AFWERKEN INRICHTEN Bio-ecologisch bouwen

Transcriptie

1 AFWERKEN INRICHTEN Bio-ecologisch bouwen Milieuvriendelijke tuinverhardingen onder de loep Een tuin oogt direct idyllischer met een verhard paadje of terras. Toch is niet ieder type verharding even milieuvriendelijk. Expert Kris Bruneel helpt je bij jouw keuze. Tekst Laurens Marysse Zo goed als iedere tuin in Vlaanderen is wel ergens verhard. Bijna overal vind je een paadje, terras of patio. Op die manier gaan we onkruid te lijf. Dat is immers nog steeds onze grootste vijand in de tuin. Uit cijfers blijkt dat de helft van de Vlamingen pesticiden gebruikt in hun tuin, zegt expert Kris Bruneel van consultancybureau bbouwadvies. We behandelen er vooral terrassen, opritten en koertjes mee. Op die manier maken we de natuur kapot, terwijl we veel problemen kunnen oplossen door onze tuinen van in het begin correct aan te leggen. Slechts een op de vijf Vlamingen houdt rekening met het tuinonderhoud tijdens de ontwerp- of aanlegfase. Dat cijfer is veel te laag. /... Ik ga Bouwen & Renoveren april

2 128 AFWERKEN INRICHTEN Bio-ecologisch bouwen 1 TYPE VERHARDING Onmiddellijk het juiste type verharding kiezen, is een groot deel van de oplossing. Denk vooraf na hoe vaak je de verharding zal gebruiken. Op een paadje waar je regelmatig over loopt (lees: ongeveer 20 keer per dag) groeit er weinig tot geen onkruid. Je moet ze dan ook niet verharden. Voor paadjes waar je minder over loopt, heb je drie keuzes: een open, halfopen of gesloten verharding. Een open verharding bestaat uit losse materialen zoals steenslag, keien of schors. Hier is de kans groot dat onkruid zal kiemen, al kan je dat gemakkelijk verhelpen. Hark voldoende en het paadje blijft perfect in orde. Bij halfopen verhardingen dek je het oppervlak volledig af met bijvoorbeeld betonstraatstenen, kleiklinkers of kasseien. Je plaatst de stenen koud tegen elkaar en vult de voegen niet op met cement. Meestal gebruik je daarvoor fijn zand. Onkruid kan zich dan ook nog nestelen in de voegen. Heel wat mensen kiezen daarom voor een gesloten verharding. Hier zijn de voegen opgevuld met cement, of zijn er helemaal geen voegen. Onkruid maakt geen kans, maar je houdt het water tegen. Hiermee verstoor je het ecosysteem.

3 VERMIJD BETON Naast het type verharding speelt ook de materiaalkeuze een belangrijke rol. Kris Bruneel raadt aan om beton te vermijden: Weinig mensen weten dat de productie van cement (een bestanddeel van beton, nvdr.) enorme gevolgen heeft voor het klimaat. Wanneer fabrikanten één ton cement maken, stoten ze ongeveer 930 kilogram CO 2 uit. Om je een idee te geven: de cementindustrie stoot tot twee keer meer koolstofdioxide uit dan de vliegtuigindustrie. En dat is niet alles. Gestort beton laat geen water door en verstoort de plantengroei. Kies daarom altijd voor kalk in de plaats van cement. Als je toch perse beton wil gebruiken, doe het dan enkel op plaatsen waar je met een voertuig rijdt. Zo bespaar je op het gebruik van cement en houd je voldoende stroken open voor begroeiing. Of kies voor grasdallen. Dat zijn betonnen tegels waar het gras tussen kan groeien. / / Niet verharden blijft de meest ecologische keuze. De dieren in jouw tuin zullen je dankbaar zijn. 2 / Als je de voegen opvult met cement, verstoor je het ecosysteem. 3 / We zijn als de dood voor onkruid. Iets meer dan de helft van de Vlamingen gebruikt pesticiden om het te bestrijden. 3 Ik ga Bouwen & Renoveren april

4 130 AFWERKEN INRICHTEN Bio-ecologisch bouwen 1 2 VERDUURZAAMD HOUT Hout is duurzamer dan beton. Je kiest het best voor hout dat het FSC- of PFEC-keurmerk draagt. Zo ben je zeker dat het hout afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen. Mensen kiezen vaak voor tropische houtsoorten, legt Bruneel uit. Die soorten zijn beter bestand tegen het gure weer, maar zijn erg prijzig. Daarenboven moeten ze geïmporteerd worden, wat slecht is voor het milieu. Lokale, Europese houtsoorten zijn een betere optie. Je kan ze daarenboven thermisch verduurzamen. Dat is een milieuvriendelijk procedé waar geen chemische stoffen aan te pas komen. Het maakt het hout versneld ouder. Aan de buitenkant wordt het poreuzer, maar in de kern wordt het steviger. Hierdoor gaat het langer mee. Kunststofplanken Let goed op dat je degelijk hout koopt. Sommige planken mogen er dan wel als hout uitzien, maar zijn eigenlijk een combinatie van gerecycleerd hout en kunststof (bijvoorbeeld pvc). Deze kunststofplanken zijn niet zo duurzaam. Hoewel ze gemaakt worden uit hout- en plasticafval voegen de fabrikanten stoffen toe waardoor de composieten moeilijk te recycleren zijn. Ik ga Bouwen & Renoveren april 2019

5 Ondergrond Een houten terras wordt vaak boven een betonnen onderlaag geplaatst. Ook dat is geen milieuvriendelijke keuze en het is niet echt nodig. Als je voor een houten verharding kiest, moet je enkel maken dat het hout geen contact maakt met de ondergrond, zegt Bruneel. Anders krijg je na verloop van tijd te maken met schimmels en houtrot. HOUTSCHORS 3 1 / Leg je een houten verharding aan, kies dan voor inheemse houtsoorten. Acaciahout is bijvoorbeeld een goede optie. 2 / Maak jouw terras niet te groot want dat bemoeilijkt de insijpeling van regenwater. 3 / Je kiest het best voor hout dat het FSC- of PFEC-keurmerk draagt. 4 / Houtschors is onderhoudsvriendelijk, maar niet CO 2 -neutraal. Tijdens de productie komt heel wat koolstofdioxide vrij. 4 In heel wat Vlaamse tuinen ligt houtschors of hakselhout. Door de structuur is het perfect waterdoorlatend. Toch is er een keerzijde aan de medaille. Houtschors is niet CO 2 -neutraal, legt Bruneel uit. Bij het hakselen van hout komt de CO 2 die in het hout zit vrij. Een ander alternatief is grind, maar ook die keuze is niet ecologisch. De ontginning tast het landschap aan en de kans op vervuiling van het oppervlaktewater is groot. DOLOMIET Beton, uitheems hout en schors zijn niet echt milieuvriendelijk. Dolomiet, ook bitterspaat genaamd, is daarom een betere optie. In Marche-les-Dames, bij Namen, ligt een dolomietgroeve. Kies je voor dit Belgische product dan kan je de uitstoot stevig beperken. Dolomiet is trouwens erg in trek. Je kan het zachte gesteente perfect gebruiken voor opritten en paden. Je wandelt er vlot overheen en het water infiltreert gemakkelijk. Dat is goed voor het milieu en je voeten worden niet nat. Ook is het gemakkelijk te onderhouden. Af en toe eens harken volstaat, al kan je er altijd een geotextiel onder leggen. Met zo n antiworteldoek krijgt onkruid geen kans. /... Meer weten over milieuverantwoord bouwen? Volg een VIBE-INFOSESSIE! 4/05 Water gebruiken en hergebruiken De Krook, Gent 15/05 Ecologische binnenafwerking De Krook, Gent 1/06 Muurtuinen EcoHuis, Antwerpen 17/09 Infomoment postgraduaatopleiding Odisee, Gent Blijf op de hoogte via VIBE vzw info@vibe.be

6 132 AFWERKEN INRICHTEN Bio-ecologisch bouwen Buro Ruimte en Groen Vlissingen SCHELPEN Hoewel het materiaal in België amper gebruikt wordt, zijn schelpen erg ecologisch. Schelpen zijn een hernieuwbaar materiaal dat je in de Noordzee kan ontginnen, verduidelijkt Bruneel. Weekdieren maken ze massaal aan. De voorraad is onuitputtelijk en het materiaal laat het water goed door. Wel moet je met enkele dingen rekening houden. Kies je enkel voor schelpen dan moet je de verharding nog aandrukken met de hand. Verder plaats je het best een WAT DOET VIBE? VIBE vzw genereert, verzamelt en verspreidt informatie over gezond en milieuverantwoord bouwen en duurzame stedenbouw. Het geeft vorming en advies rond deze thema s en bieden ook begeleiding bij de ontwikkeling van duurzame wijken. Daarnaast reikt de vzw het VIBE-label uit aan bouwbedrijven die werken met gezonde en milieuverantwoorde producten en technieken. extra ondergrond. Leg bijvoorbeeld een geotextiel of planken uit acaciahout. Dat is een lokale houtsoort die zeker geschikt is voor de afwerking van de koffer. Al kan je ook schelpen en kalk mengen. Zo krijg je een harde ondergrond om een vast pad aan te leggen. Naar mijn weten is deze techniek in België nog nergens toegepast. EN DE WINNAAR IS Niet verharden blijft de meest ecologische keuze. De dieren in jouw tuin zullen je dankbaar zijn en je spaart heel wat werk uit. Dat is uiteraard de theorie, besluit Bruneel. Verharding zal niet van vandaag op morgen verdwijnen. Wel moet mensen goed nadenken of al die verharding wel nodig is. Maak ze niet groter dan nodig. Een terras moet bijvoorbeeld groot genoeg zijn om jouw tuintafel en -stoelen kwijt te kunnen, maar al de rest is onnodige schade aan de natuur. Kies tot slot voor duurzame verharding. Een korrelstructuur ligt voor de hand. Dan kan regenwater het best insijpelen in de ondergrond. Vergeet het milieu niet als je jouw tuin aanlegt. / Met dank aan Kris Bruneel. Een schelpenpad is de meest ecologische oplossing Ik ga Bouwen & Renoveren april 2019