Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken.

Transcriptie

1 PROTOCOL TEGEN PESTEN CBS De Burcht, Valkenburg Dit pestprotocol hebben wij opgesteld met als doel: Dat alle kinderen zich in hun basisschoolperiode vrij en veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan! Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. Plagen Gelijkwaardigheid Wisselend slachtofferschap Humoristisch Af en toe Geen psychische gevolgen. Pesten Machtsverschil Hetzelfde slachtoffer Kwetsend Vaak/voortdurend Veroorzaakt psychische schade Een definitie van pesten op school luidt: pesten is het systematisch uitoefenen van psychische en/of fysieke mishandeling door een leerling of een groep leerlingen van een of meer klasgenoten, die niet (meer) in staat zijn zichzelf te verdedigen. Ook het buitensluiten van kinderen valt onder deze definitie. Signalen van pesterijen kunnen o.a. zijn: Altijd een bijnaam, nooit de eigen naam van een kind noemen Een klasgenoot telkens de schuld van iets geven Briefjes doorgeven Beledigen Opmerkingen over kleding Isoleren (buitensluiten) Buiten school opwachten, slaan, schoppen Op weg naar huis achternagaan Spullen afpakken, verstoppen, vernielen Bedreigen Schelden en schreeuwen tegen het slachtoffer Oorzaken van pesten kunnen zijn: Een problematische thuissituatie Buitengesloten voelen Voortdurend in een niet-passende rol geduwd worden Voortdurend competitie met anderen willen aangaan Een voortdurende strijd om macht in de klas of in de buurt Zich minder voelen dan de rest, door onderpresteren of andere redenen Zelf in het verleden slachtoffer geweest van pesten Een pestprotocol alleen is niet voldoende om een eind te maken aan het pest-probleem. Het is beter om het onderwerp regelmatig aan de orde te laten komen in de groepen en in het team, zodat het ook preventief kan werken.

2 Hoe willen wij op Burcht hier mee omgaan? Op school willen wij regelmatig een onderwerp in de kring / les aan de orde stellen. Onder andere vanuit de methode Kanjertraining. Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in een groep, aanpak van ruzies etc. kunnen aan de orde komen. Andere werkvormen zijn ook denkbaar, zoals: spreekbeurten, rollenspel, regels met elkaar afspreken over omgaan met elkaar en groepsopdrachten. Het voorbeeld van de leerkrachten (én thuis de ouders) is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies niet met geweld worden opgelost, maar uitgesproken. Agressief gedrag van leerkrachten, ouders en leerlingen wordt niet geaccepteerd. Een effectieve methode om duidelijkheid te krijgen over wat wordt niet geaccepteerd?, is het afspreken van regels met de kinderen. Tijdens voorlichtingsavond wordt het pestprotocol toegelicht. Afspraken en schoolregels Omdat we een goede en veilige sfeer op school belangrijk vinden, wordt er aandacht besteed aan plagen en pesten. Om dit gedrag tegen te gaan en goed gedrag te bevorderen hanteren we de volgende schoolregels: Ik accepteer de ander en discrimineer niet. Ik scheld niet en doe niet mee aan uitlachen en roddelen. Ik blijf van de ander en van de spullen van een ander af. Als iemand mij hindert, vraag ik hem of haar daar mee op te houden. Als dat geen resultaat oplevert vraag ik de meester of juffrouw om hulp. Als er ruzie is speel ik niet voor eigen rechter. Ik gebruik geen geweld. Deze regels gelden voor de hele school. De gedragsregels worden goed zichtbaar in elke groep opgehangen en regelmatig besproken. De aanpak van ruzies en pestgedrag in vier stappen: Stap 1: Probeer eerst zelf (en samen) de ruzie op te lossen door te praten. Stap 2: (kan indien nodig geacht ook stap 1 zijn) Kom je er samen niet uit en blijft de ander jou lastigvallen, ga dan naar de meester of juf. Stap 3: De meester of juf gaat met beide (of meer) kinderen praten en probeert samen met de kinderen de ruzie op te lossen en (nieuwe) afspraken te maken. Bij herhaling van pesterijen / ruzies tussen dezelfde leerlingen volgen sancties. Er volgt een eerste opmerking in ons leerlingvolgsysteem bij de betreffende leerlingen. Stap 4: Bij herhaaldelijk ruzie/pestgedrag van een leerling neemt de leerkracht duidelijk stelling en houdt een corrigerend gesprek. De fasen van bestraffen treden in werking. Er wordt een informatief gesprek met ouder(s) gehouden. Er wordt een logboek bijgehouden in ons leerlingenvolgsysteem. (zie: consequenties). Een leerkracht kan ook zelf het idee hebben dat er sprake is van onderhuids pesten. In zo n geval stelt de leerkracht een algemeen probleem aan de orde om langs die weg bij het probleem in de groep te komen.

3 Consequenties/fasen van bestraffen Fase 1: Een of meerdere pauzes binnenblijven Nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn Gesprek door docent: bewustwording van de pester van wat hij een kind aandoet Afspraken maken met de pester over gedragsverandering. De naleving van deze afspraken komen aan het eind van iedere dag of week in een kort gesprek aan de orde. Er wordt melding gedaan in de teamvergadering of leerlingbespreking. Fase 2: Bij deze fase wordt de directie betrokken, om de betrokken leerkracht te ondersteunen en om aan te geven dat we pesten erg serieus nemen. Een gesprek met de ouders, als voorgaande acties op niets zijn uitgelopen. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken. Met de ouders afspraken maken en deze afspraken regelmatig aan de orde stellen in evaluerende gesprekken. Voor jongere kinderen kan evt. Een heen-en-weer-schriftje worden gehanteerd. Fase 3: Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld, zoals de schoolbegeleidingsdienst, de GGD of bureau jeugdzorg. Dit kan alleen als de ouders volledig meewerken! Fase 4: Bij aanhoudend pestgedrag kan ook gekozen worden voor de mogelijkheid om een kind (tijdelijk) in een andere groep te plaatsen. Ook het (tijdelijk) op een andere school plaatsen kan een mogelijkheid zijn. Fase 5: In extreme gevallen kan een kind geschorst en uiteindelijk verwijderd worden. ( voor deze maatregel verwijzen wij naar het leerlingenstatuut.) Begeleiding van een kind dat gepest wordt: Medeleven tonen, luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat hij/zij doet voor, na en tijdens het pesten Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil uitlokken. De leerling laten inzien dat je ook op een andere manier kunt reageren. Zoeken en oefenen van een andere reactie Het kind laten inzien waarom een kind pest ( een pester zit zelf in de nesten ) Nagaan welke oplossing het kind zelf wil Sterke kanten van het kind benadrukken Belonen (schouderklopje) als de leerling zich anders/beter durft op te stellen Praten met de ouders (mits het kind dat wil!) Het gepeste kind niet over beschermen en teveel in een uitzonderingspositie zetten t.o.v. de rest van de groep, waardoor het pesten zou kunnen toenemen. (bij structureel pesten kan het wel van groot belang zijn om toch de ouders in kennis te stellen gezien de mogelijke gevaren wanneer het voor een kind te veel wordt. Evt. dramatische gevolgen.)

4 Begeleiding van de pester: Praten, zoeken naar de reden van het pesten/ruzie maken (baas willen zijn, jaloezie, verveling, zich buitengesloten voelen, problemen thuis, onderpresteren etc. ) Laten inzien wat het effect van zijn/haar gedrag is voor het slachtoffer Excuses laten aanbieden In laten zien welke sterke (leuke) kanten het slachtoffer heeft Kind leren niet meteen kwaad te worden, leren beheersen, de stop-eerst-even nadenkenhouding of een andere manier van gedrag aanleren Prijzen/belonen als het kind zich aan de regels houdt en/of een andere/betere manier van reageren toont Gesprek met de ouders; elkaar informeren en overleggen; inleven in het kind: hoe komt dit kind tot pesten? Zoeken van een sport of club waar het kind kan ervaren dat samenwerking met ander kinderen wel leuk is Inschakelen hulp: sociale vaardigheidstraining, jeugdzorg, huisarts etc. Adviezen aan ouders: ouders van gepeste kinderen: Blijf in gesprek met uw kind Als pesten op straat gebeurt, niet op school, kunt u het best contact opnemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken Pesten op school kunt u het best direct met de leerkracht bespreken Door complimentjes kan het zelfrespect van uw kind vergroot worden Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt Werk samen met de school, maar houdt de grenzen in de gaten, uw grenzen en ook die van school. Het is bijv. niet de bedoeling dat u op school komt om eigenhandig een probleem voor uw kind op te lossen. De inbreng van u is het aanleveren van informatie, het geven van suggesties en het bespreken van de aanpak door school. Ouders van pesters: Neem het probleem serieus Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen Maak uw kind gevoelig voor wat het een ander aandoet Besteed extra aandacht aan uw kind Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport Corrigeer ongewenst gedrag en benoem en beloon het goede gedrag van uw kind Maak uw kind duidelijk dat u achter de aanpak van school staat Alle ouders: Neem ouders van gepeste kinderen serieus Stimuleer uw kind om op een vriendelijke manier met anderen om te gaan Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem en beloon het goede gedrag Geef zelf het goede voorbeeld Leer uw kind om voor anderen op te komen Leer uw kind om voor zichzelf op te komen op een niet gewelddadige manier.

5 Cyberpesten: Digitaal pesten is één van de verschillende vormen van pesten. Cyberpesten gebeurt vaak buiten de school. Het ruziën en pesten gaat op school door. Schoolresultaten lijden eronder. Er ontstaat een onveilig klimaat. Kinderen kunnen minder goed leren. En het pesten heeft effect op het schoolklimaat. Het is een groeiend probleem. Er zijn verschillende vormen van cyberpesten: -anonieme berichten versturen via MSN en SMS -schelden - roddelen - bedreigen - foto s van mobieltjes en webcam op internet plaatsen - privégegevens op een site plaatsen - wachtwoorden stelen en misbruiken - haatprofielen aanmaken - virussen sturen - het versturen van een bom. Schrikbarend is te weten dat 20% van de leerlingen te maken heeft met cyberpesten. Niet al deze vormen zal je vinden op de basisschool maar toch is het van belang te weten waarin cyberpesten kan ontaarden. De effecten van cyberpesten kunnen erger zijn dan bij traditioneel pesten. Wanneer de leerkracht merkt, dat er door kinderen uit zijn/haar klas thuis gebruik gemaakt wordt van chatprogramma s als MSN, of er contacten tussen leerlingen zijn, of whatsapp groepen, bespreekt de leerkracht met de groep de voordelen én risico s hiervan. In de bovenbouwgroepen is dit in ieder geval aan de orde. Wanneer de leerkracht signaleert, dat er sprake is van cyberpesten, volgt hij/zij onderstaand stappenplan: 1. Gesprek met de gepeste leerling en gesprek met de dader(s) Deze twee onderdelen vallen beiden onder de eerste stap. Ze dienen naast elkaar uitgevoerd te worden. Het is namelijk van belang dat er met zowel het slachtoffer als met de daders in gesprek gegaan wordt. Daarvoor dienen de dader(s) dus opgespoord te worden. Er moet worden afgewogen of de gesprekken afzonderlijk plaatsvinden of dat dit in een driegesprek (leerkracht, slachtoffer, dader) kan plaatsvinden. Hierbij worden duidelijke afspraken gemaakt over het vervolg. Gesprek met de gepeste leerling Het is van belang dat de leerkracht: deze leerling en diens klacht serieus neemt. de leerling zijn verhaal laat doen en daar de tijd voor neemt. zich probeert in te leven in de leerling. geen verwijten maakt. Dat maakt het onveilig voor de leerling, waardoor deze minder zal vertellen of zelfs helemaal niets meer zal vertellen. de leerling de tip geeft om de pester te blokkeren en/of te verwijderen wanneer het om digitaal pesten gaat.

6 door blijft vragen. Vooral wanneer het gaat om een gesprek met een leerling na het signaleren van digitaal pesten. De leerling zal niet snel vertellen dat hij/zij gepest wordt of zelf pest. Opsporen van de dader(s) Soms zal bekend zijn wie de pester is en soms niet. Wanneer niet bekend is wie de pester is zal er getracht moeten worden om dit op te sporen. Dit kan gedaan worden door gesprekken te bewaren en uit te printen. In deze gesprekken kunnen aanwijzingen staan over wie de dader is. De stijl van het bericht en eventuele taalfouten en aanwijzingen kunnen de dader verraden. Aangezien de school geen toegang heeft tot de accounts van de leerling, zal dit in samenspraak met de ouders moeten gebeuren. De dader kan wellicht ook worden gevonden door in de klas te praten over wat er is gebeurd. Gesprek met de dader(s) Hierbij is het van belang: In te gaan op wat er gaande is. Door te vragen. Goed te luisteren naar de kant van het verhaal van deze leerling en dit serieus te nemen. Te wijzen op de mogelijke gevolgen voor de gepeste leerling. Duidelijk te maken dat de leerling zich schuldig maakt aan een ernstig feit en dat dit in sommige gevallen zelfs strafbaar is. Als het pesten op deze manier bespreekbaar wordt gemaakt, bestaat wel het gevaar dat het slachtoffer opnieuw door de pester(s) te grazen wordt genomen. Wij moeten er dus voor zorgen dat er een goed pestbeleid is en dat leerkrachten oog houden voor het pestgedrag. Wanneer er een goed pestbeleid is, wordt de kans op herhaling kleiner. Wij bespreken dit in het team. 2. Ouders/verzorgers van de leerlingen op de hoogte stellen De leerkracht informeert zowel de ouders/verzorgers van de gepeste leerling als de ouders/verzorgers van de pester zo spoedig mogelijk over wat er speelt. Dat gebeurt bij voorkeur vóór het gesprek met de betrokken leerlingen. Denk hierbij aan het volgende: De leerkracht vraagt de ouders of zij de signalen herkennen. Wanneer zij niet weten wat de signalen zijn, kunt u hen hierover informatie geven. De leerkracht vertelt ouders/verzorgers dat het niet hun schuld is. De leerkracht informeert de ouders over de afspraken die met de leerlingen zijn gemaakt, wanneer het gesprek met hen al heeft plaatsgevonden. De leerkracht vertelt de ouders welke maatregelen zij kunnen nemen/wat zij kunnen doen. De leerkracht kan de ouders/verzorgers voor meer informatie verwijzen naar bijvoorbeeld: Het gratis telefoonnummer (voorheen de onderwijstelefoon). Zij kunnen antwoord geven op vragen van ouders/verzorgers. Zij zijn ook per telefoon te bereiken:

7 Nazorg: Het is belangrijk om de leerlingen te blijven volgen en goed op te letten of het digitale pesten daadwerkelijk is gestopt. Vraag de leerling die gepest is af en toe hoe het met hem/haar gaat. Let erop dat dit gebeurt in een veilige ruimte. Wanneer de leerling over de gang loopt zal hij/zij waarschijnlijk minder snel zeggen dat het niet goed gaat. Ook de leerling die gepest heeft kunt u vragen hoe het met hem/haar gaat. Deze kan namelijk ook behoefte hebben aan aandacht. Blijvend pestgedrag: Wanneer het pesten door blijft gaan of terugkeert, volgen we de stappen onder het kopje consequentie/fasen van bestraffen. Dossiervorming: Bij stap 3 maakt de leerkracht een kort verslag in Esis bij alle betrokken kinderen. Dit is een afgeschermd administratiesysteem waar de gegevens vertrouwelijk worden opgeslagen. Van alle volgende genomen stappen wordt verder een kort verslag in Esis gemaakt door degene die op dat moment het geval behandelt. - Training onderwijspersoneel. Van alle collega s wordt verwacht dat ze in het bezit zijn van de licentie van Kanjertraining. Van nieuwe collega s wordt verwacht dat deze licentie op zo kort mogelijke termijn gehaald wordt. Vertrouwenspersoon: Het is goed denkbaar dan iemand van de betrokken partijen om welke reden dan ook behoefte heeft aan een gesprek met een vertrouwenspersoon. Deze kan zich wenden tot:.. Klachten Degene die een klacht in wil dienen kan zich wenden tot degene over wie de klacht gaat of bij de directie van de school. Indien men vindt dat daarmee de klacht niet afdoende afgehandeld is kan men een klacht indienen bij het bevoegd gezag van de school. Tot slot is er ook nog de mogelijkheid een klacht in te dienen bij landelijke klachtencommissie waar de school bij aangesloten is. Gegevens van deze commissie zijn te vinden in het informatieboekje van de school. De uitspraak van deze commissie is niet bindend maar is een advies voor het bevoegd gezag van de school. Coördinatie Het coördineren van het beleid ten aanzien van pesten ligt als taak bij de directeur van de school. Allereerste aanspreekpunt in geval van pesten is de leerkracht van de betreffende leerling(en). Zoals aangeven wordt in fase twee de directeur erbij betrokken. Monitoren Om de sociale veiligheid van de leerlingen te monitoren vult elke leerkracht jaarlijks de SCOL lijst 2 keer in en voert deze in, in het leerlingenvolgsysteem. De resultaten worden besproken met de intern begeleider.

8 Verder wordt er elk schooljaar een sociomatrijs gemaakt aan het begin van het schooljaar (oktober). Ook hier worden de resultaten van geanalyseerd en zo nodig besproken met de intern begeleider. In groep 8 vullen de kinderen de vragenlijst van WMK in waar ook vragen in opgenomen zijn over hun welbevinden en gevoel van veiligheid. Het team van basisschool De Burcht maart 2015