Gebiedsgericht bodembeleid

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Gebiedsgericht bodembeleid"

Lodewijk Brouwer
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Gebiedsgericht bodembeleid Voor een duurzame en veilige haven Willem A. van Hattem ECB-VVM middag, 3 juni 2010

2 Inhoud Introductie Havenbedrijf Rotterdam NV Over de haven Situatiebeschrijving m.b.t. bodemverontreiniging Huidig bodembeleid Gebiedsgerichte aanpak Bodem in het gebiedsontwikkelingsproces Vragen en discussie 2

3 Introductie Havenbedrijf Rotterdam N.V. Missie: Het Havenbedrijf Rotterdam N.V. ontwikkelt in partnerschap dé Europese haven van wereldklasse Aandeelhouders: gemeente Rotterdam en de Staat Twee statutaire doelen: het bevorderen van een effectieve, veilige en efficiënte scheepvaartafwikkeling in de Rotterdamse haven en het aanloopgebied voor de kust (publieke taak) de ontwikkeling, aanleg, beheer en exploitatie van het havengebied (private taak) Kernwaarden: betrouwbaar, ondernemend, klantgericht, duurzaam en zorgvuldig 3

4 Over de haven Belangrijkste Europese haven, nummer 4 op wereldranglijst Onbeperkte toegang (24/7), waterdiepte 23 meter Totale goederenoverslag: ca. 420 miljoen ton (2008), ca. 390 miljoen ton (2009) Zeeschepen: per jaar Binnenvaartschepen: per jaar Werkgelegenheid: personen Toegevoegde waarde: 15 miljard euro Industrie: 5 olieraffinaderijen, >50 (petro)chemische bedrijven, >20 tankopslagbedrijven, 6 ruwe olieterminals, 4 raffinaderijen voor eetbare oliën en vetten, biobrandstoffen, 7 gas, kolen en biomassacentrales, 1 LNG-terminal, 5 deepsea en 3 shortsea containerterminals, et cetera Haveninfrastructuur: totale oppervlakte ca ha (excl. MV2), 1500 km pijpleiding, 90 km kadelengte, 120 steigers, et cetera 4

5 Ontwikkeling van de haven (periode ) 5

6 Situatiebeschrijving m.b.t. bodemverontreiniging Totale omvang havengebied 2010: ca ha Waarvan uitgegeven bedrijfsterrein: ca ha Waarvan ernstig vervuild: ca. 500 ha (m.n. minerale olie, vluchtige aromaten en chloorkoolwaterstoffen) Verspreiding buiten havengebied dreigt 6

7 Huidig bodembeleid Sinds 1991 HbR eigen bodembeleid (herzien in 2001) Doel van het bodembeleid Terreinen moeten geschikt blijven als bedrijfsterrein Wat schoon is moet schoon blijven Terreinen teruggeven in de staat van uitgifte Risico s (en daarmee samenhangende kosten) beperken: principe vervuiler betaalt Protocol bodemonderzoek, standaardrapport Bodeminformatiesysteem SOQUMAS 7

8 Spelregels bodem Bij terugname en (her)uitgifte van terreinen Nul- en eindsituatie bodemonderzoeken (voor rekening HbR resp. klant) Raamcontracten met adviesbureaus Vaststellen bodemschade de klant saneert (volledig) tot aan de situatie bij uitgifte de klant saneert (gedeeltelijk) functioneel (tot industriekwaliteit) en betaalt afkoopsom voor restschade de klant betaalt een afkoopsom en HbR saneert (op enig moment) 8

9 Is de wijze waarop we saneren (nog) wel zinvol? Soms volstaat alleen de traditionele aanpak (aankoop vastgoed, bouwplannen, etc) Maar het kan ook anders: Meer kijken naar milieurendement (RMK, carbon footprint: Gebiedsgericht grondwaterbeheer Meer gebruik maken van en optimaliseren van natuurlijke afbraak processen Extensief saneren: maak gebruik van het bodemsysteem gedurende contractperiode Meer met bodemenergie (er zijn ook baten) 9

10 Gebiedsgerichte aanpak Aanleiding wet- en regelgeving (Wbb en EU KRW) Positie HbR na verzelfstandiging > geen rechtstreekse verplichting m.b.t. grondwater, wel afhankelijk van doorwerking publieke plannen en beleid) Gevalsgerichte aanpak onbetaalbaar en niet zinvol Publieke verantwoordelijkheid grondwaterbeheer Aanpak gericht op beheersen van risico s 10

11 Hoe ziet de nieuwe aanpak er uit? Gevalsgericht (bovengrond) is en blijft verantwoordelijkheid bedrijven (Wbb). Integrale gebiedsaanpak (ondergrond) door: (geforceerde) natuurlijke afbraak in diepe(re) grondwater smart monitoring selectieve pluimverwijdering, afhankelijk van mate van verwijdering (risicovolle) bronnen bovengrond 11

12 Conceptueel model 12

13 Gebiedsgericht beheer ondergrond Locatie 1 Locatie 2 Gevalsgericht beheer van de bovengrond -5 m Gebiedsgericht grondwaterbeheer Gebiedsgrens grondwaterbeheer Bovengrond: bedrijf is verantwoordelijk voor sanering, ongewijzigd t.o.v. huidige situatie Ondergrond: beheersen/ saneren pluimen -> (natuurlijke afbraak, monitoring, modellering, bescherming beheergrens) 13

14 Hoe regelen we dit? Bestuurlijk traject Aanpassen Wbb Bestuurlijk Arrangement (draagvlak overheden) Beleidsregel gebiedsgericht grondwaterbeheer Gebiedsbeheerplan Vorming beheerorganisatie (bepalen rolverdeling) Praktische invulling Aanpassing conceptueel model > aanwijzen systeemgrens, gebiedsgrens, risicogebieden, vertalen in maatregelen Monitoringstrategie: inrichten meetpilots (o.a. Botlekgebied) Betrokkenheid bedrijfsleven vergroten Uitvoeringsprogramma s (starten met Botlek) 14

15 Contouren gebiedsgerichte aanpak havengebied 15

16 Bodem in het gebiedsontwikkelingsproces Uitgifteproces bedrijfsterreinen Infrastructurele werken Onderhoudsbagger: jaarlijks wordt 6 miljoen m 3 gebaggerd om vaarwegen en havens op diepte te houden; 5,5 Mio m 3 naar zee (Bbk, verspreiding in zout water), 0,5 Mio m 3 naar Slufter Grond en bouwstoffen Zandbalans (binnen HIC: aanbod 9,5 Mio, vraag 1,5 Mio); buiten HIC: in kaart brengen via wg Grondstromen Nota Actief Bodem- en Baggerbeheer (concept april 2010) Grond- en Reststoffenbank Rotterdam Ondergrondse risico s: gebruik signaleringsatlas 16

17 Zandbalans: afstemmen vraag en aanbod

18 Gebiedsspecifiek beleid: bodemfunctie en -kwaliteitsklassen bodemfunctieklasse bodemkwaliteitsklasse maatgevende norm natuur: - natuurgebieden landbouw: - landbouwgebieden - volks- en moestuinen wonen: - wonen met tuin - kinderspeelplaatsen - groen met natuurwaarden schoon zeer licht verontreinigd licht verontreinigd (Lokale) AchtergrondWaarde [(L)AW] Lokale Maximale Waarde [(L)MW-]bagger/landbouw (Lokale) Maximale Waarde [(L)MW-]wonen lintbebouwing zeer variabel n.v.t. industrie: - overig groen infrastructuur: - hoofdwegen - spoorlijnen matig verontreinigd variabel (Lokale) Maximale Waarde [(L)MW-]industrie n.v.t. niet ingedeeld sterk verontreinigd n.v.t. 18

19 Indicatieve bodemkwaliteitskaart 19

20 Signaleringsatlas voor risicolocaties in ondergrond (1) Aanleiding: onvoorziene ondergrondse obstakels tijdens uitvoering van projecten resulteerden in vertraging en meerkosten Inventarisatie ruimtelijke risico s: raadplegen historische archieven (o.a. HbR, gemeente, Koninklijke Marine, etc.), digitale informatiesystemen, handboeken, bestekken, interviews Gehanteerde risicothema s: Restconstructies (achtergebleven scheepschellingen, kademuren, glooiingen, funderingen, heipalen, etc.) Geotechnische zaken (onderwater storts, dempingen, geroerde grond) Kabels, leidingen en zinkers (in gebruik, buiten gebruik) Hergebruikslocaties van afval- en reststoffen (slakken, vliegas) Munitieresten (o.a. blindgangers) Archeologie en scheepswrakken 20

21 Signaleringsatlas voor risicolocaties in ondergrond (2) Opbouw van de atlas: mogelijkheden, beperkingen en gebruiksaanwijzing Insteek: Better safe then sorry Overzicht en detailkaarten per thema Tabel met omschrijving van de risico s bij elke detailkaart met mate van betrouwbaarheid en bronverwijzing (herkomst) Alle (potentiële) risicolocaties zijn eenduidig gelabeld (locatiesleutel) Atlas is digitaal beschikbaar in ons ruimtelijk informatiesysteem Groeidocument Gegevens zijn vertrouwelijk: alleen voor intern gebruik 21

22 Resumé Bodemkwaliteitszorg is de belangrijkste voorwaarde voor duurzaam ondernemen Bodemverontreiniging speelt weliswaar een rol in het gebiedsontwikkelingsproces, maar hoeft geen belemmering te zijn mits tijdig gesignaleerd De toepassing van grondstromen in het havengebied en de stadsregio kan beter; hiervoor moet nauwer worden samengewerkt Bodem moet uit het verdomhoekje naar het verdienhoekje Hartelijk dank voor uw aandacht 22

23 Vragen en discussie 23

Vergelijkbare documenten

Project Besluit bodemkwaliteit en Nota bodembeheer

Project Besluit bodemkwaliteit en Nota bodembeheer Gemeenten Alkmaar, Bergen, Castricum, Heerhugowaard en Heiloo 2 december 2015 1 Te behandelen onderwerpen Besluit bodemkwaliteit Bodemfunctieklassenkaart