Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Marktwerking, deregulering en wetgevingskwaliteit Nr. 270 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 3 december 2002 Aanleiding Tijdens het AO MDW benzine op 6 november jongstleden heb ik toegezegd met brancheorganisaties van zittende wegrestaurants en met MKB Nederland een open gesprek te voeren over problemen die nog worden ervaren rond het opheffen van de functiescheiding tussen wegrestaurants en benzinestations. Ik heb daarbij nadrukkelijk aangegeven geen verwachtingen te willen scheppen ten aanzien van eventuele compensatie en tevens aangegeven dat de eerste veiling op 11 december aanstaande volgens planning dient door te gaan. Deze brief bevat de besproken punten uit het gesprek. Standpunt en opties zittende wegrestaurants Tijdens de bespreking hebben de organisaties aangegeven nog steeds grote bezwaren te hebben tegen het huidige implementatievoorstel voor het opheffen van de functiescheiding. Als mogelijke oplossing hebben zij drie opties aangegeven. 1. Het uitstellen van de veiling totdat duidelijkheid verkregen is over het effect van het opheffen van de functiescheiding op de positie van zittende wegrestaurants. 2. Het laten doorgaan van de eerste veiling, maar veil alleen de verkoopfunctie van motorbrandstoffen en niet de horecafunctie. Onderzoek daarnaast de rol van de horecafunctie voor de marktwerking. 3. Het laten doorgaan van de eerste veiling, terwijl daarnaast onderzocht wordt wat het effect is van het opheffen van de functiescheiding op de veiling en op de positie van wegrestaurants, wat met terugwerkende kracht tot aanpassingen of compensatie zou kunnen leiden. KST65312 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2002 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

2 Reactie op het standpunt van de zittende wegrestaurants Politieke besluitvorming Het opheffen van de functiescheiding vormde reeds een onderdeel van het oorspronkelijke kabinetsstandpunt MDW benzine (1998). De beleidswijziging was dus te voorzien. De motie Hofstra-Crone (Kamerstukken II, , , nr. 252) heeft dit verder ondersteund. De motie bevatte twee elementen die in dit verband van belang zijn: 1. dat er snel geveild moet worden, onder de voorwaarde dat 2. vóór de eerste veiling de functiescheiding tussen benzinestations en wegrestaurants wordt opgeheven. De eerste twee opties geopperd door de wegrestaurants zijn binnen de randvoorwaarden van deze politieke besluitvorming niet mogelijk. Maar ook los daarvan wil ik beklemtonen dat deze opties in dit stadium niet meer uitvoerbaar zijn. Ik licht dit in het navolgende toe. Consequenties convenanten Convenantpartijen hebben, indien de veiling wordt uitgesteld, een grond om het convenant op te zeggen dat ten grondslag ligt aan het hele beleidstraject. Het eerste convenant (april 2000) kent opzeggingsgronden die gekoppeld zijn aan bepaalde data. Deze data zijn eind 2001, toen aanvullende convenanten en bijbehorende bilaterale overeenkomsten werden gesloten, in addenda bijgesteld. Deze bijgestelde data zijn op dit moment nog steeds haalbaar. Uitstel van de veiling naar 2003 geeft partijen een opzeggingsgrond. Hierdoor zou in feite het hele beleidspakket t.a.v. de benzinemarkt in de waagschaal worden gesteld. Overige consequenties Uitstel van de veiling of wijziging van de veilingvoorwaarden, zeker zo kort voor de werkelijke veiling, brengt onzekerheid met zich mee voor marktpartijen. De onzekerheid rond de veiling en rond de mogelijkheden van het te veilen object, kan er toe leiden dat nieuwkomers worden afgeschrikt. Uitstel of wijziging van de voorwaarden zou deze onzekerheid alleen nog maar vergroten, ook voor zittende marktpartijen. De kans op een succesvolle veiling vermindert hiermee aanzienlijk. Daarnaast worden in de tweede optie de ondernemingsmogelijkheden voor nieuwe concessiehouders beperkt. Uitstel van de veiling heeft verder publicitair onaangename consequenties en een aantal directe financiële gevolgen. De voorbereiding zal nogmaals gedaan moeten worden. Partijen die reeds kosten hebben gemaakt, reeds contracten hebben opgezegd of zich al hebben ingeschreven kunnen schadevergoeding eisen. In een bijlage bij deze brief is opgenomen welke stappen al gezet zijn voor de veiling van 11 december aanstaande. De derde optie De derde optie verdient afzonderlijke bespreking. In die optie kunnen de veilingen gewoon doorgaan, maar wordt direct na de veiling onderzocht wat de consequenties zijn van opheffen van de functiescheiding, met mogelijke gevolgen met terugwerkende kracht. Deze optie acht ik niet praktisch. De consequenties van het opheffen van de functiescheiding zullen zich pas na enige jaren in volle omvang manifesteren. Direct na de veiling zijn die nog niet meetbaar, te meer daar het feitelijk opheffen van de functiescheiding, door aanpassing van regelgeving, bestemmingsplannen en het uitvoeren van ondernemersplannen, Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

3 niet vóór 1 januari 2004 zijn beslag zal krijgen. Daarom heb ik ook een evaluatie na vijf jaar voorgesteld. De opheffing van de functiescheiding met terugwerkende kracht ongedaan maken, zou het komende veilingproces ernstig vertroebelen. De biedende partijen verkeren dan in onwenselijke onzekerheid over welk recht zij nu eigenlijk op de veiling verwerven. Dit geldt a fortiori voor biedende partijen uit de horeca, die mogelijk niet primair geïnteresseerd zijn in de verkoop van benzine, maar aan de veiling mee doen om extra verkooppunten te realiseren voor hun horecafunctie. Aan dit bezwaar zou nog tegemoet gekomen kunnen worden door voor de thans te veilen locaties de opheffing van de functiescheiding niet ongedaan te maken, maar de functiescheiding wel in tact te laten voor nog te veilen locaties. Ook dat is zeer onwenselijk. Primair voor partijen die aan de eerste veiling meebieden met het oog op het in de toekomst realiseren van een keten van horecagelegenheden. Maar ook omdat dan een permanent ongelijk speelveld wordt gecreëerd tussen de stations uit de eerste veiling en alle andere stations. Overige overwegingen en nadere tegemoetkomingen In bovenstaande uiteenzetting heb ik aangegeven waarom de drie gesuggereerde opties niet praktisch danwel onwenselijk zijn. Daarbij komt dat bij de wijze waarop de functiescheiding wordt opgeheven, wel degelijk rekening wordt gehouden met de belangen van zittende partijen. Reeds in het voorstel dat ik u met brief van 11 juli jl. (Kamerstukken II, , , nr. 264) heb gepresenteerd, is met de belangen van de horeca rekening gehouden. Ik memoreer hier de belangrijkste opties: het voortzetten van het huidige contract; het inruilen van dit contract voor een servicestationconcessie, met na afloop (15 jaar) de eerste veilingopbrengst als compensatie; een mogelijkheid de concessie voor het servicestation terug te ruilen voor het erfpachtcontract, indien verkoop van benzine door overheidsfactoren niet kan worden gerealiseerd; de mogelijkheid om concessies op dubbellocaties samen te voegen. Bovendien heb ik binnen het implementatietraject gezocht naar extra opties om de zittende wegrestaurants te faciliteren. Hierbij is het volgende aan de orde geweest: 1. Vergoeding restwaarde opstallen. Een zorgpunt dat door de zittende wegrestaurants werd aangegeven betrof de restwaarde van de opstallen indien de concessie bij veiling toekomt aan een andere partij. Op dit punt heb ik kunnen verduidelijken dat bij de eerste veiling de zittende concessiehouder de volledige veilingopbrengst krijgt; dit is inclusief de restwaarde van de opstallen. Bij tweede veiling komt de veilingopbrengst van de concessie toe aan de overheid. De concessiehouder heeft recht op vergoeding van de waarde van de nog aanwezige opstallen Hierbij wordt uitgegaan van de gecorrigeerde vervangingswaarde (art 17, wet WOZ) 2. Informatiebord motorbrandstofprijzen. Het is de bedoeling om vóór de verzorgingsplaats bereikt wordt, dat wil zeggen vóór de afrit naar de verzorgingsplaats, partijen toe te staan om, voor eigen rekening (en overeenkomstig de voorschriften van Rijkswaterstaat), een informatiebord met motorbrandstofprijzen te plaatsen. Als de verzorgingsplaats een zogenaamde dubbellocatie is, wordt partijen bovendien toegestaan om op de locatie, bij de wegsplitsing naar beide servicestations, eveneens zo n informatiebord te plaatsen. Hiermee wordt ook aan een Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

4 eventuele tweede partij die motorbrandstoffen verkoopt de mogelijkheid geboden zijn herkenbaarheid te vergroten. 3. Bemiddelende rol bij ruimteproblemen op dubbellocaties. Partijen hebben de overheid verzocht om een bemiddelende rol te spelen indien er discussie ontstaat als beide partijen op een dubbellocatie willen uitbreiden. Rijkswaterstaat heeft toegezegd in deze gevallen samen met partijen aan een oplossing te willen werken. 4. Onmiddellijke herziening erfpacht bij wijziging op de locatie. Het is gebruikelijk om de erfpachtcondities voor wegrestaurants eens in de vijf jaar te herzien. Indien de situatie op een locatie door het opheffen van de functiescheiding wijzigt is het mogelijk om de erfpacht onmiddellijk te laten herzien, zodat de vergoeding per direct kan worden afgesteld op de gewijzigde situatie. Slot De opties die door de horeca zijn voorgesteld stuiten op onoverkomelijke praktische bezwaren. In deze brief heb ik aangegeven op welke wijze ik gestreefd heb naar een level playing field en heb ik nadere tegemoetkomingen richting de horeca geschetst. Ik wijs er op dat de oliemaatschappijen krachtens de convenanten hun concessies van onbepaalde tijd gemiddeld genomen binnen ca. 8 jaar inleveren. De horeca krijgt bij inleveren van het 99-jarige erfpachtcontract bijna het dubbele, te weten een concessie voor een servicestation van 15 jaar. Aangezien ik met deze en andere tegemoetkomingen reeds verder ga dan de Landsadvocaat in een advies aan mij als voldoende heeft geoordeeld, meen ik hiermee ondanks de bezwaren van de horeca een alleszins aanvaardbaar geheel te kunnen presenteren. De Minister van Economische Zaken, J. F. Hoogervorst Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr

5 Bijlage Werkzaamheden Domeinen t/m t.b.v. de veiling maken draaiboek contract met notaris contract met veilingmeester opstellen veilingreglement + toelichting opstellen toelatingsreglement verzamelen informatie over de locaties: bij Rijkswaterstaat (Wbr-vergunningen, toekomstplannen enz.) bij gemeenten (bestemmingsplan, milieuvergunningen enz. bij regionale Directies Domeinen (eigendomsgegevens) bij het Kadaster bij oude concessiehouders (deze hebben ook veel tijd moeten besteden aan het vergaren van de informatie, zoals inventarislijsten, keuringsrapporten,enz.) opnemen locatie ter plaatse maken tekeningen (plattegrond en overzicht). laten maken van luchtfoto s laten maken van situatiefoto s samenstellen brochure samenstellen biedboek opstellen erfpachtakte opstellen algemene voorwaarden opstellen advertentie laten ontwerpen lay-out enz. brochure laten ontwerpen lay-out enz. biedboek laten ontwerpen lay-out enz. advertentie laten uitvoeren van drukwerk brochure laten uitvoeren van drukwerk c.a. biedboek laten opstellen mailinglijst opdrachtverstrekking advertentie (binnen- en buitenlandse bladen) verzenden brochure (mailinglijst en n.a.v. brochure; totaal 2550) verzenden biedboeken ( 244) inclusief verwerken betalingen + nabellen) beantwoorden vragen inrichten dataroom toetsen toelatingsformulieren toelatingsbrieven verzenden + verwerken betalingen entreegeld verstrekken biedkaarten maken lijsten voor deelnemers en medewerkers t..b.v. vervaardiging toegangspasjes contract voor huur veilingruimte inclusief tech.voorzieningen en catering (na bezichtiging div.locaties) houden proefveiling contract voor beveiligingspersoneel veilingdag Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr