Voorbeeld. praktijkrichtlijn NPR Computerruimtes en datacenters - Part 2-0: Bedrijfsvoering - Agenda voor strategisch managementniveau

Transcriptie

1 Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR Computerruimtes en datacenters - Part 2-0: Bedrijfsvoering - Agenda voor strategisch managementniveau Publicatie uitsluitend voor commentaar Computer rooms and data centres - Part 2-0: Management - Agenda for strategic management level maart 2013 ICS ; ; ; Commentaar vóór Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie Computerruimtes en datacenters THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

2 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied... 4 Onderwerp... 4 Toepassingsgebied... 4 Verwijzingen... 5 Termen, definities en afkortingen... 6 Termen en definities... 6 Afkortingen Waarom bedrijfsvoering in NPR 5313 opgenomen? Noodzaak Bedrijfscontinuïteit Sturen en beheersen Integraal management Planning Operatie, prestaties Onderhoud Bedrijfsmodellen, actoren Agendapunt Bedrijfsmodel Beschikbaarheid Beveiliging Schaalbaarheid Een datacenter starten, of niet Agendapunt Missie en visie SWOT-analyse Risico s Groeiscenario Consolideren Uitbesteden Risicomanagement Agendapunt Meerdere methoden Risicoanalyse Risico s accepteren Energiemanagement (energiezorg) Agendapunt Verantwoordelijkheden Energiebeleid Communicatie Evaluatie Selectie van locatie en site Agendapunt Afweging van risico s Geografische risico s Economische risico s Risico s locatie, site Bijlage A Actoren en hierbij horende rollen Bijlage B Dreigingen, incidenten en risico s Bijlage C Energiemanagement (energiezorg)

3 Voorwoord In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Dit ontwerp is opgesteld door de normcommissie Computerruimtes en datacenters. Op het ogenblik van publicatie van dit ontwerp was de commissie als volgt samengesteld: J. Gadellaa (voorzitter) Strukton Worksphere, Utrecht B. van Asten Remtech Nederland, Almkerk J. Bloem TelecityGroup Netherlands B.V., Amsterdam M. de Boer Wagner Nederland B.V., Utrecht J.H. den Boer Hi-safe systems, Dordrecht J. den Boer KEMA, Arnhem H. Hekman Kannegieter, Amersfoort A.A.J. Hiddink Rittal B.V., Zevenaar E. Hogenbirk APAC Airconditioning B.V., Utrecht F. van Hijum Lasent B.V., Purmerend K. Loer TCN Data Hotels, Groningen P. Matlung Grontmij, Amersfoort N. van der Pas Aegide/Minkels, Veghel E. Raben Rittal B.V., Zevenaar E. Taen ICTroom Company B.V., Lijnden E. Taling Datwyler Cables GmbH, Dronten J. Verheij Defensie/IVENT, Maassluis J.M. Wiersma A.E. van Bergeijk (secretaris) EvoSwitch, Haarlem NEN, Delft Commentaar op dit ontwerp kan vóór worden ingediend via 3

4 Computerruimtes en datacenters - Part 2-0: Bedrijfsvoering - Agenda voor strategisch managementniveau 1 Onderwerp en toepassingsgebied 1.1 Onderwerp NPR introduceert het aspect bedrijfsvoering en relevante onderwerpen voor agenda s (agendapunten) op strategisch, tactisch en operationeel managementniveau. De onderwerpen zijn relevant voor het sturen en beheersen van zowel primaire als ondersteunende processen. Sommige onderwerpen zijn alleen relevant gedurende één specifieke levensfase, andere onderwerpen zijn relevant voor de gehele levensduur van een computerruimte of datacenter. De delen binnen de NPR X-reeks omschrijven in het kort wat het onderwerp inhoudt en waarom deze onderwerpen relevant zijn. Eventueel wordt dit toegelicht aan de hand van enkele voorbeelden. Met deze delen worden organisaties op weg geholpen bij het inrichten van hun bedrijfsvoering en de hierbij behorende agenda s. 1.2 Toepassingsgebied De delen NPR X vormen het gemeenschappelijk kader voor managers die verantwoordelijk zijn voor de bedrijfsresultaten, bedrijfsvoering, informatiehuishouding, automatisering, faciliteiten en infrastructuren in gebouwen. 4

5 2 Verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document en kunnen worden geraadpleegd. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigings- en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN :1999 NEN-IEC /A1 NEN-IEC /A2 NEN-EN :2012 Ontw. International Electrotechnical Vocabulary Chapter 191: Dependability and quality of service Spoorwegen en soortgelijk geleid vervoer De specificatie en het leveren van het bewijs van de betrouwbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid en veiligheid Deel 1: Algemene RAMS werkwijze NEN-EN IEC :2004 NEN-EN-IEC NPR-ISO Guide 73:2009 NEN-ISO NEN-ISO/IEC Dependability management Part 3-1: Application guide Analysis techniques for dependability Guide on methodology Fault tree analysis (FTA) Risicomanagement Verklarende woordenlijst Risicomanagement Principes en richtlijnen Riskmanagement Risk assessment techniques MJA3: juli 2008 MJA3 Meerjarenafspraak energie-efficiëntie CoC DCEE v1:2010 BP CoC DCEE: v2:2012 BICSI EU Code of Conduct on Data Centres Energy Efficiency 2010 Best Practices for the EU Code of Conduct on Data Centres Data Center Design and Implementation Best Practices 5

6 3 Termen, definities en afkortingen 3.1 Termen en definities Voor de toepassing van dit document gelden de volgende termen en definities actor natuurlijk persoon of rechtspersoon in een procesgebonden rol audit onderzoek naar de organisatorische, procesmatige, en financiële gang van zaken van een organisatie OPMERKING De term audit is meestal van toepassing bij het verkrijgen en verlengen van een certificaat op vrijwillige basis. Bijvoorbeeld bij het verkrijgen of verlengen van een ISO 9001 certificaat bedrijfsvoering sturing en beheersing van zowel alle primaire als alle ondersteunende processen binnen een organisatie OPMERKING Bedrijfsvoering heeft betrekking op alle levensfasen, processen en taken gedurende de levensduur van een computerruimte of datacenter bedrijfsmodel model van bepaalde aspecten van een organisatie beschikbaarheid availability uptime hoeveelheid tijd per jaar of een percentage van het aantal uren in een jaar waarbij de faciliteiten en infrastructuren van een datacenter, computerruimte of een zone beschikbaar zijn [Afgeleid van NEN :1991 en NEN-EN 50126:2012] betrouwbaarheid bedrijfszekerheid reliability zekerheid dat een systeem of apparaat gedurende een bepaalde periode zijn functie blijft vervullen OPMERKING 1 Betrouwbaarheid wordt gebruikt om de beschikbaarheid te kunnen bepalen. OPMERKING 2 Betrouwbaarheid van een component of systeem kan worden bepaald aan de hand van de MTBF van een component of systeem colo customer dienstenafnemer, eigenaar en beheerder van IT-apparatuur, die gebruikmaakt van ingekochte diensten van een colo provider OPMERKING Ingekochte diensten van een colo provider hebben betrekking op ruimte, oppervlak van computervloer, energievoorziening, klimaatbeheersing, datacommunicatie kabelinfrastructuur en beveiliging. [Afgeleid van BP CoC DCEE: v2:2012] 6

7 3.1.8 colo provider dienstenaanbieder, eigenaar en beheerder van een datacenter, die diensten aanbiedt aan colo customers die hun eigen IT-apparatuur willen aansluiten en beheren [Afgeleid van BP CoC DCEE: v2:2012] computerruimte ruimte in een gebouw met als primaire functie het huisvesten en het kunnen laten functioneren van ITapparatuur OPMERKING 1 Elektrotechnische, werktuigkundige en bouwkundige voorzieningen en organisatorische maatregelen zorgen ervoor dat de gehuisveste IT-apparatuur met een gespecificeerde beschikbaarheid, beveiliging en energieefficiëntie kan worden gebruikt. OPMERKING 2 Elektrotechnische en werktuigkundige voorzieningen kunnen deel uitmaken van de computerruimte of gedeeltelijk in afzonderlijke technische ruimtes worden geplaatst datacenter gebouw of tijdelijke verplaatsbare behuizing, ingericht met één of meer technische ruimtes, met als primaire functie het ondersteunen van dataopslag en datatransport energie-efficiëntieplan EEP geplande maatregelen ter verbetering van energie-efficiëntie, en het te verwachten resultaat, gemeten in percentage energie-efficiëntieverbetering per jaar OPMERKING 1 Het energie-efficiëntieplan zoals in artikel 3.1 van de MJA3 Meerjarenafspraak energie-efficiëntie is bedoeld. OPMERKING 2 Bij de overweging van de maatregelen ter verbetering van energie-efficiëntie betrekken ondernemingen niet alleen de energie-efficiëntie, maar ook de klimaateffecten van niet-co 2 -broeikasgassen. Meer in het bijzonder neemt de onderneming tevens het klimaateffect van het koudemiddel in overweging indien een maatregel de vervanging of aanpassing van een koelinstallatie betreft energieprestatiecontract EPC afspraken met een commerciële partij om energiebesparende maatregelen te realiseren in het voordeel van beide partijen fault tree analysis FTA analysetechniek om vast te stellen welke foutmodus van een component of incident, of combinatie hiervan, kan leiden tot een verklaarde foutmodus van apparatuur, installatie of systeem, zoals weergegeven in de vorm van een foutenboom [Afgeleid van NEN-EN ] 7

8 groeiscenario schema en/of beschrijving van veronderstelde of geplande groei OPMERKING 1 Het vooraf bekend zijn van een groeiscenario, via een PvE, SLA of MJA3, is relevant voor: schaalbaarheid en flexibiliteit; berekenen, verbeteren van energie-efficiëntie; waar, en wanneer meten en rapporteren van vereiste energie-efficiëntie. OPMERKING 2 Met een groeiscenario, modulair bouwen, bijschakelen en afschakelen van elektrisch vermogen en koelvermogen op een gewenst moment, kan energie-efficiëntie aanzienlijk worden verbeterd. OPMERKING 3 Een groeiscenario vormt het kader voor zowel configuratiebeheer als capaciteitsbeheer voor wat betreft computerruimteruimte en oppervlak computervloer, energievoorziening, klimaatbeheersing, datacommunicatie kabelinfrastructuur en beveiliging impact effect invloed, gevolg van een incident impactfactor medebepalend impact-element voor het bepalen van een risicoscore OPMERKING Impactfactoren voor het bepalen van een risicoscore van de dreiging inbraak zijn bijvoorbeeld: aantal vestigingen van totale organisatie; gevolgen voor bedrijfscontinuïteit; ernst van materiële schade, wel of geen herstel (exclusiviteit van data) mogelijk; ernst van schade aan imago (integriteit van data, bestand, archief, dienstverlening) incident storend voorval OPMERKING 1 Een incident kan een bedreiging vormen voor de beschikbaarheid en beveiliging van een computerruimte of datacenter. Een incident kan leiden tot schade of verlies. OPMERKING 2 mens; natuur; techniek. Een incident kan ontstaan uit verschillende bronnen zoals: IT-apparatuur ITE informatietechnologieapparatuur die wordt aangesloten op de faciliteiten en infrastructuren van een computerruimte of datacenter OPMERKING Afhankelijk van het bedrijfsmodel en de dienstverlening behoren aparte afspraken te worden vastgelegd over de beschikbaarheid van netwerk- en telecommunicatieapparatuur (NTE) zoals routers, gateways en switches. 8

9 kansfactor medebepalend element voor het vaststellen van een risicoscore OPMERKING Kansfactoren voor het vaststellen van een risicoscore van de dreiging inbraak zijn bijvoorbeeld: locatie (omgeving); attractiviteit van data en/of IT-apparatuur; aantal werknemers; eerder slachtofferschap monitoren toezicht houden op programma van eisen PvE document of ander medium in een ontwerp- of aanschafproces waarin de verwachtingen van de opdrachtgever of gebruiker zijn vastgelegd risico gevaar voor, dan wel kans op, schade of verlies OPMERKING 1 Schade aan, of verlies van bedrijfscontinuïteit, bestanden en archieven risicoscore aantal incidenten, behorende bij een specifieke dreiging, te vermenigvuldigen met de impact van de schade die bij de incidenten kan ontstaan OPMERKING 1 OPMERKING 2 en van een dreiging zijn inbraak, blikseminslag, nalatigheid en achterstallig onderhoud. Risicoscore (per dreiging) = [kans, aantal incidenten] X [impact van de schade] SMART-principe jargon voor het eenvoudig en eenduidig opstellen en controleren van doelstellingen OPMERKING De letters van SMART staan voor: specifiek; doelstelling moet eenduidig zijn; meetbaar; onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt; acceptabel; is deze acceptabel genoeg voor de doelgroep en/of management; realistisch; doelstelling moet haalbaar zijn; tijdgebonden; wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn technische ruimte ruimte waarin zich technische installaties bevinden ten behoeve van een verdieping, afdeling of onderdeel van een gebouw OPMERKING 1 benoemd. OPMERKING 2 OPMERKING 3 verkeersruimtes. Afhankelijk van de functie van de apparatuur in een ruimte, kunnen meerdere typen ruimtes worden Een voorbeeld van een technische ruimte is een patchruimte. In het Bouwbesluit wordt een onderscheid gemaakt tussen verblijfsruimtes, technische ruimtes en 9

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NPR :2013 Ontw. nl Computerruimtes en datacenters - Part 2-0: Bedrijfsvoering - Agenda voor strategisch managementniveau T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview