Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties

Transcriptie

1 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties

2 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Doel Doelgroep 1.4 Toepasbaarheid Uitgangspunten Leeswijzer Verzoek 4 2 Algemeen deel, de handreiking in vogelvlucht Geluidbelaste gebieden in de Rijnmond Geluidbelaste gebieden in de Rijnmond Hogere waardenbeleid op hoofdlijnen in de Rijnmond Invoering geluidproductieplafonds langs rijkswegen en hoofdspoorwegen 6 3 Stroomdiagrammen Toelichting bij de stroomdiagrammen Opstellen en vaststellen van een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan Vaststellen van hogere waarden Aanvragen van een omgevingsvergunning voor bouwen 27 4 Akoestische maatregelen voor het reduceren van de geluidbelasting rond de woonomgeving of in de woning Inleiding Planontwikkeling en geluid Maatregelen voor vermindering van de geluidbelasting in de openbare buitenruimte Maatregelen voor vermindering van de geluidbelasting in de woning Akoestische prestatie 44 5 Gegevens en overige informatie Ten hoogste toelaatbare geluidbelasting (voorkeurswaarde), de maximale hogere waarde en de eisen aan het binnenniveau vanwege wegverkeer Ten hoogste toelaatbare geluidbelasting, de maximale hogere waarde en de eisen aan het binnenniveau vanwege spoorwegverkeer Ten hoogste toelaatbare geluidbelasting, de maximale hogere waarde en de eisen aan het binnenniveau vanwege industrielawaai Scheepvaart, varende en stilliggende schepen Geluid vanwege spoorwegverkeer dat onderdeel is van een weg km/uur wegen en woonerven Luchtvaart Cumulatie van geluid en de beoordeling van de cumulatie Eisen aan een akoestisch onderzoeksrapport Bezwaren en doelmatigheidscriteria Startformulier Hogere Waarde Interimwet stad-en-milieubenadering Registreren en rapporteren van de hogere waardenbesluiten 69 6 Achtergrondinformatie Geluid Wegverkeer Industrielawaai 75 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

3 6.4 Verkrijgen verkeersintensiteiten Verkrijgen van spoorwegintensiteiten en breedtes van de zones Verkrijgen gegevens van gezoneerde industrieterreinen Anticipatie verschuiving van buitenstedelijk naar stedelijk 6.8 Hogere waardenprocedure Redelijke sommatie 78 7 Kaarten geluidzones 80 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

4 1 Inleiding 1.1 Aanleiding De verspreiding van deze handreiking moet er aan bijdragen dat de gebruikers vertrouwd raken met de wet- en regelgeving (Wet geluidhinder (Wgh) motivatieplicht, Wet Milieubeheer (Wm) hoofdstuk 11, e.d.). In deze handreiking wordt tevens een werkwijze voorgesteld waarbij rekening wordt gehouden met de invloed die ruimtelijke plannen hebben op het creëren of behouden van de akoestische kwaliteit van een gebied. Tevens worden accenten gelegd bij de uitvoering en bij een verdere uitwerking van ruimtelijke plannen waarbij rekening moet worden gehouden met het hogere waardenbeleid van de gemeente, de mogelijk te treffen akoestisch maatregelen om de beleving van de woonomgeving te optimaliseren en wordt geadviseerd intensiever samen te werken met andere disciplines. De handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties is opgesteld in opdracht van de Stadsregio Rotterdam (SRR). De handreiking is besproken met een aantal medewerkers van gemeenten. Leidraad van de handreiking zijn drie stroomdiagrammen die aan het eind van dit hoofdstuk zijn opgenomen. Aan de hand van de stroomdiagrammen worden de te overwegen vragen in het werkproces gestructureerd aan de orde gesteld. Voor het beantwoorden van de vragen zijn in de bijlagen de gegevens opgenomen. Het is belangrijk om akoestische maatregelen zo vroeg mogelijk in het planproces te overwegen. 1.2 Doel Van belang is tijdig te onderkennen of een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen of een te ontwikkelen locatie in een geluidbelast gebied ligt. Als in een vroeg stadium van het planproces een milieuadvies wordt aangevraagd, kunnen knelpunten in een vroeg stadium worden herkend. Wanneer bij aanvang van de planontwikkeling rekening wordt gehouden met de bestaande geluidbelasting in een gebied, dan kan de planbeoordeling en de (eventuele) hogere waardeprocedure vlot verlopen. Aan de hand van de drie stroomschema s wordt in de beslissing een vraag gesteld. In de verschillende hoofdstukken van deze handreiking zijn de antwoorden op de vragen opgenomen. Op deze wijze wordt overzichtelijk stap voor stap het proces doorlopen en is de noodzakelijke informatie bijgeleverd. 1.3 Doelgroep De handreiking is bedoeld voor alle partijen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van visies en plannen in de Rijnmond 1. Dit zijn bijvoorbeeld ontwerpers, projectontwikkelaars, stedenbouwkundigen, verkeerskundigen, architecten, uitvoerders van akoestische onderzoeken, plantoetsers en milieuadviseurs. 1.4 Toepasbaarheid De drie processen en zo vroeg mogelijk geluid betrekken in het planproces waaronder onder andere wordt verstaan structuurvisie, MER-, planmer, e.d. 1.5 Uitgangspunten Wet geluidhinder, Wet milieubeheer hoofdstuk 11, Wet luchtvaart en Wet ruimtelijke ordening (goede ruimtelijke ordening). 1 De stroomschema s zijn algemeen bruikbaar. Echter de bijlagen richten zich op het werkgebied van de DCMR Milieudienst Rijnmond. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

5 1.6 Leeswijzer Hoofdstuk 2 is een algemeen deel (handreiking in vogelvlucht) dat als een samenvatting kan worden beschouwd. In dit hoofdstuk is ook aandacht besteed aan het hogere waardenbeleid dat nagenoeg alle gemeenten in de Rijnmond hebben vastgesteld. In dit hoofdstuk zijn de algemene overeenkomsten, de hoofdpijlers, uiteengezet. Van belang is om bij de gemeente zelf het beleid op te vragen. Dit kan vaak via hun website. De daarop volgende hoofdstukken gaan specifieker in op de verschillende onderwerpen. Zo is in hoofdstuk 3 aandacht besteed aan de wettelijke stappen die aan het eind van een ontwerpproces moeten worden doorlopen. Uitvoerig wordt ingegaan op een drietal processen uiteengezet in stroomdiagrammen, te weten Opstellen en vaststellen van een bestemmingsplan of van een wijzigings- of uitwerkingsplan, Vaststellen hogere waarden, Aanvragen van een omgevingsvergunning voor bouwen. In hoofdstuk 4 zijn denkrichtingen aangeboden in het treffen van maatregelen aan de bron, in de overdracht van het geluid of maatregelen bij de ontvanger voor het reduceren van de heersende geluidbelasting rond de woning en in de woning. Dit hoofdstuk is vooral van belang bij aanvang van het ontwerpproces. Welke kansen liggen er om de akoestische leefkwaliteit te optimaliseren als gebouwd gaat worden in een geluidbelast gebied. Maatregelen direct meenemen in het planproces is effectiever en vaak goedkoper dan achteraf corrigeren. Om antwoorden te vinden op de vragen die zijn gesteld in de stroomdiagrammen, zijn in hoofdstuk 5 gegevens opgenomen waar de antwoorden gevonden kunnen worden op de gestelde vragen. In hoofdstuk 6 is achtergrondinformatie opgenomen, bijvoorbeeld wat is geluid, hoe om te gaan met 30-km/uur wegen en dergelijke. In hoofdstuk 7 zijn de zonekaarten opgenomen van de geluidzones. Een uitzondering hierop zijn de zones langs gemeentelijke, provinciale en waterschapswegen. Deze wegen zijn zonder zones opgenomen op verschillende kaarten. Ook zijn in hoofdstuk 7 de kaarten opgenomen waarop de rijkswegen en hoofdspoorwegen zijn opgenomen waarvoor een geluidproductieplafond is vastgesteld. Deze kaarten zijn opgenomen in de regeling geluidplafondkaart milieubeheer. De in deze handreiking opgenomen kaarten zijn gekopieerd uit de regeling geluidplafondkaart milieubeheer geldig op 22 januari Voor een actuele kaart wordt dan ook geadviseerd de geldige regeling geluidplafondkaart milieubeheer te raadplegen. Aanvullend hierop zijn voorbeelden opgenomen uit het geluidregister spoorwegen en rijkswegen ( en Verzoek Deze handreiking biedt uitgebreide informatie, mogelijke denkrichtingen en mogelijk te overwegen maatregelen voor een ieder die zich bezig houdt met het inrichten van gebieden en het onderhouden hiervan. Geadviseerd wordt op basis van de handreiking aan de slag te gaan. Neem eventueel bij vragen over procedures, denkrichtingen en te overwegen maatregelen contact op met DCMR Milieudienst Rijnmond, afdeling Gemeenten en MKB, Adviesloket RO, T: , E: Adviesloket-ROGEM@dcmr.nl. Opmerkingen naar aanleiding van en aanvullingen op deze handreiking horen we ook graag. Dagelijks worden nog nieuwe oplossingen ontwikkeld. Wellicht ontdekt of bedenkt u zelf een oplossing of ontwerpprincipe dat nog niet in deze handreiking is beschreven. Stel ons daarvan op de hoogte, dan nemen we de aangereikte informatie zo spoedig mogelijk over in onze handreiking en op onze website. Zelf blijven we ook zoeken naar nieuwe mogelijkheden. Door deze toe te voegen, wordt deze handreiking steeds completer en bruikbaarder. Voor opmerkingen over en aanvullingen kunt u uw bericht sturen naar het adviesloket. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

6 2 Algemeen deel, de handreiking in vogelvlucht 2.1 Geluidbelaste gebieden in de Rijnmond Bouwen in de regio Rijnmond vindt steeds vaker plaats op locaties die milieubelast zijn. Als bouwplannen gepland zijn binnen een geluidzone, is het uitvoeren van een akoestisch onderzoek wettelijk verplicht. In onderstaande figuur zijn liggingen van de verschillende geluidzones gevisualiseerd. Dit zijn de geluidzones langs rijkswegen, spoorwegen, rondom de luchthaven en rondom de industrieterreinen. Geconcludeerd kan worden dat enkele gebieden buiten deze contouren liggen. Voor deze gebieden moet dan weer de kanttekening worden gemaakt dat voor de gemeentelijke en provinciale wegen en de waterschapswegen de geluidzones niet in de kaart zijn opgenomen. Figuur: Enkele geluidzones in de Rijnmond Bron: GisWeb Rotterdam 2.2 Geluidbelaste gebieden in de Rijnmond Doordat alle gemeenten in de Rijnmond te maken hebben met bouwen in geluidbelaste gebieden, hebben nagenoeg alle gemeenten beleid vastgesteld voor het verlenen van hogere waarden. De Wet geluidhinder bevat een stelsel van ten hoogste toelaatbare geluidbelastingen (nog steeds voorkeurswaarden genoemd) en de maximale hogere waarden voor het bouwen van woningen in de buurt van een weg, spoorweg en/of industrieterrein. De inzet is erop gericht de ten hoogste toelaatbare geluidbelastingen te behalen. Maar daar waar de ten hoogste toelaatbare geluidbelastingen niet worden gehaald, kan de gemeente hogere waarden vaststellen tot de maximaal te ontheffen waarden. De Wet geluidhinder kent een prioriteitsvolgorde. Eerst gaat de aandacht uit naar bron- en overdrachtsmaatregelen. Als dat niet kan, dan wordt gekeken naar ontvangermaatregelen (aan de gevel). Sinds 1 januari 2007 is niet meer bij de wet voorgeschreven aan welke criteria het bouwplan of bestemmingsplan moet voldoen als er hogere waarden worden aangevraagd. De motivering voor het afgeven van een hogere waarde door het bevoegd gezag is nadrukkelijk overgedragen aan dit bevoegd gezag. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

7 Wanneer en onder welke voorwaarden een hogere waarde wordt vastgesteld, heeft de gemeente vastgelegd in de nota Hogere waardenbeleid Wet geluidhinder. Het beleid van de gemeente Rotterdam ( ontheffingsbeleid Wet geluidhinder ) richt zich specifiek op nieuwbouw van woningen op geluidbelaste locaties. Het beleid van de overige gemeenten in de Rijnmond richt zich op alle geluidgevoelige objecten. 2.3 Hogere waardenbeleid op hoofdlijnen in de Rijnmond Gemeenten hebben ingezet om de leefomgevingskwaliteit in het algemeen te optimaliseren. Dit impliceert dat ook voor de geluidbelaste locaties nieuwe ontwikkelingen nadrukkelijk zullen worden getoetst aan de leefomgevingskwaliteit. Het gaat immers niet (alleen) om de cijfertjes, maar vooral om het voorkomen van hinder voor toekomstige bewoners en/of gebruikers. De uitdaging is om de bestaande geluidbelasting in een gebied zodanig te verminderen door aanpak van de bron of door het treffen van overdrachtmaatregelen om de geluidbelasting in het plangebied geheel of deels te verlagen. Als deze maatregelen niet doeltreffend of efficiënt zijn, dan is het van belang om in de ontwerpfase de aspecten als minimalisering van het aantal blootgestelde woningen 2, bouwen met een geluidluwe zijde, creëren van een geluidluwe buitenruimte al of niet een gezamenlijke, een akoestisch goede indeling van woningen mee te nemen. In hoofdstuk 4 zijn voorbeelden en denkrichtingen opgenomen welke maatregelen getroffen kunnen worden in de akoestische sfeer. Gesteld kan worden dat hoe verder de geluidbelasting af ligt van de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting en hoe dichter de maximaal te ontheffen waarde wordt benaderd er meer akoestische en/of non- akoestische maatregelen moeten worden getroffen om de leefomgevingskwaliteit binnen bepaalde marges te houden. Van belang is te voorkomen dat hinder op hinder wordt gestapeld. Als de geluidbelasting hoog is, dan moeten andere hinderlijke factoren zo goed mogelijk worden geminimaliseerd en moeten positieve factoren zo veel mogelijk worden ingebracht in het plan. Voor stedenbouwkundigen, projectontwikkelaars, ontwerpers, architecten, en dergelijke zijn vooral de hoofdstukken 4 en 6 van belang. Kernpunten van het beleid zijn: In een zo vroeg mogelijk stadium van de planvorming en bij verdere uitwerking van ruimtelijke plannen rekening houden met het geluidaspect. Het aantal blootgestelden in een plan minimaliseren door bij planontwikkeling rekening te houden met de aanwezige geluidbron(nen). Bij voorkeur maatregelen aan de bron en in de overdracht treffen. Woningen in principe voorzien van een geluidluwe zijde en een buitenruimte aan de geluidluwe zijde. Woon- en slaapvertrekken in principe niet aan de geluidbelaste zijde situeren. Het aantal blootgestelden bij reconstructie van een (spoor)weg minimaliseren door het treffen van bij voorkeur maatregelen aan de bron en in de overdracht. Maatregelen overwegen bij bouwen boven de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting. 2.4 Invoering geluidproductieplafonds langs rijkswegen en hoofdspoorwegen Wet milieubeheer, hoofdstuk 11 De leden van de Eerste Kamer verbaasden zich erover dat vastgestelde grenswaarden voor beperking van het geluid veroorzaakt door het wegverkeer en spoorwegverkeer door de overheid niet in voldoende mate worden nageleefd. De Staatssecretaris Van Geel heeft toe moeten zeggen dat bij de volgende fundamentele wetswijziging van de Wet geluidhinder deze ongewenste toename van het geluidniveau op gevels van woningen wordt voorkomen. Het ministerie van VROM heeft in nauw overleg met het ministerie van Verkeer en Waterstaat een wetsvoorstel voorbereid voor de rijksinfrastructuur, te weten de rijkswegen en de hoofdspoorwegen. Dit 2 Geluidgevoelige objecten Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

8 wetsvoorstel is in juli 2012 van kracht geworden en is opgenomen in hoofdstuk 11 van de Wet milieubeheer. Alle aangewezen rijkswegen en hoofdspoorwegen op de geluidplafondkaart (zie hoofdstuk 7) hebben maximale toelaatbare geluidwaarde op referentiepunten langs de (spoor)weg vastgesteld gekregen. Hiermee is het geluidproductieplafond van die (spoor)weg vastgesteld bij wet. De referentiepunten liggen op ongeveer 50 meter afstand van het buitenste spoor of rijstrook met een onderlinge afstand van ongeveer 100 meter op een hoogte van 4 meter boven het lokale maaiveld. De geluidwaarde op de referentiepunten moet worden nageleefd door de beheerder. Het geluidproductieplafond biedt de omwonenden een waarborg dat het geluidniveau niet zal worden overschreden. Tegelijkertijd biedt het geluidproductieplafond de beheerder van de weg of spoorweg een gewaarborgde geluidruimte. De weg of spoorweg kan zich ontwikkelen zolang de geluidproductie onder het geluidproductieplafond blijft. Door het treffen van maatregelen kan de beheerder zorgen dat de geluidproductie van die bron aan het plafond blijft voldoen. De hoogte van de geluidproductieplafonds op referentiepunten zijn te vinden in het geluidregister van de spoorwegen of rijkswegen. Voor de eerste vaststelling is globaal de volgende rekenregel toegepast voor rijkswegen: huidige geluidbelasting in ,5 db en voor hoofspoorwegen de gemiddelde geluidbelasting van 2006, 2007 en ,5. db. De hoogte van het geluidproductieplafond is de gecumuleerde waarde van alle in de nabijheid gelegen rijkswegen of hoofdspoorwegen. Het geluidproductieplafond is dus niet per (hoofdspoor)weg vastgesteld. Bij kruisingen van rijkswegen is dus al het geluid bij elkaar opgeteld en geldt het geluidproductieplafond in die referentiepunten voor die kruisende rijkswegen. Bij het bereken van de hogere waarden voor woningen moet rekening worden gehouden met de geluidproductieplafonds. Omdat het rijk het geluidproductieplafond heeft bepaald en vastgesteld zonder gebouwen en andere afschermende objecten waar het rijk geen zeggenschap over heeft, moet bij het berekenen van de hogere waarden vanwege een (hoofdspoor)weg de omgeving worden toegevoegd aan de gegevens uit het geluidregister. Door invoering van geluidproductieplafonds langs de rijksinfrastructuur is niet het normenhuis gewijzigd van geluidgevoelige objecten. Het normenhuis is opgenomen in de Wetgeluidhinder met de onderliggende regelgeving. Een geluidproductieplafond kan worden gewijzigd. Dit gebeurt aan de hand van een formeel besluit dat open staat voor bezwaar en beroep.op de voorbereiding van de vaststelling of wijziging van een geluidproductieplafond is de afdeling 3.4 van de Awb van toepassing. Register en naleving Het bevoegd gezag is verplicht een openbaar register bij te houden waarin alle gegevens worden opgenomen die van belang zijn voor het bepalen van de hoogte, ligging e.d. van het geluidproductieplafond dat het bevoegd gezag heeft vastgesteld. Het register is openbaar. Een ieder kan via het register nagaan waar het geluidproductieplafond geldt, en wat de hoogte van het plafond is. Ook kan via het register worden nagegaan op welke gegevens het plafond is gebaseerd. Het register is niet alleen voor omwonenden van belang, maar ook voor de gemeenten. In het rekenen meetvoorschrift op grond van de Wet geluidhinder is voorgeschreven dat de gemeenten van dezelfde basisbrongegevens gebruik moeten maken voor het berekenen van de gevelbelastingen op nieuw te realiseren geluidgevoelige bestemmingen in de nabijheid van een aangewezen rijksweg of hoofspoorweg. Het beheer van het register is in handen van het bevoegd gezag. De bronbeheerder is verplicht jaarlijks een verslag op naleving van de geluidproductieplafonds aan te bieden aan het bevoegd gezag. Dit rapport is gebaseerd op berekeningen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is aangewezen om periodiek metingen te verrichten om de berekeningsresultaten te verifiëren. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

9 3 Stroomdiagrammen Legenda Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

10 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

11 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

12 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

13 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

14 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

15 Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

16 3.1 Toelichting bij de stroomdiagrammen Het proces opstellen en vaststellen van een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan is zodanig opgesteld dat het milieuaspect geluid in een zo vroeg mogelijk stadium wordt meegenomen bij de planontwikkelingen. Het proces beschrijft niet alle te nemen stappen en beslissingen voor opstellen en vaststellen van een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan. De gestelde vragen zijn van belang voor alle planprocessen (structuurvisie, (plan)mer, bestemmingsplan, enz..). In paragraaf 3.2 wordt hierop verder uitvoerig ingegaan en wordt naar hoofdstuk 5 verwezen waar antwoorden op de gestelde vraag te zijn vinden. Het proces vaststellen hogere waarden is aanvullend op vaststellen van een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan uitgewerkt. De doelgroep van dit proces is vooral de ambtenaar die de aanvraag in behandeling neemt en de aanvrager om ervoor te zorgen dat de aanvraag compleet is en dat de aanvraag voldoet aan het beleid en de gestelde eisen van de gemeente. Het proces aanvragen van een omgevingsvergunning voor bouwen is uiteengerafeld in te beantwoorden vragen. Deze vragen moeten worden beantwoord met behulp van hoofdstuk 5. Van belang is in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen of de aanvraag past binnen het bestemmingsplan. Als dit niet het geval is, kan de aanvraag niet zondermeer doorgang vinden. Past het wel binnen het bestemmingsplan, dan komen andere vragen aan de orde die alléén van belang zijn voor het milieuaspect geluid. In paragraaf 3.4 wordt hierop verder uitvoerig ingegaan en wordt naar hoofdstuk 5 verwezen waar antwoorden op de gestelde vraag te vinden is. In de Wet geluidhinder zijn de volgende termen opgenomen: ten hoogste toelaatbare geluidbelasting. De voorkeur gaat uit naar het gebruik van de term voorkeurswaarde. hogere waarde die niet te boven mag worden gegaan. De voorkeur gaat uit naar het gebruik van de term maximale hogere waarde. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

17 3.2 Opstellen en vaststellen van een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan De ligging van de te ontwikkelen locatie, de locatie van de geluidgevoelige objecten en de gevelbelasting vanwege geluid 1. Van belang is in een zo vroeg mogelijk stadium te onderkennen of de geplande woningen of andere geluidgevoelige gebouwen (geluidgevoelige objecten) liggen in een geluidbelast gebied. Als dit in een vroeg stadium wordt onderkend, kunnen de eventueel noodzakelijk te treffen maatregelen zoveel mogelijk worden geïncorporeerd in het plan zelf. In hoofdstuk 7 zijn de kaarten van de geluidzones per gemeente opgenomen. Voor stedenbouwkundigen, projectontwikkelaars,ontwerpers, architecten en dergelijke zijn vooral de hoofdstukken 4 en 6 van belang in deze fase van het planproces. 2. Indien geluidgevoelige objecten zijn gepland in de zone van een weg, een spoorweg en/of een industrieterrein, dan moet er akoestisch onderzoek worden uitgevoerd naar de geluidbelasting op de gevels van die geluidgevoelige objecten vanwege iedere bron afzonderlijk. Om te achterhalen of geluidgevoelige objecten zijn gepland in de zone van een weg, een spoorweg en/of een industrieterrein zijn in hoofdstuk 7 van deze handreiking de ligging van wegen, spoorwegen en industrieterreinen opgenomen per gemeente met de daarbij horende zones. Een zone moet worden beschouwd als een aandachtsgebied. De ligging van de contouren rondom de luchthaven zijn ook opgenomen in hoofdstuk 7. In paragraaf 5.7 is het beleid opgenomen over bouwen binnen de invloedssfeer van de luchthaven. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

18 3. Indien geluidgevoelige objecten zijn gepland in de nabijheid van een solitaire inrichting, een bedrijventerrein, een 30-km/uur weg of een vaarweg, dan is het volgens de Wgh niet verplicht een akoestisch onderzoek te verrichten naar de geluidbelasting op de gevels van die geluidgevoelige objecten. Echter op basis van jurisprudentie moet wel een afweging zijn gemaakt door het bevoegd gezag in het kader van een goede ruimtelijke ordening (GRO). In de paragrafen 5.4, 5.5 en 5.6 van deze handreiking is opgenomen hoe deze verschillende beoordelingen kunnen worden uitgevoerd. 4a. Indien de te ontwikkelen locatie niet binnen een zone ligt van een weg, spoorweg, industrieterrein of vliegveld, en ook niet is gelegen in de nabijheid van een solitaire inrichting, een bedrijventerrein, 30-km/uur weg of een vaarroute, dan moet in het bestemmingsplan, wijzigingsof uitwerkingsplan hierover een passage worden opgenomen. 4b. Indien de te ontwikkelen locatie binnen een zone ligt van een weg, spoorweg, industrieterrein of vliegveld, of is gelegen in de nabijheid van een solitaire inrichting, een bedrijventerrein, 30-km/uur weg of een vaarroute dan moet bij het bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan een akoestisch onderzoeksrapport worden overlegd of worden gemotiveerd dat geen hogere waarden behoeven te worden aangevraagd/vastgesteld. 5. Zie geplaatste opmerking onder punt In paragraaf 5.9 van deze handreiking is opgenomen welke eisen zijn gesteld aan een akoestisch onderzoeksrapport. 7. In de paragrafen 5.1, 5.2 en 5.3 van deze handreiking zijn per geluidgevoelige object en per bronsoort (weg, spoorweg en industrie) de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting (voorkeurswaarden), de binnenwaarden en de maximale hogere waarden opgenomen. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

19 Onderzoek naar maatregelen 8. In hoofdstuk 4 van deze handreiking zijn per planfase mogelijke te overwegen maatregelen opgenomen. 9. In paragraaf 5.10 van deze handreiking zijn criteria opgenomen om te toetsen of een maatregel effectief en doelmatig is. Stil gestaan is bij mogelijke bezwaren van stedenbouwkundige, landschappelijke of financiële aard. Tevens is een verwijzing naar het doelmatigheidcriterium van het Rijk opgenomen. 10. Als de maatregel effectief en doelmatig is, moet deze maatregelen worden geborgd in het bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan. Dit om te waarborgen dat daadwerkelijk deze maatregelen zijn getroffen bij oplevering van de geluidgevoelige objecten. Als met het treffen van maatregelen de geluidbelasting op geluidgevoelige objecten onder of gelijk aan de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting (de voorkeurswaarden) komt, kan zonder het aanvragen van hogere waarden het plan doorgang vinden. 11. In paragrafen 5.1, 5.2 en 5.3 van deze handreiking zijn per geluidgevoelig object en per bronsoort (weg, spoorweg en industrie) de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting (de voorkeurswaarden), de binnenwaarden en de maximale hogere waarden opgenomen. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

20 Toetsen aan beleid en vaststellen van de hogere waarden 12. Nagenoeg alle gemeenten in de Rijnmond hebben beleid opgesteld voor het vaststellen van hogere waardenbesluiten. Indien er hogere waarden moeten worden vastgesteld voor een ruimtelijk plan, moet dit ruimtelijk plan voldoen aan de criteria die zijn gesteld door de gemeente in haar beleid. In hoofdstuk 2 zijn de hoofdlijnen van het beleid van nagenoeg alle gemeenten beschreven. Het vastgestelde beleid van de gemeente is te vinden op haar website. 13. Als het ruimtelijk plan voldoet aan het beleid, kan de aanvraag van hogere waarden worden gestart. Zie hiervoor het stroomschema vaststellen hogere waarden. 14. Als het ruimtelijk plan niet voldoet aan het beleid, moet contact worden opgenomen met de gemeente om te verifiëren of de gemeente bereid is, voor dit specifieke ruimtelijke plan, af te wijken van haar beleid. Feitelijk moet worden voorkomen dat een ruimtelijk plan afwijkt van het beleid van de gemeente. Indien in een vroeg stadium het vermoeden bestaat dat het ruimtelijk plan niet past binnen het beleid van een gemeente, dan dient zo spoedig mogelijk contact te worden opgenomen met die gemeente. 15. Indien de gemeente niet bereid is af te wijken van haar beleid, dient het ruimtelijk plan te worden stopgezet en eventueel te worden gestart met een nieuw ruimtelijk plan dat wel voldoet aan het beleid van de gemeente. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

21 Toepassen dove gevels 16. Als de berekende geluidbelasting hoger is dan wettelijk is toegestaan op gevels van geluidgevoelige objecten (zie paragrafen 5.1, 5.2 en 5.3 van deze handreiking), dan kan worden overwogen deze geluidgevoelige objecten aan de geluidbelaste kant te realiseren met dove gevels. In de Wet geluidhinder (Wgh) is een gevel gedefinieerd als een bouwkundige constructie die een ruimte in een woning of gebouw scheidt van de buitenlucht, daaronder begrepen het dak. Daarnaast kent de Wgh ook een gevel in afwijking van deze definitie. Onder een gevel in de zin van de Wgh wordt niet verstaan: a. een bouwkundige constructie waarin geen te openen delen aanwezig zijn en een zodanig goede geluidwering heeft dat het binnenniveau achter de gevel ten minste gelijk is aan of lager is dan 33 db vanwege weg- en spoorwegverkeer en 35 db(a) vanwege industrielawaai, of b. een bouwkundige constructie waarin alleen bij uitzondering te openen delen aanwezig zijn, mits de delen niet direct grenzen aan een geluidgevoelige ruimte. 17. Buiten het toepassen van dove gevels blijven er waarschijnlijk gevels over waarvoor hogere waarden moeten worden aangevraagd. Van belang is van te voren te onderkennen of de gemeente het toepassen van dove gevels onderschrijft en of de overige geluidbelaste gevels voldoen aan het beleid van de gemeente. Nagenoeg alle gemeenten in de Rijnmond hebben beleid opgesteld voor de hogere waardenbesluiten. Indien er hogere waarden moeten worden vastgesteld voor een ruimtelijk plan, dient dit ruimtelijk plan te voldoen aan de criteria die zijn gesteld door de gemeente in haar beleid. 18. Als het ruimtelijk plan voldoet aan het beleid van de gemeente, moeten de dove gevels expliciet worden opgenomen in het bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan. Tevens is het van belang de aanwezigheid van dove gevels te communiceren naar de toekomstige bewoners. Indien noodzakelijk kan voor de overige geluidbelaste gevels de procedure van hogere waarden worden gestart. Zie hiervoor het stroomschema vaststellen hogere waarden. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

22 19. Als het ruimtelijk plan niet voldoet aan het beleid, moet contact worden opgenomen met de gemeente om te verifiëren of de gemeente bereid is voor dit specifieke ruimtelijke plan af te wijken van haar beleid. Feitelijk moet worden voorkomen dat een ruimtelijk plan afwijkt van het beleid van de gemeente. Indien in een vroeg stadium het vermoeden bestaat dat het ruimtelijk plan niet past binnen het beleid van een gemeente, dan dient zo spoedig mogelijk contact te worden opgenomen met die gemeente. 20. Indien de gemeente niet bereid is af te wijken van haar beleid, dient het ruimtelijk plan te worden stopgezet en eventueel te worden gestart met een nieuw ruimtelijk plan dat wel voldoet aan het beleid van de gemeente. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

23 Toepassen Interimwet stad-en-milieubenadering 22. Indien overschrijdingen van de wettelijk gestelde maximale hogere waarden niet tijdelijk zijn (stap 21), kan overwogen worden voor het plan de stad-enmilieubenadering toe te passen (Crisis- en herstelwet, Chw). 24. Van belang is te verifiëren of een gemeente bereid is de stad-en-milieubenaderingsprocedure te starten. In paragraaf 5.12 is het proces stad-enmilieubenadering beschreven. Tevens is informatief het provinciaal toetsingskader toegevoegd. 26. Van belang is het open-plan-proces te starten met alle belanghebbenden. Getracht moet worden om de geluidbelasting van de bronnen te reduceren. Indien dit niet of niet in voldoende mate mogelijk is dient te worden gezocht naar compensatie. Compensatie kan worden gezocht in akoestische maatregelen (hoofdstukken 4 en 6). In een paragraaf 5.12 van deze handreiking zijn de te nemen stappen uit de Crisis- en herstelwet beschreven. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

24 Toepassen Crisis- en herstelwet 21. Voor gebieden in transitie kan het noodzakelijk zijn tijdelijke overschrijdingen van de wettelijk gestelde maximale hogere waarden toe te staan. Om dit mogelijk te maken moet het project worden aangemeld bij het ministerie van Infrastructuur en Milieu. 23. Omdat elk project uniek is, wordt geadviseerd in overleg met het ministerie van Infrastructuur en Milieu te treden om de kansen voor aanwijzing in te schatten. 25. Geadviseerd wordt in nauwe samenwerking met het ministerie van Infrastructuur en Milieu de aanvraag voor te bereiden. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

25 3.3 Vaststellen van hogere waarden H1. Het vaststellen van de hogere waarden bij een bestemmingsplan, wijzigings- of uitwerkingsplan of een omgevingsvergunning voor bouwen in strijd met het bestemmingsplan is een besluit op basis van de Wet geluidhinder. Het is een besluit dat genomen wordt door het College van Burgemeester en Wethouders. Het is van belang te weten voor welk plan het besluit dient te worden genomen. Hiertoe is een startformulier opgesteld (paragraaf 5.11). Voor ambtshalve hogere waardenprocedures kan het invullen van het startformulier achterwege worden gelaten. H2. Gecontroleerd moet worden of de aanvraag compleet is en of het verzoek voldoet aan de gestelde eisen. H3. Indien de aanvraag niet compleet is of niet voldoet aan de gestelde eisen, moet de aanvrager worden verzocht de ontbrekende stukken toe te voegen of worden verzocht aan de gestelde eisen te voldoen. Daarnaast moet de aanvrager formeel worden geïnformeerd dat de doorlooptijd van het proces wordt gestopt en pas weer gaat lopen als de aanvraag compleet is en voldoet aan de gestelde eisen. H4. In paragraaf 5.9 van deze handreiking is opgenomen welke eisen zijn gesteld aan een akoestisch onderzoeksrapport H5. Indien de het akoestisch onderzoeksrapport ingediend bij de aanvraag onjuistheden bevat, moet de aanvrager worden verzocht deze onjuistheden aan te passen. Daarnaast moet de aanvrager formeel worden geïnformeerd dat de doorlooptijd van het proces wordt gestopt en pas weer gaat lopen als het akoestisch onderzoek voldoet aan de gestelde eisen en de onjuistheden zijn aangepast. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

26 H6. Het College van Burgemeester en Wethouders dient het te nemen ontwerpbesluit te motiveren. Dit kan op basis van het beleid of apart indien wordt afgeweken van het beleid of als er geen beleid is. Bij het vaststellen van de hogere waarden per bronsoort dient ook het geluid van alle bronnen tezamen te worden overwogen, het gecumuleerde geluid. In paragraaf 5.8 van deze handreiking zijn te overwegen kwaliteiten van het gecumuleerde geluid opgenomen. H7. Het ontwerpbesluit van het College van Burgemeester en Wethouders dient ter inzage te worden gelegd. Bovendien dient in een dag-, nieuws- of huis-aan-huis-blad deze ter inzage legging bekend te zijn gemaakt. De inzage-termijn is 6 weken (conform de Awb). H8. Indien zienswijzen worden ingediend, moeten deze worden beantwoord en worden overwogen. Daarna neemt het College van Burgemeester en Wethouders een definitief besluit. Als er geen zienswijzen zijn ingediend, geldt een beslistermijn van 4 weken na het verstrijken van de ter inzage termijn. Het College van Burgemeester en Wethouders neemt binnen deze 4 weken een definitief besluit nemen (conform Awb 3 ). 3 De totale doorlooptijd van de uniforme openbare voorbereidingsprocedure is maximaal 26 weken. Als bijvoorbeeld in de 10 de week van de doorlooptijd het ontwerpbesluit ter inzage wordt gelegd en er geen zienswijzen zijn binnengekomen binnen de 6 verplichte weken van ter inzage legging, dan moet het college binnen 4 weken beslissen. De totale doorlooptijd is dan weken = 20 weken. Als er wel zienswijzen zijn ingediend, heeft het college de tijd tot maximaal 26 weken om de zienswijzen te beantwoorden en haar besluit te nemen. Echter als bijvoorbeeld pas in de 16 de week van de doorlooptijd het ontwerpbesluit ter inzage wordt gelegd en er geen zienswijzen zijn binnengekomen binnen de 6 verplichte weken van ter inzage legging, dan moet het college binnen 4 weken beslissen. Zijn er wel zienswijzen ingediend, dan rest slechts 4 weken voor beantwoording van die zienswijzen en het nemen van het besluit omdat de procedure binnen 26 weken moet zijn afgerond! Dit geldt overigens uitsluitend voor een hogere waardenprocedure op verzoek. Aan ambtshalve hogere waardenprocedures zijn geen termijnen verbonden. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

27 H9. Zie geplaatste opmerking onder H9. H10. Zie geplaatste opmerking onder H7. Daarnaast moet in het definitieve besluit aandacht zijn besteed aan de eventueel binnengekomen zienswijzen. H11. Zie geplaatste opmerking onder H8. Daarnaast moeten belanghebbenden persoonlijk worden geïnformeerd. Tegen het hogere waardenbesluit is beroep mogelijk bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. H12. Tegen het hogere waardenbesluit is beroep mogelijk bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. H13. De beschrijving van een beroepszaak is niet opgenomen in deze handreiking. Na de uitspraak moet het besluit worden geregistreerd bij het kadaster. H14. Indien geen beroep is ingesteld, is het besluit onherroepelijk. Dit besluit dient te worden geregistreerd bij het kadaster. In paragraaf 5.13 van deze handreiking is informatie opgenomen hoe de registratie moet worden uitgevoerd. Om alle genomen besluiten te kunnen visualiseren, verzoekt de DCMR ook een afschrift van het definitieve besluit te mogen ontvangen. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

28 3.4 Aanvragen van een omgevingsvergunning voor bouwen Onderzoeken of de aanvraag past binnen het vigerende bestemmingsplan B1. Een omgevingsvergunning voor bouwen kan worden aangevraagd bij het bevoegd gezag. Aan de aanvraag wordt een aantal eisen gesteld voordat de aanvraag in behandeling kan worden genomen. Zo is het van belang dat getoetst wordt aan het bestemmingsplan en of het van belang is of er akoestisch onderzoek moet worden uitgevoerd naar de noodzakelijke gevelisolatie. Op de internetsite van de DCMR Milieudienst Rijnmond ( is een aanvraagformulier voor een geluidrapport voor een omgevingsvergunning voor bouwen te downloaden. DCMR heeft dit aanvraagformulier in overleg met de gemeente Rotterdam ontwikkeld (zoekvraag: geluidsrapport). 2B. Van belang is te melden of de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen past binnen het vigerende bestemmingsplan. Indien deze niet past binnen het vigerende bestemmingsplan, dient de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen te worden uitgebreid met een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen in strijd met het bestemmingsplan. 3B. Van belang is te onderkennen of de aanvraag in strijd met het bestemmingsplan voldoet aan de eisen van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (o.a. artikel 2.12) of dat de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen geheel niet past binnen het vigerende bestemmingsplan. In het laatste geval is belangrijk om te achterhalen of de gemeente bereid is mee te werken aan de aanvraag en het bestemmingsplan hiervoor te wijzigen. 10B. Indien de aanvraag wenselijk is en geheel niet (direct) past binnen het vigerende bestemmingsplan, moet een verzoek worden gedaan aan het bevoegd gezag voor het starten van een wijzigings- of uitwerkingsplan of een bestemmingsplanprocedure. 11B. Indien de aanvraag in strijd is met het bestemmingsplan maar goed ruimtelijk kan worden onderbouwd, wordt geadviseerd de motivering voor te leggen aan het bevoegd gezag. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

29 De aanvraag past binnen het vigerende bestemmingsplan 4B. Indien een aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen is gepland in de zone van een weg, een spoorweg en/of een industrieterrein, dan moet er akoestisch onderzoek zijn uitgevoerd naar de geluidbelasting op de gevels van die geluidgevoelige objecten vanwege al die bronnen afzonderlijk. In verband met de eventueel vastgestelde hogere waarden. Om te achterhalen of geluidgevoelige objecten zijn gepland in de zone van een weg, een spoorweg en/of een industrieterrein zijn in hoofdstuk 7 van deze handreiking de ligging van wegen, spoorwegen en industrieterreinen opgenomen per gemeente met de daarbij horende zones. Een zone moet worden beschouwd als een aandachtsgebied. De ligging van de contouren rondom de luchthaven zijn ook opgenomen in hoofdstuk 7. In paragraaf 5.7 is het beleid opgenomen over bouwen binnen de invloedssfeer van de luchthaven. 5B. Indien het te realiseren plan is gelegen in de nabijheid van een 30-km/uur weg, een vaarweg, een bedrijf of een bedrijventerrein dan is het volgens de Wet geluidhinder niet verplicht een akoestisch onderzoek te verrichten naar de geluidbelasting op de gevels voor het bepalen van de noodzakelijke gevelisolatie. Echter voor de gezondheid en de hinderbeleving van de bewoners, is het van belang een goede akoestische binnenkwaliteit te waarborgen (maximaal 33 db Lden). In de paragrafen 5.4, 5.5 en 5.6 van deze handreiking is opgenomen hoe deze verschillende beoordelingen kunnen worden uitgevoerd. 6B. Indien alle tot nu toe gestelde vragen in het stroomschema zijn beantwoord en eventueel zijn voorzien van een akoestisch onderzoek, kan het aanvraagformulier volledig worden ingevuld en kunnen de noodzakelijke bijlagen bij de aanvraag worden gevoegd. Het aanvraagformulier voor een omgevingsvergunning voor bouwen is digitaal te downloaden van de website van DCMR en de gemeenten. 7B. Om te achterhalen of er akoestische onderzoek noodzakelijk is, kunnen de kaarten opgenomen in hoofdstuk 7 worden gebruikt. Voor bouwlocaties binnen een geluidzone moet een akoestisch onderzoek zijn uitgevoerd. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

30 8B. Gegevens die noodzakelijk zijn voor het uitvoeren van een akoestisch onderzoek, zijn of beschikbaar op de site van DCMR, of bij het bevoegd gezag of op te vragen bij de bronbeheerders. Informatie hierover is te vinden in paragraaf B. In paragraaf 5.9 van deze handreiking zijn de eisen die gesteld worden aan een akoestisch onderzoeksrapport uiteengezet. Omdat de verkeerstromen per jaar enorm kunnen verschillen inclusief de toekomstverwachtingen, wordt geadviseerd akoestische onderzoeken ouder dan 2 jaar voor het bepalen van de gevelbelasting vanwege gemeentelijk en provinciaal wegverkeer opnieuw uit te voeren. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

31 De aanvraag past niet binnen het vigerende bestemmingsplan (artikel 2.12 lid1a derde Wabo) 12B. Indien geluidgevoelige objecten zijn gepland in de zone van een weg, een spoorweg en/of een industrieterrein, dan moet er akoestisch onderzoek worden uitgevoerd naar de geluidbelasting op de gevels van die geluidgevoelige objecten vanwege de bronnen afzonderlijk. 13B Om te achterhalen of geluidgevoelige objecten zijn gepland in de zone van een weg, een spoorweg en/of een industrieterrein zijn in hoofdstuk 7 van deze handreiking de ligging van wegen, spoorwegen en industrieterreinen opgenomen per gemeente met de daarbij horende zones. Een zone moet worden beschouwd als een aandachtsgebied. De ligging van de contouren rondom de luchthaven zijn ook opgenomen in hoofdstuk 7. In paragraaf 5.7 is het beleid opgenomen over bouwen binnen de invloedsfeer van de luchthaven. Indien geluidgevoelige objecten zijn gepland in de nabijheid van een 30-km/uur weg, een vaarweg, een bedrijf of een bedrijventerrein dan is het volgens de Wgh niet verplicht een akoestisch onderzoek te verrichten naar de geluidbelasting op de gevels van die geluidgevoelige objecten. Echter op basis van jurisprudentie moet wel een afweging zijn gemaakt door het bevoegd gezag. In de paragrafen 5.4, 5.5 en 5.6 van deze handreiking is opgenomen hoe deze verschillende beoordelingen kunnen worden uitgevoerd. 14B. Omdat gebruik wordt gemaakt van artikel a derde Wabo is het van belang een goede ruimtelijke onderbouwing bij de aanvraag te voegen. 15B. In paragraaf 5.9 van deze handreiking is opgenomen welke eisen zijn gesteld aan een akoestisch onderzoeksrapport. 16B. Indien geluidgevoelige objecten zijn gepland in de nabijheid van een 30-km/uur weg, een vaarweg, een bedrijf of een bedrijventerrein dan is het volgens de Wgh niet verplicht een akoestisch onderzoek te verrichten naar de geluidbelasting op de gevels van die geluidgevoelige objecten. Echter op basis van jurisprudentie moet wel een afweging zijn gemaakt door het bevoegd gezag. In de paragrafen 5.4, 5.5 en 5.6 van deze handreiking is opgenomen hoe deze verschillende beoordelingen kunnen worden uitgevoerd. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

32 17B. In paragrafen 5.1, 5.2 en 5.3 van deze handreiking zijn per geluidgevoelige object en per bronsoort (weg, spoorweg en industrie) de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting, de binnenwaarden en de maximale hogere waarden opgenomen. 18B. Omdat gebruik wordt gemaakt van artikel a derde Wabo is het van belang een goede ruimtelijke onderbouwing bij de aanvraag te voegen. Daarbij moet tevens een akoestisch onderzoeksrapport of een kwalitatieve akoestische beschouwing worden gevoegd. 19B. In hoofdstuk 4 van deze handreiking zijn mogelijke te overwegen maatregelen opgenomen. 20B. In paragraaf 5.10 van deze handreiking zijn criteria opgenomen om te toetsen of een maatregel effectief en doelmatig is. Stil gestaan is bij mogelijke bezwaren van stedenbouwkundige, landschappelijke of financiële aard. Tevens is en verwijzing naar het doelmatigheidcriterium van het Rijk opgenomen. 21B. Omdat gebruik wordt gemaakt van artikel a derde Wabo is het van belang een goede ruimtelijke onderbouwing bij de aanvraag te voegen. Daarbij moet tevens een akoestisch onderzoeksrapport worden gevoegd. 22B. In paragrafen 5.1, 5.2 en 5.3 van deze handreiking zijn per geluidgevoelige object en per bronsoort (weg, spoorweg en industrie) de ten hoogste toelaatbare geluidbelasting, de binnenwaarden en de maximale hogere waarden opgenomen. 23B. Nagenoeg alle gemeenten in de Rijnmond hebben beleid opgesteld voor het vaststellen van hogere waardenbesluiten. Indien er hogere waarden moeten worden vastgesteld voor de aanvraag, moet de aanvraag voldoen aan de criteria die zijn gesteld door de gemeente in haar beleid. In hoofdstuk 2 zijn de hoofdlijnen van het beleid van nagenoeg alle gemeenten beschreven. Het vastgestelde beleid van de gemeente is te vinden op haar website. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

33 24B. Als de aanvraag voldoet aan het beleid, moet bij de aanvraag tevens nog een verzoek voor vaststellen van hogere waarden worden ingediend. Start hiervoor de procedure vaststellen van hogere waarden. Zie hiervoor het stroomschema vaststellen hogere waarden. 25B. Als de aanvraag niet voldoet aan het beleid, moet contact worden opgenomen met de gemeente om te verifiëren of de gemeente bereid is, voor deze specifieke aanvraag, af te wijken van haar beleid. Feitelijk moet worden voorkomen dat de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen in strijd met het bestemmingsplan afwijkt van het beleid van de gemeente. Indien in een vroeg stadium het vermoeden bestaat dat de aanvraag niet past binnen het beleid van een gemeente, dan moet zo spoedig mogelijk contact worden opgenomen met die gemeente. Gevolg kan zijn om de aanvraag niet in te dienen. 26B. Als de berekende geluidbelasting hoger is dan wettelijk is toegestaan op gevels van geluidgevoelige objecten (zie paragrafen 5.1, 5.2 en 5.3 van deze handreiking), dan kan worden overwogen deze geluidgevoelige objecten aan de geluidbelaste kant te realiseren met dove gevels. In de Wet geluidhinder (Wgh) is een gevel gedefinieerd als een bouwkundige constructie die een ruimte in een woning of gebouw scheidt van de buitenlucht, daaronder begrepen het dak. Daarnaast kent de Wgh ook een gevel in afwijking van deze definitie. Onder een gevel in de zin van de Wgh wordt niet verstaan: a. een bouwkundige constructie waarin geen te openen delen aanwezig zijn en een zodanig goede geluidwering heeft dat het binnenniveau achter de gevel ten minste gelijk is aan of lager is dan 33 db vanwege weg- en spoorwegverkeer en 35 db(a) vanwege industrielawaai, of b. een bouwkundige constructie waarin alleen bij uitzondering te openen delen aanwezig zijn, mits de delen niet direct grenzen aan een geluidgevoelige ruimte. 27B. Buiten het toepassen van dove gevels blijven er waarschijnlijk gevels over waarvoor hogere waarden moeten worden aangevraagd. Van belang is van te voren te onderkennen of de gemeente het toepassen van dove gevels onderschrijft en of de overige geluidbelaste geluidgevoelige gevels voldoen aan het beleid van de gemeente. Nagenoeg alle gemeenten in de Rijnmond hebben beleid opgesteld voor de hogere waardenbesluiten. Indien er hogere waarden moeten worden vastgesteld voor de aanvraag, dient de aanvraag te voldoen aan de criteria die zijn gesteld door de gemeente in haar beleid. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

34 28B. Omdat gebruik wordt gemaakt van artikel a derde Wabo is het van belang een goede ruimtelijke onderbouwing bij de aanvraag te voegen. Daarbij moet tevens een akoestisch onderzoeksrapport worden gevoegd. Aandacht moet zijn besteed aan het beleid van de gemeente voor het vaststellen van hogere waardenbesluiten. 29B. Als de aanvraag niet voldoet aan het beleid, moet contact worden opgenomen met de gemeente om te verifiëren of de gemeente bereid is, voor deze specifieke aanvraag, af te wijken van haar beleid. Feitelijk moet worden voorkomen dat de aanvraag voor een omgevingsvergunning voor bouwen in strijd met het bestemmingsplan afwijkt van het beleid van de gemeente. Indien in een vroeg stadium het vermoeden bestaat dat de aanvraag niet past binnen het beleid van een gemeente, dan moet zo spoedig mogelijk contact worden opgenomen met die gemeente. Gevolg kan zijn om de aanvraag niet in te dienen. 30B. Geadviseerd wordt na het doorlopen van dit proces de aanvraag niet in te dienen. Hoogstwaarschijnlijk zal de gemeente de aanvraag niet honoreren. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

35 4 Akoestische maatregelen voor het reduceren van de geluidbelasting rond de woonomgeving of in de woning 4.1 Inleiding In hoofdstuk 6 is achtergrondinformatie opgenomen. Onder andere wordt in hoofdstuk 6 in grote stappen uitgelegd hoe geluid zich voortplant, kan worden weerkaatst, e.d.. Ook worden in hoofdstuk 6 de factoren die invloed hebben op de geluidbelasting vanwege wegverkeer, zoals wegdek, afstand, snelheid en verkeersintensiteit beschreven. Voor het verkrijgen van verkeersintensiteiten bij een bronbeheerder van een weg of het verkrijgen van gegevens van een industrieterrein is ook in hoofdstuk 6 de informatie opgenomen (paragraaf 6.4). In dit hoofdstuk zijn uitdagende voorbeelden van akoestische maatregelen opgenomen. Stil gestaan wordt per fase van het planproces welke kansen er liggen aan te treffen maatregelen. Hierbij moet worden opgemerkt dat in paragraaf 2 drie verschillende planfasen worden onderkend om te komen tot een goed ontwerp. Plan -en ontwerpfase Gesteld kan worden dat door het verifiëren of de te bebouwen locatie binnen een zone ligt, als het ware stap 1 van een Quick Scan Milieu is uitgevoerd. Als de te ontwikkelen locatie ligt in een geluidzone, wordt geadviseerd voor het bouwplan een advies voor geluid op hoofdlijnen aan te vragen. Op hoofdlijnen kan bijvoorbeeld zijn de ligging van geluidcontouren op verschillende hoogten over de onbebouwde te ontwikkelen locatie. Hierdoor verkrijgt de ontwikkelaar inzicht in de mogelijk optredende geluidbelastingen op verschillende hoogten. Het preadvies maakt voor geluid op hoofdlijnen onderscheid tussen de volgende opties: (A) Geluid behoeft geen of weinig aandacht omdat het plan geen geluidgevoelige objecten betreft of buiten de geluidzones van de bronnen wegverkeer, spoorwegverkeer, vliegverkeer en industrie valt. (B) Op basis van indicatieve berekeningen/waarnemingen blijkt dat overschrijding van de voorkeursgrenswaarde dreigt. Samenloop van verschillende geluidbronnen speelt nauwelijks een rol. (C) De ontwikkeling op de betreffende locatie wordt door een of meerdere geluidbronnen belast waardoor overschrijding van de maximaal te ontheffen waarde dreigt. Bij meerdere bronnen moet aandacht worden besteed aan de samenloop van de verschillende bronnen en op welke wijze de maatregelen rekening houden met die samenloop. Eventueel kan de stad-en-milieubenadering worden gekozen of kan worden gekozen het project aan te melden voor de Crisis- en herstelwet. Geadviseerd wordt (zeker in optie C) dat in het ontwerpbouwplan naast allerlei andere factoren ook rekening wordt gehouden met het zoveel mogelijk beperken van het aantal geluidbelaste geluidgevoelige objecten. Extra aandacht verdienen situaties met een samenloop van verschillende geluidbronnen. Tijdens deze fasen zal een akoestisch onderzoek worden uitgevoerd dat inzicht moet geven in de geluidsituatie. De invulling van het akoestisch onderzoek is afhankelijk van de planfase. Het is mogelijk dat naar aanleiding van het onderzoek het bouwplan moet worden aangepast. (A) In de fase van het masterplan ligt de nadruk op maatregelen aan de bron, in de overdracht en (aard van) de bestemming (als het om de akoestische factoren gaat). (B) In de stedenbouwkundige fase concentreren de akoestische maatregelen zich op het vlak van overdracht, bestemming en ontvangerszijde. (C) In de bouwkundige fase gaat de aandacht uit naar akoestische maatregelen op het vlak van bestemming en nabij de ontvanger. Concretiseringfase Nadat de ontwerpfase is afgerond, wordt het een en ander vastgelegd in een bestemmingsplan, wijzigingsof uitwerkingsplan of in een omgevingsvergunning voor bouwen in strijd met het bestemmingsplan. Als op basis van de uitwerking van de maatregelen blijkt dat de ten hoogst toelaatbare geluidbelasting (voorheen voorkeursgrenswaarde) niet wordt overschreden, hoeft geen hogere waarde te worden vastgesteld. Het plan kan zonder akoestisch onderzoek verder in procedure worden gebracht. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

36 In geval van overschrijding van de ten hoogst toelaatbare geluidbelasting moet worden bepaald in hoeverre het plan in overeenstemming is met het hogere waardenbeleid van de gemeente. Als het plan in overeenstemming is met het beleid kan de hogere waardenprocedure in gang worden gezet. Het verzoek moet gericht worden aan B&W van de gemeente. De DCMR Milieudienst Rijnmond adviseert gemeenten het akoestisch onderzoeksrapport te laten controleren door de DCMR. De DCMR heeft mede als doelstelling de akoestische leefomgevingkwaliteit binnen de Rijnmond te waarborgen. De DCMR toetst het plan aan het gemeentelijk beleid. Tegelijk vindt toetsing plaats aan de normering die verbonden is aan de Wet geluidhinder en de bijbehorende besluiten en criteria. De DCMR stelt ook een advies op over de aanvaardbaarheid van de samenloop van verschillende geluidbronnen (cumulatie). Uit deze toetsing volgt een advies. Dit kan inhouden dat optimalisatie van de geluidsituatie tot de mogelijkheden behoort. In dat geval wordt de gemeente geadviseerd om aanvulling of aanpassing van het plan te verzoeken. Als het ruimtelijk plan doorgang mag vinden, start de hogere waardenprocedure. Van belang is dat belanghebbenden actief worden geïnformeerd over het besluit van B&W. 4.2 Planontwikkeling en geluid Inleiding In het ontstaan en de ontwikkeling van een plan zijn het masterplan, de stedenbouwkundige fase en de bouwkundige fase te onderscheiden. Bij omvangrijke plannen zijn deze fasen duidelijke onderdelen. Bij kleinschalige plannen schuiven de fasen ook wel in elkaar. Geluidmaatregelen kunnen worden gekoppeld aan de verschillende (plan)schaalniveaus. Grofweg kan onderscheid worden gemaakt tussen maatregelen aan de bron en overdracht, bij de overdracht en bestemming en bij de ontvanger. Onderstaande tabel vat de mogelijkheden samen. Aard geluidmaatregel Planfase: Masterplan Stedenbouwkundig Bouwkundig Nabij de bron en overdracht X X Overdracht, functies en verkaveling X X Nabij de ontvanger, het gebouw en de indeling X Tijdens het masterplan gaat het vooral om het treffen van maatregelen aan de bron of in de overdracht. Reguliere bronmaatregelen kunnen worden getroffen, maar ook het situeren van geluidongevoelige objecten aan de geluidbelaste kant of het realiseren van afscherming. Het situeren van functies speelt ook een belangrijke rol in de stedenbouwkundige fase. Ook kan in deze fase aandacht worden besteed aan de wijze van verkaveling. In de bouwkundige fase is primair aandacht voor maatregelen aan het gebouw, zoals opbouw van gevels en indeling van ruimten. Overzicht geluidmaatregelen Vanuit de planniveaus is een koppeling gemaakt naar mogelijk te treffen akoestische maatregelen. Tevens is bepaald voor welke bronsoort (wegverkeer, spoorverkeer, industrie, vliegverkeer) de diverse maatregelen toepasbaar zijn. Ook vliegtuiglawaai is hierin meegenomen. Dit is overigens geen onderdeel van de normering in de Wet geluidhinder. De informatie over het vliegverkeer maakt het geluidplaatje meer compleet (zie ook paragraaf 5.7). Van iedere maatregel is op kwalitatieve wijze het effect beoordeeld. Maatregelen zijn veelal van invloed op het stedenbouwkundige ontwerp. Daarbij is een onderscheid gemaakt tussen: geen invloed (-), beperkte invloed (+/-) en grote invloed (++). Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

37 Omschrijving maatregelenniveau en middel Niveau: bron en overdracht Schaalniveau 1) Toepasbaar voor bronssoort 2) a b c wegverkeer railverkeer industrie vliegverkeer Akoestisch effect 3) Ondergronds/deels overkapt/verdiept Profilering rijlijn Schermen en wallen Emissiemaatregelen x x x x x x Niveau: Overdracht en bestemming Afstand Bodem: water en groen Afschermende functies: bijv. kantoren Oriëntering x x x x x x x X + +/ / / / /- + + Niveau: ontvanger Situering Gevels Indeling x x x /- + +/ ) 2) 3) Onderscheid tussen schaalniveaus: a: masterplan, b: stedenbouwkundig, c: bouwkundig Per maatregel is aangegeven in welke ontwikkelfase/op welk schaalniveau de maatregel kan worden toegepast. Toepasbaar voor verschillende bronsoorten (+: goed toepasbaar, -: niet goed, --: niet toepasbaar): Effect van akoestische maatregelen (++ groot reducerend effect, +: beperkt effect, +/- geen of gering effect) 4.3 Maatregelen voor vermindering van de geluidbelasting in de openbare buitenruimte Maatregelen in de overdracht/bij de ontvanger Niveau van overdracht Verdiepte ligging van (spoor)weg, wallen of schermen In paragraaf 6.2 zijn enkele rekenvoorbeelden opgenomen. Stedenbouwkundig niveau Indien rekening wordt gehouden met geluid op stedenbouwkundig niveau kunnen ingrijpende maatregelen op blok (gebouw)- en woningniveau worden voorkómen. Nagenoeg alle in deze paragraaf geschetste principes hebben tot doel om een geluidschaduw te creëren en vervolgens de geluidschaduw zo goed mogelijk te benutten (zie ook paragraaf 6.1). Belangrijke kenmerken van een goed ontwerp: zo min mogelijk dove gevels; zoveel mogelijk geluidluwe gevels; geen aanvullende eisen aan de woningplattegrond. Ontwerprichtlijnen Op stedenbouwkundig niveau zijn er verschillende ontwerprichtlijnen voor een optimaal akoestische richting. Denk bijvoorbeeld aan een gesloten uitvoering van de bebouwing, het realiseren van een hofjesstructuur of het gebruik maken van hoogteverschillen. Hieronder volgen de voornaamste ontwerprichtlijnen. Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

38 Aaneengesloten bebouwing aan de geluidbelaste zijde Door de bebouwing aan de hinderlijke zijde aaneengesloten vorm te geven ontstaat achter de eerste strook bebouwing een geluidschaduw (zie ook paragraaf 6.1). Hoe hoger de bebouwing hoe groter de geluidschaduw. Ontwerpaandachtspunten: Wanneer er sprake is van een hinderbron op grote afstand, kan een scherpe hoek boven op het gebouw de afbuiging van geluid vergroten en daarmee de geluidschaduw; Wanneer er sprake is ven een lijnbron werkt aaneengesloten bebouwing het best. Ieder gat in de eerste strook bebouwing vermindert de werking van de blokkade; Aaneengesloten bebouwing met de zuidgevel naar de hinderbron zorgt voor een geluidluwe ruimte achter de bebouwing met weinig bezonning. Bij de inrichting van de openbare buitenruimte moet hiermee rekening worden gehouden. Opgemerkt moet worden dat de geluidschaduw groter is dan de schaduw van de zon. Gesloten bouwblokken voor een rustig binnenterrein In gebieden waar een hoge geluidbelasting is, is het zinvol te bouwen in gesloten bouwblokken. De woningen hebben dan een rustige en een drukke kant. De binnenhoven kunnen een oase van rust worden. Afhankelijk van de leefstijl van de bewoners en gebruikers van de wijk kan een keuze worden gemaakt in de mate van openbaarheid van het binnenterrein. Het binnenterrein kan worden ingericht uit privé-tuinen voor bewoners, als een gezamenlijke tuin of een openbare tuin. Ook kan het binnenterrein worden ingericht met woningen. (auto)(snel)weg of spoorweg Hoogbouw hoog Hoog hoog bouw Hoog hoog bouw Laag bouw laag Laag bouw Laag laag Laag bouw Ontwerpaandachtspunten: Van belang is rekening te houden met de akoestiek door het voorkomen dat het geluid wordt weerkaatst (zie ook paragraaf 6.1). Dit kan door plaatsen van balkonnetjes, hellende of geen volledig vlakke gevels, dempende gevelbekleding of beplanting; Wanneer het geluid van een grote afstand komt, kan een scherpe hoek boven op het gebouw of een scherpe dakrand de afbuiging van geluid vergroten en daarmee de geluidschaduw (zie ook paragraaf 6.1); Als het binnenterrein onderdeel gaat uitmaken van de openbare rustige buitenruimte, moet zorgvuldig de (smalle) doorgangen worden ontworpen om het geluid zoveel mogelijk buiten te sluiten; Wanneer het binnenterrein zelf voor geluidproductie zorgt (spelende kinderen op de speelplaats, een terras van een horecagelegenheid en dergelijke), kunnen gaten in de bebouwing juist worden gebruikt om een bepaalde mate van (achtergrond)geluid naar binnen te laten; Hoe hoger, hoe beter. De bebouwing aan de geluidbelaste zijde(n) moet zo hoog mogelijk worden uitgevoerd. Voor het achterliggende deel van het plan geldt: hoe hoger de bebouwing aan de geluidbelaste zijde(n), hoe beter dit is voor de geluidsituatie van het achterliggende deel. De Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari

39 aanbevolen ontwerprichtlijn is een minimaal verschil van twee lagen tussen eerste- en tweedelijns bebouwing; Kleine hofstructuren. Meer kleine hofstructuren zijn beter dan één grote. De geluidschaduw is namelijk het grootst direct achter de afschermende bebouwing. (auto)(snel)weg Hoogbouw Hoogbouw Hoog bouw Laag bouw Hoog bouw Laagbouw Laagbouw Hoog bouw Laag bouw Hoog bouw Laagbouw Laagbouw laag Afscherming door objecten zoals niet geluidgevoelige objecten in het gebied tussen weg en plangebied. (auto)(snel)weg of spoorweg Geluidongevoelige functies (bijv. werken) Geluidgevoelige functies (bijv. wonen) Voorkom geluidweerkaatsing in lange smalle hoge straten Wanneer een geluidbron in het verlengde van de straat ligt, kan het geluid tussen de gevels diep de straat in worden gekaatst (paragraaf 6.1). Gevels langs deze straten met zicht op de geluidbron kunnen wanneer Handreiking Bouwen op geluidbelaste locaties 13 februari