De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Transcriptie

1 > Retouradres Postbus EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg AC Den Haag Postadres Postbus EK Den Haag Overheidsidentificatienr T (algemeen) F (algemeen) Datum 21 februari 2019 Betreft SCoPAFF, chloorprofam en vragen over pymetrozine Geachte Voorzitter, Hierbij informeer ik u over de werkwijze en agenda van de Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed (SCoPAFF) vergaderingen over regelgeving gewasbeschermingsmiddelen en het voorgenomen standpunt van de Nederlandse delegatie over chloorprofam. De aanleiding hiervoor zijn de twee aangenomen moties over chloorprofam (Kamerstuk , nr en nr. 1155) en de vraag van de leden van de CDA-fractie over de betrokkenheid van uw Kamer inzake SCoPAFF, gesteld tijdens het Schriftelijk Overleg (SO) Landbouw- en Visserijraad op 24 januari 2019 (Kamerstuk , nr. 1150). In de bijlage beantwoord ik tevens de vragen van het lid Lodders over de werkzame stof pymetrozine (kenmerk 2018Z22380). Uw kenmerk , 2018Z22380 Bijlage(n) 1 Beoordeling werkzame stoffen De Gewasbeschermingsverordening (EU) 1107/2009 (hierna: De Verordening) reguleert het toelaten, het op de markt brengen, het gebruik en de controle op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen binnen de EU. In de SCoPAFFvergadering inzake regelgeving gewasbeschermingsmiddelen, die zesmaal per jaar plaatsvindt, wordt besloten over de goedkeuring van werkzame stoffen en de beoordelingscriteria. De beoordeling van een werkzame stof volgt de vastgestelde procedure dat een aanvraag eerst wetenschappelijk wordt beoordeeld door de rapporterende lidstaat. In Nederland is het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) hiervoor de bevoegde autoriteit. Na een peer-review proces met de andere lidstaten stelt de European Food and Safety Authority (EFSA) een advies op voor de Europese Commissie (EC). De EC doet vervolgens een voorstel aan de lidstaten over de goedkeuring of niet-goedkeuring van de stof. Dit besluitvormingsproces duurt drie tot vijf jaar. Nadat een stof voor 7 tot 15 jaar is goedgekeurd (afhankelijk van het risicoprofiel) wordt de stof periodiek herbeoordeeld. In de beoordeling van een aanvraag worden de risico s voor mens, dier en milieu beoordeeld. Het landbouwkundig belang van een werkzame stof is geen onderdeel van de afweging, tenzij de aanvrager expliciet bij de aanvraag zich beroept op artikel 4.7 van de Verordening (bestrijding van een ernstig fytosanitair gevaar die Pagina 1 van 8

2 op geen enkele andere manier, ook niet-chemisch, kan plaatsvinden). Tot nu toe is geen enkele werkzame stof op basis van dit artikel goedgekeurd. Gezien het groot aantal direct en indirect betrokken partijen (lidstaten, aanvragers/producenten, EFSA, EC, maatschappelijke organisaties) en de veelheid aan stoffen, zijn de onder de Verordening vastgestelde procedures van groot belang voor rechtszekerheid en gelijkheid. Het is te allen tijde de verantwoordelijkheid van de aanvrager om tijdig volledige dossiers aan te leveren. Om een dossier volledig en tijdig te kunnen beoordelen gelden hiervoor dan ook harde deadlines. SCoPAFF-vergadering Op een SCoPAFF-vergadering worden meestal circa 50 agendapunten behandeld, verdeeld over gemiddeld 30 zogenaamde A-punten (ter informatie/discussie), 10 B-punten (stemming over concept uitvoeringsverordeningen) en 10 C-punten (oriënterende discussie over komende concept uitvoeringsverordeningen). In één vergadering kunnen, verdeeld over de agendapunten, 70 tot 100 verschillende werkzame stoffen ter sprake komen. De agenda wordt twee weken voorafgaand aan het overleg verspreid. De documenten van de B-punten dienen twee weken voorafgaand aan de beoogde stemming te worden verspreid, anders mogen deze in de basis niet ter stemming worden gebracht. De documenten van de A- en C-punten worden verdeeld over de twee weken verspreid, tot vlak voor aanvang van de vergadering. Bij A-punten kan ook sprake zijn van alleen een mondelinge toelichting. De agenda bestaat in hoofdzaak uit de behandeling van aanvragen voor de goedkeuring van werkzame stoffen, hetzij nieuwe aanvragen, hetzij de reguliere herbeoordeling van eerder goedgekeurde werkzame stoffen. Daarnaast worden de criteria besproken en vastgesteld waarlangs stoffen en middelen worden beoordeeld. Dit kan bijvoorbeeld door middel van richtsnoeren (guidance documenten) waarbij afspraken worden gemaakt over hoe op een geharmoniseerde wijze invulling wordt gegeven aan wetenschappelijke beoordelingen en processen. Gezien de technisch-wetenschappelijke aard van de SCoPAFF-vergadering laat ik mij over de uiteindelijke standpuntbepaling adviseren door het Ctgb. Het Ctgbadvies is gebaseerd op de bevindingen van de rapporterende lidstaat, EFSA en de EC. Informeren Tweede Kamer De leden van de CDA-fractie vroegen in het SO Landbouw- en Visserijraad van 23 januari of ik hun mening deel dat de focus van de minister en de Kamer zou moeten liggen op het regelgevend kader voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en niet op de toelating van elke individuele stof en middel (Kamerstuk ). Ik deel deze mening maar hecht er tevens aan zo transparant mogelijk te handelen. Vandaar dat ik uw Kamer voorafgaand aan elke SCoPAFF-vergadering zal informeren over alle voorgenomen Nederlandse standpunten inzake de punten waarover tijdens de vergadering besluitvorming zal plaats vinden (de B-punten). Pagina 2 van 8

3 Omdat de documenten van de B-punten 2 weken voor de vergadering beschikbaar komen, het Ctgb hier op moet adviseren en vervolgens in overleg met de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat, Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Sociale Zaken en Werkgelegenheid het Nederlandse standpunt wordt bepaald, kan ik uw Kamer slechts kort voor deze vergaderingen informeren. In 2019 zijn de volgende data voor SCoPAFF-vergaderingen over regelgeving gewasbeschermingsmiddelen vastgelegd: 21/22 maart, 20/21 mei, 16/17 juli, 21/22 oktober en 5/6 december. Chloorprofam Ik heb uw Kamer eerder geïnformeerd over het voorgenomen Nederlandse standpunt inzake de werkzame stof chloorprofam (Kamerstuk 27858, nr. 436). Op dat moment was er nog geen consensus over deze stof tussen EFSA en Ctgb. Met de motie De Groot (Kamerstuk , nr. 1143) heeft uw Kamer verzocht om te proberen alsnog consensus tussen deze wetenschappelijke instanties te bereiken. Dit is gebeurd en ik heb uw Kamer op 24 januari 2019 geïnformeerd over de uitkomst (Kamerstuk 27858, nr. 439). Vervolgens heeft uw Kamer mij middels de motie Geurts/Lodders (Kamerstuk , nr. 1155) verzocht om, ondanks de risicobeoordeling van EFSA en het advies van het Ctgb, toch tegen het voorstel van de EC te stemmen. De stemming in de SCoPAFF-vergadering van 24/25 januari 2019 over chloorprofam is opgeschort omdat één van de aanvragers/producenten daags voor de vergadering de steun voor het gebruik van de stof in de teelt van aardappelen heeft ingetrokken. Hierdoor moest het conceptbesluit formeel worden gewijzigd. Het conceptbesluit tot niet-verlenging van de goedkeuring zal nu ter stemming worden gebracht bij de SCoPAFF-vergadering over residuen op 22 februari aanstaande. Het Ctgb heeft mij geadviseerd in te stemmen met het voorstel om de goedkeuring van chloorprofam niet te verlengen. Er ontbreken studies van de aanvrager. Daarnaast zijn er twee moties ingediend door uw Kamer (motie De Groot en motie Geurts/Lodders) die in zichzelf tegenstrijdige zaken vragen. Om recht te doen aan beide moties zal Nederland zich van stemming onthouden op het voorstel van de EC om de goedkeuring van chloorprofam niet te verlengen. Carola Schouten Minister van Landbouw, Natuur Pagina 3 van 8

4 2018Z Klopt het dat de Nederlandse afvaardiging bij de EU-herbeoordeling tegen behoud van de werkzame stof pymetrozine heeft gestemd? De Europese Commissie (EC) heeft tijdens de Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed (SCoPAFF) op 14 juni 2018 en tijdens het hierop volgend beroepscomité op 12 juli 2018 aan de lidstaten voorgesteld om de goedkeuring van de stof pymetrozine niet te verlengen. Nederland heeft dit voorstel gesteund. 2 Waarom heeft de Nederlandse afvaardiging bij de EU-herbeoordeling tegen behoud van de werkzame stof pymetrozine gestemd? Bij de (her)beoordeling van stoffen in de EU wordt gekeken naar de risico s van de stof voor mens, dier en milieu. Deze risicobeoordeling wordt uitgevoerd door de rapporterende lidstaten en de Europese Voedselveiligheid Autoriteit (EFSA). Alle EU-toelatingsautoriteiten lezen bij dit beoordelingsproces mee, voor Nederland is dit het College voor toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Wat betreft pymetrozine zijn in het Europese beoordelingsproces risico s geconstateerd met betrekking tot grondwatermetabolieten en diverse hormoonverstorende eigenschappen. Hierdoor kon er geen veilig gebruik worden aangetoond. Het Ctgb heeft deze bevindingen bekeken en is het hiermee eens. Op basis hiervan heeft het Ctgb mij geadviseerd om het Commissievoorstel te steunen. 3 Op basis van welke kennis heeft de Nederlandse afvaardiging tegen gestemd en is hier vooraf overleg over geweest met de verschillende branches en sectoren die met deze stof werken? Zo ja, wat is er besproken en hoeveel gesprekken hebben er plaatsgevonden? Zo nee, waarom niet? De Nederlands afvaardiging baseert zich op het wetenschappelijk advies van het Ctgb over het voorstel van de Europese Commissie dat gebaseerd is op de risicobeoordeling van de rapporterende lidstaten en EFSA. Er vindt vooraf geen structureel overleg plaats met de branches en sectoren die met deze stof werken omdat de landbouwkundige noodzaak geen rol speelt bij de beoordeling van stoffen. Het goedkeuren van een stof mag alleen gebeuren wanneer een stof ook veilig kan worden toegepast. 4 Welke EU-landen hebben tegen het behoud gestemd, welke argumenten hebben zij ingebracht en wat waren de argumenten van de EU-landen die voor het behoud van pymetrozine hebben gestemd? Pagina 4 van 8

5 Ik ga niet in op individuele stemposities van lidstaten. Bij de eerste stemming op 14 juni 2018 was er geen gekwalificeerde meerderheid voor en ook geen gekwalificeerde meerderheid tegen het voorstel. Dit gold ook voor het beroepscomité op 12 juli 2018 wat hierop volgde. Vervolgens heeft de EC, conform de voor zo n geval vastgestelde procedures, eigenstandig het besluit tot niet-verlenging genomen. 5 Deelt u de mening dat de stof pymetrozine een belangrijk selectief integreerbaar gewasbeschermingsmiddel is binnen het duurzame Integrated Pest Management (IPM) systeem, bijvoorbeeld voor de bestrijding van bladluis in glastuinbouwgroenten en in de teelt van bloemisterijgewassen? Zo ja, waarom is het middel dan verboden? Zo nee, waarom niet? Het klopt dat pymetrozine wordt toegepast als onderdeel van de geïntegreerde gewasbescherming binnen de teelt van glastuinbouwgroenten en bloemisterijgewassen. Zoals in mijn antwoord op vraag 3 is aangegeven, speelt dit aspect geen rol bij het besluit over het al dan niet verlengen van de werkzame stof binnen de EU. 6 Welke gangbare en mogelijke middelen hebben telers nu nog voorhanden om bladluis tegen te gaan, die duurzaam gecombineerd kunnen worden met biologische bestrijders? Wat zijn effectieve en biologische alternatieven? Er zijn diverse biologische bestrijders die ingezet kunnen worden tegen een luizenplaag. Tevens zijn er voor de teelten onder glas in Nederland verschillende gewasbeschermingsmiddelen toegelaten voor de bestrijding van bladluizen. Een actueel overzicht van deze middelen is te vinden in de toelatingenbank op Vanwege negatieve effecten op de biologische bestrijders kunnen middelen niet altijd ingezet worden. De inzetbaarheid wordt onder andere bepaald door de ontwikkelingsfase van de biologische bestrijder en de toepassingsmethode van het gewasbeschermingsmiddel (druppeltoepassing of gewasbehandeling). Enkele van de beschikbare middelen zijn als druppeltoepassing beschikbaar, waardoor ze in de praktijk te combineren zijn met de inzet van biologische bestrijders. 7 Wat bent u voornemens te doen aan het wegnemen van de zorgen van de glastuinbouwers over het niet meer mogen gebruiken van de werkzame stof pymetrozine? De gewasbescherming zal zich meer dan voorheen moeten gaan richten op weerbare plant- en teeltsystemen waarbij gebruik wordt gemaakt van preventie, niet-chemische maatregelen (zoals biologische bestrijders) en laagrisicomiddelen. De verwachting is dat er de komende jaren bij de herbeoordeling van al langer op de markt zijnde stoffen, vaker voor niet-verlenging zal worden besloten als gevolg Pagina 5 van 8

6 van nieuwe wetenschappelijke kennis en inzichten over de risico s van stoffen. Dit betreft vooral de werkzame stoffen die vallen in de categorie in aanmerking komend om te worden vervangen. Via onderzoek naar en kennisverspreiding over weerbare planten en teeltsystemen en waar mogelijk het vereenvoudigen van de beoordeling van laagrisicostoffen wil ik bijdragen aan een duurzame gewasbescherming in de toekomst. Tevens faciliteer ik momenteel de projecten in het kader van systeemaanpak en draagt het ministerie financieel bij aan onderzoeksprojecten die in het kader van het Topsectoren op die gebeid zijn ingediend (Topsector Tuinbouw en Uitgangsmaterialen). Ik verwacht uw Kamer op korte termijn nader te kunnen informeren over mijn inzet middels de Toekomstvisie Gewasbescherming Hoe verklaart u het verbod op het gebruik van pymetrozine als dit juist de ontwikkeling van IPM-systemen remt, terwijl in EU-verband is afgesproken dat lidstaten het gebruik van IPM-systemen moeten stimuleren en ondersteunen? Ook binnen een IPM-systeem mogen alleen middelen worden gebruikt die veilig zijn voor mens, dier en milieu. De Europese Commissie heeft op basis van een wetenschappelijke risicobeoordeling geoordeeld dat deze stof niet aan deze voorwaarden voldoet. 9 Op welke manier probeert u IPM-systemen in Nederland te stimuleren? Het ministerie van Landbouw, Natuur stimuleert de ontwikkeling en toepassing van geïntegreerde gewasbescherming via lopend onderzoek en kennisontwikkeling (zie het antwoord op vraag 7). Daarnaast wordt de gewasbeschermingsmonitor verder ontwikkeld aan de hand waarvan boeren en tuinders niet alleen chemische maatregelen, maar ook niet-chemische maatregelen registreren en daar onderling kennis over uitwisselen. 10 Deelt u de mening dat Europese besluitvorming over een middel dat zeer belangrijk is in de kwaliteit en de ontwikkeling van de teelt en een grote rol speelt in het beheerssysteem tegen schadelijke plagen, beter gecommuniceerd had moeten worden naar de Kamer? Zo ja, waarom is dit niet gebeurd? Zo nee, waarom niet? Zoals eerder in deze brief uiteen gezet, hecht ik eraan om richting uw Kamer zo transparant mogelijk te zijn over mijn handelen. Ik heb u daarom eerder geïnformeerd over EU-besluitvorming over werkzame stoffen die gepaard gingen met veel maatschappelijk debat en met een forse impact op de sector, bijvoorbeeld de neonicotinoïden, glyfosaat en thiram. Om onduidelijkheid te voorkomen over wanneer uw Kamer wel of niet over stoffen wordt geïnformeerd, heb ik ervoor gekozen om uw Kamer voorafgaand aan elke SCoPAFF-vergadering te informeren over alle voorgenomen Nederlandse standpunten inzake de punten Pagina 6 van 8

7 waarover tijdens de vergadering besluitvorming zal plaats vinden (de B-punten). Ik ben hier in december jl. mee begonnen en zal dit blijven doen. Daarnaast worden alle besluiten over de goedkeuring van werkzame stoffen transparant door de Europese Commissie via uitvoeringsverordeningen gepubliceerd en openbaar toegankelijk gemaakt 11 Op welke manier is de sector betrokken bij de afweging die op dit dossier is gemaakt en kunt u specificeren welke sectorpartijen zijn betrokken? Wanneer de sector niet is betrokken, waarom wordt de sector niet bij deze ingrijpende maatregelen geconsulteerd? De agenda van het SCoPAFF is openbaar en de ervaring leert dat sectororganisaties desgewenst het ministerie benaderen met standpunten. Zoals aangegeven in het antwoord op vraag 3 is de landbouwkundige noodzaak geen criterium in de besluitvorming over toelating van werkzame stoffen. Het betreft een technisch-wetenschappelijke beoordeling op de veiligheid voor mens, dier en milieu. Dat neemt niet weg dat ik me terdege realiseer dat de consequenties voor sectoren ingrijpend kunnen zijn. Vandaar dat ik samen met sectoren en anderen wil toewerken naar weerbare plant- en teeltsystemen en verminderde afhankelijkheid van stoffen. Ik werk hiervoor, samen met onder andere sectorpartijen, aan de Toekomstvisie Gewasbescherming 2030 die ik op korte termijn naar uw Kamer zal sturen. 12 Wilt u voortaan een gedegen sectorconsultatie houden bij Europese besluitvorming op het gebied van stoffen, pesticiden en andere gewasbeschermingsmiddelen die IPM-systemen stimuleren? Zo nee, waarom niet? Er vindt regelmatig overleg plaats met de sector over zaken die relevant zijn voor gewasbeschermingsmiddelen en andere maatregelen in het kader van geïntegreerde gewasbescherming, zoals het Platform Duurzame Gewasbescherming en overleg inzake de pilots systeemaanpak, laag risicomiddelen en kleine toepassingen. 13 Op welke manier wilt u de Kamer in de toekomst beter op de hoogte houden van dit soort belangrijke en voor de Nederlandse tuinbouw vergaande Europese besluiten? Ik verwijs uw Kamer voor dit antwoord naar mijn antwoord op vraag Hoe wilt u de Kamer voortaan betrekken bij Europese besluitvorming op het gebied van stoffen, pesticiden en andere gewasbeschermingsmiddelen? Ik verwijs uw Kamer voor dit antwoord naar mijn antwoord op vraag 10. Pagina 7 van 8

8 15 Kunt u de vragen één voor één beantwoorden? Ja. Pagina 8 van 8