Liefst van al wil ik terug naar Angola, maar ik durf niet. Ik voel mij laf dat ik ben weggevlucht.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Liefst van al wil ik terug naar Angola, maar ik durf niet. Ik voel mij laf dat ik ben weggevlucht."

Transcriptie

1 s e 22 Regio Mechelen Vrijdag 25 oktober 2013 krant over samenleving gezondheid werk dixit Liefst van al wil ik terug naar Angola, maar ik durf niet. Ik voel mij laf dat ik ben weggevlucht. Luiz, niet-begeleide minderjarige uit Angola Lees meer op pag VDL Bus Roeselare Zonder bestellingen vallen de busbouwers stil Kwb wil voor ieder kind een sint Telkens als een vervoersmaatschappij een nieuwe bestelling plaatst, kunnen de mensen bij busbouwer VDL Bus in Roeselare weer even gerust zijn. Tot februari is er nog werkzekerheid, maar voor volgend jaar zijn dringend nieuwe bestellingen nodig. Belga Met een inzamelactie van speelgoed helpt kwb de Sint een handje. De gezinsbeweging wil ook dat ouders een gesprek met hun kinderen aanknopen over rijk of arm zijn. Humor helpt je door moeilijke periode 2 Olaf Minne, secretaris van ACV-Metea: De overheid vergeet het terugverdieneffect. Als er niet genoeg werk is voor de Belgische busbedrijven, dan moeten er meer werkloosheidsuitkeringen betaald worden. Een bestelling van honderd bussen zorgt voor vijf à zes maanden werkzekerheid, vertelt ACV-délégué Geert De Blauwe. En zo gaat het al jaren: net als concurrent Van Hool in Koningshooikt bouwen zij geregeld bussen voor De Lijn, de MIVB en TEC. Maar ook privébedrijven doen een beroep op de 500 werknemers bij VDL. We maken op dit moment touringcars voor een Brits privébedrijf en ook bussen voor het Finse openbaar vervoer. Maar voor volgend jaar heeft VDL dringend nieuwe bestellingen nodig. Er zijn exportkansen in Congo en Ghana. En we wachten nog op een beslissing van De Lijn. Die maakt deze maand bekend welke constructeur 105 hybride bussen mag maken. Maar als we die niet krijgen, volgt tijdelijke werkloosheid. Europese aanbesteding Welke busbouwer de benodigde bussen mag bouwen, dat beslist de vervoersmaatschappij. En dus de overheid, die het openbaar vervoer organiseert. Ze moet voor de aankoop een Europese aanbesteding uitschrijven, waarop verschillende bedrijven zich kandidaat kunnen stellen. De busbedrijven moeten een dossier opstellen met gegevens over de uitstoot, het aantal zit- en staanplaatsen, het onderhoud, het comfort De overheid moet rekening houden met al die punten. Onlangs greep VDL naast een aantal bestellingen. Vorig jaar is een bestelling van De Lijn naar de Franse fabrikant Irisbus gegaan. Daardoor is er veel ongerustheid bij de werknemers. De mensen vragen zich af hoe het kan dat Belgische overheden hun bussen in het buitenland laten bouwen. Onze buurlanden zetten zich meer in om de tewerkstelling in eigen land te houden. Maar als een buitenlands bedrijf aantrekkelijker is, kiest onze overheid daarvoor. Terugverdieneffect Die beslissingen zorgen voor onbegrip, bevestigt Olaf Minne, secretaris van ACV- Metea. De overheid vergeet het terugverdieneffect. Als er niet genoeg werk is voor de Belgische busbedrijven, dan moeten er meer werkloosheidsuitkeringen betaald worden. Toch ziet Minne de toekomst van de Belgische busbouwers rooskleurig in. De kennis en knowhow van de werknemers zijn groot. Alles hangt natuurlijk af van de bestellingen: zonder valt de sector stil. jaargang 69 visie nummer 22 afgiftekantoor brussel x p volgend nummer op 8 november 2013 Lieve Van den Bulck Weet wat je betaalt Hoe weet je of je de juiste prijs betaalt bij de specialist? Medewerkers callcenters staan zwaar onder druk Regionieuws 20

2 2 onze samenleving ver ING WOORD Niet kiezen Zondag ben ik gaan kijken naar de theatervoorstelling Heimat. Hierin gaan vijf jonge mensen op zoek naar antwoorden op al hun vragen over het leven (zie ook pagina 24). Uiteraard ben ik niet huiswaarts gekeerd met een handleiding Leven voor Dummies. Maar het stuk bezorgde mij wel een positief, opgelucht gevoel. Omdat ik mij herkende in de verhalen van de acteurs. Heimat verwoordt en verbeeldt erg mooi de twijfel waarmee mijn generatie worstelt. Meer dan vorige generaties hebben wij vandaag de keuze om het leven in te richten zoals wij dat willen. De wereld ligt als een uitgebreide menukaart voor onze neus. En wij hoeven maar aan te duiden waar we zin in hebben: een andere job, een reis rond de wereld, een ander huis Die overrompeling aan mogelijkheden maakt mij bang om de foute keuze te maken, vertelde Freek Vielen, de regisseur van Heimat, mij in een interview. Die angst voel ik soms ook. Door voor het ene te kiezen, mis ik een oneindig aantal andere dingen. Die misschien wel beter zijn dan datgene waarvoor ik ben gegaan. Kiezen is verliezen, zegt men dan. Maar eigenlijk moet ik mij bevrijden van die keuzefobie. Want het dreigt me te verlammen, omdat ik gegijzeld word door twijfels. Het is pas door volop voor iets te gaan, door ergens in te geloven, dat je het leven ten volle beleeft. Niets kiezen is verliezen. Leen Grevendonck Kwb wil voor ieder kind een sint Praten met je kind over armoede is perfect mogelijk Over drie weken komt de Sint aan in Antwerpen. Maar zal de goedheiligman genoeg speelgoed bij zich hebben om ieder kind blij te maken? Met een inzamelactie helpt gezinsbeweging kwb de Sint een handje. Daarnaast wil kwb dat ouders een gesprek met hun kinderen aanknopen over rijk of arm zijn. Een op de tien kinderen in Vlaanderen wordt geboren in armoede. Dat cijfer leert dat niet ieder kind op 6 december (evenveel) cadeautjes zal krijgen, ook al is het een jaar lang braaf geweest. Daarom organiseert kwb voor de tweede keer de actie Ieder kind een sint. Afdelingen van kwb zamelen vanaf november speelgoed in. Door samen te werken met een lokale armoedevereniging komt het speelgoed terecht bij kinderen in armoede. Twee plezante methoden Maar de actie reikt verder dan het herverdelen van speelgoed. Kwb moedigt ook alle (groot)ouders aan om een gesprek te voeren met hun (klein)kinderen over armoede en ongelijkheid. Maar hoe begin je daaraan? ver beeld ing Kinderen begrijpen vaak meer dan je zou denken, weet Sarah Vanden Avenne van Kind en Gezin. Al op jonge leeftijd vormen zij zich snel een eigen mening. De brief van de Sint en het Rad der Raadsels (terug te vinden op red.) zijn twee plezante methoden om met je kind te praten over rijk en arm zijn, over waarom de Sint niet overal komt. Het is dus perfect mogelijk om met kinderen te filosoferen over minder vanzelfsprekende onderwerpen als armoede. Leen Grevendonck Op vind je de afdelingen die speelgoed inzamelen, alsook methoden om met je (klein)kind over armoede te praten. Zuiddag vzw Visie vrijdag 25 oktober 2013 knipsels Petitie voor Mano Mundo Het muziekfestival Mano Mundo moet de boeken sluiten doordat de subsidies wegvallen. Mano Mundo was een samenwerking van , Wereldsolidariteit, meer dan duizend vrijwilligers, sociaal-culturele organisaties en de Antwerpse provincie. Het festival maakte een groot publiek bewust van mondiale solidariteit. Vrijwilligers lanceren nu een petitie om het festival te behouden. com/mano_mundo_moet_blijven Overwinteren met OKRA Heb je zin in een beetje zon tijdens de sombere wintermaanden? Snuister dan vlug door de nieuwe reisbrochure van seniorenbeweging OKRA. Op het programma staan onder meer overwinteren in Spanje, een rondreis door Zuid-Afrika en wintersport. Bekijk de brochure op Of bestel je exemplaar via lucie.vanhemelrijk@okra.be of (niet op vrijdag). Goedkope energielening Wil je het dak van je woning isoleren, hoogrendementsglas plaatsen of een andere energiebesparende investering doen? Dan kun je in aanmerking komen voor een goedkope (2 procent) of renteloze (0 procent) lening van het Fonds ter Reductie van de Globale Energiekost (FRGE) tot maximum euro. Op kun je nakijken of jouw gemeente aangesloten is bij het Fonds. Je vindt er ook de voorwaarden leerlingen doen mee aan Zuiddag Meer dan Vlaamse en Brusselse scholieren hebben deelgenomen aan Zuiddag. Op 17 oktober gingen zij één dag aan het werk in een bedrijf, organisatie of overheidsinstelling. Hun loon staan ze af aan jonge Peruviaanse koffieboeren. Een zestal jongeren (foto) ging aan de slag bij brouwerij Het Anker in Mechelen. Zij schrobden de ketels waarin het befaamde bier Gouden Carolus gebrouwen wordt. Daarbij kregen zij de hulp van Elias (links op foto) en Alexander (rechts), twee jonge Peruviaanse koffieboeren. De opbrengst van Zuiddag gaat namelijk naar een project in Peru, dat jonge boeren helpt te overleven in de bikkelharde koffiesector. (LG)

3 Visie vrijdag 25 oktober 2013 onze samenleving 3 Steeds meer jonge ouders doen een beroep op kraamzorg uren: zoveel tijd waren de verzorgenden van Familiehulp vorig jaar bezig met kraamhulp te geven aan jonge mama s. Die varen wel bij een extra helpend handje in de dagen na de geboorte van hun kind. Steeds meer moeders doen na de bevalling een beroep op ons voor kraamzorg, weet Bruno Peelman van Familiehulp. Vorig jaar gaven de verzorgenden van de organisatie uren zorg aan ouders die wat hulp konden gebruiken met hun pasgeboren kindjes. In 2008 waren dat nog maar uren. Het geboortecijfer is quasi stabiel gebleven, dus dat kan niet de reden zijn voor de stijging. Eén oorzaak is volgens ons dat kersverse mama s en hun kindjes sneller uit het ziekenhuis ontslagen worden. Jonge mensen wonen dikwijls ook niet meer in de buurt van hun ouders. De grootouders zijn bovendien vaak zelf nog aan het werk en kunnen dus minder makkelijk een handje toesteken. Dat zorgt ervoor dat een stukje van de informele zorg voor kleinkinderen wegvalt. Een dienst voor gezinszorg, zoals Familiehulp, kan deze rol gedeeltelijk overnemen. Extra ondersteuning Kraamverzorgenden geven moeders onder andere tips over borstvoeding, ze geven de baby een badje of gaan een eindje wandelen met het kindje, zodat mama even kan rusten. Want een beetje extra ondersteuning en advies is de eerste dagen na de bevalling zeker welkom, zegt Bruno Peelman. (LVDB) Vlaams zorgambassadeur Lon Holtzer zette kraamverzorgende Liddy Snijkers (rechts op foto) in de bloemetjes, op de Dag van de Verzorgende op 16 oktober. Liddy steekt mevrouw Huls (midden) uit Riemst een handje toe bij de verzorging van haar drieling. Violet Corbett Brock Verenigingen in opstand tegen GAS-boetes Elke gemeente moet dit najaar haar reglement voor GAS-boetes aanpassen. Het platform TegenGAS vraagt dat de gemeenten daarbij normaal gedrag van jongeren ontzien en een einde maken aan de huidige willekeur. Daarom is er op zaterdag 26 oktober een protestactie in Brussel. In mei heeft de regering de leeftijd waarop je een GAS-boete kunt krijgen verlaagd naar 14 jaar. Nu moet elke gemeente voor zich beslissen hoe ze de nieuwe GASwetgeving gaat toepassen op haar grondgebied. Zo kan gemeente A beslissen om GASboetes te geven aan minderjarigen, terwijl gemeente B dat niet wil doen. Daarnaast mag elke gemeente ook besluiten om de boetes te verhogen. De gemeenten kunnen ook zelf kiezen voor welk gedrag ze een GAS-boete geven. In de ene gemeente moet je een boete betalen wanneer je belletjetrek doet, in de andere niet. Systeem wringt Wij blijven ons verzetten tegen de asociale GAS-wetgeving, zegt het platform TegenGAS, dat bestaat uit tientallen protesterende organisaties. Die vinden het systeem van de Gemeentelijke Administratieve Sancties onbeheersbaar. Het gemeentebestuur bepaalt niet alleen het reglement, het is ook werkgever van de ambtenaar die de straf bepaalt én vaak ook van de persoon die de feiten vaststelt. Het GAS-systeem wringt met de scheiding der machten. Ongelijkheid De organisaties protesteren ook tegen de willekeur waarmee de GAS-boetes worden uitgedeeld. Het is onduidelijk over wat nu precies strafbaar is en waar. Dat zorgt voor ongelijkheid tussen inwoners van verschillende gemeenten. Verder wil TegenGAS dat gemeentes normaal gedrag van jongeren niet als crimineel beschouwen, en dat ze werk maken van echte, sociale oplossingen voor overlastproblemen. Recente GAS-boetes: zin of onzin? In Herentals moet een vrouw een GAS-boete van 250 euro betalen, omdat ze vier bankuittreksels weggooide in de vuilnisbak toen ze een bank buitenkwam. Een vrouw kreeg in de Brusselse Nieuwstraat een GAS-boete van 50 euro omdat ze een kersenpitje op de grond had gegooid. In Roeselare kreeg een man een aangetekende brief met een GAS-boete in de bus, omdat hij flyers voor rechtvaardige belastingen onder ruitenwissers van geparkeerde auto s stak. Een theaterhuis in Antwerpen kreeg een GAS-boete omdat het wegwijzertjes had opgehangen naar een moeilijk vindbare tentoonstelling. Twee bouwvakkers kregen in Lokeren een boete, omdat hun werfradio te luid stond. De twee agenten die dat kwamen vaststellen, deden geen metingen. Het GAS-reglement van Lokeren bepaalt niet vanaf hoeveel decibel geluid overlast is. Belga NATIONALE BETOGING TEGEN GAS 26 OKTOBER, 14 U NOORDSTATION VOOR EEN SOCIAAL ALTERNATIEF OP HET REPRESSIEF BELEID Eerste ondertekenaars: Gasboetes.be, Liga voor Mensenrechten, ACV-Jongeren, CSC-Jeunes, Bruxelles Laïque, CGSP-ALR-Bruxelles, MOC Bruxelles, Masereelfonds, Samenlevingsopbouw Gent vzw, Victoria Deluxe, Vrede vzw, Vredesactie, Intro, KIYO, LEF-FGE, Progress Lawyers Network, Vzw Motiek, Jongsocialisten, Kind & Samenleving, ALS/EGA, HCA, HoedGekruid vzw, Onafhankelijk Leven, Ca Marche - Het Werkt, COMAC, PTB/PVDA, LSP/PSL, JAC, USE,.. lakken - Niet op de opnbare weg gooien aub. V.U. Geert Cool, PB 131, 1080 Molenbeek-Sainctelette Interpretatie Ook het ACW deelt een aantal bekommernissen van de verenigingen. Wij vragen aan de gemeentebesturen dat ze goed nadenken over de toepassing van de GASboetes, zegt Sandra Rosvelds van de ACW-studiedienst. Want elk reglement kan soepel of streng geïnterpreteerd worden. Wij roepen de gemeenten op om hierover te overleggen met hun burgers en om duidelijke afspraken te maken. De GAS-boetes mogen in geen geval gebruikt worden om het democratisch recht op protest en sociale actie te bemoeilijken. (LVDB)

4 4 post VACATURE m/v CM Jurist Polyvalent medewerker voor de dienst logistiek Stafmedewerker HR ontwikkeling Onbepaalde duur voltijds Brussel Meer vacatures en info op de nieuwe jobsite van CM: ACV Softwarespecialist.NET (m/v) Voltijds - Brussel Functional Analysts (m/v) voor het syndicaal domein Voltijds - Brussel Info: mdekimpe@acv-csc.be (informaticadienst ACV) UW GEDACHT 50 jaar ziekteverzekering (1) Proficiat voor het speciale nummer rond 50 jaar ziekteverzekering. Misschien kunnen de teksten worden vertaald in het Engels en worden opgestuurd naar de kopstukken van de Tea Party-beweging in Amerika. Ze kunnen daar nog iets opsteken van 50 jaar solidariteit. Naam en adres bekend bij de redactie (2) Ik ben reumapatiënt en leed al veel pijn. Toch heb ik altijd geprobeerd om te blijven werken. Zo kon ik mijn gedachten verzetten en werken gaf mij voldoening. Maar nadien was ik wel uitgeput en kon ik niets meer. Tot ik vier jaar geleden behandeld werd met een doeltreffend geneesmiddel. Sindsdien ben ik een ander mens en kan ik weer leven, dankzij de ziekteverzekering. Want zonder terugbetaling zou ik mij die medicatie niet kunnen veroorloven. Naam en adres bekend bij de redactie (3) Door stress op het werk kreeg ik af te rekenen met ernstige psychische problemen. Bijna een jaar lang was ik opgenomen. Met de steun van mijn partner, familie en vrienden geraak ik er stilaan weer bovenop. Ik hoop volgend jaar mijn werk te hervatten. Zo kan ik iets terugdoen voor de maatschappij. Want door de goede sociale zekerheid in ons land had ik geen financiële problemen. Aan dit model mag niet geraakt worden. Naam en adres bekend bij de redactie (4) Met meer dan gewone belangstelling las ik het artikel over Siemen. Voor ons is het verhaal zeer herkenbaar, want in juni werd bij onze kleinzoon van 6 jaar ook kanker vastgesteld. De moed van de ouders en de positieve ingesteldheid van het kind troffen mij. CM heeft de ouders van onze kleinzoon met raad en daad bijgestaan. Gelukkig is alles achter de rug en kunnen we nu hoopvol naar de toekomst kijken. Naam en adres bekend bij de redactie Outplacement Visie vrijdag 25 oktober 2013 In Visie 21 verscheen een artikel over outplacement. Graag meld ik u dat wij al in 2007, na het faillissement van ons bedrijf, verplicht waren om outplacement te volgen. Maar wij moesten geen schriftelijke toestemming geven. Op een algemene vergadering werd er op gewezen dat outplacement verplicht was vanaf de leeftijd van 45 jaar. We moesten dan een datum invullen om individueel op gesprek te gaan bij het outplacement bureau. Etienne Holvoet, Izegem Arco De laatste tijd horen we niets meer van Arco. Wordt dit doodgezwegen? Vergeet niet dat vele gewone werkmensen hun spaargeld hier hebben ingestoken, omdat ze dachten dat het goed belegd was. Gaat men ons zo bedriegen dat we daar niets meer van terugzien? Waar is dat geld? Wie heeft dat? Dat verdwijnt toch zomaar niet met de zon. Moeten we nog hoop hebben of zijn we dat kwijt? Van der Vloet, Sint- Genesius-Rode De Arco-vennootschappen zijn sinds december 2011 in vereffening. De verantwoordelijkheid voor de vennootschap berust sindsdien bij een college van vereffenaars. Zij staan in voor het te gelde maken van alle activa van de vennootschappen en het terugbetalen van de schuldeisers van de vennootschappen. Op het eind van de vereffening zal blijken wat de overblijvende waarde is van de coöperatieve deelbewijzen. Deze vereffening duurt meerdere jaren. Anderzijds genieten de particuliere Arco-vennoten van een staatswaarborg die op het eind van de vereffening zal tussen komen. Maar tegen deze garantieregeling lopen procedures bij de Raad van State enerzijds en bij de Europese Commissie anderzijds. De Raad van State heeft eind maart de waarborgregeling geldig verklaard. Maar het heeft het Grondwettelijk Hof gevraagd om zich uit te spreken over mogelijke discriminatie tussen de coöperanten en de aandeelhouders van Dexia. Als het Hof een uitspraak doet, dan gaat de zaak terug naar de Raad van State voor een definitieve uitspraak. Het ACW weet niet wanneer het Grondwettelijk Hof en nadien de Raad van State zich zullen uitspreken. Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. advertentie SLEUTEL WOORD Zoek het sleutelwoord in de balk onderaan. In sommige vakjes staat een getal dat overeenkomt met een getal in de balk onderaan. De letters die je in de vakjes met een getal 13 12:05 Pagina 1 invult, kun je ook op de balk invullen. Verticaal vormen de letters in de eerste en derde kolom ook een woord. 1. schot dat niet raak is, 2. indrukwekkend, 3. groente, 4. vuur als noodsignaal, 5. Versier sel, 6. uitstallen, 7. gekrenkt, 8. ondergeschikte 325 vrouw. Oplossing onderaan pag Voor de beste nachtrust Voel het comfort, voel de ondersteuning, voel TEMPUR -15 % op een Tempur matras GRATIS bedbodem bij aankoop bedpakket** Een zetel op maat biedt maximaal zitcomfort De Belgische fabrikant REVILAX geeft een snelle en persoonlijke dienst na verkoop. Maatname en levering aan huis zijn - 15 % gratis. Bovendien geniet je 5 jaar garantie! Bestel nu en geniet 15 % korting. 2 de hoofdkussen tegen halve prijs * DOLLE ACTIEWEKEN Voorwaarden van de Tempuractie vind je in de Thuiszorgwinkel en op de website. be.care, omdat je huid zoveel zachtheid verdient Pakket herstellende en verzorgende handcrème. Bij aankoop van dit pakket krijg je de herstellende handcrème TEGEN HALVE PRIJS. Totaalprijs pakket: 8,23 euro i.p.v. 11,30 euro Actie 2 de tegen halve prijs Acties geldig t.e.m. 9/11/2013 en niet cumuleerbaar met andere voordelen en/of acties. Actie be.care t.e.m. 30/11/ insertacties.indd 1 20/10/2013 0:23:05

5 Visie vrijdag 25 oktober 2013 hoe gaat het met u? 5 Werken aan mentale weerbaarheid Hoe raak je door een moeilijke periode? Goed nieuws voor de piekeraars onder ons: je goed in je vel voelen kun je leren. Meer nog: je kunt zelfs leren hoe je onder moeilijke omstandigheden toch de zon door de wolken blijft zien. De gebruikers van de Pluk je geluk-coach weten er alles van, en stuurden ons hun eigen tips voor een moeilijke periode door. Wij zetten ze voor jou op een rijtje, volgens de zeven lijnen van het CM-geluksplan. Leef naar je doelen Als ik het soms wat moeilijk heb, dan ga ik in de tuin werken. (Mia Vandenbempt Lummen) In de tuin werken en alles wat met de natuur te maken heeft. (Simonne De Pooter Rotselaar) Investeer in relaties Ik zoek leuke kennissen en vrienden op. (Marc Hamme) Onvoorwaardelijke steun van mijn ouders. (Mireille Husson Paal-Beringen) 1 2 Stefaan Beel Leef hier en nu Mijn aandacht richten op wat ik op dit moment doe. (Ariane De Booser De Haan) Muziek luisteren en spelen, dansen, fietsen. (Shari Provost Herzele) Mooie muziek geeft mij het gevoel dat het leven de moeite waard is en geeft mij moed om ertegenaan te gaan. (Leen Verschueren Putte) 5 Heb grip op je leven Ik schreef vrienden hoe ik me voelde, dat ik hun hulp nodig had. Hun advies, tekstjes, aanbod,... deden me zo goed! (anoniem Kessel-Lo) De cursus Pluk je geluk heeft mij het leven al iets gemakkelijker gemaakt. (Elisabeth Rombaut Sint-Niklaas) Leef gezond en beweeg Sporten (Rita Neyens Helchteren) Een stevige wandeling, frisse lucht opsnuiven in de natuur, overgoten met een straaltje zon. (Saïda Wulteputte Lokeren) 6 7 Nele Verheye Denk positief 3 Anne Aelvoet: Het helpt mij om luidop te lachen met een grappige serie. Ik som die dingen op die wel goed gaan en waarvoor ik dankbaar ben. De meeste dingen lijken vanzelfsprekend, maar zijn dat niet. (C. Jespers Haacht) Dan denk ik bij mezelf: Wat is het ergste dat er nu kan gebeuren? Dat helpt me te relativeren en alles in perspectief te plaatsen. (Kim De Roover Merksem) Mijn logisch verstand dat me zegt dat het er in de realiteit niet altijd zo uitziet als ik soms denk. Weg met piekeren! (Sofie Plasmans Tielt) Het verschil maken tussen helpende en niet-helpende gedachten. (Betty Gabriëls Tongeren) Heb aandacht voor jezelf Gun jezelf een glimlach (Hedwige Vandewiele Brugge) 4 Ik speel enkele deuntjes op mijn klarinet. Dan kan ik alles gemakkelijker aan, verdwijnt de stress als sneeuw voor de zon. (Rita Pockelé De Haan) HUMOR! Ik kijk naar een heel grappige film of serie zodat ik luidop kan lachen. Dan word ik onder alle omstandigheden vrolijk. (Anne Aelvoet Zandvoorde) Zelf aan de slag Wil je ook werken aan je weerbaarheid zodat je onvoorziene omstandigheden beter de baas kunt? De online gelukscoach geeft je nuttige informatie en praktische tips, aangepast aan jouw situatie. Dikkedarmkanker opsporen In oktober start een Vlaams bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker voor mannen en vrouwen van 56 tot 74 jaar. Behoor je tot de leeftijdsgroep, dan krijg je om de twee jaar een uitnodiging voor deelname. Daarbij zit een afnameset om een staal van de stoelgang te nemen. Je kunt dat zelf thuis doen. Nadien stuur je het staal in een voorgefrankeerde omslag samen met een ingevuld antwoordformulier naar het laboratorium. In het lab wordt het staal onderzocht op bloedsporen. Zowel jij als je huisarts ontvangen de resultaten. Deelnemen is gratis. Elk jaar krijgen ongeveer Vlamingen dikkedarmkanker. Een bevolkingsonderzoek zou 400 sterfgevallen in Vlaanderen kunnen voorkomen. Extra controle op sommige geneesmiddelen Voortaan vind je op de bijsluiter van sommige geneesmiddelen een omgekeerde zwarte driehoek. Dat wil zeggen dat het geneesmiddel onder extra toezicht staat en je bijwerkingen het best meldt. Een intensievere controle gebeurt voor geneesmiddelen waarover minder informatie beschikbaar is, omdat ze bijvoorbeeld nieuw op de markt zijn. Maar het betekent niet dat het geneesmiddel onveilig is. De zwarte driehoek op de bijsluiter wil zeggen dat je aandacht moet hebben voor eventuele bijwerkingen. Ze komen soms pas aan het licht als een geneesmiddel lange tijd door een groot aantal mensen wordt gebruikt. Melden kan via de website. Griepvaccin voor risicopersonen Behoor je tot een risicogroep of ben je ouder dan 50, dan doe je er goed aan je laten inenten tegen griep. De beste periode daarvoor is oktober of november. Vooral voor personen met een chronische aandoening is het griepvaccin aangeraden. Ook vrouwen die minstens drie maanden zwanger zijn, bewoners van een woonzorgcentrum en personen werkzaam in de gezondheidssector laten zich het best vaccineren. Doe dat ook als je zorgt voor kinderen jonger dan zes maanden of als je samenwoont met een risicopersoon. De ziekteverzekering betaalt een deel van de prijs van het griepvaccin terug voor risicopersonen. Sommige CM-ziekenfondsen geven een extra tegemoetkoming. GEZOND IN t kort

6 6 Visie hoe gaat het met u? vrijdag 25 oktober 2013 zoek en win Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip: Paard van mijn dromen Oplossing C E Stuur je antwoord voor 4 november op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: een familieticket (4 personen) voor Disney on Ice op vrijdag 14 februari 2014 om 19 uur in de Lotto Arena in Antwerpen of het boek Onze chemobaby van Andy Cools (Andy s vrouw krijgt borstkanker tijdens haar eerste zwangerschap), uitg. Van Halewyck. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Bij de specialist: weet wat je betaalt De juiste prijs? Niet altijd Rekenen geconventioneerde specialisten altijd het afgesproken tarief aan? Niet altijd, zo blijkt uit een CM-bevraging. In 23 procent van de consultaties krijgen patiënten meer aangerekend. Als de specialist meer aanrekent, is dat gemiddeld 9 euro. Maar hoe weet je of je de juiste prijs betaalt? Waarvoor dient een doktersbriefje? Ga je op consultatie bij de specialist, dan krijg je op het einde van je bezoek een zogenaamd getuigschrift voor verstrekte hulp. Dat bewijst welke terugbetaalde zorg er is verstrekt. Met het getuigschrift kun je aan je ziekenfonds terugbetaling vragen. Oplossing Visie nr. 21 Parasiet Winnaars Karen Bossée (Lembeke) Vicky Feremans (Sint-Katelijne-Waver) Lieve Platteau (Hasselt) Agnes Teunkens (Mol) Willy Thybaut (Reninge) Neem ook deel aan de CM-webquiz op Wat krijg ik terugbetaald? Je specialist rekent een bepaald bedrag aan. Dat is zijn ereloon of honorarium. Het bestaat uit twee delen. Het remgeld is het bedrag dat je als patiënt zelf betaalt. De rest (het grootste gedeelte) is ten laste van de ziekteverzekering. Normaal gezien betaal je op het einde van de consultatie het volledige honorarium. Daarna bezorg je het getuigschrift aan je ziekenfonds en krijg je de terugbetaling. Wie bepaalt wat artsen mogen aanrekenen? Ziekenfondsen en artsenvertegenwoordigers sluiten jaarlijks of tweejaarlijks een akkoord waarin ze de tarieven bepalen Vraag na of je specialist geconventioneerd is. Artsen zijn verplicht om patiënten hierover te informeren. voor alle terugbetaalde medische prestaties. Artsen die zich aansluiten bij dat akkoord de zogenaamde conventie zijn verplicht om de afgesproken tarieven te volgen. Zij zijn geconventioneerd. Nietgeconventioneerde artsen moeten zich niet aan het akkoord houden. Zij mogen supplementen aanrekenen bovenop de afgesproken tarieven. Bij hen betaal je als patiënt niet alleen het remgeld, maar ook deze supplementen. Hoe kan ik weten hoeveel ik zal moeten betalen? Daarvoor is het belangrijk om te weten of je specialist geconventioneerd is of niet. Artsen zijn verplicht om patiënten hierover te informeren en informatie over hun conventiestatuut duidelijk te afficheren. Maar het best is om het op voorhand na te gaan. Dat kan op zorgverleners. Wil je weten welke tarie- knipsels 26 jaar en nog niet aangesloten bij zorgkas? Werd of word je dit jaar 26 en woon je in Vlaanderen, dan moet je aansluiten bij een zorgkas. Voor CM-leden is de CM-Zorgkas Vlaanderen een goede keuze. Als CM-lid word je niet automatisch lid van de CM-Zorgkas. Je bent pas aangesloten als je hiervoor je eerste bijdrage betaald hebt. Je ontving hiervoor al een uitnodiging van de CM-Zorgkas. Vind je de brief niet meer terug, neem dan vlug contact op met de consulent in je CM-kantoor. Alle inwoners van Vlaanderen ouder dan 25 jaar betalen jaarlijks 25 euro voor de Vlaamse zorgverzekering. Wie op 1 januari van het jaar voordien recht had op de verhoogde tegemoetkoming of het Omnio-statuut, betaalt 10 euro. HUIS dokter Wat doe je tegen een stinkende adem? Iedereen stoort zich aan je stinkende adem maar niemand durft het je te zeggen: wat een nachtmerrie. Hoe kom je te weten dat je adem stinkt, en - misschien nog belangrijker - wat kun je eraan doen? Kun je het zelf ruiken? Een slecht ruikende adem is een veel voorkomend probleem: zowat een op de vijf volwassenen heeft ermee te maken. Het spijtige van de zaak is dat je er zelf nauwelijks iets van merkt en dat andere mensen er uit gêne dikwijls niets over durven te zeggen. Iemand om z n mening vragen is jammer genoeg wel de enige manier om het te weten te komen, want zelf kun je het heel moeilijk objectief vaststellen. Hoe komt het? Meestal ligt de oorzaak bij bacteriën die zich ontwikkelen in de tandplak en op de tong. Deze bacteriën zorgen niet alleen voor een slechte geur, maar veroorzaken onder andere ook tandvleesontstekingen. Omdat je mond s nachts droog is en bacteriën dan de kans krijgen om zich te vermenigvuldigen, heeft bijna iedereen s ochtends last van een slecht ruikende adem. Maar in normale omstandigheden zou de slechte geur moeten verdwijnen door s ochtends iets te drinken. Wat kun je eraan doen? Heb je vaak last van een slecht ruikende adem, poets dan zeker twee keer per dag grondig je tanden en besteed extra aandacht aan de rand tussen je tanden en het tandvlees, want daar zet tandplak zich het meest vast. Hou je tandvlees gezond door regelmatig je tanden te flossen en twee keer per jaar op controle te gaan bij de tandarts. Weet dat middeltjes om je mond te spoelen op lange termijn vaak meer nevenwerkingen dan voordelen hebben. Gebruik ze in ieder geval niet ter compensatie van een slechte mondhygiëne. Maak er verder een gewoonte van om bij het tanden poetsen ook je tong mee te poetsen. Ga twee keer over de rug van je tong met een gewone tandenborstel (tandpasta is hierbij niet nodig) of eventueel met een tongschraper. Dat hoort bij een goede basishygiëne, ook als je geen slecht ruikende adem hebt. Zorg er ten slotte ook voor dat je voldoende drinkt om een droge mond tegen te gaan en je mond en keel te spoelen. Naar de dokter? Blijf je ondanks een goede mondhygiëne toch last hebben van een slechte adem, zonder aanwijsbare oorzaak? Ga dan eens langs bij je tandarts. Kan die het probleem niet oplossen, vraag dan raad aan je huisarts. In sommige gevallen ontstaat een slechte adem door een ontsteking van de sinussen of de amandelen, in heel zeldzame gevallen is het een symptoom van suikerziekte of nier- of leverproblemen. Elise Rummens, preventie-arts CM Tekst: Nele Verheye Eddy Fliers

7 Visie vrijdag 25 oktober 2013 hoe gaat het met u? 7 ven een geconventioneerde arts mag aanrekenen? Surf dan naar tarieven. Heb je geen internettoegang, dan kun je ook terecht bij je CM-consulent. Let wel, er is een uitzondering. Als je uitdrukkelijk een afspraak vraagt na 21 uur, in het weekend of op een feestdag, mogen geconventioneerde artsen toch een supplement aanrekenen. Kan ik op mijn doktersbriefje zien wat de arts mij aangerekend heeft? Niet altijd. Je specialist is namelijk niet verplicht om het betaalde bedrag op het getuigschrift voor verstrekte hulp te noteren. Onderaan het doktersbriefje staat er een invulvakje met de vermelding K.B Je arts kan kiezen wat hij daar invult. Dat kan het bedrag van zijn ereloon zijn. Maar het kan ook gewoon ja of neen zijn. Neen betekent dat het remgeld niet betaald is. Heb ik dan geen enkel bewijs van wat ik betaald heb? Bij artsen die voor eigen rekening werken, hangt er onderaan het getuigschrift voor verstrekte hulp nog een strookje met een ontvangstbewijs. Daarop moet de arts invullen welk bedrag hij aangerekend heeft. In de praktijk vullen veel specialisten het ontvangstbewijs echter niet in. Of ze scheuren het af en geven het niet mee aan de patiënt. Bij artsen die niet voor eigen rekening werken (maar in een vennootschap) hangt er geen strookje met ontvangstbewijs aan hun doktersbriefjes. Wat kan ik doen als mijn geconventioneerde arts te veel aanrekent? In principe kan dat niet, maar misschien is er toch een verklaring. Hij kan bijvoorbeeld een onderzoek uitgevoerd hebben waarvoor hij extra mag aanrekenen. Sowieso is het altijd belangrijk om je arts hierover aan te spreken. Je hebt recht op informatie over de financiële aspecten van de zorg. Krijg je geen duidelijk antwoord, neem dan contact op met CM. Wat kan ik doen als ik vind dat mijn niet-geconventioneerde arts te veel vraagt? Een niet-geconventioneerde arts mag supplementen aanrekenen. Je kunt hier als patiënt weinig aan doen. Je mag wel op voorhand informeren hoeveel extra hij zal aanrekenen. In jouw buurt zal je wellicht ook geconventioneerde artsen vinden die dezelfde zorg bieden zonder supplementen. Dit kun je nagaan op Wat stelt CM als oplossing voor? Omdat je als patiënt recht hebt op volledige prijstransparantie, is CM voorstander van een duidelijke doktersfactuur. Daar moet het bedrag van de prestaties van de arts op staan, uitgesplitst volgens terugbetaling, remgeld en supplement. De factuur moet ook de conventiestatus van de arts vermelden en het bedrag van de prestaties die niet voor terugbetaling in aanmerking komen. Dieter Herregodts of je CM-consulent (contactgegevens op de regionale bladzijden) de VOORZET Het zal uw oma maar zijn Vier op de tien Vlamingen vinden dat als we moeten besparen in de gezondheidszorg, een levensnoodzakelijke behandeling van euro niet moet worden uitgevoerd bij een 85-plusser. Ook bij patiënten die terminaal ziek zijn of een ongezonde levensstijl hebben, wil een aanzienlijk deel van de bevolking dure behandelingen begrenzen. Zo blijkt uit een enquête van de Vrije Universiteit Brussel. Deze vaststellingen houden me bezig. Het zal maar uw familielid zijn dat zwaar ziek is en dat minder krijgt terugbetaald omdat hij of zij te oud is of terminaal ziek is. Is dit de keuze die we willen maken? Of zijn er andere manieren om de uitgaven te beheersen en de zorg toegankelijk te houden? Ik denk van wel. We kunnen het aanbod in onze gezondheidszorg beter afstemmen op wat patiënten nodig hebben. Neem nu het aantal ziekenhuisbedden in ons land. Dat zijn er 6,6 per inwoners, terwijl dat er in Denemarken 3,5 zijn. Door de zorg buiten het ziekenhuis beter uit te bouwen, kunnen we de uitgaven voor de dure ziekenhuiszorg beheersen. Ook op het vlak van de hoog gespecialiseerde zorg, kan de overheid besparen zonder te snijden in de kwaliteit en de toegankelijkheid van de gezondheidszorg zoals we die nu kennen. Niet elk ziekenhuis moet de meest gespecialiseerde (lees: dure) robot in huis hebben. Niet elk ziekenhuis moet elke hoog gespecialiseerde ingreep, zoals bijvoorbeeld een operatie voor slokdarmkanker, kunnen uitvoeren. U zal zich als patiënt daarvoor misschien iets verder moeten verplaatsen, maar wel met de garantie dat uw behandeling gebeurt door de meest ervaren artsen met de meest geavanceerde apparatuur. We kunnen het solidaire model, dat de zorg betaalbaar houdt voor elk van ons, dus perfect behouden. We hoeven daarvoor niet te kiezen om de zorg in te perken voor wie te oud of te ziek is. Er is alleen de politieke moed nodig om het aanbod bij te sturen in functie van de behoeften. Uw eigen gezondheid, en die van het overheidsbudget, zullen er wel bij varen. Marc Justaert Voorzitter CM Eddy Fliers Eenvoudiger administratie Ziekenfonds vraagt voordelen mensen met handicap aan Om een tegemoetkoming of een parkeerkaart aan te vragen, moeten personen met een handicap voortaan niet meer naar het gemeentehuis of het OCMW. CM doet zelf de aanvraag. Mensen met een beperking maken aanspraak op bepaalde tegemoetkomingen en op een medisch attest dat recht geeft op sociale voordelen. De inkomensvervangende tegemoetkoming, de integratietegemoetkoming en de parkeerkaart ontvangen ze van de Federale Overheidsdienst Sociale Zaken maar ze moesten zelf de aanvraag indienen bij het sociaal loket van de gemeente of het OCMW. Tot nog toe konden personen met een handicap bij de dienst Maatschappelijk Werk terecht voor informatie. De dienst onderzocht op welke voordelen en tegemoetkomingen de persoon recht heeft en verwees vervolgens door naar de gemeente of het OCMW. Op zijn beurt diende deze de aanvraag in bij de Directiegeneraal (DG) Personen met een handicap van de Federale Overheidsdienst Sociale Zaken. Personen met een handicap kunnen terecht bij de dienst Maatschappelijk werk. Vanaf 1 november kan de dienst Maatschappelijk Werk zelf de aanvraag indienen, zodat je niet langer naar de gemeente of het OCMW moet. Dat komt omdat Communit-e, de toepassing die gebruikt wordt voor de aanvragen, nu ook open- staat voor de ziekenfondsen. Eenmaal de aanvraag gebeurd kon de dienst Maatschappelijk werk de stand van zaken volgen via Dat kan ook in de toekomst nog. Wie een Marc Detiffe pc, een elektronische identiteitskaart en een kaartlezer heeft, kan lopende aanvragen ook zelf raadplegen op de website Andere voordelen De dienst Maatschappelijk werk van CM geeft ook informatie over alle mogelijke voordelen waarop personen met een handicap recht hebben indien ze aan bepaalde voorwaarden voldoen. Dat zijn onder meer de sociale tarieven voor gas en elektriciteit en voor een kabelabonnement of telefoon, vrijstelling van verkeersbelasting en belasting op ingebruikstelling van een wagen, of BTW-vermindering bij aankoop van een wagen. Ook bij de aanvraag van hulpmiddelen bij het Vlaams agentschap voor personen met een handicap helpt de dienst Maatschappelijk werk van CM. (CVH) Kijk op welke voordelen en diensten er zijn voor personen met een handicap en waarvoor je terecht kunt bij de dienst Maatschappelijk werk van CM.

8 8 hoe gaat het met u? Visie vrijdag 25 oktober 2013 knipsels Helpen op vakantie? Ziekenzorg CM organiseert vakanties voor chronisch zieke en zorgbehoevende mensen. Voor de eindejaarsperiode zijn nog vrijwilligers nodig. Zij helpen vakantiegangers bij de dagelijkse verzorging en de maaltijden en begeleiden de activiteiten. Kun je je vrijmaken voor de kerstweek in Nieuwpoort (20-27 december) of de nieuwjaarsweek in Nieuwpoort of Zandhoven (27 december tot 3 januari)? Aarzel niet om te reageren. wim.peels@cm.be Tel Ontwerp een postzegel Similes en UilenSpiegel organiseren samen een postzegelwedstrijd met als thema Stop seksueel misbruik en erken de slachtoffers. Je kunt meedoen en een kunstwerk rond dit onderwerp maken. Misschien wordt jouw beeld wel geselecteerd om een postzegel van te maken. Stuur je kunstwerk tegen 22 november naar Patrick Allegaert, Guislainmuseum, Jozef Guislainstraat 43, 9000 Gent met vermelding postzegelwedstrijd. De winnaar krijgt 500 euro. Met deze wedstrijd willen beide verenigingen sensibiliseren rond seksueel misbruik en zo helpen om slachtoffers een stem te geven. wordpress.com Met korting naar Disney on Ice Van 14 tot 16 februari wordt Disney on Ice opgevoerd in de Lotto Arena in Antwerpen. Alle Disney-prinsessen stellen zich voor. Als CM-lid kun je tickets kopen met 25 procent korting. Reserveer ze telefonisch op het nummer of via de CM-website. En vermeld daarbij het codewoord CM. De korting geldt voor de voorstellingen op vrijdag 14 februari (19 uur) en op zaterdag 15 februari (11 en 18 uur). Wil je kans maken op gratis familietickets (4 personen), speel dan mee met Zoek en Win op pag Naar het buitenland Ga je in de herfstvakantie naar het buitenland, neem dan een Mutaskaart (World Assistance Card) met daarop een gele klever mee. Afhankelijk van je bestemming heb je nog andere documenten nodig. Frank Croes Tien weken zwanger en toen kreeg Lesley kanker Wij wilden niet nog een kind Het was 23 december. Op Kerstmis wilden we onze ouders verrassen met het nieuws dat er een kindje op komst was. En toen belde het ziekenhuis. Lesley Verley (37) was tien weken zwanger toen ze te horen kreeg dat ze kanker had. In een aangrijpend boek beschrijft echtgenoot Andy Cools (37) haar strijd tegen kanker. Zie je het zitten om nog eens naar buiten te gaan en opnieuw op de bel te drukken? Veel amusanter kan een interview niet starten. Andy heeft geen andere keus dan het mij te vragen. Even daarvoor had hij mij verwelkomd in zijn huis in Laakdal. Maar zoontje Marnix (3) wil dolgraag zelf de deur opendoen. De vrolijke kleuter vraagt meteen wanneer we een foto zullen maken. De meneer van de foto s komt straks, Marnix. Ik ga eerst even met mama en papa babbelen. Als je Marnix ziet rondhuppelen, zou je niet vermoeden dat jullie een zware zwangerschap achter de rug hebben. Andy: Hij is nog jong natuurlijk. Hij beseft het allemaal nog niet. Maar wij weten dat we heel veel geluk hebben gehad. Was alles enkele jaren eerder gebeurd, dan hadden we waarschijnlijk moeten kiezen tussen de gezondheid van mijn vrouw of die van mijn zoon. Wat was er aan de hand? Andy: In november 2009 raakte Lesley zwanger van Marnix. We waren ongelooflijk gelukkig. We hadden eerder een dochtertje verloren. Toen Lesley zeven maanden zwanger was, stelden dokters vast dat het kindje een open ruggetje had. Het meisje was niet levensvatbaar. We konden niet anders dan de zwangerschap stopzetten. Nu moest het wel lukken. SMAKELIJK Marnix (3) is ondertussen een vrolijke kleuter. Maar we wilden nog even wachten om het blije nieuws aan onze familie en vrienden te vertellen. Tot Kerstdag. Zo lang hebben jullie niet kunnen wachten. Lesley: Kort na de positieve zwangerschapstest voelde ik een knobbeltje in mijn borst. Ik maakte mij niet meteen veel zorgen. Door de zwangerschap zal de melkklier wat gezwollen zijn, dacht ik. Maar ik ging toch naar de gynaecoloog voor een echo. Hij nam meteen ook een biopsie. Op 23 december kwam er een telefoontje van het UZ Leuven. Of ik meteen naar het ziekenhuis wilde komen. En Worden jijzelf of een van je naasten met kanker geconfronteerd, dan kun je bij CM terecht met al je vragen over de ziekteverzekering en nuttige diensten en voordelen. De CM-consulent helpt je graag verder. Zuiderse roodbaars met olijven en aardappelkoekjes Ingrediënten voor 4 personen: 4 roodbaarsfilets 3 eetlepels olijfolie 2 teentjes knoflook 4 tomaten 1 ui 1 gele paprika 65 g zwarte olijven 250 g boontjes tijm dragon 3 dl witte wijn 500 g aardappelpuree 125 g bloem 40 g kaas 1 koffielepel Italiaanse kruiden olijfolie peper zout oregano hak ui en knoflook fijn pel de tomaten en snijd ze grof snijd de paprika in reepjes en de olijven in schijfjes kook de boontjes 7 minuten in licht gezouten water stoof ui en paprika in de hete olie voeg knoflook en tomaten toe, samen met olijven, tijm en dragon laat even stoven voeg de witte wijn toe en laat 10 minuten sudderen kruid de visfilets met peper en zout en leg ze in een ingevette schaal schep de saus erover dek af en plaats 20 minuten in een oven van 180 C roer de kaas, zout, peper en de kruiden met de aardappelpuree laat afkoelen vorm dikke koekjes en bak ze in olie schik de vis en de koekjes op borden bestrooi met oregano Recept uit het boekje Koken voor starters, een uitgave van De Praktische School partner van Femma, Compagnie Gagarine

9 9 Visie vrijdag 25 oktober 2013 hoe gaat het met u? je verliezen of ik mijn echtgenoot wilde meebrengen. Ik wist hoe laat het was. Andy: Is het kanker? Ik vroeg het meteen toen we bij de dokter binnen kwamen. Het antwoord was bevestigend. Kan Lesley genezen? Ook op die vraag kregen we een ja te horen. En dan bleef er nog één over: kunnen we ons kindje houden? Wat was het antwoord van de dokter? Lesley: Ja. Ondanks de chemo die ik moest krijgen en de zware behandelingen die zouden volgen, kon de zwangerschap gewoon doorgaan. Maar we hebben heel veel geluk gehad. Nog niet zo lang geleden zou in zo n situatie altijd voor een abortus gekozen zijn. Want een zwangerschap en chemo dat ging niet samen. Pas kort daarvoor hadden wetenschappers van het UZ Leuven ontdekt dat het wel mogelijk was. Je hebt zes chemokuren ondergaan. Ondervindt je baby daar dan geen enkele hinder van? Vreemd genoeg niet omdat de placenta als een filter optreedt. Maar 3 tot 7 procent van de chemo komt in het bloed van de baby terecht. De dokters zeiden ons altijd dat alcohol veel schadelijker was. Toegegeven, helemaal gerust waren we er ook niet op. Dat kan moeilijk anders als er dagen zijn dat je op enkele uren tijd van de gynaecoloog naar de oncoloog en terug stapt. Bovendien moest ik twee operaties ondergaan, waarbij de baby mee in slaap ging. Misselijk ben ik nooit geweest, maar de chemo putte mij wel uit. Er waren dagen dat ik in de zetel moest gaan liggen nadat ik nog maar één aardappel geschild had. Hoe ga ik ooit een kind ter wereld zetten, vroeg ik mij af. Maar ik bleef vechten. Ik wilde niet nog een kindje verliezen. Maar de kleine Marnix had het naar zijn zin in de buik van Lesley? Andy: Hij werd natuurlijk ongelooflijk goed opgevolgd. Na elke behandeling van Lesley onderzocht de gynaecoloog ook onze baby. Het was telkens een opluchting als we zijn hartje hoorden kloppen. Marnix is uiteindelijk na 37 weken zwangerschap ter wereld gekomen. Een kerngezonde baby van 51 centimeter groot en 3 kilogram en 20 gram zwaar. Je kunt je niet voorstellen wat er op dat moment door je heen gaat. Eindelijk was hij daar. De zwangerschap gaf mij de kracht te vechten tegen mijn kanker. Leslie Verley (37) Je hebt over de zwangerschap van je vrouw een boek geschreven. Andy: Omdat ik de boodschap wil uitdragen. Het is perfect mogelijk om ondanks kanker een gezonde baby op de wereld te zetten. In veel landen zijn ze daar nog niet van overtuigd. Daar staat de diagnose kanker nog altijd gelijk aan abortus. Wij hebben die keuze gelukkig nooit moeten maken. Lesley: Meer zelfs, de zwangerschap gaf mij de kracht om te vechten tegen mijn kanker. Ik wilde niet in een hoekje zitten huilen. Wij zijn hier als gezin zeker sterker uitgekomen. Niet dat we anders zijn gaan leven, maar we proberen wel het kaf van het koren te scheiden. Wat is echt belangrijk in het leven? Sinds mijn ziekte stellen we niet meer uit, maar doen we gewoon. Dieter Herregodts Onze chemobaby. Vechten voor twee levens van Andy Cools, Uitgeverij Van Halewyck, 17,50 euro. Wil je kans maken op een gratis exemplaar? Speel mee met Zoek en Win op pagina 6. HELPENDE HANDEN Saskia Delsaerdt (39) Is CM-vrijwilliger Als CM-vrijwilliger vang je op wat mensen bezighoudt, zegt Saskia Delsaerdt van de CM-kern in Aarschot. Hen helpen geeft me telkens weer een goed gevoel. Ik werk als opvoeder en ik wou ook vrijwilligerswerk doen. Een dame uit de buurt die al een half leven CM-vrijwilliger is, vroeg me of ik er zin in had. Na de eerste vergadering zag ik het meteen zitten. De gemoedelijke sfeer en de vele contacten spraken me aan. In onze kern zijn er zowel ouderen als jongeren. Iedereen brengt zijn ervaringen mee. Dat geeft een goed beeld van wat er leeft bij de mensen in onze buurt. Ik heb een zoon van 10 en hoor aan de schoolpoort wat andere ouders bezighoudt. Ik steek altijd mijn voelsprieten uit, bijvoorbeeld tijdens de info-avonden die we organiseren. We hadden er een over coeliakie en over piekeren. Nadien spreken de mensen ons aan. Een vraag die tegenwoordig vaak terugkomt, is waarom psychotherapie niet wordt terugbetaald. CM geeft zelf een vergoeding voor jongeren maar de ziekteverzekering voorziet niets. 30 of 40 euro per consultatie is veel geld. Is het niet vooral via therapie dat je denken verandert en je bij psychische problemen weer op de goede weg geraakt? Spijtig genoeg houdt het hoge prijskaartje mensen tegen om zich te laten begeleiden. Medicatie wordt dan weer wel terugbetaald. Tips We kunnen vaak goede tips geven, bijvoorbeeld wat je allemaal gratis of voordelig kunt ontlenen in de Thuiszorgwinkel. Bij andere ouders promoot ik ook de vakanties van Kazou omdat ik weet dat bij Kazou de monitoren heel goed opgeleid zijn. Je kunt dus gerust zijn dat ze je kind goed opvangen als er problemen zijn. De onderwerpen waarover de mensen ons aanspreken gaan niet verloren. In de groep leggen we de ervaringen samen en nemen die mee naar het hoofdbestuur. Daaruit groeien voorstellen. Het contact met mensen en hen kunnen helpen, dat spreekt me aan en geeft enorm veel voldoening. Chris Van Hauwaert Ook zin om vrijwilliger te worden bij CM? Kijk op CG/Crepuscule?! Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad. Hoeveel mag het ziekenhuis aanrekenen als ik er bij mijn kind blijf slapen? Wordt je kind in het ziekenhuis opgenomen, dan kun je er als ouder blijven overnachten. Deze rooming-in is wel een bijkomende kost. Bij opname in het ziekenhuis moet de patiënt altijd een opnameverklaring invullen en ondertekenen. Die gegevens zijn belangrijk voor de factuur nadien. Blijf je als ouder bij je kind overnachten, dan moet het ziekenhuis een bijkomende opnameverklaring voorleggen. Daarop duid je aan of je verzorging tegen verbintenistarief (officiële tarieven) of verzorging in een eenpersoonskamer wenst. Kies je voor verzorging tegen verbintenistarief, dan mogen de artsen en het ziekenhuis geen kamer- en ereloonsupplementen aanrekenen. Ook niet als jij en je kind toch in een eenpersoonskamer worden opgenomen. Wil je verzorging in een eenpersoonskamer, dan kunnen er wel ereloonsupplementen worden aangerekend maar geen kamersupplementen. In beide gevallen kan het ziekenhuis jou als ouder hotelkosten laten betalen, onder meer voor de maaltijden en de overnachting. Is je kind lid van CM, dan krijg je de kosten voor rooming-in terugbetaald tot 12,39 euro per dag. Op voorwaarde dat een andere verzekering de kosten niet vergoedt. Het CM-Hospitaalplan geeft een tegemoetkoming tot 18,60 euro per dag. Droom jij al van een witte kerst? Wil jij met de feestdagen zeker zijn van een mooi sneeuwtapijt? Vier dan samen met Intersoc Kerstmis of Nieuwjaar in de sneeuw! Je logeert in volpension in het Intersoc-hotel Fabiola. Voor de kinderen zijn er kinderclubs en skilessen met Nederlandstalige Intersoc-monitoren. De bar, het restaurant en de dienstverlening zijn Belgisch. Het skigebied, 60 km, telt vooral blauwe en rode pistes. Skiën kan tot aan het hotel. Periodes en prijzen: 21 tot 28 december euro per persoon in volpension Kinderkortingen van 10 tot 100 % Korting grote gezinnen Supplement skipas, -materiaal en -lessen 28 december 2013 tot 4 januari euro per persoon in volpension Kinderkortingen van 10 tot 100 % Supplement skipas, -materiaal en -lessen Meer informatie, prijzen en reserveren via en Werken en toch op vakantie? Dat zijn Intersoc-werkvakanties! Er waren zoveel mooie momenten die we nooit zullen vergeten. Leuke collega s tijdens het werk en toch ook wat vakantie om te genieten. We willen graag onze directie en al onze chefs bedanken voor de toffe samenwerking in het afgelopen seizoen! We konden altijd bij hen terecht. De animatieploegen hebben het beste van zichzelf gegeven voor al die gezellige momenten! Hopelijk zien we elkaar weldra terug! (Daniël, Scherpenheuvel-Zichem) Ook zin om mee te werken als vrijwilliger? Meer info op of op Lic A5654 Visie 25-10_White X-mas.indd 1 17/10/ :46:18

10 10 Visie uw job, ons werk vrijdag 25 oktober 2013 DE VLOER Greenyard Foods Wij streven naar duurzame tewerkstelling Hoe ga je om met uitzendwerk in je onderneming? Hendrik Vancoppenolle vertelt hoe de ACV-militantenkern dat aanpakt bij Greenyard Foods in Westrozebeke. Bij overmatig gebruik van uitzendwerk eisen we op de ondernemingsraad dat er een paar mensen vast in dienst komen. In het diepvriesgroentebedrijf Greenyard Foods in het West- Vlaamse Westrozebeke worden groenten en fruit verwerkt en ingevroren tot gebruiksklare bereidingen en conserven. Een groot deel van al dat lekkers wordt verkocht in het buitenland. Het bedrijf telt 350 mensen met een contract van onbepaalde duur. Er werken ook uitzendkrachten. ACV-afgevaardigde Hendrik Vancoppenolle en de andere militanten zien er op toe dat alles volgens de regels verloopt. Een kleine twintig jaar ben ik aan de slag geweest in de productie, vertelt Hendrik. Sinds kort ben ik onthaalcoördinator: ik sta in voor de werkkledij, kleine leveringen en het stockbeheer. Daarnaast doe ik het onthaal van nieuwe werknemers. Vaak zijn dat uitzendkrachten. Voor een vakbondsafgevaardigde is dat natuurlijk een dankbare taak. Ik ben meestal het eerste vaste personeelslid dat de uitzendkracht hier op de werkvloer ontmoet. Kunstwerkje in graffiti In de rustige periodes werken hier zo n 15 uitzendkrachten. Maar in de piekperiodes zijn er dat algauw 45 Hendrik Vancoppenolle, délégué bij Greenyard Foods Hoeveel uitzendkrachten werken hier? Dat hangt af van de tijd van het jaar. Als voedingsbedrijf zijn we afhankelijk van de seizoenen. Zo zijn er doorheen het jaar dalperiodes en drukke periodes. In de dalperiodes werken hier tien tot vijftien uitzendkrachten, naargelang de schorsingsuren van vaste werknemers. Dan worden zij vooral ingezet om bijvoorbeeld vaste werknemers die ziek zijn of met verlof te vervangen. In drukke periodes worden meer uitzendkrachten ingezet onder het motief Jeunes CSC de Charleroi is de plaatselijke jongerenwerking van ACV in de industriestad aan de Samber. Begin oktober organiseerde de groep een initiatie graffiti. De bedoeling was om een illustratie te maken van de vakbond en solidariteit. Op de foto zie je het resultaat van deze creatieve namiddag. (LG) Hendrik Vancoppenolle: We proberen dagcontracten te vermijden. Het is frustrerend en tijdrovend als je elke dag dezelfde uitleg moet geven aan telkens een andere uitzendkracht. tijdelijke vermeerdering van werk. Soms gaat het om twintig mensen, soms met pieken tot 45. Er is hier permanent een medewerker van Adecco aanwezig om uitzendkrachten te zoeken en naar de onderneming te sturen. Hoe verloopt het overleg over uitzendarbeid in de ondernemingsraad? Uitzendwerk is al een tijdje een vast agendapunt in de ondernemingsraad. We vragen daar het aantal uren uitzendarbeid en schorsing op. Vroeger kregen we die cijfers vaak niet te zien, maar nu gaat dat een stuk vlotter. De werkgever vraagt dan ook onze toestemming voor de vermeerdering van werk die verwacht wordt in de volgende maand. Als het volgens ons om te veel uren gaat, dan vragen we verduidelijking. Bij overmatig gebruik van uitzendarbeid slaan we op tafel en eisen we dat er een paar mensen vast in dienst komen. De werkgever antwoordt dan meestal dat het extra personeel te veel is voor de dalperiodes en dat er dan gestempeld zal moeten worden. Maar wij vinden dat het doel moet zijn om in de dalperiodes meer werk te creëren en bepaalde proefprojecten te doen. Dan hebben meer mensen een vast contract en zijn de inkomsten in die periode ook hoger. Er zijn alleszins al minder dagcontracten en meer weekcontracten dan vroeger. Al gebeurt het helaas ook dat mensen die plots ziek vallen of een arbeidsongeval hebben op een dagcontract worden gezet. Jaarlijks krijgen ongeveer tien mensen een contract van bepaalde duur van zes maanden. Die worden verlengd tot maximum twee jaar. En daarna worden ze meestal omgezet naar contracten van onbepaalde duur. Hebben jullie nog meer ideeën over hoe je uitzendarbeid kunt controleren? Er werken heel wat deeltijdse werknemers in ons bedrijf. Dat zouden we graag opvangen door nieuwe mensen met een vast contract te aanvaarden. Zo krijgen we een meer gestructureerde personeelsgroep, die vlot draait. En dan moeten er niet altijd uitzendkrachten instaan om één dag hier en de andere dag daar in te springen. Hier moeten we wel goed over nadenken, want zo n polyvalente arbeider moet natuurlijk zijn positie krijgen in de functieclassificatie. Daarnaast proberen we om dagcontracten te vermijden. Want dat is lastig voor het vaste personeel. De uitzendkrachten zijn vaak Franstalig en moeten verschillende taken doen. De vaste personeelsleden leiden de uitzendkrachten op en staan hen bij. Maar het is frustrerend en tijdrovend als je elke dag dezelfde uitleg moet geven aan telkens een andere uitzendkracht. Dat is sowieso al niet makkelijk in het Frans en het is ook niet bevorderlijk voor de sfeer. Uitzendkrachten met weekcontracten zouden ook niet altijd mogen wisselen van afdeling. Een beetje meer continuïteit zou het voor hen en het vaste personeel een stuk gemakkelijker maken. Jolien Pollet

11 Hello Happiness vrijdag 25 oktober Hello Happiness! 11 Vayamundo heet u welkom! Speciale arrangementen voor VISIE-lezers! Vayamundo is het nieuwe platform met interessante aanbiedingen van reizen in binnenen buitenland, daguitstappen, evenementen en koopvoordelen. Bezoek ons op Bezoek ons op Facebook en word fan van Vayamundo! Met veel trots presenteren we u het Gala van Vayamundo, een leuk spektakel met gerenommeerde artiesten en een daverende after party. Gala of Happiness De Heverse Concertband o.l.v. Jan Ceulemans Andrei Lugovski Jean Bosco Safari Jokomo Please don t kill the Clown (afterparty met de meest gekke coverband van Vlaanderen) Belle Perez Kursaal Oostende 25 januari 2014 Deuren: 20u00 Aanvang: 20u30 WIN 100 x 2 kaarten De lezers die het snelst reageren op gala@vayamundo.be met vermelding VISIE maken kans op een leuke avond!

12 12 Hello Happiness vrijdag 25 oktober 2013 Hello Happiness! Vayamundo De Kinkhoorn&Ravelingen Activamidweek Verwen arrangement Geniet van de gezelligheid van de Belgische kust en diverse andere activiteiten tijdens onze Activamidweek. Inbegrepen 5 dagen / 4 nachten Volpension vanaf het avondmaal op maandag tot en met het middagmaal op vrijdag, 1 drankje inbegrepen (water, frisdrank of glas wijn) Lakens inbegrepen Dansavond Natuurwandeling Belevenistocht Onbeperkte toegang tot het zwembad en de fitness Beschikbaarheid Maandag 17 tot vrijdag 21 februari 2014 Maandag 24 tot vrijdag 28 februari 2014 Maandag 10 tot vrijdag 14 maart 2014 Maandag 17 tot vrijdag 21 maart 2014 Maandag 24 tot vrijdag 28 maart 2014 Maandag 31 maart tot vrijdag 4 april 2014 Prijs per persoon 1 ste en 2 de volw vanaf 3 de volw kind -3j kind 3-5j kind 6-11j midweek Gratis Single supplement: 60/midweek Ontspan en kom helemaal tot rust tijdens dit verwenweekend. De zee, het strand, de duinen laten je ongetwijfeld ontspannen en genieten van de natuur en van elkaar. Inbegrepen 3 dagen / 2 nachten op een studio of appartement met lakenpakket, aankomst op vrijdag Vrijdag :Koud avondmaal in buffet, drankje inbegrepen 1 ochtend een ontbijt buffet en 1 ochtend een VIP-ontbijt Zaterdagavond: 3-gangenmenu incl. 2 drankjes Gratis toegang tot zwembad en fitness Vrijblijvende animatie Beschikbaarheid Alle weekends in 2014 Prijs per persoon 1 ste en 2 de volw vanaf 3 de volw kind -3j kind 3-5j kind 6-11j 17/1 tem 31/ Gratis /10 tem 31/12 4/4 tem 29/ Gratis /9 tem 28/9 4/7 tem 31/ Gratis Single supplement: 30/arrangement Vayamundo is een totaalconcept waarmee we u, als gast, een unieke inspiratiebron voor nog meer levenskwaliteit bieden. Niet alleen ín onze vakantieclubs, ook daarbuiten. De Kinkhoorn en Ravelingen slaan de handen in elkaar om geleidelijk aan de NR.1 Vakantieclub op de Belgische Zeedijk te worden. Meer keuze voor iedereen met behoud van de authenticiteit! Koen De Weerdt Directeur Gastheer Vayamundo De Kinkhoorn/Ravelingen Vayamundo De Kinkhoorn&Ravelingen / Zeedijk 290, 8400 Oostende - Tel 059/

13 Hello Happiness vrijdag 25 oktober Hello Happiness! 13 Kerstspecial Midweek van 2 tot 6 december 2013 Vayamundo Ol Fosse d Outh Een culinaire wandeling door het herfst- en wildseizoen Een gezellige wintermidweek met begeleid bezoek aan 2 mooie kerstmarkten Inbegrepen 5 dagen/ 4 nachten Welkomstdrink op maandag avond 4 x ontbijt 2 x lunch op donderdag en vrijdag 4 x avondmaal in zelfbediening Dinsdag 3/12 :daguitstap naar de Kerstmarkt in Trier * lunch niet inbegrepen Woensdag 4/12 daguitstap naar het kerstdorp in Luik * lunch niet inbegrepen Donderdag 5/12 bezoek aan de Chocolaterie Cyril (met eigen vervoer inkom 5 niet inbegrepen) Donderdagavond dansavond Onbeperkte toegang tot het waterparadijs Aqua l O* en het fitnesscenter * badmuts verplicht Beschikbaarheid Volgens beschikbaarheid van 2 tot 6 december 2013 Prijs per persoon volwassene kind 4-12j kind 0-3j van 2/12 tot 6/ gratis Geniet in de échte Ardennen van de herfst met onze culinaire wildgerechten. Inbegrepen 3 dagen/2 nachten 2 x ontbijtbuffet Vrijdagavond: 3 gangenmenu, ½ fles wijn en water/ volwassene inbegrepen Zaterdagavond: 4 gangenmenu, ½ fles wijn en water/ volwassene inbegrepen Onbeperkte toegang tot het waterparadijs Aqua l O* en het fitnesscenter * badmuts verplicht Op volgende zaterdagen kan je met de huifkar en Ardeense trekpaarden naar de markt van Houffalize rijden: 5/10-19/10-2/11-16/11-30/11/2013 (tussen 10 en 15 uur) 3/volwassene - 1,50/kind) Beschikbaarheid Geldig volgens beschikbaarheid tijdens al de weekends van de maanden november en tijdens het weekend van 6-8 december 2013 Prijs per persoon volwassene kind 4-12j kind 0-3j van 2/12 tot 6/ gratis * Single supplement: 30 * Geen single supplement voor maximum 25 personen Vayamundo Ol Fosse d Outh is én blijft met grote voorsprong de Nummer 1 van de echte Ardennen! Geen moeite is ons immers teveel om onze gasten een onvergetelijke familievakantie of groepsreis te bieden in volle natuur én in alle comfort! Voor het voorjaar van 2014 staan er dan ook enkele infrastructuurprojecten op het programma: het gebouw wordt extra geïsoleerd, de kamers 1000 tot 5000 krijgen een complete face-lift en de vergaderzalen, restaurants en bars worden volledig vernieuwd. Tijdens deze werkzaamheden blijft Vayamundo Ol Fosse d Outh natuurlijk beschikbaar voor u zonder dat u last heeft van de werken! Robert Pepels Directeur Gastheer Vayamundo Ol Fosse d Outh. Vayamundo Ol Fosse d Outh / Ol Fosse d Outh Houffalize - T 061/

14 14 Hello Happiness vrijdag 25 oktober 2013 Hello Happiness! Surf naar een wereld gaat voor u open! Vayamundo.be is ons online forum waar van alles te beleven en te ontdekken valt. Niet alleen over onze vakantieclubs, ook over reizen in het algemeen, cultuur, gezondheid, trends, evenementen, koopjes enz. Kijk maar op Tip: als u zich registreert krijgt u extra informatie. Doen, het is (nu nog) GRATIS! Wat vindt u allemaal op vayamundo.be? Leuke vakantieverhalen De gasten van onze vakantieclubs vormen steeds meer een hechte community. Veel bezoekers houden contact met elkaar en spreken af om in dezelfde periode terug te komen. Dat vraagt om een communicatieplatform! Op vayamundo.be delen onze clubleden hun tofste vakantiebelevenissen, leukste foto s, komende vakantiedata... Exclusieve arrangementen Vayamundo biedt haar gasten unieke weekenden vakantie-arrangementen aan. Hou deze rubriek best goed in de gaten. Want of het thema nu cultuur, muziek, gastronomie, geschiedenis of iets anders is, onze arrangementen zijn altijd direct volgeboekt! Alles kan altijd beter! Wat vindt u van onze service? Hebt u opmerkingen over onze catering? Hoe vond u de animatie? Was het personeel vriendelijk tijdens uw verblijf? Om onze service telkens opnieuw te verbeteren, vragen we permanent naar de mening van onze bezoekers. Iets op te merken? Of net heel tevreden? Aarzel niet en laat het ons weten op vayamundo.be! Fantastische prijzen Op de website vindt u ook allerlei vragen en wedstrijden waarmee u toffe prijzen kan winnen: een gratis arrangement, een kortingbon op uw volgende weekend, een gratis maaltijd in een van onze overheerlijke restaurants Tips en weetjes Verstandig zonnen Hoe blaren vermijden bij het wandelen Toeristische tips bij daguitstappen Leuke adresjes om te proeven en te degusteren Streekproducten die je absoluut eens moet uitproberen Niet te missen evenementen in de buurt vayamundo.be is uw onmisbare gids om voluit te BELEVEN! Hebt u toch nog vragen? Is er toch iets dat u niet vindt op Aarzel niet en neem rechtstreeks contact op met het Vayamundoteam in uw vakantieclub! Mail naar info@vayamundo.be Vakantie is een recht voor iedereen! Vakantieparticipatie - een initiatief van Toerisme Vlaanderen geeft mensen die in armoede zijn verzeild geraakt kans op een betaalbare vakantie. Vakantieclubs De Kinkhoorn & Ravelingen en Vayamundo Ol Fosse d Outh zijn van bij de oprichting een trouwe partner van Vakantieparticipatie. Iederéén heeft immers het recht om af en toe de batterijen eens flink op te laden! Vayamundo in Rwanda Steun aan Twese Hamwe Het project Twese Hamwe is een technisch opleidingscentrum in Rwanda voor kappers en schoonheidsspecialisten, huispersoneel, koks en hotelmedewerkers. Vayamundo ondersteunt Twese Hamwe, een modelproject inzake heropbouw via opleiding in Rwanda.

15 Visie vrijdag 25 oktober 2013 uw job, ons werk 15 Wanneer de vrije markt faalt Drie kindercrèches in Herent failliet In Herent gingen vorige week drie zelfstandige kinderdagverblijven failliet. Ouders, die veel geld betalen voor de kinderopvang, vernamen het nieuws van de sluiting via een briefje op het raam van hun crèche. De media maakten weinig woorden vuil aan dit nieuws, zegt Ann Vermorgen van ACV. Toch zijn de gevolgen groot. En kun je je veel vragen stellen over de rol van commerciële initiatieven in de zorgsector. Van de ene dag op de andere hebben de ouders van 75 kinderen in Herent geen kinderopvang meer. En dat terwijl je voor een plaats in de kinderopvang al bijna moet inschrijven voor je nog maar aan kinderen denkt, stelt nationaal ACV-secretaris Ann Vermorgen vast. Kind en Gezin zoekt nu naar noodopvang voor de kinderen. Noodopvang, treffender kun je het moeilijk samenvatten, vindt Vermorgen. Als dat niet lukt, moeten mama en papa maar minder gaan werken. Of snel op zoek gaan naar een grootouder die tijd heeft. Hopelijk brengt hun werkgever begrip op voor de situatie. Alarmbel Door het faillissement van de kinderdagverblijven in Herent dreigen vijftien mensen hun baan te verliezen. Een paar jaar geleden was er in het betrokken paritair comité een verzoening met de betrokken werkgever nodig. De werknemers trokken aan de alarmbel, omdat de werkgever de lonen niet tijdig betaalde. Toen al stelde LBC-NVK, de vakbondscentrale die de sector opvolgt, wanbeleid vast. De situatie in Herent bewijst dat het geen goed idee is om de vrije markt een steeds sterkere rol te laten spelen in de zorg voor kinderen. Hetzelfde geldt ook voor andere vormen van zorg. Als we goede zorg willen, moet de overheid strenge regels opleggen en die controleren. Vermorgen vindt ook dat de overheid zelf genoeg initiatieven moet nemen of voldoende subsidiëren. Dat is nodig om de betaalbaarheid, de beschikbaarheid en de kwaliteit op peil te houden. Want het Nederlandse voorbeeld, waar men voor kinderopvang uitging van een heilig geloof in de marktwerking, bewijst na enkele jaren dat die aanpak niet rendeert. De kwaliteit van de opvang is er verslechterd. Bovendien nam het aantal opvangplaatsen enkel toe in dichtbevolkte buurten met bovengemiddelde inkomens. Tot daar de marktwerking, dus. Onthaalouders Als we goede zorg willen, moet er ook geïnvesteerd worden in zorgwerkers. Het slechtste voorbeeld daarvan is het statuut voor onthaalouders. Niet minder dan onthaalouders vangen elke dag kinderen op. Maar het aantal onthaalouders neemt af. Geen wonder, als je weet dat zij nog altijd geen volwaardig werknemersstatuut hebben. Ze werken meer dan 50 uur per week. Daarvoor krijgen zij geen loon, maar een onkostenvergoeding. Hiermee moeten ze ook bedjes, parkjes, kinderstoelen, twee maaltijden per dag en nog veel meer betalen. Omgerekend houden onthaalouders netto zo n drie euro per uur over. Ze hebben geen recht op betaalde vakantie, vakantiegeld, een dertiende maand of een eindejaarspremie. Enkel een armzalig pensioen en een beperkt ziekteverlof is voorzien, weet Vermorgen. Om al deze redenen is het belangrijk dat de Vlaamse regering voldoende blijft investeren in zorg. Want zorg is te belangrijk om over te laten aan de vrije markt. de FOCUS Europese fitness is ongezond Eind deze week verzamelen de regeringsleiders voor de Europese herfsttop. Brussel gonst dan weer twee dagen van Europese hyperactiviteit. Met een haast voorspelbare uitkomst. Zo zullen de Europese bonzen niet nalaten om te benadrukken dat ze de crisis nu ook op sociaal vlak aanpakken. Ze zullen wijzen op de beslissingen over de sociale dimensie van de muntunie. Met deze sociale dimensie komt niet langer alle nadruk te liggen op de harde saneringsaanpak, zullen ze zeggen. Europa krijgt nu ook een set sociale knipperlichten: over inkomensarmoede, sociale ongelijkheid, jeugdwerkloosheid Maar wat als zo n knipperlicht op rood springt? Om de saneringen en economische hervormingen door te drukken heeft de Europese Commissie miljoenenboetes in petto, moeten de nationale wetten de begrotingsdiscipline verankerd worden, en wil Europa elk jaar de nationale begrotingen tegen het licht houden. Maar voor inbreuken tegen het sociaal Europa zijn er echter geen sancties, geen dwingende normen. Enkel een scorebord. Een bescheiden stapje vooruit, maar dat is nog wat anders dan de armoede, de werkloosheid en de ongelijkheid daadwerkelijk aanpakken. Dit komt veel te laat voor miljoenen zwaar getroffen Grieken, Spanjaar den, Italianen, Portugezen of Ieren. Al is er één lichtpunt: Europa zal aankondigen om eindelijk zes miljard euro vrij te maken om de jeugdwerkloosheid te bestrijden. Maar wat Europa met de ene hand geeft, neemt het met de andere. En daarover zult u veel minder horen. Zo staat op de agenda van de regeringsleiders ook de REFIT (Regulatory Fitness and Performance). Die REFIT klinkt gezonder dan het is. Het komt erop neer dat men onder het mom van administratieve vereenvoudiging cruciale onderdelen van het sociale Europa jaren wil terugdraaien. Want al die wetten en regels maken het leven voor ondernemers zogenaamd te moeilijk. Als de REFIT-plannen doorgaan, hebben in België werknemers van honderden bedrijven geen recht meer op essentiële economische en sociale informatie over hun bedrijf. Exit betrokkenheid van werknemers. Wetgeving over kankerverwekkende stoffen en over musculoskeletale aandoeningen (rug, gewrichten ), de meest verspreide beroepsziekten, gaat in de koelkast. Exit gezondheid op het werk. Europese kader-cao s zoals die voor kappers en zeevissers worden niet algemeen bindend verklaard. Exit Europees sociaal overleg. Daarentegen is er geen enkele aanzet voor een Europees minimumloon. Nochtans een cruciaal element om oneerlijke concurrentie en sociale dumping in de kiem te smoren. Dat alles terwijl Europa dringend zijn sociaal blazoen moet oppoetsen. Om bij werknemers en burgers aan krediet te winnen. Dat besef dringt door, maar de daden volgen niet. Integendeel, sociaal gaat het met Europa van kwaad naar erger. Neen, het is niet op die manier dat Europa opnieuw vertrouwen in plaats van angst zal inboezemen. Heel jammer is dat. Marc Leemans, voorzitter ACV Onder het mom van administratieve vereenvoudiging draait men cruciale onderdelen van het sociale Europa jaren terug.

16 16 Visie vak bondig Is werk in textielsector werkbaar? Werk je in een textielbedrijf? Neem dan 15 minuten de tijd om een online enquête in te vullen over werkbaarheid in je sector. Met de (anonieme) enquête willen werknemers en werkgevers te weten komen of jobs in de textielsector werkbaar zijn. Werkbaar wil zeggen dat je genoeg opleidingskansen krijgt, dat je je werk kunt combineren met je privéleven, dat de werkstress niet te hoog is en dat het goed zit met je motivatie. Surf naar (klik rechts op Watch ) uw job, ons werk vrijdag 25 oktober 2013 Bedrijf moet ervoor zorgen dat j callcenter menselijk is Veel mensen staan onder grote druk op het werk, en zeker medewerkers in een callcenter voelen die druk aan den lijve. Ze moeten steeds meer presteren, steeds meer verkopen. En de medewerkers worden langs geen kanten gewaardeerd. Omdat zij ook een erg laag loon krijgen, voerden de vakbonden dinsdag actie. Cia Jansen Syndicale premie metaalsector Arbeiders die in de metaalsector werken en aangesloten zijn bij ACV Metea, krijgen vanaf 1 november hun syndicale premie. Dit jaar krijg je ook een ristourne, een gedeeltelijke terugbetaling van je ledenbijdrage. Ben je al minstens een jaar lid van ACV Metea, dan krijg je je syndicale premie automatisch. Als je voltijds werkt in een metaalbedrijf, krijg je 110 euro. Voor werkzoekenden, mensen met brugpensioen (of SWT) en deeltijdse arbeiders bedraagt de premie 60 euro. Langdurig zieken krijgen 40 euro. Daarnaast wordt dit jaar een ristourne voorzien. Dat is een gedeeltelijke terugbetaling van de ledenbijdrage voor de leden van ACV Metea. De ristourne bedraagt 10 euro voor voltijds werkende leden en 5 euro voor de niet-actieve leden. Vul zeker de controlekaart in die je opgestuurd krijgt. Meer info bij een ACV-dienstencentrum, bij de délégués in je bedrijf of op het secretariaat van ACV Metea. Sociale partners bereiken akkoord in sector beheer gebouwen De vakbonden en werkgevers hebben onlangs een akkoord bereikt in de sector voor het beheer van gebouwen, vastgoedmakelaars en dienstboden. Het sectorakkoord geldt voor 2013 en Het aanvullend pensioen werd onder andere verhoogd van 2 naar 3,5 procent op drie jaar tijd. De jongerenlonen worden afgeschaft, zodat ook jongeren een volwaardig loon krijgen. ACV Voeding & Diensten is zeer tevreden over het akkoord. De sector kent veel kleine ondernemingen, waar we met dit akkoord speciale aandacht aan hebben geschonken. Verder werkt het eindelijk een aantal discriminaties weg. Het toont aan dat sociaal overleg werkt, als vakbonden en werkgevers zich samen inzetten voor een sector. Zo kunnen we zorgen voor een stabiele tewerkstelling en betere loon- en arbeidsvoorwaarden. Geen makkelijke job, producten of diensten verkopen in een callcenter. Dat weet Lisette Meeus (62), ACV-déléguée en al 15 jaar coach van operators in callcenters bij Mobistar, Proximus en nu Belgacom. Je moet communicatief vaardig zijn en goed met de computer kunnen omgaan. Je moet je sociaal opstellen naar klanten toe en mensen echt willen helpen. En goed kunnen verkopen, dat staat sky high bovenaan het lijstje. Als je twee jaar als operator werkt, doe je heel veel ervaring op: luisteren naar klanten, verkoopservaring en snel met verschillende software werken. Werken in een callcenter zorgt ook voor stress. Je moet dagelijks omgaan met boze of ontevreden klanten. Wanneer je start met de job, krijg je een volledige opleiding over de computerprogramma s, producten en diensten. Omgaan met boze klanten krijgen operators niet aangeleerd. Het gebeurt regelmatig dat een werknemer in tranen uitbarst of crasht na een gesprek. In een callcenter werken is één van de meest stresserende jobs die bestaan, besluit Meeus euro Voor wat ze moeten doen, heel stresserend en repetitief werk, krijgen die mensen een heel slecht loon, zegt Dirk Callaert van ACV-Transcom à euro per De vakbonden kwamen dinsdag op straat voor de werknemers in callcenters. Die moeten steeds m maand, daar kom je niet ver mee. Bij Belgacom valt het nog mee, daar heeft men vaste loonschalen. Maar zeker in de privésector is de druk om nieuwe klanten binnen te halen moordend. In deze callcenters moet men steeds meer verkopen en presteren. Het minimumloon wordt dan aangevuld met individuele premies. Vroeger waren de lonen heel goed, bevestigt Meeus, want toen waren er medewerkers te kort. Nu werven ze nieuwe medewerkers aan met een minimumloon. Die kunnen extra commissies verdienen als ze targets halen. Afvalrace ACV-Transcom en bediendevakbond LBC- NVK klagen ook aan dat callcenter-medewerkers de job niet lang kunnen volhouden. Het verloop is groot: een medewerker blijft gemiddeld 15 maanden, weet Callaert. En de ziektecijfers zijn overal hoog: Belgacom geeft bijvoorbeeld toe dat de ziektecijfers in hun callcenter de hoogste zijn van heel het bedrijf, maar wil ze niet vrijgeven. Dat zegt al genoeg. De druk om meer te verkopen en meer targets te halen is zo groot, ziet Meeus als oorzaak. Alles wordt ook getraceerd: hoelang je in gesprek bent, of een gesprek opgevolgd moet worden, Er zijn altijd mensen ziek. Dat kaarten we zeer geregeld aan bij de directie. Het is de opdracht van het bedrijf om ervoor te zorgen dat de job menselijk is. Jammer genoeg kiest men niet voor die aanpak. Nu is het een afvalrace. Indische dienstbodes hebben eindelijk vakbond In Madras, de vierde grootste stad van India, werd een nationale vakbond voor huispersoneel opgericht. De bekende Belgische zuster Jeanne Devos en haar team zetten hiermee de kroon op hun jarenlange werk om de situatie van het huispersoneel te verbeteren. Ook de Belgische vakbondscentrale ACV Voeding en Diensten draagt haar steentje bij om iets te doen voor de arbeidsvoorwaarden van deze mensen. In India worden dienstbodes vaak uitgebuit, onderbetaald, mishandeld en zelfs misbruikt. Nu de dienstbodes een eigen vakbond hebben, kunnen ze hun stem laten horen in het sociaal overleg met hun werkgevers. (LVDB)

17 Visie vrijdag 25 oktober 2013 uw job, ons werk 17 ob in Europese actie tegen uitbuiting van bouwvakkers Europa moet ervoor zorgen dat bouwvakkers en andere werknemers niet langer uitgebuit worden. Dat vindt ACV bouw - industrie & energie, dat samen met 200 vakbondsmensen uit heel Europa actie voerde in Luxemburg op 15 oktober. De Europese ministers van Arbeid vergaderden er op dat moment over een betere naleving van de detacheringsrichtlijn, die het mogelijk maakt dat Europese werknemers tijdelijk in een ander EU-land werken. Wittewoede.be / LBC-NVK eer presteren, maar krijgen een slecht loon. Bij Belgacom zijn er wel sociaal assistenten, in verschillende vestigingen. Als je eraan onderdoor gaat, kun je daar op gesprek, vertelt Meeus. Samen bekijk je wat er gedaan kan worden om het vol te houden. Ik ben in de wolken over dat systeem, maar denk tegelijkertijd ook: zorg er in de eerste plaats voor dat het niet nodig is. Je wordt betaald om te kunnen werken, maar niet om eraan onderdoor te gaan. Ik wil zo graag dat de werkomstandigheden veranderen. Mensen willen op een comfortabele manier hun werk kunnen doen. De statistieken zijn heilig, maar het werk en de kennis van de medewerkers worden veel te weinig gewaardeerd. Lieve Van den Bulck Werknemers van de Europese Unie kunnen sinds 1996 ook in een andere EU-lidstaat gaan werken. Om hen te beschermen tegen uitbuiting en om de concurrentie eerlijk te houden, stelde de EU daarvoor toen een detacheringsrichtlijn op. Maar de detachering zorgt er in de praktijk onder andere voor dat werknemers letterlijk gedumpt worden. Vorig jaar was er in ons land bijvoorbeeld ophef over een brand in een loods in Wingene, waarbij twee Poolse chauffeurs omkwamen. De chauffeurs moesten in een loods overnachten. De Europese Commissie wil nu dat de detacheringsrichtlijn beter nageleefd wordt, zodat misbruik, fraude en uitbuiting moeilijker worden. De bedoeling is dat bedrijven de regels van de richtlijn minder makkelijk kunnen omzeilen. Maar de vakbonden waren ontgoocheld door het voorstel dat op tafel lag. Van de oorspronkelijke doelstelling was niets overgebleven. De aanpassingen die men voorstelde, zorgden voor onduidelijkheid en rechtsonzekerheid. Ze zetten de deur open voor allerlei interpretaties en nieuwe misbruiken. De ministers van Werk van onder andere De regels van het land waar iemand gaat werken, moet toegepast worden. Dat lieten tientallen mensen in Luxemburg duidelijk horen. België, Luxemburg, Frankrijk en Duitsland lieten op de ministerraad in Luxemburg verstaan dat ze niet akkoord wilden gaan met het nieuwe ontwerp voor de richtlijn. Het voorstel werd voorlopig van tafel geveegd. Koppelbazen De sociale partners uit de bouwsector zijn voorlopig tevreden, maar dringen er op aan dat de Europese ministers werken aan een beter voorstel. Wat er moet gebeuren, is voor de vakbonden duidelijk. De regels van het land waar iemand gaat werken, moeten toegepast worden. Die zijn meestal gunstiger. Verder moeten de Europese lidstaten vlotter gegevens uitwisselen, zodat fraudeurs aangepakt kunnen worden. Er moeten meer controles komen en een Europese politiedienst voor sociale misdrijven, die grensoverschrijdende fraudezaken aanpakt. Er moet een einde komen aan de praktijken van werkgevers die het slecht menen. ACV bouw - industrie & energie roept de Europese politici op om van Europa meer te maken dan enkel een interne markt. Wij willen geen schijnoplossing. De problemen door sociale dumping moeten echt opgelost worden. (LVDB)?! Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad. Wat doe je bij ziekte voor het werk? Iedereen kan wel eens ziek worden of een ongeval meemaken. Wat moet je dan doen om in orde te zijn met je werk? Bij ziekte of een ongeval ben je arbeidsongeschikt. Je moet je werkgever dan meteen verwittigen. De dokter kan je een medisch getuigschrift geven. In de meeste gevallen is dat verplicht. Het getuigschrift vermeldt hoelang je vermoedelijk ziek zal zijn en of je je kunt verplaatsen. In je arbeidsreglement, arbeidsovereenkomst of cao staat of je het getuigschrift nodig hebt, en binnen welke termijn je het aan je werkgever moet bezorgen. Als de termijn niet vastgelegd is, moet het binnen de twee werkdagen. Je werkgever mag controleren of je echt arbeidsongeschikt bent. Dat doet een controlearts. Als hij langskomt, moet je je laten onderzoeken. Het kan ook zijn dat je zelf op doktersbezoek moet. De arts mag alleen zaken controleren die gevolgen hebben voor je werk: of en hoelang je ziek bent, of je kans hebt om te hervallen Hij mag je behandeling niet veranderen en hij mag de diagnose niet doorgeven aan je werkgever. Opgepast: vanaf januari 2014 veranderen de regels voor het bezoek van de controlearts. Werknemers zullen dan meer verplichtingen hebben. Hierover later meer in Visie. (LVDB) Kapper blijft gezond en glanzend Risicoanalyse voor kapsalons Een nieuwe online tool helpt kappers om de risico s van hun zaak in kaart te brengen. Kappers kunnen hiermee stap voor stap hun kapsalon doorlichten en een eigen plan opstellen om het welzijn van hun medewerkers te verbeteren. Aandacht voor de gezondheid en het welzijn van werknemers (dus ook kappers) is niet alleen noodzakelijk, het is een wettelijke verplichting. Gezondheidsproblemen zoals kapperseczeem of klachten aan polsen, nek en schouders komen vaak voor bij kappers. Ongecontroleerd of overmatig gebruik van irriterende stoffen kan de oorzaak zijn van last aan de luchtwegen of ogen. Om die klachten beter te voorkomen dan te genezen, kunnen de kappers aan de slag met een nieuwe tool voor veiligheid en preventie op het werk: de OiRA-tool voor kappers. De Online interactieve Risico- Analyse (OiRA) brengt de huidige situatie in kaart en evalueert de risico s. Vervolgens reikt de tool een reeks concrete oplossingen aan, tot zelfs een plan met de meest bruikbare oplossingen voor de specifieke situatie van elke kapper. De oplossingen gaan uiteraard verder dan de aanbeveling om zonder sieraden te werken. Lichte en stille haardrogers, een mengpost voor kleuringen afgescheiden van het kapsalon en goede kappersfietsen (een in de hoogte verstelbaar kapperskrukje op wielen, red.) zijn maar enkele suggesties die de tool aanbeveelt. (JDO) De tool vind je op

18 18 Visie uw job, ons werk vrijdag 25 oktober 2013 Onderzoeksjournalist Raf Custers verdiept zich in jacht op Congolese grondstoffen Er zijn mensen die wel degelijk iets proberen te veranderen Precies tien jaar geleden nam de Congolese provincie Katanga een nieuwe mijnwet aan. Omdat de vraag naar grondstoffen wereldwijd toeneemt, bijvoorbeeld voor de productie van auto s en elektronica, is mijnindustrie er booming business. Maar de plaatselijke bevolking en het milieu lijden onder de industrie. Belga Een droog terrein, met eenvoudige huisjes erop, elektriciteitspalen en hier en daar struikgewas. Congolese vrouwen lopen fier rechtop met manden op hun hoofd, een terreinwagen hobbelt over de zandweg. Een troep kinderen trekt vrolijk voorbij. Deze plek hoort bij de tien meest vervuilde van de streek, becommentarieert een man. De mijnfabriek, midden in de stad, loost haar zure afvalwater rechtstreeks in de riolering. Door de fabriek is de urine van mijn kinderen niet normaal, ze is zwart, vertelt een jonge vrouw met een peuter op de schoot. Een man toont de zwarte vlekken op zijn armen. Welkom in de Congolese mijnprovincie Katanga. Voorkeur aan winst Na de burgeroorlog, in 2003, werd hier een nieuwe mijnwet aangenomen. Die wet moest investeerders aantrekken en zorgen voor economische vooruitgang. Dat is gelukt, maar de grote industriële uitbreiding heeft ook negatieve gevolgen. De wet houdt bijzonder weinig rekening met mens, gezondheid en milieu. De lonen, de arbeidsomstandigheden en de contracten van de werknemers zijn niet voldoende verbeterd, zegt onderzoeksjournalist Raf Custers, die er het boek Grondstoffenjagers over schreef. De gezondheid van de werknemers en van de omwonenden loopt gevaar. En ook de Wist je dit over grondstoffen? Een doorsnee auto bevat kabels van koper (die in totaal anderhalve kilometer lang zijn en 22 kg wegen), 963 kg ijzer en staal en 109 kg aluminium. De elektronicasector heeft tientallen grondstoffen uit de mijnen nodig om computers, gsm s, spelconsoles, plasmaschermen en dergelijke te maken. De Britse diamantreus De Beers liet vijf drijvende mijnen bouwen voor de kust van Namibië, om er diamant van de zeebodem te halen. Onderzoeksjournalist Raf Custers: De lonen, de arbeidsomstandigheden en de contracten van de werknemers zijn niet voldoende verbeterd. natuur loopt grote schade op. Hier wordt duidelijk de voorkeur gegeven aan winst. Mens en milieu gaan er zelfs nog op achteruit. De situatie is zorgwekkend. Toch ziet Custers hoop. Dit is de realiteit, en die is zeer confronterend. Vooral voor de gewone mensen. Maar we mogen de situatie in Katanga niet alleen op een negatieve manier bekijken. Er zijn mensen en organisaties die wel degelijk iets proberen te veranderen. Vakbonden, ngo s en universiteiten voeren de druk op de overheid op. Een aantal universiteiten voerde recent gezondheidsonderzoeekn uit. Daardoor is de overheid meer aandacht gaan besteden aan gezondheid en milieu. Anderzijds wil de overheid ook een groter deel van de koek: 35 procent van de winst, in plaats van 10 procent. Gele vakbonden Maar de mijnindustrie is machtig. Ze wil geen deel van haar winst afstaan. Je mag haar macht niet onderschatten. Het zijn grote multinationale ondernemingen, meestal met eigen gele vakbonden. Dat zijn vakbonden die door het bedrijf zelf opgericht zijn, en dus niet echt onpartijdig zijn. Bij de laatste sociale verkiezingen deden er in Congo bovendien 135 verschillende vakbonden mee. Als je dan weet dat de overheid een zwakke administratie heeft en slechte controles uitvoert, besef je dat vakbonden en overheid vrijwel machteloos staan tegenover die grote multinationals. Toch doen de vakbonden wat ze kunnen voor de werknemers. Ze hebben duurzame standpunten ingenomen, bijvoorbeeld tegen privatisering van de mijnen. Ze proberen ook zoveel mogelijk aanwezig te zijn op de werkvloer. Want de arbeidscode, die ze afgedwongen hebben, moet zo goed mogelijk worden toegepast en gecontroleerd. Ze proberen werknemers te helpen met hun concrete problemen. Patrick Wirix Lieve Van den Bulck Een groep geëngageerde mensen van ACV Kempen ging in maart op bezoek bij hun vakbondscollega s in Katanga. Ze bezochten er onder andere Gécamines en het mijndorp Kawama en praatten veel met de plaatselijke inwoners. Op 15 maart stond een bezoek aan Gécamines op het programma, het Congolese staatsbedrijf dat de mijnen beheert en uitbaat. Vooral in de provincie Katanga wordt kobalt, uranium, tin, zink en koper gewonnen, schrijft reiziger Gust Vos. De bekkens zijn zeer groot en de percentages van de ertsen in de grond zijn de hoogste op aarde. We hebben geen landkaart nodig om aan de mijn te geraken. Enerzijds omdat er niet zoveel wegen zijn aangelegd, anderzijds omdat je al van ver de asberg en de schoorsteenpijp ziet Lees meer in het boek Grondstoffenjagers (Raf Custers). EPO, 2013, 264 p., met de steun van het Fonds Pascal Decroos voor Bijzondere Journalistiek. Raf Custers maakte ook een documentaire over grondstoffen in Congo: Avec le vent. Op bezoek in de mijnen van Katanga opduiken. Je waant je op de industriële sites in Olen en Balen-Wezel van de vorige eeuw. Enkele dagen later: een bezoek aan Kawama, een dorp tussen het mijnbedrijf van Forrest in Luisha en dat van Anvil Mining in Kinsevere. De chef van het dorp heeft lof voor Anvil Mining. Het heeft geïnvesteerd in de uitbouw van het dorp: een overdekte marktplaats, jongeren worden aangeworven Aan de overkant van de weg ligt de mijn van Forrest. De eigenaars ervan bekommeren zich niet om het dorp. Ze hebben schoorvoetend geïnvesteerd in een nieuwe woning voor de chef en zijn familie. Maar rechtstreekse investeringen in de dorpsgemeenschap blijven achterwegen, hoewel de mijn in de achtertuin van het dorp ligt.

19 Visie vrijdag 25 oktober 2013 gewikt & gewogen 19 ZEGT Luiz (15), niet-begeleide minderjarige uit Angola Ik voel mij laf omdat ik ben weggevlucht Luiz is een van de vele buitenlandse jongeren die zonder hun ouders toekomen in ons land. Op zoek naar veiligheid en een beter leven. In een opvanghuis van Minor-Ndako heeft Luiz een voorlopige thuis gevonden. Nu nog een persoon vinden die hem door dik en dun steunt. Mijn naam is Luiz. Ik ben vijftien jaar oud en ik kom uit Angola. Op een dag waren mijn ouders spoorloos verdwenen. Mijn papa werkte voor een politieke partij. Zo n dingen gebeuren vaak in mijn land. Mijn oom zei dat ik niet in Angola kon blijven, dat het gevaarlijk was. Daarom ben ik naar België gekomen. Nederlands leren Ik kwam aan in Brussel, midden in de winter. Het was heel koud, er viel sneeuw. Ik had een korte broek en een kort T-shirt aan. In Angola is het altijd warm. Ik heb eerst in het asielcentrum van Steenokkerzeel en Poelkapelle gewoond. Nu woon ik in het opvanghuis van Minor-Ndako in Anderlecht. Hier ben ik liever. De begeleiders begrijpen mij en kunnen mij een beetje helpen. Ik ga naar school in Sint-Gillis-Waas. Ik zit in OKAN (onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers, red.), om Nederlands te leren. Wiskunde vind ik het moeilijkste vak, dat haat ik. Maar biologie vind ik leuk. Als ik in België blijf, wil ik later jongeren begeleiden die hier zijn zonder hun ouders. Ik ken hun problemen goed, want ik heb hetzelfde meegemaakt. Liefst van al wil ik terug naar Angola, maar ik durf niet. Ik voel mij laf omdat ik ben weggevlucht. Als ik mijn ouders terugvind en als alles goed is met hen, ga ik terug. Ik probeer hen te vinden via internet, het Rode Kruis, vrienden, de partij van mijn vader, Maar ik weet niks. Dat geeft mij veel stress. Ik had eerst hoop om hen terug te vinden, maar ik wacht nu al heel lang. Het is moeilijk voor mij. Dagboek Weekends vind ik niet fijn. Daarom zou ik graag een steunfiguur vinden, om dan samen activiteiten te doen. Luiz (15), niet-begeleide minderjarige uit Angola Vandaag voel ik mij goed. Maar eergisteren niet. Ik mis mijn ouders, ik wil weten waar ze zijn. Ik heb leren boksen om mijn stress kwijt te kunnen. En ik schrijf ook elke dag in mijn dagboek. Ik heb pas een gedicht geschreven in het Nederlands. Het heet Vragen zonder Antwoorden. Weekends vind ik niet fijn. Veel jongeren bij Minor- Ndako gaan tijdens het weekend naar hun vrienden. Maar ik blijf altijd hier. Ik doe dan een activiteit met de begeleider, ik speel op de Playstation en ik kijk veel tv. De jongen waarmee ik mijn kamer deel, is elk weekend weg. Maar ik durf niet alleen te slapen. Want ik denk te veel. Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite. UIT Cia Jansen beeld Alles wat er met mijn ouders is gebeurd, komt in mijn hoofd. En dan kan ik niet slapen. Steunfiguur Ik zou graag een steunfiguur vinden. En bij hem logeren in het weekend. Het maakt niet uit waar hij woont. Ik kom wel met de trein naar daar. Dat vind ik helemaal niet erg. Als hij me helpt door met mij te praten, kan ik ook helpen. Ik kan mee kuisen of samen koken. Alles wat mogelijk is, kan ik doen. Ik zou graag samen sporten en activiteiten doen, zoals naar de film gaan. Dat zou ik echt fijn vinden. Leen Grevendonck Jongeren zoals Luiz zoeken een steunfiguur Minor-Ndako vangt niet-begeleide minderjarigen zoals Luiz op. Dat zijn buitenlandse jongeren die zonder hun ouders toekomen in ons land. De organisatie is op zoek naar steunfiguren, om samen met de jongeren activiteiten te doen. Zo bouwen de jongeren aan hun zelfvertrouwen en aan het vertrouwen in anderen. Als steunfiguur maak je een wezenlijk verschil in het leven van een jongere. De organisatie ondersteunt je in je engagement. Infoavonden hierover zijn er op 7 november in Gent en op 13 november in Anderlecht. of Film De film The Art of Becoming brengt op een poëtische manier het verhaal van drie niet-begeleide minderjarigen in beeld. Een van de jongeren heeft in een opvanghuis van Minor-Ndako gewoond. De film speelt vanaf 30 oktober in Galleries in Brussel en vanaf 17 november in Cinema Lumière in Brugge. ing Guillaume Van der De mama s en de papa s die vanochtend hun kind op de fiets zetten zonder licht, zonder fluo en zonder helm mogen zich een weekendje schamen. Rik Vlaming legt besparingen bij ouderen en terminaal zieken. Een schadelijk gebrek aan beschaving. Bart Hoog tijd voor duidelijke facturen van medische specialisten.

20 24 uw vrije tijd Visie vrijdag 25 oktober 2013 theater Heimat Wat doe ik met de tachtig jaar dat ik hier mag rondlopen? Wat is het leven? En hoe moet het geleid worden? In Heimat gaan vijf jonge theatermakers op zoek naar antwoorden. Een voorstelling over de grote vragen des levens die zowel herkenbaar, ontroerend als grappig is. Een aanrader. Toen regisseur Freek Vielen veertien jaar was, zag hij de film Magnolia. Een vader vraagt op zijn sterfbed vergiffenis aan zijn zoon. Maar die krijgt hij niet en dan sterft hij met spijt. Ik besefte voor het eerst dat je maar één leven hebt, vertelt Freek (rechts op foto). En dat je dat leven verkeerd kunt aanpakken en kunt sterven met spijt. Dat leek mij zo vreselijk. Tot nu toe gaan al mijn voorstellingen daar over. Wat doen we hier op aarde? En vooral, wat doe ik met de tachtig jaar dat ik hier mag rondlopen? Ik heb het gevoel dat mijn generatie daar redelijk veel keuze in heeft, meer dan vorige generaties. Het is niet omdat mijn vader meubelmaker was, dat ik dat ook word. We zijn een generatie zonder dwingende heimat. Maar door die vrijheid dragen wij een grote verantwoordelijkheid. Wij moeten zelf beslissen hoe we het leven inrichten. En dus kun je ook foute keuzes maken. Daar ben ik bang voor. Was het leven vroeger meer vanzelfsprekend? Voor Heimat hebben we onze ouders en grootouders geïnterviewd. Ik merkte dat een heleboel vragen duidelijk onze vragen zijn. En zeker niet de vragen van de oudste generatie. Die mensen zijn meer geleefd. De keuzes waren al gemaakt. Ze kunnen dus minder spijt hebben. Spijt is er als je ook iets anders had kunnen kiezen. Voor hen ging het leven meer zijn gangetje. De wereld is vandaag anders. Wat kun je dan leren uit de levens van vroeger? Een heleboel. Het boekje Dit is water van David Foster Wallace gaf mij inspiratie daarover. Twee visjes zijn aan het zwemmen in de zee. De ene vis zegt: Lekker water. En dan vraagt de andere: Wat is water? Een terechte vraag die de vis stelt. Elke nieuwe generatie voelt zichzelf de laatste en meent de wereld te kennen, maar dat is niet zo. Alles wat er rondom ons gebeurt, is een resultaat van de WIN Visie mag 1 duoticket weggeven voor de voorstelling van Heimat in desingel in Antwerpen op vrijdag 6 december om 20 uur. Antwoord vóór 31 oktober op deze vraag: Welke acteur speelt mee in de film Magnolia? a. Tom Cruise b. Brad Pitt c. George Clooney Het verhaal van je eigen leven moet je goed snappen, voordat je keuzes kunt maken waar je achter staat. Freek Vielen, regisseur Heimat WIN een duoticket voor HEIMAT Doe mee op (klik op de banner Visie-wedstrijd ). Of stuur een kaartje met het juiste antwoord naar: ACW Visie, wedstrijd Heimat, Postbus 20, 1031 Brussel. We beseffen dat niemand eigenlijk de antwoorden heeft. We zijn allemaal zoekend, we ervaren allemaal pijn en verdriet. geschiedenis. Om te begrijpen in welk water wij leven, moet je andere perspectieven opzoeken. Andere blikken op jezelf werpen. En dan besef je dat je bent wie je bent vanwege je ouders, de geschiedenis, omdat je in West-Europa leeft met een bepaalde welvaartsstand, omdat je deel uitmaakt van een generatie. Het verhaal van je eigen leven moet je goed snappen, voordat je keuzes kunt maken waar je achter staat. Heb je een handleiding voor het leven gevonden? Nee. Ik heb er wel naar gezocht en ik zou ze nog steeds graag hebben. Maar uiteindelijk moet je toch je persoonlijke handleiding schrijven. Wat ik ontroerend vind, is wat er op het einde van de voorstelling gebeurt. Net wanneer wij denken dat we weten wat we met het leven gaan doen, zie je een filmpje waarin de opa van Tom moet huilen. Omdat hij zijn vrouw mist. En we beseffen dat niemand eigenlijk de antwoorden heeft. We zijn allemaal TODO 26 oktober Cross der Jongeren in Westerlo Op het prachtige natuurdomein De Beeltjens in Westerlo vindt op 26 oktober de 56ste Cross der Jongeren plaats. Zowel de competitieloper als de recreatieve jogger komen er aan hun trekken. De afstanden die je kunt lopen zijn 100 of 500 meter, 5, 10 of 20 kilometer. Vanaf dit jaar loopt het parcours ook langs het kasteel. Info: zoekend, we ervaren allemaal pijn en verdriet. We zijn allemaal kleine wezens, in dit grote universum. Dat is ergens heel troostend. Neemt dat ook je angst weg om verkeerde keuzes te maken? Ja, in die zin dat je een keuze op elk moment in je leven nog kunt veranderen. Je moet gewoon zorgen dat je op het moment zelf de juiste keuze maakt. Dan kan spijt niet. Het leven loopt niet lineair. Er kunnen best wel grote omwentelingen in voorkomen. In die zin kun je meerdere levens leiden. Leen Grevendonck Heimat door Rebekka de Wit, Suzanne Grotenhuis, Harald Austbø, Tom Struyf en Freek Vielen. Op 5 en 6 december in desingel (Antwerpen), op 29 maart in De Werf (Brugge). Meer voorstellingen tijdens cultuurseizoen Alexander Daems Oplossing Sleutelwoord: vriesnacht Visie is een uitgave van de Koepel van Christelijke Werknemersorganisaties Verantw. Uitg. nat. pag.: Kris Houthuys Redactie ACW en ACV: Leen Grevendonck, Lieve Van den Bulck, Patrick colofonwirix, David Vanbellinghen redactie CM: Bram Swaerts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Dieter Herregodts, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye Vormgeving: Bart Gevaert Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel lezers@visieredactie.be Druk: Corelio Printing, Keerstraat 10, 9420 Erpe-Mere Artikels op de regionale bladzijden (20-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers Visie is ondertekenaar van de Milieu beleids over een komst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaam se re ge ring i.v.m. papierrecuperatie.

Tariefonderzoek: wat betaalt u bij de specialist? Vragen en antwoorden

Tariefonderzoek: wat betaalt u bij de specialist? Vragen en antwoorden 1. Het onderzoek Tariefonderzoek: wat betaalt u bij de specialist? Vragen en antwoorden 1.1 Waarom heeft CM dit onderzoek uitgevoerd? Elke twee jaar sluiten de ziekenfondsen en artsenvertegenwoordigers

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Opname in het ziekenhuis

Opname in het ziekenhuis Opname in het ziekenhuis Wat je moet weten www.cm.be Uitgave 2014 Inhoud Inhoud... 2 Voorwoord... 3 Keuze van het ziekenhuis en van je kamer... 3 Aangifte van je arbeidsongeschiktheid... 4 Je ziekenhuisrekening...

Nadere informatie

Zwanger zijn en bevallen

Zwanger zijn en bevallen Zwanger zijn en bevallen PRAKTISCHE TIPS IN GEWONE TAAL MARJA VAN DEURSEN & WILMA VAN OS 6 ZWANGER ZIJN EN BEVALLEN Inleiding Gefeliciteerd. Je bent zwanger! Het is fi jn om zwanger te zijn. Maar je hebt

Nadere informatie

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen

De Zorgmakelaar aan huis. Zonder zorgen thuis blijven wonen De Zorgmakelaar aan huis Zonder zorgen thuis blijven wonen Mijn vrouw en ik kunnen onszelf nog goed uit de slag trekken. Wel organiseert Debbie al wat praktische hulp bij ons thuis waardoor we nu opnieuw

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

V anaf september komt er een

V anaf september komt er een 4 D E J A A R G A N G N 3 J U N I, J U L I, A U G U S T U S 2 0 1 0 COLOFON : De nieuwsbrief is een driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door Wijkgezondheidscentrum t Spoor Guldensporenstraat 84 2140

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel.

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Goed in je vel zitten Vandaag: 1) Wat is geestelijk gezond? 2) Fit in je Hoofd en 10 positieve stappen 3) Slot en doel 1) Wat is geestelijk gezond? Wie zich mentaal goed

Nadere informatie

Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij

Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij Een kindje op komst Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij Zo n kraamverzorgende als Godelieve brengt rust en vertrouwen. We hebben veel van haar geleerd. Een Fijne start Je verwacht een kindje? Gefeliciteerd! Geniet

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? PZP helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Uw verzekering snel en digitaal

Nadere informatie

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen

zorgwijzer Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen zorgwijzer 2012/2013 Weet u waar u de beste zorg kunt krijgen? Uw verzekering snel en digitaal regelen Zorg of advies nodig? CZ wijst u de weg Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Toen mijn vriendin

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? boekje-105x105-def.indd 1 30-01-2009 12:05:22 1,2,3,..., 10 stappen boekje-105x105-def.indd 2 30-01-2009 12:05:23 Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees

Nadere informatie

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten?

Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Ben ik verplicht om naar school te gaan? Kan de school mij als straf naar huis sturen? Kunnen we op school een leerlingenraad opstarten? Zit je met een vraag over school? Of wil je weten wat je rechten

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen?

De beste zorg vinden? Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! 2013/2014. Uw verzekering snel en digitaal regelen? zorgwijzer 2013/2014 Zorg of ondersteuning nodig? CZ helpt! De beste zorg vinden? Uw verzekering snel en digitaal regelen? Medische vraag? Stel hem aan onze deskundigen Inhoudsopgave 4 Regel uw verzekering

Nadere informatie

Oncologisch Centrum Sociale dienst. Wegwijs in de voorzieningen voor kankerpatiënten en hun naasten

Oncologisch Centrum Sociale dienst. Wegwijs in de voorzieningen voor kankerpatiënten en hun naasten Oncologisch Centrum Sociale dienst Wegwijs in de voorzieningen voor kankerpatiënten en hun naasten Inhoud 1. De Vlaamse Zorgverzekering (VZ)...5 2. De hospitalisatieverzekering...6 3. Tussenkomst in reisonkosten

Nadere informatie

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Geniet in alle rust van je baby.

Geniet in alle rust van je baby. Geniet in alle rust van je baby. Volle Maan. De dienst kraamzorg van Familiehulp. Kraamzorg Volle Maan. Extra thuiszorg voor jou en je baby. Ben je in blijde verwachting? Of ben je net de trotse ouder

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren

Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Ben je slachtoffer? Folder voor jongeren Mijn leven veranderde zo n drie jaar geleden. Juist de dag voor mijn mama s verjaardag kreeg ze van mijn vader een kogel door het hoofd. Wonder boven wonder overleefde

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

2014/2015. Vind de beste zorg voor uw situatie. Persoonlijk advies. Zorg of ondersteuning nodig? De PZP helpt!

2014/2015. Vind de beste zorg voor uw situatie. Persoonlijk advies. Zorg of ondersteuning nodig? De PZP helpt! 2014/2015 Vind de beste zorg voor uw situatie Persoonlijk advies Zorg of ondersteuning nodig? De PZP helpt! Inhoudsopgave 4 Persoonlijk medisch advies 6 Digitaal inzicht in uw zorgverzekering 8 Zorg of

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

Het instappen in de Paranormale Wereld

Het instappen in de Paranormale Wereld Het instappen in de Paranormale Wereld Eerste druk, 2014 2014 Johanna de Vos isbn: 9789048432189 nur: 728 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming van deze

Nadere informatie

Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking?

Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie. Kom jij in aanmerking? Zorgtraject voor chronische nierinsufficiëntie Kom jij in aanmerking? ZORGTRAJECT VOOR CHRONISCHE NIERINSUFFICIËNTIE Heb je chronische nierinsufficiëntie? Dan kom je misschien in aanmerking voor een zorgtraject.

Nadere informatie

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven.

TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. TITEL ACTIVITEIT + beschrijving: filosofisch gesprek over geloven. Beginsituatie: De lln doen als inleiding op het project rond geloven en de kerkwandeling, een filosofisch gesprek. Er komen verschillende

Nadere informatie

apotheek ziekenhuis mutualiteit SIS-kaart dringende medische hulp handicap dokter van wacht medisch centrum gezinsplanning Gezondheid

apotheek ziekenhuis mutualiteit SIS-kaart dringende medische hulp handicap dokter van wacht medisch centrum gezinsplanning Gezondheid SIS-kaart dringende medische hulp handicap gezinsplanning mutualiteit medisch centrum apotheek ziekenhuis dokter van wacht Gezondheid Ik leef in België. Heb ik recht op gezondheidszorg? In België heeft

Nadere informatie

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1

LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 12/11/14 1 LES 3 Ik leer Nederlands. TESTEN TEST 1 1. (lezen) Ik.... een lange tekst. 2 Hij.... een moeilijk boek. 3. Zij.... een gemakkelijk tekstje. 4..... jullie veel? Ja, wij.... graag kinderboeken.

Nadere informatie

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang

Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Handleiding Kind in Beeld Kinderopvang Waarom is kinderopvang goed voor mijn kindje. Foto Je bent zwanger. Het is goed om dan al na te denken over kinderopvang van je kindje.. Foto In de kinderopvang zorgt

Nadere informatie

Infobrochure. 1. 9 maanden rond. Infomomenten over zwangerschap en geboorte. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. 1. 9 maanden rond. Infomomenten over zwangerschap en geboorte. mensen zorgen voor mensen Infobrochure 1. 9 maanden rond Infomomenten over zwangerschap en geboorte mensen zorgen voor mensen 2 Jij en je partner groeien naar de geboorte van je baby toe en willen je kindje de best mogelijke start

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering

Welkom bij de Vlaamse Zorgkas. Wat meer uitleg over de zorgverzekering Wat meer uitleg over de zorgverzekering Welkom bij de Vlaamse Zorgkas Wat is de zorgverzekering? De Vlaamse Regering heeft aan het eind van de jaren negentig de zorgverzekering in het leven geroepen. Waarom?

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap) terecht voor: De

Nadere informatie

Verteld door Schulp en Tuffer

Verteld door Schulp en Tuffer Verteld door Schulp en Tuffer Het allereerste kerstfeest Het allereerste kerstfeest Verteld door Schulp en Tuffer Vertaald en bewerkt door Maria en Koos Stenger Getekend door Etienne Morel en Doug Calder

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan?

Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Prostaatkanker Hoe ontdek je het en dan? Eerste druk, 2014 2014 Henri Pieter www.henripieter.nl Schilderij cover: Irma Boogh-van der Burg isbn: 9789048433735 nur: 860 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer

Nadere informatie

En hoe blijf jij Fit in je Hoofd?

En hoe blijf jij Fit in je Hoofd? En hoe blijf jij Fit in je Hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven

Nadere informatie

Les 33. Zwangerschap

Les 33. Zwangerschap http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Les 33. Zwangerschap Wat leert u in deze les? Informatie begrijpen over zwanger zijn. Zeggen dat u zwanger bent of dat u zich niet lekker voelt. Woorden die hetzelfde

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen

Directie-generaal Personen met een handicap. Tegemoetkomingen en andere maatregelen Directie-generaal Personen met een handicap Tegemoetkomingen en andere maatregelen 1 Heb je een handicap? Heeft je kind een handicap? Dan kan je bij ons (de Directiegeneraal Personen met een handicap)

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen.

Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Wil je zwanger worden? In deze folder vind je tips en adviezen. Dit zijn Kelly en Karim. Zij willen graag een kind. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. 1. Kelly en Karim willen over

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Publiekstekst Wet investeren in jongeren

Publiekstekst Wet investeren in jongeren Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen

KOPPen bij elkaar en schouders eronder. Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen KOPPen bij elkaar en schouders eronder Informatie voor kinderen van ouders met psychiatrische problemen Mama, waarom huil je? Mama, ben je nu weer verdrietig? Papa, gaan we naar het zwembad? Waarom niet?

Nadere informatie

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap uit elkaar gaan huwelijk geboorte wettelijk samenwonen bemiddeling opvang voor kinderen koppel zwangerschap scheiding Familie We wonen samen maar willen niet trouwen. Kan dat? Ja. In België leven vele

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind.

Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. Dit zijn Kelly en Karim. Ze willen graag een kind. 1. Kelly en Karim willen over een half jaar zwanger zijn. Kelly en Karim willen zwanger worden. Ze willen graag dat hun kindje straks gezond is. Het is

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen?

Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? Wat is kindermishandeling? Hoe kan kindermishandeling stoppen? Wie kan je hierbij helpen? In deze folder vind je een antwoord, en lees je ook bij wie je terecht kan als je over mishandeling of verwaarlozing

Nadere informatie

Maatschappelijk werk (alweer)

Maatschappelijk werk (alweer) Maatschappelijk werk (alweer) Na mijn tweede miskraam heb ik toch weer besloten om het er op te wagen naar maatschappelijk werk te gaan. Ik vond de stap echt wel heel zwaar, want ik hou er niet zo van.

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN 10 vragen over griepvaccinatie GRIEPVACCINATIE.BE AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID 1. Waarom vaccinatie tegen griep? Vaccinatie is de enige manier om je tegen griep en

Nadere informatie

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt 2100 Deurne Tel / fax: 03/ 324 25 26 t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt Andante vzw www.tmagazijn.be Nieuwsbrief 7 juni 2014 Voorwoord Beste lezer, Hier is hij dan; onze zevende nieuwsbrief.

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02

Voor Indigo en Nhimo Papahoorjeme_bw.indd :02 Papahoorjeme_bw.indd 2 05-05-11 15:02 Papahoorjeme_bw.indd 3 05-05-11 15:02 Voor Indigo en Nhimo Tamara Bos Papa, hoor je me? met tekeningen van Annemarie van Haeringen Leopold / Amsterdam De liefste

Nadere informatie

Voorwoord. Ook wanneer u vragen hebt over uw gezondheid, staan wij voor u klaar. Aarzel dan ook niet om contact met ons op te nemen.

Voorwoord. Ook wanneer u vragen hebt over uw gezondheid, staan wij voor u klaar. Aarzel dan ook niet om contact met ons op te nemen. 2015/2016 2 Voorwoord Goede zorg is belangrijk. Wij denken hierover graag met u mee, want het kan soms best lastig zijn om een keuze te maken. Wij zetten de mogelijkheden en verschillen voor u op een rij

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby?

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby? Slaapwel Slaapwel baby Net zoals volwassenen slapen ook niet alle kinderen even gemakkelijk of regelmatig. In deze brochure vind je meer informatie over goede slaapgewoontes en krijg je tips voor een gezonde

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Bel 078 15 50 10. Surf www.citycareplus.be

Bel 078 15 50 10. Surf www.citycareplus.be In alle comfort thuis wonen CARE - voor mantelzorgers & zorgbehoevenden... die genieten van hun moment Bel 078 15 50 10 Surf www.citycareplus.be City Care Plus is een eigentijdse, onafhankelijke organisatie

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Arbeidsongeschikt? 1

Arbeidsongeschikt? 1 Arbeidsongeschikt? 1 Wanneer ben je arbeidsongeschikt? Je bent arbeidsongeschikt als je door een ziekte, ongeval of zwangerschap (tijdelijk) niet kunt werken of stempelen en daardoor alle activiteiten

Nadere informatie

Levende Verhalen Het verhaal van Anke

Levende Verhalen Het verhaal van Anke 1 Levende Verhalen Het verhaal van Anke Anke is een krachtige, levenslustige vrouw die midden in haar leven staat. Ze heeft een intensieve baan als leidinggevende in de zorg en naast haar drukke baan is

Nadere informatie

zorgwi 2015/2016 jzer

zorgwi 2015/2016 jzer zorgwijzer 2015/2016 1 2 Voorwoord Goede zorg is belangrijk. Wij denken hierover graag met u mee, want het kan soms best lastig zijn om een keuze te maken. Wij zetten de mogelijkheden en verschillen voor

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

Wanneer bent u arbeidsongeschikt?

Wanneer bent u arbeidsongeschikt? Arbeidsongeschikt? Wanneer bent u arbeidsongeschikt? U bent arbeidsongeschikt als u door een ziekte, ongeval of zwangerschap (tijdelijk) niet kunt werken of stempelen en daardoor alle activiteiten moet

Nadere informatie

Zorg voor een ander begint bij jezelf!

Zorg voor een ander begint bij jezelf! Zorg voor een ander begint bij jezelf! Zelfzorg voor mantelzorgers Zelfzorg Zorg je thuis voor iemand die je dierbaar is? Of voor iemand in je omgeving? Dan ben je waarschijnlijk een mantelzorger. Mantelzorg

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg!

Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! Op zoek naar een leuke baan? WSD-Groep helpt je op weg! leuk en zinvol werk passend bij wat jij kunt gezelligheid met collega s je eigen salaris verdienen Jo Arts, assistent-kok: Van thuis zitten word

Nadere informatie

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis

Toelichting bij het document opnameverklaring bij opname in een psychiatrisch ziekenhuis Versie 2016 01-01 Alexianen zorggroep Tienen Psychiatrische kliniek Liefdestraat 10, 3300 Tienen alexianentienen@fracarita.org www.alexianentienen.be RIZIV: 72094754 Toelichting bij het document opnameverklaring

Nadere informatie

HELP MIJN DOCHTER HEEFT KANKER INGE VAN LIMBERGEN

HELP MIJN DOCHTER HEEFT KANKER INGE VAN LIMBERGEN HELP MIJN DOCHTER HEEFT KANKER INGE VAN LIMBERGEN 1 INGE VAN LIMBERGEN Eerste druk, juni 2014. Uitgegeven door Uitgeverij Het Punt www.uitgeverijhetpunt.be Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren

U in het middelpunt Die migraine hè Levenservaring verzilveren Welzijn op recept Welkom bij SWOA. Uw huisarts heeft u met ons in contact gebracht. De dokter kan u op dit moment geen passende behandeling (meer) bieden. Toch voelt u zich niet lekker, of heeft u pijn.

Nadere informatie

Dit boekje is van:..

Dit boekje is van:.. Ik en mijn plan Dit boekje is van:.. Hallo, Jij bent cliënt bij SOVAK. Je hebt bij SOVAK een persoonlijk begeleider. Samen maak je afspraken over wat jij zelf doet en wat SOVAK doet. Die afspraken staan

Nadere informatie

Lieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten.

Lieve ouder, De inhoud van wat je schrijft is persoonlijk. Probeer eerlijk te zijn in wat je schrijft en je gevoelens toe te laten. Lieve ouder, Langs de één of andere weg ben je in het bezit gekomen van dit boekje, omdat je je kindje verloor door abortus en je het daar moeilijk mee hebt. Dit boekje is een soort dagboek, een leidraad

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt

t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt 2100 Deurne Tel / fax: 03/ 324 25 26 t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt Andante vzw www.tmagazijn.be Nieuwsbrief 5 april 2013 Voorwoord Beste lezer, Hier is hij dan; onze vijfde nieuwsbrief.

Nadere informatie

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu?

Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. wat nu? Proficiat & bedankt! Je bent pas meter of peter geworden van een SOS kind. Fantastisch dat je je zo wil engageren om samen met ons kwetsbare

Nadere informatie