VR DOC.0910/1BIS

Transcriptie

1 VR DOC.0910/1BIS DE VLAAMSE MINISTER VAN OMGEVING, NATUUR EN LANDBOUW BISNOTA AAN DE LEDEN VAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Voorontwerp van besluit van de Vlaamse Regering betreffende de subsidiëring van de planning, de ontwikkeling en de uitvoering van het geïntegreerd natuurbeheer 1. SITUERING Met het decreet van 9 mei 2014 tot wijziging van de regelgeving inzake natuur en bos (decreet van 9 mei 2014) werden aanzienlijke aanpassingen aangebracht aan zowel het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu (natuurdecreet) als het Bosdecreet van 13 juni Tot op dat moment bestonden het natuurdecreet en het Bosdecreet naast elkaar, ondanks de aanzienlijke gelijkenissen en overlappingen tussen beide. Om tot een effectiever natuurbeleid te komen was een verdere vereenvoudiging en een verdere afstemming en vervolgens integratie van beide decreten noodzakelijk. Gezien de omvang zal de operatie tot vereenvoudiging en integratie in twee delen gebeuren, waarvan de eerste stap is gezet bij de goedkeuring van het decreet van 9 mei In het decreet van 9 mei 2014 stonden drie thema s centraal, met name het geïntegreerd natuurbeheer (in het natuurdecreet omschreven als beheer ten behoeve van het natuurbehoud ), het instandhoudingsbeleid (het beleid ter realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen (IHD) en de organisatie van regionale landschappen en bosgroepen. Het onderdeel van het decreet van 9 mei 2014 inzake geïntegreerd natuurbeheer is op heden nog niet in werking getreden. Krachtens artikel 113 van het decreet van 9 mei 2014 zal dit gebeuren bij besluit van de Vlaamse Regering. Het onderdeel inzake het instandhoudingsbeleid is wel al in werking getreden, met name op 17 juli Het concept geïntegreerd natuurbeheer betreft de concrete instrumenten die nodig zijn om op het terrein beheermaatregelen te kunnen realiseren ten behoeve van natuurbehoud. Het instandhoudingsbeleid zal mede gerealiseerd worden door middel van de instrumenten inzake geïntegreerd natuurbeheer. De bij het decreet van 9 mei 2014 ingevoerde decretale grondslag voor geïntegreerd natuurbeheer moet op diverse vlakken verder uitvoering krijgen door de Vlaamse Regering, door middel van enkele uitvoeringsbesluiten. Een eerste uitvoeringsbesluit, dat op 14 maart 2014 een eerste keer principieel is goedgekeurd, heeft betrekking op de totstandkoming van natuurbeheerplannen en de erkenning van natuurreservaten. Het als bijlage 1 toegevoegd voorontwerp van besluit is een tweede uitvoeringsbesluit, dat de regels bevat volgens de welke natuurbeheerders ondersteuning kunnen krijgen voor het geïntegreerd natuurbeheer. Er is nog een derde uitvoeringsbesluit, dat betrekking heeft op de criteria voor duurzaam natuurbeheer. Een stimulerend beleid voor het voeren van natuurbeheer op basis van onder andere eenvoudige(re) procedures en de resultaatgerichte inzet van middelen is onontbeerlijk, in het bijzonder voor de realisatie van de IHD. Dat vraagt aangepaste instrumenten die focussen op resultaten die zo efficiënt mogelijk bijdragen tot de realisatie van de IHD. Ook het realiseren van natuur buiten IHD-verband heeft baat bij een actualisatie van het huidig instrumentarium. Pagina 1 van 9

2 Het nieuw concept van geïntegreerd natuurbeheer is gebaseerd op de volgende principes: 1) administratieve vereenvoudiging: nog slechts één procedure voor een natuurbeheerplan, onafhankelijk van de betrokkenen en van het type terrein (open natuur, bos, park); 2) een stimulerend beleid dat de implementatie van hogere beleidskaders (zoals IHD) ondersteunt; 3) gelijke monniken, gelijke kappen: een gelijke en transparante financiering voor iedereen die inspanningen levert voor het natuurbeheer. Bij het uitwerken van de nieuwe concepten is vertrokken vanuit de ervaringen van alle betrokken doelgroepen. De werkwijze voor de totstandkoming van dit voorontwerp van besluit is vergelijkbaar met de werkwijze die werd gebruikt voor het voorontwerp van besluit betreffende de natuurbeheerplannen en de erkenning van natuurreservaten. Er werd een conceptnota opgemaakt die uitvoerig werd besproken in een werkgroep met alle betrokken partijen. Aan de hand van de opmerkingen die werden geformuleerd door de doelgroepen werd de conceptnota meermaals aangepast aan de verschillende standpunten. Op basis van de finale versie van de conceptnota werd voorliggend voorontwerp van besluit opgemaakt, dat uitvoering geeft aan artikel 16sedecies van het natuurdecreet, ingevoegd bij het decreet van 9 mei 2014, en artikel 87 van het Bosdecreet, laatst gewijzigd bij het decreet van 25 april BESPREKING 2.1. Uitvoeringsbepalingen In voorliggend voorontwerp van besluit worden de regels vastgesteld voor de subsidiëring van de planning, de ontwikkeling en de uitvoering van geïntegreerd natuurbeheer. De subsidies waarvan sprake zijn telkens gekoppeld aan (de opmaak van) een natuurbeheerplan overeenkomstig hoofdstuk IV, afdeling 2 van het natuurdecreet, ingevoegd bij het decreet van 9 mei Daarnaast zijn specifieke voorwaarden van toepassing voor iedere individuele subsidie. Met dit voorontwerp van besluit wordt getracht om meer personen en organisaties te betrekken bij het natuurbeheer in Vlaanderen. Er wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen degenen die het natuurbeheer zullen uitvoeren en daarvoor subsidies aanvragen. De voorwaarden om een subsidie toegekend te krijgen zijn in de nieuwe regeling enkel verbonden aan datgene wat er concreet zal gebeuren op het terrein. Volgens de algemene principes van het concept geïntegreerd natuurbeheer zijn alle subsidies in dit voorontwerp van besluit gelijk en toegankelijk voor iedereen die zich engageert voor meer en betere natuur in Vlaanderen. Op basis van dit voorontwerp van besluit kunnen er subsidies verleend worden voor: 1. het uitvoeren van beheermaatregelen voor de realisatie van natuurstreefbeelden en de opvolging van beheerdoelstellingen; 2. het uitvoeren van in de tijd beperkte inrichtingsmaatregelen; 3. de aankoop van grond met als doel deze te laten erkennen als natuurreservaat of deze te bebossen; 4. het treffen van maatregelen voor de openstelling van een terrein; 5. de opmaak van een natuurbeheerplan. Hiermee wordt een financiële ondersteuning voorzien voor beheerders die invulling geven aan de ecologische of sociale functie van terreinen die beheerd worden ten behoeve van het natuurbehoud. Voor de economische functie van het terrein wordt geen ondersteuning voorzien. De subsidiebedragen dekken grotendeels de nettokosten voor de maatregelen die men verondersteld wordt te nemen in uitvoering van het natuurbeheerplan. Wanneer er opbrengsten gegenereerd worden bij de uitvoering van de maatregelen, worden deze in mindering gebracht bij Pagina 2 van 9

3 de subsidieberekening. Indien er extra inspanningen gevraagd worden van een beheerder, worden bijkomende supplementen voorzien. Door een kleine restfinanciering over te laten aan de subsidieaanvrager wordt een engagement gevraagd van de beheerders en wordt men gestimuleerd om op zoek te gaan naar de meest kostenefficiënte manier om de gevraagde maatregelen uit te voeren. Bij eenmalige maatregelen wordt de subsidie toegekend op basis van een percentage van de bewezen kostprijs, behalve voor de opmaak van een natuurbeheerplan. Voor de berekening van de forfaitaire subsidiebedragen daarentegen werd in samenwerking met de doelgroepen een systeem van normkosten opgezet dat de gemiddelde kosten van natuurbeheer in Vlaanderen inschat. Er wordt gestreefd naar een vergoeding van 80% van de geschatte kosten. Voor percelen waar herstelbeheer wordt uitgevoerd in het kader van de Programmatische Aanpak Stikstof, wordt een vergoeding van 90% van de normkosten voorzien. Ook de inrichtingssubsidie wordt in deze gevallen verhoogd tot 75%, 90% en 95% voor natuurbeheerplannen van respectievelijk type 2, type 3 en type 4. Dit betekent dat de restfinanciering halveert in vergelijking met andere inrichtingswerken. Cumulatie van subsidies waarvan sprake in dit voorontwerp van besluit met subsidies van andere overheden wordt niet uitgesloten, tenzij die cumulatie op basis van andere wetgeving uitgesloten zou worden. Er wordt echter op toegezien dat de in totaal verkregen subsidies de kosten voor de uitvoering van de werken niet overschrijden. Dit is ook belangrijk in het licht van de Europese regels inzake staatssteun. De subsidieaanvrager moet dit kunnen aantonen aan de hand van documenten die de kostprijs van het werk officieel vaststellen of door middel van realistische kostenramingen. Indien andere subsidies toegekend worden na de toekenning van deze subsidies, moet de aanvrager het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) op de hoogte stellen hiervan, waarna indien nodig de te veel uitbetaalde bedragen teruggevorderd worden. De subsidies uit dit voorontwerp van besluit zullen op termijn de bestaande subsidies voor natuurreservaten, bossen en bosreservaten vervangen. Laatstgenoemde subsidies zijn vastgesteld in respectievelijk het besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 tot vaststelling van de voorwaarden voor de erkenning van natuurreservaten en van terreinbeherende natuurverenigingen en houdende toekenning van subsidies, het besluit van de Vlaamse Regering van 27 juni 2003 betreffende de subsidiëring van beheerders van openbare en privé-bossen en het besluit van de Vlaamse Regering van 20 januari 1993 tot vaststelling van regelen betreffende de aanwijzing of erkenning en het beheer van de bosreservaten. De bestaande subsidieprocedures worden via dit voorontwerp van besluit op elkaar afgestemd en geïntegreerd. Waar mogelijk werden onnodige administratieve beslommeringen weggewerkt en het proces van aanvraag tot uitbetaling van subsidies zo veel mogelijk vereenvoudigd voor de aanvrager. Er wordt gewerkt met twee types procedures voor de aanvraag, de beoordeling, de toekenning en de uitbetaling van subsidies: 1. voor recurrente subsidies wordt volop gebruik gemaakt van de potentiële synergieën tussen de procedures die van toepassing zijn bij een natuurbeheerplan en de subsidies die ermee verbonden zijn. Zo wordt er bij de goedkeuring van het natuurbeheerplan tegelijk gecontroleerd of er voldaan wordt aan de noodzakelijke voorwaarden voor de toekenning van subsidies. Indien dit het geval is, worden het natuurbeheerplan en de recurrente subsidies op hetzelfde moment goedgekeurd. Daarnaast wordt bij de voorziene evaluaties van het natuurbeheerplan tegelijk gecontroleerd of de begunstigde zich aan alle subsidievoorwaarden heeft gehouden; 2. ook voor eenmalige, projectgebonden subsidies worden de procedures zo veel mogelijk gestandaardiseerd. Waar mogelijk wordt gebruik gemaakt van een projectoproepsysteem voor de toekenning van subsidies. Dit systeem heeft als voordeel dat er prioriteit kan gegeven worden aan kwalitatieve, kostenefficiënte projecten die uitvoering geven aan de strategische doelstellingen van het natuurbeleid en dat de transparantie van de subsidietoekenning wordt verhoogd door het vastleggen van een duidelijk kader. Pagina 3 van 9

4 Nadat de subsidies zijn uitbetaald wordt gecontroleerd of de begunstigde de subsidievoorwaarden naleeft. Indien uit controles blijkt dat de begunstigde (één van) de voorwaarden niet naleeft, kunnen de subsidies teruggevorderd worden. Een subsidie kan meer specifiek teruggevorderd worden indien: 1. andere subsidies werden bekomen voor dezelfde doeleinden waardoor meer dan 100% van de totale kostprijs van het werk wordt gesubsidieerd; 2. de verbintenisvoorwaarden die per specifieke subsidie werden vastgesteld niet worden nageleefd; 3. uit het evaluatieverslag van het natuurbeheerplan blijkt dat de beheerder de gesubsidieerde beheermaatregelen niet of onvoldoende heeft uitgevoerd of andere beheermaatregelen heeft uitgevoerd dan deze die in het goedgekeurde natuurbeheerplan zijn opgenomen, waardoor de realisatie van de beheerdoelstellingen in het gedrang komt; 4. de beheerder nalaat om het ANB op de hoogte te stellen van andere subsidies die werden bekomen voor dezelfde doeleinden; 5. de beheerder geen gedetailleerde berekening van de gemaakte kosten kan voorleggen. Het teruggevorderde bedrag staat in verhouding tot de mate waarin de beheermaatregelen niet werden uitgevoerd, de verbintenissen niet werden nageleefd of de beheerdoelstellingen niet werden bereikt en worden verhoogd met de wettelijke interesten vanaf het moment waarop de subsidie door de begunstigde werd ontvangen. Voor de projectsubsidies natuur geldt een uitzondering om in overeenstemming te zijn met de Europese verordening nr. 65/2011. De wettelijke interesten worden in dit geval pas berekend vanaf dertig dagen na de kennisgeving van de terugvordering Overgangsbepalingen Er is een ruime overgangsperiode voorzien die afgestemd is op artikel 107 van het decreet van 9 mei Dat overgangsartikel bepaalt dat bestaande beheerplannen voor natuurreservaten, bosreservaten en bossen binnen zes jaar na de inwerkingtreding van deze uitvoeringsbesluiten geëvalueerd worden. Indien het terreinen betreft die een bijdrage kunnen leveren aan het instandhoudingsbeleid, bedraagt de maximale termijn vier jaar. Gedurende deze periodes kunnen de natuurbeheerders blijven rekenen op de bestaande ondersteuningsmechanismes, zodat het bestaande beheer kan verdergezet worden. Dit moet de beheerders de tijd geven om de nodige maatregelen te treffen en zich aan te passen aan de nieuwe regelgeving. In afwijking van deze algemene overgangsregeling worden de aankoop- en onthaalsubsidies voor erkende terreinbeherende verenigingen onmiddellijk opgeheven bij de inwerkingtreding van dit voorontwerp van besluit. In het licht van de nog steeds hangende staatssteunklacht bij de Europese Commissie omtrent de bestaande aankoop- en onthaalsubsidies voor erkende terreinbeherende verenigingen is gebleken dat een voortzetting van deze subsidies gedurende maximaal zes jaar op zijn minst niet wenselijk is, gelet op een mogelijke negatieve beslissing van de Europese Commissie omtrent deze klacht. Om de continuïteit van zowel de uitbreiding van erkende reservaten als het onthaal van bezoekers in erkende reservaten te waarborgen, worden de beheerplannen van de erkende reservaten tot aan de evaluatie van het beheerplan zoals bepaald in artikel 107 van het decreet van 9 mei 2014 behandeld als een natuurbeheerplan type vier, overeenkomstig artikel 106 van hetzelfde decreet Inwerkingtredingsbepalingen Met dit voorontwerp van besluit wordt tenslotte ook voorzien in de inwerkingtreding van de nog niet in werking getreden artikelen van het decreet van 9 mei 2014, overeenkomstig artikel 113 van dat decreet. In dat artikel is bepaald dat een deel van de artikelen uit het decreet in werking kon treden bij het decreet (wat in de praktijk 17 juli 2014 is geworden, ten gevolge van de publicatie van het decreet van 9 mei 2014 in het Belgisch Staatsblad op 7 juli 2014). Voor de overige artikelen Pagina 4 van 9

5 is vastgesteld dat dit door de Vlaamse Regering moet gebeuren. Dat was het geval voor de diverse artikelen die de rechtsgrond bevatten inzake geïntegreerd beheer ten behoeve van natuurbehoud, waarvoor nog een reeks uitvoeringsbepalingen moest worden opgemaakt en vastgesteld op het ogenblik van vaststelling van het decreet. In dit voorontwerp van besluit alsook in de twee andere ontwerpen van uitvoeringsbesluit die momenteel het vaststellingsproces aan het doorlopen zijn, met name het voorontwerp van besluit inzake natuurbeheerplannen en de erkenning van natuurreservaten en het voorontwerp van besluit inzake de criteria voor duurzaam natuurbeheer, worden de nadere uitvoeringsregels vastgesteld. Dat betekent dat samen met de inwerkingtreding van die uitvoeringsregels ook de rechtsgronden als bepaald in het decreet van 9 mei 2014 in werking moeten worden gesteld. Drie artikelen van het decreet van 9 mei 2014 zijn niet opgenomen in de lijst van door voorliggend besluit in werking te treden bepalingen, terwijl ze evenmin zijn opgenomen in de lijst van artikelen in artikel 113 van het decreet die al op 17 juli 2014 in werking zijn getreden. Dit is als volgt te verklaren: - artikel 80 en artikel 100 zijn reeds in de tussentijd in werking gebracht, met name bij het besluit van de Vlaamse Regering van 23 mei 2014 tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 6 februari 1991 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning, het besluit van de Vlaamse Regering van 1 juni 1995 houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne, het besluit van de Vlaamse Regering van 14 december 2007 houdende vaststelling van het Vlaams reglement betreffende de bodemsanering en de bodembescherming, het besluit van de Vlaamse Regering van 12 december 2008 tot uitvoering van titel XVI van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid en het besluit van de Vlaamse Regering van 17 februari 2012 tot vaststelling van het Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen. - artikel 72, 1, van het decreet van 9 mei 2014 zal bij uitzondering niet in werking worden gesteld. Sinds de vaststelling van het decreet is gebleken dat die bepaling, waarmee paragraaf 1 van artikel 45 van het Bosdecreet wordt vervangen, verder aangevuld en verduidelijkt moet worden vooraleer zij werkzaam kan zijn. Die verduidelijkende aanvulling moet eerst plaatsvinden vooraleer artikel 72, 1, volwaardig en uitvoerbaar in werking kan treden. 2. BUDGETTAIRE WEERSLAG Via voorliggend voorontwerp van besluit kunnen enkel maatregelen gesubsidieerd worden die gekoppeld zijn aan (de goedkeuring van) een natuurbeheerplan. Dat betekent dat de goedkeuring van natuurbeheerplannen de beslissende factor is voor de budgettaire impact van het besluit op de begroting van de Vlaamse Regering. Op basis van de situatie eind 2014 wordt verwacht dat het besluit zal leiden tot een budgettaire meerkost van maximaal euro. Hiervoor is er per specfieke subsidie een analyse gebeurd van de huidige beheerplannen, waarvoor er op dit moment subsidies voor natuurbeheer worden voorzien. Deze gegevens werden dan getransformeerd, zodat de regels uit dit voorontwerp van besluit erop toegepast konden worden. De volledige meerkost wordt echter pas gerealiseerd wanneer de bestaande subsidieregeling niet meer van toepassing is, dus ten laatste zes jaar na de inwerkingtreding van dit voorontwerp van besluit Daarnaast zullen in de toekomst nieuwe natuurbeheerplannen worden goedgekeurd, vooral in het kader van de realisatie van de Europese IHD. Hiervoor wordt een bijkomende budgettaire behoefte ingeschat van euro per jaar. De kredieten voor de bestaande subsidies, die vervangen worden door dit voorontwerp van besluit, zijn beschikbaar op begrotingsartikel LBC-3LCH2AF-WT van het Minafonds en op begrotingsartikels Pagina 5 van 9

6 LD0-1LCH2AF-WT en LD0-1LCH4AF-WT van de Algemene Uitgavenbegroting. Zoals aangegeven in vorig punt, zullen de kredieten die in 2015 beschikbaar waren voor deze subsidies niet volstaan om de budgettaire behoeften van de nieuwe subsidieregeling volledig in te vullen. Met name op begrotingsartikel LBC-3LCH2AF-WT zal er uiterlijk zes jaar na de inwerkingtreding van dit voorontwerp van besluit bijkomend krediet nodig zijn om de budgettaire behoefte volledig in te vullen. Het gunstig advies van de Inspectie van Financiën van 1 maart 2016 gaat als bijlage 2 en bevat een aantal opmerkingen. 1) De Inspectie van Financiën plaatst een voorbehoud bij het voluntaristische beleid inzake budgetten voor beheer en vreest dat dit in combinatie met het open end karakter een bijzonder risico vormt op het vlak van budgettaire inpasbaarheid. Het geheel van subsidies ondersteunt niet enkel de ecologische maar ook de sociale functie van natuurterreinen en faciliteert het mogelijk maken van de economische functie. In dit licht dient de toename voor het beheer geplaatst te worden. Er zijn inderdaad bepaalde subsidies waarvoor het budget toeneemt, maar deze worden gedeeltelijk intern gecompenseerd door subsidies waarvoor het budget afneemt. De globale budgettaire analyse is de enige correcte beoordelingsbasis voor de budgettaire inpasbaarheid van de nieuwe regelgeving. Wanneer deze globale analyse wordt bekeken, kan men vaststellen dat de nieuwe subsidieregeling de budgettaire behoefte met euro doet stijgen, los van de goedkeuring van nieuwe natuurbeheerplannen. Berekend op het totaalbudget van euro in 2014 is dit een stijging met 3,57 %. Ervan uitgaand dat de subsidieregeling via een evenredige spreiding in werking zal treden over de overgangsperiode van zes jaar, betekent dit globaal gezien een bijkomende kost van 0,6% per jaar over deze periode. Vermits zowel de beheersubsidies als de investeringssubsidies gekoppeld zijn aan de goedkeuring van een natuurbeheerplan kan er geen sprake zijn van een open end karakter. 2) Daarnaast wijst de Inspectie van Financiën erop dat het globale budget voor natuurbeheer in de laatste jaren al aanzienlijk is gestegen. Het is inderdaad zo dat het budget voor natuurbeheer in de voorbije jaren is toegenomen. Deze toename is echter grotendeels het gevolg van de besliste inhaaloperatie voor de erkenning van reservaten. Inzonderheid werden in 2013, 2014 en 2015 (afgerond) respectievelijk circa 1200, 1500 en 460 hectare terrein erkend als reservaat, leidend tot een totale oppervlakte van hectare erkende reservaten. De toename van de budgetten in deze jaren is bijgevolg overeenkomstig de toegenomen oppervlakte erkende reservaten. 3) De Inspectie van Financiën stelt voor om te werken met een half open beheer -enveloppe en een geïndexeerde gesloten totaalenveloppe. Hoewel de rationale van dit voorstel duidelijk en begrijpelijk is, komt dit mogelijk niet alleen in conflict met de resultaatverplichting die ten gevolge van de Europese natuurrichtlijnen en de Europese Biodiversiteitstrategie 2020 op het Vlaamse gewest rust (met name de realisatie van de IHD), maar ook met de beslissing van het Vlaams Parlement om iedereen in Vlaanderen gelijke kansen te geven voor het natuurbeheer. In de beslissing van de Vlaamse Regering van 4 april 2014 rond de S-IHD besluiten (VR DOC.0467) is ook de te bereiken taakstelling 2020 goedgekeurd. De taakstelling 2020 is gebaseerd op de Europese Biodiversiteitsstrategie, die een resultaatsdoelstelling tegen 2020 aanreikt, en op PACT 2020, dat een afspraak omtrent de inspanningen tegen 2020 bevat. De beleidsnota Omgeving herhaalt grotendeels deze taakstelling, die erop neer komt dat tegen 2020: 16 Europees te beschermen habitats een gunstige of verbeterde staat van instandhouding hebben; Pagina 6 van 9

7 70% van de benodigde oppervlakte onder correct beheer is om tegen 2050 alle Europees te beschermen habitats in een gunstige staat van instandhouding te brengen; 70% van de benodigde maatregelen in uitvoering is om tegen 2050 alle Europees te beschermen soorten in een gunstige staat van instandhouding te brengen. Tegelijk is via de goedkeuring van het decreet van 9 mei 2014 beslist dat wordt ingezet op een zo groot mogelijke bijdrage van alle betrokken doelgroepen. Het natuurbeheerplan moet openstaan voor iedereen en dit onder het motto gelijke financiering voor gelijke inspanning. Er werd voor de realisatie van de IHD een gefaseerd traject van managementplannen Natura 2000 uitgewerkt. Na de goedkeuring van de managementplannen Natura 2000, versie 1.1. (die op dit moment worden voorbereid), start de fase van vrijwilligheid. In deze fase wordt ernaar gestreefd om zo veel mogelijk eigenaars en beheerders ertoe aan te zetten om Europese natuurdoelen te realiseren op hun terreinen, wat meer concreet wilt zeggen dat de doelen opgenomen moeten worden in een goedgekeurd natuurbeheerplan. Daarna volgt een eventuele (indien nog nodig) fase van verplichting. Het is op dit moment nog niet duidelijk in welke mate de partners in het natuurbeleid zullen instappen in dit verhaal, maar het is alleszins aan te bevelen om zo veel mogelijk doelen in de vrijwillige fase onder contract te krijgen, zodat de Vlaamse overheid zo weinig mogelijk moet overgaan tot gedwongen maatregelen in de daaropvolgende verplichte fase. Naarmate er meer eigenaars beslissen om in te stappen in de vrijwillige fase, zullen de budgetten voor beheersubsidies evenredig moeten toenemen, maar zal ook de vraag naar investeringssubsidies toenemen. Het instappen van eigenaars in het verhaal van het natuurbeheerplan hangt ook af van de garantie die het Vlaams gewest levert voor de ondersteuning van het natuurbeheer. Het is moeilijk verdedigbaar dat in de loop van de duur van het natuurbeheerplan initieel afgesproken subsidies, gebaseerd op de normkosten, zouden verminderen. De kans is dan niet gering dat hierdoor natuurbeheerders zouden afhaken. Daarenboven is het zo dat naarmate meer IHD onder contract komen via een natuurbeheerplan, de vergunningenimpact voor landbouw zal afnemen, waardoor de kosten voor het flankerend beleid zullen afnemen en/of niet verder stijgen. Het lijkt daarom geen goed idee te zijn om een gesloten totaalenveloppe te voorzien voor alle recurrente en eenmalige subsidies voor natuurbeheer. 4) De Inspectie van Financiën wijst verder op het onzekere karakter van de budgettaire inschattingen, waardoor een variatie in één parameter kan leiden tot een budgettaire meerof minkost. Hierbij moet nogmaals benadrukt worden dat getracht werd om telkens een zo objectief mogelijke, onderbouwde inschatting te maken op basis van de op dit moment best beschikbare kennis en gegevens. Voor de beheerbudgetten zijn in dat kader inschattingen gemaakt op basis van expertkennis. Dit gedeelte beslaat echter maar iets minder dan 40% van het totale budget. Voor het grootste gedeelte van de andere subsidies wordt het budget op voorhand vastgesteld door de minister, waardoor er geen risico bestaat op budgettaire meerkosten die niet vooraf geadviseerd zijn door de Inspectie van Financiën. Bovendien, wanneer er toch inschattingen zijn gemaakt, is financieel voorzichtig te werk gegaan en uitgegaan van de budgettair meest belastende situatie. Twee voorbeelden om dit aan te tonen: er werd verondersteld dat alle bestaande beheerplannen worden omgezet naar natuurbeheerplannen. De kans dat het omzettingspercentage effectief 100% zal bedragen, is eerder gering. Een omzetting van 95% van de beheerplannen is meer realistisch; er werd verondersteld dat 70% van de Europees te beschermen habitattypes te maken zal hebben met een overschrijding van de kritische depositiewaardes voor stikstof, waardoor ze een verhoogde PAS-subsidie toegekend krijgen. Het geschatte percentage lijkt op dit moment realistisch te zijn, maar het doel van de PAS is net om de impact Pagina 7 van 9

8 van stikstof op natuurgebieden te verlagen. Het lijkt dus waarschijnlijk te zijn dat dit percentage zal afnemen in de toekomst en op termijn minder herstelbeheer nodig zal zijn in de speciale beschermingszones. Bijgevolg zullen de PAS-relevante subsidies ook verlagen. De kans lijkt dus groter te zijn dat de budgettaire behoeften voor de nieuwe subsidieregeling(en) in werkelijkheid lager zullen uitvallen dan dat ze hoger zullen uitvallen. 5) Samenvattend geeft de Inspectie van Financiën een gunstig advies met een voorbehoud voor wat betreft de inschatting van de budgettaire meerkost. Wel wordt gevraagd de volledige open end subsidieregeling inzake recurrente beheersubsidie niet te autoriseren. Zoals hoger aangetoond geeft het in dit voorontwerp van besluit opgenomen systeem de beste garanties om een stimulans te vormen voor de beheerders die het natuurbeheer op een hoger niveau willen brengen. De door de Inspectie van Financiën voorgestelde koppeling met een gesloten totaalenveloppe voor recurrente en eenmalige subsidies kan dat perspectief ondermijnen en betekent impliciet een besparing op de even noodzakelijke investeringen inzake natuurherstel. Rekening houdend met de noodzakelijke aannames en veronderstellingen die inherent zijn bij het maken van budgettaire prognoses, zal de uitvoering van deze subsidieregeling nauwkeuriger kunnen geactualiseerd worden ten opzichte van de realistisch te verwachten evoluties in de context van de jaarlijkse begrotingsopmaak en oefeningen rond het meerjarenprogramma IHD. Dergelijke garanties inzake programmering en opvolging zijn reeds wettelijk voorzien in het kader van het opstellen en opvolgen van het Vlaams Natura 2000-programma. Het akkoord van de Vlaamse minister van Begrotings van 14 april 2016 gaat als bijlage WEERSLAG OP HET PERSONEELSBESTAND EN DE PERSONEELSBUDGETTEN Het voorontwerp van besluit heeft geen weerslag op het personeelsbestand en de personeelsbudgetten, zodat het akkoord van de Vlaamse minister, bevoegd voor het algemeen beleid inzake personeel en organisatieontwikkeling, niet vereist is. 4.. WEERSLAG VAN HET VOORSTEL OP DE LOKALE BESTUREN Het voorontwerp van besluit heeft amper een weerslag op de lokale besturen. De bestaande subsidiemogelijkheden voor de planning en de uitvoering van natuurbeheer door lokale besturen worden verdergezet in dit voorontwerp van besluit. Afhankelijk van de specifieke subsidie kunnen de subsidies mogelijk in licht gewijzigde vorm toegepast worden. Bovendien wordt er een bijkomende subsidiemogelijkheid gecreëerd voor lokale besturen, via de projectsubsidie openstelling. en via de subsidiëring van het toegankelijk maken en houden van terreinen. 5. KWALITEIT VAN DE REGELGEVING Het voorontwerp van besluit is aangepast aan het wetgevingstechnisch en taalkundig advies nr van 27 november Het gunstig RIA-advies van 27 januari 2016 gaat als bijlage 4. Pagina 8 van 9

9 6. VOORSTEL VAN BESLISSING De Vlaamse Regering beslist: 1. haar principiële goedkeuring te hechten aan bovengenoemd voorontwerp van besluit betreffende de subsidiëring van de planning, de ontwikkeling en de uitvoering van het geïntegreerd natuurbeheer; 2. de Vlaamse minister, bevoegd voor de landinrichting en het natuurbehoud, te gelasten over voornoemd voorontwerp van besluit het advies in te winnen van de Minaraad en de Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij, met het verzoek het advies mee te delen binnen een termijn van dertig dagen. Joke SCHAUVLIEGE Vlaams minister van Omgeving, Natuur en Landbouw Pagina 9 van 9