en uiteraard heeft dat alles te maken met de nieuwe ijsbaan in Enschede. De plek waar de Studs nu op zondagavond hun wedstrijden afwerken. De vereniging telt momenteel zestig leden. Zoveel dat de club nu ook een tweede team heeft. Ook daarmee zouden de Studs geschiedenis schrijven. Daar komt bij dat de competitiewedstrijden op zondagavond voor steeds meer fans Sebastian Bauer: Wij gaan in deze wereld vrij mannelijk met elkaar om. Foto: Gijs van Ouwerkerk worden gespeeld. Beduidend meer dan toen de ploeg met haar thuiswedstrijden nog moest uitwijken naar de ijsbaan in Nordhorn. Een tijd waar Bauer nota bene geboren in de schaduw van die ijsbaan liever niet aan herinnerd wil worden. Wat een ellende was dat, niet alleen omdat er geen publiek was, maar vooral omdat we zondagavond na de wedstrijd bijna niet meer thuis konden komen. Steeds dat geregel met busjes. Fijn dat dit nu niet meer hoeft. En dan het spel van de left winger. Vijf treffers dus. Vergeleken met andere seizoenen is dat veel voor Bauer. Ik ben er wel blij mee. Vraag is waar zijn trefzekerheid Foto: Gijs van Ouwerkerk vandaan komt. Ik sta vaak op de goede plek. Dat geeft een prima gevoel. Het is nu zaak ook in de komende wedstrijden te blijven scoren. Nederlaag voor tweede Het tweede team van ijshockeyclub The Slapping Studs verloor gisteren het eerste optreden van het seizoen in een vriendschappelijke uitwedstrijd tegen recreantenteam Leiden Rusty Blades. De Leidenaren wonnen met 8-5. Petra Bode, Ivar Dorst en Thomas Huisman scoorden voor de Studs. DIOK klopt koploper De badmintonners van het eerste team van DIOK hebben afgelopen zondag uitgehaald tegen koploper Elo United 2. In Hengelo werd het 7-1. Vijf partijen werden pas in de derde game beslist. Alleen het eerste damesenkelspel ging verloren. DIOK staat in de derde divisie van de landelijke competitie op een gedeelde tweede plaats met een punt achterstand op Elo United. De koploper heeft echter twee wedstrijden meer gespeeld. Aanstaande zondag speelt DIOK in de eigen spelzaal tegen Racketeers 1 uit Emmen, met wie de Enschedeërs hun tweede plaats delen. Podiumplekken voor Skeuvel Schaatsers van de Skeuvel veroverden afgelopen weekend maar liefst vier podiumplekken op de marathon in Enschede. Zo veroverde Gerwin Schonewille de titel bij de niet-licentiehouders. Hij bleef onder andere clubgenoot Rob Bleijenberg voor. Succes was er ook bij de licentiehouders waar Jelmer van Vilsteren een tweede plaats pakte en Joris van Dijk kort daarachter derde werd. Kronos draait warm in De Lutte Verschillende Kronauten eindigden afgelopen weekeinde voorin in het veld van de stevig bezette Snertloop in De Lutte. Bij de mannen finishten Anton van der Stoep (19.26) en Rick Noordink (19.29) respectievelijk als vijfde en zesde op de 5,3 kilometer. Bij de dames passeerde Karlijn Smit (24.16) op deze afstand als zesde de meet. Nederlaag Vakgericht Titelkandidaat DKOD uit Renkum was afgelopen weekeinde een maatje te groot voor Vakgericht dat met verloor. De Drienerlose ploeg bracht vooral zichzelf achterin in de problemen. Bovendien ontbrak het Vakgericht aan geluk en werkte de arbitrage ook al niet mee. Voor de studenten uit Enschede scoorde Ruben Hoeksma vier maal. Tweede prijs Szymon Dutczak, Willem ten Donkelaar, Rinco Cadeddu en Nick Aldenkamp namen dit weekend deel aan een wedstrijd Militair Pistool in Winterswijk. In de categorie A wist Aldenkamp de tweede plaats te behalen met 212 punten. In de categorie B vielen de schutters Dutczak en Aldenkamp net buiten de prijzen met beiden 218 punten, ten Donkelaar en Cadeddu zaten in de subtop

15 15 Donderdag 10 december TU concert Studenten Harmonie Orkest Twente (SHOT), het symfonieorkest van Delft (Studenten Muziek Gezelschap Krashna Musika) en harmonieorkest Auletes van het Eindhovense Studenten Muziek Gezelschap Quadrivium verzorgen in alle drie de universiteitssteden in een weekend een concert. Tijdens elk optreden verschijnen de drie orkesten na elkaar op het podium en vullen ze ieder op hun eigen manier een deel van het programma. De vereniging die gastheer is, zal daarnaast een toegift verzorgen. 3TU concert op vrijdag 11 december om uur in de Jacobuskerk in Enschede. Robotica Robots worden steeds talrijker, slimmer en eleganter. Ze komen zelfs op onvermoede plaatsen. Wat te denken van een robot in de operatiekamer van het ziekenhuis? Voor de meeste mensen blijft het een griezelig idee: een robot in plaats van een chirurg van vlees en bloed. Toch biedt het vakgebied van de robotica grote voordelen in het ziekenhuis. Robots hebben namelijk een veel vastere hand dan een mens, waardoor preciezere operaties mogelijk zijn. Stefano Stramigioli is hoogleraar Advanced Robotics aan de UT en Ivo Broeders is chirurg in het Meander Medisch Centrum in Amersfoort en hoogleraar robotica en minimaal invasieve interventies aan de UT. Zij spreken tijdens het Science Café over robotica in het ziekenhuis. Science Café, Media Art Café Berlijn, op woensdag 16 december van uur tot uur. De toegang is gratis. John Cassavetes Concordia vertoont vanaf maandag 14 december op zeven maandagavonden een retrospectief rond regisseur en acteur John Cassavetes ( ), de geestelijk vader van de Amerikaanse onafhankelijke film. Met films als A Woman Under the Influence, Opening Night en Gloria inspireerde hij vele hedendaagse filmmakers, waaronder Jim Jarmusch, Mike Leigh, Pedro Almodóvar en Wong Kar-wai. Kevin Toma, filmrecensent voor de Volkskrant, geeft voorafgaand aan Cassavetes debuut Shadows, een inleiding over het oeuvre van de filmmaker. Vanaf maandag 14 december zeven maandagavonden vanaf 19.30, Concordia Cinema, Oude Markt 15, reserveren: www. concordia.nl of Robert Eckhardt in actie op een van zijn expedities. alpinist robert eckhardt spreekt tijdens lustrum tsac De magie van de berg Waarin schuilt de magie van de Mont Blanc, de Mount Everest en de K2? Alpinist Robert Eckhardt houdt er morgenavond een lezing over, georganiseerd door Studium Generale en de Twentse Studenten Alpen Club, die dertig jaar bestaat en dat viert met deze lezing, een klimdag en een lustrumfeest. Sandra Pool Robert Eckhart is een ervaren alpinist die echt lijpe dingen doet, zegt Arjen Kingma, een van de organisatoren van de lezing. Hij is redelijk bekend onder bergbeklimmers en hij heeft een aantal boeken over zijn expedities geschreven. Zo beklom Eckhardt in het voorjaar van 2005 de Cho Oyu. Met 8201 meter de op vijf na hoogste berg ter wereld. Deze grote jongen ligt in de Himalaya. Het is echt een hele prestatie om daar bovenop te klimmen. Ja, ik denk dat Eckhardt voor de fanatieke alpinisten wel een voorbeeld is. Voor mij niet hoor. Het moet wel leuk blijven. Voor mij gaat-ie net een brug te ver. De student chemische technologie (Saxion) heeft zelf net zijn eerste alpine cursus erop zitten. Hij is een jaar actief bij TSAC en toog afgelopen zomer voor acht dagen naar de Oostenrijkse bergen voor een beginnersklas, georganiseerd door NSAC, het overkoepelende orgaan van alle SAC s. De klimcursus heeft als einddoel het zelfstandig kunnen maken van alpine tochten. Maar zo ver is Kingma nog niet. Ik heb gelopen op stijgijzers. Dat zijn van die onderbinders met ijzeren punten. Ideaal om grip te hebben op het gladde ijs, maar het werkt wel even anders dan op gewone schoenen. Als je een berg opgaat ben je normaliter gewend om alleen je hak neer te zetten. Met deze ijzers onder, is je voet parallel aan de berg. Dat moet je goed oefenen. De student is zeker van plan meer cursussen te volgen. Bergbeklimmen heeft hem echt gegrepen. Je bent weg uit de sleur, de hele dag lekker buiten in de bergen bezig, zonder televisie en internet. Robert Eckhardt schrijft in zijn boeken dat de belangrijkste drijfveer achter zijn klimcarrière de liefde voor de natuur is. De jonge alpinist kan daar helemaal in komen. Ik heb wel eens gehoord dat je op vakantie zoekt wat je zelf niet hebt. Nou, Nederland is vlak en saai. De bergen zijn woest en hoog. Tja, dat heeft iets. Dat is de magie van de bergen. Het Studium Generale begint vrijdag 11 december om uur in de Agorazaal van de vrijhof en duurt tot uur. De 170 leden van TSAC vieren ook zaterdag het dertigjarige bestaan van hun club. Dat doen ze met een wedstrijdje klimmen voor de nieuwe leden in het Sportcentrum. Na een gezamenlijk diner om uur begint om uur het lustrumfeest in de Pakkerij. Voor meer informatie: Night Bright Days Zijn of niet zijn? Hanneke de Jong en Jonas de Witte onthullen in woord, beeld en muziek het verhaal rondom Shakespeare s meest bekende vraag. En dan vooral de vraag waar dat zijn begint, en waar het ophoudt. Night Bright Days is een muzikale voorstelling waarin de grenzen tussen de toeschouwer en de speler onherroepelijk met elkaar verweven worden. Night Bright Days, maandag 14 december 12:35 tot 13:35 Agora, Vrijhof. Contramime Punt Het einde van het jaar is in zicht. Tijd om terug te blikken op het afgelopen jaar en te denken wat je volgend jaar gaat doen. Althans dat is de bedoeling. Voor je het weet verlies je jezelf weer in de feestdagen, is het voorbij en sta je te daar weer zonder voornemens in Contramime presenteert dit jaar de eindejaarsvoorstelling Punt. Op eigen initiatief hebben drie leden het programma in korte tijd geschreven, opgezet en uitgevoerd. Een voorstelling die zo een punt maakt waar zelfs het college van bestuur van de Universiteit Twente trots op zou zijn. Contramime Punt, dinsdag 15 december van 20:30 tot 21:45, Amphitheater, Vrijhof. Kerstconcert Kringzingers De Kringzingers wandelen tijdens het kerstconcert door Europa en zingen kerstliederen uit verschillende landen. Natuurlijk zullen de bekende Duitse liederen en de Engelse carols niet ontbreken, maar dit jaar zingen ze ook in het Zweeds, Latijn, Frans, Oekraïns, en zelfs Fries. De liederen worden afgewisseld met gedichten en verhalen. Een goede mix voor een afwisselend en boeiend geheel, zodat iedereen zich optimaal kan voorbereiden op de komende kerstdagen. Het concert is toegankelijk voor leden van de UT-gemeenschap, maar belangstellenden van buiten de universiteit zijn ook welkom. De Kringzingers, woensdag 16 december, 12:35-13:35, Audiozaal, Vrijhof. Donderdag 10 december Rabotheater, Hengelo: theatertour van Racoon. Voor deze tour hebben de vier Zeeuwen zich volledig geconcentreerd op de mooiste akoestische popliedjes uur. EUR Vrijdag 11 december Concordia Theater, Enschede: kijk- en luisterspektakel Last Tango in Paris. Door Bo van de Graaf en zijn ensemble I Compani. Geïnspireerd op Bernardo Bertolucci s beroemde speelfilm uur. EUR 17/14/ Zaterdag 12 december Prismare Theaterzaal, Enschede: beeldende voorstelling Pax Islamica IV: Sawm door theatergroep De Nieuw Amsterdam. Over de lusten en lasten van een huwelijk, vasten en gelovigheid uur. EUR 16.75/14.25/ Het Vestzaktheater, Enschede: theatersportwedstrijd tussen Op Afroep uit Enschede en de Improvizaadjes uit Hengelo uur. EUR 5. Concordia Theater, Enschede: cabaretvoorstelling (try-out) Hoop, Gezeik en Liefde door Hassan s Angels. Over twee jongen vrouwen die hun draai niet kunnen vinden in het leven uur. EUR 14/11.50/ Woensdag 16 december Media Art Café Berlijn, Enschede: Studium Generale: lezing Help, een robot met een mes, over Robotica in het ziekenhuis. Door Prof.dr.ir. S. Stramigioli en Prof.dr. I. Broeders uur. Entree: gratis. Zie deze pagina. Donderdag 17 december Metropool, Hengelo: Plork en de Aannemers ondersteunen het Glazen Huis met een eigen Glazen Huis Tour in Twente. De opbrengst van dit concert (met support: Ciska de Rat) gaat volledig naar Serious Request: Stop Malaria uur. EUR 5. Twente Techniekmuseum HEIM, Hengelo: lezing in het kader van tentoonstelling Energie op snoerloze plaatsen. Simme oplossingen voor plaatsen waar energievoorzieningen niet vanzelfsprekend zijn uur. Entree: gratis (excl. entree museum EUR 6.50). Vrijdag 18 december Rabotheater, Hengelo: toneelvoorstelling De Kersentuin door het Nationale Toneel. Een familie komt bijeen in een groot landhuis, het familiebezit dreigt geveild tot worden door oplopende schulden uur. EUR Het Vestzaktheater, Enschede: gedichten rond kerst: iedereen wordt uitgenodigd om hun favoriete kerstgedicht voor te dragen o.l.v. stadsdichters Lidwiene Vermeij en Bob Boswinkel uur. Entree: gratis. s t a d Tot en met vrijdag 18 december Villa de Bank, Enschede: tentoonstelling Shiftings van Chantal Spit en Jaring Lokhorst. Open: di. t/m za.: uur. Entree: gratis. Zaterdag 19 december Atak, Enschede: Van Velzen, laatste show van de Take Me In Tour. Zijn album Take Me in & Hear Me Out staat centraal uur. EUR Het Vestzaktheater, Enschede: Koren in kerstsfeer: twee regionale koren treden op. A capella mannenkwinktet Amusing en de gemengde vocal Group ofkoors uur. EUR Dinsdag 29 december Rabotheater, Hengelo: de hitmusical The Full Monty. Berry, de hoofdpersoon wil met een striptease-act geld gaan verdienen. Gebaseerd op de film uur. EUR 35. Tot en met zondag 10 januari 21 Rozendaal, Enschede: tentoonstelling Het Harde Potlood. Een kunstenaarscollectief gevormd door Richtje Reinsma, Roosmarijn Schoonewelle en Heleen Wiemer. Open: do. t/m zo.: uur. Vrijdag 11 december Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale: lezing De magie van de berg door Robert Eckhardt. Deze zeer geroutineerd alpinist vertelt over zijn passie voor de bergen uur. Entree: gratis. Maandag 14 december Agora, Vrijhof: Broodje Cultuur, beeldconcert Night Brigt Days door Hanneke de Jong en Jonas de Witte. Ze onthullen in woord, beeld en muziek het verhaal rondom Shakespeare s meest bekende vraag uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Dinsdag 15 december Amphitheater, Vrijhof: Studium Generale: lezing De regel van Benedictus als time-management uit de cyclus De tijd de baas door Prof. dr. Wil Derkse uur. Entree: gratis. Dinsdag 15, woensdag 16 en donderdag 17 december Amphitheater, Vrijhof: Contramine presenteert de eindejaarsvoorstelling Punt. Dé cabareteske afsluiting van het 2009 van de universiteit. Drie leden hebben op eigen initiatief deze voorstelling geschreven, opgezet en uitgevoerd uur. EUR: 4/2. Zie deze pagina. Woensdag 16 december Audiozaal, Vrijhof: Kerstconcert A Christmas Tour, I wonder if I wander door de Kerstzingers. Kerstliederen uit verschillende landen worden ten gehore gebracht uur. EUR 3/2. Zie deze pagina. Filmzaal Vestingbar/Belletrie Filmhuis: Un conte de Noël (komedie/drama 2008). De familie Vuillard komt voor kerst bijeen. Door al hun psychische, medische en financiële problemen lopen de spanningen aan de kersttafel hoog op. Een kijkje in het verleden van het gezin uur. Entree: gratis. Vrijdag 18 december Agora, Vrijhof: Concert door Musilon: Close Harmony Koor Musilon in kerststemming. Over een witte kerst en de c a m p u s Kerstman in klassieke kerstliedjes. Ook worden er gevoelige ballads en bekende popsongs gezongen uur. EUR 3.50/1.50. Maandag 11 januari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, voorstelling Wanneer wordt het leuk? door Marjolijn van Kooten. Ze neemt je mee in haar zoektocht naar het Echte Leven uur. EUR 5/3/1. Tot en met vrijdag 15 januari Spiegel, gang collegezalen 1 t/m 7: solo kunstexpositie van Tessa Lieffering: experimentele tekeningen en houten paneeltjes. Open: ma. t/m vr.: uur. Faculty Club, UT: Qua Art Qua Sciene houdt bijeenkomst over Visualisatie. Margret Wibmer vertelt over de toepassing van smart materials in haar performatieve installaties uur. Maandag 18 januari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, liedjesprogramma Ik ben geen kernfysicus door Roemer van der Steeg. Winnaar Wim Sonneveld Concours uur. EUR 5/3/1. Vrijdag 22 januari Amphitheater, Vrijhof: theatersportwedstrijd van Pro Deo met Engelse Pro Deo tegen Engelse Pro Deo uur. EUR 5/3. Maandag 25 januari Amphitheater, Vrijhof: Broodje Cultuur, optreden Deelder Dicht door Jules Deelder, dichter, schrijver, jazzdrummer en performer uur. EUR 5/3/1. Kunstuitleen UT-medewerkers en -studenten kunnen een kunstwerk lenen (gratis) voor de werk- of studentkamer op de campus. Informatie: Tessa Lieffering, tst. 5746, t.lieffering@ utwente.nl. Open: di. en do.: uur, kamer 261 (centrale hal Universiteitsbilbliotheek, 2e verd. v/d Vrijhof).

16 nummer 37 - Donderdag 10 december 2009 Pas verhoor aan op achtergrond van verdachte LOESJE. Wie kent de posters niet? De rake uitspraken, in zwarte letters op een wit fel, die een glimlach om je mond toveren, aanzetten tot nadenken of oproepen tot actie. Het Female Faculty Network Twente organiseerde afgelopen donderdag in de Drienerburght een workshop Loesje. Verhaal op pagina 2. De campus krijgt er een nieuw onderzoekscentrum bij. In het Experimenteel Groen Bouwlab, dat naast het windmolenpark van het WOT komt, gaan studenten samen met de bouwsector groene bouwmethodieken ontwikkelen. Afgelopen vrijdag was in de Horst de kick-off van het initiatief. Het onderwijs en onderzoek in het experimenteergebouw richt zich op bouwkundige toepassingen voor klimaatbeheersing, energieopwekking en -besparing en cradle to cradle, het hergebruik van materialen. Universitair docent bij industrieel ontwerpen, Elma Durmisevic, is de projectleider. Samen met de bouwindustrie, Saxion en ROC werken we aan de ontwikkeling van nieuwe, duurzame bouwmethodieken. We bestuderen hoe materialen reageren op Intus is op zoek naar een Junior Java / Flex ontwikkelaar en een Junior Implementatie Consultant Kijk voor meer informatie op: of neem contact op met Hans Leideman, tel de omgeving en waar we energie kunnen besparen of opwekken. Ook onderzoeken we mogelijkheden voor een gesloten watercyclus in een woning en het hergebruik van materialen, het cradle to cradle principe. Bij het onderzoekscentrum kunnen studenten van de masteropleiding Industrieel Design Engineering afstuderen. Binnen deze opleiding is hiervoor de specialisatie Architectural Building Components Design Engineering opgericht en in september begint de nieuwe master track industrieel ontwerpen voor de bouw. In februari verwacht Durmisevic het eerste bouwconcept klaar te hebben. In de tweede helft van 2010 willen we starten met de bouw. De kosten van ongeveer vijfhonderdduizend euro worden grotendeels door de bouwsector gedekt in de vorm van materiaal of financiën. Een van de door UT-studenten gemaakte schetsen voor het nieuwe lab. Foto: Arjan Reef Aio's strijden om tienduizend euro De gemeente Venlo is bezig met een ambitieus programma voor de ontwikkeling van de stad en regio, vertelt CTW-decaan Rikus Eising. Uitgangspunt van dat plan is het ontwerpparadigma cradle to cradle (C2C) ofwel van wieg tot wieg. Het is duurzaamheid in de meest heldere vorm. Centraal staat de filosofie dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product hergebruikt worden in een ander product. Niks mag verloren gaan. Cradle to cradle wordt de motor achter de upgrading van deze Limburgse regio, weet Eising. De stad krijgt er overheidssteun voor en wil met onderwijs meer jongeren aantrekken. Voor stages en afstudeeropdrachten zit er genoeg industrie in de buurt. Kwartiermaker van de gemeente Venlo Dick Thesingh polste onze interesse in het opzetten van een gezamenlijke master. Venlo wil onderwijs van hoog niveau aanbieden en is bereid daar een hoogleraar aan te verbinden. Eising zegt dat Venlo kiest voor de Universiteit Twente vanwege het ondernemende karakter van de universiteit. En dus niet voor de Technische Universiteit Eindhoven die feitelijk in de achtertuin ligt. De twee wethouders die voor een gesprek langskwamen hebben de indruk dat er in Twente echt iets gebeurt op het gebied van duurzaamheid. Iedereen praat erover, zeiden ze, maar in Twente voegen ze de daad bij het woord. De samenwerking houdt in dat de opleiding industrieel ontwerpen een dependance krijgt in Venlo. De vorm is nog niet nader bepaald. Het is de bedoeling dat de master track cradle to cradle design in september 2010 begint. Afhankelijk van het aantal studenten zullen we bekijken waar college wordt gegeven. Er bestaat een C2C-gebouw in Venlo en daar komt in 2012 een moderne variant bij, een overblijfsel van de Floriade Ik sta vaak op de juiste plek gezamenlijke bijzondere leerstoel cradle tot cradle De opleiding industrieel ontwerpen van de faculteit CTW start samen met, en op initiatief van de gemeente Venlo, de bijzondere leerstoel cradle to cradle design. De nog te benoemen hoogleraar zal zijn werk deels in Twente doen en deels in Venlo waar een dependance komt van de nieuwe io-master. InternatIonal die in dat jaar daar wordt gehouden. De procedure voor het benoemen van een bijzondere hoogleraar is bijna afgerond. Hopelijk kunnen we de naam tijdens de nieuwjaarsreceptie bekendmaken. Dagblad De Limburger meldde begin vorige maand dat een van de geestelijk vaders van de C2C-gedachte - de Duitser Michael Braungart- wordt genoemd als de nieuwe hoogleraar. C O Ö R D I N ATO R. Kees Aarts, UT-hoogleraar politicologie, is door NWO benoemd tot nationaal coördinator van de European Social Survey (ESS). Hij volgt daarmee Harry Ganzeboom van de VU op. ESS staat op de Europese roadmap en is een tweejaarlijkse enquête die in bijna alle Europese landen wordt afgenomen. Het onderzoek monitort opvattingen over actuele sociale en politieke kwesties zoals het vertrouwen in de overheid, leeftijdsdiscriminatie en immigratie. Daarbij kunnen verschillen worden getoond tussen landen, maar ook binnen landen afgezet tegen de tijd. utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 16 Donderdag 10 december 2009 Studentenleven Lachen Voor een inauguratie moet je wat over hebben, vonden ook deze aspirantleden van damesdispuut Xoxotywka (Russisch voor giechelende meisjes). En dus waren zij niet te beroerd om zich een beetje zwart te schminken, een grappig pakje aan te trekken en paardje te rijden op de redactievloer van UT-Nieuws. Dat alles gepaard met een charmante glimlach. Tja, wie smelt nou niet voor die vrolijkheid? Een fraai plekje dus op de achterpagina Foto: Gijs van Ouwerkerk Alles naar de bliksem Hete bliksem Moeilijkheid: Inleiding: Nog 1 week een lekker winterkost recept, typisch Twents; namelijk hete bliksem. In reguliere stamppotten doen we boter, melk en ei, maar door het vocht in de appels en peren hoeft dat in deze stamppot niet. Door dit vocht blijft de schotel lange tijd erg heet, vandaar de naam hete bliksem. Dit gerecht is lekker met een goed stuk vlees of bijvoorbeeld Twentse bloedworst of balkenbrij (neem dan wel de Brabantse, die is lekkerder dan de Twentse). Ingrediënten: 1,5 kilo aardappelen 1 kilo appels (zuur, bv goudrenetten) 500 gram handperen 2-4 bakjes spekjes Nootmuskaat Peper / zout 4 personen Bereiding: Schil de aardappelen, appels en peren en snijdt alles in stukjes (aardappelen los bewaren). Zet de aardappels met zout op het vuur en kook deze. Bak op een laag pitje de spekjes uit en voeg als deze knapperig zijn de appels en peren toe. Smoor dit ongeveer 20 minuten. Giet de aardappels af en stamp deze fijn. Voeg hierbij het mengsel van spek, appel en peer. Breng op smaak met een beetje nootmuskaat en peper. Drank: Een wat zoetere witte wijn (niet te zoet) of een lekkere cava of cider. voor SPEK & BONEN Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson adres: voorspekenbonen@hotmail.com Tip: Niet volgens traditie, maar probeer eens wat ander fruit toe te voegen, bijvoorbeeld ananas of rozijnen. Wist je dat: Er ook een gerecht bestaat dat donder en hete bliksem heet. Dan worden ham en mosterd toegevoegd. Eet smakelijk! Weekblad van de Universiteit Twente eigen lab op de campus Experimenteren met groen bouwen 5 UT N I E U W S Deze krant woensdagavond al digitaal lezen? GA naar: 9 UT start in Venlo master industrieel ontwerpen 6PaGe 14 Over en... Talentenjacht Ben jij grijs, nerdy, loop je 24 uur per dag in een witte labjas en zit je liever met je neus in de wetenschappelijke tijdschriften dan achter een lekker biertje? Kortom: heb jij The Science Factor? Bij MIRA gebruiken ze deze kopie van de X-Factor om promovendi te leren een onderzoeksvoorstel te schrijven, maar het instituut heeft een dubbele agenda. Het schijnt dat John de Mol de Zuidhorst al in de gaten houdt en werkt aan een script voor een nieuwe talentenjacht onder deze titel. En daar blijft het niet bij. De UT timmert momenteel hard aan de weg in televisieland horen wij van verschillende Hilversumse bronnen. Als namen zingen onder andere rond: Ranking the scientists, UT s next top researcher en UT zoekt hoogopgeleide vrouw. Bovendien maakt Gerard van der Steenhoven binnenkort zijn debuut als presentator van de gloednieuwe realityformule So you wanna be a scientist. De opnamen worden gemaakt in de gloednieuwe Graduate School. In elke uitzending kunnen studenten weggestemd worden naar de School of Social Sciences en de School of Engineering. Voor de winnaar ligt een tenure track klaar. Ook het CvB timmert aan de weg in het Gooi. Uit vertrouwelijke stukken blijkt dat het college lobbyt om een nieuw Avro-programma op de buis te krijgen. Op zoek naar Evita, Joseph en Mary Poppins moet een vervolg krijgen met Op zoek naar Harry van den Kroonenberg, een zoektocht naar een bestuurder die een onderwijsinstelling in economisch mindere tijden prominent op de kaart weet te zetten, zoals good old rector Van den Kroonenberg dat in de jaren tachtig deed met de ondernemende universiteit. Wat een kijkcijferkanon zal dat worden. De eerste uitzending kan wat ons betreft niet vroeg genoeg komen. Klimaat Kopenhagen staat de komende dagen in het teken van de klimaattop. Regeringsleiders, politici, lobbyisten, leden van milieuorganisaties en de activisten à la de Bob Peeters van UT-Duurzaam togen massaal naar de Deense hoofdstad. Ze praten over de klimaatverandering, broeikaseffecten, ontbossing, een aangetaste ozonlaag, bedreigde koraalriffen en de reductie van CO2. Twee weken lang. Met ongeveer 1500 man. Waar het toe leidt? Dat weet niemand. Neem dan de UT. Die hield onlangs een mini klimaattop. De faculteit CTW voerde topoverleg voor een nieuwe leerstoel. Cradle to cradle design, gaat-ie heten. Van wieg tot wieg. Het is duurzaamheid in de meest heldere vorm, zegt decaan Rikus Eising. Centraal staat de gedachte dat alle gebruikte materialen na hun leven in het ene product hergebruikt worden in een ander product. Prachtige filosofie, dat hergebruik. Een briljante vondst en uitermate geschikt om mee te scoren. De gemeente Venlo kwam ermee op de proppen. Helemaal vanuit het Zuiden des lands klopten ze aan bij Oost. De Limburgers hebben de indruk dat de Tukkers écht iets doen aan duurzaamheid. Men voegt in Twente nog de daad bij woord. Niet lullen, maar poetsen dus. Kijk, daar heb je wat aan. Venloooooooooo dus. Met hergebruik van de Twentse tongval. Zo wordt het een beetje eigen. Een betere wereld begint immers bij jezelf. Daar hebben wij Kopenhagen niet voor nodig....sluiten UT-Nieuws stelling v/d week Ik verstuur geen kerstkaart meer via de post GA naar: EENS Uitslag vorige stelling: Het onderwijs aan de UT is zo slecht nog niet 69% ONEENS 31%

Understanding and being understood begins with speaking Dutch

Understanding and being understood begins with speaking Dutch Understanding and being understood begins with speaking Dutch Begrijpen en begrepen worden begint met het spreken van de Nederlandse taal The Dutch language links us all Wat leest u in deze folder? 1.

Nadere informatie

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel.

Puzzle. Fais ft. Afrojack Niveau 3a Song 6 Lesson A Worksheet. a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. Puzzle a Lees de omschrijvingen. Zet de Engelse woorden in de puzzel. een beloning voor de winnaar iemand die piano speelt een uitvoering 4 wat je wil gaan doen; voornemens 5 niet dezelfde 6 deze heb je

Nadere informatie

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g

S e v e n P h o t o s f o r O A S E. K r i j n d e K o n i n g S e v e n P h o t o s f o r O A S E K r i j n d e K o n i n g Even with the most fundamental of truths, we can have big questions. And especially truths that at first sight are concrete, tangible and proven

Nadere informatie

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead

SAMPLE 11 = + 11 = + + Exploring Combinations of Ten + + = = + + = + = = + = = 11. Step Up. Step Ahead 7.1 Exploring Combinations of Ten Look at these cubes. 2. Color some of the cubes to make three parts. Then write a matching sentence. 10 What addition sentence matches the picture? How else could you

Nadere informatie

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other

Dutch survival kit. Vragen hoe het gaat en reactie Asking how it s going and reaction. Met elkaar kennismaken Getting to know each other Dutch survival kit This Dutch survival kit contains phrases that can be helpful when living and working in the Netherlands. There is an overview of useful sentences and phrases in Dutch with an English

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : ANGSTSTOORNISSEN EN HYPOCHONDRIE: DIAGNOSTIEK STAFLEU

Nadere informatie

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE

THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE DUTCH THE LANGUAGE SURVIVAL GUIDE 4 0 0 W O R D S T O G E T S T A R T E D I N A N Y L A N G U A G E BY THE FOREIGN LANGUAGE COLLECTIVE Verbs Werkwoorden To be zijn I ik ben You jij bent He/She/It hij/zij/het

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Programmaoverzicht Bachelor Open dag

Programmaoverzicht Bachelor Open dag Programmaoverzicht Bachelor Open dag 11 2017 Ronde en tijd Openingsronde 09.00-09.30 uur Sessies en activiteiten Waarom Tilburg University? Informatiesessie met de rector magnificus en een student van

Nadere informatie

Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire

Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire 1 Appendix A: The factor analysis for the immersion questionnaire 2 3 Summary of exploratory factor analysis for the immersion questionnaire. Ik voelde mij zoals de hoofdpersoon zich voelde. 0.85 0.23-0.03-0.05-0.13

Nadere informatie

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education

Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Communication about Animal Welfare in Danish Agricultural Education Inger Anneberg, anthropologist, post doc, Aarhus University, Department of Animal Science Jesper Lassen, sociologist, professor, University

Nadere informatie

voltooid tegenwoordige tijd

voltooid tegenwoordige tijd SirPalsrok @meestergijs It has taken me a while to make this grammar explanation. My life has been quite busy and for that reason I had little time. My week was full of highs and lows. This past weekend

Nadere informatie

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren

(1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs. (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (1) De hoofdfunctie van ons gezelschap is het aanbieden van onderwijs (2) Ons gezelschap is er om kunsteducatie te verbeteren (3) Ons gezelschap helpt gemeenschappen te vormen en te binden (4) De producties

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016

Ius Commune Training Programme 2015-2016 Amsterdam Masterclass 16 June 2016 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to attend the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Thursday 16 June 2016. During this

Nadere informatie

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt.

Teksten van de liederen die gospelkoor Inspiration tijdens deze Openluchtdienst zingt. Don t you worry There s an eternity behind us And many days are yet to come, This world will turn around without us Yes all the work will still be done. Look at ever thing God has made See the birds above

Nadere informatie

In the classroom. Who is it? Worksheet

In the classroom. Who is it? Worksheet In the classroom 1 Lees wat de meester doet als hij s morgens op school komt. Lees ook wat een leerling doet. Wie van de twee doet het meest voordat de les begint? First, I go to my desk and take out my

Nadere informatie

Comics FILE 4 COMICS BK 2

Comics FILE 4 COMICS BK 2 Comics FILE 4 COMICS BK 2 The funny characters in comic books or animation films can put smiles on people s faces all over the world. Wouldn t it be great to create your own funny character that will give

Nadere informatie

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate.

3 I always love to do the shopping. A Yes I do! B No! I hate supermarkets. C Sometimes. When my mother lets me buy chocolate. 1 Test yourself read a Lees de vragen van de test. Waar gaat deze test over? Flash info 1 In the morning I always make my bed. A Yes. B No. C Sometimes, when I feel like it. 2 When I see an old lady with

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 15 June 2018 www.iuscommune.eu Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers, which will take place on Friday, 15 June 2018. This

Nadere informatie

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1

Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Grammatica uitleg voor de toets van Hoofdstuk 1 Vraagzinnen: Je kunt in het Engels vraagzinnen maken door vaak het werkwoord vooraan de zin te zetten. Bijv. She is nice. Bijv. I am late. Bijv. They are

Nadere informatie

Concept of Feedback. P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay

Concept of Feedback. P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay Concept of Feedback P.S. Gandhi Mechanical Engineering IIT Bombay Recap Goal of the course: understanding and learning Assignments: optional to start with Contact hour with TAs: Monday AN: time? Meeting

Nadere informatie

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2

Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 167 Appendix A: List of variables with corresponding questionnaire items (in English) used in chapter 2 Task clarity 1. I understand exactly what the task is 2. I understand exactly what is required of

Nadere informatie

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois

Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wij beloven je te motiveren en verbinden met andere studenten op de fiets, om zo leuk en veilig te fietsen. Benoit Dubois Wat mij gelijk opviel is dat iedereen hier fietst. Ik vind het jammer dat iedereen

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate

MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate MyDHL+ Van Non-Corporate naar Corporate Van Non-Corporate naar Corporate In MyDHL+ is het mogelijk om meerdere gebruikers aan uw set-up toe te voegen. Wanneer er bijvoorbeeld meerdere collega s van dezelfde

Nadere informatie

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed!

VOORZETSELS. EXERCISE 1 Bestudeer de bovenstaande voorzetsels en zinnen goed! ENGLISH, WE WILL DO BETTER! LESSON EIGHT VOORZETSELS at three o'clock = om drie uur around three o'clock = rond drie uur by three o'clock = tegen drie uur before Saturday = voor zaterdag for a week = voor

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance

Online Resource 1. Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Online Resource 1 Title: Implementing the flipped classroom: An exploration of study behaviour and student performance Journal: Higher Education Authors: Anja J. Boevé, Rob R. Meijer, Roel J. Bosker, Jorien

Nadere informatie

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord

1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord FUTURE TENSE ( TOEKOMENDE TIJD ) Hoe? 1. will + hele werkwoord (Future Simple) 2. shall + hele werkwoord 3. to be (am/is/are) going to + hele werkwoord Wanneer? Ad 1. Als iets in de toekomst zal gebeuren

Nadere informatie

BEAR. Do you need protection? A bear can help you, because it is big and stands for power. BEAVER

BEAR. Do you need protection? A bear can help you, because it is big and stands for power. BEAVER 1 Power animals Lees de tekst hieronder en beantwoord de vraag. Animal symbol guide Which power animal do you need for help? Discover it in this animal symbol guide. LION BEAR ROOSTER When you are weak,

Nadere informatie

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017

Ius Commune Training Programme Amsterdam Masterclass 22 June 2017 www.iuscommune.eu INVITATION Ius Commune Masterclass 22 June 2017 Amsterdam Dear Ius Commune PhD researchers, You are kindly invited to participate in the Ius Commune Amsterdam Masterclass for PhD researchers,

Nadere informatie

The secret key. Worksheet. flash info. Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij

The secret key. Worksheet. flash info. Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij 1 The secret key read Lees de tekst en kruis het juiste antwoord aan. Deze tekst hoort bij informatie over buslijnen een game een reclame flash info inside outside cross the road binnen(in) buiten steek

Nadere informatie

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition)

Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid Van Nederland, Volume 8... (Romanian Edition) Click here if your download doesn"t start automatically Archief Voor Kerkelijke Geschiedenis, Inzonderheid

Nadere informatie

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE

KUNST ONDERZOEK EDUCATIE VISIE VERNIEUWING OMGEVING PUBLIEK WERK BEELD TEKST FASCINATIE ARTISTIEK ONDERZOEK MASTER KUNSTEDUCATIE Willem de Kooning Academie Piet Zwart Instituut te Rotterdam april 2012 Marieke van der Hoek-Vijfvinkel begeleiding: Annette Krauss - MaikoTanaka ? KUNST ONDERZOEK

Nadere informatie

ALTERNATIEVE MANIEREN CLUB BIJEENKOMSTEN

ALTERNATIEVE MANIEREN CLUB BIJEENKOMSTEN PETS D1570 Groei door Inspiratie ALTERNATIEVE MANIEREN CLUB BIJEENKOMSTEN Frank van der Meijden Public Image Coordinator zone 13A&C, 18B OPLOSSING? Alternatieve vormen Club bijeenkomsten: Oplossing voor

Nadere informatie

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt.

OPEN TRAINING. Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers. Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. OPEN TRAINING Onderhandelingen met leveranciers voor aankopers Zeker stellen dat je goed voorbereid aan de onderhandelingstafel komt. Philip Meyers Making sure to come well prepared at the negotiation

Nadere informatie

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition)

Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C. Huizinga-Arp Click here if your download doesn"t start automatically Zo werkt het in de apotheek (Basiswerk AG) (Dutch Edition) C.R.C.

Nadere informatie

The training courses are only offered in Dutch.

The training courses are only offered in Dutch. Training courses NWO Academy Do you want to focus on the competencies we want to develop throughout the organisation, on what is important for your job and working in projects, or on strengthening your

Nadere informatie

Travel Survey Questionnaires

Travel Survey Questionnaires Travel Survey Questionnaires Prot of Rotterdam and TU Delft, 16 June, 2009 Introduction To improve the accessibility to the Rotterdam Port and the efficiency of the public transport systems at the Rotterdam

Nadere informatie

Davide's Crown Caps Forum

Davide's Crown Caps Forum pagina 1 van 6 Davide's Crown Caps Forum A Forum for Crown Cap Collectors Zoeken Uitgebreid zoeken Zoeken Forumindex Crown Caps Unknown Caps Lettergrootte veranderen vriend Afdrukweergave Gebruikerspaneel

Nadere informatie

It s all about the money Group work

It s all about the money Group work It s all about the money Group work Tijdsduur: 45 minuten Kernwoorden: money (geld) coin (munt), banknote (bankbiljet), currency (munteenheid) Herhalings-/uitbreidingswoorden: debate (debat), proposal

Nadere informatie

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7

Media en creativiteit. Winter jaar vier Werkcollege 7 Media en creativiteit Winter jaar vier Werkcollege 7 Kwartaaloverzicht winter Les 1 Les 2 Les 3 Les 4 Les 5 Les 6 Les 7 Les 8 Opbouw scriptie Keuze onderwerp Onderzoeksvraag en deelvragen Bespreken onderzoeksvragen

Nadere informatie

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen.

Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Lesbrief Les 2.1: My family Main language Dit is de basiswoordenschat. Deze woorden moeten de leerlingen zowel passief als actief kennen. Nouns: brother, sister, cousin, mother, father, aunt, uncle, grandmother,

Nadere informatie

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal

Disclosure belofte. Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen. Doel van de patient staat centraal Disclosure: belofte Ik stel het belang van de patiënt voorop en eerbiedig zijn opvattingen Ik zal aan de patiënt geen schade doen Ik luister en zal hem goed inlichten Disclosure: belofte Ik stel het belang

Nadere informatie

HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM READ ONLINE AND DOWNLOAD EBOOK : HANDBOEK HARTFALEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN Click button to download this ebook READ ONLINE AND DOWNLOAD

Nadere informatie

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right.

My Inspiration I got my inspiration from a lamp that I already had made 2 years ago. The lamp is the you can see on the right. Mijn Inspiratie Ik kreeg het idee om een variant te maken van een lamp die ik al eerder had gemaakt. Bij de lamp die in de onderstaande foto s is afgebeeld kun je het licht dimmen door de lamellen open

Nadere informatie

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet

Free time! Better skills. Free time with Brenda and Brian. Worksheet 1 Free time! read a Stel je hebt een dag vrij van school. Schrijf op wat je dan gaat doen. b Lees de tekst en schrijf op welke dingen Brian en Brenda voorstellen om te doen op een vrije dag. Free time

Nadere informatie

Read this story in English. My personal story

Read this story in English. My personal story My personal story Netherlands 32 Female Primary Topic: SOCIETAL CONTEXT Topics: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS IDENTITY Year: 1990 2010 marriage/co-habitation name/naming court/justice/legal rights

Nadere informatie

Value based healthcare door een quality improvement bril

Value based healthcare door een quality improvement bril Rotterdam, 7 december 2017 Value based healthcare door een quality improvement bril Ralph So, intensivist en medisch manager Kwaliteit, Veiligheid & Innovatie 16.35-17.00 uur Everybody in healthcare really

Nadere informatie

Contextanalyse. Patrick v/d Vlist

Contextanalyse. Patrick v/d Vlist Contextanalyse Patrick v/d Vlist Contextanalyse Patrick v/d Vlist Krimpen ad IJsel 10-01-2016 Verdoold Installatiebedrijf Voorwoord Ik heb dit rapport geschreven naar aanleiding van een communicatieopdracht

Nadere informatie

Rethinking leadership and middle management

Rethinking leadership and middle management Rethinking leadership and middle management 17 October 2013 Prof. dr. Jesse Segers The Future Leadership Initiative @Segersjesse challenging thoughts about leadership. Ego-dominant ( macht ) Rationeel

Nadere informatie

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition)

Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker Click here if your download doesn"t start automatically Borstkanker: Stichting tegen Kanker (Dutch Edition) Stichting tegen Kanker

Nadere informatie

Janne s 4 e engeltjesdag

Janne s 4 e engeltjesdag Janne s 4 e engeltjesdag Filmpje: La Luna - Pixar Tekst: Anoniem verdriet - Marinus van den Berg Er zijn vrouwen die moeder en mannen die vader zijn maar bijna niemand weet het ze verwachten een kind ze

Nadere informatie

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is.

Houdt u er alstublieft rekening mee dat het 5 werkdagen kan duren voordat uw taalniveau beoordeeld is. - Instructie Deze toets heeft als doel uw taalniveau te bepalen. Om een realistisch beeld te krijgen van uw niveau,vragen we u niet langer dan één uur te besteden aan de toets. De toets bestaat uit twee

Nadere informatie

Vergaderen in het Engels

Vergaderen in het Engels Vergaderen in het Engels In dit artikel beschrijven we verschillende situaties die zich kunnen voordoen tijdens een business meeting. Na het doorlopen van deze zinnen zal je genoeg kennis hebben om je

Nadere informatie

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf!

Luister alsjeblieft naar een opname als je de vragen beantwoordt of speel de stukken zelf! Martijn Hooning COLLEGE ANALYSE OPDRACHT 1 9 september 2009 Hierbij een paar vragen over twee stukken die we deze week en vorige week hebben besproken: Mondnacht van Schumann, en het eerste deel van het

Nadere informatie

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen

Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen Evaluatieverslag / Evaluation Report Human Library Bergen 16-06-2018 Enorm leuk om op deze manier ervaring met een bijzonder mens op te doen en de begeleiding is ook enorm goed. Ik heb een heel nieuw inzicht

Nadere informatie

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition)

Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit van de projectmanager (Dutch Edition) Ron Schipper Click here if your download doesn"t start automatically Duurzaam projectmanagement - De nieuwe realiteit

Nadere informatie

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015

Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de

Nadere informatie

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 +

Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B1 / B1 + Mondeling tentamen Havo - ERK niveau B / B + Het mondeling voor Engels Havo duurt 5 minuten en bestaat uit een gesprek met je docent waarin de volgende onderdelen aan de orde komen: *Je moet een stukje

Nadere informatie

Free Electives (15 ects)

Free Electives (15 ects) Free Electives (15 ects) Information about the Master RE&H (and the free electives) can be found at the following page: http://www.bk.tudelft.nl/en/about-faculty/departments/real-estate-and-housing/education/masterreh/free-electives/

Nadere informatie

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week

Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week Toespraak Rector Magnificus Carel Stolker bij de opening van de El Cid week 2016-2017 Beste studenten, Nu ik hier sta, met jullie, met al die studenten, dan denk ik terug aan 1974, toen ik zelf in Leiden

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text.

20 twenty. test. This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. 9006625806_boek.indd 1 31/08/16 15:26 1 6 test This is a list of things that you can find in a house. Circle the things that you can find in the tree house in the text. living room kitchen bedroom toilet

Nadere informatie

BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA

BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA Read Online and Download Ebook BISL EEN FRAMEWORK VOOR BUSINESS INFORMATIEMANAGEMENT (DUTCH LANGUAGE) (GERMAN EDITION) (DUTCH EDITION) BY REMKO VAN DER POLS, RALPH DONA DOWNLOAD EBOOK : BISL EEN FRAMEWORK

Nadere informatie

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant

een kopie van je paspoort, een kopie van je diploma voortgezet onderwijs (hoogst genoten opleiding), twee pasfoto s, naam op de achterkant Vragenlijst in te vullen en op te sturen voor de meeloopochtend, KABK afdeling fotografie Questionnaire to be filled in and send in before the introduction morning, KABK department of Photography Stuur

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

Stars FILE 7 STARS BK 2

Stars FILE 7 STARS BK 2 Stars FILE 7 STARS BK 2 Of course you have seen X-Factor, The Voice or Got Talent on TV or via the Internet. What is your favourite act? Do you like the dancing performances or would you rather listen

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition)

Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Click here if your download doesn"t start automatically Een vrouw, een kind en azijn (Dutch Edition) D.J. Peek Een vrouw, een kind en azijn (Dutch

Nadere informatie

Danica Jiernes Madrid, 17 years

Danica Jiernes Madrid, 17 years Danica Jiernes Madrid, 17 years City of Malabon University (CMU) Bachelor of Secondary Education Major in Mathematics Mother s Occupation: Housewife (huisvrouw) Welder (lasser) I choose mathematics as

Nadere informatie

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering.

L.Net s88sd16-n aansluitingen en programmering. De L.Net s88sd16-n wordt via één van de L.Net aansluitingen aangesloten op de LocoNet aansluiting van de centrale, bij een Intellibox of Twin-Center is dat de LocoNet-T aansluiting. L.Net s88sd16-n aansluitingen

Nadere informatie

General info on using shopping carts with Ingenico epayments

General info on using shopping carts with Ingenico epayments Inhoudsopgave 1. Disclaimer 2. What is a PSPID? 3. What is an API user? How is it different from other users? 4. What is an operation code? And should I choose "Authorisation" or "Sale"? 5. What is an

Nadere informatie

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda

University of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check

Nadere informatie

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur

Security Les 1 Leerling: Marno Brink Klas: 41B Docent: Meneer Vagevuur Security Les 1 Leerling: Klas: Docent: Marno Brink 41B Meneer Vagevuur Voorwoord: In dit document gaan we beginnen met de eerste security les we moeten via http://www.politiebronnen.nl moeten we de IP

Nadere informatie

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units.

Add the standing fingers to get the tens and multiply the closed fingers to get the units. Digit work Here's a useful system of finger reckoning from the Middle Ages. To multiply $6 \times 9$, hold up one finger to represent the difference between the five fingers on that hand and the first

Nadere informatie

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas

Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

TE HUUR. Maliestraat CA Den Haag. 950 p.m. ex.

TE HUUR. Maliestraat CA Den Haag. 950 p.m. ex. TE HUUR Maliestraat 18 2514 CA Den Haag 950 p.m. ex. KENMERKEN Prijs 950 p.m. ex. Postcode 2514 CA Ligging Aan rustige weg, In centrum Woningtype Benedenwoning Woonruimte 40m² Inhoud 120m³ Kamers 1 Oplevering

Nadere informatie

Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder?

Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder? Next Generation Poultry Health Redt Innovatie de Vleeskuikenhouder? Paul Louis Iske Professor Open Innovation & Business Venturing, Maastricht University De wereld wordt steeds complexer Dit vraagt om

Nadere informatie

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training

9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training 9 daagse Mindful-leSs 3 stappen plan training In 9 dagen jezelf volledig op de kaart zetten Je energie aangevuld en in staat om die batterij op peil te houden. Aan het eind heb jij Een goed gevoel in je

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht

Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Programma Open dag Tilburg University Zaterdag 8 oktober 2016 Toelichting en overzicht Toelichting programmaonderdelen Informatiesessie Kennismakingscollege Minicollege Campus Tour Sports Center Tour Q&A

Nadere informatie

Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement

Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement Innovatieve interactieve communicatiemiddelen in internationaal watermanagement Delft, 8 maart 2012 Realistic wall of water ir. F.C. (Floris) Boogaard, (020) 606 32 50/06-51 55 68 26 e-mail: f.c.boogaard@tudelft.nl/

Nadere informatie

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+

MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ ProView activeren in MyDHL+ In MyDHL+ is het mogelijk om van uw zendingen, die op uw accountnummer zijn aangemaakt, de status te zien. Daarnaast is het ook mogelijk om

Nadere informatie

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend

> hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is. bevestigend vragend ontkennend PRESENT SIMPLE TENSE ( onvoltooid tegenwoordige tijd ) Hoe? > hele werkwoord > werkwoord +s, als het onderwerp he, she of it is!! als een werkwoord eindigt op een s-klank ( s,ch x) werkw. + es!! als een

Nadere informatie

possessive determiners

possessive determiners personal pronouns possessive determiners SirPalsrok @meestergijs Ik = I (altijd met een hoofdletter schrijven) I am William. I have no brothers or sisters. I play tennis and love to play videogames. I

Nadere informatie

Mindset en Effectief studeren

Mindset en Effectief studeren Mindset en Effectief studeren 2015 Geert Jan Roelofs Studieadviseur/docent Julius Instituut Dept. Natuur en Sterrenkunde, UU 1) Je intelligentie is een soort basis eigenschap van je waar je weinig aan

Nadere informatie

News: Tours this season!

News: Tours this season! 1 Do you remember? Lees de zinnen en vul de juiste woorden in. Kies uit: like listen presenter too loud great show number next crowd singer. Let op: je houdt twee woorden over. Welcome back to the best

Nadere informatie

Surveys: drowning in data?

Surveys: drowning in data? Surveys: drowning in data? De toekomst van surveyonderzoek Roeland Beerten Hoofdstatisticus Vlaamse overheid Inhoud Context Surveys in een wereld vol met data De toekomst? People in this country have

Nadere informatie

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op! Benodigdheden:!!

!!!! Wild!Peacock!Omslagdoek!! Vertaling!door!Eerlijke!Wol.!! Het!garen!voor!dit!patroon!is!te!verkrijgen!op!  Benodigdheden:!! WildPeacockOmslagdoek VertalingdoorEerlijkeWol. Hetgarenvoorditpatroonisteverkrijgenopwww.eerlijkewol.nl Benodigdheden: 4strengenWildPeacockRecycledSilkYarn rondbreinaaldnr8(jekuntnatuurlijkookgewonebreinaaldengebruiken,maar

Nadere informatie

Tim Akkerman - Head of Mobile

Tim Akkerman - Head of Mobile Tim Akkerman - Head of Mobile Emesa is the largest e-commerce company for searching, comparing and booking travel and leisure packages in the following categories: Holidays - Other accommodations - Hotels

Nadere informatie

studeerkamer open haard bad douche https://www.homeswapinternational.com/greatbritain-cheltenham garage car exchange / use of car study

studeerkamer open haard bad douche https://www.homeswapinternational.com/greatbritain-cheltenham garage car exchange / use of car study Madness 1 Home swap Flash info read Bekijk de website en lees de tekst. Wat is het Nederlandse woord voor home swap? studeerkamer open haard bad douche https://www.homeswapinternational.com/greatbritain-cheltenham

Nadere informatie

Night news. Fact sheets. Worksheet

Night news. Fact sheets. Worksheet 1 Night news read Het liedje van Caro Emerald speelt zich s nachts af. Lees twee nieuwsberichten die met nacht te maken hebben. Nieuwsbericht 1 Nieuwsbericht 2 Clouds block view for meteor watchers Do

Nadere informatie

Academisch schrijven Inleiding

Academisch schrijven Inleiding - In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Algemene inleiding van het werkstuk In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze To answer this question,

Nadere informatie

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City!

Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! 1 Meet and greet read Lees de tekst. Wat is de prijs die je kunt winnen? early too late on time vroeg te laat op tijd Win a meet and greet with Adam Young from the band Owl City! Do you have a special

Nadere informatie

4,9. Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december keer beoordeeld

4,9. Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december keer beoordeeld Antwoorden door een scholier 1354 woorden 25 december 2010 4,9 210 keer beoordeeld Vak Engels 1. cybercity wheelchair computers older Holland friends Nigeria shop tea 2. 1= false 2= true 3= true 4= false

Nadere informatie